Polska. Styczeń Tańsze kredyty, ale też niższe odsetki z lokat. Ożywienie wróci w 2015 r.

Transkrypt

1 Styczeń 2015 Polska Sankcje gospodarcze na linii Rosja USA i Unia Europejska, a także słaba koniunktura w strefie euro, sprawiły że większość ekonomistów oczekiwała silnego spowolnienia polskiego PKB w drugiej połowie 2014 r. Jak się okazało, rzeczywista kondycja gospodarki sprawiła ekspertom niemałą niespodziankę. Dynamika PKB w III kwartale pokazała, że nasz kraj pod względem tempa rozwoju nadal wyróżnia się pozytywnie na tle innych państw Unii Europejskiej. Polska gospodarka wzrosła o +3,3%, czyli podobnie jak trzy miesiące wcześniej (przed korektą z +3,3% do +3,5%). Na jej korzyść działał popyt krajowy. Nieznacznie przyspieszyła również konsumpcja prywatna, co mogło wynikać z utrzymującej się od połowy 2014 r. deflacji (spadek cen towarów i usług) i poprawy na rynku pracy. Największą pozytywną niespodziankę sprawiły inwestycje (wzrost o prawie +10%). Czynnikiem hamującym wzrost PKB był natomiast popyt zewnętrzny, co wynikało głównie z ograniczenia wymiany handlowej z krajami Europy Wschodniej, w tym przede wszystkim Rosją. Ożywienie wróci w 2015 r. Ekonomiści podkreślają rolę eksportu w kontekście przyszłej koniunktury. Siła gospodarki w dużym stopniu będzie więc zależała od tego jak firmy przystosują się do nowych warunków i czy będą w stanie znaleźć inne rynki zbytu dla towarów i usług. Według ekonomistów Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową w trzech ostatnich miesiącach 2014 r. gospodarka rozwijała się w tempie 3,1%, z kolei w 2015 r. tempo wzrostu przyspieszy i w każdym z kwartałów wyniesie od 3,4% do 3,6%. Indeks PMI dla przemysłu Polska (w pkt) gru 11 mar 12 cze 12 Źródło: Markit Economics wrz 12 gru 12 mar 13 Optymizm wobec obecnej i przyszłej koniunktury wykazują menadżerowie firm przemysłowych. Indeks PMI mierzący ich nastroje wzrósł w ostatnich miesiącach 2014 r. powyżej 50 pkt, czyli poziomu, który wskazuje na rozwój sektora. Na poprawę koniunktury w przemyśle miał wpływ wzrost zamówień, produkcji i zatrudnienia. Tańsze kredyty, ale też niższe odsetki z lokat Pozytywny wydźwięk danych z polskiej gospodarki zmniejszył oczekiwania na dalsze obniżki stóp procentowych. Po dużym cięciu kosztu pieniądza przez Radę Polityki Pieniężnej w październiku (aż o -50 pb. do 2%), dwa ostatnie miesiące 2014 r. nie przyniosły zmian w tym zakresie. Jednocześnie wewnątrz Rady narastał podział pomiędzy zwolennikami dalszego luzowania polityki monetarnej, a przeciwnikami tego działania. Ta sytuacja sprawiła, że z punktu widzenia inwestora dalsze decyzje RPP będą mniej przewidywalne niż do tej pory. Wysokość stóp procentowych jest ważna również z punktu widzenia konsumenta. Ma ona bowiem wpływ na stawkę WIBOR, od której jest z kolei uzależniona wysokość odsetek z lokat i depozytów, a także oprocentowanie kredytów. cze 13 wrz 13 gru 13 mar 14 wrz 14 1

2 Nietypowe zjawisko w gospodarce Argumentem za dalszą obniżką stóp jest utrzymująca się od połowy 2014 r. deflacja. To zjawisko nie widziane w Polsce od lat 70 XX wieku. Większość ekonomistów oczekiwała, że spadek cen w ujęciu rocznym utrzyma się tylko przez kilka miesięcy, ale ostatnie dane mogą zwiastować wydłużenie okresu deflacji w Polsce nawet do końca I kwartału 2015 r. W październiku i listopadzie inflacja CPI odnotowała spadek do -0,6% w ujęciu rocznym, a w grudniu już do -1%. Główną przyczyną tej sytuacji była obniżka cen żywności i paliw. Świat Amerykanie pokonali kryzys Czwarty kwartał 2014 r. był pracowitym okresem dla największych banków centralnych. Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami amerykańska Rezerwa Federalna (Fed) zakończyła w październiku program skupu obligacji skarbowych (QE3), który trwał od jesieni 2012 r. Jego wartość szacuje się na ok. 1,7 bln USD. Głównym powodem zakończenia QE3 była poprawa sytuacji w amerykańskiej gospodarce. Z lepszymi danymi z USA mieliśmy do czynienia również w ostatnich miesiącach. PKB w III kwartale wzrósł aż o +5% w ujęciu zannualizowanym k/k, co było wynikiem o +1 pkt proc. lepszym od wcześniejszych założeń. Silnym punktem gospodarki była konsumpcja, której sprzyjały niższe ceny paliw. Z lepszą sytuacją mieliśmy do czynienia również na amerykańskim rynku pracy. W ostatnich miesiącach 2014 r. stopa bezrobocia utrzymywała się poniżej 6% i była na najniższym poziomie od ponad 6 lat. Na ratunek europejskiej gospodarce Podczas gdy amerykański Fed stopniowo wycofuje się z luźnej polityki monetarnej, z zupełnie innym podejściem mamy do czynienia w przypadku europejskich i azjatyckich instytucji. Problemy państw strefy euro, czyli zagrożenie wystąpienia deflacji i recesji największych gospodarek motywuje Europejski Bank Centralny (EBC) do dodatkowych działań. Do tej pory uruchomiono mechanizm skupu papierów zabezpieczonych aktywami, a w ostatnich tygodniach Mario Draghi, prezes EBC, coraz częściej wypowiadał się na temat wprowadzenia programu skupu obligacji skarbowych państw strefy euro, podobnego do amerykańskiego QE3. Argumentem za dodatkowymi działaniami banku centralnego były dane płynące z największej gospodarki Eurolandu Niemiec. W ostatnich miesiącach niepokój wśród inwestorów wzbudziła dynamika eksportu, produkcji przemysłowej oraz wyniki sprzedaży detalicznej. Ekonomiści zwracali uwagę także na spadek inflacji w Niemczech w okolice 0% r/r w grudniu. Do listy europejskich problemów w najbliższym czasie dołączyć może wracający jak bumerang temat tzw. GREXIT-u, związany z zaplanowanymi na 25 stycznia przedterminowymi wyborami do greckiego parlamentu. Przedwyborcze sondaże wskazują na możliwość wygranej przez lewicową i populistyczną partię Syriza, przeciwną programowi oszczędnościowemu i krytycznie nastawioną do członkostwa Grecji w strefie euro. To z kolei rodzi spekulacje o kolejnym umorzeniu części greckiego długu, udzielonego przez państwa Unii Europejskiej, czy wystąpieniu tego państwa ze strefy euro. Azjatyckie Banki Centralne w natarciu Pracowity okres mają za sobą banki centralne Japonii i Chin. Pierwszy z nich pod koniec października zwiększył skalę prowadzonego programu skupu aktywów do 80 bln JPY rocznie (dotychczas celem był roczny wzrost bazy monetarnej o bln JPY). Haruhiko Kuroda, prezes Banku Japonii zaznaczył, że instytucja jest gotowa do kolejnych działań, jeśli zajdzie taka potrzeba. Dodatkowo rząd Kraju Kwitnącej Wiśni zapowiedział opóźnienie wprowadzenia podwyżki podatku od sprzedaży do 2017 r., co zostało dobrze przyjęte przez rynek. Władze tego kraju już od dłuższego czasu usiłują pobudzić słabnącą gospodarkę, która od II kwartału 2014 r. znajduje się w recesji. Receptę na słabą koniunkturę próbują znaleźć również władze monetarne w Chinach. W listopadzie Ludowy Bank Centralny po raz pierwszy od dwóch lat obniżył stopy procentowe (stopa depozytowa została obniżona o 25 pb, do 2,75%, a pożyczkowa o 40 pb do 5,60%). Celem tej decyzji było wsparcie zwalniającej gospodarki. W III kwartale dynamika PKB Państwa Środka wyniosła +7,3% r/r wobec +7,5% r/r odnotowanych trzy miesiące wcześniej. Bank centralny Chin ogłosił również, że będzie dostarczał płynność największym instytucjom finansowym, kiedy tylko zajdzie taka potrzeba. Rosjanie walczą z przeceną rubla Jednym z pilnie śledzonych tematów na rynkach w IV kwartale minionego roku były problemy Rosji, w tym kłopoty z obroną kursu rodzimej waluty. Wydarzenia z ostatnich miesięcy napięta sytuacja geopolityczna na Ukrainie, silny spadek cen ropy naftowej i obustronne sankcje gospodarcze na linii Rosja USA i Unia Europejska doprowadziły do spadku kursu rubla, to z kolei zachęciło spekulantów do gry na dalszą przecenę rosyjskiej waluty. W konsekwencji kurs dolara umocnił się wobec rubla o ponad +50% tylko w ciągu czwartego kwartału 2014 r. 2

3 W obronie waluty Bank Rosji dokonał kilku znacznych podwyżek stóp procentowych. Ostatnia z nich, z 10,5% do 17,0% miała miejsce w grudniu. Innym działaniem było zapewnienie płynności finansowej bankom. Kurs dolara amerykańskiego wobec rosyjskiego rubla kwartale podrożały o ponad +40% w lokalnej walucie, a w całym 2014 r. poprawiły notowania o przeszło +50%. Giełdzie w Szanghaju sprzyjała liberalizacja dostępu do tamtejszego rynku kapitałowego dla inwestorów zagranicznych, a także obniżki stóp procentowych przeprowadzone w listopadzie przez Ludowy Bank Chin. Jednocześnie prognozy zakładające spadek wzrostu gospodarczego Państwa Środka poniżej 7% w ujęciu rocznym okazały się nietrafione Stopy zwrotu wybranych indeksów w IV kwartale 2014 r Chiny - CSI300 lip 14 sie 14 wrz 14 paź 14 lis 14 Turcja - BIST100 Japonia - Nikkei 225 Rosyjska gospodarka znajduje się w coraz trudniejszej sytuacji. PKB Rosji zmniejszył się w listopadzie 2014 r. o -0,5% r/r po raz pierwszy od 2009 r. Według prognoz Ministerstwa Rozwoju Gospodarczego, w 2015 r. PKB Rosji może zwolnić o -0,8 pkt proc. Rynek na świecie Ceny ropy martwią inwestorów Najważniejszym wydarzeniem na rynkach finansowych w ostatnim kwartale 2014 r. był silny spadek cen ropy (w USD). Przecena czarnego złota od końca września sięgnęła -40%. Bessa na rynku ropy była w głównej mierze spowodowana zwiększeniem zapasów surowców energetycznych przez USA. Spadki przybrały na sile w grudniu po tym jak Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) zdecydowała o pozostawieniu podaży ropy na niezmienionym poziomie. Z pozoru przecena czarnego złota mogła wydawać się czynnikiem sprzyjającym koniunkturze na giełdzie. Tańsza ropa oznacza spadek cen paliw na stacjach i niższe koszty dla wielu spółek, co powinno sprzyjać poprawie wyników finansowych. Niestety inwestorzy odebrali przecenę surowca energetycznego negatywnie, ze względu na jego dużą skalę i kontekst dla spółek wydobywczych. W efekcie mieliśmy do czynienia z wyprzedażą ryzykownych aktywów, spadkiem kursów akcji i wzrostem cen obligacji skarbowych. Indie - Sensex30 0% 10% 20% 30% 40% 50% Na brak pozytywnych emocji nie mogli narzekać również inwestorzy w Japonii. Indeks Nikkei225 wzrósł o prawie +8% w ostatnim kwartale 2014 r. Na wyobraźnię inwestorów z japońskiego rynku działało przede wszystkim solidne wsparcie ze strony banku centralnego, który zwiększył skalę programu skupu aktywów, odroczenie drugiej tury podwyżki podatku od sprzedaży, a także zwiększenie zakupów akcji rodzimych spółek przez japoński fundusz emerytalny, który zarządza aktywami przekraczającymi 1,2 biliona USD. Amerykański prezent pod choinką Wśród rynków rozwiniętych dużą odpornością po raz kolejny wykazała się amerykańska Wall Street. To jednocześnie jedna z niewielu giełd, w przypadku której można było mówić o rajdzie Św. Mikołaja, czyli wzroście cen w grudniu. Indeks S&P500 zakończył ostatni kwartał 2014 r. z ponad +4% zyskiem, a w całym roku wzrósł o przeszło +11% w USD. Jednocześnie w ciągu ostatnich trzech miesięcy indeks S&P500 wielokrotnie ustanawiał historyczne rekordy notowań. Indeks akcji amerykańskich S&P 500 (w pkt) Najsłabiej spisywały się również giełdy w krajach, które są największymi eksporterami czarnego złota. Rosyjski indeks RTS stracił prawie -30% w USD w czwartym kwartale 2014 r., duża przecena panowała również na parkietach Ameryki Łacińskiej (indeks MSCI Latin America spadł o -14% w USD) oraz krajów Bliskiego Wschodu gru 09 cze 10 gru 10 cze 11 gru 11 cze 12 gru 12 cze 13 gru 13 Inwestorzy wrócili do Azji Na przeciwległym biegunie znalazły się giełdy największych importerów ropy. Na wysokie stopy zwrotu mogli liczyć inwestorzy w Turcji. Indeks BIST100 zyskał +14,4% w lokalnej walucie. Z bardzo dobrą koniunkturą mieliśmy do czynienia również na rynkach azjatyckich. Czarnym koniem 2014 r. okazała się giełda w Chinach. Jej indeksy tylko w czwartym Z dużą różnicą wyników mieliśmy do czynienia w przypadku parkietów Europy Zachodniej. 50 największych spółek z tego regionu odnotowało -2,5% przecenę w czwartym kwartale 2014 r. Słabą końcówkę roku mają za sobą także giełdy we Francji, Austrii i Hiszpanii, które straciły od -2% do -5%. Na tle innych parkietów Starego Kontynentu wyróżniły się natomiast giełda we Frankfurcie i Londynie. Pierwsza z nich wzrosła w tym czasie o +3,5%, a druga o +4,6%. 3

4 Ostatni kwartał 2014 r. minął pod znakiem silnego dolara, który na rynku jest uważany za bezpieczną przystań. Amerykańska waluta umocniła się względem większości innych walut w czwartym kwartale minionego roku. Kurs dolara amerykańskiego wobec złotego 3,60 wpływ miały również takie czynniki jak ujemne saldo wpłat i wypłat do funduszy akcyjnych, które w 2014 r. przekroczyło -2,0 mld zł, co jak na ten segment jest ogromną kwotą. W efekcie indeksy małych spółek zakończyły 2014 r. ze spadkiem notowań przekraczającym -15%. 3,50 3,40 3,30 3,20 3,10 3,00 lip 14 sie 14 wrz 14 paź 14 lis 14 na podstawie danych NBP Miało to przełożenie na wyniki funduszy, których zarządzający inwestują poza Polską. Ich klienci oprócz podstawowych stóp zwrotu mogli też liczyć na wyższy zysk, wynikający z osłabienia złotego wobec dolara (o -6,4% w czwartym kwartale i -16,4% w całym 2014 r.). Rynek w Polsce Warszawską giełdę można śmiało określić jako jeden z najbardziej niedowartościowanych rynków akcji w 2014 r. Zarówno w wynikach z ostatnich 12-miesięcy (+0,3%) jak i z czwartego kwartału 2014 r. (-6,3%), widać w większym stopniu wpływ czynników zewnętrznych, niż fundamentalnych. Polska gospodarka pod względem siły wyróżnia się na tle innych państw Unii Europejskiej, podobnie jak biznes prowadzony przez spółki z GPW. Mimo to ich notowania rozczarowywały w ostatnich miesiącach. Na słabą koniunkturę polskiego rynku akcji w czwartym kwartale 2014 r. wpływ miały problemy Rosji, a także silna przecena ropy, te czynniki posłużyły jako pretekst do wyprzedaży na giełdach Starego Kontynentu. Indeks akcji polskich WIG (w pkt) W czwartym kwartale nie zachwycili też przedstawiciele GPW o średniej kapitalizacji. Indeks mwig40 spadł o -4,3%, o czym w głównej mierze zadecydowały ostatnie tygodnie roku. Licząc od początku stycznia indeks ten zyskał ponad +4%. Największa niespodzianka roku Tak dobrych wyników nie spodziewał się nikt tak można w skrócie podsumować koniunkturę na rynku polskich obligacji skarbowych nie tylko w 2014 r., ale również w ciągu ostatnich trzech miesięcy. Indeks IROS, od początku stycznia wzrósł o ponad +9%, Wynik ten byłby jeszcze większy, gdyby nie grudniowy odwrót od aktywów naszego regionu, wywołany sytuacją w Rosji. W ostatnim miesiącu roku 10-letnie obligacje skarbowe odnotowały wzrost rentowności z 2,4% do 2,5%, a indeks IROS spadł o -0,3%. Najlepiej w minionym kwartale, podobnie jak w poprzednich, spisał się segment obligacji o dłuższym terminie zapadalności (10 lat). Indeks IROS-10, mierzący zmiany ich cen wzrósł o prawie +20% w 2014 r. i o +4,7% w ciągu 3 ostatnich miesięcy minionego roku gru 09 maj 10 paź 10 mar 11 sie 11 sty 12 cze 12 lis 12 kwi 13 wrz 13 lut 14 lip 14 Stopy zwrotu z polskiego rynku długu są więc trzykrotnie wyższe w porównaniu do wcześniejszych prognoz. Większość ekspertów zakładało bowiem, że zysk z obligacji skarbowych nie przekroczy +3% w całym 2014 r. Rzeczywistość okazała się zupełnie inna, a ceny papierów emitowanych przez Skarb Państwa kilkukrotnie notowały historyczne szczyty (a więc rentowności obligacji były rekordowo niskie). Wpływ inwestorów zagranicznych na koniunkturę w kraju dobrze obrazują wyniki w poszczególnych segmentach giełdy. W czwartym kwartale najsłabiej spisały się największe spółki z GPW, skupione w indeksie WIG20, których notowania nawet z uwzględnieniem dywidend spadły o ponad -7,2%. W całym 2014 r. tak zwane blue chipy warszawskiej giełdy wypracowały -3,5% stopę zwrotu. Przełomu nie doczekaliśmy się w przypadku małych spółek, skupionych w indeksie MiS80. W każdym z trzech ostatnich miesięcy 2014 r. straciły one ponad -1%. Na koniunkturę tego segmentu, oprócz ogólnego nastawienia inwestorów do GPW Z bardzo dobrą koniunkturą mieliśmy również do czynienia na zagranicznych rynkach obligacji. W czwartym kwartale historyczne rekordy rentowności biły m.in. papiery niemieckie, francuskie, włoskie czy hiszpańskie. Koniunkturze na rynku europejskich obligacji sprzyjała przede wszystkim spadająca inflacja oraz luźna polityka monetarna prowadzona przez EBC. W Polsce dodatkowym czynnikiem zachęcającym inwestorów do zakupów była nadzieja na kolejne obniżki stóp przez RPP. Kolejne posiedzenia Rady (w listopadzie i grudniu 2014 r.) nie przyniosły jednak zmian kosztu pieniądza. Argumentem za pozostawieniem stóp na obecnym rekordowo niskim poziomie była lepsza od oczekiwań sytuacja w polskiej gospodarce. 4

5 Inwestycje bez tajemnic Największym sprzymierzeńcem oszczędzającego, oprócz dyscypliny, jest czas. Z podstawowych praw matematyki finansowej wynika, że im wcześniej zaczniemy odkładać na interesujący nas cel, tym mniej wysiłku będzie nas to kosztowało. Nawet jeśli zawiesimy poprzeczkę bardzo wysoko, osiągnięcie założonego celu nie musi oznaczać drastycznych wyrzeczeń. Wystarczy odpowiednio wydłużyć horyzont, alternatywnie można też postawić na fundusze o wyższym poziomie ryzyka. Zgromadzenie np. 0,5 mln zł na emeryturę, będzie wymagało miesięcznych nakładów od kilkuset do kilku tysięcy złotych w zależności od naszej cierpliwości. Jeżeli planujemy zebrać taką kwotę w ciągu 40 lat, to przy oczekiwanej stopie zwrotu rzędu +5% w skali roku, nasza comiesięczna składka nie musi przekraczać 330 zł. Jej wysokość rośnie wraz ze skróceniem czasu oszczędzania. Osoby, które chcą odłożyć 0,5 mln zł w ciągu 20 lat, muszą liczyć się z 1,2 tys. zł comiesięcznych nakładów. Na składkę przekraczającą 3 tys. zł, powinni natomiast zdecydować się oszczędzający, którzy planują zgromadzić 0,5 mln zł w ciągu 10 lat. Inwestorzy o mniej wymagających celach mogą je osiągnąć przy składce wartej tyle, co skromny obiad dla dwóch osób w restauracji. Sprawdziliśmy na co może liczyć oszczędzający, który ma do dyspozycji niewysoki budżet 50 zł miesięcznie. Przy założeniu, że jego roczna stopa zwrotu wyniesie +5%, po 10 latach odłoży prawie zł i będzie mógł pozwolić sobie np. na zagraniczną wycieczkę. Po 20 latach uzbiera już kapitał rzędu 20,5 tys. zł np. na używany samochód, a po 40 latach ponad 75 tys. zł, które może wykorzystać np. na wkład własny na mieszkanie dla wnuka lub opłacenie jego studiów. Symulacja różnych wariantów regularnego oszczędzania Regularna inwestycja pozwala cieszyć się z oszczędności nawet przy niewielkich stopach zwrotu. Średnioroczny zysk z funduszy gotówkowych i pieniężnych, cechujących się najniższym poziomem ryzyka, w ciągu ostatnich 10 lat wyniósł +4,3%. Załóżmy, że nasz inwestor miał nieco mniej szczęścia i jego wynik plasował się w okolicach +3%. Jeżeli byłby w stanie oszczędzić 300 zł miesięcznie, po 20 latach uzbierałby blisko 100 tys. zł. W tym czasie suma jego składek wyniosłaby 72 tys. zł. Reszta kapitału pochodziłaby z odsetek. Z o wiele niższą składką musiałby liczyć się inwestor, który byłby w stanie osiągnąć stopę zwrotu na poziomie +7,5%, to średnioroczny wynik funduszy akcji polskich o uniwersalnej strategii z ostatnich 10 lat. Przy takim rezultacie należałoby odkładać miesięcznie 181 zł, aby uzbierać 100 tys. zł w ciągu 20 lat. Suma odsetek od wpłaconego kapitału wyniosłaby wówczas prawie 60 tys. zł. Największym wynalazkiem ludzkości jest procent składany mawiał Albert Einstein. Duże znaczenie w przypadku powodzenia naszych inwestycji ma więc nie tylko stopa zwrotu, ale przede wszystkim czas i regularna wpłata. Na korzyść oszczędzającego działa kapitalizacja odsetek, zwiększająca kwotę naszej inwestycji. Każde 100 zł odłożone dziś, przy +5% rocznej stopie zwrotu, za dwadzieścia lat będzie warte 271 zł, a za czterdzieści lat ponad 735 zł. Długi okres oszczędzania pracuje więc na naszą korzyść. Usługa e-klient składka miesięczna 50 zł 100 zł 200 zł 500 zł czas inwestycji (w latach) kapitał końcowy przy stopie zwrotu 5% w skali roku zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł zł Aby zalogować się do serwisu e-klient, należy wejść na stronę główną i podążyć ścieżką: > Obsługa Klienta > MetLife > e-klient Do zalogowania się (wyłącznie za pierwszym razem) służy numer PIN, który otrzymali Państwo do Telefonicznego Systemu Informacyjnego. Osoby, które nie posiadają PIN-u, proszone są o kontakt z konsultantem pod nr tel > Aktualności > Komentarz rynkowy MetLife TFI 5

6 Stopy zwrotu wybranych indeksów i innych instrumentów (na koniec grudnia 2014) 6M 12M 24M 36M 48M 60M Polska WIG -1,0% 0,3% 8,3% 36,8% 8,3% 28,6% Europa EURO STOXX 50 (EUR) -2,5% 1,2% 19,4% 35,8% 12,7% 6,1% RTS (Rosja) -42,1% -45,2% -48,2% -42,8% -55,3% -45,3% Świat MSCI EM Emerging Markets -9,0% -4,6% -9,4% 4,4% -16,9% -3,4% S&P500 (USA) 5,0% 11,4% 44,4% 63,7% 63,7% 84,6% Nikkei 225 (Japonia) 15,1% 7,1% 67,9% 106,4% 70,6% 65,5% Bovespa (Brazylia) -5,9% -2,9% -18,0% -11,9% -27,8% -27,1% Waluty i rynek długu EUR/PLN 2,4% 2,8% 4,3% -3,5% 7,6% 3,8% USD/PLN 15,1% 16,4% 13,2% 2,6% 18,3% 23,0% IROS* 4,5% 9,3% 11,4% 25,4% 32,7% 41,3% * indeks cen polskich obligacji skarbowych o stałym oprocentowaniu na podstawie danych rynkowych Materiał ma wyłącznie charakter informacyjny i nie powinien być traktowany jako sugestia wyboru strategii inwestycyjnych produktów z ubezpieczeniowym i funduszami kapitałowymi. W trakcie trwania ubezpieczenia wysokość środków może ulegać zmianom, a Ubezpieczający powinien liczyć się z możliwością utraty części lub całości wpłaconych środków. MetLife nie gwarantuje realizacji założonego w Regulaminie Ubezpieczeniowych Funduszy Kapitałowych celu inwestycyjnego, a historyczne stopy zwrotu funduszy nie gwarantują osiągnięcia podobnych w przyszłości. Przed zawarciem umowy z UFK należy zapoznać się z OWU tego produktu oraz zakresem ograniczenia lub wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela. Materiał przygotowany przez Analizy Online SA. 6