KS. WACŁAW HRYNIEWICZ TEOLOG BOGA MIŁOŚCI *

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "KS. WACŁAW HRYNIEWICZ TEOLOG BOGA MIŁOŚCI *"

Transkrypt

1 Robert M. Rynkowski KS. WACŁAW HRYNIEWICZ TEOLOG BOGA MIŁOŚCI * Na niebie rodzimej teologii od kilku dziesięcioleci świeci nowa gwiazda: nadziei powszechnego zbawienia. Odkryta i eksplorowana przez ks. Wacława Hryniewicza, swym blaskiem intryguje i wskazuje nowe drogi teologicznych poszukiwań napisał Zbigniew Danielewicz w marcowym Przeglądzie Powszechnym 1. Jednak za sprawą teologa z Lublina świeci też inna gwiazda, trochę mniej jasna, a może tylko przyćmiona blaskiem tej pierwszej: gwiazda Boga miłości. W polskiej teologii bodaj nikt inny nie mówił i nie mówi o Bogu jako miłości tak często i tak konsekwentnie jak on. Kto wie, czy ta gwiazda nie okaże się istotniejsza niż gwiazda nadziei zbawienia, czy nie wskaże ważniejszych dróg teologicznych poszukiwań następnym pokoleniom. Tę ideę W. Hryniewicza warto przypomnieć, tym bardziej że teolog z Lublina w ostatnich latach nieco ją zaniedbuje, poświęcając się uzasadnianiu nadziei zbawienia wszystkich. Za przekonaniem o nadziei zbawienia wszystkich lub jego brakiem stoi określona wizja Boga. Ujawniło się to już w polemikach po ukazaniu się pierwszego tekstu teologa z Lublina na temat nadziei w 1978 r. Stanisław Małkowski zarzucał W. Hryniewiczowi, że przypisuje teologii zachodniej terrorystyczną i penitencjarną koncepcję Boga (obojętnego na cierpienia stworzeń w piekle), zaś wschodniej koncepcję Boga, który będzie w pełni szczęśliwy dopiero wtedy, gdy nikt już nie będzie cierpiał, Boga solidarnego, dosięgającego głębi piekła przemieniającą mocą Ducha Świętego, Boga zwyciężającego do końca zło. 2 Kolejni oponenci wytykali mu, że jego idea nadziei zbawienia wszystkich ugruntowana jest w specyficznej czy osobliwej wizji Boga. 3 Z kolei autor Nadziei zbawienia dla wszystkich częstokroć wskazywał, że jego krytycy w jakimś sensie nawiązują do wizji Boga mściwego, * Niniejszy tekst jest dopowiedzeniem do zamieszczonych w Przeglądzie Powszechnym : D. Kowalczyk, Hryniewicz: znużony teolog nadziei, Przegląd Powszechny nr 2/2009, s ; Z. Danielewicz, Nadzieja ks. Hryniewicza. Wyzwania dla następnego pokolenia, Przegląd Powszechny nr 3/2009, s Z. Danielewicz, dz. cyt., s S. Małkowski, Bóg, piekło, zło, w: J. Majewski (red.) Puste piekło? Spór wokół ks. Wacława Hryniewicza nadziei zbawienia dla wszystkich, Warszawa 2000, s M. Piotrowski, Nadzieja zbawienia dla wszystkich w świetle posłuszeństwa wiary, w: Józef Majewski (red.), dz. cyt., s P. Lisicki, Udręki nadziei, w: Józef Majewski (red.), dz. cyt., s. 241.

2 2 Ks. Wacław Hryniewicz teolog Boga miłości sadysty, który w imię własnej sprawiedliwości gotów jest skazać miliony ludzi na wieczne męki. W wielu tekstach W. Hryniewicz przekonująco pokazał, że takie myślenie o Bogu dominowało przez wieki w chrześcijańskiej świadomości. Co więcej, ci, którzy tak widzieli Boga, byli przekonani, że znajdują mocne oparcie w Piśmie Świętym. 4 Podstawowy zarzut W. Hryniewicza brzmi, że takie myślenie nie za bardzo przejmuje się stwierdzeniem podstawowym w całej Biblii: Bóg jest miłością (1J 4,8.16). Teolog z Lublina sugestywnie pokazuje, jak werset ten był omijany przez tych, dla których stanowił jakiś wyłom w ich myśleniu o Bogu jako gniewnym sędzim. 5 On sam uczynił go i to moim zdaniem jest jedna z największych jego zasług podstawą swojej wizji Boga. 1. Aksjomaty Dla W. Hryniewicza twierdzenie Bóg jest miłością, które znaleźć można w wielu miejscach większości jego prac, jest pewnego rodzaju aksjomatem, z którego wyprowadzane są pozostałe twierdzenia dotyczące Boga. Lubelski teolog, wbrew wszystkim tym, którzy uważali, że miłość Boga należy sytuować tylko na płaszczyźnie Jego relacji z człowiekiem, a więc niejako na zewnątrz Jego bytu, mocno podkreśla, że Bóg jest miłością z natury, że miłość należy do Jego istoty. To ważne stwierdzenie, bo takie widzenie istoty Boga wyklucza, zdaniem teologa z Lublina, wszelkie próby traktowania miłości Boga jako przymiotu drugorzędnego, który może być podporządkowany jakiemukolwiek innemu. Jeśli miłość należy do Jego istoty, nie może On wobec nikogo, nawet wrogów, postępować bez miłości. 6 Próżno jednak w pracach W. Hryniewicza szukać poważniejszej analizy tego, w jaki sposób miłość warunkuje istotę Boga. Wystarczy mu jedynie stwierdzenie, że miłość musi być w głębi bytu Boga. Bodaj w żadnej swojej pracy nie spróbował sięgnąć refleksją w głąb tego bytu, osadzić twierdzenia, że jest On miłością, w nauce o Trójcy, która jest do tego najlepszym miejscem, 7 bo Trójca jest historią Miłości. 8 4 Znamienny w tym kontekście jest przytoczony przez W. Hryniewicza przykład kazania dziewiętnastowiecznego protestanckiego kaznodziei Jonathana Edwardsa: Bóg, który trzyma cię nad czeluścią piekła, podobnie jak ktoś trzymający pająka albo jakiegoś obrzydliwego owada nad ogniem, czuje wstręt do ciebie i jest straszliwie rozgniewany; W. Hryniewicz, Teraz trwa nadzieja, Warszawa 2006, s J. Kalwin poświęcił temu wersowi ledwie kilka uwag, by w końcu stwierdzić: Tu więc nie mówi on [apostoł] o istocie Boga, ale jedynie ukazuje, jakim my [wybrani] Go znajdujemy; tamże, s Tamże, s Gisbert Greshake pisze: Skoro Bóg jest miłością, to trzy Osoby są niejako węzłowymi punktami całego rytmu tej miłości: dawanie otrzymywanie oddawanie (i w tym oddawaniu sprowadzanie do jedności). ( )

3 Przegląd Powszechny 1054 (2009) nr 6, W. Hryniewicz koncentruje się na jednym aspekcie miłość Boga, gdyż widzi ją jako zdolną zwłaszcza do kenozy, wyniszczenia i tę jej zdolność uważa za najbardziej charakterystyczną cechę każdej miłości. To pozwala na przypisanie Bogu przymiotów, które, jego zdaniem, wypływają z tak rozumianej miłości. To ona powoduje, że Bóg może cierpieć, że jest wierny swoim obietnicom, pragnie zbawienia wszystkich, jest sprawiedliwy, szanuje wolność człowieka. Miłość Boga objawia się jako podstawa pozostałych atrybutów. Ale chociaż w nich się objawia, to ona je uzasadnia, sama nie potrzebując uzasadnienia. Mamy więc tu do czynienia z kołem: miłość jest podstawą przymiotów, które z kolei ją samą opisują. W. Hryniewicz rozumie miłość dość jednostronnie, gdyż oprócz zdolności do uniżenia nie uwzględnia innych je aspektów. Przez to jego wizja Boga już w punkcie wyjścia cechuje się dość dużym dramatyzmem, a sam autor ułatwia zadanie swoim krytykom, którzy zarzucają mu zeświecczenie pojęcia miłości. 9 Wydaje się, że ugruntowanie wizji Boga jako miłości w nauce o Trójcy pozwoliłoby na uwzględnienie innych aspektów Bożej miłości, na być może inne, głębsze widzenie Boga, a przede wszystkim na uniknięcie takich zarzutów jak ten P. Lisickiego. W Hryniewicza nauce o Bogu trochę podobną rolę jak twierdzenie o miłości Boga spełnia twierdzenie o Jego wolności. Podobnie jak miłość wolność Boga nie jest tłumaczona żadnym innym Jego przymiotem, ale sama wyjaśnia możliwość cierpienia Boga. Według Hryniewicza Bóg jest wolny co do sposobu istnienia i w stosunku do innych bytów, jest jednak związany swoją istotą, której nie może zmienić. Jedną z najbardziej charakterystycznych cech W. Hryniewicza wizji Boga jest mocne podkreślanie Jego szacunku dla wolności człowieka. Dla autora Nadziei zbawienia dla wszystkich ten szacunek nie jest jednak bezwzględny. Owszem, Bóg nie powstrzymuje człowieka przed złymi czynami, ale ze względu na swoją miłość nie pozostawia jego wolności samej sobie, lecz przyciąga do siebie, z tym że nie siłą, lecz przeobrażającą mocą miłości i przez swego Syna. Lubelski teolog czyni duży wysiłek, by ukazać Boga mogącego ocalić każdą wolność, nawet najbardziej oporną, i jednocześnie nie zanegować wolności człowieka, czemu służą np. takie stwierdzenia: Kto opowiada się za nadzieją powszechnego zbawienia ( ), wyraża jedynie nadzieję, że Bóg potrafi doprowadzić każdego do dobrowolnego opowiedzenia się Jeden Bóg jest wymianą miłości, dokonującą się między trzema Osobami: miłować, być miłowanym, współmiłować. G. Greshake, Wierzę w Boga Trójjedynego. Klucz do zrozumienia Trójcy Świętej. Kraków 2001, s B. Forte, Trójca Święta jako historia. Esej o Bogu chrześcijan, Kraków 2005, s. 197nn. 9 P. Lisicki, dz. cyt., s. 238.

4 4 Ks. Wacław Hryniewicz teolog Boga miłości za prawdziwym dobrem, prawdą i pięknem. 10 W znacznej mierze mu się to udaje, ale nie unika też ograniczenia zakresu wolności człowieka o możliwość odrzucenia Boga. W ten sposób poszerzona zostaje wolność Boga, mimo że najpierw musi ona ograniczyć się wobec wolności człowieka, którą szanuje. Utrzymanie delikatnej równowagi między wszechogarniającą miłością Boga, Jego pragnieniem zbawienia wszystkich, a odmową człowieka nie do końca więc się udaje. Ostatecznie wolność i miłość Boga zyskują przewagę nad oporem człowieka, a jego wolność zostaje ograniczona, chociaż nie zostaje ona zanegowana, jak zdaje się sugerować P. Lisicki Konsekwencje Najbardziej charakterystyczna dla myśli W. Hryniewicza jest idea Boga cierpiącego, chociaż w ostatnich latach nie rozwija jej tak intensywnie jak wcześniej. Bóg cierpi wraz z cierpiącym stworzeniem i swym Synem. Ponieważ Bóg nie powstrzymuje siłą złych działań wolności człowieka, jedyne, co może zrobić, to towarzyszyć człowiekowi w sytuacjach cierpienia przez przyjęte dobrowolnie współcierpienie. Taka wizja Boga, zdaniem W. Hryniewicza, pomaga człowiekowi żyć i umierać. Bóg nie jest przyczyną cierpienia, ale jego ofiarą, co nie oznacza, iż się z nim godzi. Cierpienie zostało zwyciężone, ale nadal może istnieć. Spowodowane jest to szacunkiem Boga dla wolności człowieka. Na pytanie o genezę cierpienia Boga teolog odpowiada, wskazując miłość. Jest ona podstawą cierpienia, jego skutkiem i manifestacją. To właśnie stanowi o specyfice cierpienia Boga i powoduje, że może ono współistnieć z Jego radością i szczęściem, jest stanem przejściowym miłości prowadzącym do radości. Cierpienie nie dotyka Boga niezależnie od Jego woli, gdyż przyjmuje je On dobrowolnie. Nie jest ono dla W. Hryniewicza atrybutem równie ważnym jak miłość Boga, Jego szczęście i radość. Ma ono raczej charakter podporządkowany i względny, gdyż jego trwanie nie jest wieczne. Jednak obecnie jego uwzględnienie ma, według lubelskiego teologa, istotne znaczenie dla nauki o Bogu. Wyjaśnia bowiem takie problemy jak stosunek Boga do cierpienia człowieka i Chrystusa. Pewien paradoks dostrzec można w tym, że W. Hryniewicz uważa, iż cierpienie nie należy do istoty Boga, a mimo to twierdzi, że przenika ono całe Jego jestestwo. W ten sposób Hryniewicz wprowadza do ontologicznej głębi Boga element cza- 10 W. Hryniewicz, Nadzieja zbawienia dla wszystkich, Warszawa 1989, s P. Lisicki, dz. cyt., s

5 Przegląd Powszechny 1054 (2009) nr 6, sowości, przedkładając nad racje czysto filozoficzne wierność przesłaniu Pisma Świętego. Wprawdzie w dyskusji z P. Lisickim wyraźnie stwierdził, że cały czas mówi o współcierpieniu Boga miłującego jako konkretnej Osoby Ojca, Syna i Ducha Świętego, nie odnosi się zaś, jak P. Lisicki, do istoty, a więc abstrakcyjnie pojmowanej natury, że współcierpi nie sama natura Boska jako taka, ale współcierpią konkretne Osoby, 12 niemniej wątpliwości pozostają. Niezmienność Boga teolog z Lublina pojmuje jako wierność danym obietnicom wynikającą z miłości do stworzeń. Bóg pragnie zbawienia wszystkich i dąży do osiągnięcia tego celu. Widać tu specyficzne pojmowanie szacunku Boga dla wolności człowieka, który nie wyklucza możliwości jej przekonania. Sprawiedliwość Boga polega na zbawieniu człowieka i jest objawieniem Jego miłości. W. Hryniewicz uważa, że Bóg ocala człowieka wbrew jego oporowi przekonującą mocą miłości. Bóg nie jest surowym sędzią wyrokującym według zasad sprawiedliwej odpłaty. Przyciąga do siebie człowieka i nie pragnie go potępić. Sprawiedliwości Boga utożsamia się z Jego miłością i pełną miłosierdzia wiernością oraz polega na tworzeniu zbawienia dla człowieka. Można mieć wątpliwości, czy takie rozwiązanie problemu przez W. Hryniewicza nie zbliża go bardziej do rozumienia sądu Boga, z którym to rozumieniem walczy. W jego nauce jest sporo analogii z ziemskim sądem, może więcej niż w teologiach, zgodnie z którymi właściwym sędzią jest człowiek. U W. Hryniewicza to Bóg dokonuje sądu, nawet jeśli człowiek ma w tym jakiś udział. Widząc nawet najmniejsze dobro w człowieku, stara się je ocalić, choćby człowiek sam tego nie chciał. 3. Szlifowanie diamentu Niewątpliwą zasługą W. Hryniewicza jest zarysowanie w pewnym sensie nowej koncepcji Boga. Nowej zwłaszcza dla wielu polskich katolików, przyzwyczajonych do teologii szkolno-odpustowej, w której na mówienie o Bożej miłości, tak ważne dla lubelskiego teologa, nie było miejsca. Świadomość religijną wielu z nas ukształtowała wizja Boga czyhającego na każde nasze potknięcie, gotowego zapałać gniewem, ukarać cierpieniem ponad ludzkie siły i potępić na wieki. W. Hryniewicz uczynił wiele, by pokazać Boga szanującego wolność człowieka i robiącego wszystko, by ocalić grzesznika, 12 W. Hryniewicz, Nadzieja nie jest udręką, w: J. Majewski (red.), dz. cyt., s. 255.

6 6 Ks. Wacław Hryniewicz teolog Boga miłości nawet wtedy, gdy ten się opiera, Boga dążącego do ocalenia człowieka za wszelką cenę, nawet za cenę własnego uniżenia, Boga współcierpiącego z cierpiącym człowiekiem. Zrobił wiele, byśmy mogli ufnie i radośnie oczekiwać na spotkanie z Bogiem, kochającym Ojcem. Dzięki niemu wielu z nas nauczyło się myśleć o Bogu nie w kategoriach prawnych, nie przypisywać Mu po ludzku rozumianej sprawiedliwości, racji filozoficznych nie przedkładać ponad racje Pisma Świętego. W. Hryniewicz nie uniknął wszystkich mielizn. Co gorsza, dla swojej idei Boga nie zrobił tyle, ile zrobił dla idei nadziei zbawienia wszystkich. A szkoda, bo gdyby tak się stało, może obie jaśniałyby pewniejszym blaskiem. Sprawa nie jednak beznadziejna, bo jest spora grupa aktywnych teologów, którym taka wizja Boga jest bliska 13. Jest też pokolenie początkujących teologów, którzy teologiczne ostrogi zdobywali, czytając książki W. Hryniewicza lub pisząc prace na temat jego twórczości. To od nich wszystkich zależy, co będzie z Hryniewiczowską ideą Boga miłości. Źle by się stało, gdyby nie spróbowali oni oszlifować tego diamentu jak się wydaje, najlepiej za pomocą nauki o Trójcy Świętej wydobytego przez niego ze skarbca wiary Kościoła. Robert M. Rynkowski 13 Sądzę, że można do nich zaliczyć Ignacego Bokwę, Dariusza Kowalczyka, Józefa Majewskiego, Jarosława Makowskiego, Eligiusza Piotrowskiego i wielu innych, w tym piszącego te słowa.

W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego

W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego W imię Ojca i Syna i Ducha Świętego Sens życia Gdy na początku dnia czynię z wiarą znak krzyża, wymawiając słowa "W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego", Bóg uświęca cały czas i przestrzeń, która otworzy

Bardziej szczegółowo

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk

Etyka Tożsamość i definicja. Ks. dr Artur Aleksiejuk Etyka Tożsamość i definicja Ks. dr Artur Aleksiejuk 1. ETYKA A FILOZOFIA PYTANIA PROBLEMOWE: Czy etyka musi być dyscypliną filozoficzną? Czy etyka może być wolna od filozoficznych założeń? Czy i jak dalece

Bardziej szczegółowo

Trójca Święta wzór doskonałej wspólnoty

Trójca Święta wzór doskonałej wspólnoty Trójca Święta wzór doskonałej wspólnoty Prawda o Bogu w Trójcy Jedynym należy do największych tajemnic chrześcijaństwa, której nie da się zgłębić do końca. Można jedynie się do niej zbliżyć, czemu mają

Bardziej szczegółowo

Uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej

Uczeń spełnia wymagania na ocenę dopuszczającą, oraz: - wykazuje w jaki sposób powstała Biblia. - opisuje symbole Ewangelistów w sztuce sakralnej WYMAGANIA EDUKACYJNE NA POSZCZEGÓLNE OCENY Religia klasa 5 : oceny dopuszczająca i dostateczna : oceny dobra, bardzo dobra, celująca Uwaga dotycząca oceniania na każdym poziomie wymagań: Aby uzyskać kolejną,

Bardziej szczegółowo

Jezus przed swoim ukrzyżowaniem w modlitwie do Ojca wstawiał się za swoimi uczniami (i za nami).

Jezus przed swoim ukrzyżowaniem w modlitwie do Ojca wstawiał się za swoimi uczniami (i za nami). Lekcja 3 na 20 października 2018 A nie tylko za nimi proszę, ale i za tymi, którzy przez ich słowo uwierzą we mnie. Aby wszyscy byli jedno, jak Ty, Ojcze, we mnie, a Ja w tobie, aby i oni w nas jedno byli,

Bardziej szczegółowo

Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej

Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie. Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Ze Zmartwychwstałym w społeczeństwie Podręcznik do religii dla I klasy szkoły zawodowej Człowiek sumienia 19 Każdy dzień życia człowieka wypełniony jest dużymi i małymi wyborami. To one nadają ludzkiemu

Bardziej szczegółowo

Ateizm. Czy ateista może być zbawiony?

Ateizm. Czy ateista może być zbawiony? Ateizm Czy ateista może być zbawiony? Podstawy biblijne Lecz kto się Mnie zaprze przed ludźmi, tego zaprę się i Ja przed moim Ojcem, który jest w niebie (Mt 10, 33). Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię

Bardziej szczegółowo

XXVIII Niedziela Zwykła

XXVIII Niedziela Zwykła XXVIII Niedziela Zwykła Dla wyeksponowania Bożej Mądrości wobec ludzkiego rozumu, Jezus buduje paradoksalną dysproporcję: za przykład stawia wielbłąda, zwierzę juczne, wytrwałe w pracy i wytrzymałe na

Bardziej szczegółowo

Czy Matka Boska, może do nas przemawiać?

Czy Matka Boska, może do nas przemawiać? Czy Matka Boska, może do nas przemawiać? Jan Paweł, 23.06.2016 11:06 Jedną z osób która nie ma najmniejszych co do tego wątpliwości, jest Chorwatka Miriam, która od 24 czerwca 1981 roku spotyka się z Matką

Bardziej szczegółowo

- uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy

- uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy Kryteria oceniania z religii kl. I gimnazjum Ocena celująca - uczeń posiadł wiedzę i umiejętności znacznie przekraczające program nauczania katechezy - twórczo rozwija własne uzdolnienia oraz dba o własną

Bardziej szczegółowo

Jak mam uwielbiać Boga w moim życiu, aby modlitwa była skuteczna? Na czym polega uwielbienie?

Jak mam uwielbiać Boga w moim życiu, aby modlitwa była skuteczna? Na czym polega uwielbienie? Jak mam uwielbiać Boga w moim życiu, aby modlitwa była skuteczna? Na czym polega uwielbienie? UWIELBIAJ DUSZO MOJA PANA!!! ZANIM UWIELBISZ PRAWDZIWIE ZAAKCEPTUJ SYTUACJĘ, KTÓRĄ BÓG DOPUSZCZA UWIELBIANIE

Bardziej szczegółowo

Niedziela Chrztu Pańskiego Łk 3, Trzy chrzty II Niedziela Zwykła J 2, Wszystko i cokolwiek III Niedziela Zwykła Łk 1, 1-4; 4,

Niedziela Chrztu Pańskiego Łk 3, Trzy chrzty II Niedziela Zwykła J 2, Wszystko i cokolwiek III Niedziela Zwykła Łk 1, 1-4; 4, 5 Spis treści Wstęp 11 Ku przemienionemu człowiekowi I Niedziela Adwentu Łk 21, 25-28. 34-36 15 Oczekiwać z nadzieją II Niedziela Adwentu Łk 3, 1-6 19 Między marketingiem a pustynią Niepokalane Poczęcie

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza

WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ. Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza WYMAGANIA EDUKACYJNE W ZAKRESIE IV KLASY SZKOŁY PODSTAWOWEJ Zaproszeni przez Boga z serii Drogi przymierza Wymagania edukacyjne śródroczne Ocena celująca Ocenę celującą przewiduję dla uczniów przejawiających

Bardziej szczegółowo

wiecznie samotny, bo któreż ze stworzonych serc mogłoby nasycić Jego miłość? Tymczasem Bóg jest całą społecznością w wiecznym ofiarowywaniu się z

wiecznie samotny, bo któreż ze stworzonych serc mogłoby nasycić Jego miłość? Tymczasem Bóg jest całą społecznością w wiecznym ofiarowywaniu się z TRUDNY TEMAT Nauczyliśmy się słuchać łatwych kazań. Wygłaszanych, jak to się mówi, pod publiczkę. Nieraz kokieteryjnych, zalotnych, brzdąkających w bardzo serdeczną i łatwą strunę budzenia miłości do bliźniego.

Bardziej szczegółowo

Nabożeństwo powołaniowo-misyjne

Nabożeństwo powołaniowo-misyjne Nabożeństwo powołaniowo-misyjne Nabożeństwo powołaniowo-misyjne (Wystawienie Najświętszego Sakramentu) K: O Boże, Pasterzu i nauczycielu wiernych, któryś dla zachowania i rozszerzenia swojego Kościoła

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wstęp 3.

SPIS TREŚCI. Wstęp 3. SPIS TREŚCI Wstęp 3 I. ROZWAŻANIA WSTĘPNE 23 1. Luteranizm i jego znaczenie dla filozofii 23 1.1. Główne założenia doktrynalne luteranizmu 24 1.2. Luter i filozofia 33 2. Reakcja na Reformację - racjonalizacje

Bardziej szczegółowo

RADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA

RADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA RADOŚĆ W MYŚLI ŚW. TOMASZA Z AKWINU NAUKOWE TOWARZYSTWO TOMISTYCZNE 5 GRUDNIA 2018 DR HAB. MAGDALENA PŁOTKA TOMASZ A RADOŚĆ Radość - pełnia i kres uczuć, w której dokonuje się spełnienie wszystkich pragnień

Bardziej szczegółowo

USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ

USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ USPRAWIEDLIWIENIE WYŁĄCZNIE PRZEZ WIARĘ Lekcja 4 na 22 lipca 2017 Z Chrystusem jestem ukrzyżowany; żyję więc już nie ja, ale żyje we mnie Chrystus; a obecne życie moje w ciele jest życiem w wierze w Syna

Bardziej szczegółowo

Nie ma innego Tylko Jezus Mariusz Śmiałek

Nie ma innego Tylko Jezus Mariusz Śmiałek Nie ma innego Tylko Jezus Mariusz Śmiałek http://onlyjesus.co.uk Nie ma innego Pan moim światłem Emmanuel (Wysławiamy Cię) Tańcz dla Pana Pan zmartwychwstał Niewidomi widzą Jak łania W Twoim ogniu (Duchu

Bardziej szczegółowo

Koncepcja religii w tomizmie konsekwentnym. Mieczysław Gogacz

Koncepcja religii w tomizmie konsekwentnym. Mieczysław Gogacz Koncepcja religii w tomizmie konsekwentnym Mieczysław Gogacz Teoria relacji osobowych - punkt wyjścia osoba jako byt posiada doskonalsze osobowe istnienie u bytów osobowych z racji ich doskonałości inaczej

Bardziej szczegółowo

SŁUŻYĆ BOGU TO SZUKAĆ DRÓG DO LUDZKICH SERC

SŁUŻYĆ BOGU TO SZUKAĆ DRÓG DO LUDZKICH SERC SŁUŻYĆ BOGU TO SZUKAĆ DRÓG DO LUDZKICH SERC NOWENNA Z KSIĘDZEM JERZYM POPIEŁUSZKO W INTENCJI BUDOWANIA CYWILIZACJI MIŁOŚCI TOWARZYSTWO UNIWERSYTECKIE FIDES ET RATIO ZA WIEDZĄ KURII METROPOLITALNEJ WARSZAWSKIEJ

Bardziej szczegółowo

ADORACJA EUCHARYSTYCZNA

ADORACJA EUCHARYSTYCZNA ADORACJA EUCHARYSTYCZNA Gdy w środowisku chrześcijańskim mówi się o adoracji, spontanicznie i słusznie myślimy o adoracji Najświętszego Sakramentu. Ona jest źródłem i uprzywilejowanym miejscem wszelkiej

Bardziej szczegółowo

Studium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4. Andreas Matuszak. InspiredBooks

Studium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4. Andreas Matuszak. InspiredBooks Studium biblijne numer 13. List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks listopad 2013, dla niniejszego wydania Ver. 1.0 www.inspiredbooks.de List do Efezjan 1,4 Andreas Matuszak InspiredBooks Miłość

Bardziej szczegółowo

Ogólnie: Na ocenę celującą zasługuje uczeń, który wyraźnie wykracza poza poziom osiągnięć edukacyjnych przewidzianych dla danego etapu kształcenia.

Ogólnie: Na ocenę celującą zasługuje uczeń, który wyraźnie wykracza poza poziom osiągnięć edukacyjnych przewidzianych dla danego etapu kształcenia. KRYTERIA OCENIANIA z katechezy w zakresie I klasy szkoły podstawowej do programu nr AZ-1-01/10 i podręcznika nr AZ-11-01/10-RA-1/11 Jesteśmy w rodzinie Jezusa pod redakcją ks. Stanisława Łabendowicza Kryteria

Bardziej szczegółowo

Lekcja 4 na 28 stycznia 2017

Lekcja 4 na 28 stycznia 2017 Lekcja 4 na 28 stycznia 2017 Czy Duch Święty jest siłą wypływającą od Boga, czy też boską Osobą równą Ojcu i Synowi? Czy ta kwestia ma znaczenie i czy wpływa ona na nasze relacje z Bogiem? Jezus i Duch:

Bardziej szczegółowo

Powołani do życia 5. Bóg wzywa nas przez: słowa, ludzi, wydarzenia, trudy, zmagania, szkołę, rodzinę. 6. Bóg nas powołuje do WOLNOŚCI:

Powołani do życia 5. Bóg wzywa nas przez: słowa, ludzi, wydarzenia, trudy, zmagania, szkołę, rodzinę. 6. Bóg nas powołuje do WOLNOŚCI: Nasze życie możemy zrealizować wpieni tylko w tej mierze, a jakiej dostrzegamy wezwania, które dzień po dniu kieruje do nas życie i zgadzamy się na nie odpowiedzieć. 1. Słyszymy wezwania: od naszych potrzeb,

Bardziej szczegółowo

OKRES ADWENTU I BOŻEGO NARODZENIA

OKRES ADWENTU I BOŻEGO NARODZENIA SPIS TREŚCI WYKAZ SKRÓTÓW............................................... 5 SPECYFIKA EWANGELII PROKLAMOWANEJ W ROKU LITURGICZNYM C...................................... 7 OKRES ADWENTU I BOŻEGO NARODZENIA

Bardziej szczegółowo

Ewangelizacja O co w tym chodzi?

Ewangelizacja O co w tym chodzi? Ewangelizacja O co w tym chodzi? Droga małego ewangelizatora ;) Warsztaty ewangelizacyjne: 11 maja 2013 r. Ks. Tomek Moch, Diecezjalna Diakonia Ewangelizacji Ruchu Światło-Życie Archidiecezja Warszawska

Bardziej szczegółowo

Weź w opiekę młodzież i niewinne dziatki, By się nie wyrzekły swej Niebieskiej Matki.

Weź w opiekę młodzież i niewinne dziatki, By się nie wyrzekły swej Niebieskiej Matki. JASNOGÓRSKA PANI G G7 C G Ref.: Jasnogórska Pani, Tyś naszą Hetmanką, e h a D Polski Tyś Królową i najlepszą Matką. h e G D7 Spójrz na polskie domy, na miasta i wioski. G E7 a D D7 G Niech z miłości Twojej

Bardziej szczegółowo

TOTUS TUUS Cały twój

TOTUS TUUS Cały twój TOTUS TUUS Cały twój Przecież niecały umieram. To, co we mnie niezniszczalne, trwa Tryptyk rzymski W swoim właściwym i pełnym kształcie miłosierdzie objawia się jako dowartościowywanie, jako podnoszenie

Bardziej szczegółowo

ŚWIATOPOGLĄD NEW AGE

ŚWIATOPOGLĄD NEW AGE ŚWIATOPOGLĄD NEW AGE ŚWIATOPOGLĄD względnie stały zespół sądów (często wartościujących), przekonań i opinii na temat otaczającego świata czerpanych z rozmaitych dziedzin kultury, głównie z nauki, sztuki,

Bardziej szczegółowo

żyjący Odkupiciel Odkupiciel stał się człowiekiem. godny naśladowania Odkupiciel ukrzyżowany Odkupiciel cierpiący Odkupiciel zwycięski Odkupiciel

żyjący Odkupiciel Odkupiciel stał się człowiekiem. godny naśladowania Odkupiciel ukrzyżowany Odkupiciel cierpiący Odkupiciel zwycięski Odkupiciel Lekcja 12 na 17 grudnia 2016 Pod koniec historii Joba Bóg przedstawia się jako Wielki Stworzyciel i cierpienia Joba kończą się. Niemniej jednak konflikt między Bogiem a szatanem, który spowodował ten

Bardziej szczegółowo

2. Na to zaś wszystko przyobleczcie miłość, która jest więzią doskonałości (Kol 3, 14).

2. Na to zaś wszystko przyobleczcie miłość, która jest więzią doskonałości (Kol 3, 14). Miłość jest cnotą teologalną, dzięki której miłujemy Boga nade wszystko dla Niego samego, a naszych bliźnich jak siebie samych ze względu na miłość Boga. 1. "Bóg jest miłością" (1 J 4, 8. 16): miłość jest

Bardziej szczegółowo

NIEDZIELA, (2. niedziela adwentu)

NIEDZIELA, (2. niedziela adwentu) NIEDZIELA, 10.12.2017. (2. niedziela adwentu) Czytania mszalne: Iz 40, 1-5. 9-11; Ps 85; 2P 3, 8-14; Mk 1, 1-8; - Myśl na dzisiaj: Zobacz radość, którą otrzymasz od twego Boga. - EUCHARYSTIA? (jaka intencja

Bardziej szczegółowo

Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI

Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI Polish FF Curriculum Translation in Polish Studium Katechetyczne Wychowując w Wierze tłumaczenie po Polsku. OBJAWIENIE W PIŚMIE ŚWIĘTYM I TRADYCJI 1. Objawienie: Pismo Św. i Tradycja a. Pismo Święte: Części,

Bardziej szczegółowo

POWTÓRZENIE IV LEKCJE

POWTÓRZENIE IV LEKCJE POWTÓRZENIE IV LEKCJE 141 150 WPROWADZENIE Teraz dokonamy kolejnego powtórzenia, tym razem ze świadomością, że przygotowujemy się do drugiej części nauki o tym, jak można zastosować prawdę. Dziś zaczniemy

Bardziej szczegółowo

Co to jest miłość - Jonasz Kofta

Co to jest miłość - Jonasz Kofta Co to jest miłość - Jonasz Kofta Co to jest miłość nie wiem ale to miłe że chcę go mieć dla siebie na nie wiem ile Gdzie mieszka miłość nie wiem może w uśmiechu czasem ją słychać w śpiewie a czasem w echu

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI

KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI KRYTERIA OCENIANIA RELIGIA KLASA VI DZIAŁ I TAJEMNICA KOŚCIOŁA CHRYSTUSOWEGO bardzo celująca - wie, komu objawił się Duch Święty; - podaje przykłady, dotyczące budowania wspólnoty - wyjaśnia, dlaczego

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa

WYMAGANIA Z RELIGII. 1. Świadkowie Chrystusa WYMAGANIA Z RELIGII 1. Świadkowie Chrystusa często nie przynosi go na lekcje. definiuje, czym jest lęk; określa sposoby odnoszenia się do Boga na wzór Jezusa. potrafi podać z nauczyciela zasady życia wspólnoty

Bardziej szczegółowo

Mieczysław Gogacz. Przedmowa

Mieczysław Gogacz. Przedmowa 1 Mieczysław Gogacz Przedmowa Książka jest prezentacją krótkich opracowań poglądów i przytoczonych tekstów św. Tomasza z Akwinu. Poglądy są ułożone w zespoły nauk filozoficznych, wyjaśniających, kim jest

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV

Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV Wymagania programowe i kryteria oceniania z religii dla klasy IV I. Podstawowe: Na ocenę celującą uczeń: Spełnia wymagania na ocenę bardzo dobrą. Posiada wiedzę i umiejętności, które są efektem samodzielnej

Bardziej szczegółowo

ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY

ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY Archidiecezjalny Program Duszpasterski ADWENT, BOŻE NARODZENIE I OKRES ZWYKŁY ROK A Komentarze do niedzielnej liturgii słowa Poznań 2007/2008 25 Adwent I Niedziela Adwentu 2 grudnia 2007 Iz 2, 1-5 Ps 122

Bardziej szczegółowo

XVIII Światowy Dzień Życia Konsekrowanego. Okazja do głębszej refleksji całego Kościoła nad darem życia poświęconego Bogu

XVIII Światowy Dzień Życia Konsekrowanego. Okazja do głębszej refleksji całego Kościoła nad darem życia poświęconego Bogu XVIII Światowy Dzień Życia Konsekrowanego Okazja do głębszej refleksji całego Kościoła nad darem życia poświęconego Bogu Jan Paweł II ustanowił Światowy Dzień Życia Konsekrowanego 2 lutego Kościół obchodzi

Bardziej szczegółowo

Znaczenie Przyrzeczenia

Znaczenie Przyrzeczenia Przyrzeczenie Znaczenie Przyrzeczenia Złożenie Przyrzeczenia oznacza przyjęcie ideałów skautingu za swoje ideały osobiste i to publicznie, przed wszystkimi. Właśnie dlatego Przyrzeczenie jest biletem wstępu

Bardziej szczegółowo

Wiesław M. Macek. Teologia nauki. według. księdza Michała Hellera. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego

Wiesław M. Macek. Teologia nauki. według. księdza Michała Hellera. Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Wiesław M. Macek Teologia nauki według księdza Michała Hellera Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego Warszawa 2010 Na początku było Słowo (J 1, 1). Książka ta przedstawia podstawy współczesnej

Bardziej szczegółowo

250 ROCZNICA USTANOWIENIA ŚWIĘTA NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA

250 ROCZNICA USTANOWIENIA ŚWIĘTA NAJŚWIĘTSZEGO SERCA PANA JEZUSA W pierwszy piątek miesiąca 6 lutego 2015 r. przeżywaliśmy 250. rocznicę ustanowienia na ziemiach polskich liturgicznego święta Najświętszego Serca Pana Jezusa. Papież Klemens XIII ustanawiając to święto,

Bardziej szczegółowo

PODSTAWA PROGRAMOWA NAUCZANIA RELIGII PRAWOSŁANEJ POLSKIEGO AUTOKEFALICZNEGO KOŚCIOŁA PRAWOSŁAWNEGO SZKOŁA PODSTAWOWA

PODSTAWA PROGRAMOWA NAUCZANIA RELIGII PRAWOSŁANEJ POLSKIEGO AUTOKEFALICZNEGO KOŚCIOŁA PRAWOSŁAWNEGO SZKOŁA PODSTAWOWA PODSTAWA PROGRAMOWA NAUCZANIA RELIGII PRAWOSŁANEJ POLSKIEGO AUTOKEFALICZNEGO KOŚCIOŁA PRAWOSŁAWNEGO SZKOŁA PODSTAWOWA Szkoła podstawowa Etap I Klasy I- III Cele katechetyczne: 1. Zachęcanie do aktywnego

Bardziej szczegółowo

Akt ofiarowania się miłosierdziu Bożemu

Akt ofiarowania się miłosierdziu Bożemu 3 Akt ofiarowania się miłosierdziu Bożemu O najmiłosierniejszy Jezu, Twoja dobroć jest nieskończona, a skarby łask nieprzebrane. Ufam bezgranicznie Twojemu miłosierdziu, które jest ponad wszystkie dzieła

Bardziej szczegółowo

Studium biblijne numer 12. Prawdziwa religia. Andreas Matuszak. InspiredBooks

Studium biblijne numer 12. Prawdziwa religia. Andreas Matuszak. InspiredBooks Studium biblijne numer 12. Prawdziwa religia Andreas Matuszak InspiredBooks październik 2013, dla niniejszego wydania Ver. 1.0 www.inspiredbooks.de Prawdziwa religia Andreas Matuszak InspiredBooks 4 Prawdziwa

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Za czym tęsknię? Jak znajdę szczęście?

SPIS TREŚCI. Za czym tęsknię? Jak znajdę szczęście? SPIS TREŚCI Słowo wstępne 7 Za czym tęsknię? Jak znajdę szczęście? Czy szczęście jest zawsze tylko chwilowe? 12 Czy mam szukać swego szczęścia? A może szczęście samo mnie jakoś znajdzie? 15 Czy zadowolenie

Bardziej szczegółowo

Strumiłowski Kościół, religie Piękno i zbawienie świat?

Strumiłowski Kościół, religie Piękno i zbawienie świat? Zbigniew Jan Paweł Kubacki SJ Strumiłowski Kościół, religie Piękno i zbawienie świat? O jedyności i powszechności zbawczej Kościoła oraz zbawczej roli religii niechrześcijańskich 86 Myśl Teologiczna Wydawnictwo

Bardziej szczegółowo

Kryteria ocen z religii kl. 4

Kryteria ocen z religii kl. 4 Kryteria ocen z religii kl. 4 Ocena celująca - spełnia wymagania w zakresie oceny bardzo dobrej - prezentuje treści wiadomości powiązane ze sobą w systematyczny układ - samodzielnie posługuje się wiedzą

Bardziej szczegółowo

Komplementarność modeli w teologii trynitarnej

Komplementarność modeli w teologii trynitarnej Komplementarność modeli w teologii trynitarnej Dionizemu Bowiem jedność, usuwając oddzielenie, wcale nie odrzuciła różnicy. Maksym Wyznawca (Ambigua, PG 91, 1056c) Wszelkiemu pojęciu utworzonemu dla próby

Bardziej szczegółowo

Carlo Maria MARTINI SŁOWA. dla życia. Przekład Zbigniew Kasprzyk

Carlo Maria MARTINI SŁOWA. dla życia. Przekład Zbigniew Kasprzyk Carlo Maria MARTINI SŁOWA dla życia Przekład Zbigniew Kasprzyk Wydawnictwo WAM Księża Jezuici Kraków 2015 WPROWADZENIE Każdego dnia wypowiadamy, słyszymy i czytamy wiele słów. Czujemy jednak, że niektóre

Bardziej szczegółowo

Modlitwa powierzenia się św. Ojcu Pio

Modlitwa powierzenia się św. Ojcu Pio 3 Modlitwa powierzenia się św. Ojcu Pio Święty Ojcze Pio, przed złem broń mnie, pod płaszcz Twej opieki pomóż mi chronić się zawsze i wszędzie, w dobrym i uczciwym życiu umacniaj mnie, w ostatniej godzinie

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z religii. kl. IV w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę. nr AZ-2-01/10

Wymagania edukacyjne z religii. kl. IV w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę. nr AZ-2-01/10 Wymagania edukacyjne z religii kl. IV w oparciu o realizowany program Poznaję Boga i w Niego wierzę Ocena niedostateczny nr AZ-2-01/10 Uczeń nie opanował umiejętności i wiadomości określonych w podstawie

Bardziej szczegółowo

S P O T K A N I E ZE S Ł O W E M

S P O T K A N I E ZE S Ł O W E M Z Ewangelii według świętego Łukasza: Lecz powiadam wam, którzy słuchacie: Miłujcie waszych nieprzyjaciół; dobrze czyńcie tym, którzy was nienawidzą; błogosławcie tym, którzy was przeklinają, i módlcie

Bardziej szczegółowo

1 Rozważania na każdy dzień. Cz. IX Marcin Adam Stradowski J.J. OPs

1 Rozważania na każdy dzień. Cz. IX Marcin Adam Stradowski J.J. OPs 1 2 Spis treści Wszystkich Świętych (1 listopada)......6 Wspomnienie wszystkich wiernych zmarłych (2 listopada)......7 Prawdziwie w Bogu (3 listopada)......8 Przełamać duchową pustkę (4 listopada)......9

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA

SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA Przedmiot: etyka Klasy: VI Rok szkolny: 2015/2016 Szkoła: Szkoła Podstawowa im. Batalionów AK Gustaw i Harnaś w Warszawie ul. Cyrklowa 1 Nauczyciel prowadzący: mgr Piotr

Bardziej szczegółowo

Najczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan.

Najczęściej o modlitwie Jezusa pisze ewangelista Łukasz. Najwięcej tekstów Chrystusowej modlitwy podaje Jan. "Gdy Jezus przebywał w jakimś miejscu na modlitwie i skończył ją, rzekł jeden z uczniów do Niego: «Panie, naucz nas się modlić, jak i Jan nauczył swoich uczniów». Łk 11,1 Najczęściej o modlitwie Jezusa

Bardziej szczegółowo

Temat: Sakrament chrztu świętego

Temat: Sakrament chrztu świętego Temat: Sakrament chrztu świętego UWAGA! Do spotkania należy przygotować obrzędy chrztu świętego (powinny być dostępne w zakrystii) oraz w miarę możliwości drugą część spotkania przeprowadzić w kościele

Bardziej szczegółowo

Potem wyprowadził go na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo

Potem wyprowadził go na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo Lekcja 1 na 6. października 2018 Potem wyprowadził go na dwór i rzekł: Spójrz ku niebu i policz gwiazdy, jeśli możesz je policzyć! I rzekł do niego: Tak liczne będzie potomstwo twoje.wtedy uwierzył Panu,

Bardziej szczegółowo

Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV

Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV Religia ks. Paweł Mielecki Klasa IV Na ocenę celującą uczeń: Posiada wiedzę i umiejętności przewidziane na ocenę bardzo dobrym (co najmniej w 90%), a nad to: Samodzielnie i twórczo rozwija własne zainteresowania

Bardziej szczegółowo

się do woli Bożej może być nieraz tak samo trudne jak samo jej pełnienie. Czasami bywa nawet trudniejsze.

się do woli Bożej może być nieraz tak samo trudne jak samo jej pełnienie. Czasami bywa nawet trudniejsze. WSTęP Pytanie zadane przez Autora w tytule może brzmieć jak obiecujące hasło reklamowe: przeczytaj książkę, a przekonasz się, że wszystkie trudności i problemy twojego życia duchowego i wspólnotowego zostaną

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚ CI KSIĘGA PIERWSZA

SPIS TREŚ CI KSIĘGA PIERWSZA SPIS TREŚ CI Wprowadzenie... 5 Przedmowa Rufina... 45 KSIĘGA PIERWSZA Przedmowa... 51 ROZDZIAŁ I. O Bogu... 58 (1 3. Bóg Istota niecielesna. 4 7. Bóg jest duchem. 8 9. Bóg jest niepodzielny.) Fragmenty

Bardziej szczegółowo

Wpisany przez Redaktor niedziela, 20 listopada :10 - Poprawiony niedziela, 20 listopada :24

Wpisany przez Redaktor niedziela, 20 listopada :10 - Poprawiony niedziela, 20 listopada :24 Jubileuszowy Akt Przyjęcia Jezusa Chrystusa za Króla i Pana Nieśmiertelny Królu Wieków, Panie Jezu Chryste, nasz Boże i Zbawicielu! W Roku Jubileuszowym 1050-lecia Chrztu Polski, w roku Nadzwyczajnego

Bardziej szczegółowo

Liturgia jako święta gra. Elementy teatralizacji w tzw. Mszy Trydenckiej

Liturgia jako święta gra. Elementy teatralizacji w tzw. Mszy Trydenckiej Maciej Olejnik Liturgia jako święta gra. Elementy teatralizacji w tzw. Mszy Trydenckiej Wprowadzenie: Przedmiotem mojej pracy jest problem przenikania świata teatru do katolickiej liturgii łacińskiej.

Bardziej szczegółowo

USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA

USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA USPRAWIEDLIWIENIE CZŁOWIEKA Usprawiedliwienie wg KK 1992 : Usprawiedliwienie zostało nam wysłużone przez Mękę Chrystusa, który ofiarował się na krzyżu jako żywa, święta i miła Bogu ofiara i którego krew

Bardziej szczegółowo

Kryteria ocen z religii klasa IV

Kryteria ocen z religii klasa IV Kryteria ocen z religii klasa IV dopuszczający znajomość podstawowych modlitw chrześcijańskich: Ojcze nasz, Pozdrowienie Anielskie..., formuła spowiedzi świętej, warunki sakramentu pokuty, wyjaśnienie

Bardziej szczegółowo

Po co nam Trójca Święta?

Po co nam Trójca Święta? Po co nam Trójca Święta? Pan Bóg jest nieskończenie mądry, a więc jeśli cos nam powiedział, to naszym zadaniem jest szukanie odpowiedzi, do czego nam się to przyda. Dlatego postawmy sobie pytanie: po co

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum

Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum Kryteria oceniania z religii dla klasy pierwszej liceum ROZDZIAŁ CELUJĄCY BARDZO DOBRY DOBRY DOSTATECZNY DOPUSZCZAJĄCY NIEDOSTATECZNY I. Kim jestem? 2. Uzupełnia zdobytą na 3. Aktywnie uczestniczy w lekcji

Bardziej szczegółowo

Program nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych. Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz

Program nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych. Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz Program nauczania biblijnego uczniów klas gimnazjalnych Program powstaje pod kierunkiem Elżbiety Bednarz Klasa I Ja i Bóg na co dzień Redaktor: Michał Stępień Nauka o Jezusie Chrystusie Jezus Syn Boży

Bardziej szczegółowo

Olga Strembska, Duchowość w Polsce 16 (2014), ISSN 2081-4674, s. 244-245.

Olga Strembska, Duchowość w Polsce 16 (2014), ISSN 2081-4674, s. 244-245. Duchowość w Polsce 16 (2014) ISSN 2081-4674 s. 244-245 Olga STREMBSKA JAK ŻYĆ PO CHRZEŚCIJAŃSKU? JAN PAWEŁ II ODPOWIADA NA NAJWAŻNIEJSZE PYTANIA opr. ks. Marek Chmielewski, Wydawnictwo AA, Kraków 2014,

Bardziej szczegółowo

Świątynia Opaczności Bożej - Łagiewniki. Akt oddania się Bożenu Miłosierdziu Historia obrazu Jezusa Miłosiernego. Obraz "Jezu ufam Tobie"

Świątynia Opaczności Bożej - Łagiewniki. Akt oddania się Bożenu Miłosierdziu Historia obrazu Jezusa Miłosiernego. Obraz Jezu ufam Tobie Łagiewniki Świątynia Opaczności Bożej - Akt oddania się Bożenu Miłosierdziu Historia obrazu Jezusa Miłosiernego Obraz "Jezu ufam Tobie" Obraz "Jezu ufam Tobie" został namalowany po raz pierwszy w historii

Bardziej szczegółowo

A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego,

A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego, Lekcja 6 na 11 lutego 2017 A sam Bóg pokoju niechaj was w zupełności poświęci, a cały duch wasz i dusza, i ciało niech będą zachowane bez nagany na przyjście Pana naszego, Jezusa Chrystusa (1 Tesaloniczan

Bardziej szczegółowo

Zawierzyć Bożej Opatrzności. YouCat 41-59; KKK

Zawierzyć Bożej Opatrzności. YouCat 41-59; KKK Zawierzyć Bożej Opatrzności YouCat 41-59; KKK 301-314 Przepisz do zeszytu skróty biblijne. Wybierz jeden z psalmów i przepisz do zeszytu jeden werset, który mówi o Bożej Opatrzności. Mt 10, 29-31 Ps 46

Bardziej szczegółowo

Co nam dała śmierć Chrystusa na krzyżu?

Co nam dała śmierć Chrystusa na krzyżu? Co nam dała śmierć Chrystusa na krzyżu? Po co Pan Jezus podjął śmierć na krzyżu? Co znaczą takie wyjaśnienia, że umarł, by nas wybawić z niewoli grzechu, zabezpieczyć przed piekłem, potępieniem? W jakim

Bardziej szczegółowo

go i dalej, aż po linię wyznaczającą kres. Jest ona wzrastaniem w miłości, a miłość nigdy nie jest ruchem liniowym. W Starym Testamencie czytamy, że

go i dalej, aż po linię wyznaczającą kres. Jest ona wzrastaniem w miłości, a miłość nigdy nie jest ruchem liniowym. W Starym Testamencie czytamy, że 7 WPROWADZENIE Karl Rahner, słynny teolog katolicki, napisał kiedyś, że chrześcijanin przyszłości będzie musiał być mistykiem albo nie będzie w ogóle nikim. Chrześcijanin przyszłości będzie musiał doświadczyć

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wstęp... 5

SPIS TREŚCI. Wstęp... 5 283 SPIS TREŚCI Wstęp....................................... 5 DOŚWIADCZENIE JEZUSA ZMARTWYCHWSTAŁEGO Krzysztof Wons SDS Nowe spojrzenie na życie powołanie paschalne.... 11 Nowe spojrzenie na przebytą

Bardziej szczegółowo

Chrześcijaństwo kiedyś i dziś. Rozdział 1. Bert H. Clendennen "A vessel of recovery" "Naczynie odnowy" tłum. Katarzyna Zieleźnik

Chrześcijaństwo kiedyś i dziś. Rozdział 1. Bert H. Clendennen A vessel of recovery Naczynie odnowy tłum. Katarzyna Zieleźnik Chrześcijaństwo kiedyś i dziś Rozdział 1 Bert H. Clendennen "A vessel of recovery" "Naczynie odnowy" tłum. Katarzyna Zieleźnik Malachiasz 3,6 - Ponieważ Ja, Pan nie odmieniam się, więc dlatego wy, synowie

Bardziej szczegółowo

K R Y T E R I A O C E N I A N I A z katechezy w zakresie klasy VI szkoły podstawowej

K R Y T E R I A O C E N I A N I A z katechezy w zakresie klasy VI szkoły podstawowej K R Y T E R I A O C E N I A N I A z katechezy w zakresie klasy VI szkoły podstawowej Kryteria w zakresie oceny niedostatecznej Uczeń : - nie spełnia wymagań koniecznych na ocenę dopuszczającą, - odmawia

Bardziej szczegółowo

Filozoficzna interpretacja doświadczenia mistycznego w ujęciu Mieczysława Gogacza. Izabella Andrzejuk

Filozoficzna interpretacja doświadczenia mistycznego w ujęciu Mieczysława Gogacza. Izabella Andrzejuk Filozoficzna interpretacja doświadczenia mistycznego w ujęciu Mieczysława Gogacza. Izabella Andrzejuk Doświadczenie mistyczne w filozofii i teologii Wydaje się, iż ujęcie doświadczenia mistycznego zarazem

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Wstęp... 5

SPIS TREŚCI. Wstęp... 5 269 SPIS TREŚCI Wstęp....................................... 5 CHRYSTUS W CENTRUM ŻYCIA Krzysztof Osuch SJ Ogólna wizja drugiego tygodnia Ćwiczeń duchownych......................... 11 Usłyszeć wezwanie

Bardziej szczegółowo

1 Mało znane litanie do Świętych

1 Mało znane litanie do Świętych 1 Spis treści 2 Spis treści Słowo wstępne......5 Litania do Świętej Anny......7 Litania do Świętego Judy Tadeusza......9 Litania o Świętej Marii Magdalenie.... 11 Litania do Świętego Jerzego.... 13 Litania

Bardziej szczegółowo

6. Wiara jako subiektywna podstawa poznania teologicznego nauka Pisma św.

6. Wiara jako subiektywna podstawa poznania teologicznego nauka Pisma św. S YL AB US Przedmiot: TEOLOGIA DOGMATYCZNA. TRAKTATY: PROLEGOMENA, DE FIDE, DE DEO UNO ET TRINO Rok akademicki; 2013/14 Rok studiów: III semestr I-II Prowadzący Liczba godzin zajęć dydaktycznych Ks. Paweł

Bardziej szczegółowo

Chcę poznać Boga i duszę. Filozofowie o Absolucie

Chcę poznać Boga i duszę. Filozofowie o Absolucie Chcę poznać Boga i duszę Filozofowie o Absolucie W jaki sposób można poznać Boga? Jak poznać Kogoś, Kto pozostaje niewidzialny i niepoznawalny? Szukając argumentów na istnienie Boga Świat (np. Teoria Wielkiego

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z religii klasa VII. Błogosławieni, którzy szukają Jezusa. Wydawnictwo Jedność. Ocena celująca:

Kryteria oceniania z religii klasa VII. Błogosławieni, którzy szukają Jezusa. Wydawnictwo Jedność. Ocena celująca: Kryteria oceniania z religii klasa VII Błogosławieni, którzy szukają Jezusa Wydawnictwo Jedność Ocena celująca: Samodzielnie i twórczo wyjaśnia, że wiara jest wejściem w osobistą relację z Bogiem Charakteryzuje

Bardziej szczegółowo

Pozycja w rankingu autorytetów: 1

Pozycja w rankingu autorytetów: 1 Imię: Karol Józef Nazwisko: Wojtyła Imiona rodziców: Ojciec Karol, Matka Emilia. Rodzeństwo: brat Edmund Miejsce urodzenia: Wadowice Kraj: Polska Miejsce zamieszkania: Wadowice, Kraków, Watykan. Miejsce

Bardziej szczegółowo

Medytacja chrześcijańska

Medytacja chrześcijańska ks. Tomasz Rusiecki Medytacja chrześcijańska Medytacja wciąż aktualna Często słyszymy słowo medytacja. Dla jednych jest ono obce, dla innych wzbudzające ciekawość i pragnienie poznania medytacji, a jeszcze

Bardziej szczegółowo

To powiedziałem wam, abyście we mnie pokój mieli. Na świecie ucisk mieć będziecie, ale ufajcie, Ja zwyciężyłem świat (Jan 16:33)

To powiedziałem wam, abyście we mnie pokój mieli. Na świecie ucisk mieć będziecie, ale ufajcie, Ja zwyciężyłem świat (Jan 16:33) Lekcja 4 na 22 października 2016 Mojżesz napisał Księgę Joba i Genesis w czasie, gdy przebywał w Midianie. Tak więc Księga Joba jest jedną z pierwszych ksiąg Biblii. W odróżnieniu od innych ksiąg Starego

Bardziej szczegółowo

BLISCY KOŚCIOŁOWI SPOTKANIE Z BOGIEM ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII DLA KLASY DLA KLASY I-II GIMNAZJUM SPECJALNEGO na rok szkolny 2010/2011

BLISCY KOŚCIOŁOWI SPOTKANIE Z BOGIEM ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII DLA KLASY DLA KLASY I-II GIMNAZJUM SPECJALNEGO na rok szkolny 2010/2011 BLISCY KOŚCIOŁOWI SPOTKANIE Z BOGIEM ROZKŁAD MATERIAŁU NAUCZANIA RELIGII DLA KLASY DLA KLASY I-II GIMNAZJUM SPECJALNEGO na rok szkolny 2010/2011 opracował Dariusz Skibicki na podstawie obowiązującego programu

Bardziej szczegółowo

Chwila medytacji na szlaku do Santiago.

Chwila medytacji na szlaku do Santiago. Chwila medytacji na szlaku do Santiago. Panie, chcę dobrze przeżyć moją drogę do Santiago. I wiem, że potrzebuje w tym Twojej pomocy. cucopescador@gmail.com 1. Każdego rana, o wschodzie słońca, będę się

Bardziej szczegółowo

Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności

Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności Immanuel Kant: Fragmenty dzieł Uzasadnienie metafizyki moralności Rozdział II Pojęcie każdej istoty rozumnej, która dzięki wszystkim maksymom swej woli musi się uważać za powszechnie prawodawczą, by z

Bardziej szczegółowo

Jezus do Ludzkości. Modlitwy Litanii (1-6) przekazane przez Jezusa Marii od Miłosierdzia Bożego

Jezus do Ludzkości. Modlitwy Litanii (1-6) przekazane przez Jezusa Marii od Miłosierdzia Bożego Jezus do Ludzkości Modlitwy Litanii (1-6) przekazane przez Jezusa Marii od Miłosierdzia Bożego źródło: www.thewarningsecondcoming.com tłumaczenie: www.armiajezusachrystusa.pl Modlitwa Litanii 1 Ochrona

Bardziej szczegółowo

ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE

ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE ODKRYWCZE STUDIUM BIBLIJNE EWANGELI JANA 6:44-45 Nikt nie może przyjść do mnie, jeżeli go nie pociągnie Ojciec, który mnie posłał, a Ja go wskrzeszę w dniu ostatecznym. Napisano bowiem u proroków: I będą

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII DLA UCZNIÓW KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ

WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII DLA UCZNIÓW KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ WYMAGANIA EDUKACYJNE Z RELIGII DLA UCZNIÓW KLASY IV SZKOŁY PODSTAWOWEJ PROGRAM NAUCZANIA POZNAJĘ BOGA I W NIEGO WIERZĘ PODRĘCZNIK JESTEM CHRZEŚCIJANINEM ROZDZIAŁ 1. Żyję w przyjaźni z Jezusem rozumie sens

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV

WYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV WYMAGANIA Z RELIGII NA POSZCZEGÓLNE OCENY W KLASIE IV Rozdział I Żyję w przyjaźni z Jezusem - charakteryzuje postawę przyjaciela Jezusa - wymienia warunki przyjaźni z Jezusem praktykowanie pierwszych piątków

Bardziej szczegółowo

Kazanie na uroczystość ustanowienia nowych animatorów. i przyjęcia kandydatów do tej posługi.

Kazanie na uroczystość ustanowienia nowych animatorów. i przyjęcia kandydatów do tej posługi. SŁUŻYĆ JEDNEMU PANU. Kazanie na uroczystość ustanowienia nowych animatorów i przyjęcia kandydatów do tej posługi. Katowice, krypta katedry Chrystusa Króla, 18 czerwca 2016 r. "Swojemu słudze Bóg łaskę

Bardziej szczegółowo

KRÓTKA DROGA KRZYŻOWA SIOSTRY JÓZEFY

KRÓTKA DROGA KRZYŻOWA SIOSTRY JÓZEFY KRÓTKA DROGA KRZYŻOWA SIOSTRY JÓZEFY Mój Jezu, Niech ta droga krzyżowa będzie dla wszystkich lekarstwem, które daje światło, by wyjść z grzechu; i niech będzie pocieszeniem dla Twego Serca. I STACJA Jezus

Bardziej szczegółowo

Niedziela Chrztu Pańskiego (2) Mt 3, Nowe stworzenie II Niedziela Zwykła J 1, Rozpoznać Jezusa III Niedziela Zwykła Mt 4,

Niedziela Chrztu Pańskiego (2) Mt 3, Nowe stworzenie II Niedziela Zwykła J 1, Rozpoznać Jezusa III Niedziela Zwykła Mt 4, 3 5 Spis treści Wstęp 11 Ku przemienionemu człowiekowi I Niedziela Adwentu Mt 24, 37-44 15 Czuwać to myśleć o Bogu II Niedziela Adwentu Mt 3, 1-12 19 Jan Chrzciciel Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi

Bardziej szczegółowo