中 波 关 系. Dossier. Globalna rola Chin wzrasta jakie będą tego konsekwencje? Nowa chińska strategia rozwoju szanse i możliwości

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "中 波 关 系. Dossier. Globalna rola Chin wzrasta jakie będą tego konsekwencje? Nowa chińska strategia rozwoju szanse i możliwości"

Transkrypt

1 Dossier THINKTANK DOSSIER NA TEMAT STRATEGII ROZWOJU CHIN I WSPÓŁPRACY POLSKA CHINY 中 波 关 系 POLSKA chiny Globalna rola Chin wzrasta jakie będą tego konsekwencje? Nowa chińska strategia rozwoju szanse i możliwości Partner merytoryczny: egzemplarz bezpłatny Polska strategia gospodarcza wobec Chin: jakie priorytety? 1

2 机 会 szanse 发 展 rozwój 繁 荣 pomyślność 2

3 REKOMENDACJE THINKTANK Polska Chiny Postrzeganie świata przez chińskie elity się zmienia są one świadome własnej roli oraz związanego z tym ryzyka. Przekształceniom ulega też sposób, w jaki Europa patrzy na Chiny. Zachód stara się prowadzić z Chinami strategiczny dialog o kształcie przyszłego światowego ładu i podkreślać ich współodpowiedzialność za globalną stabilizację. Zarówno dla Polski, jak i dla całej Europy kluczowe znaczenie ma wypracowanie jednolitej, spójnej strategii wobec Chin. Bilateralne, krótkoterminowe działania będą skutkować rozgrywaniem Europy przez Chiny. Polska musi jednak budować w Chinach własną pozycję, podążając drogą podobną do tej, którą poszli Francuzi czy Niemcy, i podkreślając silną asocjację z UE. Okres przewodnictwa Polski w Radzie UE jest do tego dobrą okazją. W niniejszej publikacji, która jest wynikiem wizyty studyjnej w Chinach oraz rozmów z przedstawicielami polskiego i chińskiego biznesu, administracji, dyplomacji oraz środowisk akademickich, THINKTANK rekomenduje oparcie relacji Polski z Chinami na dwóch filarach: spójnym przekazie polityczno-dyplomatycznym oraz na pragmatycznym, skoordynowanym działaniu firm, samorządów oraz instytucji akademickich: 1] Pierwszy filar: stworzenie przez polską administrację spójnej długoterminowej strategii określającej ramy i modele chińskich inwestycji w Polsce, a także wypracowanie 点 narzędzi wsparcia dla firm mających w Chinach największe szanse ( porcelanowi czempioni ) i wchodzących w nowe nisze (dobra luksusowe, produkty niskoemisyjne, usługi dla starszych) oraz działań informacyjno-promocyjnych, budujących w Chinach skojarzenia z Polską poprzez jasny przekaz, wybrane produkty i marki. 2] Drugi filar: zmiana opinii polskich przedsiębiorców, samorządowców i naukowców o Chinach. Chiny to bowiem nie miejsce taniej siły roboczej i kiepskich jakościowo 点 produktów, lecz rosnący rynek konsumpcyjny oraz aktywny inwestor zagraniczny. Chińczycy nie potrzebują Polski jako kolejnej bramy do Europy, chętnie natomiast ocenią jakość polskich produktów i usług, ponieważ ich rynek wciąż jest daleki od nasycenia. Ściślejsza współpraca dostarczyłaby wartości dodanej obu stronom. Doprowadzenie do niej wymaga jednak połączenia zabiegów polskiej administracji oraz pragmatycznych, pozbawionych nadmiernej ostrożności czy fascynacji działań samorządów i firm. 3

4 spis treści Misją THINKTANK jest dostarczanie polskim liderom w biznesie i administracji publicznej inspiracji i narzędzi do podejmowania lepszych decyzji. THINKTANK prowadzi projekty dotyczące polityk publicznych oraz skutecznego zarządzania, przywództwa oraz innowacji w firmach i instytucjach publicznych; publikuje raporty oraz kwartalnik THINKTANK. 4

5 机 会 Na chińskim rynku liczą się relacje Dlatego jesteśmy dobrze ustosunkowani THINKTANK łączy liderów biznesu i administracji publicznej, by wspólnie wypracowywać nowe idee i strategiczne rozwiązania 5

6 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami Puzzle jeszcze nie zostały ułożone autorzy: MAŁGORZATA BONIKOWSKA, PaweŁ rabiej Przykładanie do Chin zachodnich miar nie prowadzi do ich lepszego poznania. Bez tego z kolei nie jest możliwe zrozumienie, do jakiej roli w świecie może aspirować ten kraj. Chiny budują wyjątkowy model polityczno- -gospodarczo-społeczny. Podobnie jak Unia Europejska jest on swoistym eksperymentem. Model ten zakłada możliwość funkcjonowania kapitalizmu bez demokracji, pogodzenie swobód wolnego rynku z autorytarnym zarządzaniem państwem przy jednoczesnym formowaniu nowego społeczeństwa w oparciu o zmieszanie lokalnych tradycji z zachodnimi wzorcami. Świat obawia się wzrostu roli Chin oraz ich dominacji ale nie jest to jedyny możliwy scenariusz. w z r o s t 增 长 Rosnące zainteresowanie Europejczyków Chinami wynika z tego, iż coraz wyraźniej dostrzegają oni zasadnicze zmiany w światowym układzie sił. Zachód traci dominację na rzecz nowego ładu, w którym pierwsze skrzypce grać będą wschodzące potęgi niezachodnie, z Chinami na czele. Jeśli Państwo Środka utrzyma swoje tempo rozwoju, to do 2050 r. Chiny staną się pierwszą potęgą świata prześcigną gospodarczo USA. Na trzecim miejscu znajdą się Indie, na czwartym Brazylia, potem kolejno Meksyk, Rosja, Indonezja i Japonia. Jedynymi państwami zachodnimi w pierwszej dziesiątce będą Wielka Brytania i Niemcy. Według części prognoz dominacja Chin nastąpi szybciej i będzie większa. Wielkość i złożoność Chin sprawia, że niemal wszystko, co napisano na ich temat, może być w równym stopniu prawdziwe, jak i nieprawdziwe. Współczesne Chiny są wielkim eksperymentem. Od końca lat 70. chiński rząd świadomie i konsekwentnie tworzy państwo o cechach nieznanych w historii zachodniego świata, ale nietypowych także dla Azji. Do rozwiązań i rezultatów dochodzi zaś metodą prób i błędów. Wbrew zachodniemu przekonaniu, że socjalizm i kapitalizm są sprzeczne, Chiny starają się połączyć najlepsze elementy pierwszego ustroju (egalitarne społeczeństwo, powszechna edukacja i praca dla wszystkich, ale także silna obecność państwa w życiu obywateli) z najlepszymi cechami drugiego ustroju (wolny rynek, przedsiębiorczość, swobody gospodarcze, dobrobyt). Wybierając jednak dobre cechy obu systemów, Państwo Środka poszło odwrotną drogą, niż sąsiednie Indie za rządów Jawaharlala Nehru, które postawiły na demokrację przy znacjonalizowanej, regulowanej gospodarce. Po ponad trzech dekadach Chiny udowodniły, że funkcjonowanie kapitalizmu bez demokracji jest możliwe. Ostatecznie jak mawiał Deng Xiaoping, 6

7 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami 35 lat po śmierci Wielkiego Sternika i 14 lat po odejściu Deng Xiaopinga Chiny są zupełnie inne, niż wyobrażali sobie ich liderzy. Mogliby jednak być zadowoleni z ich pozycji w świecie. Olbrzymi portret Mao Zedonga na placu Tiananmen w Pekinie przypomina o drodze Chin do niepodległości. twórca potęgi dzisiejszych Chin nieważne, jakiego koloru jest kot, ważne, by łapał myszy. Analityczne podejście chińskich elit i chęć bycia dobrze poinformowanym w połączeniu z dorobkiem naukowym chińskich think tanków (analizowaniem samej Europy zajmuje się kilkaset podmiotów) powoduje, że Chiny mają całkiem dobry obraz świata. Tymczasem same jak cesarzowa Cixi w czasach regencji ukrywają swoją twarz za jedwabnym parawanem, korzystając z tego, że model ich rozwoju jest mało znany, a wniknięcie w niego nastręcza trudności. O eksperymencie, który prowadzą Chiny, świat nie może wiele wiedzieć nie ma podobnych doświadczeń. Aby zrozumieć Państwo Środka, Zachód powinien zatem spojrzeć na nie z chińskiego punktu widzenia. Na kształt współczesnych Chin wpływają cztery zasadnicze czynniki determinujące politykę tego kraju: 1. Przeszłość lekcje, jakie z niej płyną dla zarządzania państwem 2. Racja stanu dążenie do wewnętrznego spokoju i samowystarczalności 3. Sposób myślenia strategiczne, długofalowe w połączeniu z eksperymentowaniem 4. Wizja polityczna konkretne wyobrażenie o miejscu Chin w globalnym świecie. Zdeterminowani przez przeszłość Przeszłość Chin determinuje ich teraźniejszość to pozwala zrozumieć, dlaczego nie pociąga ich demokracja. Historia starożytnych Chin to ciąg wojen i nieustanne próby scalania olbrzymiego terytorium. Zjednoczone w III stuleciu p.n.e. państwo wielokrotnie odebrało lekcję mówiącą, że to właśnie w jedności siła i klucz do dobrobytu. Doświadczenie kilkudziesięciu wieków nauczyło Chińczyków, że gdy każdy forsuje inne zdanie, autorytet władcy się zmniejsza, a państwo rozpada, co przynosi nieszczęścia. Chaos nie leży w interesie obywateli, a jeśli władza temu nie przeciwdziała, nie działa na rzecz społeczeństwa, traci więc mandat nieba. Panując nad dużym krajem (dziś trzykrotnie większym od Europy i od Indii, a dwa razy od Brazylii), chińscy władcy realizowali to zadanie poprzez zapewnienie sobie posłuchu, dobrą organizację i wykorzystanie poczucia nadrzędnego celu, 7

8 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami Chiny są najszybciej rozwijającą się gospodarką PKB w stałych cenach z 1995 r. (1995 = 100) Chiny Indie Świat Stany Zjednoczone UE-27 Japonia Źródło: System Rachunków Narodowych ONZ; Departament Statystyki Narodów Zjednoczonych; Eurostat. jakim jest dobro wspólnoty. W Chinach interes jednostki ustępuje miejsca interesowi zbiorowemu; nadrzędne są harmonia i trwałość 1. Silna pozycja cesarza spoiwo kraju ma dziś odpowiednik w postaci przywództwa politycznego wykorzystującego legitymizację socjalistyczną. Faktyczną władzę sprawuje sekretarz generalny Komunistycznej Partii Chin i przewodniczący Centralnej Komisji Wojskowej. Od 1989 r. te dwa stanowiska piastuje jedna osoba (Jiang Zemin oraz jego następcy), co pozwala jej wykorzystać pełnię uprawnień głowy państwa. Dzisiejszy kształt partii, która nie opiera się już na kulcie jednostki i jest operatywna, pragmatyczna oraz zdolna do dokonywania sprawnych pokoleniowych sukcesji, to dziedzictwo Deng Xiaopinga, przywódcy Chin w latach Pomimo autorytetu, jakim się cieszył, Deng pomniejszał swoją indywidualną rolę, a siłę opierał na rozgrywaniu i godzeniu partyjnych frakcji 2. Jego następcy robią to samo, dzięki czemu partia Kluczem do zrozumienia Chin są i przeszłość, i dzisiejsze sukcesy. katalizuje w swym wnętrzu ostre polityczne spory. Napięcia między frakcjami są silne, na zewnątrz jednak ten wielogłowy smok jest jednomyślny, co umożliwia sprawne działanie i realizowanie wytyczonych celów. Dogmat supremacji partii wyznacza przestrzeń debaty publicznej. Można dyskutować, krytykować działania rządu czy potępiać korupcję urzędników, pod warunkiem jednak, że nie podważa to podstaw ustroju, jakimi są m.in. przywództwo partii komunistycznej, jedność terytorium państwa (co przekłada się np. na politykę Chin wobec Tajwanu) i chińska racja stanu. Nowoczesne Chiny myślą elastycznie, a nie doktrynalnie, jak w czasach Mao. Kreują ustrój, w którym odgórne polecenia rządzących napotykają na ruchy oddolne i opinie wyrażane przeze rządzonych 3. System polityczny współczesnych Chin można określić jako promodernizacyjny, pragmatycznie autorytarny. W interesie władzy jest podejmowanie decyzji, które zwiększają dobrobyt obywateli, bo to zapobiega destabilizacji. W interesie obywateli spokój w kraju, bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne oraz korzystanie z owoców wzrostu gospodarczego. Duża część chińskich przywódców ma wykształcenie inżynierskie, co sprzyja systemowemu podejściu do rządzenia i uporządkowaniu politycznych koncepcji. Niedemokratyczny system zarządzania politycznego pozwala na w miarę szybkie podejmowanie decyzji. Partia nie jest jednak wszechwładna, raczej pełni funkcję spoiwa niż dawcy dokładnych instrukcji, tym bardziej że 33 chińskie prowincje i regiony to ogromne terytoria (rozmiarów europejskich państw), w dużej mierze zarządzane lokalnie. Implementacja wytycznych centrali, podobnie jak niegdyś w Chinach cesarskich, napotyka trudności, a władze prowincji realizują własne wizje w nakreślonych przez centrum ramach. 1. Por. Jonathan Fenby, Chiny. Upadek i narodziny wielkiej potęgi (Modern China), więcej: Richard Evans, Deng Xioaping and the Making of Modern China, Por. John i Doris Naisbitt, China s Megatrends. The 8 pillars of New Society, THINKTANK DOSSIER Chiny_EU_Polska 2011

9 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami Racja stanu społeczny spokój i zasoby Najważniejsze na mapie mentalnej chińskich elit są same Chiny. Chińską rację stanu określają cele pragmatyczne: zapewnienie samowystarczalności i spokoju społecznego. Priorytetem jest bezpieczeństwo finansowe, surowcowe i militarne. Chiny dbają zarówno o swoją miękką, jak i twardą siłę: rozbudowują armię i flotę, mają broń atomową, kupują najnowsze uzbrojenie, a jednocześnie promują chińskie wartości, m.in. poprzez instytuty Konfucjusza, oraz rozwijają rodzime marki. Jednak wszystko, co dziś robi Państwo Środka, jest podporządkowane gospodarce. Przez ostatnie dwa stulecia Chiny borykały się z problemami wewnętrznymi, doświadczyły również upokorzeń dyplomatycznych. W XIX w. nie dały się formalnie podbić, jednak gospodarczo były całkowicie podporządkowane światowym potęgom zachodnim. W XX stuleciu przeżyły przyspieszony kurs historii przeszły z głębokiego feudalizmu do radykalnego komunizmu. Dziś celem władz w Pekinie jest wykorzystanie gospodarczego sukcesu, rosnącej prosperity i stabilnego wzrostu kraju, by przywrócić mu należne miejsce na arenie międzynarodowej. Globalizacja skłoniła Chiny do ponownego otwarcia się na świat, nie jest to jednak cel sam w sobie. W dłuższej perspektywie chodzi o zapewnienie krajowi bezpieczeństwa w czterech newralgicznych obszarach: żywność, surowce, kapitał finansowy i kapitał ludzki. Optymalny model organizacji chińskiego państwa bazuje na nieformalnej umowie rządzonych z rządzącymi: spokój wewnętrzny w zamian za dobrobyt, a wszystko w uporządkowanej przestrzeni polityczno-społecznej, bliższej chińskiej mentalności niż zachodni, demokratyczny chaos. Mają to umożliwić dobrze zorganizowana przedsiębiorczość i wolny rynek. Aby jednak taka umowa spełniła swoje zadanie, skutki gospodarczego wzrostu muszą objąć wszystkich obywateli, a nie tylko elitę, co oznacza, że państwo musi zadbać o inclusive growth. Chińskie władze zdają sobie z tego sprawę dlatego czynią wysiłki, aby wyrównać poziom życia mieszkańców największych miast tzw. pierwszego rzędu z pozostałą częścią kraju. Temu służy m.in. intensywna budowa dróg i szybkich linii kolejowych łączących wybrzeże z interiorem. Rząd w Pekinie jest niezwykle wyczulony na każdy element mogący prowadzić do destabilizacji społecznej i stara się niwelować potencjalne zagrożenia. Dlatego jednym z celów obecnego planu pięcioletniego jest opanowanie rosnącej 73 mln osób odwiedziło w 2010 r. EXPO w Szanghaju, jedną z manifestacji strategicznej pozycji Chin. Charakterystyczny czerwony chiński pawilon i jego centralne usytuowanie mówiły wiele o tym, jak Chiny widzą swoje miejsce w międzynarodowej społeczności. 9

10 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami Szybki wzrost doprowadził do zwiększenia społecznych różnic. Część Chińczyków hołduje tradycjonalistycznemu nastawieniu i wartościom, podczas gdy młode pokolenie w szybkim tempie przejmuje zewnętrzne atrybuty i zachowania zachodniego świata. inflacji (w lipcu 2011 r. wynosiła 6,5 proc., przewidywania na wrzesień 2012 r. to 5 proc.), która oznacza wzrost cen, także artykułów spożywczych. Rząd stara się również zapewnić każdemu Chińczykowi pracę (bezrobocie w 2010 r. wynosiło oficjalnie 4 proc., ale w miastach, w całym kraju może sięgać ok. 9 proc.) oraz wydał walkę korupcji w administracji. Samowystarczalność surowcowa oraz żywieniowa są swoistą obsesją władz (zamieszki w Chinach najczęściej były wywoływane przez klęski głodu) i wyznaczają strategiczne cele dyplomacji ekonomicznej w różnych częściach świata. Będące w dużym stopniu efektem niedoszacowania juana zasoby walutowe pozwalają Chinom na kupowanie dziś strategicznych zasobów za granicą komfort, na jaki w pokryzysowym świecie niewielu może sobie pozwolić. W krajach Afryki, Bliskiego Wschodu i Ameryki Łacińskiej chińska ekspansja bazuje na modelu udzielania preferencyjnych kredytów na realizację strategicznych projektów (porty morskie i lotnicze, infrastruktura drogowa), logistykę, dystrybucję i zamówienia publiczne w zamian za wieloletnie i korzystne cenowo umowy na wydobycie złóż. Celem jest zarówno uzupełnienie po korzystnych cenach braków surowcowych, jak i siła polityczna pozyskanie sprzymierzeńców wspierających Chiny w głosowaniach na forach ONZ czy WTO. Dla partnerów Chin z kolei niezmiernie cenna jest elastyczność w osiąganiu celów: Pekin podczas zawierania nowych umów z partnerami afrykańskimi stawia dużo mniejsze wymagania niż Bruksela [ ], nie chcąc»ingerować w wewnętrzne sprawy suwerennych państw afrykańskich«4. Podobną strategię Chiny zaczęły prowadzić również wobec Europy, choć tu cennym zasobem są głównie nowe technologie 5. Po kryzysie Chiny zainteresowały się w Europie krajami w gorszej kondycji (30 proc. ich zaangażowania finansowego w Europie przypada na Portugalię, Włochy, Grecję i Hiszpanię). W 2010 r. Chińczycy kupili greckie 4. Por. EU, Africa and China: Towards trilateral dialogue and cooperation dokument Komisji Europejskiej z 2009 r. 5. Por. François Godement, Jonas Parello-Plensner, The Scramble for Europe, European Council on Foreign Relations, lipiec

11 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami obligacje w zamian za 35-letnią dzierżawę portu Pireus i kontrakt na zakup chińskich statków; zainwestowały również w hiszpańskie obligacje o wartości 1 mld euro, co wystarczyło, by poprawić sytuację na rynku finansowym eurolandu 6. Skala zaangażowania chińskiego kapitału w europejskie firmy i obligacje jest dość trudna do uchwycenia ze względu na różne formy inwestycji zaczynają jednak pojawiać się głosy, że może być zbyt duża. Zarazem Chiny odmówiły udziału w Europejskim Funduszu Stabilizacji Finansowej i wezwały Europę do uporządkowania swoich spraw do samodzielnego zadbania o stabilizację. Między strategią a eksperymentem Władza nieograniczona przez wybory i wstrząsy ma swoje zalety może planować w dłuższej perspektywie. Długofalowe myślenie jest istotną cechą mentalną Chin, a kultura strategii i analizowanie geopolitycznych zmian jedną z chińskich pasji 7. W czasach, kiedy jedyną pewną rzeczą są permanentne zmiany, klarowna wizja jest niewątpliwie jednym z najważniejszych źródeł przewagi konkurencyjnej Państwa Środka. Chińczycy dobrze wiedzą, co ich interesuje, dlaczego i jak do tego dojść, a planowanie na lata do przodu zapobiega rozproszeniu energii i środków. Tymczasem adwersarzami Chin są najczęściej kraje gorzej zorganizowane, mniej zdyscyplinowane, słabiej przygotowane analitycznie, których elity polityczne działają w krótszej perspektywie, co przesądza o przewadze Państwa Środka. Unia Europejska nadal nie ma jasnej strategii wobec Chin i Azji, a wizja obecnej administracji USA jest niekonsekwentna. Henry Kissinger porównuje chińską strategię polityczną do wei-qi, gry, której celem 6. Ibidem. 7. Por. Geopolitics On Chinese Terms, European Council on Foreign Relations, Powrót do globalnej gry Udział PKB Chin w światowym PKB (w procentach) Na razie drugie miejsce, ale jak długo? Pięć krajów z największym PKB w 2010 r. (w miliardach dolarów) Źródło: Maddison, OECD. 0 Stany Chiny Japonia Niemcy Francja Zjednoczone Polski kapitał odpływa do Chin Deficyt handlu zagranicznego Polski z Chinami (w milionach euro) Źródło: Bank Światowy Źródło: Eurostat. 11

12 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami Zadyszka po rekordowej zwyżce Bilans handlu zagranicznego Chin, (w miliardach dolarów) Źródło: National Bureau of Statistics of China. jest okrążenie pionków przeciwnika i zyskanie przewagi raczej poprzez starannie przemyślane ruchy niż jak to ma miejsce w szachach ostateczne pokonanie 8. Ze Sztuki wojny Sunzi wynika z kolei unikanie przez Chińczyków bezpośredniego starcia. Dlatego dyplomacja chińska według Kissingera polega na subtelności, cierpliwości i niebezpośredniości, które dają Chinom długofalowe przewagi w relacjach z niecierpliwymi i poszukującymi szybkich zwycięstw ludźmi Zachodu. Jedną z cech, którą rozwija wei-qi, jest także elastyczność. Strategicznemu podejściu towarzyszy więc chęć do eksperymentowania i podpatrywania, poszukiwania innych rozwiązań, demonstrowana również przez Denga. To właśnie od niewielkich, ale szybko powielanych w przypadku powodzenia eksperymentów zaczął się chiński rozwój gospodarczy, w którym strefy ekonomiczne spełniły funkcję laboratorium. Swój sukces współczesne Chiny w dużej mierze zawdzięczają łączeniu umiejętności jasnego określania strategicznych celów z elastycznością w fazie ich wdrażania. Chińczycy obserwują działania innych krajów i wyciągają wnioski z ich doświadczeń w kontekście własnych uwarunkowań. Z polskiej historii Chiny przyswoiły lekcję, że lepiej nie dopuszczać do bliskiego sojuszu przywódców duchowych i opozycji politycznej oraz że puste półki w sklepach i chude portfele obywateli prowadzą do politycznych przewrotów. Strategiczno-eksperymentalne podejście pozwoliło Chinom na przyswojenie najlepszych rozwiązań z całego świata na potrzeby własnego rozwoju. Dziś w coraz większym stopniu inspiracją są własne doświadczenia oraz kreatywność i przedsiębiorczość obywateli. Chiński rząd wprowadza nowe rozwiązania w obszarach takich jak polityka społeczna czy finansowa, a jednocześnie nowych benchmarków dostarczają dość samodzielne regiony. Miejsce Chin w globalnym świecie Chiny były przez wieki dość zamknięte. Wielki mur odgradzał je od zagrożeń z północy, Himalaje od Indii. Uznawszy, że są centrum świata, świadomie odrzuciły dialog z innymi cywilizacjami. W strategii władców Państwa Środka nie było myślenia o podbojach, ponieważ własny świat był wystarczająco wielki, co sprzyjało splendid isolation. Chińskie elity nie inicjowały kontaktu z cudzoziemcami, ponieważ wyrastały w przekonaniu, że ich kraj jest wyjątkowy, że są nie tyle jedną z cywilizacji, ile Cywilizacją. Ten, kto chciał tu robić interesy, musiał nauczyć się języka i przyjąć miejscowe reguły gry. To podejście się nie zmieniło, jednak globalizacja przyniosła świat do Chin po kablach telewizyjnych i internetowych. Znalezienie balansu między postępującą westernizacją społeczeństwa a tradycyjnymi wartościami i sposobem myślenia jest obecnie jednym z kluczowych wyzwań rządu. Drugim jest określenie roli Chin w tworzącym się nowym ładzie międzynarodowym. Mapa świata, którą Chińczycy poznają w szkołach, nie przypomina tej, którą posługują się Europejczycy. W środku są Chiny i Pacyfik (centrum cywilizacyjno-gospodarcze). Znajdujące się po drugiej stronie oceanu Stany Zjednoczone są ważnym punktem odniesienia, ale już rola Europy położonej daleko na lewym skraju Azji jest znacznie mniejsza. Na mapie zachodniego świata Europa i USA są w centrum, ale odległe Chiny znaczą coraz więcej. Pytanie, jak będą chciały to wykorzystać. Pierwszy scenariusz zakłada, że w 2020 r. świat stanie się znów unipolarny zdominowany przez Chiny. Państwo Środka będzie wytwarzało znaczną część światowego PKB (20 proc. lub więcej) i kontrolowało 15 proc. handlu, co da mu możliwość kształtowania globalnej polityki i dominowania w większym stopniu niż do niedawna USA 9. Oznacza 8. Henry Kissinger, On China, Arvind Subramanian, The Inevitable Superpower, Foreign Affairs, wrzesień/październik

13 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami to model, w którym za chwilę znajdą się Chiny: jeden dorosły Chińczyk będzie musiał utrzymywać dwójkę rodziców i czwórkę dziadków. to również przyszły wzrost znaczenia wartości konfucjańskich i chińskiego sposobu postrzegania świata. Część ekonomistów podpisujących się pod tym scenariuszem zauważa, że Chiny są wierzycielem coraz większej liczby zachodnich rządów, co jest możliwe dzięki rezerwom kapitałowym uzyskiwanym przez agresywny merkantylizm gospodarczy. Polega on na stałym i konsekwentnym osiąganiu nadwyżek w handlu zagranicznym, których źródłem jest wyjątkowo tania siła robocza w Chinach i niedoszacowanie chińskiego pieniądza wobec dolara czy euro 10. Inni politolodzy zakładają scenariusz, w którym Chiny nie sięgną bezpośrednio po supremację globalną wskazują na multipolarność światowego ładu i radzą traktować Chiny jako duże, ale nie dominujące Świat obawia się dominacji Chin, ale nie jest ona oczywista. państwo, które przez dwa ostatnie stulecia przechodziło przez trudne doświadczenia, a teraz wraca do normalności. Ich zdaniem w najbliższych latach Państwo Środka będzie skoncentrowane na zaspokajaniu potrzeb 1,3 mld swoich obywateli i budowaniu wewnętrznej równowagi, a nie na poszukiwaniu roli globalnego hegemona 11. Bez względu na scenariusze (wśród których są i takie, że Chinom grozi chaos i rozpad) obserwatorzy Chin dostrzegają, że konsekwentna polityka władz w ostatnich 30 latach doprowadziła do wzrostu znaczenia tego kraju. Trudno winić Chiny za to, że grają na siebie. Narzekanie rozleniwionego wieloletnim dobrobytem i przyzwyczajonego do przewodzenia zachodniego świata przypomina lament starców, że młodzi nie chcą pójść ich drogą. W warunkach 10. Por. Antoine Brunet, Jean-Paul Guichard, Chiny światowym hegemonem? Imperializm ekonomiczny państwa środka, Salvatore Babone, The Middling Kingdom, Foreign Affairs, wrzesień/październik

14 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami tabloidopolityki, która zdominowała USA i Europę, trudno formułować i realizować strategiczne cele rozwojowe. Chiny mają z tym znacznie mniejszy problem. Współtworzenie światowej harmonii Przez większość swojej historii Chiny były samodzielne i samowystarczalne. W 1820 r. wytwarzały 30 proc. światowego PKB, więcej niż USA i Europa. Wróciwszy na drogę wzrostu, zyskały szacunek społeczności międzynarodowej, ale jednocześnie weszły w obieg wyzwań globalnego świata. Ceną jest konieczność współodpowiedzialności za innych, co ma także swoje koszty (doświadcza tego Ameryka i Europa). Chiny porównuje się do drzewa, które jeszcze rośnie, ale jest już narażone na wiatr. W XXI stuleciu ich sytuacja będzie w dużo większym stopniu zależeć od sytuacji świata, który współtworzą. Henry Kissinger dowodzi, że skoro do 2050 r. ponad połowa Chińczyków będzie miała więcej niż 45 lat, utrudni to budowanie przewag w oparciu o armię, polem rywalizacji stanie się zaś głównie obszar społeczno-gospodarczy. Dlatego drogą zwiększania globalnej roli Chin może być koewolucja w stronę nie tyle dominowania nad światem, ile współtworzenia go (co-prosperity) 12. Usiłując znaleźć adekwatne do wielkości Chin oraz ich podejścia określenie na formułę udziału w światowej grze, elity posługują się terminem zdrowa mentalność wielkiej potęgi (health great power mentality). Puzzle świat współdominowany przez Chiny dopiero się układa. Trudno dziś powiedzieć, jaki wyłoni się z niego obraz. Realistyczne spojrzenie każe widzieć w Chinach pragmatyczny, analitycznie myślący, strategicznie zarządzany kraj, który będzie odgrywał coraz większą rolę. Do rozmowy o stojących przed nim wyzwaniach, takich jak międzynarodowe bezpieczeństwo, walka z terroryzmem, migracje, urbanizacja, zagrożenia klimatyczne i środowiskowe, Chiny potrzebują jednak równych sobie partnerów. Tymczasem Ameryka słabnie, a Europa jest wciąż podzielona. Bilateralne relacje i rozgrywki obliczone na krótkoterminowe korzyści poszczególnych krajów UE stwarzają dla Chin idealne pole do wygrywania własnych interesów i wzmacniania swojej roli. Podejście Unii Europejskiej do Chin to połączenie strachu przed supremacją i pożądania chińskich pieniędzy. Ta fatalna mieszanka może stać się przyczyną strategicznych błędów. 12. Por. Geopolitics On Chinese Terms, European Council on Foreign Relations, REKOMENDACJE THINKTANK: 1. Postrzeganie świata przez chińskie elity się zmienia: są one świadome wzrostu własnej roli oraz związanych z tym ryzyk, a także rosnącego znaczenia przestrzeni społeczno-gospodarczej. Zachód (w tym Europa) musi więc aktywniej prowadzić z Chinami strategiczny dialog o kształcie przyszłego światowego ładu i podkreślać ich współodpowiedzialność za globalną stabilizację. 2. europa powinna prezentować wobec Chin jednolitą strategię. Bilateralne, nakierowane na krótkoterminowy zysk działania będą skutkować rozgrywaniem przez Chiny zarówno Europy jako całości, jak i jej poszczególnych krajów. 14

15 Strategia jednolitości: optymalny model organizacji relacji z Chinami 6chińskich prowincji ma gospodarkę kwalifikującą je do G-20. Nowe Chiny są dynamiczne i pozbawione doktrynalnego podejścia. Wiele zawdzięczają cierpliwości, długotrwałym eksperymentom i wytrwałości. Na zdjęciach: deskorolkarz pod centrum handlowym w Kunmingu, walka z cieniem i malowanie wodą znaków chińskiego alfabetu w parku Beihai w Pekinie. 15

16 PRIORYTETY GOSPODARCZE CHIN: plany, strategie, cele, możliwości Wielka reorganizacja: dokąd zmierza rozwój Chin? autorzy: PaweŁ rabiej, MAŁGORZATA BONIKOWSKA Po trzech dekadach reform gospodarczych i dekadzie obecności w WTO Chiny stanęły przed koniecznością zmiany swojego modelu rozwoju. Napędzany dotąd przez eksport oraz inwestycje wielki marsz gospodarczy mogą utrzymać dodatkowe, nowe bodźce. Otwiera to interesujące perspektywy dla firm. Dotychczasowy model rozwojowy się wyczerpuje. Chiny poszukują nowych motorów wzrostu zarówno na rynku krajowym (większa konsumpcja, inwestycje w innowacyjne branże), jak i zagranicznym (fuzje i przejęcia). Zmiana strategicznego paradygmatu rozwoju otwiera nowe możliwości dla państw, firm oraz instytucji zainteresowanych bliższą kooperacją. r o z w ó j 发 展 Pierwsza fala chińskiego wzrostu, rozpoczęta reformami Deng Xiaopinga, udrożniła gospodarkę i nadała jej dynamikę. Chiny stały się dzięki niej warsztatem świata. Druga fala nastąpiła po wejściu do WTO władze postawiły na tworzenie kapitalizmu politycznego i silnych firm, zdolnych do globalnej konkurencji, bazujących na rodzimych zdolnościach wytwórczych przy wykorzystaniu zagranicznych technologii, surowców i kapitału. Niemożliwy do pobicia chiński model wzrostu był efektem pięciu czynników: niekończących się zasobów taniej siły roboczej, łatwych i tanich kredytów, dotowanej energii, taniej ziemi oraz utrzymywanego sztucznie niskiego kursu juana. Dziś jednak te przewagi się wyczerpują. Wenzhou na wschodzie kraju, gdzie produkuje się najwięcej zapalniczek i okularów słonecznych na świecie, stało się ostatnio spektakularnym przykładem kłopotów chińskich tanich centrów produkcji. Jest kilka powodów tej sytuacji. Po pierwsze, tania siła robocza przestała być tania, a koszty działalności gospodarczej rosną. Wzrastają ceny ziemi (której zresztą nie można kupić na własność), produktów żywnościowych i towarów przemysłowych, opłaty za energię etc. Jednocześnie rząd ogranicza tanie kredytowanie. Chiny wpadły także w pułapkę polepszających się płac: koszty specjalistów (np. informatyków) wzrastają o proc. rocznie, a rotacja kadr przekracza 50 proc. Np. Arkus & Romet Group odnotował zwiększenie kosztów pracy o 15 proc. w stosunku do poprzedniego roku) Por. raport HSBC Inside Track: China. Insight From European Corporates, 2011, zawierający interesujące przykłady i wypowiedzi doświadczeń europejskich (w tym polskich) firm obecnych na chińskim rynku. 16

17 PRIORYTETY GOSPODARCZE CHIN: plany, strategie, cele, możliwości Pensja minimalna to obecnie 1,2 tys. RMB, czyli 600 zł, a średnie wynagrodzenie w sektorze publicznym wynosi ok. 3 tys. RMB, czyli ok. 1,5 tys. zł. W opinii władz chińscy pracownicy byli za tani, dlatego wzrost płac nie budził obaw. Teraz widać również negatywne skutki tego zjawiska. Inwestorzy zagraniczni coraz częściej rozważają przeniesienie produkcji do tańszych krajów (np. Meksyk czy nawet Europa Środkowa), a w dużych miastach zaczyna powoli brakować wykwalifikowanych pracowników. Zmniejsza się też zasób chętnych do pracy na każdych warunkach. Po drugie, ok r. Chiny przestaną być beneficjentem dywidendy demograficznej. Oblicza się, że nawet 30 proc. poziomu wzrostu w latach Azja zawdzięczała małej liczbie starszych osób, a dużej grupie aktywnych dorosłych 2. Chiny, zagrożone gwałtownym powiększaniem się populacji, rygorystycznie przestrzegały polityki jednego dziecka, co sprzyjało rozwojowi, ale dziś jest obciążeniem, bo społeczeństwo zaczyna się starzeć. Podobnie jak w Europie liczba urodzeń spadła już poniżej poziomu naturalnego odnawiania się społeczeństwa. W 1980 r. mediana wieku (punkt, w którym populacja dzieli się na równe połowy starszą i młodszą) wyniosła 22 lata. W 2030 r. Chiny będą starsze od Europy. Po trzecie, światowy kryzys zmniejszył popyt na tanie chińskie towary. Bogate kraje ograniczają konsumpcję, co wpływa na poziom eksportu. Kryzys spowodował w 2008 r. jego spadek aż o 25 proc. (luty 2009, w ujęciu rok do roku). W 2011 r. po raz pierwszy od 1993 r. Chiny mogą osiągnąć deficyt w handlu z UE. Odpowiedzią rządu był olbrzymi pakiet finansowy, który zapewnił 2. The Economist, 19 października Chiny były warsztatem świata teraz ich model rozwoju się zmienia. gospodarce płynność, inwestycje i miejsca pracy. Uruchomił on m.in. boom budowlany oraz duże inwestycje w infrastrukturę drogową i kolejową. Po czwarte, towarzysząca rozwojowi gospodarczemu urbanizacja przyniosła ogromne problemy środowiskowe. Dziś w miastach mieszka już ok. połowy ludności Chin. Chińczycy przesiedli się z rowerów na samochody: 100 mln osób ma auto, a prawie 220 mln motocykl lub inny pojazd silnikowy. W Pekinie, w którym przygotowywaliśmy raport, smog w październiku z trudem pozwalał oddychać. Rozwój przemysłu spowodował zniszczenia w strefach ekonomicznych i poza nimi. Nowy model wzrostu ale jaki? Władze są świadome, że dotychczasowy wzrost nie jest zrównoważony i stworzył wiele napięć. Rozwój zależał w zbyt dużym stopniu od inwestycji i pochłaniania zasobów, za mało zaś od wydatków konsumenckich. Migracja ze wsi do miast symbol sukcesu czy zagrożenie? Przyczyny wzrostu liczby ludności miejskiej. Ustalenia dla okresu Powstawanie nowych miast Nieoficjalna zmiana zamieszkania 28% Zmiany rolnicze i pozarolnicze 12% 7% 19% 34% Wzrost naturalny Oficjalna zmiana zamieszkania Źródło: OECD; The Telegraph, people.com.cn. 17

18 PRIORYTETY GOSPODARCZE CHIN: plany, strategie, cele, możliwości Przychody są dzielone nierówno, a dysproporcje między prowincjami nadmorskimi, które pierwsze obłowiły się na wzroście, a zachodem kraju są duże. Część ambitnych planów się nie powiodła; nie udało się zwiększyć udziału usług w PKB (43 proc. i 35 proc. w zatrudnieniu, w krajach rozwijających się to ok. 60 proc. PKB). Inwestycje przestają zaś już pobudzać wzrost. Kiedy 30 lat temu zaczynały się reformy, wynosiły one 25 proc. PKB, co przekładało się na 10-procentowy wzrost PKB. Dziś wydatki na innowacje to ponad 50 proc. PKB, a jest on na takim samym poziomie. W nowych planach rozwojowych kluczowe znaczenie ma konsumpcja. Spadła ona z 45 proc. PKB w późnych latach 90. do 33 proc. w ubiegłym roku (por. wykres). Zaciskaniu pasa sprzyjał model społeczny (niemal całkowity demontaż świadczeń socjalnych przez państwo, odejście od zasady żelaznej miski ryżu ). Chińczycy są zapobiegliwi oszczędzają na starość i na gorsze czasy. Przez ostatnią dekadę głównym tematem dyskutowanym w Chinach była więc konieczność ożywienia konsumpcji, zwiększenia inwestycji w usługi oraz liberalizacji sektora finansowego. Ogłoszony wiosną 12. plan pięcioletni zakłada nacisk na kreatywność i ducha innowacyjności. Jak to ujął premier Wen Jiabao, celem jest zmiana Chin w xiaokang society dobrze prosperujące społeczeństwo, które zaczyna korzystać z owoców swojej pracy. Oznacza to mniejszy cel wzrostowy (7 proc., w poprzednim planie 7,5; co jednak nie przeszkodziło rosnąć gospodarce o ponad 11 proc. rocznie). Od wielu lat rząd utrzymuje sztucznie zaniżany według ekonomistów kurs juana, co jest jednym z powodów silnego wzrostu, ale i źródłem kłopotów. Najprawdopodobniej rząd będzie więc eksperymentował z poluzowaniem kursu takie eksperymenty już się zaczęły. Może to pociągnąć zmiany w niezwykle restrykcyjnym sektorze finansowym. Inny obszar to większa elastyczność w kształtowaniu przez rynek stóp procentowanych tu również dokonują się już eksperymenty, np. w sektorze health management. Ponadto konsumpcję mogą pobudzić inwestycje w bezpieczeństwo socjalne zdrowie, edukację i dobrobyt. Większość ekonomistów zgadza się, że chińska gospodarka jest w gorszej kondycji niż przed kryzysem. Nie należy jednak spodziewać się wstrząsów ani gwałtownych załamań. Poziom kontroli nad gospodarką oraz wielkość rezerw dają duże pole manewru. Mniejszy wzrost i większa inflacja wydają się jednak nieuchronne. Bank HSBC przewiduje, że inflacja będzie w najbliższej pięciolatce sięgać 5 proc., podczas gdy w okresie wynosiła ok. 2 proc. 3. Ceny odczuwalnie rosną: życie w największych chińskich miastach nie jest już tanie. Najbliższe pół dekady będzie dla Chin okresem współistnienia starego modelu rozwojowego opartego na tanim eksporcie i modelu poszukiwania nowych przewag związanych z innowacyjnością oraz chińskimi inwestycjami w świecie. Ta strategiczna zmiana oznacza nowe szanse 3. Więcej: raport HSBC Inside Track: China. Insight From European Corporates, Główny kierunek chińskich inwestycji Azja Bezpośrednie inwestycje zagraniczne, Konsumpcja spada wbrew planom Inwestycje i konsumpcja wewnętrzna w Chinach (jako procent PKB). 55 Ameryka 2,7% Północna Ameryka 13% Łacińska Europa 5,9% Afryka 2,6% Azja 71,4% Oceania 4,4% Konsumpcja prywatna Inwestycje Źródło: China Daily, Ministerstwo Handlu. Źródło: Haver Analitycs; Financial Times. 18

19 PRIORYTETY GOSPODARCZE CHIN: plany, strategie, cele, możliwości Konsumpcja w Chinach ma zaledwie 33 % udziału w PKB. Mimo zachęt i starań rządu od wielu lat spada. Sprzyja jej jednak rozrost miast, zwiększanie się liczby osób zamożnych i zamiłowanie Chińczyków do luksusowych, podkreślających status marek. dla firm, a w szerszym kontekście także dla państw. Są one związane głównie z trzema obszarami: rynkiem wewnętrznym, współpracą w zakresie innowacyjności oraz chińskimi inwestycjami w świecie. Nadzieja na wieki rynek wewnętrzny Dostęp do dużego chińskiego rynku był zawsze marchewką dla inwestorów. Większa siła nabywcza społeczeństwa byłaby dobrą wiadomością sama w sobie, kilka obszarów otwiera jednak szczególnie interesujące możliwości. Przede wszystkim rynek konsumentów zamożnych. Chińscy milionerzy to dziś spora grupa osób (dolarowych miliarderów jest dziś 271), a klasa średnia liczy ponad 200 mln 4. Mall Guomao przy World Trade Center w Pekinie to parada najlepszych globalnych marek, a zamożni klienci traktują je jako niezbędny element społecznego prestiżu. Klasa średnia jest mocno zwesternizowana, a szybka urbanizacja powoduje, że będzie jej więcej. PKB per capita w Pekinie przekroczył w 2008 r. 8 tys. dol., a średnie zarobki ponad 600 dol. miesięcznie. 93 chińskie miasta mają ponad 1 mln mieszkańców, wkrótce zamieszka w nich dalsze 350 mln osób, co będzie wymagać zbudowania ok. 50 tys. wieżowców siedem razy tyle co w Nowym Jorku. Rynek dwóch największych miast Pekinu i Szanghaju to aż 40 mln osób; to tyle, ile liczy Polska czy Hiszpania. 4. Więcej: Eurobiz, Journal of European Chamber of Commerce in China, lipiec sierpień

20 PRIORYTETY GOSPODARCZE CHIN: plany, strategie, cele, możliwości 8 mln obywateli, którzy skończyli 80 lat, przybywa co roku w Chinach. Gospodarka przestaje korzystać z dywidendy demograficznej. Rosnącą grupą konsumentów są także ludzie starsi. W 2020 r. ich liczba sięgnie 248 mln. Co roku przybywa 8 mln obywateli, którzy skończyli 60 lat. To szansa na inwestycje i produkty adresowane do seniorów, np. domy opieki na wysokim poziomie. Zagraniczne firmy nie mają jednak dostępu do wszystkich segmentów rynku B2C (Business to Consumer). Chiny narzucają swoje zasady: uzależniają wpuszczenie na swój rynek od transferu technologii, ograniczają także branże, w które może inwestować zagraniczny kapitał, albo częściowo (licencje, standardy, konieczność rejestrowania spółek z chińskimi partnerami), albo całkowicie 5. Np. w sektorze telekomunikacyjnym od 2001 r. na 22 tys. wydanych licencji zaledwie 23 to zagraniczne. Poza zasięgiem firm innych niż chińskie jest także rynek zamówień publicznych (20 proc. całej gospodarki, w tym duże przedsięwzięcia infrastrukturalne). 43 proc. firm pytanych przez Europejską Izbę Handlu w 2011 r. było zdania, że polityka rządu wobec zagranicznych przedsiębiorstw stała się bardziej dyskryminacyjna. Aż 46 proc. uważa, że ten trend będzie się pogłębiał mimo zapowiedzi premiera Wena Jiabao, że wszystkie firmy zarejestrowane w Chinach są chińskie. W praktyce wzrost konsumpcji może zwiększać szanse firm na chińskim rynku wewnętrznym, ale wiele będzie zależeć od barier wejścia. Do najważniejszych problemów należy prawo określane decyzjami partyjnych urzędników oraz kwestia ochrony własności intelektualnej. Naruszenia IP (intellectual property) doświadczyło w Chinach 70 proc. europejskich podmiotów 6. O ile kwestia ta poprawiła się na poziomie dużych firm (choć nadal chińscy partnerzy potrafią przejąć technologię i biznes), o tyle prawdziwą zmorą małych i średnich przedsiębiorców są masowe pirackie podróbki. Firmy o znanych brandach (jak Louis Vuitton) mogą je traktować jako darmową promocję napędzającą koniunkturę na oryginały, lecz dla większości marek spoza segmentu luksusowego podróbki niszczą biznes. Zagranicznym produktom utrudni też ekspansję stopniowa poprawa jakości produktów chińskich, a co za tym idzie, lepsza opinia na ich temat wśród lokalnych konsumentów. Współczynnik błędów w produkcji AGD wynosi w Chinach 0,5 proc. (w Europie 2 proc.): jakość i dokładność chińskich towarów rośnie. Rząd przywiązuje ogromną wagę do wypromowania rodzimych towarów nie tylko w kraju, ale 5. Por. Raport European Business in China, Position Paper 2011/2012, European Chamber of Commerce in China. 6. Ibidem. 20

Raport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP

Raport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP Raport na temat działalności Raport na temat działalności eksportowej europejskich przedsiębiorstw z sektora MSP Kierunki eksportu i importu oraz zachowania MSP w Europie Lipiec 2015 European SME Export

Bardziej szczegółowo

Gospodarki krajów wschodzących po kryzysie. 14/03/2011 Jakub Janus

Gospodarki krajów wschodzących po kryzysie. 14/03/2011 Jakub Janus Gospodarki krajów wschodzących po kryzysie 14/03/2011 Jakub Janus 1 Plan prezentacji 1. Wzrost gospodarczy po kryzysie w perspektywie globalnej 2. Sytuacja w głównych gospodarkach 1. Chiny 2. Indie 3.

Bardziej szczegółowo

Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej

Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej #EURoad2Sibiu Postępy w zakresie sytuacji gospodarczej Maj 219 r. KU BARDZIEJ ZJEDNOCZONEJ, SILNIEJSZEJ I DEMOKRATYCZNIEJSZEJ UNII Ambitny program UE na rzecz zatrudnienia, wzrostu gospodarczego i inwestycji

Bardziej szczegółowo

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów

Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów POLSKA AGENCJA INFORMACJI I INWESTYCJI ZAGRANICZNYCH Najnowsze tendencje w stymulowaniu inwestycji i pozyskiwaniu inwestorów Lublin, 17 maja 2010 r. Sytuacja na globalnym rynku inwestycyjnym kończący się

Bardziej szczegółowo

Postawy przedsiębiorstw z Małopolski. Dr Małgorzata Bonikowska

Postawy przedsiębiorstw z Małopolski. Dr Małgorzata Bonikowska Postawy przedsiębiorstw z Małopolski Dr Małgorzata Bonikowska 1. Ekspansja trendem Polskie (i małopolskie) firmy coraz śmielej wychodzą za granicę i rozwijają się coraz dalej. Do tej pory firmy skupiały

Bardziej szczegółowo

Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego

Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Tendencje i uwarunkowania biznesu międzynarodowego Dr Bogdan Buczkowski Katedra Wymiany Międzynarodowej Konferencja organizowana w ramach projektu Utworzenie nowych interdyscyplinarnych programów kształcenia

Bardziej szczegółowo

Otwarty Świat. Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2008

Otwarty Świat. Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2008 Otwarty Świat Atrakcyjność Inwestycyjna Europy Raport Ernst & Young 2008 Dane dotyczące raportu 834 menedżerów z 43 krajów Badane firmy pochodziły z 5 głównych sektorów: 2 37% przemysł, sektor motoryzacyjny

Bardziej szczegółowo

Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT]

Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT] Firmy rodzinne chcą zwiększać zyski i zatrudniać nowych pracowników [RAPORT] data aktualizacji: 2019.01.09 Wzrost zysków i przyciąganie nowych pracowników SĄ priorytetami polskich firm rodzinnych. To wyniki

Bardziej szczegółowo

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013

EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013 EUROPEJSKIE FORUM NOWYCH IDEI 2013 26 września 2013, godz. 15:30 17:00 Centrum Konferencyjne Sheraton Panel dyskusyjny Bezpieczeństwo energetyczne. Jaki model dla kogo? Ile solidarności, ile państwa, ile

Bardziej szczegółowo

CHINY W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ STRATEGIA PODBOJU

CHINY W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ STRATEGIA PODBOJU CHINY W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ STRATEGIA PODBOJU Jacek Rutkowski Amica Wronki S.A. CHINY W GOSPODARCE ŚWIATOWEJ I. Temat wykładu i rola Amiki 2 II. Pozycja Chin w gospodarce światowej 1. PKB na drugim miejscu.

Bardziej szczegółowo

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji

PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji PB II Dyfuzja innowacji w sieciach przedsiębiorstw, procesy, struktury, formalizacja, uwarunkowania poprawiające zdolność do wprowadzania innowacji Arkadiusz Borowiec Instytut Inżynierii Zarządzania Politechnika

Bardziej szczegółowo

POLSKA - INDIE W KIERUNKU EFEKTYWNEGO MODELU DYPLOMACJI GOSPODARCZEJ?

POLSKA - INDIE W KIERUNKU EFEKTYWNEGO MODELU DYPLOMACJI GOSPODARCZEJ? POLSKA - INDIE W KIERUNKU EFEKTYWNEGO MODELU DYPLOMACJI GOSPODARCZEJ? 25 września 2014 r., Sejm RP (Sala Kolumnowa) ul. Wiejska 4/6/8, 00-902 Warszawa Panel I: Wielkie nadzieje. Znaczenie rynku indyjskiego

Bardziej szczegółowo

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek

Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014. Aleksander Łaszek Przegląd prognoz gospodarczych dla Polski i świata na lata 2013-2014 Aleksander Łaszek Wzrost gospodarczy I Źródło: Komisja Europejska Komisja Europejska prognozuje w 2014 i 2015 roku przyspieszenie tempa

Bardziej szczegółowo

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr

Zimowa prognoza na lata : do przodu pod wiatr EUROPEAN COMMISSION KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela, 22 lutego 2013 r. Zimowa prognoza na lata 2012-14: do przodu pod wiatr Podczas gdy sytuacja na rynkach finansowych w UE znacząco poprawiła się od lata ubiegłego

Bardziej szczegółowo

Siła nabywcza konsumentów i obroty handlu stacjonarnego w Europie raport

Siła nabywcza konsumentów i obroty handlu stacjonarnego w Europie raport Siła nabywcza konsumentów i obroty handlu stacjonarnego w Europie raport data aktualizacji: 2017.06.13 Firma GfK opublikowała raport pt. Europejski handel detaliczny w 2017 r. Zawiera on m.in. analizy

Bardziej szczegółowo

Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r.

Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r. Perspektywa gospodarcza dla biznesu w 2013 r. Zachodniopomorski Dzień Instrumentów Inżynierii Finansowej 9 kwietnia 2013 Rola firm w gospodarce W przedsiębiorstwach powstaje ponad ¾ produktu krajowego

Bardziej szczegółowo

BIULETYN 11/2015. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Podsumowanie Milenijnych Celów Rozwoju 2000-2015

BIULETYN 11/2015. Punkt Informacji Europejskiej EUROPE DIRECT - POZNAŃ. Podsumowanie Milenijnych Celów Rozwoju 2000-2015 Podsumowanie Milenijnych Celów Rozwoju 2000-2015 W 2000 roku społeczność międzynarodowa przyjęła Milenijne Cele Rozwoju na rzecz eliminowania ubóstwa oraz zapewnienia globalnej równowagi gospodarczej.

Bardziej szczegółowo

STOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ

STOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ STOSUNKI ZEWNĘTRZNE UE Z INNYMI KLUCZOWYMI PODMIOTAMI GOSPODARKI ŚWIATOWEJ CEL PREZENTACJI CELEM TEJ PREZENTACJI JEST PRZEDSTAWIENIE ORAZ OMÓWIENIE NAJWAŻNIEJSZYCH INFORMACJI DOTYCZĄCYCH ZEWNĘTRZNYCH STOSUNKÓW

Bardziej szczegółowo

Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA. Tomasz Białowąs

Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA. Tomasz Białowąs Stosunki handlowe Unii Europejskiej z USA Tomasz Białowąs Rola USA i UE w gospodarce światowej (2008) 70,0% 60,0% 50,0% 53,8% 45,7% 52,3% 60,6% 54,2% 40,0% 30,0% 20,0% 10,0% 0,0% PKB (nominalne) Eksport

Bardziej szczegółowo

Doing business in Poland

Doing business in Poland Doing business in Poland Dlaczego warto inwestować w Polsce Polska zajmuje 13. miejsce na świecie i 5. w Europie wśród krajów najbardziej atrakcyjnych dla inwestorów zagranicznych - wynika z ogłoszonego

Bardziej szczegółowo

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu

Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu Jerzy Majchrzak Dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu AUTOEVENT 2014 2 PRZEMYSŁ MOTORYZACYJNY Jeden z największych producentów samochodów i komponentów motoryzacyjnych w regionie Europy Środkowo-Wschodniej.

Bardziej szczegółowo

Branża leasingowa napędza rozwój MŚP. W ubiegłym roku sfinansowała 58,1 mld zł inwestycji

Branża leasingowa napędza rozwój MŚP. W ubiegłym roku sfinansowała 58,1 mld zł inwestycji Branża leasingowa napędza rozwój MŚP. W ubiegłym roku sfinansowała 58,1 mld zł inwestycji data aktualizacji: 2017.02.01 58,1 mld zł wyniosła łączna wartość aktywów sfinansowanych przez firmy leasingowe

Bardziej szczegółowo

KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO

KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO Sławomir Żygowski I Wiceprezes Zarządu ds. bankowości korporacyjnej Nordea Bank Polska S.A. SYTUACJA W SEKTORZE BANKOWYM W POLSCE UWARUNKOWANIA KRYZYSU Wina banków? Globalna

Bardziej szczegółowo

Gospodarka i rynki finansowe Gdynia 11.05.2016 XTB ONLINE TRADING. www.xtb.pl www.tradebeat.pl

Gospodarka i rynki finansowe Gdynia 11.05.2016 XTB ONLINE TRADING. www.xtb.pl www.tradebeat.pl Gospodarka i rynki finansowe Gdynia 11.05.2016 ONLINE TRADING www.tradebeat.pl Gospodarka i rynki finansowe 1. Wzrost na świecie i oczekiwania 2. Chiny zagrożeniem numer jeden dla światowej gospodarki

Bardziej szczegółowo

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze

Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Bruksela/Strasburg, 25 lutego 2014 r. Prognoza z zimy 2014 r.: coraz bardziej widoczne ożywienie gospodarcze W zimowej prognozie Komisji Europejskiej przewiduje się

Bardziej szczegółowo

CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie

CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Dyrekcja Generalna Przedsiębiorstwa i przemysł CARS 2020 Plan działania na rzecz konkurencyjnego i zrównoważonego przemysłu motoryzacyjnego w Europie Maciej Szymanski Zawiercie, 12 czerwca 2013 Przemysł

Bardziej szczegółowo

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA

MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA MAKROEKONOMIA II KATARZYNA ŚLEDZIEWSKA WYKŁAD XII WZROST GOSPODARCZY cd. Chiny i ich wzrost gospodarczy Podstawy endogenicznej teorii wzrostu Konsekwencje wzrostu endogenicznego Dwusektorowy model endogeniczny

Bardziej szczegółowo

w mld USD MOFCOM UNCTAD SAFE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOFCOM, UNCTAD i SAFE.

w mld USD MOFCOM UNCTAD SAFE Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych MOFCOM, UNCTAD i SAFE. A. BEZPOŚREDNI 1. Poprzez działalność produkcyjną lub usługową import technologii ze spółki macierzystej i wykorzystywanie jej w procesie produkcyjnym prowadzenie działalności w branżach wysokiej techniki

Bardziej szczegółowo

dr inż. Tomasz Wiktorski inż. Tadeusz Respondek Innowacyjność w przemyśle meblarskim

dr inż. Tomasz Wiktorski inż. Tadeusz Respondek Innowacyjność w przemyśle meblarskim dr inż. Tomasz Wiktorski inż. Tadeusz Respondek Innowacyjność w przemyśle meblarskim 12.05. 2016 r. CZY POLSKA BRANŻA MEBLARSKA MA POTENCJAŁ? 25 tysięcy podmiotów deklaruje produkcję mebli duże; 100; 0,4%

Bardziej szczegółowo

Surowce energetyczne a energia odnawialna

Surowce energetyczne a energia odnawialna Surowce energetyczne a energia odnawialna Poznań 6 czerwca 2012 1 Energia = cywilizacja, dobrobyt Warszawa 11 maja 2012 Andrzej Szczęśniak Bezpieczeństwo energetyczne - wykład dla PISM 2 Surowce jako twarda

Bardziej szczegółowo

Atrakcyjność inwestycyjna Europy 2013

Atrakcyjność inwestycyjna Europy 2013 Atrakcyjność inwestycyjna Europy 2013 Polska liderem wzrostu w Europie i najatrakcyjniejszym krajem regionu! @EY_Poland #AIE Jacek Kędzior 6 czerwca 2013 r. Warszawa Metodologia Atrakcyjność inwestycyjna

Bardziej szczegółowo

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy

Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Makrootoczenie firm w Polsce: stan obecny i perspektywy Prof. dr hab. Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Makrootoczenie: Otoczenie polityczne Otoczenie ekonomiczne Otoczenie społeczne Otoczenie technologiczne

Bardziej szczegółowo

Działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie zrównoważonej produkcji sektora rolno-spożywczego

Działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie zrównoważonej produkcji sektora rolno-spożywczego Działania Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi w zakresie zrównoważonej produkcji sektora rolno-spożywczego Marian Borek Z-ca Dyrektora Departament Rynków Rolnych Branża drobiarska w liczbach www.minrol.gov.pl

Bardziej szczegółowo

PROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00

PROGRAMY SEMINARIÓW. TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk. Godziny spotkania: 10:00 13:00 PROGRAMY SEMINARIÓW TEMAT A Innowacje w biznesie przegląd dobrych praktyk 1. Pojęcia podstawowe z obszaru innowacyjnej przedsiębiorczości 2. Proces poszukiwania innowacyjności 3. Proces wprowadzania innowacji

Bardziej szczegółowo

Rynek opakowań w Polsce do 2020 r. urośnie o prawie 40 proc.

Rynek opakowań w Polsce do 2020 r. urośnie o prawie 40 proc. Rynek opakowań w Polsce do 2020 r. urośnie o prawie 40 proc. data aktualizacji: 2017.02.18 Rynek producentów opakowań w Polsce jest wart 33,5 mld zł, ale już w 2020 roku osiągnie wartość 46 mld zł, przy

Bardziej szczegółowo

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP

BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP 5 th International Forum SPECIAL FORUM & EXHIBITION BEST OF EAST FOR EASTER PARTNERSHIP Challenges and Opportunities for Collaboration European Union Poland Eastern Europe Countries November 28-30, 2011

Bardziej szczegółowo

Polska liderem inwestycji zagranicznych 2015-06-02 17:05:06

Polska liderem inwestycji zagranicznych 2015-06-02 17:05:06 Polska liderem inwestycji zagranicznych 2015-06-02 17:05:06 2 Polska w 2014 r. była, po raz kolejny, liderem wśród państw Europy Środkowo-Wschodniej pod względem pozyskania inwestycji zagranicznych - wynika

Bardziej szczegółowo

Rolnictwo i Obszary Wiejskie 5 lat po akcesji Polski do Unii Europejskiej- najważniejsze wnioski z pierwszego dnia konferencji

Rolnictwo i Obszary Wiejskie 5 lat po akcesji Polski do Unii Europejskiej- najważniejsze wnioski z pierwszego dnia konferencji Rolnictwo i Obszary Wiejskie 5 lat po akcesji Polski do Unii Europejskiej- najważniejsze wnioski z pierwszego dnia konferencji Andrzej Kowalski Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej -PIB

Bardziej szczegółowo

Perspektywa 2020: Innowacyjna gospodarka. Polska będzie wielka albo nie będzie jej wcale. Józef Piłsudski

Perspektywa 2020: Innowacyjna gospodarka. Polska będzie wielka albo nie będzie jej wcale. Józef Piłsudski Perspektywa 2020: Innowacyjna gospodarka Polska będzie wielka albo nie będzie jej wcale. Józef Piłsudski Polska wpadła w 5 pułapek rozwojowych PKB per capita Polski to tylko 45% PKB per capita USA Połowa

Bardziej szczegółowo

Polskie firmy odzieżowe są potrzebne na rynku w Niemczech!

Polskie firmy odzieżowe są potrzebne na rynku w Niemczech! Coraz więcej polskich sieci odzieżowych otwiera swoje sklepy w Niemczech, gdyż znajduje tam rzesze nabywców, a to ma przełożenie na wymierne zyski finansowe. Niemcy wydają spore ilości pieniędzy na ubrania.

Bardziej szczegółowo

Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie.

Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Trendy w robotyzacji przemysłu w Polsce i na świecie. Potrzeby rozwojowe światowego przemysłu powodują, że globalny popyt na roboty przemysłowe odznacza się tendencją wzrostową. W związku z tym, dynamiczny

Bardziej szczegółowo

Jak Smakuje Państwo Środka? Szkolenie na temat rynku spożywczego w Chinach

Jak Smakuje Państwo Środka? Szkolenie na temat rynku spożywczego w Chinach Jak Smakuje Państwo Środka? Szkolenie na temat rynku spożywczego w Chinach 18 grudnia 2014 r., Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych S.A. Panel I: Szanse i wyzwania dla branży spożywczej

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Szczecin, 18 marca 2014

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Szczecin, 18 marca 2014 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Szczecin, 18 marca 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania

Bardziej szczegółowo

Trendy i perspektywy ekspansji zagranicznej polskich firm

Trendy i perspektywy ekspansji zagranicznej polskich firm Trendy i perspektywy ekspansji zagranicznej polskich firm KUKE S.A. Polski ubezpieczyciel należności z przeważającym udziałem Skarbu Państwa 63,31% 36,69% Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych Spółka

Bardziej szczegółowo

Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski

Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski Wyzwania w rozwoju gospodarczym Polski : jaka rola JST i spółek komunalnych? Witold M.Orłowski Lubelska Konferencja Spółek Komunalnych, 22.10.2014 Od 20 lat Polska skutecznie goni bogaty Zachód 70.0 PKB

Bardziej szczegółowo

Globalizacja a nierówności

Globalizacja a nierówności Wykład 11 Globalizacja a nierówności Plan wykładu 1. Wpływ nierówności na wzrost 2. Ewolucja nierówności 3. Efekty globalizacji 4. Nierówności a kryzys i powolne ożywienie 1 1. Wpływ nierówności na wzrost

Bardziej szczegółowo

Seminarium informacyjno naukowe

Seminarium informacyjno naukowe Seminarium informacyjno naukowe Budownictwo na Lubelszczyźnie w statystyce perspektywy dla nauki Przemiany budownictwa ostatniej dekady w woj. lubelskim na tle kraju w świetle badań statystycznych Zofia

Bardziej szczegółowo

Bariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce

Bariery i stymulanty rozwoju rynku Venture Capital w Polsce Bariery i stymulanty rozwoju rynku Szymon Bula Wiceprezes Zarządu Association of Business Angels Networks 25 maja 2012 Fazy rozwoju biznesu Zysk Pomysł Seed Start-up Rozwój Dojrzałość Zysk Czas Strata

Bardziej szczegółowo

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja

Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Komisja Europejska - Komunikat prasowy Jesienna prognoza gospodarcza na 2014 r.: powolne ożywienie i bardzo niska inflacja Bruksela, 04 listopad 2014 Zgodnie z prognozą gospodarczą Komisji Europejskiej

Bardziej szczegółowo

Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30

Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30 Polska motoryzacja przyspiesza 2015-06-02 16:20:30 2 Liczba wyprodukowanych samochodów w 2015 r. przekroczy 600 tys. wobec ok. 580 tys. w 2014 roku - ocenił dla PAP Jakub Faryś, prezes Polskiego Związku

Bardziej szczegółowo

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji

Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Region i jego rozwój w warunkach globalizacji Jacek Chądzyński Aleksandra Nowakowska Zbigniew Przygodzki faktycznie żyjemy w dziwacznym kręgu, którego środek jest wszędzie, a obwód nigdzie (albo może na

Bardziej szczegółowo

Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50

Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 Prognozy wzrostu dla Polski 2015-06-02 15:58:50 2 Bank of America Merrill Lynch podniósł prognozy wzrostu PKB dla Polski - z 3,3 do 3,5 proc. w 2015 r. i z 3,4 do 3,7 proc. w 2016 r. W raporcie o gospodarce

Bardziej szczegółowo

156 Eksport w polskiej gospodarce

156 Eksport w polskiej gospodarce 156 Eksport w polskiej gospodarce Eksport w polskiej gospodarce struktura oraz główne trendy Eksport jest coraz ważniejszym czynnikiem wzrostu gospodarczego w Polsce. W 217 r. eksport stanowił 54,3% wartości

Bardziej szczegółowo

Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć. Rynki Kapitałowe

Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć. Rynki Kapitałowe Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć Rynki Kapitałowe Warszawa, 24 września 2008 1 A. Bankowość Inwestycyjna BZWBK Obszar Rynków Kapitałowych B. Wybrane aspekty badania C. Wnioski i rekomendacje

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Zielona Góra, 13 marca 2014

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Zielona Góra, 13 marca 2014 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Zielona Góra, 13 marca 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania

Bardziej szczegółowo

Komisja Europejska 10 priorytetów w 10 scenariuszach Jednolity rynek cyfrowy. Sylwia K. Mazur, Scenariusz 2, Załącznik 1

Komisja Europejska 10 priorytetów w 10 scenariuszach Jednolity rynek cyfrowy. Sylwia K. Mazur, Scenariusz 2, Załącznik 1 Komisja Europejska 10 priorytetów w 10 scenariuszach Jednolity rynek cyfrowy Sylwia K. Mazur, Scenariusz 2, Załącznik 1 Komisja Europejska informacje ogólne Rola: Wspiera ogólne interesy UE, przedkładając

Bardziej szczegółowo

Jak zaprojektować firmę aby mogła się skalować i odnosić trwałe sukcesy? Warszawa, 13 listopada 2018 r.

Jak zaprojektować firmę aby mogła się skalować i odnosić trwałe sukcesy? Warszawa, 13 listopada 2018 r. Jak zaprojektować firmę aby mogła się skalować i odnosić trwałe sukcesy? Warszawa, 13 listopada 2018 r. Budowanie Organizacji Odnoszących Trwałe Sukcesy - Tezy 1. Zbudowanie organizacji odnoszącej trwałe

Bardziej szczegółowo

MSG ĆWICZENIA 3. Międzynarodowe przepływy kapitału

MSG ĆWICZENIA 3. Międzynarodowe przepływy kapitału MSG ĆWICZENIA 3 Międzynarodowe przepływy kapitału przemieszczanie za granicę wartości w formie środków finansowych lub dóbr materialnych, gdy kraj przyjmujący kapitał jest obciążony na rzecz kraju-eksportera

Bardziej szczegółowo

Profesjonalizm, przewidywalność, jakość

Profesjonalizm, przewidywalność, jakość Profesjonalizm, przewidywalność, jakość Założenia programu wspierania inwestycji w Małopolsce Marek Sowa Członek Zarządu Województwa Małopolskiego 29 października 2010 Pozycja wyjściowa i potencjałregionalny

Bardziej szczegółowo

8944/17 dj/mi/gt 1 DG G 3 C

8944/17 dj/mi/gt 1 DG G 3 C Rada Unii Europejskiej Bruksela, 12 maja 2017 r. (OR. en) 8944/17 COMPET 305 IND 103 NOTA Od: Do: Sekretariat Generalny Rady Komitet Stałych Przedstawicieli Nr poprz. dok.: 8630/17 COMPET 278 IND 96 Dotyczy:

Bardziej szczegółowo

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce

Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce Strategia Rozwoju Społeczeństwa Informacyjnego w Polsce Dokumenty List od Premiera Czasy, w których żyjemy, to czasy komputerów, telefonów komórkowych, SMSów, czatów, Internetu i serwisów społecznościowych.

Bardziej szczegółowo

Co kupić, a co sprzedać :58:22

Co kupić, a co sprzedać :58:22 Co kupić, a co sprzedać 2015-06-11 13:58:22 2 Głównym partnerem handlowym Hiszpanii jest strefa euro. Hiszpania przede wszystkim eksportuje żywność i samochody, importuje zaś surowce energetyczne i chemię.

Bardziej szczegółowo

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej

Stan i prognoza koniunktury gospodarczej 222 df Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową przedstawia osiemdziesiąty piąty kwartalny raport oceniający stan koniunktury gospodarczej w Polsce (IV kwartał 2014 r.) oraz prognozy na lata 2015 2016 KWARTALNE

Bardziej szczegółowo

Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki

Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki Prezentacja wyników badań Michał Zdziarski Tomasz Ludwicki Uniwersytet Warszawski PERSPEKTYWA PREZESÓW Badanie zrealizowane w okresie marzec-kwiecień 2014. Skierowane do prezesów 500 największych firm

Bardziej szczegółowo

We create chemistry. Nasza strategia korporacyjna

We create chemistry. Nasza strategia korporacyjna We create chemistry Nasza strategia korporacyjna Filozofia firmy BASF Od czasu założenia firmy w roku 1865, nasz rozwój jest odpowiedzią na zmiany zachodzące w otaczającym nas świecie. W naszym wyobrażeniu

Bardziej szczegółowo

For internal use only

For internal use only Polska nowym przemysłowym liderem Europy? Polski sektor produkcyjny jest drugim najbardziej konkurencyjnym w Europie. Jednocześnie wytworzona w nim warto ść dodana rośnie najszybciej w regionie. Jesteś

Bardziej szczegółowo

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA]

Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] Szykuje się mocny wzrost sprzedaży detalicznej w polskich sklepach w 2018 r. [ANALIZA] data aktualizacji: 2018.05.25 GfK prognozuje, iż w 2018 r. w 28 krajach członkowskich Unii Europejskiej nominalny

Bardziej szczegółowo

Gospodarcza mapa świata w XXI wieku. Najważniejsze trendy współczesnej gospodarki światowej GOSPODARKA ŚWIATOWA

Gospodarcza mapa świata w XXI wieku. Najważniejsze trendy współczesnej gospodarki światowej GOSPODARKA ŚWIATOWA Gospodarcza mapa świata w XXI wieku. Najważniejsze trendy współczesnej gospodarki światowej GOSPODARKA ŚWIATOWA Cele Zaprezentowanie rysu historycznego Zarysowanie wybranych trendów współczesnej gospodarki

Bardziej szczegółowo

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji

Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji Założenia Narodowego Programu Rozwoju Gospodarki Niskoemisyjnej oraz działania na rzecz zrównoważonej produkcji i konsumpcji 2 Plan prezentacji 1. Kontekst transformacji niskoemisyjnej 2. Przykładowe wyzwania

Bardziej szczegółowo

Rząd przyjął "Plan Morawieckiego". Publikujemy główne punkty

Rząd przyjął Plan Morawieckiego. Publikujemy główne punkty Rząd przyjął "Plan Morawieckiego". Publikujemy główne punkty Rada Ministrów podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia Planu na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, przedłożoną przez ministra rozwoju. W Planie na

Bardziej szczegółowo

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju

Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6

Bardziej szczegółowo

Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego

Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego Włączeni w rozwój wsparcie rodziny i podnoszenia kwalifikacji zawodowych w kontekście potrzeb gospodarki regionu pomorskiego Gdańsk, 31 marca 2017 r. Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Społecznego

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Olsztyn, 24 marca 2014

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Olsztyn, 24 marca 2014 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Olsztyn, 24 marca 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania

Bardziej szczegółowo

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej

Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej Plan wykładu 8 Równowaga ogólna w małej gospodarce otwartej 1. Model Mundella Fleminga 2. Dylemat polityki gospodarczej małej gospodarki otwartej 3. Skuteczność polityki monetarnej i fiskalnej w warunkach

Bardziej szczegółowo

Jacek Szlachta. Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego. Białystok 20 luty 2014 roku

Jacek Szlachta. Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego. Białystok 20 luty 2014 roku Jacek Szlachta Panel 2 Rola współpracy transgranicznej dla rozwoju województwa podlaskiego Białystok 20 luty 2014 roku 1 Struktura prezentacji 1. Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020 w

Bardziej szczegółowo

Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski

Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski Współpraca pracowników naukowych z parkami technologicznymi na przykładzie Finlandii - propozycja implementacji rozwiązań dla Polski Dr inż. MBA Janusz Marszalec Centrum Edisona, Warszawa 8 kwietnia 2014

Bardziej szczegółowo

EKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW

EKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW EKSPANSJA MIĘDZYNARODOWA POLSKICH PRZEDSIĘBIORSTW SKALA I CHARAKTER UMIĘDZYNARODOWIENIA NA PODSTAWIE DZIAŁALNOŚCI SPÓŁEK GIEŁDOWYCH prezentacja wyników Dlaczego zdecydowaliśmy się przeprowadzić badanie?

Bardziej szczegółowo

Procesy informacyjne zarządzania

Procesy informacyjne zarządzania Procesy informacyjne zarządzania Społeczny ład informacyjny dr inż. Janusz Górczyński 1 Podstawowe pojęcia (1) Informacja, procesy informacyjne i systemy informacyjne odgrywały zawsze istotną rolę w przebiegu

Bardziej szczegółowo

Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu

Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu Program HORYZONT 2020 w dziedzinie transportu Rafał Rowiński, Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce Inwestycje w badania i rozwój są jednym ze sposobów wyjścia z kryzysu gospodarczego. Średni

Bardziej szczegółowo

Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami. Tomasz Białowąs

Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami. Tomasz Białowąs Stosunki handlowe Unii Europejskiej z Chinami Tomasz Białowąs Wysoki dynamika wymiany handlowej 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Eksport całkowity UE Eksport UE do Chin Import całkowity UE Import

Bardziej szczegółowo

Polskie inwestycje w Afryce mogą wzrosnąć 2015-06-09 09:57:08

Polskie inwestycje w Afryce mogą wzrosnąć 2015-06-09 09:57:08 Polskie inwestycje w Afryce mogą wzrosnąć 2015-06-09 09:57:08 2 Od 2016 r. może nastąpić wyraźny wzrost liczby polskich inwestycji w Afryce, w tym możliwe są inwestycje typu greenfield - powiedziała PAP

Bardziej szczegółowo

STRATEGIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST W POLSCE

STRATEGIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST W POLSCE STRATEGIE ROZWOJU GOSPODARCZEGO MIAST W POLSCE Janusz Szewczuk Katowice, Grudzień 2008 ROZWÓJ GOSPODARCZY MIAST Czym jest rozwój gospodarczy? Jak mierzyć rozwój gospodarczy? Stan gospodarki polskich miast

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie. Firma na globalnym rynku

Zarządzanie. Firma na globalnym rynku Europejski Kongres Gospodarczy Zarządzanie. Firma na globalnym rynku 14 maja 2013 Przemysław Stangierski Internacjonalizacja polskich firm jest teraz bardziej istotna niż kiedykolwiek wcześniej Internacjonalizacja

Bardziej szczegółowo

Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych. Autor: Artur Brzeziński

Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych. Autor: Artur Brzeziński Kto pomoże dziadkom, czyli historia systemów emerytalnych Autor: Artur Brzeziński Skrócony opis lekcji Uczniowie poznają wybrane fakty z historii emerytur, przeanalizują dwa podstawowe systemy emerytalne

Bardziej szczegółowo

Ranking Top500. VIII edycja. Najbardziej efektywne spośród 500 największych firm w branży logistycznej

Ranking Top500. VIII edycja. Najbardziej efektywne spośród 500 największych firm w branży logistycznej Ranking Top500. VIII edycja Najbardziej efektywne spośród 500 największych firm w branży logistycznej Dokonać segmentacji rynku Zmierzyć udziały rynkowe Wyznaczyć dominujące tendencje 20% 15% 15,1% Sprzedaż

Bardziej szczegółowo

Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-07-13 15:19:37

Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-07-13 15:19:37 Co warto wiedzieć o gospodarce 2015-07-13 15:19:37 2 Algieria należy do liczących się eksporterów ropy naftowej i gazu ziemnego. Sytuacja ekonomiczna i finansowa kraju zależy więc głównie od światowego

Bardziej szczegółowo

Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie. Globalny kontekst zarządzania. Otoczenie kulturowe i wielokulturowe

Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie. Globalny kontekst zarządzania. Otoczenie kulturowe i wielokulturowe Materiał do użytku wewnętrznego dla studentów PWSZ w Głogowie Globalny kontekst zarządzania Otoczenie kulturowe i wielokulturowe Źródło: opracowano na podstawie R.W.Gryffin, Podstawy zarządzania organizacjami.

Bardziej szczegółowo

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r.

Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020. Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Podstawy procesu programowania perspektywy finansowej 2014-2020 Konsultacje społeczne Gliwice, 24 maja 2013 r. Uwarunkowania programowe Unia Europejska Strategia Europa 2020 Pakiet legislacyjny dla Polityki

Bardziej szczegółowo

Inwestycje Kapitałowe

Inwestycje Kapitałowe Inwestycje Kapitałowe Twoje pomysły i nasz kapitał 27 mln na innowacje 1 Nie wystarczy być we właściwym miejscu we właściwym czasie. Musisz być z właściwą osobą we właściwym miejscu we właściwym czasie.

Bardziej szczegółowo

dr Piotr Żuber Środki UE jako koło zamachowe rozwoju regionalnego czy hamulec zmian? Dylematy u progu nowej perspektywy.

dr Piotr Żuber Środki UE jako koło zamachowe rozwoju regionalnego czy hamulec zmian? Dylematy u progu nowej perspektywy. dr Piotr Żuber Środki UE jako koło zamachowe rozwoju regionalnego czy hamulec zmian? Dylematy u progu nowej perspektywy. VI konferencja Krakowska, Kraków 17-18.06.2013 r. Dlaczego trzeba szukać nowej nazwy

Bardziej szczegółowo

WPROWADZANIE INWESTORÓW POLSKICH NA RYNKI OBCE

WPROWADZANIE INWESTORÓW POLSKICH NA RYNKI OBCE WPROWADZANIE INWESTORÓW POLSKICH NA RYNKI OBCE SEKRETEM BIZNESU JEST WIEDZIEĆ TO, CZEGO NIE WIEDZĄ INNI Arystoteles Onassis SZANOWNI PAŃSTWO, Lubelskie Centrum Consultingu sp. z o. o. powstało w 2009 roku

Bardziej szczegółowo

Bariery i potencjał współpracy małych i dużych przedsiębiorstw

Bariery i potencjał współpracy małych i dużych przedsiębiorstw Bariery i potencjał współpracy małych i dużych przedsiębiorstw Raport z badania ilościowego i jakościowego zrealizowanego w ramach projektu Forum Współpracy Małego i Dużego Biznesu Związku Przedsiębiorców

Bardziej szczegółowo

Globalny Barometr Innowacji GE na rok 2013 Wyniki dla Polski

Globalny Barometr Innowacji GE na rok 2013 Wyniki dla Polski Kanada Wielka Szwecja Irlandia Holandia Brytania Polska Niemcy Rosja USA Meksyk Nigeria Turcja Izrael Arabia ZEA Saudyjska Indie Chiny Korea Japonia Połud niowa Wietnam Malezja Singapur Brazylia Afryka

Bardziej szczegółowo

Polska branża motoryzacyjna w II połowie 2012 roku bieżąca kondycja i przewidywania na przyszłość

Polska branża motoryzacyjna w II połowie 2012 roku bieżąca kondycja i przewidywania na przyszłość Polska branża motoryzacyjna w II połowie 2012 roku bieżąca kondycja i przewidywania na przyszłość Branża motoryzacyjna to jeden z największych i najszybciej rozwijających się sektorów polskiej gospodarki.

Bardziej szczegółowo

"Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa

Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa "Małe i średnie przedsiębiorstwa Szkoła Główna Handlowa Sektor małych i średnich przedsiębiorstw (sektor MŚP) sektor publiczny i sektor prywatny zrzeszający średnie, małe przedsiębiorstwa oraz mikroprzedsiębiorstwa.

Bardziej szczegółowo

Europejski Bank Inwestycyjny w skrócie

Europejski Bank Inwestycyjny w skrócie Europejski Bank Inwestycyjny w skrócie EBI, jako bank Unii Europejskiej, oferuje finansowanie i know-how na rzecz solidnych i trwałych projektów inwestycyjnych w Europie i poza nią. Bank jest własnością

Bardziej szczegółowo

Możliwości inwestycyjne w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej

Możliwości inwestycyjne w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej Możliwości inwestycyjne w Łódzkiej Specjalnej Strefie Ekonomicznej Czerwiec 2014 POLSKA* wiodąca destynacja dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 2012 roku silny gracz w Europie w 2012 roku 3. miejsce

Bardziej szczegółowo

Proces budowania strategii. Prof. zw. dr hab. Krzysztof Opolski Wydzial Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego

Proces budowania strategii. Prof. zw. dr hab. Krzysztof Opolski Wydzial Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego Proces budowania strategii Prof. zw. dr hab. Krzysztof Opolski Wydzial Nauk Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego Strategia nie jest badaniem obecnej sytuacji, ale ćwiczeniem polegającym na wyobrażaniu

Bardziej szczegółowo

Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie. Joanna Siwińska

Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie. Joanna Siwińska Deficyt budżetowy i dług publiczny w dłuższym okresie Joanna Siwińska Dług publiczny, jako % PKB Dług publiczny kraje rozwinięte 1880 1886 1892 1898 1904 1910 1916 1922 1928 1934 1940 1946 1952 1958 1964

Bardziej szczegółowo

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 5. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko

Bezpieczeństwo biznesu - Wykład 5. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko Wykład 5. Otoczenie krajowe ekonomiczne. przedsiębiorstwa a bezpieczeństwo biznesu. Ryzyko Ryzyko w działaniu przedsiębiorstwa ze względu na zewnętrzne i wewnętrzne warunki działania.ryzyko ekonomiczne.

Bardziej szczegółowo