Metody diagnozowania i chirurgicznego leczenia martwiczego zapalenia trzustki.
|
|
- Joanna Filipiak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Metody diagnozowania i chirurgicznego leczenia martwiczego zapalenia trzustki. Ciężką postać ostrego zapalenia trzustki stwierdza się u 15-20% chorych. Śmiertelność w przypadku martwiczego zapalenia trzustki jest wysoka i waha się od 14% do 25% i zwiększa się, gry dojdzie do zakażenia jałowej martwicy miąższu. Najlepszym czynnikiem prognostycznym ciężkości przebiegu OZT wydaje się być białko C-reaktywne. Powszechnie polecaną metodą leczenia chirurgicznego martwiczego zapalenia trzustki jest nekrosektomia. Rozwój medycyny przyczynił się do powstania nowych, mniej inwazyjnych metod operacyjnych. Zaleca, aby w przypadku martwiczego zapalenia trzustki z zakażoną martwicą jej miąższu, nekrosektomię wykonać między 15. a 28. dniem od początku wystąpienia objawów choroby, nawet w sytuacji, gdy OZT powikłane jest niewydolnością wielonarządową. Ostre zapalenie trzustki (OZT) jest ostrym procesem zapalnym obejmującym trzustkę, a w miarę jego rozwoju jej sąsiedztwo i sąsiednie narządy, spowodowanym przedwczesną aktywacją proenzymów trzustkowych.[1] Ostre zapalenie trzustki jest chorobą o różnym przebiegu, dlatego zgodnie z klasyfikacją z Atlanty z 1992 r. wyróżnić można dwie postacie OZT: łagodną i ciężką.[2] Na podstawie morfologii, OZT jest klasyfikowane jako obrzękłe śródmiąższowe oraz martwicze zapalenie trzustki.[3] Łagodna, obrzękowa postać zapalenia trzustki stanowi 80-85% wszystkich przypadków OZT. Remisję u tych pacjentów można osiągnąć bez stosowania szczególnie specjalistycznego leczenia.[3] Śmiertelność wśród pacjentów z łagodną postacią OZT jest mniejsza niż 3% i zazwyczaj jest skutkiem opornej na leczenie niewydolności narządowej u pacjentów z chorobami towarzyszącymi.[4] Ciężką postać OZT stwierdza się u 15-20% chorych, u których część trzustki i otaczających tkanek ulegają martwicy.[3] Śmiertelność w przypadku martwiczego zapalenia trzustki jest wysoka i waha się od 14% do 25%.[5] Martwicę miąższu trzustki przypisuje się nieprawidłowej aktywacji trypsynogenu do trypsyny, która jest odpowiedzialna za stopniowe uszkadzanie trzustki, czego rezultatem jest martwica komórek pęcherzykowych, wysp trzustkowych, tkanki śródmiąższowej oraz martwiczego zapalenia naczyń.[6] W początkowym okresie stanu zapalnego, martwica trzustki jest jałowa, jednakże w 40-70% przypadków może ulec zakażeniu bakteriami, które przede wszystkim pochodzą z przewodu pokarmowego.[7] Są to głównie Escherichia coli, bakterie należące do rodzaju Enterococcus, Staphylococcus aureus, Staphylococcus epidemidis, Klebsiella, Pseudomonas aeruginosa, Proteus,[8] Bacteroides peptostreptococcus, Acinetobacter, Clostridium difficile.[7] Więcej niż połowa przypadków zakażenia martwicy trzustki jest dokumentowana pomiędzy 7. a 21. dniem hospitalizacji.[4] Do zakażenia Candida spp. dochodzi zazwyczaj po 4-6 tygodniach, zwłaszcza u pacjentów leczonych antybiotykami o szerokim spektrum.[4] Ciężkość przebiegu martwiczego zapalenia trzustki, niezależnie od wielkości martwicy, zależy przede wszystkim od wystąpienia niewydolności wielonarządowej oraz miejscowych powikłań, zwłaszcza zakażenia jałowej martwicy trzustki.[4,10] Martwiczemu zapaleniu trzustki często towarzyszy zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej (SIRS).[34] Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 1/6
2 Diagnostyka Rozpoznanie OZT opiera się przede wszystkim na objawach klinicznych oraz na wynikach badań laboratoryjnych i obrazowych. Głównymi enzymami służącymi do diagnostyki OZT są amylaza oraz lipaza trzustkowa. Za diagnostyczne uznaje się stężenie diastaz co najmniej 3-krotnie przekraczające normę.[9] U pacjentów, u których ból brzucha, gorączka i leukocytoza utrzymują się dłużej niż 3-5 dni, dużo bardziej prawdopodobnym jest obecność martwiczego niż obrzękowego zapalenia trzustki.[4] Ostre martwicze zapalenie trzustki często jest przyczyną istotnej zmiany rozmieszczenia płynów w organizmie, powodując zmniejszenie objętości wewnątrznaczyniowej z następową hipowolemią w mikrokrążeniu trzustki. Ponieważ zmniejszenie objętości wewnątrznaczyniowej może objawiać się podwyższeniem hematokrytu krwi, wysunięto tezę, iż właśnie wysoki hematokryt może być ważnym markerem rozwoju ciężkiej postaci martwiczego zapalenia trzustki i niewydolności narządowej.[11] Wyniki badania przeprowadzonego pod koniec poprzedniego stulecia wskazywały, że wartości hematokrytu >=47% przy przyjęciu pacjenta do szpitala lub brak jego spadku do wartości prawidłowych w ciągu 24 godzin były istotnymi czynnikami predykcyjnymi rozwoju martwiczego zapalenia trzustki.[12] Wyniki innego badania, przeprowadzonego 2 lata później, mówiły o wartościach hematokrytu >=44%. [13] Niestety późniejsze badania dowodzą, że wartości hematokrytu nie są pomocne w ocenie i przewidywaniu wystąpienia martwiczego zapalenia trzustki.[11] Gardner i wsp. pokazują jednak, że nieobecność podwyższonych wartości hematokrytu przy przyjęciu chorego do szpitala jest wiarygodną informacją dotyczącą tego, że u pacjenta z OZT nie rozwinie się martwica. W badanej przez nich grupie pacjentów ujemne wartości predykcyjne były bliskie 95%. [11] Wciąż powszechnie stosowanym czynnikiem prognostycznym ciężkości przebiegu OZT jest białko C-reaktywne. [14] Uważa się, że CRP jest najlepszym dostępnym markerem biochemicznym różnicującym między łagodnym a ciężkim zapaleniem trzustki[15] oraz jest dobrym czynnikiem wskazującym na możliwość rozwoju martwicy trzustki.[4] Czułość i swoistość wynoszą odpowiednio 89% i 74% przy wartościach CRP większych niż 200 mg/dl.[15] Obecnie akceptowalną granicą wartości CRP, powyżej których można mówić o ciężkim przebiegu OZT jest 150 mg/dl. [4] Wartości CRP powyżej tej granicy oznaczone w 72 godzinie od początku pojawienia się objawów z dużym prawdopodobieństwem wskazują na obecność martwicy [19] i wykazują zgodność 85% z martwiczym OZT.[10] Ponieważ największe stężenia białka C-reaktywnego oznaczane są w drugiej lub trzeciej dobie od początku objawów choroby, badanie to jest raczej nieprzydatne do oceny ciężkości OZT przy przyjęciu pacjenta do szpitala. [15] Hjalmarsson i wsp. pokazują, że przydatnym badaniem w kwalifikacji przebiegu OZT może być kontrola stężenia peptydu aktywacji karboksypeptydazy B (CAPAP) w surowicy krwi i w moczu. Wydaje się, iż dzięki tempu wzrostu stężenia CAPAP możliwe jest zróżnicowanie przebiegu OZT między łagodnym a ciężkim. U pacjentów z łagodną formą ostrego zapalenia trzustki, największe wartości CAPAP we krwi i w moczu obserwowano w ciągu 24 godzin od początku objawów choroby. Jednakże już w przypadkach ciężkiego przebiegu OZT, największe stężenie CAPAP w moczu notowano nie wcześniej niż w ciągu godzin.[15] Wiele wysiłku włożono także w identyfikację innych, oprócz CRP, wskaźników stanu zapalnego, za pomocą których możliwa byłaby identyfikacja martwiczego zapalenia trzustki i wtórnego zakażenia martwicy trzustki. Do tych markerów należą m.in. interleukina 6, 8 i 10, prokalcytonina, czynnik martwicy nowotworów TNF-?, rozpuszczalna międzykomórkowa cząsteczka adhezyjna-1 (sicam-1). [22,23] W przypadku obrzękowej postaci OZT ogólny poziom interleukin 6 i 8 (IL-6, Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 2/6
3 IL-8) we krwi jest niski. Mediana stężenia IL-8 jest znacząco wyższa u pacjentów z zakaźną martwicą trzustki już w pierwszych dniach choroby. [22] Stężenie IL-6 jest znacząco wyższe w martwiczym niż w obrzękowym OZT [23] oraz w przypadkach zakaźnej martwicy trzustki w pierwszych trzech dniach choroby. [22] Štimac i wsp. udowadniają, że tylko IL-6 jest jedynym parametrem, dzięki któremu można przewidzieć powikłany przebieg OZT z czułością i specyficznością bliską 70%, podczas gdy IL-8 i IL-10 nie są przydatne do oceny, u którego pacjenta rozwiną się powikłania OZT. [23] Prokalcytonina (PCT) jest propeptydem produkowanym przez komórki C gruczołu tarczycowego, w których ulega proteolizie i w warunkach fizjologicznych we krwi znajdują się śladowe jej ilości. Przyczyną wzrostu stężenia tego białka we krwi jest m.in. infekcja. Miejscem powstawania PCT są wówczas makrofagi, monocyty i hepatocyty. [24] U pacjentów chorujących na OZT, prokalcytonina okazała się być czynnikiem predykcyjnym zakażenia jałowej martwicy trzustki. [25,26] Stężenie PCT okazało się być znacząco wyższe u tych pacjentów. [22] Należy jednak pamiętać, że interpretacja wyników poziomu PCT musi być ostrożna, bowiem podwyższone stężenie PCT nie mówi nam o źródle infekcji. W związku z tym należy wykluczyć infekcje innych układów, jak moczowo-płciowego, oddechowego i in. [26] Interesujący jest jednak fakt, że stężenie PCT nie wzrasta tak dramatycznie w zakażeniach, w których źródło znajduje się poza jamą brzuszną. [27] Wartości PCT > 2 ng/dl prognozuje z 94% skutecznością wystąpienie powikłań septycznych i zgonu u chorego z OZT. [10] Wiele innych markerów, takich jak sicam-1, prokarboksypeptydaza B (PCPB), dehydrogenaza mleczanowa (LDH), PMN elastaza, czynnik stymulujący kolonie granulocytarne (G-CSF), fosfolipaza A 2 jest wciąż badanych. Dotychczasowe wyniki badań wskazują, że mogą być one biomarkerami, które różnicują łagodną postać OZT od martwiczego zapalenia trzustki lub też czynnikami prognostycznymi infekcji martwicy trzustki. [17,28,29] Przydatnym czynnikiem prognostycznym jest oznaczenie stężenia peptydu aktywującego trypsynogen (TAP) w moczu. [7] TAP jest propeptydem powstającym podczas konwersji trypsynogenu do trypsyny. [16] Podwyższone stężenie TAP (powyżej prawidłowej wartości 25 nmol/l) w moczu koreluje z ciężkością przebiegu OZT. [17] Czułość i swoistość TAP w moczu po 24 godzinach hospitalizacji w odróżnieniu łagodnej i ciężkiej postaci OZT wynoszą odpowiednio 68% i 74%. [18] Dodatkowo warto zaznaczyć, że stężenie TAP w płynie otrzewnowym jest wprost proporcjonalne do nasilenia martwicy trzustki. [10] Jak wspomniano wcześniej, główną rolę w rozwoju ostrego zapalenia trzustki odgrywa trypsynogen. [6] Proces zapalny toczący się w trzustce skutkuje uwolnieniem enzymów trzustkowych do krwioobiegu, w rezultacie czego dochodzi do wzrostu stężenia jednego z izoenzymów trypsynogenu, trypsynogenu-2, zarówno we krwi, jak i w moczu. Ocena stężenia trypsynogenu-2 w moczu we wczesnej fazie OZT jest dokładnym wskaźnikiem identyfikującym pacjentów z ciężkim przebiegiem choroby. Metoda ta wydaje się być lepsza od badania CRP i tak samo skuteczna, a być może nawet bardziej dokładna niż weryfikacja TAP w moczu. [20] W jednym z badań stwierdzono, że stężenie trypsynogenu-2 w moczu powyżej 1000?g/l różnicuje powikłane martwicze zapalenie trzustki od niepowikłanego z czułością 91% i specyficznością 71%.[21] Dynamiczna tomografia komputerowa (CT) z użyciem środka kontrastowego jest najważniejszym i podstawowym badaniem obrazowym w diagnostyce ostrego zapalenia trzustki. [30] Jest uznawana za,,złoty standard" pozwalający na ocenę ciężkości OZT, [30] zakresu zmian w jamie brzusznej, Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 3/6
4 rozległości martwicy trzustki [1] oraz ewentualnych powikłań. [30] Za pomocą tomografii komputerowej możliwa jest ocena, czy przepływ krwi w trzustce jest prawidłowy (śródmiąższowe OZT) czy zaburzony (martwicze OZT). [30] Uzyskane za pomocą tego badania obrazowego informacje są pomocne do ustalenia tzw. tomograficznego wskaźnika ciężkości ostrego zapalenia trzustki CTSI - skala Balthazara. [1] Uogólniając, pacjenci z jednym lub więcej zbiornikami płynowymi w trzustce (stopień D lub E w skali Balthazara) mają większe prawdopodobieństwo wystąpienia niewydolności narządowej i martwiczego zapalenia trzustki niż pacjenci ocenieni na stopień A, B lub C. [4] W obrazie CT po podaniu środka kontrastującego, martwica trzustki widoczna jest jako lokalne lub rozlane obszary mniejszego wzmocnienia miąższu trzustki.[30] Ponieważ martwica trzustki rozwija się w większości przypadków OZT w ciągu 3 dni, [1] wykonanie tomografii komputerowej nie jest wskazana w pierwszych godzinach od początku pojawienia się objawów. [1,4] Generalnie, CT powinno być wykonywane co 7-10 dni w celu oceny ewolucji martwiczego zapalenia trzustki i wystąpienia potencjalnych powikłań. [4] Coraz bardziej dostępna i powszechna spiralna tomografia komputerowa i rezonans magnetyczny pozwalają na, oprócz oceny stopnia martwicy trzustki, także bardziej precyzyjne określenie jej morfologii. [10] Pacjenci z OZT, u których badanie radiologiczne klatki piersiowej wykazuje obecność wysięku w jamie opłucnowej mają większe ryzyko rozwinięcia ciężkiej postaci OZT. [4] Talamini i wsp. wykazali, iż pacjenci z widocznym w radiogramach wysiękiem opłucnowym z jednoczesnym stężeniem kreatyniny we krwi > 2 mg/dl mają większe ryzyko wystąpienia martwiczego zapalenia trzustki, zakażenia martwicy trzustki i zgonu. [31] Niestety na podstawie badań obrazowych często nie jest możliwa ocena, czy martwica trzustki jest jałowa, czy też doszło do zakażenia jej ognisk. [4] Dlatego w celu uzyskania poprawnej diagnozy konieczne jest wykonanie - pod kontrolą ultrasonograficzną lub tomografii komputerowej - biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej (BAC) martwiczych tkanek trzustki. [5] Pobrany tą metoda materiał należy zbadać pod kątem obecności bakterii i grzybów. [4] BAC jest metodą bezpieczną i dokładną, [4] szansa dokonania prawidłowego rozpoznania jest wysoka (89% - 100%). [5,32,33] Leczenie W przypadkach martwiczego zapalenia trzustki z jałową martwicą miąższu z reguły powinno być prowadzone leczenie zachowawcze OZT. [35] U wielu pacjentów obserwuje się szybką poprawę. U tych chorych, u których nie dochodzi do ustąpienia choroby należy wdrożyć agresywne leczenie w oddziale intensywnej terapii. BAC pod kontrolą USG lub CT należy wówczas wykonywać co 7-10 dni w celu sprawdzenia, czy nie doszło do zakażenia dotychczas jałowej martwicy miąższu trzustki. W przypadku potwierdzenia infekcji konieczne jest zazwyczaj chirurgiczne usunięcie martwicy lub przezskórny jej drenaż. W niektórych ośrodkach, zamiast wykonywania BAC co 7-10 dni, wprowadzany jest na stałe dren w miejsce martwicy. W teorii, usunięcie jałowej martwicy miąższu ma zapobiegać rozwojowi zakażenia. [4] Nie zalecane jest wykonywanie zabiegów operacyjnych w przypadkach sterylnej martwicy miąższu trzustki, bowiem ten sposób leczenia związany jest z wyższym wskaźnikiem śmiertelności (11,9%) niż zastosowanie terapii zachowawczej (2,3%). [36] Martwicze zapalenie trzustki przebiegające z zakażeniem miąższu wymaga leczenia terapeutycznego pod postacią interwencji przezskórnych, endoskopowych, laparoskopowych lub chirurgicznych. [35] Celem leczenia ciężkiej postaci OZT jest usunięcie martwiczych tkanek z trzustki i otaczających ją narządów. Powszechnie polecaną metodą leczenia chirurgicznego w tych Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 4/6
5 przypadkach jest nekrosektomia. [7,37] Martwe tkanki usuwa się w połączeniu z wypłukaniem pola operacyjnego 0,9% NaCl z dodatkiem antybiotyku oraz drenażem torby sieciowej i jamy brzusznej. Tkanki, które nie dają się oddzielić nie powinny być usuwane ze względu na możliwe krwawienie. [7] Wykonanie nekrosektomii umożliwia zatrzymanie postępu choroby i szerzenia się stanu zapalnego oraz ogranicza transmisję bakterii do krwi. Ochrania to pacjentów przed rozwojem niewydolności wielonarządowej. [7] Niestety, nekrosektomia wykonana tradycyjną metodą niesie za sobą dużą śmiertelność, co doprowadziło do zmiany rozwoju współczesnej chirurgii w kierunku metod leczniczych mniej inwazyjnych, endoskopowych, radiologicznych i laparoskopowych. Dokładna rola procedur mało inwazyjnych w leczeniu martwiczego zapalenia trzustki wciąż pozostaje niepewna z powodu braku wystarczających danych, jednakże dostępne na dzień dzisiejszy informacje wskazują, że te nowe techniki mogą przynieść niewymierne korzyści. [38] Drenaż przezskórny pod kontrolą tomografii komputerowej jest przydatną metodą w kontrolowaniu powikłań septycznych i jako leczenie wspomagające dla tradycyjnych metod chirurgicznych [38] oraz uznany jest za skuteczną alternatywę dla chirurgicznego usuwania martwicy u wybranych chorych z zakażonym martwiczym zapaleniem trzustki. [39] Van Santvoort i wsp. w swoim najnowszym badaniu udowodnili, że przezskórny drenaż z następową, jeśli konieczną, minimalnie inwazyjną pozaotrzewnową nekrosektomią w porównaniu do konwencjonalnej nekrosektomii niósł za sobą mniejszą liczbę powikłań i zgonów wśród pacjentów z martwiczym zapaleniem trzustki i zakażoną martwiącą miąższu tego narządu. Przypadki wystąpienia nowej niewydolności wielonarządowej u pacjentów leczonych metodą małoinwazyjną były znacznie rzadsze niż w grupie chorych leczonych chirurgicznie (12% vs. 40%). Pacjenci ci mieli również mniejsze ryzyko powstania przepuklin w miejscu rany pooperacyjnej (7% vs. 24%) oraz rozwoju cukrzycy (16% vs. 38%). [43] Ograniczeniami tej metody jest konieczność stałej i częstej kontroli sterylności drenu i konieczność powtarzania procedury. [38] Przezżołądkowe lub przezdwunastnicze endoskopowe oczyszczanie lub nekrosektomia, które niedawno zostały opisane, okazują się być również skuteczne w leczeniu martwiczego zapalenia trzustki. Procedura ta pozwala uniknąć konieczności laparotomii i możliwe jest jej wykonanie u pacjentów zdyskwalifikowanych z operacji metodą klasyczną. Laparoskopowa nekrosektomia jest obiecującą i bezpieczną metodą leczenia martwiczego zapalenia trzustki, [38,41] jednak przymus wytworzenia odmy otrzewnowej i potencjalne ryzyko infekcji ogranicza użyteczność tego zabiegu u pacjentów w stanie krytycznym. [38] Parekh pokazuje w swoim badaniu, że u pacjentów z rozpoznaną zakażoną martwicą miąższu trzustki, których leczono metodą laparoskopową, nie wystąpił zespół ogólnoustrojowej reakcji zapalnej. Zaobserwowano znacznie mniejszą, w porównaniu do klasycznej nekrosektomii, odpowiedź zapalną zarówno w obrębie otrzewnej, jak i ogólnoustrojowo. [42] Metoda ta jest również bezpieczna i efektywna w leczeniu jednego z powikłań ostrego martwiczego zapalenia trzustki, pseudotorbieli. [40] Ponieważ trzustka jest narządem położonym pozaotrzewnowo, istnieje także możliwość wykonania nekrosektomii przez podejście pozaotrzewnowe.[5] Wczesny zabieg chirurgiczny w przypadku martwiczego zapalenia trzustki nie jest zalecany. [5] Jeśli nekrosektomia ma być wykonana, powinna być opóźniona tak długo, jak to jest tylko możliwe, [5] ponieważ opóźnienie w jej wykonaniu związane jest ze zmniejszeniem zachorowalności i śmiertelności pooperacyjnej. [41] Ponieważ ciężkie martwicze zapalenie trzustki często powoduje znaczną niewydolność wielonarządową we wczesnym okresie od początku choroby, dawniej zalecana była w tych przypadkach szybka interwencja chirurgiczna. Towarzyszył temu bardzo wysoki wskaźnik śmiertelności wynoszący 65%, toteż ta strategia leczenia została poddana w wątpliwość. [5] Retrospektywne badanie przeprowadzone przez Hartwig i wsp. w celu określenia optymalnego czasu interwencji chirurgicznej u chorych z martwiczym zapaleniem trzustki wykazały, iż wskaźnik śmiertelności pacjentów leczonych operacyjnie w ciągu 72 godzin od początku hospitalizacji wynosił 39%. W przypadkach opóźnienia zabiegu chirurgicznego wskaźnik Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 5/6
6 śmiertelności wynosił 12%. [44] Przeprowadzone pod koniec ubiegłego wieku randomizowane badanie porównujące skutki wczesnej (w ciągu godzin od początku objawów) i opóźnionej (co najmniej 12 dni od początku objawów) interwencji chirurgicznej u pacjentów z martwiczym zapaleniem trzustki wykazało, że śmiertelność w pierwszej grupie sięgnęła 56%, w drugiej natomiast 27%. Mimo że różnica nie była istotna statystycznie, to jednak iloraz szans dla zgonu był prawie 3,5 razy wyższy w grupie chorych poddanych wczesnej interwencji chirurgicznej (OR 3,4; Cl: 0,74-15,9). [45] Wyniki te potwierdzają konieczność i znaczenie opóźnienia leczenia chirurgicznego w przypadku martwiczego zapalenia tak długo, jak to jest możliwe. [5,35] Aktualnie, International Association of Pancreatology zaleca, aby w przypadku zakażonej martwicy miąższu trzustki, nekrosektomię wykonać między 15. a 28. dniem od początku wystąpienia objawów choroby [37,46] nawet w sytuacji, gdy OZT powikłane jest niewydolnością wielonarządową. [46] Besselink i wsp. zalecają, aby nie przeprowadzać operacji nawet do 30 dni od początku choroby.[46] Activeweb Medical Solutions. Wszelkie prawa zastrzeżone. str. 6/6
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa. wprowadzenie
PROKALCYTONINA infekcje bakteryjne i sepsa wprowadzenie CZĘŚĆ PIERWSZA: Czym jest prokalcytonina? PCT w diagnostyce i monitowaniu sepsy PCT w diagnostyce zapalenia dolnych dróg oddechowych Interpretacje
Bardziej szczegółowow kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
Bardziej szczegółowoMgr inż. Aneta Binkowska
Mgr inż. Aneta Binkowska Znaczenie wybranych wskaźników immunologicznych w ocenie ryzyka ciężkich powikłań septycznych u chorych po rozległych urazach. Streszczenie Wprowadzenie Według Światowej Organizacji
Bardziej szczegółowoAnna Durka. Opiekun pracy: Dr n. med. Waldemar Machała
Anna Durka Zastosowanie aktywowanego białka C (Xigris) u pacjentów leczonych z powodu ciężkiej sepsy w II Zakladzie Anestezjologii i Intensywnej Terapii USK nr 2 im. WAM w Łodzi. Opiekun pracy: Dr n. med.
Bardziej szczegółowoPostępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w ciężkim ostrym zapaleniu trzustki
Postępowanie diagnostyczne i terapeutyczne w ciężkim ostrym zapaleniu trzustki Sławomir Kielek Oddział Wenętrzny z Pododdziałem Gastroenterologicznym WSZ w Koninie Diagnostyka i postępowanie w OZT Diagnoza
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie pierwszego semestru z anatomii i z patologii
1 Kierunek: PILĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko wykładowcy
Bardziej szczegółowoSepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie
Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Sepsa, wstrząs septyczny, definicja,
Bardziej szczegółowoI. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Bardziej szczegółowoUSG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Bardziej szczegółowoPowikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU SYLABUS - CHIRURGIA.... (imię i nazwisko)
UNIWERSYTET MEDYCZNY W BIAŁYMSTOKU SYLABUS - CHIRURGIA... (imię i nazwisko) III rok (semestr 5/6) wykłady seminaria ćwiczenia I Klinika Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej II Klinika Chirurgii Ogólnej
Bardziej szczegółowoJAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje. Najczęstsze przyczyny chorób wątroby. Objawy towarzyszące chorobom wątroby
SPIS TREŚCI JAK DZIAŁA WĄTROBA? Wątroba spełnia cztery funkcje Wątroba jest największym narządem wewnętrznym naszego organizmu. Wątroba jest kluczowym organem regulującym nasz metabolizm (każda substancja
Bardziej szczegółowoNAJCZĘSTSZE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ DIAGNOZOWANYCH W SZPITALACH WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO R.
NAJCZĘSTSZE CZYNNIKI ETIOLOGICZNE ZAKAŻEŃ DIAGNOZOWANYCH W SZPITALACH WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO 15.12.2017R. LEK. MED. DOROTA KONASZCZUK LUBUSKI PAŃSTWOWY WOJEWÓDZKI INSPEKTOR SANITARNY W GORZOWIE WLKP. Zakażenia
Bardziej szczegółowoCentrum Pulmonologii i Torakochirurgii w Bystrej (dawniej : Specjalistyczny Zespół Chorób Płuc i Gruźlicy)
Centrum Pulmonologii i posiada w swojej strukturze 8 oddziałów szpitalnych w tym Oddział Chirurgii Klatki Piersiowej ( zamiennie - torakochirurgii) Oddział został utworzony w latach 50 tych ubiegłego stulecia
Bardziej szczegółowoKluczowe znaczenie ma rozumienie procesu klinicznego jako kontinuum zdarzeń
Lek Anna Teresa Filipek-Gliszczyńska Ocena znaczenia biomarkerów w płynie mózgowo-rdzeniowym w prognozowaniu konwersji subiektywnych i łagodnych zaburzeń poznawczych do pełnoobjawowej choroby Alzheimera
Bardziej szczegółowoWytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011
Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,
Bardziej szczegółowoChirurgia - opis przedmiotu
Chirurgia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Chirurgia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-Ch Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek Lekarski Profil praktyczny Rodzaj studiów jednolite
Bardziej szczegółowoLeczenie ciężkich zakażeń. Propozycje zmian w finansowaniu. Dariusz Lipowski
Leczenie ciężkich zakażeń. Propozycje zmian w finansowaniu Dariusz Lipowski Definicja Ciężkie zakażenie zakażenie prowadzące do dysfunkcji lub niewydolności jednolub wielonarządowej zakażenie powodujące
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoAgencja Oceny Technologii Medycznych
Agencja Oceny Technologii Medycznych Opinia Prezesa Agencji Oceny Technologii Medycznych nr 20/2014 z dnia 7 stycznia 2014 r. o projekcie programu Program skutecznego zwalczania infekcji poprzez szybkie
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta: PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:..... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoZewnątrzwydzielnicza niewydolność trzustki u psów
Zewnątrzwydzielnicza niewydolność Roman Lechowski Katedra Chorób Małych Zwierząt z Klinika, Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie Niewystarczajace wytwarzanie enzymów trawiennych przez trzustkę
Bardziej szczegółowoPodstawowe badania obrazowe. Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii
Podstawowe badania obrazowe Marcin Szulc Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii Prawidłowe myślenie lekarskie Zebranie podstawowych danych (badanie podmiotowe i przedmiotowe)
Bardziej szczegółowoLp. Zakres świadczonych usług i procedur Uwagi
Choroby układu nerwowego 1 Zabiegi zwalczające ból i na układzie współczulnym * X 2 Choroby nerwów obwodowych X 3 Choroby mięśni X 4 Zaburzenia równowagi X 5 Guzy mózgu i rdzenia kręgowego < 4 dni X 6
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
Bardziej szczegółowoMateriał i metody. Wyniki
Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).
Bardziej szczegółowoDziałania niepożądane radioterapii
Działania niepożądane radioterapii Powikłania po radioterapii dzielimy na wczesne i późne. Powikłania wczesne ostre występują w trakcie leczenia i do 3 miesięcy po jego zakończeniu. Ostry odczyn popromienny
Bardziej szczegółowoRodzinna gorączka śródziemnomorska
www.printo.it/pediatric-rheumatology/pl/intro Rodzinna gorączka śródziemnomorska Wersja 2016 2. DIAGNOZA I LECZENIE 2.1 Jak diagnozuje się tę chorobę? Zasadniczo stosuje się następujące podejście: Podejrzenie
Bardziej szczegółowoDiagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz
Diagnostyka mikrobiologiczna zakażeń krwi Paweł Zwierzewicz Diagnostyka mikrobiologiczna sepsy oferta firmy biomerieux Automatyczne analizatory do posiewów krwi Automatyczne analizatory do identyfikacji
Bardziej szczegółowoPrzykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
Bardziej szczegółowoPlan szkoleń wewnętrznych na 2019r. Szpital Obserwacyjno-Zakaźny ul. Krasińskiego 4/4a
Plan szkoleń wewnętrznych na 2019r. Szpital Zakaźny ul. Krasińskiego 4/4a Lp. Nazwa Oddziału Temat szkolenia Grupa zawodowa Miesiąc 1. Izba Przyjęć Postępowanie z pacjentem po ekspozycji na zakażenie krwiopochodne.
Bardziej szczegółowoDIALIZY OTRZEWNOWE JAKO LECZENIE NERKOZASTĘPCZE U NOWORODKÓW DOŚWIADCZENIA WŁASNE
DIALIZY OTRZEWNOWE JAKO LECZENIE NERKOZASTĘPCZE U NOWORODKÓW DOŚWIADCZENIA WŁASNE Dorota Bulsiewicz, Dariusz Gruszfeld, Sylwester Prokurat, Anna Dobrzańska Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka WSTĘP
Bardziej szczegółowoPODSTAWY CHIRURGII RATOWNICTWO MEDYCZNE. Anatomia prawidłowa człowiek, Fizjologia, Patofizjologia, Podstawy chorób wewnętrznych,
Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające/wymagania wstępne: Nazwa modułu / przedmiotu (przedmiot lub grupa przedmiotów) Osoby prowadzące:
Bardziej szczegółowoprzytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia
SŁOWA KLUCZOWE: przytarczyce, niedoczynność przytarczyc, hipokalcemia, rak tarczycy, wycięcie tarczycy, tyreoidektomia STRESZCZENIE Wstęp. Ze względu na stosunki anatomiczne oraz wspólne unaczynienie tarczycy
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 15 września 2011 r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 15 września 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej Na podstawie art. 31d ustawy
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoOporność na antybiotyki w Unii Europejskiej Dane zaprezentowane poniżej zgromadzone zostały w ramach programu EARS-Net, który jest koordynowany przez
Informacja o aktualnych danych dotyczących oporności na antybiotyki na terenie Unii Europejskiej Październik 2013 Główne zagadnienia dotyczące oporności na antybiotyki przedstawione w prezentowanej broszurze
Bardziej szczegółowoZasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii
Dr n. med. Krzysztof Powała-Niedźwiecki Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 1. Do OIT będą
Bardziej szczegółowoLek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci
Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Bardziej szczegółowoWSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT. Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii
WSKAZANIA DO LECZENIA CHIRURGICZNEGO W CHOROBACH ZAPALNYCH JELIT Zuzanna Kaszycka Klinika Chirurgii Gastroenterologicznej i Transplantologii Choroba Crohna Zapalenie przewodu pokarmowego w chorobie Crohna
Bardziej szczegółowoIntensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty
Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty Wojciech Gaszyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Posiedzenie Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia
Bardziej szczegółowoS YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Chirurgia i onkologia 2/2
Kod NKO(nz)ChirOnk modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) Nazwa modułu I nforma cje ogólne Chirurgia i onkologia 2/2 Obowiązkowy Lekarsko-Stomatologiczny
Bardziej szczegółowoVI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dla produktu Zanacodar Combi przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Szacuje się, że wysokie ciśnienie krwi jest przyczyną
Bardziej szczegółowoMAM HAKA NA CHŁONIAKA
MAM HAKA NA CHŁONIAKA CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA Chłoniaki są to choroby nowotworowe, w których następuje nieprawidłowy wzrost komórek układu limfatycznego (chłonnego). Podobnie jak inne nowotwory, chłoniaki
Bardziej szczegółowoS T R E S Z C Z E N I E
STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych
Bardziej szczegółowoZakażenia w chirurgii.
Zakażenia w chirurgii. Rola personelu pielęgniarskiego. 10 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SPZOZ Cacałowska Dorota Zakażenia Zakażenia w chirurgii stanowią istotny problem współczesnej medycyny,
Bardziej szczegółowoOpieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych.
Opieka pielęgniarska nad pacjentem w oddziale chirurgii ogólnej, po zabiegu operacyjnym, w wybranych jednostkach chorobowych. Aby ujednolicić opis opieki pielęgniarskiej nad pacjentem po zabiegu operacyjnym
Bardziej szczegółowoPilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV
Pilotażowy Program Profilaktyki Zakażeń HCV HCV zidentyfikowany w 1989 roku należy do rodziny Flaviviridae zawiera jednoniciowy RNA koduje białka strukturalne i niestrukturalne (co najmniej 10) ma 6 podstawowych
Bardziej szczegółowoSHL.org.pl SHL.org.pl
Najważniejsze zagrożenia epidemiczne w oddziałach dziecięcych w Polsce Dr med. Paweł Grzesiowski STOWARZYSZENIE HIGIENY LECZNICTWA SZPITAL SPECJALISTYCZNY ŚW. ZOFII W WARSZAWIE FUNDACJA INSTYTUT PROFILAKTYKI
Bardziej szczegółowoLECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 511 Poz. 42 Załącznik B.4. LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie zaawansowanego
Bardziej szczegółowoZadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji. Ocena informacji o metodzie leczenia
Praktykowanie EBM Krok 1 Krok 2 Krok 3 Krok 4 Zadanie pytania klinicznego (PICO) Wyszukanie i selekcja wiarygodnej informacji Ocena informacji o metodzie leczenia Podjęcie decyzji klinicznej na podstawie
Bardziej szczegółowoUSG W DIAGNOSTYCE OBUMIERAJĄCEGO ZAPALENIA JELIT
USG W DIAGNOSTYCE OBUMIERAJĄCEGO ZAPALENIA JELIT Renata Bokiniec Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka WUM Szpital im. ks. Anny Mazowieckiej w Warszawie TECHNIKA BADANIA Głowica liniowa,
Bardziej szczegółowoZaawansowany. Zaliczenie drugiego semestru z chirurgii i pielęgniarstwa chirurgicznego.
1 Kierunek: PIELĘGNIARSTWO Nazwa przedmiotu Chirurgia i pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu Poziom przedmiotu Rok studiów Semestr Liczba punktów Metody nauczania Język wykładowy Imię i nazwisko
Bardziej szczegółowoZakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów
Zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A. Informacje dla pacjentów Health Protection Scotland Co to są zakażenia wywołane przez paciorkowce z grupy A? Paciorkowce z grupy A (ang. Group A Streptococcus,
Bardziej szczegółowoOddział Pediatryczny - ARION Szpitale sp. z o.o. Zespół Opieki Zdrowotnej w Biłgoraju
Nazwa świadczenia A59 bóle głowy A87b inne choroby układu nerwowego < 18 r.ż. C56 poważne choroby gardła, uszu i nosa C57 inne choroby gardła, uszu i nosa C56b poważne choroby gardła, uszu i nosa < 18
Bardziej szczegółowoCito. Bezinwazyjny dla noworodka, praktyczny dla Ciebie MIERNIK BILIRUBINY MBJ20. Cito sprzęt medyczny - Profesjonalne urządzenia medyczne
Cito Bezinwazyjny dla noworodka, praktyczny dla Ciebie MIERNIK BILIRUBINY MBJ20 Bezbolesne badanie wystąpienia żółtaczki Bezinwazyjny miernik bilirubiny Żółtaczka noworodkowa pojawia się u większości noworodków
Bardziej szczegółowoZapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Bardziej szczegółowoAneks III. Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta
Aneks III Zmiany w odpowiednich punktach charakterystyki produktu leczniczego i ulotkach dla pacjenta Uwaga: Konieczna może być późniejsza aktualizacja zmian w charakterystyce produktu leczniczego i ulotce
Bardziej szczegółowoWIEDZA. K_W01 Zna definicje, cele i metody żywienia klinicznego oraz sposoby oceny odżywienia w oparciu o metody kliniczne.
Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Żywienie kliniczne Typ studiów: doskonalące Symbol Efekty kształcenia dla studiów podyplomowych WIEDZA K_W01 Zna definicje,
Bardziej szczegółowoWysypka i objawy wielonarządowe
Wysypka i objawy wielonarządowe Sytuacja kliniczna 2 Jak oceniasz postępowanie lekarza? A) Bez badań dodatkowych nie zdecydowałbym się na leczenie B) Badanie algorytmem Centora uzasadniało takie postępowanie
Bardziej szczegółowoAneks IV. Wnioski naukowe
Aneks IV Wnioski naukowe 1 Wnioski naukowe Od czasu dopuszczenia produktu Esmya do obrotu zgłoszono cztery przypadki poważnego uszkodzenia wątroby prowadzącego do transplantacji wątroby. Ponadto zgłoszono
Bardziej szczegółowoPozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoZapalenia płuc u dzieci
Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,
Bardziej szczegółowoProwadzący: dr hab. med. Stanisław MALINGER prof. PWSZ dr Grażyna BĄCZYK mgr piel. Justyna Skrzyńska
Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Gnieźnie Instytut Nauk o Zdrowiu Kierunek - Pielęgniarstwo Studia niestacjonarne
Bardziej szczegółowoWYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU
WYNIKI PUNKTOWEGO BADANIA ZAKAŻEŃ SZPITALNYCH ZE SZCZEGÓLNYM UWZGLĘDNIENIEM ZAKAŻEŃ MIEJSCA OPEROWANEGO PRZEPROWADZONEGO 2013 ROKU W WSZZ W TORUNIU Ewa Chodakowska WszZ ToruŃ Badanie przeprowadzono w ramach
Bardziej szczegółowoZAKAŻENIA SZPITALNE. Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok
ZAKAŻENIA SZPITALNE Michał Pytkowski Zdrowie Publiczne III rok REGULACJE PRAWNE WHO Ustawa z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi Rozporządzenie Ministra
Bardziej szczegółowoOstre Zapalenie Trzustki Przypadek Sekcyjny. Aleksandra Starzyńska Zakład Patomorfologii WUM
Ostre Zapalenie Trzustki Przypadek Sekcyjny Aleksandra Starzyńska Zakład Patomorfologii WUM Ostre Zapalenie Trzustki Ostry stan zapalny gruczołu związany z przedwczesną aktywacją proenzymów trzustkowych
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
Bardziej szczegółowoPodstawy diagnostyki onkologicznej. Podstawy diagnostyki onkologicznej. Marcin Stępie. pień
Marcin Stępie pień Katedra Onkologii i Klinika Onkologii Ginekologicznej AM Wrocław, Dolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiu. Cele diagnostyki rozpoznanie choroby nowotworowej; ocena zaawansowania
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32.a. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY GAUCHERA ICD-10 E
załącznik nr 19 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu: LECZENIE CHOROBY GAUCHERA ICD-10 E 75 Zaburzenia przemian sfingolipidów i inne zaburzenia spichrzania
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 8 grudnia 2011 r.
Dziennik Ustaw Nr 269 15678 Poz. 1593 1593 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 8 grudnia 2011 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych Na podstawie
Bardziej szczegółowoNIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1
NIEWYDOLNOŚĆ NEREK - EPIDEMIOLOGIA, OBJAWY, STADIA NIEWYDOLNOŚCI, DIAGNOSTYKA AGNIESZKA BARTOSZ GR.1 Niewydolność nerek Niewydolność nerek charakteryzuje się utratą zdolności do oczyszczania organizmu
Bardziej szczegółowoTerapeutyczne Programy Zdrowotne 2010 Leczenie raka nerki Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 8/2010/DGL Prezesa NFZ z dnia 20 stycznia 2010 roku
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 8/2010/DGL Prezesa NFZ z dnia 20 stycznia 2010 roku Nazwa programu: LECZENIE RAKA NERKI ICD-10 C 64 Dziedzina medycyny: Nowotwór złośliwy nerki za wyjątkiem miedniczki
Bardziej szczegółowoWirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Bardziej szczegółowoŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra
ŚWIADOMA ZGODA PACJENTA na leczenie zabiegowe guza jądra DANE PACJENTA: Imię i nazwisko:... PESEL: Zabieg został zaplanowany na dzień:... Lekarz wykonujący zabieg:... Na podstawie wywiadu lekarskiego i
Bardziej szczegółowoLECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY SCHEMAT DAWKOWANIA LEKÓW W PROGRAMIE BADANIA DIAGNOSTYCZNE WYKONYWANE W
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoBADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE
BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Marian Reinfuss CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE OCENA WARTOŚCI CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE PROWADZENIA BADAŃ KONTROLNYCH 1. długość przeŝycia
Bardziej szczegółowoLECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N
Załącznik nr 42 do zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu: LECZENIE WTÓRNEJ NADCZYNNOŚCI PRZYTARCZYC U PACJENTÓW HEMODIALIZOWANYCH ICD-10 N 25.8 Inne zaburzenia
Bardziej szczegółowoDiagnostyka molekularna w OIT
Diagnostyka molekularna w OIT B A R B A R A A D A M I K K A T E D R A I K L I N I K A A N E S T E Z J O L O G I I I I N T E N S Y W N E J T E R A P I I U N I W E R S Y T E T M E D Y C Z N Y W E W R O C
Bardziej szczegółowoOcena rozprawy na stopień doktora nauk medycznych lekarz Małgorzaty Marii Skuzy
Dr hab. n. med. Elżbieta Jurkiewicz, prof. nadzw. Warszawa, 6 lipca 2016 Kierownik Zakładu Diagnostyki Obrazowej Instytut Pomnik-Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie Ocena rozprawy na stopień doktora nauk
Bardziej szczegółowoLECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51)
Załącznik B.55. LECZENIE PACJENTÓW Z WRZODZIEJĄCYM ZAPALENIEM JELITA GRUBEGO (WZJG) (ICD-10 K51) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO 1. Kryteria włączenia ŚWIADCZENIOBIORCY Do leczenia infliksymabem mogą
Bardziej szczegółowoPoziom i forma studiów. studia I stopnia stacjonarne. Pielęgniarstwo. Ścieżka dyplomowania: Pielęgniarstwo chirurgiczne Kod przedmiotu: OS-CHiPCH
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. prof. Edwarda F. Szczepanika w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu (kierunku) Specjalność: Nazwa Rodzaj Pielęgniarstwo.. Poziom i forma studiów Ścieżka
Bardziej szczegółowoMinister van Sociale Zaken en Volksgezondheid
http://www.maggiedeblock.be/2005/11/18/resolutie-inzake-de-klinischebiologie/ Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid Obecna Minister Zdrowia Maggy de Block wraz z Yolande Avontroodt, i Hilde Dierickx
Bardziej szczegółowoPodkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko. Syllabus przedmiotowy 2017/ /2022 r.
Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna im. Z. i J. Łyko Syllabus przedmiotowy 07/08 0/0 r. Wydział Fizjoterapii Kierunek studiów Fizjoterapia Specjalność ----------- Forma studiów Stacjonarne Stopień studiów
Bardziej szczegółowoLECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35)
LECZENIE STWARDNIENIA ROZSIANEGO (ICD-10 G 35) 1. Kryteria kwalifikacji: ŚWIADCZENIOBIORCY 1.1. Leczenie interferonem beta: 1) rozpoznanie postaci rzutowej stwardnienia rozsianego oparte na kryteriach
Bardziej szczegółowoBIOMARKERY A DIAGNOSTYKA VAP JEAN YVES FAGON, CRITICAL CARE 2011;15;130
BIOMARKERY A DIAGNOSTYKA VAP JEAN YVES FAGON, CRITICAL CARE 2011;15;130 BIOMARKERY Poszukiwania biomarkeru diagnostycznego dla VAP (Ventilatorassociated pneumonia) trwały ponad 15 lat, W tym czasie odkryto
Bardziej szczegółowoKto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta
Kto uzyskuje najlepsze efekty w wyniku leczenia CCSVI? Charakterystyka pacjenta Copyright All rights reserved 211 AMEDS Centrum 2 PACJENCI W badaniu wzięła udział grupa 47 pacjentów ze Stwardnieniem Rozsianym
Bardziej szczegółowoSłużba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000. Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi. Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk
Służba Zdrowia nr 24-26 z 23 marca 2000 Znaczenie badań przesiewowych w zwalczaniu raka piersi Zbigniew Wronkowski, Wiktor Chmielarczyk Korzystny wpływ skryningu na zmniejszenie umieralności z powodu raka
Bardziej szczegółowoImię i nazwisko Pacjenta:..PESEL/Data urodzenia:... FORMULARZ ZGODY. Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:...
FORMULARZ ZGODY I Informacje o osobach uprawnionych do wyrażenia zgody Imię i nazwisko Pacjenta:... Imię i nazwisko przedstawiciela ustawowego:... PESEL/Data urodzenia Pacjenta:... II Nazwa procedury medycznej
Bardziej szczegółowoOcena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej
Prof. dr hab. n. med. Robert Słotwiński Warszawa 30.07.2018 Zakład Immunologii Biochemii i Żywienia Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry
Bardziej szczegółowoBiopsja: (odpowiednie podkreślić) 2. zmiany patologicznej w obrębie skóry lub tkanki podskórnej: a. cienkoigłowa, b. gruboigłowa, c.
Informacja dla pacjenta o proponowanej procedurze medycznej oraz oświadczenie o wyrażeniu świadomej zgody na wykonanie biopsji I. Nazwa proponowanej procedury medycznej (zabiegu, badania) 1. węzła chłonnego:
Bardziej szczegółowoSymago (agomelatyna)
Ważne informacje nie wyrzucać! Symago (agomelatyna) w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych Poradnik dla lekarzy Informacja dla fachowych pracowników ochrony zdrowia Zalecenia dotyczące: -
Bardziej szczegółowoANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Bardziej szczegółowoTyreologia opis przypadku 2
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Bardziej szczegółowoZaburzenia krzepnięcia diagnostyka w systemie przyłóżkowym
Zaburzenia krzepnięcia diagnostyka w systemie przyłóżkowym Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Zaburzenia krzepnięcia - diagnostyka w
Bardziej szczegółowo