Skracać dystans. Prof. dr hab. Piotr A. Wrzecioniarz: miesięcznik samorządność / gospodarka / integracja europejska

Transkrypt

1 miesięcznik samorządność / gospodarka / integracja europejska rok IV, nr 34 czerwiec 2004 cena: 10 zł Prof. dr hab. Piotr A. Wrzecioniarz: Skracać dystans

2 nr 34 2

3 OD REDAKCJI nr 34 Europejskie koalicje Od pewnego czasu zaobserwowaæ mo na ciekawe zjawisko socjo-psychologiczne. W Europie, która poza kilkoma sporadycznymi i lokalnymi konfliktami zbrojnymi, od 60 lat cieszy siê pokojem, powstaj¹ sytuacje zastêpcze. Jak uczy historia bez wojen i rozlewu krwi ludzkoœci raczej trudno by³o siê obejœæ. Obecnie z uwagi na niezwyk³¹ skutecznoœæ wojennych technik zabijania, które mog¹ doprowadziæ do unicestwienia rodzaju ludzkiego, pierwszoplanow¹ rolê gra instynkt samozachowawczy. Ale czy to oznacza, e nie mamy ju genów walki i ¹dzy dominacji nad innymi najczêœciej obcymi? O, nie! Tak piêknie to jeszcze nie jest. Chwa³a Bogu, e krwio ercze instynkty przejawiaj¹ siê w sposób nie eliminuj¹cy ycia, a wiêc nie wyrz¹dzaj¹cy wiêkszej krzywdy. W dalszym ci¹gu liczy siê jednak ZWYCIÊSTWO jednych nad drugimi, chêæ wykazania siê lepszymi od innych, najczêœciej obcych cechami, choæ by³oby to d¹ enie nie wiem jak pozbawione sensu. Rywalizacja sportowa, mecze reprezentacji narodowych, to przecie namiastka, surogat, erzac prawdziwych wojen. Na ostatnim koncercie Eurowizji, który jako ywo przypomina³ wyœcig zbrojeñ, nacje z poszczególnych regionów Kontynentu zawiera³y niemal wojenne sojusze g³osuj¹c (wspieraj¹c internacjonalistycznie i lokalnie) w³asnych wykonawców. Podczas tocz¹cych siê w³aœnie mistrzostw Europy w pi³ce no nej wiele kontrowersji wywo³a³o podejrzenie o zmowê Skandynawów, którym potrzebny by³ konkretny, bo 2:2, remis, aby wyeliminowaæ z turnieju jego faworyta W³ochy. Ten remis pad³. Od lat w ³onie UE mówi siê o starej Unii, czyli zrzeszaj¹cej 15 pañstw zachodniej czêœci kontynentu i o nowej, czyli o 10 pañstwach, które przyjêto 1 maja. Ten podzia³ kreœli granicê miêdzy bogatymi a biednymi. Wiêc i jedni i drudzy w swych klubach wspieraj¹ siê wzajemnie, by walczyæ o pieni¹dze: ci o zachowanie swoich (mniejszy bud et UE), a ci drudzy wrêcz przeciwnie (wiêcej funduszy). Z okazji dramatycznych negocjacji na temat Konstytucji Europejskiej i postulowanych przez Polskê zapisów o chrzeœcijañskich korzeniach europejskiej cywilizacji pocz¹tkowo równie kraje o dominuj¹cej pozycji religii katolickiej montowa³y z nami przymierze na rzecz umieszczenia tych wartoœci w Traktacie. Zapomnia³y jednak, e fundamenty Unii i g³ówne zasady jej funkcjonowania wyrastaj¹, generalnie rzecz ujmuj¹c z protestantyzmu i wizji spogl¹dania na œwiat poprzez taki w³aœnie pryzmat: pragmatyzmu i racjonalizmu. Wartoœci p³yn¹ce z dekalogu s¹ uniwersalne i tak oczywiste, e przypisywanie wy³¹cznie sobie ich autorstwa staje siê wrêcz bluÿnierstwem wobec miliardów ludzi innych wyznañ. Tego w skali europejskiej chciano unikn¹æ i mimo, e Polska z przyczyn wewnêtrznych do ostatniej chwili broni³a swych racji, w koñcu zosta³a sama na placu boju i musia³a ust¹piæ. Jak¹ naukê mo na wyci¹gn¹æ z tego akurat przypadku? Ano tak¹, e w dobie dominacji metod zastêpczych dla prawdziwej wojny, jako metody uprawiania polityki, warto siê poæwiczyæ w u ywaniu innych narzêdzi, obieraæ tak¹ politykê, która ma realne szanse powodzenia, nie okopywaæ siê (bezrozumnie, bo taki jest ogl¹d Polski przez innych) na z góry straconych pozycjach. Ciekawe, kiedy wreszcie doczekamy siê tryumfu przekonania, e o naszej roli w Europie bêdzie œwiadczyæ si³a i potêga gospodarcza, a nie machanie flag¹ narodow¹ przez nawiedzonych i zakompleksionych pseudopolityków, których jedyn¹ racj¹ jest wywo³ywanie strachu i ksenofobicznych odruchów u swych rodaków. Jeœli naród jest m¹dry, to dostrze- e to kuglarstwo, a najszybciej szanse na przejrzenie na oczy maj¹ rolnicy, którym do kieszeni p³ynie deszcz z³otówek za polskie mleko i wo³owinê, o któr¹ bije siê unijna Europa. A - wed³ug Leppera wraz z Uni¹ mia³o na nich spaœæ siedem plag egipskich. Wyci¹ganie wniosków to podstawowa regu³a polityki. Nie ma sensu ci¹gle walczyæ o odzyskiwanie w Europie dobrego wizerunku Polski po kolejnych wyskokach i nieudanych akcjach politycznych Lepiej najpierw go nie psuæ i stale go polepszaæ, a mo na to robiæ zawi¹zuj¹c sojusze i broni¹c spraw, które maj¹ szanse przejœcia, umiejêtnie rezygnowaæ z czêœci swoich aspiracji w jednej dziedzinie, by o wiele wiêcej zyskaæ w innej. Tak wygl¹da prawdziwa wojna o interes narodowy i tak¹ wojnê w tej pokojowej Europie powinniœmy toczyæ. Mo e wreszcie zaczniemy wygrywaæ? Jacek Broszkiewicz Prof. dr Andrzejowi Limańskiemu Przewodniczącemu Rady Redakcyjnej miesięcznika Euroregiony Polska wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci MATKI składa Redakcja Spis treści Skracaæ dystans... 4 Nie popieram czarnowidztwa... 4 Dla ogó³u, czy dla elit?... 5 Eurostudenci WSB... 8 Po³¹czyæ obie Europy... 9 Radzionków dla inwestora Jak przeciwdzia³aæ? Dobre miejsce do ycia Wódz, czy autorytet? Wiedza i etyka na rynku Stawiamy na ludzi i jakoœæ Bilans bêdzie dodatni Aktualnoœci z KSSE...17 Dlaczego inwestowaæ w Zabrzu?.. 18 Jak to robi¹ za Oceanem? Nie tylko przedsiêbiorstwa Czas na fundusze strukturalne Polska w czo³ówce Konkurencja mobilizuje Krzepka stulatka Gi ycko miasto przyjazne inwestorom Spogl¹danie na Pó³noc Nie tylko uzdrowisko agodne przejœcie dogania Praktyka pomocy publicznej dla przedsiêbiorców Euro argon Czy to wstyd? Trampolina Redaktor Naczelny: Jacek Broszkiewicz ISSN Z-ca red. naczelnego: Ewa Grochowska Zespół: Marek Szpyra (Wroc³aw), Grzegorz P³onka, Jacek Dubiel, Gra yna Brochwicz, Antoni Szczêsny, Ewa Wanacka. Stale wspó³pracuj¹: Bo ena Wróblewska, Marek Starczewski. Rada Redakcyjna: przewodnicz¹cy prof. dr hab. Andrzej Limañski (rektor Wy szej Szko³y Zarz¹dzania Marketingowego i Jêzyków Obcych w Katowicach), wiceprzewodnicz¹cy prof. dr Józef Antoni Haber (Akademia Ekonomiczna w Katowicach, Action Jean Monnet), Piotr Uszok (prezes Unii Metropolii Polskich), prof. dr hab. Tadeusz Sporek (Akademia Ekonomiczna w Katowicach), Janusz Gacmanga (Kopex S.A.), prof. dr hab. Piotr Dobrowolski, prof. dr Henryk Kolka (Wy sza Szko³a Zarz¹dzania Marketingowego i Jêzyków Obcych w Katowicach), dr Jan Rzymelka (pose³ na Sejm RP), DTP: Kuba Woronowicz, druk: Drukarnia im. K. Miarki P.W. TOLEK, Miko³ów, ul. wirki i Wigury 1, marketing: dyrektor Maria Le ucha. Redakcja: KATOWICE, ul. Jerzyków 5, tel./fax +48 (0-32) , tel , , euroregiony@poczta.neostrada.pl, broszkiewicz2@poczta.onet.pl. Wydawca: APR Jupiter, Katowice, Al. Korfantego 32/44, tel. (0-32)

4 nr 34 ROZMOWY NA ROK 2004 Skracać dystans Z PIOTREM A. WRZECIONIARZEM profesorem Politechniki Wrocławskiej, prezesem zarządu firmy TÜVPOL sp. z o.o. we Wrocławiu rozmawia Jacek Broszkiewicz - Panie Profesorze, często w czasie gorących dyskusji o roli Polski we współcze snym świecie podnoszony jest wątek powrotu naszego kraju do Europy. Jaka jest Pańska opinia na ten temat? - W Europie byliœmy, jesteœmy i bêdziemy. Niezale nie od tego jakie bêd¹ systemy gospodarcze, polityczne a nawet jak przebiegaæ bêd¹ granice. Stawianie sprawy w sposób podwa aj¹cy nasz¹ przynale noœæ do Europy uwa am za nieporozumienie, wrêcz za niezrêcznoœæ. Jak mo emy poddawaæ w w¹tpliwoœæ przynale - noœæ do kultury, któr¹ wspó³tworzyliœmy przez tysi¹clecie? Z powodu tych 50 lat w naszej najnowszej historii? To stanowczo za ma³o, by zachwiaæ moje niewzruszone przekonanie. Pamiêtam, takie wydarzenie z lat 70., kiedy z ust pracownika ambasady szwajcarskiej, gdzie ubiega³em siê o wizê, us³ysza³em pytanie, kiedy wrócicie do Europy? Jeszcze przyjdzie taki czas odpowiedzia- ³em, e to wy do nas bêdziecie przyje d aæ, bo Polacy nie tylko bêd¹ braæ z Europy, ale mog¹ jej wiele dobrego i cennego daæ. Sprawdza siê. Zrobiliœmy wiele dla transformacji tej czêœci Europy a teraz nast¹pi ci¹g dalszy. Nadal postrzega się nas bardziej jako klientów, niż part nerów. - Za nami 15 lat transformacji, powrotu do normalnoœci. To ciê - ka, pe³na wyrzeczeñ praca. Oceniam, e potrzeba nam jeszcze drugie tyle bo to zadanie na ca³e pokolenie - by ostatecznie uporz¹dkowaæ nasze podwórko. Wówczas, kiedy osiagniemy nie tylko europejski standard ycia, ale i codziennych zachowañ zacznie siê fala przyjazdów do Polski, odkrywania jej, poznawania tego co oryginalne, wartoœciowe i cenne w nas i wokó³ nas. Czy świat odkryje także polską przedsiębiorczość? Pan, który w latach 80. konstruując superoszczędne pojazdy, prze konywał rodaków, że można coś zrobić tutaj, chyba coś wie na ten temat? - Aby polsk¹ przedsiêbiorczoœæ zaczêto dostrzegaæ i wyci¹gaæ rêce do szerszej z ni¹ wspó³pracy - u nas musi siê wiele zmieniæ. Mimo boomu, jaki nast¹pi³ po roku 1989, kiedy to wrêcz eksplodowa- ³a inicjatywa i operatywnoœæ wyzwalanie przedsiêbiorczoœci, uczenie siê jej i nabywanie cech zwi¹zanych z przedsiêbiorczoœci¹, jest procesem d³ugotrwa³ym. W perspektywie zmian strukturalnych, owocuj¹cych znacz¹cymi sukcesami ekonomicznymi i podniesieniem poziomu ycia, mo na mówiæ o wymiarze kilku dziesi¹tków lat. W tym sensie nadal jesteœmy na pocz¹tku drogi. Tak by³o w Korei i w Japonii. Mieszkañcy kraju Kwitn¹cej Wiœni po drugiej Wojnie Œwiatowej zaczynali od produkowania jednorazówek: parasolek, lornetek. Min¹³ czas jednego pokolenia i okazuje siê, e to japoñskie produkty przemys³u motoryzacyjnego s¹ najlepsze na œwiecie. Mam pe³ne prawo tak mówiæ, bo akurat jakoœæ w tej sferze jest, prócz pracy naukowej, w centrum moich zainteresowañ tak e biznesowych. Nie tak dawno Korea Po³udniowa by³a krajem bardziej zacofanym ni Polska. Kiedy my ledwo posuwaliœmy siê do przodu oni galopowali. Wydajnoœæ i jakoœæ sta³y siê fundamentem filozofii przemys³owogospodarzej tych nacji. Ale to nie wszystko. Te kraje wspaniale siê oprzyrz¹dowa³y, oplot³y m¹drymi przepisami i regu³ami ekonomicznymi. My mamy z tym wielkie trudnoœci, co wynika³o niestety z faktu, e pierwszy rzut klasy politycznej tworzyli ludzie, którzy wyroœli i dzia³ali w okreœlonym systemie. Zreszt¹, trudno ich za to winiæ, skoro nigdy nie zaznali zamo noœci i swobody. To te musi min¹æ. Do polityki wreszcie zaczn¹ trafiaæ tak e ludzie biznesu, którzy na niej nie bêd¹ siê chcieli wzbogaciæ. Wtedy dopiero stanie siê mo liwe powa ne traktowanie polityki jako s³u by publicznej. Od czego i kogo zależy, jak długo potrwa dochodzenie do tej idylli? - W tak sformu³owanym pytaniu wyczuwam frustracjê i niewiarê, e to mo liwe. A mo liwe jest. Warto analizowaæ, jak przyspiesza³y poszczególne kraje. Wystarczy spojrzeæ na Irlandiê - kraj, który od dziesiêcioleci eksportowa³ si³ê robocz¹ do Wielkiej Brytanii i USA. W ci¹gu mniej ni jednego pokolenia Irlandia œwietnie stanê³a na NOS POLITYCZNY Nie popieram czarnowidztwa Z DONALDEM TUSKIEM wicemarszałkiem Sejmu RP, przewod niczącym Platformy Obywatelskiej rozmawia Ewa Grochowska 4 Czy ci Polacy, którzy wzięli udział w głosowaniu 13 czerwca wiedzą, Pana zdaniem, jakie zadania spo czną na barkach wybranych przez nich przedstawicieli na szego kraju do Parlamentu Europejskiego? Jak Pan ocenia wiedzę rodaków w tej materii? Czy jednak nie jest ona zbyt uboga? Jestem przekonany, e coraz wiêcej Polaków zdaje sobie sprawê z powagi wyzwania, jakie stanê³o przed nami wszystkimi 13 czerwca. Wierzê nadal w m¹droœæ, która w du ej mierze ju pozwoli³a nam wybraæ rozumnych i przygotowanych do roli europejskich pos³ów kandydatów. Oczywiœcie wp³yw na decyzje wyborcze mia³a sytuacja w polskiej polityce i ocena dzia³alnoœci krajowej polskich partii. Nie przecenia³bym z góry wiedzy rodaków na temat instytucji europejskich, choæ niektórzy politycy próbowali celowo w kampanii mówiæ o sprawach krajowych, zamiast koncentrowaæ siê na wyzwaniach, jakie stoj¹ przed nami w Europie. Moje nadzieje, e wyborcy wyka ¹ siê wiêksz¹ m¹droœci¹ i zag³osuj¹ rzeczywiœcie na tych, którzy maj¹ program zwi¹zany z budowaniem pozycji Polski w Europie, a nie na tych, którzy wykorzystuj¹ kampaniê wyborcz¹ do promowania szyldów politycznych, nie do koñca siê spe³ni³y, ale te nie spe³z³y na niczym. Wiele środowisk, zwłaszcza gospodarczych, podnosi tezę, że brakuje ze strony elit politycznych w Polsce efektywnego i dobrze zorganizowanego lobbingu, a przede wszystkim promocji kraju w Brukseli. Inne państwa mają tam liczne biura i specjalistów zajmujących się kreowaniem wizerunku w unijnej centrali. Jakie zatem staną wyzwania, biorąc tę

5 tezę pod uwagę, przed naszymi europarlamentarzy stami? - Skuteczny lobbing mo na równie prowadziæ nie bêd¹c pos³em w Parlamencie Europejskim potrzeba do tego oczywiœcie fachowego rz¹du, czy przebojowych ministrów. Wiem, e niektóre województwa otwieraj¹ swoje biura w Brukseli, aby skuteczniej ubiegaæ siê o unijne fundusze i byæ bli ej europejskich podmiotów decyzyjnych. Takie oddolne, regionalne inicjatywy s¹ godne pochwa³y i naœladowania. Oczywiœcie liczê bardzo na to, i polscy europos³owie bêd¹ twardymi lobbystami e poka ¹ klasê, wiedzê i przygotowanie, i e w ten sposób najlepiej i najskuteczniej bêd¹ promowaæ Polskê. Proszê nie zapominaæ, e inne kraje cz³onkowskie Unii, te, które s¹ w niej ju od wielu lat, mia³y wiêcej czasu, eby w europejskich strukturach okrzepn¹æ. My Unii tak naprawdê ca³y czas siê uczymy, by³y to przecie pierwsze europejskie wybory w naszym kraju. Jak Pan ocenia stopień przygotowania kandyda tów na europarlamentarzystów do reprezentowania Polski w Brukseli? Na listach pojawiły się dość egzo tyczne nazwiska, które dotąd nie funkcjonowały w polityce. To także dość znamienne zjawisko... - Nie chcia³bym recenzowaæ stopnia przygotowania kandydatów innych komitetów wyborczych, ale mogê zapewniæ, e kandydaci Platformy Obywatelskiej s¹ kompetentni, odpowiednio wykszta³ceni i przygotowani do podjêcia tego wyzwania. Kandydowanie osób nie bêd¹cych dot¹d politykami nie zawsze musi nieœæ za sob¹ za- cd. na str. 7 nogach, ma produkt krajowy brutto per capita wy szy ni œrednia UE. Oczywiœcie jest to kraj oko³o dziesiêciokrotnie mniejszy ni Polska, wiêc u nas musi to potrwaæ nieco d³u- ej, jesteœmy te w innej strefie jêzykowej, co ma ogromne znaczenie. Z drugiej strony naszym atutem jest wielki pêd do nauki m³odego pokolenia oraz to, e wielu ludzi p³ynnie mówi po rosyjsku. W ca³ym obszarze jêzyków s³owiañskich poruszamy siê bardzo sprawnie. Jeœli zatem uporz¹dkujemy sferê polityczn¹, zaczniemy uchwalaæ m¹dre, prorozwojowe prawa, nadal bêdziemy budowaæ stabiln¹ gospodarkê, to standardy europejskie, o których mówi³em na wstêpie stworzymy sobie w horyzoncie najbli szych lat. Wierzê, e okres chaosu ju min¹³. Polityka jednak nadal przytłacza, a ludzie gospo darki są klientelą klasy politycznej... - To siê zmieni i upodobni do rozwi¹zañ funkcjonuj¹cych gdzie indziej. Zjawisko to wi¹ e siê z tym, co mówi³em wczeœniej o pierwszym rzucie ludzi, którzy do polityki poszli, ale i do biznesu tak e. Biznesowo zajmuje się Pan problematyką jako ści, wdrażaniem nowoczesnych systemów zarządza nia, certyfikacją, najlepszymi standardami produkcji, usług, praktycznie wszelkiej działalności. Bez troski o jakość nie ma dziś sukcesu. Jak z tym jest w Pol sce? Przed nami jeszcze daleka droga. Standaryzacja w dobie globalizacji ma fundamentalne znaczenie. Umo liwia wspó³pracê miêdzynarodow¹. Przed rokiem 1989 byliœmy otwarci na Wschód, poruszaliœmy siê wœród norm obowi¹zuj¹cych w bloku RWPG. Po tym czasie przeorientowaliœmy siê na Zachód. Powoli firmy wchodz¹ w ten system. Jesteœmy w tym procesie w takim miejscu, które wynika z uwarunkowañ historycznych i geopolitycznych. W œwiecie istnieje tylko kilka wiod¹cych centrów technologicznych: USA, tygrysy azjatyckie z Japoni¹ na czele i Europa, choæ te nie ca³a, bo zaliczyæ do tej grupy mo emy np. po³udniowo-wschodni¹ Francjê, po³udniowe Niemcy, pó³nocne W³ochy, czêœæ Szwajcarii i Austrii. Reszta stara siê tym krajom i regionom dorównaæ i je naœladowaæ. Jesteœmy pomiêdzy tymi szczytami, co naturalnie nie wyklucza obecnoœci na naszym terytorium jednej, czy dwóch firm o œwiatowym poziomie technologicznym, co jednak nie zmienia g³ównego obrazu. Warto te zauwa yæ, e siêgaj¹c po zdobycze technologiczne nie powinniœmy siê wy³¹cznie kierowaæ na kraje nale ¹ce do UE, bo to nie one cd. na str. 7 AKADEMIA EUROPEJSKA: Z prof. dr hab. JANUSZEM JANECZKIEM, rektorem Uniwersy tetu Śląskiego w Ka towicach rozmawia Jacek Broszkiewicz Wiele się ostatnio mówi o polskim wkładzie w Unię Eu ropejską. Może nie tyle w materialnym, co intelektualnym i moralnym wymiarze. Cie kawi mnie pogląd Pana Profesora na realną wartość kapitału intelektualnego, który możemy zaoferować, zwłaszcza w od niesieniu do młodego pokolenia Polaków, na jego zdolność do znalezienia swojego miejsca w europejskiej rzeczywisto ści. Czy istnieją sposoby transferowania naszego dorobku myśli do krajów UE? - Uniwersytety europejskie od dawna wspó³pracuj¹ ponad granicami, a proces integracji kontynentalnej na tej p³aszczyÿnie rozpocz¹³ siê w³aœciwie w zamierzch³ych czasach. Dla nauki granic nie ma. Jednak trzeba zdawaæ sobie sprawê, e systemy edukacyjne w poszczególnych krajach s¹ diametralnie ró ne. To bardzo utrudnia przep³yw zw³aszcza m³odzie y, w nieco mniejszym stop- Dla ogółu, czy dla elit? niu pracowników dydaktycznych i naukowych. Dlatego zrodzi³ siê pomys³ ujednolicenia systemów edukacyjnych, co znalaz³o swe odbicie w takiej inicjatywie jak Karta Boloñska, która szkicuje ogólne ramy tego systemu w Europie. Nale y siê jednak zgodziæ z tez¹ lansowan¹ przez by³ego ministra edukacji Francji Claude Allegre, który podkreœla³, e nie chodzi w nim o uniformizm, ale o pewn¹ harmonizacjê i respektowanie narodowych to samoœci wszystkich elementów tworz¹cych ten system. Prze³o eniem na jêzyk praktyki owego pomys³u by³o wprowadzenie europejskiego systemu transferowych punktów kredytowych, co oznacza, e studenci oprócz ocen otrzymuj¹ punkty, a suma tych punktów pozwala na kontynuowanie studiów na innych europejskich uczelniach. Na wszystkich kierunkach UŒL mo na zdobywaæ te punkty otwieraj¹ one drzwi do ca³ej zjednoczonej Europy, na przyk³ad w ramach unijnego programu Sokrates. Sporą część spośród prawie 300 polskich państwowych i niepaństwowych uczelni wyższych trawi jednak praktyka konserwowania w nich ludzi nauki, którzy w swym rozwoju i poziomie wiedzy zatrzymali się na latach 70. i 80. Jaka jest więc realna wartość kapitału, który mamy do zaoferowania? - Myœlê, e trudno tutaj generalizowaæ i chcia³bym mówiæ raczej o uniwersytecie, którym kierujê. Uwa am, e dobrym nauczycielem akademickim jest ten, który ma dar wyk³adania, ale jednoczeœnie jest aktywnym naukowcem. Tylko aktywnoœæ badawcza umo - liwia nad¹ anie za g³ównym nurtem wspó³czesnej nauki, gospodarki, polityki itd. Trzeba byæ w kursie spraw, aby to, co aktualne móc przekazaæ m³odzie y i w kontekœcie tego co trwa³e i fundamentalne jej wy³o yæ. Jeœli idzie o europejskoœæ naszego œrodowiska, to polskie uniwersytety s¹ jeszcze zbyt ma³o miêdzynarodowe, przez co rozumiem nie tylko swobodny przep³yw studentów, ale i kadry naukowej. Nadal na palcach jednej rêki mo na policzyæ w uczelniach cudzoziemców, rzadko zapraszani s¹ profesorowie wizytuj¹cy. A jest to bardzo istotne, bo naukowcy przyje d aj¹cy z innych krajów maj¹ inne spojrzenie na sprawy, które u nas wydaj¹ siê byæ ju dawno rozstrzygniête i zaklasyfikowane. Poza tym zaszczepiaj¹ czynnik konkurencji, s¹ wyzwaniem dla tuziemców. Coraz czêœciej w polskich uniwersytetach studenci na wyk³adowców g³osuj¹ nogami. Jeœli wiêc stworzymy wa- nr 34 5

6 nr 34 6 UNIWERSYTET ŚLĄSKI W KATOWICACH cd. ze str. 5 Dla ogółu, czy... runki do zdrowej konkurencji, to s³uchacze wybior¹ tego profesora, który bêdzie atrakcyjnie i wiarygodnie przekazywa³ aktualne informacje. Co do meritum pañskiego pytania - wkraczamy w obszar ogólnoeuropejskiej dyskusji na temat masowoœci studiów. Od kilku lat obserwujemy rewolucjê edukacyjn¹, liczby okreœlaj¹ce iloœæ studiuj¹cych s¹ wrêcz astronomiczne. W tym roku nasz Uniwersytet szturmuje ju 17 tysiêcy kandydatów. Przed nami wiêc rozstrzygniêcie: jak pogodziæ w³aœciw¹ uniwersytetom elitarnoœæ kszta³cenia z masowoœci¹ tego kszta³cenia? Myœlê, e rozwi¹zanie mo e polegaæ na wy³uskiwaniu spoœród masy studiuj¹cych osób najwartoœciowszych, tych które bêd¹ tworzy³y elitê kraju w dobrym tego s³owa znaczeniu. Jednoczeœnie musimy zagwarantowaæ œredni wysoki poziom nauczania. To trudne wyzwanie. - Cenzus wyższego wykształcenia przestanie wyznaczać tytuł magistra, a zacznie co najmniej doktora? - To zaczyna rzeczywiœcie siê dziaæ. W Europie w ramach zharmonizowanego systemu, o którym mówi³em, dzia³a trzystopniowy model kszta³cenia studentów: na studiach zawodowych, czyli licencjackich, magisterskich i doktoranckich, coraz powszechniejszych. Idea³em by³oby, gdyby po tym pierwszym etapie dokonywano pewnej selekcji na studia magisterskie uzupe³niaj¹ce, aby przez to podwy szyæ ich poziom. Na razie jest tak, e ka dy licencjat, jak chce to siê dostaje na studia magisterskie, bo studia zawodowe w gruncie rzeczy niewiele gwarantuj¹. W ten sposób magisterium powszednieje i pewnie w niedalekiej przysz³oœci osi¹gnie status taki, jaki dziœ ma matura. Prawdziwym wyró nikiem poziomu zdobytej wiedzy, mo liwoœci intelektualnych i predyspozycji do pracy twórczej bêdzie doktorat. Pyta mnie pan nieustêpliwie o wartoœæ naszego polskiego kapita³u intelektualnego. Nie wiem, czy mo na jednoznacznie odpowiedzieæ na to pytanie. Powiem raczej o swoich uczuciach. Otó nie odczuwam adnych kompleksów z tego powodu, a zapewniam - nie wynika to z braku wyobraÿni, czy braku osobistych doœwiadczeñ. Z informacji, jakie trafiaj¹ do mnie z uczelni europejskich, gdzie studiuje w ramach programu Sokrates kilkuset naszych studentów, wy³ania siê bardzo krzepi¹cy obraz. Œwietnie daj¹ sobie tam radê, przy czym to wcale nie s¹ doborowi janczarzy i selekcjonowani geniusze. W zasadzie przeciêtny student mo e byæ beneficjantem programu Sokrates i jako taki tak e doskonale sobie daje radê za granic¹. To œwiadczy o tym, e wbrew utyskiwaniom, œredni poziom kszta³cenia w polskich uniwersytetach jest wysoki. Czy tę dobrą opinię świadomie ogranicza Pan tylko do uczelni uniwersyteckich? - Nie tylko. Dotyczy ona tak e uczelni politechnicznych, akademii i niektórych wy szych szkó³ niepublicznych. Na początku naszej rozmowy przypomniał Pan Profesor fundamentalną prawdę o nauce, która nie wie co to sztucz ne granice. Co oznacza ta prawda dla Uniwersytetu Śląskie go, placówki naukowo dydaktycznej działającej w konkret nym miejscu, na kontynencie europejskim? - Podjêliœmy szereg inicjatyw maj¹cych na celu rozwiniêcie wspó³pracy transgranicznej. Jedna z nich zrodzi³a siê przed rokiem. W gronie rektorów kilku uniwersytetów polskich i czeskich powo³aliœmy do ycia Konferencjê Rektorów Uniwersytetów Œl¹skich. W jej sk³ad wchodz¹ rektorzy uniwersytetów dzia³aj¹cych na terenie historycznego i kulturowego Œl¹ska, krainy obecnie nale ¹cej do Polski i Czech: dwóch Uniwersytetów Œl¹skich w Katowicach i Opawie, Uniwersytetu Opolskiego, Uniwersytetu Wroc³awskiego oraz katowickiej Akademii Ekonomicznej. Ta wspó³praca przynosi wymierne efekty. Jesieni¹ tego roku we Wroc³awiu odbêdzie siê konferencja naukowa poœwiêcona dynamice to samoœci Œl¹ska. Wspólnie chcemy badaæ kwestie niezmiernie wa ne dla ca³ej Unii Europejskiej, chcemy tê Uniê socjologizowaæ, wydobywaæ na powierzchniê jej to samoœæ mentaln¹. Bo przecie mimo integracji Kontynent jest podzielony. Mamy Europê k³óc¹cych siê o konstytucjê europejsk¹ polityków, ale tak e obywateli Europejczyków, którzy o Unii niewiele wiedz¹ i którzy siê Unii boj¹ i myœl¹ o niej kategoriami wojny i granic, które s¹ bliznami historii. My chcemy je wspólnie wyg³adzaæ. Dziękuję za rozmowę. cd. ze str. 5 Skracać dystans nadaj¹ ton w ka dej dziedzinie. Warto wiêc czasem rozejrzeæ siê szerzej i dalej, choæ to trudne, bo obecnie tematem nr 1 jest w Polsce w³asnie Unia. Jeœli natomiast w dziedzinie jakoœci osi¹gniemy poziom europejski bêdzie nieÿle. Pamiêtajmy, e Niemcy ci¹gn¹ ca³¹ gospodarkê europejsk¹, a trochê im brakuje do standardów i jakoœci japoñskiej. Jak to zrobić? - Nale y wprowadzaæ do naszego ycia sprawdzone i skuteczne rozwi¹zania wymyœlone gdzie indziej. W oparciu o wiedzê amerykañskich naukowców od dawna powstaj¹ firmy prowadzone przez pracowników naukowych. W Polsce po 15 latach transformacji ten ruch dopiero raczkuje, jest wynikiem trudnego przebijania siê jednostek, które nie tylko musz¹ pokonaæ oporn¹ materiê biurokracji, ale wytrzymaæ negatywn¹ presjê czêœci œrodowiska. Jest ich ma³o. Ca³e szczêœcie, e dzieje siê to wokó³ uczelni najlepszych w Polsce. Myœlê, e znacz¹ca zmiana na tym polu mog³aby przynieœæ Polsce odpowiednie profity. Tak jak i przyjazd do kraju naszych naukowców pracuj¹cych za granic¹. Wracaj¹ do siebie Chiñczycy, Hindusi. Czas aby wracali Polacy. Mówimy ci¹gle, e nasz kraj buduje spo- ³eczeñstwo wiedzy, podczas, gdy nak³ady na naukê s¹ mizerne i wielokrotnie ni sze ni w innych pañstwach. Poza tym znaczna czêœæ naszych profesorów woli zatrudniaæ siê w kilku miejscach na raz i tam uczyæ za ka dym razem tego samego. To nie jest najlepsza metoda na tworzenie postêpu. Poza tym z punktu widzenia biznesowego, wielu wyk³adaj¹cych na dwóch uczelniach prowadzi dzia³anoœæ konkurencyjn¹. To tak, jakby prezes zarz¹du jednej firmy kierowa³ drug¹, konkurencyjn¹. Takich absurdów w œwiecie nauki jest, niestety, wiêcej. Nie dotyczy ona oczywiœcie tzw. visiting professor. Polskie uczelnie politechniczne powinny byæ œciœlej zwi¹zane z przemys³em, stawiaæ na rozwijanie biznesowych zdolnoœci pracowników nauki, doktorantów i studentów i czerpaæ z tego korzyœci. Twórzmy spin-offy, spó³ki prowadzone przez pracowników, wspomagane przez uczelnie. Droga jest znana. To, co zostanie wymyœlone i wprowadzone w ycie we w³asnej firmie staje cd. ze str. 5 Nie popieram czarnowidztwa gro enie egzotyk¹ w z³ym tego s³owa znaczeniu. Mam pe³ne przekonanie, i osoby kandyduj¹ce z naszych list, których pró no szukaæ wœród polityków, wnosi³y now¹ jakoœæ do kampanii wyborczej i s¹ znakomicie przygotowane do roli pos³ów europejskich. To przecie nic z³ego, e szukamy osób przygotowanych i wykszta³conych tak e poza œrodowiskiem politycznym. Werdykt wyborców pokaza³, czy nasz klucz doboru kandydatów zyska³ akceptacjê. Poszliśmy niezbyt gremialnie do wyborów w bar dzo burzliwym dla Polski czasie, kiedy nie ma dysponu jącego stabilnym poparciem parlamentarnym rządu, zaś w Sejmie ścierają się dwie tendencje: racjonalistyczno liberalna reprezentowana przez Platformę Obywatelską i populistyczna w wykonaniu Samoobrony. Trochę to zbyt wiele dla przeciętnego Polaka, który jest nie tylko zmę czony, ale i zagubiony. W jaki sposób te zawirowania sceny politycznej wpłynęły, Pana zdaniem, na wynik wy borów do europarlamentu? - Platforma Obywatelska stara³a siê w tej kampanii mówiæ o tym, co jest jej treœci¹ czyli o Polsce w Europie. Nie traktowaliœmy wyborów europejskich jako szansy do promowania, czy pokazania w³asnego logo jak czyni³y to niektóre inne partie. Jestem

7 ROZMOWY NA ROK 2004 nr 34 siê przecie przedmiotem nauczania. To musi procentowaæ w skali mikro: uczelni i jej partnerów przemys³owych i makro: w ca³ej gospodarce, a w konsekwencji przyczyniaæ siê do podnoszenia poziomu cywilizacyjnego. Taka powinna byæ egzemplifikacja idei spo- ³eczeñstwa opartego na wiedzy, stosowanej wiedzy. Czy dorośliśmy do takiego modelu? - Ten model generuje kadrê nakowców potrafi¹cych nie tylko rysowaæ wykresy, ale takich, którzy naprawdê potrafi¹ coœ u ytecznego, nowego wymyœleæ i wdro yæ. Tego zaczê³o siê wymagaæ tak e w Europie, która zosta³a z ty³u w wielu dziedzinach za innymi centrami technologicznymi. Polski przemys³ jest ju tak rozwiniêty, e ka dy kto dla niego pracuje ju nie konkuruje z organizacjami z czasów socjalizmu, ale z firmami europejskimi. Na Dolnym Œl¹sku roi siê przecie od takich firm, jak Volvo, Wabco, Bosch, Volkswagen, GKN i to jest punkt odniesienia, a nie nasze padaj¹ce by³e przedsiêbiorstwa pañstwowe. Niestety, dystans dziel¹cy œwiat nauki polskiej od gospodarki nadal jest spory. Tych, którzy potrafili zwi¹zaæ siê z przemys³em, jest za ma³o. Poza tym wygodniej dla wielu by³o pozostaæ na poziomie wiedzy z lat 80., tam okopywaæ swoje pozycje, ni ci¹gle siê uczyæ, rozwijaæ, bo to mêcz¹ce i trudne zajêcie. Dziœ na ka dej uczelni na palcach mo na policzyæ tych, którzy odnosz¹ sukcesy w gospodarce rynkowej, a ka da zatrudnia po kilkuset pracowników naukowych. W USA firmy profesorskie generuj¹ dziesi¹tki miliardów dolarów obrotu rocznie. W Szwajcarii, czy Holandii jst podobnie. Jeœli wiêc dziœ poszukujemy kierunków skutecznego rozwoju naszej nauki i skierowania jej na tory praktyczne, to trzeba dywersyfikowaæ poszukiwania: zarówno sposobów jak i partnerów. Jeœli w technice wojskowej przoduj¹ firmy i oœrodki amerykañskie, to w³aœnie z nimi powinniœmy poszukiwaæ wspó³pracy. Tylko w ten sposób mo emy ratowaæ i rozwijaæ nasz przemys³ zbrojeniowy. We wszystkim powinniœmy staraæ siê równaæ do najlepszych, bo w ten sposób szybciej osi¹gniemy poziom na jaki Polska zas³uguje. Czy kłopoty na tej drodze nie wynikają jednak z przepa ści dzielącej Polskę od osiągnięć naukowych, technologii i najwyżej zaawansowanej techniki tych krajów, z naszej zwy czajnej biedy wreszcie? Czy koło się nie zamyka? To nie tak. Nawet na pustyni powstaj¹ wielkie nowoczesne firmy. Jeœli Nokia powstaje w Finlandii kilkumilionowym kraju europejskim i firma ta staje siê œwiatowym liderem sprzêtu telekomunikacyjnego, to coœ w tym musi byæ. W gruncie rzeczy wszystko zale y od jednostek, ludzi z wizj¹, pomys³ami i energi¹ do dzia³ania. To nie 1200 pracowników firmy wymyœla co zrobiæ, by osi¹gn¹æ sukces na rynku, ale 2-3 osobowy zarz¹d. Pozostali ich wspomagaj¹. W tym systemie tkwi istota kapitalizmu. Idzie więc o to, aby stabilizować warunki dla tryumfu idei, przekształcania pomysłów w wartości materialne? - Oczywiœcie. Te warunki powinien gwarantowaæ rynek, rzecz jednak w tym, aby w tym zakresie, nie szkodziæ. O tym, aby œwiat polityki wreszcie przesta³ siê wtr¹caæ do zasad ekonomicznych, mówimy od lat. Jeœli wreszcie bêdziemy mieli stabiln¹ sytuacjê w tej dziedzinie jestem spokojny o realizacjê wszystkich dezyderatów, które pojawi³y siê w czasie naszej rozmowy. Tu przecie nie chodzi tylko o moje i pana pokolenie. Tu chodzi o ycie dzisiejszych dwudziestolatków, którzy obecnie wahaj¹ siê, czy wyjechaæ z Polski, o ich dzieci, przysz³e generacje. Ich miejsce jest tutaj, a nie nad Renem, Tamiz¹ lub Sekwan¹. - Dziękuję za rozmowę. PIOTR A. WRZECIONIARZ profesor nadzwyczaj ny Politechniki Wrocławskiej, specjalista w dziedzinie motoryza cji, w tym budowy ekonomicznych pojazdów, badań technicz nych i zarządzania przedsiebiorstwami, w tym przemysłu moto ryzacyjnego, prezes zarządu TÜVPOL sp. z o.o we Wrocławiu, zajmującej się wprowadzaniem do gospodarki nowczesnych sys temów zarządzania jakością. Ma za sobą staże i praktyki w ośrod kach naukowych m.in. w Londynie, Oxfordzie, Cambridge, Bristolu, Newcastle, Southampton, Brnie, Moskwie, Brunszwi ku, Dreźnie, Stuttgarcie, Berlinie. Pracował w przemyśle wło skim i niemieckim, jest autorem licznych patentów i wzorów użytkowych, ma w dorobku ponad 160 prac publikowanych m.in. w USA, Japonii, Niemczech i Wielkiej Brytanii. Pasjonat motoryzacji w 1980 roku ustanowił rekord Polski w Rajdzie o kropelce osiagając wynik 2,82 l/100 km. Ze studentami bu duje pojazdy niekonwencjonalne przejeżdżające kilkaset kilo metrów na litrze paliwa. Od roku 1990 obok pracy dydaktycz nej i dzialalności biznesowej buduje ze swymi studentami pojaz dy roboty mobilne działając w obszarze cybernetyki i robotyki. Prof. Wrzecioniarz aktywnie uczestniczy w restruktu ryzacji polskiego przemysłu motoryzacyjnego, na dużą skalę dokonuje transferu wiedzy z obszaru UE. Wytyczył nowoczesne standardy funcjonowania Stacji Kon troli Pojazdów. Współpracuje ze światowymi koncernami sa mochodowymi oraz firmami produkującymi podzespoły dla przemysłu motoryzacyjnego. W 2001 roku kierowana przez prof. Wrzecioniarza spółka TÜVPOL została wyróżniona przez Komitet Integracji Europejskiej Medalem Europejskim za wdrażanie standardów jakości w dziedzinie usług. NOS POLITYCZNY jednak przekonany, i sytuacja na krajowej scenie politycznej mia³a du y wp³yw na decyzje wyborcze. Szkoda tylko, moje nadzieje na to, e klasa polityczna nie obrzyd³a naszemu spo³eczeñstwu na tyle, eby spowodowaæ pozostanie w domu 13 czerwca, by³y nieco na wyrost. Liczê jednak na to, i mimo bardzo niskich ocen, jakie uzyskali tak e w trakcie tych wyborów politycy, eurodeputowani godnie bêd¹ reprezentowaæ Polskê w Parlamencie Europejskim. Polska jest w Unii Eu ropejskiej od dwóch mie sięcy. Czy dostrzega Pan już zmiany, na które ma wpływ całkowicie otwarty rynek? Kiedy zauważymy je w całej pełni? - Trudno tak fundamentaln¹ zmianê, jak obecnoœæ Polski w Unii Europejskiej, oceniaæ z perspektywy miesi¹ca, czy dwóch. Myœlê, e zarówno my, jak i obywatele innych pañstw unijnych z pewnym wyczekiwaniem, ale te nadziej¹ patrzymy na to, jakie bêd¹ nastêpne miesi¹ce Polski w UE. Nie ulega jednak w¹tpliwoœci, e obecnoœæ naszego kraju w Unii Europejskiej niesie za sob¹ wiele u³atwieñ w gospodarce otwarcie rynków, swobodniejszy przep³yw towarów i us³ug, mo liwoœæ ³atwiejszego poruszania siê obywateli po ca³ej Europie to niew¹tpliwie te zalety, które ju widaæ. Nie chcia³bym jednak, aby ocena naszego cz³onkostwa w UE ogranicza³a siê jedynie do wymiaru ekonomicznego. Istotne jest równie to, e Polska potwierdzi³a swoj¹ drogê obran¹ po 1989 roku i znalaz³a siê w rodzinie pañstw europejskich. Myœlê, e pe³nej oceny naszej obecnoœci w Unii bêdziemy mogli dokonaæ w ci¹gu kilku najbli szych lat wtedy bêdziemy mieli obraz wykorzystania szansy, jak¹ Unia jest dla Polski. A to, jaka ta ocena bêdzie, zale y od nas samych. Co wnosimy do Unii Europejskiej, tak dobrego jak i złego? Jakie warto ści i tradycje? A może rów nież kompleksy? - Wierzê, e Polacy wzbogac¹ Europê o poszanowanie tradycji i przywi¹zanie do tych wartoœci, które leg³y u podstaw powstania Unii Europejskiej jestem przekonany, e s¹ one silnie w nas zakorzenione. Mam te nadziejê, i bêdziemy potrafili w Parlamencie Europejskim z pasj¹ i determinacj¹ walczyæ o niskie podatki i obni- anie kosztów dzia³ania administracji. Dziękuję za rozmowę. 7

8 nr 34 AKADEMIA EUROPEJSKA 8 Eurostudenci WSB Świętująca 10 lat swego istnienia Wyższa Szkoła Bankowa w Poznaniu jest jedną z naj lepszych i najnowocześniejszych uczelni ekonomicznych w kraju. Wyrazem tego są najwyższe pozycje w prestiżowych rankin gach prasowych Rzeczypospolitej, Wpro stu czy Polityki. Niezmiennie od lat zajmu je w nich pierwsze miejsca spośród uczelni niepaństwowych w Wielkopolsce i Polsce Zachodniej. Najwyższe kryteria kształcenia potwierdzone zostały poprzez wyróżnienie Polsko Amerykańskiego Funduszu Przedsię biorczości, akredytację nadaną przez Stowa rzyszenie Edukacji Menadżerskiej FORUM, akredytację Państwowej Komisji Akredyta cyjnej oraz międzynarodową akredytację As sociation of MBA s. Uczelnia, podobnie jak inne szkoły wyższe w Polsce w pełni uczest niczy w Procesie Bolońskim, mającym na celu utworzenie Europejskiego Obszaru Szkolnictwa Wyższego. Wejście Polski do Unii Europejskiej oznacza dalsze ułatwienia w realizacji dotychczasowych przedsięwzięć. Studia międzynarodowe WSB w Poznaniu wspó³pracuje z zagranicznymi oœrodkami naukowymi, realizuj¹c wspólne przedsiêwziêcia edukacyjne, prowadz¹c wymianê studentów i kadry naukowo - dydaktycznej Studia w WSB to nie tylko wiedza pozwalająca sprostać wy mogom pracodawców. Uczelnia umożliwiła mi również uczest niczenie w programie Sokrates Erazmus, dzięki czemu przez jeden semestr studiowałam w Fa chhochschule für Wirtschaft w Berlinie. Angelika Sabuhoro, student ka II roku SUM oraz wymianê publikacji. Uczelnia korzysta tak- e z wiedzy i doœwiadczenia wyk³adowców zagranicznych, tzw. visiting professors, z takich krajów, jak: USA, Holandia, Niemcy, Finlandia, Dania, Francja i Wielka Brytania. Studenci WSB maj¹ tak e mo liwoœæ studiowania za granic¹. Od 1999 roku WSB aktywnie uczestniczy w europejskim programie wymiany studentów i naukowców SOKRATES - ERASMUS. Dotychczas 84 studentów WSB wyjecha³o na studia do uczelni niemieckich, francuskich, duñskich i holenderskich na 1 lub 2 semestry. Uczelnia realizuje punktowy system wyceny przedmiotów - European Credit Transfer System - ECTS. System ten jest stosowany w wiêkszoœci uczelni w Unii Europejskiej. Dziêki niemu studenci WSB mog¹ w prosty sposób konstruowaæ miêdzynarodow¹ œcie kê studiów. Od roku 2001 WSB w Poznaniu bierze udzia³ w programie Praktyk i Sta y Sokrates Leonardo da Vinci. W ramach tego dzia³ania studenci mog¹ w czasie wakacji odbywaæ praktyki miêdzy innymi w Lipsku i w Londynie. Letnia szkoła przedsiębiorczości Letnia Szko³a Przedsiêbiorczoœci Zarz¹dzanie miêdzykulturowe w rozszerzonej UE (Summer School WSB 2004) to oferta edukacyjna skierowana do studentów polskich i zagranicznych z uczelni partnerskich WSB w Poznaniu. W trakcie 10-dniowego pobytu w Polsce uczestnicy bêd¹ mieli okazjê zdobycia i poszerzenia wiedzy oraz rozwijania umiejêtnoœci z zakresu zarz¹dzania w skali miêdzynarodowej. Na program Summer School WSB 2004 sk³adaj¹ siê wyk³ady, warsztaty oraz wizyty studyjne w firmach funkcjonuj¹cych na rynku miêdzynarodowym. Koñcowym zadaniem studentów uczestnicz¹cych w Summer School jest przygotowanie projektu na temat Polskie mikro-przedsiêbiorstwo na rynku unijnym w piêcioosobowych, miêdzynarodowych zespo³ach. Na podstawie zrealizowanych projektów uczestnicy uzyskaj¹ zaliczenie odbytego kursu jako 30-godzinnego przedmiotu akademickiego (w oparciu o European Credit Transfer System). Jêzykiem szko³y bêdzie jêzyk angielski. Uczestnicy Summer School WSB 2004 odbêd¹ te wizyty studyjne w firmach miêdzynarodowych z siedzib¹ w Poznaniu i Krakowie. W trakcie wizyt studenci spotkaj¹ siê z mened erem zagranicznym, który opowie o doœwiadczeniach zwi¹zanych z zarz¹dzaniem miêdzykulturowym. Prestiżowe Execu tive MBA Szczególne znaczenie dla rozwoju wspó³pracy z zagranicznymi oœrodkami akademickim mia³o uruchomienie w 2000 roku programu Executive MBA. Uruchamiaj¹c Program Executive MBA, Wy sza Szko³a Bankowa w Poznaniu w³¹czy³a siê w miêdzynarodowy program kszta³cenia mened erów, realizowany w Helsinkach, Singapurze oraz Seulu. Jest on oparty na Programie Executive MBA, uruchomionym w 1989 roku w Helsinki School of Economics. Dziêki miêdzynarodowej wspó³pracy s³uchacze Executive MBA w Poznaniu uczestnicz¹ w wyk³adach prowadzonych przez profesorów renomowanych uczelni ze Stanów Zjednoczonych, Kanady, Wielkiej Brytanii i Finlandii, co pozwala im na poznanie wielu miêdzynarodowych aspektów przedstawianych zagadnieñ oraz aktywne wykorzystanie jêzyka angielskiego podczas zajêæ. Uczestnicy poznañskiego Programu Executive MBA do³¹czaj¹ do grona absolwentów Helsinki School of Economics, zatrudnionych na stanowiskach kierowniczych w firmach miêdzynarodowych. To w³aœnie miêdzynarodowy charakter tego programu chcieliœmy od samego pocz¹tku uczyniæ naszym podstawowym atutem i znakiem rozpoznawczym. Wspó³czeœni mened erowie, chc¹c sprostaæ wyzwaniom globalizacji i internacjonalizacji, potrzebuj¹ nowych umiejêtnoœci i kompetencji miêdzykulturowych, by z powodzeniem dzia³aæ na rynkach œwiatowych. Nie ulega w¹tpliwoœci, po przyst¹pieniu Polski do Unii Europejskiej wiedza z zakresu zarz¹dzania i biznesu miêdzynarodowego nabiera pierwszoplanowego znaczenia i podnosi atrakcyjnoœæ na rynku pracy. Nasz program umo liwia pozyskanie najnowszej wiedzy z zakresu zarz¹dzania przedsiêbiorstwem nie tylko w warunkach polskich, ale pomaga uczestnikom lepiej i pe³niej zrozumieæ procesy zachodz¹ce w gospodarce œwiatowej i najnowsze trendy. W efekcie koñcowym, absolwent jest mened erem globalnym, który nie tylko posiada umiejêtnoœci by rozwi¹zywaæ problemy strategiczne firmy w warunkach rynku polskiego, ale tak e potrafi myœleæ, poruszaæ siê i dzia³aæ na rynkach miêdzynarodowych. - uwa a dr R.Krzykała Schaefer, dyrektor akademicki programu Executive MBA WSB/HSE Wysok¹ jakoœæ programu Executive MBA prowadzonego przez Wy sz¹ Szko³ê Bankow¹ potwierdzi³o miêdzynarodowe stowarzyszenie Association of MBA s przyznaj¹c jej 87 na œwiecie i 2 w Polsce akredytacjê AMBA, dziêki której szko³a bierze udzia³ w œwiatowych rankingach uczelni wy szych, uczestniczy w miêdzynarodowych targach edukacyjnych, a jej studenci korzystaj¹ z ofert przygotowanych specjalnie dla cz³onków stowarzyszenia.

9 POLSKIE SAMORZĄDY W UE CHEŁM nr 34 Połączyć obie Europy Z KRZYSZTOFEM GRABCZUKIEM prezydentem Chełma rozmawia Ewa Grochowska Chełm jest jednym z kilku miast najdalej wysuniętych na wschód naszego kraju. To z dniem 1 maja tego roku sytuuje go na wschodniej granicy Unii Europejskiej. Jakie są szanse i zagrożenia w rozwoju miasta wynikające z takiego położenia, w świetle polskiej akcesji do Wspólnoty? Wst¹pienie Polski do Unii Europejskiej otwiera przed naszym miastem nowe mo liwoœci rozwoju. Jestem przekonany, e teraz punkt ciê koœci inwestowania w Polsce przeniesie siê na wschodnie regiony przygraniczne. Che³m staje siê swoist¹ bram¹ na wschód, miejscem spotkania przedsiêbiorców z Europy z przedstawicielami biznesu z Ukrainy czy innych pañstw po³o onych po drugiej stronie Bugu. Têdy wiedzie najkrótsza droga z Berlina przez Warszawê do Kijowa. Nieopodal Che³ma znajduje siê najwiêksze przejœcie graniczne z Ukrain¹ w Dorohusku, które ju teraz przekracza ponad piêæ tysiêcy ludzi dziennie. Wzroœnie przede wszystkim wymiana handlowa ze wschodem, pojawi¹ siê inwestycje infrastrukturalne. Bliskoœæ tak wa nej w sensie politycznym i gospodarczym granicy musi zaowocowaæ rozwojem wszystkich regionów przygranicznych, tak e regionu che³mskiego. Otwiera siê bowiem przed nami ogromny rynek dla naszych produktów i wyrobów, dostêp do nowoczesnych rozwi¹zañ i technologii, a tak e Ÿród³o finansowania wielu inwestycji z funduszy akcesyjnych zw³aszcza w zakresie budowy dróg, inwestycji w dziedzinie ochrony œrodowiska, czy w sferze turystki i kultury. Dostrzegam równie i zagro- enia. Myœlê, e dzisiaj najwiêkszym wyzwaniem jest potrzeba dostosowania wielu naszych przedsiêbiorstw do standardów unijnych, tak aby mog³y one skutecznie konkurowaæ z firmami na rynku europejskim. To bêdzie wymaga³o od nas wszystkich ogromnej pracy, umiejêtnoœci przystosowania i wygrania danej szansy. Na pewno, zw³aszcza w pierwszych latach po przyst¹pieniu do Unii, nie bêdzie ³atwo, ale wierzê, e potrafimy temu wyzwaniu sprostaæ. Jak miasto jest przygotowane do współpracy z funduszami strukturalnymi Unii Europejskiej? Czy Chełm korzystał już z pomo cy przedakcesyjnej? Jeśli tak to w jakim wymiarze? Aktywnie w³¹czyliœmy siê w proces pozyskiwania œrodków finansowych z Unii Europejskiej. Z³o yliœmy kilka projektów na wykonanie konkretnych przedsiêwziêæ inwestycyjnych. Ponad dwa miesi¹ce temu rozpoczêliœmy ju realizacjê pierwszego wa nego dla miasta przedsiêwziêcia wspó³finansowanego z funduszy pomocowych. Jest nim budowa infrastruktury technicznej na ponad 90-hektarowym obszarze miasta, który zaoferujemy przysz³ym inwestorom. Na ten cel uzyskaliœmy dotacjê w wysokoœci ponad 2,7 mln euro. Nasz wniosek o kolejne œrodki finansowe z Funduszu Spójnoœci, w kwocie blisko 11 mln euro, na budowê zak³adu przetwarzania odpadów komunalnych regionu Che³m zyska³ pozytywn¹ opiniê ministra œrodowiska i zosta³ wpisany na listê priorytetowych inwestycji Ministerstwa Œrodowiska. Dziesi¹tki tysiêcy euro spo ytkowaliœmy na mniejsze projekty s³u ¹ce o ywieniu i wspieraniu lokalnej przedsiêbiorczoœci, rozwojowi wspó³pracy transgranicznej nie tylko w sferze gospodarczej, ale równie spo- ³ecznej i kulturalnej. Organizowaliœmy przy udziale tych funduszy konferencje, seminaria, warsztaty szkoleniowe, targi, plenery malarskie czy miêdzynarodowe misje gospodarcze na Wschód. Tak zwana polska ściana wschodnia określana jest jako miejsce, w którym ludzie z dużym trudem przystosowują się do zmian. Ich mentalność ewoluuje powoli. To tylko mit, stereotyp, czy też realny problem dla władz Chełma? Z jakim obszarem życia społecznego jest najwięcej problemów? Tu, blisko wschodniej granicy Unii Europejskiej, obok wzrostu cen ludzie najbardziej boj¹ siê bezrobocia. Województwo lubelskie jest jednym z najbiedniejszych regionów naszego kraju w Unii Europejskiej. Regionem o du ych zapóÿnieniach infrastrukturalnych, wysokim bezrobociu, niskich p³acach. Regionem, który dot¹d w kolejce po inwestycje zawsze by³ na szarym koñcu, w którym brakuje chocia by dobrej sieci dróg. Ale ludzie mieszkaj¹cy tutaj to najwiêksze nasze bogactwo. To region ludzi pracowitych, wykszta³conych, goœcinnych i uczciwych. Dlatego te we wspó³pracy z organizacjami pozarz¹dowymi prowadzimy szeroko zakrojon¹ dzia³alnoœæ szkoleniowo informacyjn¹ na temat mo liwoœci, zasad pozyskiwania œrodków z Unii Europejskiej. Prowadzimy szkolenia, organizujemy warsztaty, na których uczymy miêdzy innymi wype³niania wniosków. Przekazujemy informacje dotycz¹ce restrukturyzacji przedsiêbiorstw komunalnych, przekazujemy zadania samorz¹du innym podmiotom. Dostosowujemy równie sam Urz¹d do nowych zadañ. Zarejestrowanie np. dzia³alnoœci gospodarczej w Che³mie trwa ok. 10 minut. Kilka dni temu otrzymaliœmy certyfikat Gmina Przyjazna Inwestorom. W najbli szych tygodniach planujemy otworzyæ Centrum Obs³ugi Interesantów, aby mieszkañcy naszego miasta w jednym miejscu mogli za³atwiæ wiêkszoœæ spraw. Nawi¹zujemy do najlepszych wzorców w Europie. Graniczne położenie miasta niejako naturalnie kieruje jego rozwój także w stronę współpracy z Ukrainą. Jakie są związki Cheł ma z tym wielkim wschodnim sąsiadem? Jakie plany na przyszłość? Z Ukrain¹, a szczególnie z naszym miastem partnerskim Kowlem, ³¹cz¹ nas bardzo bliskie kontakty. Wspólnie z wykorzystaniem funduszy unijnych realizujemy projekty s³u ¹ce usuwaniu barier w dynamicznym rozwoju wspó³pracy transgranicznej, tworzeniu sprzyjaj¹cych warunków i klimatu do inwestowania po obu stronach Bugu. W kwietniu powo³aliœmy do ycia Centrum Handlu ze Wschodem, instytucjê która koordynuje wspó³pracê gospodarczo handlow¹ pomiêdzy przedsiêbiorcami z Ukrainy, Polski i Europy. Temu przedsiêwziêciu towarzyszy³a impreza wystawiennicza Wschodnie Inicjatywy Gospodarcze, która zgromadzi³a ponad 100 firm i przedsiêbiorstw z ca³ego kraju zainteresowanych promocj¹ swoich wyrobów za wschodni¹ granic¹. Obecni byli na niej równie partnerzy ukraiñscy. Zawarto kilka znacz¹cych kontraktów, kolejne s¹ w trakcie negocjacji. Wiele che³mskich firm zbudowa³o swój sukces gospodarczy w³aœnie na handlu z Ukrain¹. Te pozytywne przyk³ady s¹ potwierdzeniem, e warto tam inwestowaæ, e na Ukrainie mo na robiæ dobre interesy. A nic tak nie zachêca i przekonuje innych do podejmowania wyzwañ, jak przyk³ad kolegi biznesmena, któremu siê powiod³o. Wydaje się, że polskie samorządy poszukują obecnie swoich własnych dróg rozwoju i funkcjonowania. Powstaje pytanie o wy bór kierunku. Jak sytuacja wygląda w Chełmie? W jaki sposób postrzega Pan owe społeczeństwo obywatelskie, a więc współ pracę samorządu z lokalną społecznością? Polskie samorz¹dy maj¹ zaledwie kilkanaœcie lat. Otrzyma³y ogromn¹ iloœæ zadañ. Nie otrzyma³y jednoczeœnie przyk³adów ich rozwi¹zywania. Trzeba obiektywnie powiedzieæ, e polskie samorz¹dy osi¹gnê³y sukces na wielu p³aszczyznach. Ja w prowadzeniu samorz¹du kieruje siê trzema zasadami. Po pierwsze, e samorz¹d to prawo i zdolnoœci spo³ecznoœci lokalnej do kierowania czêœci¹ spraw publicznych, na w³asn¹ odpowiedzialnoœæ i w interesie mieszkañców. Po drugie zasad¹, która zosta³a sformu³owana przez Piusa XI w encyklice Quadragesimo Anno z 1931 r.: wiêksza wspólnota powinna podejmowaæ tylko te dzia³ania, których mniejsza nie mo e spe³niæ sama. Grupy wiêksze nie powinny przejmowaæ zadañ grup mniejszych, lecz powinny realizowaæ tylko takie zadania, z którymi grupy mniejsze nie mog¹ sobie poradziæ. Wiêksze grupy powinny pomagaæ mniejszym w osi¹ganiu ich celów. I po trzecie, obowi¹zkiem samorz¹du nie jest œwiadczenie wszystkich us³ug, ale pilnowanie, aby by³y one œwiadczone. Dziękuję za rozmowę. 9

10 nr 34 POLSKIE SAMORZĄDY Radzionków dla inwestora Niespełna 20 tysięczny Radzionków to miasto na gospodarczej mapie Śląska szczególne, jeśli brać pod uwagę warunki rozwojowe i lokalizację dla różnego rodzaju inwestycji. Radzionków jest otoczo ny gęstą siecią dróg krajowych i wojewódzkich, posiada dobrze roz winiętą komunikację kolejową i autobusową. O 15 kilometrów od miasta znajduje się Międzynarodowy Port Lotniczy Katowice Pyrzo wice, który ma ciągle rozbudowywane stałe połączenia z kilkoma stolicami europejskimi i z większością portów lotniczych w Niem czech. Na Odrze w Gliwicach, odległych od Radzionkowa o 25 kilo metrów, działa port rzeczny, dzięki któremu można tanio transporto wać towary do Szczecina, a także do Europy Zachodniej. 70 procent budynków po³o onych na terenie gminy jest w³asnoœci¹ prywatn¹ jego mieszkañców. Miasto dysponuje sprawn¹ administracj¹ samorz¹dow¹ i jest wewnêtrznie zintegrowane. Panuje tutaj znakomity klimat dla prowadzenia biznesu, o czym œwiadczy nie tylko to, e dzia³a tu ponad 1000 podmiotów gospodarczych, ale i fakt, i w ci¹gu ostatnich piêciu lat wartoœæ zainwestowanych w granicach Radzionkowa œrodków zamknê³a siê w kwocie 20 milionów. Inwestycje w przeliczeniu na jednego mieszkañca stawiaj¹ Radzionków w czo³ówce polskich miast. Powszechny dostêp do internetu œwiadczy o nowoczesnoœci i kreatywnoœci tutejszego spo³eczeñstwa. Du a czêœæ m³odzie y studiuje, co ma wp³yw na to, e wysoko kwalifikowanych kadr nie trzeba szukaæ daleko. O tym, e warto zwi¹zaæ swoje losy z Radzionkowem przekonali siê m.in. u IVG TERMINAL SILESIA Sp. z o.o. 100% udzia³ów w firmie posiada firma niemiecka IVG Logistik GmbH z Bonn, bêd¹ca czêœci¹ grupy IVG Immobilien AG Bonn. Firma wybudowa³a w Radzionkowie najnowoczeœniejsz¹ bazê paliw p³ynnych w Europie. Koszt inwestycji ok. 14 mln EURO. u ZAK AD PRZETWÓRSTWA MIÊSNEGO H.A.M. Firma polska. Buduje w Radzionkowie zak³ad przetwórstwa miêsnego. Wartoœæ zainwestowanych œrodków do koñca 2003 roku, ok. 4 mln. EURO. u CENTRUM TENISOWE HAPPY MATCH Sp. z o.o. Firma ze 100% udzia³em kapita³u niemieckiego. Wybudowa³a w Radzionkowie nowoczesny oœrodek tenisowy z kortami krytymi i otwartymi. Koszt inwestycji ok EURO. u O & S COMPUTER SOFT OR OWSKI Spó³ka komandytowa - Firma komputerowa, która buduje w Radzionkowie nowoczesny biurowiec z przeznaczeniem na siedzibê swojej firmy. u IZI MANKIEWICZ W³aœciciel firmy Piotr Mankiewicz wybudowa³ pierwsze i jak dot¹d jedyne w Polsce Muzeum Chleba. Rocznie odwiedza je oko³o osób. Radziñczanie maj¹ jednak znacznie wiêksze aspiracje. Uwidaczniaj¹ siê one w wysi³kach w³adz samorz¹dowych, dziêki którym od 22 maja 2004 roku w mieœcie obowi¹zuje nowy kompleksowy Miejscowy Plan Zagospodarowania Przestrzennego. Tym samym samorz¹d Radzionkowa sta³ siê pierwszym w województwie œl¹skim i jednym z pierwszych w Polsce, który posiada tego typu dokument obejmuj¹cy obszar ca³ej gminy. Jest oczywiste, e dziêki temu z kilku miesiêcy do tygodnia skróc¹ siê procedury niezbêdne do rozpoczêcia starañ o pozwolenie na budowê. To du y atut, którego wagê powinni doceniæ inwestorzy, doœwiadczeni w pokonywaniu urzêdniczej mitrêgi w naszym kraju. Miasto posiada gotowe tereny inwestycyjne i staje otworem dla wszystkich osób chêtnych zainwestowaæ swój kapita³ i doœwiadczenie. Wszelkich niezbêdnych informacji mo na zasiêgn¹æ w Urzêdzie Miasta. www. Gustaw Jochlik Burmistrz Radzionkowa BEZROBOCIE 10 Jednym z najpoważniejszych problemów społecznych, gospodarczych i politycznych, z jakimi borykają się współczesne społeczeństwa, jest zjawisko bezrobocia. Wiek XX można nazwać dla wielu państw Unii Europejskiej, jak również dla naszego kraju, wiekiem bezrobo cia. Początek nowego stulecia także nie zapowiada się ciekawie, wręcz przeciwnie w wielu krajach przyniósł pogorszenie sytuacji na rynku pracy. W okresie między 1997 a 2001 r. stopa bezrobocia w krajach Unii Europejskiej zmniejszyła się od 10% do 7,4 %, ale od roku 2002 ponownie zaczęła rosnąć. Obecnie po przystąpieniu 10 ciu nowych państw do Unii Europejskiej stopa bezrobocia wynosi 8,0%, zaś w strefie euro 8,8%. Jak przeciwdziałać? Z uwagi na tak wysok¹ stopê bezrobocia, problem ten jest w ostatnich latach w centrum zainteresowañ polityków i mediów krajów cz³onkowskich, przypominaj¹cych, e zjawisko to stanowi najwa niejszy problem wspó³czesnego œwiata. W³adze Unii Europejskiej k³ad¹ du y nacisk na zwalczanie poszerzaj¹cego siê bezrobocia i podejmuj¹ wiele starañ na rzecz wzrostu zatrudnienia. Podniesienie polityki zatrudnienia do wy- szej rangi oraz nadanie jej charakteru priorytetowego nast¹pi³o w chwili podpisania 2 paÿdziernika 1997 roku Traktatu Amsterdamskiego, który wszed³ w ycie 1 maja 1999 roku. Od tego czasu problematyka wzrostu zatrudnienia i zwalczania bezrobocia jest uwzglêdniana przy kszta³towaniu ró nych wspólnych strategii. Rada Europy podkreœla, i najistotniejszym zadaniem w zwalczaniu bezrobocia jest wspó³praca miêdzy poszczególnymi pañstwami cz³onkowskimi, inwestowanie w edukacjê, wprowadzenie wysokich standardów w dziedzinie pracy, organizowanie szkoleñ zawodowych, usprawnienia funkcjonowania europejskiego rynku pracy, zwiêkszenia mobilnoœci pracowników oraz zapewnienie równych szans kobietom i mê - czyznom w dostêpie do rynku pracy. Na szczytach Unii Europejskiej, miêdzy innymi w Cardiff i Kolonii, na których g³ówn¹ uwagê poœwiêcono tworzeniu sprzyjaj¹cych warunków na rynku pracy uznano, e celem wzmocnienia strategii zatrudnienia niezbêdne jest przeprowadzenie g³êbokich makroekonomicznych reform. Chodzi g³ównie o podniesienie konkurencyjnoœci pañstw cz³onkowskich oraz zwiêkszenie efektywnoœci funkcjonowania wspólnego rynku towarów i us³ug. Ponadto na szczytach tych zwrócono uwagê na koniecznoœæ odbiurokratyzowania gospodarki, tak by zmniejszyæ obci¹ enia ma³ych przedsiêbiorstw, utrzymuj¹cych liczne miejsca pracy. Na szczycie w Lizbonie zaœ, który odby³ siê w maju 2000 roku Rada Europy uzna³a za mo liwe zwiêkszenie do 2010 roku œredniej stopy zatrudnienia w Unii Europejskiej, przy czym g³ównym Ÿród³em tego wzrostu ma staæ siê kszta³cenie ustawiczne. W czasach, jakie nasta³y, wiedza zdobyta przestaje byæ trwa³ym zasobem, lecz sta³a siê

11 W UNII EUROPEJSKIEJ RADZIONKÓW nr 34 ków in the lead of Polish towns and cities. The general access to the Internet that the inhabitants enjoy is an evidence of the modern attitude and resourcefulness of the local community. A significant part of young people study at universities, hence there will be no problems with finding highly qualified specialists. The following companies have already found that it is worthwhi le to build their future in Radzionków. Stacja Paliw IVG Terminal Silesia. Foto: Archiwum IVG Terminal Silesia. Radzionków for the Investor Radzionków, a town with less than inhabitants, is a spe cial place in the economic map of Silesia, when development condi tions and location for all type investment projects are taken into consideration. Radzionków is surrounded by a dense network of national and provincial roads and has a well developed railway and bus transport services. 15 kilometres from the town, there lies the Katowice Pyrzowice International Airport with a constantly expan ding network of connections with a number of European capitals and with most of airports in Germany. On the Odra River, in Gliwice located 25 kilometres from Radzionków, there is a river port which enables inexpensive transport of goods to Szczecin, and further on, to the Western Europe. 70 percent of buildings located in the commune territory are a private property of the inhabitants. The town has an efficient local government administration and is internally integrated. There is a favourable climate for doing business, which is proved not only by the activity of more than 1000 business entities registered here, but also by the fact that in the recent five years, the value the financial means invested within the borders of Radzionków reached the amount of 20 million. The investments per capita put Radzion u IVG TERMINAL SILESIA Sp. z o.o. 100% shares in the compa ny belongs to the German company IVG Logistik GmbH from Bonn, which is a part of the IVG Immobilien AG Bonn group. The company constructed in Radzionków the most modern liquid fuel depot in Europe. The investment cost is ca. EURO 14 mill.. u H.A.M. MEAT PROCESSING PLANT a Polish company. It is constructing in Radzionków a meat processing plant. The value of the means invested by the end of 2003 is ca. EURO 4 mill. u CENTRUM TENISOWE HAPPY MATCH Sp. z o.o. It is a company with a 100% share of German capital. It constructed in Radzionków a modern tennis centre with roofed and open courts. The investment cost is ca EURO. u O & S COMPUTER SOFT ORŁOWSKI Spółka komandytowa / Limited Partnership/ A computer company that builds in Radzion ków a modern office building intended for the company s business office. u IZI MANKIEWICZ Piotr Mankiewicz, the firm owner, has constructed the first, and so far the only one in Poland, Museum of Bread. Each year, ca people visits the museum. Inhabitants of Radzionków, however, aim much higher. This is evident from the efforts of the municipal authorities which resulted in the new, complex, Local Development Plan. Thus the municipa lity of Radzionków has become the first one in the Province of Śląsk /Silesia/, and one of the first in Poland, which has such a document covering the territory of the whole commune. It is obvious that owing to this, the procedures necessary for starting efforts aimed at obtaining a building licence will shorten from a few months to a week. This is a great advantage which should be appreciated by investors having some experience in dealing with bureaucratic ob stacles in our country. The town owns ready investment sites and stands open for all those willing to invest their capital and experience. All necessary information are available at the Town Office. www. Gustaw Jochlik Mayor of Radzionków W UNII EUROPEJSKIEJ procesem trwaj¹cym przez ca³e ycie. Chc¹c funkcjonowaæ swobodnie w otaczaj¹cym nas œwiecie musimy stale podnosiæ nasze kwalifikacje i umiejêtnoœci, tak by nad¹ yæ i sprostaæ wyzwaniom wspó³czesnej gospodarki. Nie zastosowanie siê do tych wymogów grozi zepchniêciem na tzw. margines spo³eczny. Wiêkszoœæ pracodawców zainteresowana jest tym, by ich pracownicy uczestniczyli w ró nego rodzaju kursach i szkoleniach. Podnoszenie kwalifikacji pracowników uznaj¹ za inwestycjê, która musi siê przyczyniæ do wzrostu zysków przedsiêbiorstwa. Szkolenia takie maj¹ za zadanie zapewniæ pracownikom ochronê przed dezaktualizacj¹ wiedzy. W Lizbonie Rada Europy uzna³a, e jednym z g³ównych narzêdzi zwalczania bezrobocia jest organizowanie kursów przekwalifikowania. Szkolenia tego typu odgrywaj¹ obecnie znacz¹c¹ rolê w zwalczaniu bezrobocia i zwiêkszaj¹ szansê na znalezienie pracy, a ponadto zapewniaj¹ osobom, które utraci³y pracê mo liwoœæ podtrzymania pewnej aktywnoœci zawodowej. Organizowanie szkoleñ wydaje siê w obecnych warunkach gospodarczych najbardziej efektywn¹ form¹ pobudzania aktywnoœci zawodowej zarówno na lokalnych jak i krajowych rynkach pracy i choæ wymaga jeszcze wielu ulepszeñ w kwestiach formy, treœci, czy stosowania metody oraz dopracowania przynosi jednak wiele pozytywnych efektów. Jedn¹ z najbardziej nowoczesnych form ustawicznego kszta³cenia jest e-learning, czyli kszta³cenie na odleg³oœæ. System taki w chwili obecnej najbardziej jednak jest rozpowszechniony w krajach wysoko rozwiniêtych. Nauczanie za pomoc¹ komputera, czy video-konferencji ma na celu upowszechnienie procesów edukacyjnych bez koniecznoœci przenoszenia siê z jednego miejsca w drugie i pokonywania du ych odleg³oœci. Metoda ta zosta³a zatem uznana za najbardziej komfortow¹, lecz wykorzystywana jest g³ównie przez organizacje dzia- ³aj¹ce w skali miêdzynarodowej. System kszta³cenia na odleg³oœæ dotar³ tak e do Polski, lecz z uwagi na ograniczony jeszcze dostêp ogó³u ludnoœci do Internetu nie rozpowszechni³ siê on tak, jak w krajach wysoko rozwiniêtych. Dzia³aniem niezbêdnym na rzecz rozwoju metody kszta³cenia na odleg³oœæ w Polsce jest przede wszystkim koniecznoœæ wspó³tworzenia regionalnego rynku wiedzy opartej na nowoczesnej technologii. Technologia ta bowiem i jej rozwój to trend, który postêpowa³ bêdzie naprzód bez naszej woli. Rozwój systemu nauczania na odleg³oœæ w Polsce oznacza szansê w nadrobieniu luki edukacyjnej. Ponadto kszta³cenie tego typu zapewni tak e wiêksz¹ przepustowoœæ systemu edukacji w naszym kraju. Wiedza zdobyta zaœ za pomoc¹ tej metody ma przede wszystkim zapewniæ elastycznoœæ w reagowaniu na potrzeby rynku pracy oraz ma szybko i umiejêtnie nauczyæ wykorzystywania coraz bardziej nowoczesnych technologii, a tak e ma pomóc w zdobywaniu kwalifikacji, jakie wymagane bêd¹ w najbli szej przysz³oœci. Aby jednak efekty te by³y zadowalaj¹ce - niezbêdna jest wspó³praca miêdzynarodowa w zakresie identyfikowania przysz³ych potrzeb kadrowych i edukacyjnych oraz w zakresie finansowania podejmowanych dzia³añ edukacyjnych. Danuta Kiera 11

12 nr 34 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ IMIELIN Dobre miejsce do życia Z JANEM CHWIĘDACZEM burmistrzem Imielina rozmawia Jacek Broszkiewicz 12 Utarło się przyjmować, że Polska małomiasteczkowa, to osto ja zaściankowości i marazmu, swoistej niemocy, siedlisko biedy. Jakie ma Pan odczucia spotykając się z takimi opiniami? - W dzisiejszej dobie to, czy ma³e miasteczko le y blisko wielkiej aglomeracji z Imielina do Katowic jedzie siê 15 minut, w tym wiêksz¹ czêœæ drogi autostrad¹ A-4 - czy te w oddaleniu od du ych oœrodków miejskich traci na znaczeniu. Naturalnie, mamy wiêksze szanse rozwoju, bo osiedlaj¹ siê u nas z regu³y zamo ni mieszkañcy aglomeracji w ci¹gu ostatnich lat wybudowali ponad 150 domów ale w ostatecznym rozrachunku o tempie przemian decyduje spo³ecznoœæ tu zasiedzia³a, jej zdolnoœci i zaradnoœæ. Prawda o ma³ych miasteczkach jest z³o ona i nie mo na jej generalizowaæ. Jedno jest wszak e pewne: samorz¹dnoœæ jest potê n¹ dÿwigni¹ rozwoju, ale te rozwój zale y od konkretnych ludzi. Jeœli jeszcze ktoœ taki jak my wygra³ los na loterii w postaci bardzo korzystnego po³o enia geograficznego, piêknego krajobrazu: lasów i zbiornika wodnego o powierzchni 750 hektarów, bliskiego i dobrego skomunikowania z du ymi centrami miejskimi: Katowicami, Tychami, Mys³owicami, posiadania atrakcyjnych terenów pod jednorodzinne budownictwo mieszkaniowe a poza tym potrafi gospodarowaæ i ma wizjê przysz³oœci - to raczej trudno siê dziwiæ, e bud et nasz jest stabilny ze wzglêdu na zród³a dochodów oraz posiada sta³¹ tendencjê wzrostow¹. Kiedyś w dużych miastach stawiano osiedla sypialnie, be tonowe pustynie. Dziś trwa eks odus poza miasto, do mniej szych, satelickich miasteczek, wręcz na wieś. Czy 7,5 tysięcz ny Imielin nastawia się wyłącz nie na pełnienie takiej roli? - Tak e takiej. Chocia przybywaj¹cy do nas nowi mieszkañcy, chc¹cy siê u nas osiedliæ s¹ mile widziani, to jednak podstawowym zadaniem w³adz samorz¹dowych jest dbanie o rozwój biznesu i ma³ej i œredniej przedsiêbiorczoœci. Warto wiedzieæ, e Imielin jest potentatem w bardzo w¹skiej specjalnoœci: mamy tu a 12 wytwórni ró nego rodzaju bram i ogrodzeñ. Mamy tradycje i chcemy rozwijaæ ma³y oraz œredni biznes, ale obecnie ju w specjalnej strefie, do inwestowania w której zachêcamy m.in. obni aj¹c podatki od nieruchomoœci. Nie bêdziemy wspieraæ w Imielinie przemys³u i wytwórczoœci uci¹ liwych dla codziennego ycia mieszkañców i niszcz¹cych œrodowisko naturalne. Ludzie nie po to porzucaj¹ bloki i zat³oczone, niebezpieczne centra wielkich miast, by to samo znaleÿæ w mniejszych oœrodkach, a i starym mieszkañcom Imielina nale y siê komfort czystej przyrody. W naszych trzech bankach obs³uga klienta trwa 2-3 minuty, w ka dym gospodarstwie jest telefon. Dla przedsiêbiorców takie udogodnienia maj¹ wa ne znaczenie. Ka dego roku zmieniamy plany miejscowe z terenów rolnych na mieszkalno-us³ugowe i oferujemy je w przetargach potencjalnym inwestorom oraz ludziom planuj¹cym siê u nas osiedliæ. Dbamy ju jednak o to, by pomiêdzy strefami produkcyjnymi i mieszkaniowymi nie dochodzi³o do kolizji interesów. To taki zharmonizowany rozwój w imieliñskim wydaniu. Jesteœmy przygotowani i potrafimy sprostaæ oczekiwaniom inwestorów. Czy temu małemu rajowi doprawdy niczego nie bra kuje? - Nasz¹ piêt¹ achillesow¹ jest brak kanalizacji i oczyszczalni œcieków. Trwaj¹ ju jednak pilne prace projektowe i bêdziemy siê staraæ o fundusze strukturalne z Unii Europejskiej. Tê bardzo kosztown¹ inwestycjê podzieliliœmy na siedem etapów. Pierwszy etap: budowa oczyszczalni i sieci kanalizacyjnej, która obejmie jedn¹ czwart¹ miasta, bêdzie kosztowa³ 20 milionów z³otych. To ogromna kwota jeœli wzi¹æ pod uwagê, e nasz ca³oroczny bud et to 15 milionów z³. Od dawna sk³adamy pieni¹dze na zapewnienie 30 procentowego wk³adu w³asnego, resztê mamy nadziejê uzyskamy z funduszu rozwoju regionalnego UE. Nie chcemy siê zapo yczaæ i pozostawiaæ sobie ma³o strawny pasztet na przysz³e kadencje samorz¹du. Ca³¹ inwestycjê planujemy zakoñczyæ w ci¹gu 8-10 lat. Jak to się robi, żeby mieć nadwyżki budżetowe? Przecież samorządy gremialnie narzekają na ciągły niedobór pieniędzy! - My jesteœmy przyzwyczajeni do ogl¹dania ka dej z³otówki kilka razy. Nie by³bym burmistrzem ju trzeci¹ kadencjê z rzêdu, gdybym nie dba³ o stan miejskiej kasy i m¹dre wydawanie pieniêdzy. Mieszkañcy Imielina maj¹ œwiadomoœæ, e ich pieni¹dze s¹ bezpieczne, e pos³u ¹ m¹drym i potrzebnym celom. Nie mamy siê czego wstydziæ w porównaniu z naszymi partnerami z niemieckiego powiatu ENZ po³o onego miêdzy Karlsruhe a Stuttgartem, z którym wspó³pracujemy wraz z Mys³owicami i Che³mem Œl¹skim. Podgl¹damy rozwi¹zania zachodnich s¹siadów, np. organizacjê bardzo dobrze funkcjonuj¹cego tam wysypiska œmieci, stra y po arnej, czy rozwi¹zania w polityce spo³ecznej, ale i tamtejszy starosta Karl Röckinger kiedy pokazaliœmy mu nasz nowy komisariat policji wybudowany przy udziale œrodków samorz¹dowych, dom kultury Sokolnia, nowy oœrodek zdrowia, czy wreszcie ratusz nie kry³ podziwu. Wszystkie nasze inwestycje i przedsiêwziêcia musz¹ mieæ i maj¹ standard europejski, w Imielinie na adn¹ partaninê nie ma zgody. Dobre gospodarowanie czy to pełna recepta na sukces? - To tylko czêœæ, choæ niezmiernie wa na. Nasz¹ polsk¹ bol¹czk¹ jest brak konsekwencji i kontynuacji raz zaczêtych dzia³añ i pomys³ów. Przyk³ad mojego miasta pokazuje, e mo na siê rozwijaæ i pokonywaæ trudnoœci, jeœli tylko uda siê zapewniæ ci¹g³oœæ dzia³ania i trzymanie siê raz przyjêtych ustaleñ. To prawda, e jesteœmy mistrzami improwizacji, ale w dzisiejszych czasach w wiêkszej cenie jest stabilne trzymanie siê raz obranej drogi, bo tylko taka polityka mo e przynosiæ efekty licz¹ce siê w skali spo³ecznej. Udaje nam siê unikaæ rozpolitykowania, nie ulegamy presjom, ani koniunkturalnym zabiegom organizacji politycznych czy spo³ecznych. Robimy swoje i z tego nas mieszkañcy rozliczaj¹. Czy jest Pan przygotowany na to, że w Imielinie będą się osiedlać obcokrajowcy? - Chyba jeszcze za wczeœnie na takie pytanie. Chocia, mamy ju jeden przypadek. To Litwini polskiego pochodzenia. Kilka lat temu wybudowali u nas dom. Bardzo du o Œl¹zaków wyjecha³o przed laty do Niemiec, ale teraz powracaj¹. Trudno ich jednak traktowaæ w kategoriach obcokrajowców. S¹ swoi. Miêdzy bajki, jak na razie, mo na w³o yæ strachy, e po nasz¹ ziemiê bêd¹ sta³y kolejki Niemców, Holendrów, Francuzów. Nasza ziemia jest droga. Kupuj¹c dzia³kê pod dom trzeba siê liczyæ z wydatkiem ok. 45 z³ za metr. Jednak e up³ynie jeszcze trochê czasu kiedy poziom ycia w Polsce i w krajach UE bêdzie porównywalny. Muszê jednak przyznaæ, e zachodnioeuropejskie osadnictwo w Imielinie by³oby czymœ nowym, ciekawym i na pewno urozmaici³o by ycie w naszym mieœcie. Jestem przekonany, e przybysze z UE czuliby siê u nas dobrze. Dziękuję za rozmowę.

13 UE: KTO NAS POPROWADZI? nr 34 Wybory do Parlamentu Europejskiego za nami. Polska od notowała najniższą spośród państw członkowskich frekwen cję wyborczą, co stało się powodem do wylewania łez nad stanem polskiej demokracji. Jak gdyby zapomniano prostą psychologiczną prawdę, że lęk przed nieznanym a Unia Europejska w miesiąc po naszym do niej wstąpieniu jest nadal takim tworem dla znakomitej większości Polaków ten strach i niechęć są stanami normalnymi i zrozumiałymi. To, że nie stanowimy wyjątku udowodniły społeczeństwa większości krajów nowej 10. teczna, to dlaczego jej nie zmodyfikowaæ tak, aby starcza³a na d³u ej? W³aœnie. To wszystko, co wy ej jednoznacznie wskazuje nie tylko na kryzys programów politycznych i ca³ego dotychczasowego stylu uprawiania polityki w Polsce. Pokazuje, jak zaœciankowy i oparty na zu ytych i prze ytych formach by³ i jest to styl. Co w zamian? Wydaje siê, e w dzisiejszym zglobalizowanym œwiecie, integruj¹cym siê Kontynencie, potrzebny jest zgodny wysi³ek elit intelektualnych na rzecz promocji takich kryteriów wy³aniania postaci kreuj¹cych Wódz, czy autorytet? Ale w Polsce nadal ma³o kto troszczy siê o dostarczanie ludziom wiedzy o UE, ma³o kto jest te na razie ni¹ zainteresowany, bo ma³o komu UE ju dziœ s³u y bezpoœrednio. Wydaje siê, e paradoksalnie gwa³townie szeregi euroentuzjastów zwiêksz¹ siê tam, gdzie s¹ obecnie znikome. Na wsi. Kiedy miliony rolników poczuj¹ w kieszeni zwitki banknotów z nadrukiem EURO, a stanie siê to ju niebawem partie populistyczne, strasz¹ce bankructwem polsk¹ wieœ bêd¹ musia³y mocno g³ówkowaæ, by utrzymaæ przy sobie ten elektorat. Wybory europejskie sk³aniaj¹ mnie do zastanowienia nad kryteriami wyborczymi rodaków. Kryzys zaufania do tzw. klasy politycznej jest niew¹tpliwy. O jego skali œwiadczy, e wyborcy chc¹ ju tylko mieæ pewnoœæ, i ich kandydat jest cz³owiekiem uczciwym, nie splamionym aferami i przekrêtami. Znamienne, e w³aœnie dlatego na listy wyborcze trafiaj¹ ludzie opatrzeni, niejako sprawdzeni i zweryfikowani w opinii publicznej. Trudno bowiem mieæ w¹tpliwoœci co do kondycji moralnej ludzi od lat goszcz¹cych na ekranach telewizorów, czy na stronach popularnych tygodników. Tych ludzi przeœwietlono wielokrotnie. I dlatego to oni s¹ teraz coraz czêœciej lokomotywami list wyborczych. To przykre i zasmucaj¹ce, e bohaterowie tabloidów i wiadomoœci z polityk¹, a ju z wartoœciow¹ myœl¹ polityczn¹ maj¹cych niewiele wspólnego, staj¹ siê liderami politycznej gry. Czy istotnie elektorat wierzy bardziej postaciom z reklamówek i talk show, ni powa nym politykom, maj¹cym program i wizjê? A mo e ci ostatni ju wymarli? Otó wydaje siê, e czas programów min¹³. Nikt ju nie traktuje powa nie broszurek i plików papieru pe³nych hase³ i wyliczeñ ekonomicznych. Ten prze ytek socjalizmu leg³ ju w gruzach. Dlatego, e z regu³y ten, kto wybory wygra, nie realizuje swoich programów. Dlaczego? Bo kapitalizm to taki ustrój, który nie znosi rewolucyjnych przemian. Ba! Nie znosi nawet niewielkiego gmerania w zasadach. Tak wiêc ca³a gra polityczna sprowadza siê w ekonomii, a ona najbardziej ludzi obchodzi, tylko do ograniczonego mamienia wysokoœci¹ progów podatkowych, wskazywania najbardziej obci¹ anych podatkami grup spo³ecznych oraz sposobu rozdzia³u produktu spo- ³ecznego. Na tak w¹skim polu trudno rywalizowaæ i trudno te spodziewaæ siê wymyœlenia prochu. Na tym tle wa nego znaczenia nabiera przypadek Andrzeja Leppera. Ten cz³owiek pierwszy dostrzeg³ w polskiej rzeczywistoœci zmierzch epoki walki na programy. Postawi³ na opcjê wodzowsk¹ i na niej wygrywa, choæ styl i konotacje odstrêczaj¹ i skazuj¹ w efekcie Samoobronê na marginalizacjê znaczenia. Bez Leppera, który, jak siê wydaje, nie jest niezniszczalnym psychicznie i wolnym od s³aboœci typem, Samoobrona jest niczym. Opcja wodzowska jest skuteczna, ale krótkowzroczna i ma³o perspektywiczna, zw³aszcza, kiedy poza krzykiem, odwo³ywaniem siê do najni szych instynktów, kalumniami rzucanymi na przeciwników i w kó³ko powtarzaniem tego samego, nie ma wiele do zaoferowania. Skoro jednak jest na krótk¹ metê sku- ycie polityczne w UE i pañstwach nale ¹cych do niej, by by³y to rzeczywiœcie postaci godne zaufania, wnosz¹ce coœ nowego, coœ wiêcej poza uczciwoœci¹, kreuj¹ce rzeczywisty rozwój. Parlament Europejski odzwierciedla stan spo- ³ecznoœci spo³eczeñstw, licz¹cej prawie pó³ miliarda ludzi. Te spo³eczeñstwa s¹ równie zró nicowane i barwne, ale s¹ te prawie identyczne pod wzglêdem struktur maj¹ procentowo podobn¹ liczbê g³upców, drani, geniuszy, przestêpców i normalnych uczciwych obywateli. Polska pod tym wzglêdem wcale nie ró ni siê od innych spo³eczeñstw europejskich. Idzie jednak o zbudowanie mechanizmu wy³aniaj¹cego nie drani i durniów, ale uczciwych i jednoczeœnie m¹drych. Nasze wybory pokazuj¹, e ta wizja jest jeszcze bardzo odleg³a. Statystycznie g³upców i miernot jest wiele, ale to nie oznacza, e oni powinni rz¹dziæ. Najwiêcej jest tych, którzy s¹ bierni, ale czy to w takim razie oni powinni rz¹dziæ? Ka da partia chce zagospodarowaæ nieaktywny elektorat, który roœnie. Wybory pokaza³y, e ju 80 proc. Polaków nie wierzy politykom i nie wierzy w zasadzie w demokracjê, bo nie g³osuj¹c rezygnuje ze swej wolnoœci. Dlatego te powinniœmy sobie zadaæ nastêpuj¹ce pytanie: czym jest sprawowanie rz¹dów w dzisiejszym œwiecie. Œwiecie, z dominuj¹c¹ rol¹ informacji, ale jeszcze nie wiedzy, i m¹droœci? To przecie nie œwiat mediów zabiega o wzglêdy polityków. Jest odwrotnie. I to jest chore. Najwiêkszym obecnie wyzwaniem dla demokratycznego œwiata jest uporanie siê z tymi paradoksami. Demokracja stoi na zakrêcie, nie chroni¹ jej autorytety, bo nie potrafi³a ich wykreowaæ i obroniæ. Tomasz Goc 13

14 nr 34 POLSKA NAUKA W UE: INSTYTUT TECHNOLOGII NAFTY W KRAKOWIE Z WINICJUSZEM STANIKIEM dyrektorem rozwoju i marketingu Instytutu Technolo gii Nafty im. Stanisława Pilata w Krakowie rozmawia Antoni Szczęsny Wiedza i etyka na rynku 14 Jakimi wskaźnikami można dzisiaj zmierzyć jakość badań naukowych? W jaki sposób określić, czy wyniki tych badań poda wane kontrahentowi mieszczą się w europejskich standardach naukowych? - To bardzo ciekawe pytanie, ale poniewa znajduje siê pan w Instytucie Przemys³owym Technologii Nafty, muszê wyraÿnie podkreœliæ, e nasz¹ g³ówn¹ dziedzin¹ dzia³alnoœci s¹ naukowe badania stosowane. Sami raczej nie zajmujemy siê badaniami podstawowymi, teoretycznymi, choæ i w tym zakresie wspó³pracujemy z oœrodkami akademickimi, które dzia³aj¹ na nasze zlecenie. Zajmujemy siê wiêc g³ównie badaniami maj¹cymi praktyczne zastosowanie w przemyœle. Misj¹ ITN jest transfer wiedzy i technologii do sektora chemicznego, naftowego, ma³ych i œrednich przedsiêbiorstw. Wymiernym wskaÿnikiem wartoœci naszej pracy jest bardzo du a iloœæ uzyskanych przez Instytut patentów, zawartych umów licencyjnych, knowhow, sprzedanych wyników badañ. To s¹ kryteria ogólnie przyjête w œwiecie, œwiadcz¹ce o poziomie i renomie danej placówki badawczej. Oczywiœcie podstawowym miernikiem jest efektywnoœæ ekonomiczna placówki, bo wiedza jest towarem podlegaj¹cym normalnym prawom rynku. To on ostatecznie weryfikuje wartoœæ naszej pracy. A weryfikuje j¹ pozytywnie. Warto wspomnieæ, e prócz sprawdzania siê na rynku uczestniczymy w ogólnym obiegu informacji naukowo-technicznej, bowiem wyniki naszych badañ zawieraj¹cych du y ³adunek teoretyczny publikujemy w prasie specjalistycznej, uczestnicz¹c w ten sposób w rozwoju nauki. Instytut od wielu lat dzia³a w europejskiej przestrzeni gospodarczej, obserwujemy zaostrzanie siê konkurencji tak e na naszym poletku, ale z drugiej strony niespotykane w historii tempo przemian cywilizacyjnych stwarza równie du e mo liwoœci. Polska, wstêpuj¹c 1 maja do UE, przyjê³a warunki i zobowi¹zania dotycz¹ce patentu europejskiego, tak wiêc wszystkie nasze zg³oszenia patentowe automatycznie zaczynaj¹ byæ chronione w ca³ej 450-milionowej spo³ecznoœci unijnej. Jest to niezmiernie wa ne, bo mamy do czynienia z ogromn¹ iloœci¹ oœrodków badawczych; prywatnych, pañstwowych, uczelnianych, oko³o 1600 centrami transferu technologii. ITN jest placówk¹ interdyscyplinarn¹. Sprzedaje i technologie i licencje oraz wyniki badañ, przez 60 lat by³ oœrodkiem, przez który przep³ywa³a najnowsza technologia dla polskich rafinerii. W dzisiejszej dobie rola rynku jest niepodważalna, czy jednak są inne mierniki przydatności takich placówek jak instytuty przemy słowe? Nierzadko można spotka opinie, że część z nich jest nieefek tywnym przeżytkiem z poprzedniego ustroju, a mimo to istnieją. - Ta opinia z pewnoœci¹ nie dotyczy Instytutu Technologii Nafty w Krakowie. O roli rynku jako najwa niejszego kryterium ju mówi³em. Nie od rzeczy jednak bêdzie wspomnieæ, e co cztery lata Komitet Badañ Naukowych, a obecnie Ministerstwo Nauki i Informatyzacji przeprowadza ranking, który pokazuje, kto jest w czo³ówce pod wzglêdem liczby wdro onych technologii, udzielonych licencji, uzyskanych patentów polskich i zagranicznych, liczby og³oszonych publikacji naukowych, liczby skomercjalizowanych i sprzedanych wyników badañ. Ten ranking decyduje o kategorii, jaka zostaje przyznana danej placówce. Jeœli chcieæ wyczerpaæ zagadnienie standardu i jakoœci prac naukowo-badawczych, to muszê zaznaczyæ, e w ITN s¹ one wykonywane w akredytowanych laboratoriach, pracujemy w systemie ISO 9001, a certyfikatu udzieli³o nam Biuro Veritas Quality International. Podnoszenie poziomu wiedzy i jakości badań, jak z tego wyni ka, leży w centrum uwagi ITN. W jaki sposób doskonalicie swój warsztat naukowy? - Nasi pracownicy ciesz¹ siê du ¹ samodzielnoœci¹ i sami zarz¹dzaj¹ sw¹ wiedz¹. Maj¹ œwiadomoœæ, e samodoskonalenie, poszerzanie horyzontów le y w najlepiej pojêtym ich i Instytutu interesie. Wa ne s¹ szerokie kontakty ze œwiatem nauki i staramy siê to gwarantowaæ uczestnicz¹c w ró nego rodzaju i organizuj¹c krajowe i miêdzynarodowe konferencje oraz sympozja. Stale dbamy o bliski i bezpoœredni kontakt z ludÿmi przemys³u. Oni s¹ nie tylko naszymi klientami, oni inspiruj¹ wiêkszoœæ naszej pracy. Wszystkie problemy pojawiaj¹ce siê w przemyœle naftowym staramy siê rozwi¹zywaæ na bie ¹co i w sposób jak najdoskonalszy. W zglobalizowanym i zinformatyzowanym świecie do rangi du żego problemu urasta kwestia ochrony własności intelektualnej. Efekty waszej pracy to wytwory umysłu. Czy są one bezpieczne? - Wspomina³em ju, e konkurencja jest ogromna. Nie ma ju ani murów, ani kurtyn, które w sztuczny sposób dzieli³y œwiat nauki i blokowa³y dostêp do najnowszych rozwi¹zañ. Ale konkurencja niesie za sob¹ koniecznoœæ elaznego stosowania siê do zasad etycznych obowi¹zuj¹cych w biznesie naukowym. Sprzeniewierzenie siê im w³aœnie dziêki globalizacji i informatyzacji wspó³czesnego œwiata, b³yskawicznie wychodzi na jaw i wtedy biada firmie, czy placówce, która dokona plagiatu lub nie uszanuje czyjegoœ patentu, czy know-how. Dziœ o pozycji firmy decyduje jej marka, na któr¹ pracuje siê latami. Trzeba na ni¹ chuchaæ i dmuchaæ. W przestrzeganiu zasad etyki upatrujê wiêc bezpieczeñstwa naszej myœli i konkretnych pomys³ów. Bardzo du o uwagi poœwiêcamy przegl¹daniu chronionych prawem przez 20 lat od zg³oszenia œwiatowych zasobów praw autorskich i patentowych na wynalazki, licencje i technologie. Naruszenie ich poci¹ga za sob¹ bardzo przykre konsekwencje. Jest to zadanie, które wype³nia kilkudziesiêciu naszych liderów produktów w poszczególnych w¹skich specjalnoœciach. - W globalnej gospodarce nie sposób zamknąć się tylko w granicach własnego kraju. Jakie są międzynarodowe kontakty ITN i ich rezultaty? - Te kontakty rozwinê³y siê bardzo dynamicznie 15 lat temu, z chwil¹, kiedy Polska wesz³a na drogê demokracji i przemian ustrojowych. Chocia i wczeœniej by³a szeroka wymiana z kolegami z krajów dawnego RWPG, a i zdarza³o siê, e nasi ludzie mieli okazjê zapoznawaæ siê z osi¹gniêciami naukowców m.in. z instytutów przemys³u naftowego we Francji, czy te przemys³u rafineryjnego i samochodowego we W³oszech. W czasach kryzysu lat 80. wymiana miêdzynarodowa prawie zamar³a i dopiero na pocz¹tku lat 90. szeroko otworzy³y siê wrota do wolnego œwiata i nasi naukowcy zaczêli wrêcz masowo uczestniczyæ w wymianie naukowej. Mamy bliskie kontakty z wiêkszoœci¹ przoduj¹cych w naszej bran y oœrodków, tworzymy z nimi cztery konsorcja naukowo-badawcze powo³ywane do rozwi¹zywania konkretnych problemów w skali makro lub wymagaj¹cych wiêkszych nak³adów. Mo na zaryzykowaæ tezê, e wspó³praca miêdzynarodowa traci taki charakter na rzecz wspó³pracy efektywnej pomiêdzy placówkami z ró nych krajów. Nikt nie ma interesu innego, jak zysk i pragmatyzm w tym, aby w³¹czaæ siê w globalny wymiar wspó³pracy. Wzglêdy polityczne nie maj¹ tu najmniejszego znaczenia. Liczy siê tylko kapita³ intelektualny oraz mo liwoœci materialne. To dlatego mo liwe jest dobre wspó³dzia³anie bogatych z tymi mniej zamo nymi. Bo przecie mo liwoœci intelektualne po obu stronach s¹ podobne. A u nas czasami wiêksze. Zajmujemy siê projektami zaliczanymi do VI Programu Ramowego Unii Europejskiej, co oznacza, e po³owê kosztów badañ konsorcjum naukowobadawczego finansuje UE, a pozosta³¹ czêœæ partnerzy. W³aœcicielem rezultatów tych badañ dotycz¹cych know-how, licencji, wiedzy, ochrony przemys³owej s¹ w³aœnie te konsorcja, a kontrahentami poszczególne bran e przemys³owe. Finansowanie badañ poch³ania ogromne kwoty liczone w milionach euro i dlatego tworzy siê miêdzynarodowe konsorcja wspierane przez œrodki unijne. Ten system rodzi nadzieje tak e dla Polski, bo umo liwia w miarê szybkie doganianie najwy ej rozwiniêtych pañstw Europy pod wzglêdem technologicznym i naukowym. - Dziękuję za rozmowę.

15 DOBRA MARKA STOMIL WOLBROM S.A. Stawiamy na ludzi i jakość Z GRAŻYNĄ KOZAK Dyrektorem ds. Personalnych Fabryki Taśm Transportowych Stomil Wolbrom S.A. rozmawia Jacek Broszkiewicz nr 34 Jakość kluczem do wiarygodności w jaki sposób na język konkretów można prze łożyć to hasło w rzeczywistości Wolbrom skiej Fabryki mam tu na myśli certyfika ty, nowe kontakty, zainteresowanie firmą na targach? Misj¹ naszej Fabryki jest dostarczanie odbiorcom produktów trwa³ych, niezawodnych i spe³niaj¹cych najwy sze wymogi bezpieczeñstwa. W realizacji tego zadania pomaga nam funkcjonuj¹cy system zarz¹dzania jakoœci¹, dziêki któremu uzyskujemy powtarzalnoœæ wszystkich parametrów wyrobów. Potwierdzeniem tego jest otrzymany Certyfikat Jakoœci EN ISO 9001:1994, przyznany w 1995 roku przez RWTÜV w Essen, recertyfikowany w ubieg³ym roku na zgodnoœæ z norm¹ ISO 9001 wersja Nasze fabryczne Laboratorium, wyposa one w najnowoczeœniejsz¹ aparaturê kontrolno-pomiarow¹, gwarantuje wiarygodnoœæ badañ surowców i produktów finalnych. Zosta³o to potwierdzone w 1998 roku akredytacj¹ przez Polskie Centrum Akredytacji w Warszawie i stanowi kolejny wa ny krok do Klienta w zakresie pe³nej zgodnoœci oferowanego towaru z wymaganiami i oczekiwaniami oraz odpowiedzialnoœci¹ za dostarczony wyrób. Ponadto mamy wdro ony System Zarz¹dzania Œrodowiskiem ISO 14001, co oznacza, e spe³niamy kryteria okreœlone w europejskich dyrektywach ekologicznych. Wytwarzanie produktów trwałych, nie zawodnych i bezpiecznych w eksploatacji to fundament budowania marki przedsię biorstwa. Jakie miejsce troska o markę zajmuje w strategii przedsiębiorstwa? - Podstawow¹. W warunkach wolnego rynku marka firmowa jest si³¹ napêdow¹ rozwoju firmy, dowodem jej konkurencyjnoœci. FTT Wolbrom zajmuje 54 pozycjê w Akademii Marek, co s¹dzê jest jej wystarczaj¹c¹ reklam¹. Nale ymy do grona firm Bia³ej Listy, a wiêc firm rzetelnych, opartych na zdrowych zasadach. Nasza europejskoœæ jest kontynuacj¹ wieloletnich przygotowañ tak pod wzglêdem standardów produkcji i metod ich wykonania, jak i obs³ugi klienta. Zawsze najwa niejsze dla nas jest oczekiwanie klienta. Warunkiem osiągania sukcesów na rynku jest w dzisiejszych czasach dbanie o właściwy i coraz wyższy poziom stoso wanych w produkcji technologii oraz po ziom zaoferowania samego produktu final nego. Jakie są i czym owocują kontakty przedsiębiorstwa ze światem nauki i tech niki stosowanej? - Tak, to prawda. Klient ma prawo oczekiwaæ coraz lepszych, doskonalszych produktów, a my staramy siê te potrzeby spe³niaæ, a czasem je wyprzedzaæ. St¹d wspó³praca przemys³u z nauk¹ staje siê niezbêdna. FTT Wolbrom S.A. wspó³pracuje z wieloma uczelniami i instytucjami badawczymi w Polsce i za granic¹. Naszymi sta³ymi partnerami w tej wspó³pracy s¹: AGH Kraków, Politechnika Œl¹ska, Politechnika Wroc³awska, WUG, GIG, EMAG Katowice, VVUU Ostrawa-Czechy, MAKNII Ukraina, WOSTNII- Rosja. Efekty tej wspó³pracy to m.in. uruchomienie produkcji pierwszych w Polsce taœm trudno zapalnych rok 1960, taœm z linkami stalowymi dla potrzeb kopalñ odkrywkowych rok 1967 oraz taœm odpornych na wysok¹ temperaturê rok I kolejna znamienna data dla podniesienia bezpieczeñstwa pracy pod ziemi¹ to rok 1992 uzyskanie dopuszczeñ i uruchomienie produkcji pierwszych w Polsce gumowych taœm trudnopalnych dla potrzeb górnictwa wêgla kamiennego. Nastêpne lata przynosz¹ kolejne nowe rozwi¹zania, jak taœma trudnopalna dla górnictwa podziemnego z profilowan¹ stron¹ noœn¹, przeznaczona dla przenoœników o nachyleniu powy ej do 25 stopni oraz pierwsza wykonana w Polsce taœma na rdzeniu solid woven typu monoplay. W 1996 wdro yliœmy do produkcji pojemnik anty-od³amkowy i jesteœmy jego jedynym producentem w Polsce. W dzisiejszej dobie, już rzeczywistości unijnej, o marce i pozycji firm de cydują nie tyle maszyny, choć to też ważne, co lu dzie, ich przygotowanie profesjonalne i ka pitał intelektualny. Jak w tym kontekście przygotowujecie się państwo do konkuren cyjnego starcia na rynku wewnętrznym i międzynarodowym? Przygotowywanie siê w tej chwili i równanie do standardów unijnych by³oby dzia³aniem, jak s¹dzê, mocno spóÿnionym. Od wielu lat strategi¹ personaln¹ w naszej firmie jest inwestowanie w kapita³ ludzki. Ju na etapie rekrutacji ocena kandydatów na pracowników mierzona jest w oparciu o kryteria osobowoœciowe oraz gotowoœæ do rozwijania niezbêdnych umiejêtnoœci. Doskonalenie i rozwój pracowników ma dla nas znaczenie kluczowe. Ustanowione w firmie wymagania kwalifikacyjne na wszystkie stanowiska pracy stawiaj¹ wysok¹ poprzeczkê przy naborze pracowników i s¹ konsekwentnie osi¹gane przez pracowników ju zatrudnionych. Poziom wykszta³cenia naszej za³ogi stale wzrasta, a my pomagamy im w rozwoju poprzez finansowanie szkoleñ. Poza szkoleniami typowo zawodowymi oraz ogólnorozwojowymi, tak zwanymi miêkkimi, ponosimy koszty studiów podyplomowych, które poszerzaj¹ i aktualizuj¹ wiedzê, podnosz¹ standardy kompetencyjne kadry mened erskiej do poziomu unijnego. Finansujemy ustawicznie naukê jêzyka angielskiego. Nowo przyjêci pracownicy zapoznaj¹ siê z prac¹ we wszystkich obszarach firmy, co daje im odpowiedni kapita³ wiedzy, procentuj¹cy w póÿniejszej karierze. Miar¹ naszej konkurencyjnoœci jest prawie stuletnie doœwiadczenie w tej trudnej materii, jak¹ jest guma, a stosunkowo niska fluktuacja oraz pracuj¹ce kolejne, coraz lepiej wykszta³cone, pokolenia pracowników pozwalaj¹ na zatrzymanie zdobytych doœwiadczeñ w firmie, ich sta³e doskonalenie i ulepszanie. Dziękuję za rozmowę. 15

16 nr 34 POLSKIE SAMORZĄDY W UNII EUROPEJSKIEJ: Bilans będzie dodatni Z BEATĄ SZYDŁO burmistrzem Brzeszcz rozmawia Ewa Grochowska 16 - Brzeszcze leżą na styku dwóch woje wództw małopolskiego i śląskiego. Jak tego rodzaju położenie wpływa na perspektywy rozwoju gminy? - Po³o enie gminy na styku regionów jest, moim zdaniem, bardzo dodatnim zjawiskiem. Mo na to zaobserwowaæ zarówno w dziedzinie kultury, tradycji jak i gospodarki. Na pewno nasza kultura wyró - nia siê na tle innych w powiecie. S¹dzê, e jesteœmy bardziej otwarci i uwra liwieni na pewne zdarzenia. Dla przysz³oœci rozwoju gminy jest, w moim przekonaniu, du a szansa. Jest tylko jeden warunek musimy tê szansê wykorzystaæ i umieæ to prze- ³o yæ na nasz¹ przysz³oœæ. Mówi¹c ju ca³kiem konkretnie, nasze po³o enie na styku dwóch województw daje mo liwoœæ oddzia- ³ywania na ró ne sfery ycia gospodarczego. Istnieje mo liwoœæ emanacji podmiotów gospodarczych zarówno z Ma³opolski, jak i ze Œl¹ska. Szczególnie, e mamy blisko do du ych oœrodków, takich jak Bielsko-Bia³a, Katowice, Tychy i Kraków. - Najważniejszym zakładem pracy w gminie jest kopalnia Brzeszcze, która jest przedsiębiorstwem w dobrej kondycji ekonomicznej. Czy rzeczywi ście życie gminy skupia się przede wszystkim wokół tej kopalni, czy też są inne kierunki rozwoju miasta? - Obecnie kopalnia jest tym podmiotem gospodarczym, który nadaje ton gminie. Tutaj zatrudniona jest wiêkszoœæ naszych mieszkañców. To równie wp³ywy do bud etu gminy z podatków, które stanowi¹ znacz¹cy procent naszych dochodów. Dziêki temu, e mieszkañcy maj¹ sta³e dochody, mo e rozwijaæ siê sfera us³ug. Mamy obecnie zarejestrowanych 1226 podmiotów gospodarczych, przede wszystkim w³aœnie us³ugowych. Uwa am jednak, e w 22-tysiêcznej gminie powinno byæ ich wiêcej. Mam nadziejê, e wkrótce bêd¹ siê pojawiaæ nowe. Stabilnoœæ gospodarcza i ekonomiczna jest na pewno du ym plusem. Zdajemy sobie jednak sprawê, e taka sytuacja nie bêdzie trwaæ zawsze. Dzisiaj kopalnia ma dobre perspektywy rozwoju na d³ugie lata. Niemniej nie mo na na bazie tylko jednego powa nego podmiotu budowaæ przysz³oœæ gminy. Uwa am, e naszym kierunkiem rozwoju musi byæ pobudzanie ma- ³ej przedsiêbiorczoœci, na bazie istniej¹cych ju podmiotów gospodarczych, g³ównie firm rodzinnych oraz stwarzanie szans rozwoju wiêkszym inwestorom. Gmina posiada tereny inwestycyjne z opracowanym programem ich rozwoju. S¹ to tereny poprzemys³owe po by³ym Ruchu II KWK Brzeszcze, z istniej¹c¹ infrastruktur¹. Chcemy, aby tam rozwija³y siê firmy. Szczególnie myœlimy o podmiotach prowadz¹cych produkcjê. Tereny s¹ do zagospodarowania praktycznie od zaraz. Muszê powiedzieæ, e jest nimi spore zainteresowanie, co mam nadziejê zaowocuje rozwojem na naszym terenie kolejnych podmiotów gospodarczych. Rozumiej¹c koniecznoœæ rozwoju takiego kierunku naszej gminy, podjêliœmy uchwa³y daj¹ce preferencje dla podmiotów chc¹cych inwestowaæ w tym rejonie. Nasze myœlenie i dzia- ³ania musz¹ obecnie zmierzaæ w kierunku w³aœnie pobudzania nowych form gospodarczych. Przysz³oœæ gospodarcz¹ widzê w ten sposób najwiêkszy podmiot gospodarczych to kopalnia, a oprócz niej na terenie gminy dzia³aj¹ce inne, mniejsze podmioty gospodarcze. To mo e zagwarantowaæ nam stabilnoœæ rozwoju. - Co zalicza Pani do najważniejszych i najtrudniejszych do rozwiązania pro blemów gminy? - Uwa am, e najwa niejszy jest w³aœnie ustabilizowany rozwój gospodarczy. Gmina mo e byæ w tym przypadku partnerem i stwarzaæ mo liwoœæ powstawania nowych podmiotów gospodarczych, wspieraæ inicjatywy przedsiêbiorców. Ale inicjatywa musi nale- eæ do ludzi, st¹d du ¹ wagê przyk³adamy do pobudzania aktywnoœci lokalnej na ró - nych p³aszczyznach. To na pewno jest w tej chwili dla Brzeszcz najwa niejsze. Je eli uda nam siê pobudziæ rozwój gospodarczy to mo emy byæ spokojni o los naszej gminy. Nie jesteœmy tu odkrywczy, bo jest to problem wiêkszoœci polskich miejscowoœci. - Jakie perspektywy otwiera przed Brzeszczami akcesja Polski do Unii Europejskiej? Pojawiają się przecież duże środki z funduszy strukturalnych. - Na pewno wi¹ ê z tym du e nadzieje. Mam jednak œwiadomoœæ, e szansê nale y wykorzystaæ poprzez dobre przygotowanie i rzeteln¹ pracê. Nic nie przyjdzie samo. To na pewno nie bêdzie ani ³atwe, ani nie stanie siê tak, e z dnia na dzieñ nasz kraj zmieni siê w krainê wszelkiej szczêœliwoœci. Trzeba mieæ œwiadomoœæ, e czeka nas trudny okres, czêsto pe³en wyrzeczeñ i rozgoryczeñ. Myœlê, e potrzebny jest przede wszystkim czas, abyœmy zaczêli naprawdê korzystaæ z tego, co niesie nam akcesja. Jednak ten czas musi byæ wype³niony prac¹, która da mo liwoœæ skorzystania z tej szansy. Mamy tu w Brzeszczach tego œwiadomoœæ. Uwa am, e bilans bêdzie ostatecznie dodatni. W perspektywie lat nasz kraj na pewno skorzysta z przyst¹pienia do Unii. Tak jak zawsze wszystko zale y od ludzi, a wiêc to my sami musimy stworzyæ sobie szansê. Osobiœcie cieszê siê, e moje dzieci bêd¹ ju mog³y swoje plany yciowe realizowaæ w innej rzeczywistoœci. Ich pokolenie na pewno bêdzie inaczej funkcjonowa³o w œwiecie i to jest ta najwiêksza nuta optymizmu, jak¹ ³¹czê z nasz¹ akcesj¹. Je eli chodzi o œrodki unijne, to na pewno mamy œwiadomoœæ, e obecnie daj¹ szan-

17 BRZESZCZE nr 34 sê zwiêkszenia inwestycji, rozwoju ró - nych dziedzin ycia publicznego. Muszê nawet powiedzieæ, e obserwujê w samorz¹dach coœ na kszta³t wyœcigu kto wiêcej zdobêdzie, kto wygra. Prawie jak na zawodach sportowych. Wygra ten, kto solidniej przeprowadzi trening i w³o y wiêcej wysi³ku w przygotowanie. Trzeba te pamiêtaæ, e aby skorzystaæ z tych œrodków nale y mieæ wk³ad w³asny. O tym nie zawsze siê mówi, a nie s¹ to ma³e pieni¹dze. No i jeszcze jeden warunek œrodki musz¹ byæ wykorzystane bardzo rzetelnie i dok³adnie rozliczone. - Czy kierowana przez Panią gmina współpracowała już z Unią Europejską w ramach programów przedakcesyj nych? - Próbowaliœmy. Trochê nam siê uda³o, ale ci¹gle czekamy na swoj¹ wielk¹ chwilê. Mam nadziejê, e teraz pojawi¹ siê dla nas wiêksze szanse i bêdziemy je umieli wykorzystaæ. - Jak ocenia Pani stan świadomości mieszkańców Brzeszcz, gdy przyjrzy my się temu, co nosi nazwę społe czeństwo obywatelskie? Wielu liderów samorządów w Polsce narzeka na małe zaangażowanie społeczności lokalnych w życie gminy. Jak jest tutaj? - Budowanie spo³eczeñstwa obywatelskiego to moja wielka ambicja. Uwa am, e to podstawa spo³ecznoœci lokalnych. Na terenie gminy dzia³a 30 ró nego rodzaju organizacji pozarz¹dowych. Ich liczba ci¹gle roœnie, co jest dla mnie wielk¹ satysfakcj¹. Dzia³aj¹ na ró nych p³aszczyznach. Uczestnicz¹ w yciu gminy poprzez w³¹czanie siê w dzia³alnoœæ na rzecz lokalnych spo³ecznoœci, opracowaniu strategicznych dla gminy programów. Dzia³aj¹ m. in. w dziedzinie oœwiaty, kultury, sportu, pomocy spo- ³ecznej, ekologii. Gmina wspiera ich poprzez dotacje, dofinansowanie realizowanych przez nie projektów, bezp³atnie udostêpniamy im lokale gminne. W wiêkszoœci ich siedziby znajduj¹ siê w budynku urzêdu gminy. Mamy tam takie ma³e centrum stowarzyszeñ i organizacji pozarz¹dowych. Budowanie spo³eczeñstwa obywatelskiego zaczynamy od najm³odszych. Moj¹ dum¹ jest parlament dzieci i m³odzie y gminy Brzeszcze, dzia³aj¹cy na terenie naszej gminy. Uda³o nam siê odrodziæ harcerstwo, które 2 lata temu powróci³o do Brzeszcz. Mamy Klub Wolontariusza. Oœrodek Kultury uczestniczy w programie Centrum Aktywnoœci Lokalnej i od 1999 roku prowadzi prace metodami CAL-owskimi. To dzisiaj przynosi konkretne efekty. Uda³o nam siê pobudziæ do dzia³ania wiele nowych œrodowisk. W tym roku powo³aliœmy Forum Stowarzyszeñ. Jest to p³aszczyzna wymiany doœwiadczeñ, informacji i wypracowywania kierunków rozwoju gminy. Wi¹ ê z nim du e nadzieje. My w Brzeszczach zbudowaliœmy spo³eczeñstwo obywatelskie, teraz musimy je rozwijaæ i dbaæ o nie. - Dziękuję za rozmowę. KATOWICKA SPECJALNA STREFA EKONOMICZNA S.A. Aktualności z KSSE u podpisano akt notarialny za³o enia spó³ki o roboczej nazwie Technopark Gliwice. Udzia³owcami spó³ki s¹: gmina Gliwice, Politechnika Œl¹ska i Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna S.A. u ROADSHOW Conferences 2004 Frankfurt przedstawiciele Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej wziêli udzia³ w konferencji prezentuj¹cej mo liwoœci inwestycyjne w Polsce po przyst¹pieniu Polski do Unii Europejskiej. W trakcie konferencji zosta³a przedstawiona oferta inwestycyjna KSSE. u reprezentanci KSSE wziêli udzia³ w katowickiej konferencji w ramach projektu Pilots for Europe promuj¹cego mo liwoœci i wyzwania stawiane ludziom biznesu w poszerzonej Unii Europejskiej. Partnerami projektu s¹ organizacje Junior Chamber International z Austrii, Francji, Holandii, Hiszpanii, otwy, Niemiec, Polski, Wêgier i W³och. Przedstawione zosta³y propozycje inwestycyjne KSSE wraz z uczestnictwem w panelu dyskusyjnym. u Dnia 24 maja w siedzibie Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej odby³y siê rokowania, których celem by³o wy³onienie podmiotu, który bêdzie prowadzi³ dzia³alnoœæ gospodarcz¹ na terenie Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Oferta obejmowa³a 16,7 ha z ogólnej powierzchni 50 ha terenów pod inwestycje na terenie Miêdzynarodowego Centrum Logistycznego w S³awkowie. Zwyciêzc¹ rokowañ zosta³a firma CZH z Katowic. Aktualnie na pozosta³ych terenach prowadzony jest podzia³ geodezyjny dla dwóch kolejnych inwestorów. u na terenie Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej w Czêstochowie, dokonano oficjalnego otwarcia produkcji firmy GUARDIAN, która ju od roku prowadzi swoj¹ dzia³alnoœæ. Zatrudnienie znalaz³o 300 osób, inwestycja obejmuje 180 mln. euro. Firma ta zajmuje siê miêdzy innymi produkcj¹ szyb typu float. u W dniach przedstawiciele Katowickiej Strefy Ekonomicznej wziêli udzia³ w II Polsko-Niemieckich Dniach Gospodarki w Weißwasser. Impreza ta ma charakter kooperacji transgranicznej. Targom towarzyszy³y sympozja i dyskusje panelowe na temat mo liwoœci wykorzystania potencja³u wspó³pracy transgranicznej po poszerzeniu Unii Europejskiej. wiêcej o KSSE na: u On 27 April 2004, a notary deed was signed on establishing a company acting under the provisional name of Technopark Gliwice. The company s shareholders are: the commune of Gliwice, the Silesian Technical University and the Katowice Special Economic Zone S.A. u ROADSHOW Conferences 2004 Frankfurt, May. Repre sentatives of the Katowice Special Economic Zone took part in the conference presenting investment opportunities in Poland upon Po land s accession to the European Union. In the course of the conferen ce, the KSEZ s investment offer was presented. u On 14 May 2004, representatives of the KSEZ took part in a conference in Katowice organized within the framework of the project called Pilots for Europe promoting opportunities and challenges that business people face in the expanded European Union. The project partners are Junior Chamber International organizations from Austria, France, Holland, Spain, Latvia, Germany, Poland, Hungary and Italy. KSEZ representatives presented the Zone s investment offers and participated in the panel discussion. Current Events from the Ka towice Special Economic Zone u On 24 May, negotiations were conducted in the registered office of the Katowice Special Economic Zone aimed at selecting an entity which will carry out business activity in the premises of the Katowice Special Economic Zone. The offer included 16.7 ha out of the total area of 50 ha earmarked for investment projects at the site of the Internatio nal Logistic Centre in Sławków. The negotiations proved successful for the CZH company from Katowice. At present, geodesic division is being carried out in the remaining areas for two subsequent investors. u On 2 June, at the premises of the Katowice Special Economic Zone in Częstochowa, the GUARDIAN company, which has already been running business for a year, launched officially its new production plant. The investment project worth EUR 180 mill. gave employment to 300 people. The company deals, among other things, with produc tion of float type panes. u In the period of 3 5 June, representatives of the Katowice Economic Zone participated in the 2 nd Polish German Days of Economy in Weißwasser. The event was organized within the framework of the trans border cooperation. The fair was accompanied by symposiums and panel discussions on prospects of exploiting the potential of the trans bor der cooperation in the period following the European Union s expansion. more on the KSEZ at: 17

18 nr 34 POLSKIE SAMORZĄDY Dlaczego Zabrze jest miastem leżącym w zachodniej części Wo jewództwa Śląskiego, łączącym tradycje przemysłowe z nowoczesnością. Na powierzchni 80 km2 mieszka tu obecnie 194 tyś. mieszkańców. 18 Dziêki przemyœlanej i konsekwentnie realizowanej polityce w³adz samorz¹dowych, Zabrze jest prê nie rozwijaj¹cym siê miastem, które zmienia swój przemys³owy charakter w obszarach gdzie rozwija siê przemys³ zwi¹zany z nowoczesnymi technologiami medycznymi, elektronicznymi, budowlanymi. Rozwija siê ma³a i œrednia przedsiêbiorczoœæ. W oœrodkach przemys³owych znajduje siê doskonale przygotowana kadra techniczna, tania si³a robocza, odpowiednia infrastruktura, hale, magazyny, uzbrojone nieruchomoœci i ogromny rynek zbytu. W ostatnich latach oddano szereg inwestycji poprawiaj¹cych standard ycia w mieœcie, m.in. przebudowano centrum miasta oraz przed³u ono ul. de Gaulle a. Gmina Zabrze jako jedna z pierwszych w Polsce z³o y³a wniosek do Funduszu Spójnoœci. W zakres tego wniosku wchodzi uporz¹dkowanie gospodarki wodno-œciekowej na terenie miasta. Koszt ca³kowity tej inwestycji wyniesie oko³o 90 mln euro. W 2003 roku decyzjê o wybudowaniu w Zabrzu centrum spedycyjno-rozdzielczego podjê³a Poczta Polska. Budowa terminalu ma byæ zakoñczona w przeci¹gu roku, a wartoœæ inwestycji wyniesie blisko 200 milionów z³otych. Centrum, w którym zatrudnienie znajdzie 1200 osób, ma obejmowaæ swoim zasiêgiem ca³e województwo œl¹skie oraz po³owê województwa opolskiego. Zabrzañski terminal ma byæ porównywalny, pod wzglêdem wielkoœci i iloœci rozdzielanych listów i paczek, do najwiêkszego i najnowoczeœniejszego w Polsce terminalu warszawskiego. Ma on segregowaæ ponad milion listów oraz blisko 19 tysiêcy paczek na dobê. Na terenie miasta znajduj¹ siê znane oœrodki naukowe takie jak Instytut Chemicznej Przeróbki Wêgla, Instytut Podstaw In ynierii Œrodowiska, Zak³ad Polimerów Polskiej Akademii Nauk oraz wydzia³y dwóch uczelni wy szych Œl¹skiej Akademii Medycznej i Politechniki Œl¹skiej. Swoj¹ siedzibê w Zabrzu ma tak e znane na ca³ym œwiecie Œl¹skie Centrum Chorób Serca oraz Fundacja Rozwoju Kardiochirurgii prof. Zbigniewa Religii. Wszystkie wy ej wymienione inwestycje dostarczaj¹ wysoko wykwalifikowane kadry dla zabrzañskiego rynku pracy. Powy sze zalety Miasta Zabrze nie s¹ jedynymi. Warto równie zwróciæ uwagê na poni sze zalety inwestowania w mieœcie: 1. Bardzo dobra, rozbudowana i roz wijająca się sieć dróg i innych połączeń komunikacyjnych. 2. Największa ilość dostępnych i pre ferencyjnych nieruchomości oferowa nych do sprzedaży w Polsce. 3. Bardzo dobra infrastruktura ko munalna i techniczna. 4. Potencjał kadrowy: techniczny, naukowy, medyczny. Teren przeznaczony pod budownictwo mieszkaniowe inwesto W perspektywie kilku lat Zabrze stanie siê jednym z najlepiej skomunikowanych miast w Polsce. Na po³udniu przetnie je budowana Autostrada A4, ³¹cz¹ca m.in. Wroc³aw, Katowice i Kraków. Wzd³u zachodnich granic pobiegnie Autostrada A1, (Gdañsk Warszawa - Œl¹sk). W œrodku miasta wybudowana zostanie Drogowa Trasa Œrednicowa wewnêtrzna œl¹ska autostrada. Tu przy granicy Zabrza, bêd¹ wybudowane trzy potê ne wêz³y komunikacyjne A1 i A4, A1 i DTŒ, A1 i DK88. Niew¹tpliwym atutem s¹ tak e po³¹czenia kolejowe i bliskoœæ nowoczesnych portów lotniczych (Katowice Pyrzowice i Kraków Balice). Kolejnym atutem Zabrza jest posiadanie w³asnych (gminnych), bodaj najwiêkszych w Polsce, zasobów gruntów pod inwestycje. W 2003 roku za sumê ponad 50 mln z³otych gmina kupi³a ponad 900 ha nieruchomoœci. Grunty te s¹ najwiêkszym atutem Zabrza w porównaniu do innych miast po³o- onych wewn¹trz aglomeracji œl¹skiej, które nie maj¹ takich mo liwoœci rozwoju. Dzia³ki te s¹ po³o one wœród zabudowy mieszkaniowej i dróg komunikacyjnych. S¹ niezabudowane, le ¹ w pobli u lasów i s¹ do-

19 W UNII EUROPEJSKIEJ: ZABRZE nr 34 Spe³nia ono przyjête w Unii Europejskiej normy techniczne i ekologiczne. Wybudowano tak e Zak³ad Segregacji i Kompostowni, w którym odzyskiwane s¹ surowce wtórne takie jak: papier, szk³o, tkaniny, metale i tworzywa sztuczne. kaniowe stować brze uzbrojone w media. Na oko³o 50 proc. tych terenów mo na inwestowaæ natychmiast. W sumie do dyspozycji inwestorów jest kilkanaœcie kompleksów gruntów. Ponadto mo liwoœci inwestowania zwi¹zane s¹ gruntami i budynkami po likwidowanych obiektach przemys³u ciê kiego. Na inwestorów czeka a 12 kompleksów gruntów o ³¹cznej powierzchni ponad 500 ha przeznaczonych do rewitalizacji i rekultywacji. W wiêkszoœci s¹ to ha³dy i sk³adowiska odpadów pogórniczych i pohutniczych. Mieszcz¹ siê one w strefach, w których dopuszcza siê zagospodarowanie o funkcjach wypoczynkowych, sportowo-rekreacyjnych oraz turystycznych. Na niektórych z tych obszarów przewidziano funkcje us³ugowe oraz produkcyjne. Miasto oprócz terenów przeznaczonych pod inwestycje proponuje tak e obiekty kubaturowe do wynajêcia i sprzeda y. Mo na w nich urz¹dzaæ hale produkcyjne, magazyny, sk³ady i bazy logistyczne. Oczywistym faktem jest, i w Zabrzu istnieje doskona³a infrastruktura techniczna oraz dostêp do najwa niejszych mediów. W ostatnich latach Gmina Zabrze zwiêkszy³a swoj¹ aktywnoœæ w dzia³aniach proekologicznych. Jest to istotne dla potencjalnych inwestorów. Dowodem tego jest przyznawana corocznie nagroda - certyfikat Gmina przyjazna œrodowisku za realizowane dzia³ania proekologiczne. W mieœcie dzia³a supernowoczesna Oczyszczalnia Œcieków Zabrze Œródmieœcie. Dziêki inicjatywie w³adz samorz¹dowych miasta pomyœlnie rozwi¹zano równie problem gospodarki odpadami, rekultywuj¹c ca³y obszar dotychczasowego wysypiska œmieci oraz buduj¹c nowoczesne centralne sk³adowisko odpadów komunalnych. Możliwości inwestycyjne 1. Przemys³ Maj¹c na uwadze przeprowadzan¹ transformacjê przemys³u ciê kiego oraz wy ej wymienione zalety miasta nale y siê spodziewaæ szybkiego rozwoju w Zabrzu nowych technologii high-tech oraz proekologicznych inwestycji. W tym miejscu warto zwróciæ uwagê, e w planach rozwojowych miasta, oprócz ju istniej¹cego zaplecza przewidziano tereny inwestycyjne zwi¹zane z baz¹ logistyczn¹, sk³adami i magazynami o powierzchni ponad 300 ha. 322 ha gruntu przeznaczono pod us³ugi i przemys³ zwi¹zany z motoryzacj¹. 2. Budownictwo mieszkaniowe Zgodnie z uchwa³¹ Rady Miejskiej w Zabrzu z 1999 roku inwestorzy maj¹ mo liwoœæ wydzier awiaæ grunty gminy na okres 10 lat w drodze bezprzetargowej na zorganizowane budownictwo mieszkaniowe. W mieœcie pod zabudowê mieszkaniow¹ przeznaczono oko³o 260 ha atrakcyjnie po³o onych terenów. Nale y zaznaczyæ, e Zabrze œwietnie nadaje siê na budownictwo mieszkaniowe. Wbrew stereotypom, a 62% powierzchni miasta zajmuj¹ tereny zielone, w tym: pola, parki, lasy, które mo na zagospodarowaæ. 3. Handel, us³ugi, przemys³, rekreacja w Zabrzu? W ostatnich kilku latach powsta³y 3 du e centra handlowe (M1, Platan, Makro) oraz liczne sklepy typu discount. Wiele znanych firm takich jak: Mostostal Zabrze S.A., PO- WEN S.A., Linodrut S.A., Logstor Sp. z o.o., Gazobudowa Sp. z o.o., DHL i wiele innych wybra³o Zabrze na swoj¹ siedzibê. Firmy te ci¹gle siê rozwijaj¹ i poszukuj¹ partnerów do wspó³pracy. Miasto Zabrze oferuje ponad 240 ha z przeznaczeniem na inwestycje produkcyjne. W mieœcie zlokalizowana jest równie czêœæ Katowickiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej gdzie na inwestorów czekaj¹ dodatkowe zwolnienia i ulgi podatkowe. Jerzy Gołubowicz Prezydent Zabrza Rozmieszczenie dostêpnych terenów inwestycyjnych i poprzemys³owych prezentuje poni sza mapa. Wszelkie informacje dotycz¹ce terenów pod przysz³e inwestycje dostêpne s¹ pod poni szymi adresami: Wydział Strategii, Rozwoju Miasta i Integracji Europejskiej Gabriela Karmasz Naczelnik Wydziału ul. Wolności 286 tel gkarmasz@um.zabrze.pl Wydział Geodezji Rafał Maćkowski tel rmackowski@gis.um.zabrze.pl 19

20 nr 34 GLOBALNA EDUKACJA Korespondencja własna z USA Jak to robią za Oceanem? 20 Z CHARLESEM W. GAY EM (Chuckiem) zastępcą Rektora na Stanowym Uniwersytecie w Utah Utah State Uniwersity Extension (USU Extension) rozmawia Beata Handzel - USU Extension, co właściwie oznacza ta nazwa? - USU-Extension to ³¹cznik umo liwiaj¹cy wykorzystanie wieloletnich doœwiadczeñ naukowych, eksperymentów i prac badawczych w rolnictwie, ogrodnictwie, dietetyce, ale tak- e w wychowaniu i pedagogice. W sk³ad USU- Extension wchodz¹ specjaliœci, naukowcy, studenci i pracownicy z ró nych obszarów i dziedzin ycia z olbrzymim potencja³em intelektualnym, wiedz¹, któr¹ my odpowiednio przygotowujemy, porz¹dkujemy i przedstawiamy w zrozumia³y i prosty sposób ka demu, kto tego zechce. - Czy USU Extension to nowy pomysł na wykorzystanie pracy naukowców w co dziennym życiu? - John A. Widtsoe by³ ojcem tego pomys³u ponad sto lat temu, za prezydentury Abrahama Lincolna. W 1895 roku rozpocz¹³ starania aby wykorzystaæ wiedzê naukow¹ w pracy na farmach w Utah. Podstaw¹ powodzenia by³a dobra wspó³praca pomiêdzy uczelni¹ a farmerami. W 1907 roku jako rektor Uczelni Widtsoe oficjalnie otworzy³ Wydzial Extension, a 20 lat póÿniej rz¹d aktem mianowania i œrodkami finansowymi rozpocz¹³ wyraÿne wsparcie dla USU- Extension. Czy obecnie coś pozostało z pierwot nego pomysłu? - Mam nadziejê a nawet jestem pewny, e gdyby dzisiaj John A. Widtsoe zobaczy³ uczelniê - by³by mo e trochê oszo³omiony rozmachem prac, ale generalnie dumny. USU-Extension ma swoje wydzia³y w ka dym stanie w USA. Zatrudniamy ponad pracowników. Najwiêkszy wydzia³ jest w Stanie Visconsin i zatrudnia blisko 1000 pracowników, najmniejszy w Nevadzie z oko³o 50 osobami. Dodatkowo posiadamy stale wspó³pracuj¹cych wolontariuszy. W jednym z programów dla dzieci mamy ich oko³o 130 tysiêcy! Jaka jest tematyka tegorocznych pro gramów? - Scenariusz naszych programów pisze ycie, s¹ to problemy dnia codziennego. Nasza Uczelnia podobnie jak organizm roœnie i zmienia siê, co jest wynikiem adaptacji do œrodowiska. Naszym celem jest odpowiadaæ prosto na czasem bardzo skomplikowane pytania. Jesteœmy sklepem z wiedz¹ i pomys³ami, jednak sam klient nie p³aci za towar. W takim razie kto finansuje to gigan tyczne przedsięwzięcie? - Œrodki finansowe p³yn¹ z 3 ró nych Ÿróde³; 13% to bud et federalny, 14% to bud et County tj. odpowiednika województwa w Polsce, 73% to œrodki w³asne USU. Ka dego roku przedstawiamy raport finansowy wydatkowanych œrodków a przede wszystkim przedstawiamy oddzia³ywanie programów na ekonomiê USA. Jak można uzyskać informacje o pra cach USU Extension? - U ywamy wszystkich sposobów informowania potencjalnych odbiorców. Propagujemy informacje w prasie, w radiu i w telewizji oraz na noœnikach elektronicznych. Nasza strona www. to http;//extension.usu.edu/cooperative/). Informacja jest w jêzyku angielskim, a wiem, e angielskim pos³uguje siê coraz wiêcej Polaków. Jest równie wersja w jêzyku hiszpañskim, co wi¹ e siê z sukcesywnie zwiêkszaj¹c¹ siê spo³ecznoœci¹ hiszpañskojêzyczn¹ w USA. Jaki procent mieszkańców stanu Utah korzysta z tej wiedzy? - 82% ludnoœci ma w domu internet i na co dzieñ z niego korzysta ludzi pos³uguj¹cych siê angielskim i 5000 hiszpañskim ka - dego dnia siêga po informacje. Œwiadcz¹ o tym raporty i sta³y kontakt z klientami. Panie Rektorze, stworzenie takiego systemu, ale przede wszystkim utrzyma nie wysokiego standardu wymaga chyba dużego wysiłku wielu ludzi? - Bardzo istotna jest kooperacja i wspó³praca na terenie ca³ego kraju. Codziennie wysy³am raporty do 3300 bezpoœrednich wspó³pracowników i otrzymujê blisko 400 odpowiedzi na godzinê. Jest to du y wysi³ek, ale tak e zaszczyt, który mnie spotyka od 40 lat. Jest to piêkna i bezinteresowna praca, byæ u ytecznym w yciu farmera, nauczyciela, lekarza. Ka dego dnia widzimy rezultaty naszej pracy, wysi³ek i trud tysiêcy pracowników i wolontariuszy. Czy wszystkie programy realizujecie Państwo w USA? - Tak Obecnie k³adziemy du y nacisk na edukacjê m³odzie y i dzieci. Drugim gor¹cym tematem jest stworzenie mostu pomiêdzy stale nap³ywaj¹c¹ ludnoœci¹ hiszpañskojêzyczn¹ a przepaœci¹ powsta³¹ w wyniku s³abego jej wykszta³cenia. W centrum naszej uwagi s¹ sprawy ochrony œrodowiska a zw³aszcza wody, gleby, hodowli zwierz¹t. Utah stoi na czele tego typu progra mów, z czego to wynika? - Utah jest skarbnic¹ wspó³pracy, jest to serce USU-Extension. Stworzyliœmy system, którego zazdroœci nam ca³y œwiat. Jednak zawsze s³u ymy rad¹ i informacj¹. Gdyby uczelnie w Polsce zainteresowa³y siê tym typem pracy jesteœmy otwarci na wspó³pracê. Przy okazji chcia³bym z³o yæ gor¹ce yczenia wszystkim Polakom w nowej europejskiej rzeczywistoœci. - Dziękuję za rozmowę. Charles W. Gay (Chuck) swoje ycie zawodowe i osobiste zwi¹za³ ze œrodowiskiem akademickim 40 lat temu, podejmuj¹c swoj¹ pierwsz¹ pracê w stanie Nowy Meksyk. Jest specjalist¹ i wysokiej klasy œwiatowym konsultantem w dziedzinie rolnictwa, hodowli zwierz¹t i agrokultury. Swoje bogate doœwiadczenie zdobywa³ w 50 krajach œwiata, gdzie mieszka³ i pracowa³. Dobrze pozna³ Amerykê Po³udniowa, Afrykê, Argentynê, Europê, Australiê, jednak Maroko i Paragwaj to jego ukochane kraje gdzie prze y³ kilka lat swojego ycia. Jest w³aœcicielem rancza w Utah, gdzie prowadzi hodowlê owiec, zna wiêc prace nie tylko w sektorze publicznym, ale tak e prywatnym.