AKADEMIA. pismo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej. numer dziewiêtnasty, maj nr ISSN

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "AKADEMIA. pismo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej. numer dziewiêtnasty, maj 2008. nr ISSN 1644-2881"

Transkrypt

1 AKADEMIA numer dziewiêtnasty, maj 2008 pismo Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej nr ISSN akademia maj 2008.p65 1

2 Witamy w Akademii 2 akademia maj 2008.p65 2

3 Witamy w Akademii W NUMERZE: str. 2, 38, 39 Ranking Newsweeka : Akademia Techniczno-Humanistyczna najlepsz¹ uczelni¹ w województwie œl¹skim str. 4-5 Informacje z ycia uczelni str. 6-7 Wybieralismy rektora i prorektorów: nowe w³adze rektorskie ATH na kadencjê str Wierzê w m³odszych: rozmowa z ustepuj¹cym rektorem prof. dr. hab. in. Markiem Trombskim str. 10 Rektor-elekt prof. ATH dr hab. in. Ryszard Barcik str. 11 Podwaliny pod uniwersytet: rozmowa z prof. ATH dr. hab. in. Ryszardem Barcikiem str Biblioteka musi mieæ przestrzeñ: rozmowa z dyrektor Biblioteki ATH Lilian¹ Linek str Dajemy wybór: rozmowa z Markiem Klimkiem, opiekunem Studenckiego Ko³a Naukowego Zarz¹dzania Rozwojem Równowa - nik str Artes liberales Monika Zaj¹c: Dialog z Innym w reporta ach Ryszarda Kapuœciñskiego str Rewolucji nie bêdzie: rozmowa z prorektorem ATH do spraw dydaktycznych prof. ATH dr. hab. in. Henrykiem Klam¹ str Z albumu profesora Andrzeja Harleckiego: Zachowujê harmoniê str. 29 O wspó³pracy szkó³ technicznych z ATH str Nowoœci Wydawnictwa Naukowego ATH str Juwenalia str Historia: Nauka przemys³: braæ pomys³y i... ryzyko str Goœæ Akademii: eurodeputowana Ma³gorzata Handzlik Szanowni Pañstwo! Wybór nowych w³adz Akademii Techniczno- Humanistycznej wywo³a³ ogromne emocje, nieuniknione w demokracji. Odchodz¹c z funkcji rektora, apelujê do Pañstwa z proœb¹ o wzajemny szacunek. Nie ukrywam, e jest to dla mnie bardzo wa ne, gdy czujê siê z t¹ uczelni¹ mocno zwi¹zany. Dlatego te szczególnie siê cieszê z wyniku, jaki uzyskaliœmy w rankingu tygodnika Newsweek. To wyj¹tkowy ranking, w którym bierze siê pod uwagê sukcesy zawodowe absolwentów. A przecie, obok badañ naukowych, dobrze przygotowani absolwenci to najwa niejsza rzecz dla uczelni. W rankingu tym zajêliœmy wysokie, pi¹te miejsce w Polsce i pierwsze miejsce w województwie œl¹skim. To dla nas naprawdê du y sukces. Cieszê siê, e nasi absolwenci s¹ tak dobrze postrzegani przez firmy w naszym regionie. Wci¹ rozwijamy wspó³pracê zagraniczn¹. To w³aœnie ta wspó³praca, tu na pograniczu, zarówno, jeœli chodzi o rozwój przemys³u, jak i o naukê, jest szczególnie wa na dla naszej przysz³oœci i dla przysz³oœci tego regionu. Wierzê, e moi nastêpcy kieruj¹cy uczelni¹ podczas kolejnych kadencji doprowadz¹ do przekszta³cenia jej w uniwersytet. Polecam uwadze Pañstwa, e w tym roku odbêd¹ siê wybory w³adz Konferencji Rektorów Uczelni Akademickich oraz Konferencji Rektorów Uczelni Technicznych, które to organizacje, jako uczelnia, aktywnie wspó³tworzymy. Poprawia siê nasza sytuacja finansowa. Dlatego przygotowywana jest podwy ka p³ac dla wszystkich pracowników. To, co dla mnie najwa niejsze, to dobro pracowników naszej uczelni i mam nadziejê, e równie mój nastêpca bêdzie ich ho³ubi³. yczê moim nastêpcom, aby byli zadowoleni ze swoich pracowników, pracownikom, aby byli zadowoleni ze swoich szefów. yczê wszystkim, aby nasza uczelnia rozwija³a siê nadal tak piêknie jak dotychczas. Prof. dr hab. in. Marek Trombski rektor Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej Akademia pismo Akademii Techniczno- -Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej ul. Mickiewicza 24, Bielsko-Bia³a Redaktor naczelny: Artur Pa³yga. Fotografie: Franciszek Dzida, redakcja. Na ok³adce: zdjêcie z juwenaliów 2008 Informacje z ycia uczelni opracowano na podstawie serwisu internetowego Rzecznik prasowy ATH Leszek Zaporowski. 3 akademia maj 2008.p65 3

4 Vivat Academia! 4 NAGRODA DLA PROFESOR NOWAKOWSKIEJ-KEMPNY Logopedzi z ca³ej Polski zebrali siê w sali Sejmu Œl¹skiego, by pomówiæ o wybranych problemach zwi¹zanych z emisj¹ g³osu i zwi¹zkami s³uchu z g³osem. W II Ogólnopolskiej Konferencji Logopedycznej uczestniczy³ wicewojewoda œl¹ski Adam Matusiewicz. Podczas konferencji wrêczono nagrodê Logopedia Sielsiaca prof. zw. dr hab. Iwonie Nowakowskiej-Kempny, organizatorce studiów logopedycznych na Œl¹sku, promotorce kilku doktoratów dotycz¹cych problematyki zaburzeñ mowy. Informacja ze strony: FIAT NAGRODZI M ODYCH NAUKOWCÓW Z ATH 4 marca m³odzi naukowcy z ATH odebrali ufundowane przez koncern samochodowy Fiat nagrody w edycji Nagrody Fiata Uroczystoœæ wrêczenia nagród odby³a siê w Politechnice Œl¹skiej w Gliwicach. Konkurs Nagród Fiata jest kierowany do absolwentów i pracowników tylko trzech polskich uczelni: Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej, Politechniki Œl¹skiej w Gliwicach i Politechniki Warszawskiej. W uroczystoœci uczestniczyli przedstawiciele koncernu Fiat, osoby nagrodzone wraz z promotorami (ATH i PŒ) oraz w³adze Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej i Politechniki Œl¹skiej w Gliwicach. W edycji Nagród Fiata w 2007 roku nagrodzone zosta³y nastêpuj¹ce prace: praca habilitacyjna dra hab. in. Jacka Nowakowskiego pt. Model silnika o zap³onie samoczynnym i jego zastosowanie do doboru parametrów regulacyjnych, praca habilitacyjna dra hab. in. Andrzeja Maczyñskiego pt. Pozycjonowanie i stabilizacja po³o enia ³adunku urawi wysiêgnikowych, praca habilitacyjna dra hab. in. Krzysztofa Brzozowskiego pt. Mikroskalowe modele emisji i dyspersji zanieczyszczeñ samochodowych, praca habilitacyjna dra hab. in. Janusza Juraszka pt. System modelowania z³¹czy zaciskanych, praca magisterska mgra in. Szymona Tetli pt. Uk³ad stabilizacji toru jazdy w samochodzie klasy A. Analiza teoretyczna oraz badawcza, promotor: dr in. Krzysztof Parczewski, opiekun naukowy: dr in. Kazimierz Romaniszyn, prof. ATH, praca in ynierska in. Damiana Moj esza pt. Badania trwa³oœciowe silników o zap³onie samoczynnym o pojemnoœci 1.3 dm 3, promotor: dr hab. in. Jacek Nowakowski. W konkursie mog¹ byæ prezentowane tematy prac habilitacyjnych, doktorskich i magisterskich z obszarów tematycznie pokrywaj¹cych siê z dzia³alnoœci¹ firm skupionych w koncernie FIAT, zgodnie z list¹ priorytetowych zagadnieñ dostarczan¹ i aktualizowan¹ przez sponsora. W ramach wspó³pracy ATH z Centrum Naukowo-Badawczym Fiata, istnieje dla naszych studentów mo liwoœæ korzystania ze stypendiów fundowanych przez przedsiêbiorstwa skupione w grupie Fiata, a tak e odbywanie praktyk w Centrum Badawczym w Turynie. (lz) Dla m³odych inwestorów 13 marca Studenckie Ko³o Naukowe M³ody Mened er zorganizowa³o wyk³ad i szkolenie pt.: Profesjonalny Inwestor, w ramach projektu Punkt Informacji M³odego Inwestora. Wyk³ad i szkolenie poprowadzili Dariusz Borkowski i Bogus³aw BrzeŸny z Domu Inwestycyjnego BRE Banku O/Bielsko-Bia³a oraz Jacek Borawski, specjalista ds. analiz Domu Inwestycyjnego BRE Banku. (lz) Socjolodzy semper in altum Oto list, który przyszed³ do Katedry Socjologii ATH z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagielloñskiego: Prof. dr hab. Ewa Jurczyñska Mc Cluskey Kierownik Katedry Socjologii Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej W imieniu ca³ej spo³ecznoœci Instytutu Socjologii UJ sk³adamy na rêce Pani Profesor wyrazy szczerego uznania i serdeczne gratulacje za ca³okszta³t wielostronnych osi¹gniêæ w dziedzinie dydaktycznej, naukowej i organizacyjnej. Dzia³alnoœæ Pani Profesor oraz funkcjonowanie Katedry opiera siê ca³y czas na trzech uniwersalnych zasadach, które ludzkoœæ wypracowa³a jako fundamenty swej kultury. 1. Plus ratio guam vis (bardziej rozumem ni si³¹), co widoczne jest w zabiegach o powstanie, utrzymanie i rozwój Katedry, a tak e w posiadaniu znakomitej kadry naukowej i poparciu wielu œrodowisk naukowych. 2. Semper in altum (zawsze wzwy ). Znajduje to swój wyraz w dzia³alnoœci wydawniczej, uzyskiwaniu awansów naukowych przez cz³onków Katedry i podnoszeniu poziomu studiów. 3. Per aspera ad astra (przez trudy i cierpienia do gwiazd). Mamy tutaj na myœli przede wszystkim poziom, który wynosz¹ z Katedry Pani Profesor licencjaci. Studenci znajduj¹ na Uczelni wspania³e warunki do rozwoju naukowego i startu w ycie zawodowe. Czêsto podejmuj¹ oni studia magisterskie w naszym Instytucie i koñcz¹ je z wysokimi ocenami. Serdecznie yczymy Pani Profesor, Katedrze Socjologii oraz studentom sukcesów w realizacji dalszych planów, a tak e zdrowia i szczêœcia w yciu osobistym. Kraków, 15 marca 2008 r. Prof. dr hab. Krystyna Slany Zastêpca Dyrektora Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagielloñskiego Nasz doktorant na Wydziale Filologicznym UŒ 30 kwietnia na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Œl¹skiego w Katowicach odby³a siê obrona rozprawy doktorskiej pracownika Katedry Studiów Œrodkowoeuropejskich, pana Krzysztofa Ferugi, absolwenta Wydzia³u Humanistyczno-Spo³ecznego Akademii Techniczno-Humanistycznej. Dr Krzysztof Feruga w swojej rozprawie doktorskiej zaj¹³ siê socjolingwistycznymi aspektami jêzyka molizañskich Chorwatów, najmniejszej diaspory chorwackiej zamieszka³ej w œrodkowo-wschodniej czêœci Pó³wyspu Apeniñskiego. Jego rozprawa zosta³a jednog³oœnie skierowana do druku. (lz) akademia maj 2008.p65 4

5 Konferencje KONFERENCJA NAUKOWA WSPÓ CZESNE PROBLEMY ZARZ DZANIA PRZEDSIÊBIORSTWEM Moment podpisania memorandum o wspó³pracy katedr zarz¹dzania. V MIÊDZYNARODOWA KONFERENCJA NAUKOWA NOWOCZESNE KIERUNKI W ROZWOJU LOKALNYM I REGIONALNYM W dniach maja w Zameczku w Wiœle rezydencji Prezydenta RP odby³a siê V Miêdzynarodowa Konferencja Naukowa pt. Nowoczesne kierunki w rozwoju lokalnym i regionalnym. Konferencja zosta³a zorganizowana przez Wydzia³ Zarzšdzania i Informatyki Akademii Techniczno-Humanistycznej. Przewodnicz¹cym komitetu organizacyjnego konferencji jest prof. dr hab. in. Ryszard Barcik, dziekan Wydzia³u Zarz¹dzania i Informatyki ATH, a od niedawna równie rektor-elekt. W tym roku organizatorzy goœcili uczestników zarówno z kraju, jak i z zagranicy. Wœród polskich uczestników konferencji znaleÿli siê oprócz wybitnych naukowców, reprezentuj¹cych ró ne oœrodki akademickie w Polsce, tak e w³odarze lokalnych i regionalnych miejscowoœci m. in. prezydent Bielska-Bia³ej Jacek Krywult, wójt gminy Czernichów Adam Kos, burmistrz Czechowic-Dziedzic Marian B³achut oraz burmistrz Strumienia Anna Grygierek. Przyjechali tak e goœcie z zagranicy, m.in. z Argentyny, S³owacji i Czech. Uroczystego powitania zaproszonych goœci i uczestników konferencji dokona³ rektor elekt ATH prof. dr hab. in. Ryszard Barcik. Nastêpnie konferencjê otworzy³ obecny rektor ATH prof. dr hab. in. Marek Trombski. W trakcie sesji plenarnych uczestnicy konferencji zaprezentowali swój teoretyczny i praktyczny dorobek w zakresie zarzšdzania rozwojem lokalnym i regionalnym. Wyst¹pienia uczestników mia³y charakter prezentacji multimedialnych, jak równie plakatów, przygotowanych w celu ukazania podjêtego tematu. Bardzo wa nym elementem konferencji by³o podpisanie w trakcie drugiej sesji plenarnej tzw. memorandum o wspó³pracy pomiêdzy katedrami zarz¹dzania Akademii Techniczno- Humanistycznej, Uniwersytetu w ylinie (S³owacja) oraz Uniwersytetu Œl¹skiego w Opawie (Czechy), której celem jest uzyskanie œrodków z Unii Europejskiej na realizacjê projektu w zakresie organizacji i funkcjonowania nowoczesnego centrum us³ug logistycznych. Memorandum podpisali: prof. dr hab. in. Ryszard Barcik (ATH), prof. dr hab. in. Frantisek Nemec (Uniwersytet Œl¹ski w Opawie) oraz prof. dr hab. in. Stefan Cisko (Uniwersytet w ylinie). W trakcie konferencji nie zabrak³o rozrywki. Uczestnicy mogli pos³uchaæ (i potañczyæ) tradycyjnej góralskiej muzyki i pospacerowac po malowniczej okolicy. W dniach czerwca 2008 r. w Szczyrku odbêdzie siê I Miêdzynarodowa Konferencja Naukowa Wspó³czesne Problemy Zarz¹dzania Przedsiêbiorstwem. Celem konferencji jest prezentacja problemów oraz wymiana doœwiadczeñ dotycz¹cych zarz¹dzania w przedsiêbiorstwach, ze szczególnym uwzglêdnieniem sektora MSP. Zakres tematyczny konferencji obejmuje koncepcje metodyczne oraz rozwi¹zania praktyczne ukierunkowane na wzrost efektywnoœci systemów i procesów zarz¹dzania. Prace i dyskusje bêd¹ siê odbywaæ w sesjach plenarnych obejmuj¹cych nastêpuj¹ce obszary tematyczne: zarz¹dzanie przedsiêbiorstwem konkurencyjnoœæ przedsiêbiorstw marketing makroekonomiczne uwarunkowania funkcjonowania przedsiêbiorstw finanse przedsiêbiorstw logistyka zarz¹dzanie produkcj¹ technologie informatyczne w zarz¹dzaniu przedsiêbiorstwem socjologia i psychologia zarz¹dzania problematyka BHP w zarz¹dzaniu przedsiêbiorstwem. Recenzowane referaty bêd¹ opublikowane w formie monografii. Organizatorzy: Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Bia³ej Wydzia³ Zarz¹dzania i Informatyki Katedra Zarz¹dzania Zak³ad Przedsiêbiorczoœci Wy sza Szko³a Zarz¹dzania Ochron¹ Pracy w Katowicach Wydzia³ Zarz¹dzania Katedra Zarz¹dzania i Psychologii Stosowanej SOCJOLODZY NA ZAMKU 16 i 17 maja 2008 r. na zamku Habsburgów w ywcu odbywa³a siê ogólnopolska konferencja naukowa zorganizowana przez Katedrê Socjologii ATH (Wydzia³ Zarz¹dzania i Informatyki). Tytu³ konferencji brzmia³: Eros-Pathos-Thanatos Œwiat(y) wartoœci spo³eczeñstwa polskiego u progu XXI wieku. Teksty referatów zostan¹ opublikowane w monografii naukowej. 15 marca w Starym Zamku w ywcu mia³a miejsce konferencja nukowa pt. Mêskoœæ (nie)mêska. Kryzys mêskoœci we wspó³czesnym spo³eczeñstwie fakty i mity. Organizatorami konferencji s¹ Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Bia³ej Katedra Socjologii oraz Komisja Socjologiczno- -Etnologiczna Towarzystwa Naukowego ywieckiego. Konferencja po³¹czona by³a z promocj¹ ksi¹ ki Mêskoœæ (nie)mêska. Wspó³czesny mê czyzna w zmieniaj¹cej siê rzeczywistoœci spo³ecznej pod redakcj¹ Katarzyny Pi¹tek. 5 akademia maj 2008.p65 5

6 Vivat Academia! WYBIERALIŒMY REKTORA... 6 akademia maj 2008.p65 6

7 Vivat Academia! I PROREKTORÓW Na zdjêciach na stronie 6: Prezentacja kandydatów na rektora: Ryszard Barcik, Iwona Adamiec-Wójcik, Józef Matuszek. G³osowanie. Oklaski dla zwyciêzców. Zdjêcia na str. 7: G³osowanie na kandydatów na prorektorów. NOWE W ADZE REKTORSKIE ATH NA KADENCJÊ Na zdjêciu na dole nowo wybrani prorektorzy, profesorowie Andrzej Harlecki, Henryk Klama, Jaros³aw Janicki. Uczelniane Kolegium Elektorów dokona³o wyboru w³adz rektorskich Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej na kadencjê Prof. ATH dr hab. in. Ryszard Barcik rektor ATH Prof. ATH dr hab. Jaros³aw Janicki prorektor ds. nauki i spraw ogólnych. Prof. ATH dr hab. in. Andrzej Harlecki prorektor ds. organizacji i rozwoju. Prof. ATH dr hab. Henryk Klama prorektor ds. dydaktycznych. (lz) 7 akademia maj 2008.p65 7

8 Vivant professores! WIERZÊ W M ODSZYCH mówi ustêpuj¹cy rektor Akademii Techniczno-Humanistycznej w Bielsku-Bia³ej, prof. dr hab. in. Marek Trombski 8 AKADEMIA: Panie Rektorze, w jakim stanie zostawia Pan uczelniê? Prof. dr hab. in. Marek Trombski: Uwa am, e w bardzo dobrym. W zesz³ym roku wyszliœmy z do³ka finansowego i po raz pierwszy mamy dwa miliony z³otych zysku. Oddaliœmy do u ytku nowy budynek, który wymaga jeszcze wykoñczenia. Mamy piêæ wydzia³ów i czternaœcie kierunków. Z³o one zosta³y wnioski o prawa doktoryzowania. Mamy dobr¹ kadrê. Porównuj¹c nasz¹ uczelniê z innymi uczelniami w Polsce stwierdzam, e jesteœmy w nienajgorszej sytuacji. W jakim kierunku rozwijaæ siê bêdzie uczelnia? Akademia Techniczno-Humanistyczna rozwija siê w stronê uczelni kszta³c¹cej tysiêcy studentów, co plasuje nas wœród œrednich uczelni w kraju, w sam raz na potrzeby tego regionu. Powinna byæ wielokierunkowa. Gdyby to ode mnie zale a³o, d¹ y³bym, jak tylko by³oby to mo liwe, do rozwoju nowych kierunków. Stara³bym siê pozyskaæ œrodki, aby je rozwijaæ i na pewno na tym bym nie oszczêdza³. Czy jest coœ, czego nie zd¹ y³ Pan zrobiæ? Za mojej kadencji nie zd¹ yliœmy uruchomiæ kierunku - budownictwo, na który jest u nas du e zapotrzebowanie. W Polsce coraz wyraÿniej zaczyna brakowaæ in ynierów. Przy obecnym stanie kadry in ynierskiej na Wydziale Budowy Maszyn i Informatyki jest to mo liwe. Rozmowy s¹ ju prowadzone. Mam pismo od uczelnianych zwi¹zków zawodowych popieraj¹ce utworzenie tego kierunku. Co jest, Pana zdaniem, najwa niejsze i najpilniejsze dla uczelni w chwili obecnej? Uzyskanie praw doktoryzowania na kolejnych czterech kierunkach: na mechanice, na jêzykoznawstwie, na zarz¹dzaniu oraz na in ynierii œrodowiska. Mamy przygotowan¹ kadrê, wiêc powinniœmy uzyskaæ te prawa bez wiêkszych problemów. Posiadaj¹c szeœæ kierunków z prawami doktoryzowania, mielibyœmy prawo nosiæ nazwê Uniwersytet Techniczno-Humanistyczny. Czy istniej¹ jakieœ zagro enia, na które Pana nastêpca na stanowisku rektora, powinien, Pana zdaniem, zwróciæ szczególn¹ uwagê? Powinien umiejêtnie godziæ d¹ enia pracowników do zwiêkszania p³ac z innymi niezbêdnymi wydatkami zwi¹zanymi z rozwojem uczelni. Bardzo wa na jest sta³a dba³oœæ o rozwój kadr. Rektor powinien zwracaæ uwagê na to, eby ludzie pracuj¹cy dodatkowo w szko³ach prywatnych, nie zaniedbali badañ naukowych, bo nie mo na mówiæ o uczelni akademickiej, jeœli nie prowadzi siê w niej badañ naukowych. Czyli zagro enia, na które chce Pan zwróciæ uwagê dotycz¹ uczelnianej kadry? Tak, bo uwa am, e si³¹ uczelni jest kadra. Aparaturê mo na kupiæ, budynki wybudowaæ lub wynaj¹æ, niezbêdne badania mo - na zrobiæ w innym oœrodku, a kadrê tworzy siê przez wiele lat. Naukowcy z uwagi na charakter ich pracy i d¹ enie do wyników indywidualnych s¹ ludÿmi trudnymi, czêsto konfliktowymi. Nie istniej¹ zagro enia zewnêtrzne, o których chcia³by Pan wspomnieæ? Dobra kadra poradzi sobie z ka dym zewnêtrznym zagro eniem. Wszystko zale y od kadry! Nie ma nic wa niejszego ni ludzie, którzy bêd¹ siê uto samiaæ z Akademi¹, a nie tylko traktowaæ uczelniê, jak miejsce gdzie siê zarabia na ycie. A jednak Pana sukcesy, te najbardziej widoczne z zewn¹trz, wydaj¹ siê byæ zwi¹zane z infrastruktur¹? Najpierw ludzie, a potem miejsce dla nich. Gdyby nie ludzie, to nic byœmy nie zrobili.wiele inicjatyw zosta³o zrealizowanych tylko dlatego, e znaleÿli siê odpowiedni, twórczy ludzie i to ludzie na uczelni i poza ni¹. Jakie Pan ma plany? Czym siê Pan zajmie po zakoñczeniu kadencji? To bêdzie zale a³o od nowych w³adz uczelni. Na pewno znajdê sobie jakieœ miejsce, tym bardziej, e nie narzekam na brak kontaktów. Poza tym nauczy³em siê do wszystkiego podchodziæ z dystansem. Nie pierwszy raz przestajê pe³niæ jak¹œ funkcjê. Jedno jest pewne. Nie zamierza Pan odpoczywaæ? Nie chcê odpoczywaæ. Mam co robiæ. Mam jeszcze sporo pomys³ów. Mo e Pan wyjawiæ któryœ z tych pomys³ów? Od d³u szego czasu noszê siê z myœl¹, eby opisaæ wydarzenia historyczne, które prze y³em, w których uczestniczy³em i o których wiem trochê wiêcej ni przeciêtny cz³owiek. Historia tej uczelni jest bardzo mocno zwi¹zana z Panem. Osiem lat kierowa³ Pan bielsk¹ fili¹ Politechniki ódzkiej i siedem lat by³ Pan rektorem ATH. Oprócz tego uda³o mi siê zorganizowaæ Wydzia³ Budowy Maszyn w Bielsku-Bia³ej, akademia maj 2008.p65 8

9 pierwszy samodzielny wydzia³ tutaj, i zosta- ³em pierwszym dziekanem tego wydzia³u, a to dziêki temu e wczeœniej by³em prodziekanem Wydzia³u Mechanicznego P do spraw filii w Bielsku-Bia³ej. Czyli zawsze mia³ Pan szczególne inklinacje do organizowania. Pierwszych umiejêtnoœci organizacyjnych naby³em w turystyce. Maj¹c 28 lat zosta³em prezesem Klubu Górskiego w odzi, który liczy³ 150 cz³onków i organizowa³ rajdy œwiêtokrzyskie, sudeckie oraz wiele obozów i imprez. Si³¹ rzeczy musia³em sobie dawaæ z tym radê. To by³a dla mnie œwietna szko³a organizowania. Wyjazd do Bielska równie mi w tym pomóg³. W odzi, na uczelni by³em m³odym pracownikiem zdanym zawsze na starszych. Kiedy ministerstwo zleci³o Politechnice ódzkiej zorganizowanie filii w Bielsku-Bia³ej, wezwa³ mnie kierownik katedry i powiedzia³: Panie doktorze, pan lubi góry. Wróci³ pan w³aœnie z æwiczeñ wojskowych, wiêc jest pan wypoczêty, to niech pan jedzie do Bielska i zorganizuje jakieœ zajêcia. I pojecha³em. Bardzo dobrze wspó³pracowalo mi siê z bielszczanami. To spowodowa³o, e ten pobyt organizacyjny trwa ju prawie czterdzieœci lat. Przyjecha³ Pan do Bielska-Bia³ej, aby tu wspó³organizowaæ filiê. By³em pierwszym cz³owiekiem, który nie przywióz³ wspó³pracowników ze sob¹, z odzi, tylko zacz¹³ zatrudniaæ bielszczan. Ówczesny docent Przemys³aw Wasilewski wyst¹pi³ do w³adz bielskich o przyznanie pomieszczeñ. Otrzymaliœmy wiêksz¹ czêœæ LO im. Kopernika. Potem, gdy profesor Wajand skoñczy³ kadencjê, wybrano mnie prodziekanem Wydzia³u Mechanicznego Politechniki ódzkiej do spraw filii w Bielsku-Bia³ej. W tym czasie zrobi³em habilitacjê. Oko³o 1980 roku pomyœla³em, e ju jesteœmy na tyle silni, e mo emy pokusiæ siê o samodzielny wydzia³. I wyst¹piliœmy o utworzenie takiego wydzia³u w Bielsku. Czyli to Pan by³ tego inicjatorem? Vivant professores! Tak, a zdania by³y podzielone. Nie wszyscy chcieli usamodzielnienia. Czêœæ osób uwa a³a, e lepiej jest, jeœli wydzia³ jest w odzi. Do tej pory wielu kolegów ma do mnie pretensje o utworzenie Akademii Techniczno-Humanistycznej. Twierdz¹, e lepiej by³oby, gdybyœmy pozostali fili¹ Politechniki ódzkiej. Nie przyjmuj¹ do wiadomoœci, e w dzisiejszych czasach adna uczelnia nie utrzymuje w tak du ej odleg³oœci swoich jednostek i nie p³aci tylu pieniêdzy za delegacje. Dla mnie to by³o i jest oczywiste, e jeœli jednostka ma siê rozwijaæ to musi byæ samodzielna. Dzia³aj¹c w Sejmiku Œl¹skim, przekona³em siê, e nasza filia Politechniki ódzkiej nie istnieje w adnych statystykach dotycz¹cych szkolnictwa wy szego na Œl¹sku. Dla odzi byliœmy obci¹ eniem finansowym i organizacyjnym. Jako prorektor Politechniki ódzkiej ds filii w Bielsku-Bia³ej od pocz¹tku myœla³ Pan o usamodzielnieniu siê uczelni bielskiej? Najpilniejsz¹ spraw¹ by³o opuszczenie budynku LO im. Kopernika, szko³y o wielkich tradycjach i zas³ugach dla bielskiej oœwiaty. W czasie mojej kadencji na stanowisku prorektora uda³o siê do tego doprowadziæ i przenieœæ uczelniê na B³onia, co uwa am za jedno z prze³omowych wydarzeñ w historii uczelni. Historia tej uczelni jest w du ym stopniu histori¹ Pana ycia? Tak, jest silnie zwi¹zana z moim yciem. Wiêkszoœæ ycia zawodowego spêdzi³em tutaj. W tej chwili jestem ju pradziadkiem naukowym. Moi dawni doktoranci wypromowali doktorów, którzy maj¹ ju swoich doktorantów. Mam wra enie, e Pan posiada zdolnoœæ stworzenia takiej atmosfery pracy, w której ludzie dobrze siê czuj¹. Mam to szczêœcie, e ludzie lubi¹ ze mn¹ pracowaæ. Bez tych wspó³pracowników nic bym nie zrobi³. Pozwala Pan na du ¹ samodzielnoœæ? Jestem przekonany, e tylko tak nale y dzia³aæ. Oczywiœcie, muszê sprawdzaæ w jakim kierunku postêpuj¹ prace, muszê czasami podpowiedzieæ, co wykonawca ma robiæ, ale on to musi robiæ sam. Jeœli nie bêdzie samodzielny, to np. w nauce zrobi doktorat i dalej nic. Wyznajê zasadê, e ka dy cz³owiek ma dobre i z³e cechy. Je eli te dobre cechy uda siê spo ytkowaæ, to ju jest bardzo dobrze. Poza tym trzeba pamiêtaæ, e nikt nie realizuje w stu procentach tego, co jest zaplanowane. Jeœli uda mi siê zrealizowaæ 50 procent pomys³ów to jest dobrze. Jak to by³o z utworzeniem Akademii Techniczno-Humanistycznej? Od czego siê zaczê³o? Dla mnie rozpoczê³o siê od tego, e zaprosi³ mnie do siebie pan profesor Józef Mayer, ówczesny rektor Politechniki ódzkiej i zaproponowa³ stanowisko prorektora, ale z zadaniem usamodzielnienia uczelni. Powiedzia³, e wybór jest nastêpujacy: albo filia w Bielsku-Bia³ej bêdzie wegetowaæ, albo zostanie zlikwidowana, albo siê usamodzielni. Spyta³ mnie o zdanie. Powiedzia³em, e jestem za usamodzielnieniem. Spyta³ wiêc, czy podejmê siê tego. Zgodzi³em siê. Czyli gdyby nie usamodzielnienie, to filia zosta³aby zlikwidowana? Albo zlikwidowana zupe³nie, albo w³¹czona do innej uczelni, albo mo e przez pewien czas by wygasa³a. Na szczêœcie mia- ³em tu poparcie ze strony profesora Wasilewskiego, profesora W³ochowicza. Oni wiedzieli najwiêcej, poniewa pe³nili funkcje kierownicze. Wiedzieli e inaczej siê nie da. e albo siê, jako uczelnia, usamodzielnimy, albo przestaniemy istnieæ. Podczas wyjazdowego posiedzenia Senatu Politechniki ódzkiej, tutaj, w Bielsku-Bia³ej jednomyœlnie uchwalono usamodzielnienie bielskiej filii. Politechnika ódzka wykaza³a tu wyj¹tkow¹ sympatiê i pomoc. Zaczê³a nawet tworzyæ podwaliny pod wydzia³y, których sama nie mia³a, jak np. Wydzia³ Humanistyczno-Spo- ³eczny. I tak zacz¹³ siê nowy rozdzia³ w yciu uczelni. Tak. Teraz to jest zupe³nie inna jednostka. Siedem lat temu, kiedy siê usamodzielniliœmy, mieliœmy dwa pe³ne wydzia³y i dwa ma³e oddzia³y wydzia³ów ³ódzkich, w sumie cztery kierunki kszta³cenia. Teraz mamy piêæ wydzia³ów i 14 kierunków kszta³cenia. To jest zupe³nie inna uczelnia! Mamy oko³o dziewiêædziesiêciu profesorów i doktorów habilitowanych, a w chwili utworzenia Akademii by³o ich trzydziestu piêciu! Jesteœmy cz³onkami Konferencji Rektorów Akademickich Szkó³ Polskich, Konferencji Polskich Uczelni Technicznych i Europejskiej Unii Uniwersytetów. Jesteœmy w towarzystwie najstarszych i najlepszych uniwersytetów. W marcu tego roku, w Barcelonie g³osowa- ³em na przedstawiciela polskich uczelni do Rady Zarz¹dzaj¹cej Uni¹ Uniwersytetów Europejskich. Robi³em to z dum¹, jako pe³ny cz³onej tej Unii. Pan organizowa³ od podstaw Akademiê Techniczno-Humanistyczn¹. Zadanie by³o o tyle u³atwione, e tak naprawdê uczelnia nie powstawa³a od podstaw. By³a ju i dzia³a³a kadra naukowa. Mo na siê by³o oprzeæ siê na administracji bielskiej ci¹g dalszy na str akademia maj 2008.p65 9

10 Vivant professores! Prof. ATH, dr hab. in. Ryszard Barcik REKTOR-ELEKT AKADEMII TECHNICZNO-HUMANISTYCZNEJ Absolwent Wydzia³u Metalurgicznego Akademii Górniczo- -Hutniczej w Krakowie (1972 r.) dyplom magistra in yniera. Stopieñ doktora nauk technicznych (1981 r.). Stopieñ doktora habilitowanego w dyscyplinie in ynieria metalowa na Politechnice Œl¹skiej. Trwa procedura nadania mu tytu³u naukowego profesora. * Dziekan Wydzia³u Zarz¹dzania i Informatyki * Kierownik Katedry Zarz¹dzania * Dorobek naukowo-badawczy obejmuje 237 pozycji, w tym : * 16 ksi¹ ek * 91 artyku³ów w krajowych i zagranicznych czasopismach naukowych, * 66 prac w materia³ach konferencyjnych * 64 prace naukowo-badawcze wdro one do praktyki przemys³owej. * Autor 23 recenzji, w tym 1 recenzji pracy habilitacyjnej * 800 zrecenzowanych prac dyplomowych * 30 razy wyró niony nagrodami Rektora Politechniki Œl¹skiej, Politechniki ódzkiej i Akademii Techniczno-Humanistycznej. * 18 razy zasiada³ w komitetach i radach programowych miêdzynarodowych i krajowych konferencji oraz sympozjów. * Odby³ 8 sta y krajowych i zagranicznych, m. in. w University of Houston, Jackson State University, Massachusetts Institute of Technology. * Wyk³ada³ na uniwersytetach w Grecji, Danii i USA. * Wypromowa³ 7 doktorów nauk ekonomicznych w dziedzinie zarz¹dzania * Autor 2 skryptów oraz kilku referatów dotycz¹cych problematyki dydaktycznej. * Przewodniczy cyklicznej miêdzynarodowej konferencji pt. Nowoczesne kierunki w rozwoju lokalnym i regionalnym. * Cz³onek wielu stowarzyszeñ i organizacji naukowych, m. in.: European Association for International Education EAIE, Amsterdam, The International Society of Logistics (SOLEURO- PE), Polskie Towarzystwo Logistyczne, Polskie Towarzystwo Materia³oznawcze. filii Politechniki ódzkiej, któr¹ kierowa³ obecny kanclerz, Józef Cegielski i rozwijaæ to, co ju by³o. To nam u³atwi³o dzia³anie. Natomiast wiele rzeczy trzeba by³o zbudowaæ od nowa. Ca³kowicie zmieni³ siê system zarz¹dzania. Wszystko musieliœmy teraz rozliczaæ sami. 10 WIERZÊ W M ODSZYCH dokoñczenie ze str. 9 Co by³o dla Pana najtrudniejsze? Sprawy miêdzyludzkie. Niektóre zespo- ³y musia³y zostaæ przeniesione z jednego wydzia³u na inny, bo poszczególne osoby nie potrafi³y siê ze sob¹ porozumieæ. I Pana zadanie polega³o na godzeniu i rozwi¹zywaniu konfliktów. To jest bardzo wa ne! Zadaniem rektora jest w³aœnie ³agodzenie konfliktów oraz niedopuszczanie do nich. Zasada dziel i rz¹dÿ nie sprawdza siê na d³u sz¹ metê. Zawsze staram siê dzia³aæ tak, eby wspó³pracownicy wiedzieli, jaki jest cel, co mo emy osi¹gn¹æ i e tylko wspólne dzia³anie da efekty. Pierwsza kadencja na stanowisku rektora ATH by³a z mianowania ministerialnego? Tak, minister mianowa³ mnie rektorem na pierwsz¹ kadencjê, która trwa³a jeden rok. Podczas tej kadencji utworzyliœmy wydzia- ³y, katedry, zespo³y, przygotowaliœmy wszystkie dokumenty, regulaminy. Na nastêpn¹, trzyletni¹ kadencjê zosta³em wybrany. Na kolejn¹ wybrano mnie ponownie. Zgodnie z ustaw¹ mo na byæ wybranym dwukrotnie. Druga kadencja w³aœnie dobiega koñca. W jakim usposobieniu koñczy Pan tê ostatni¹ kadencjê? Có, pewnie ka demu w takiej sytuacji siê wydaje, e gdyby zosta³ trochê d³u ej, to móg³by jeszcze coœ wa nego zrobiæ, co innym nie uda siê tak dobrze. Swego czasu powa nie siê zastanawia³em, czy rzeczywiœcie ten system, który pozwala na dwie kadencje, jest s³uszny. I doszed³em do wniosku, e zdecydowanie tak, e ten system jest optymalny. Podczas pierwszej kadencji cz³owiek siê uczy, podczas drugiej ma rzeczywiste osi¹gniêcia, ale podczas trzeciej ju za bardzo jest przyzwyczajony do swojego stanowiska i wpada w rutynê. Koñczê ostatni¹ kadencjê z przekonaniem, e zrobi³em doœæ du o. Oczywiœcie równie mi siê wydaje, e móg³bym zrobiæ wiêcej, ale wierzê w m³odszych. Niech oni teraz zaczn¹ dzia³aæ. Cieszê siê, e s¹ kandydaci na rektora i dziekanów, e nie trzeba ich szukaæ na si³ê, e chc¹ dzia³aæ. Co z perspektywy tych wszystkich lat wydaje siê Panu najwa niejsze? To, e uda³o mi siê zebraæ dobry zespó³, odpowiednich ludzi i dziêki nim i razem z nimi uda³o siê tego wszystkiego dokonaæ. Ludzie, których tu spotka³em, to by³ g³ówny powód, dla którego zosta³em w Bielsku-Bia- ³ej. Nie góry, nie miasto, nie uczelnia, ale w³aœnie ludzie. Oni s¹ najwa niejsi. Rozmawia³ Artur Pa³yga akademia maj 2008.p65 10

11 Vivant professores! Rozmowa z Prof. Ryszardem Barcikiem, rektorem-elektem Akademii Techniczno-Humanistycznej Podwaliny pod uniwersytet Gazeta Beskidzka: Zosta³ pan wybrany na stanowisko rektora bielskiej Akademii Techniczno-Humanistycznej. Kiedy formalnie obejmie pan funkcjê? Prof. Ryszard Barcik: Zgodnie z Prawem o szkolnictwie wy szym kadencja rektora zaczyna siê 1 wrzeœnia. Do tego momentu jestem rektorem-elektem. Nie odczuwa pan tremy? Zarz¹dzaniem zajmuje siê pan od dawna, ale do tej pory by³y to przede wszystkim prace badawcze. Teraz bêdzie pan mia³ okazjê wykorzystaæ swoj¹ wiedzê w praktyce i to na wielk¹ skalê. Na ATH uczy siê 9 tys. studentów, pracuje tu 650 pracowników. To bardzo du a grupa do kierowania. Tremy mo e tak bardzo nie mam, chocia odczuwam ciê ar, jaki biorê na siebie. Na pewno zasi¹dê na rektorski fotel z obaw¹, czy wszystko to, co zamierzam mi siê uda, czy zrealizujê plany. Ale taki zupe³ny nowicjusz w praktyce zarz¹dzania to ja jednak nie jestem. Ostatnie dziewiêæ lat spêdzi³em na stanowisku dziekana najwiêkszego wydzia³u naszej uczelni, zarz¹dzania, na którym jeszcze niedawno studiowa³a blisko po³owa wszystkich studentów naszej Akademii, kierowa³em te innymi jednostkami. Wypromowa³em w dziedzinie zarz¹dzania ju siedmiu doktorów. A prace doktorskie opieraj¹ siê nie tylko na analizie teoretycznej, ale przede wszystkim na badaniu aspektu praktycznego. Ustêpuj¹cy rektor Marek Trombski wskazuje, e Akademia powinna d¹- yæ w kierunku przekszta³cenia siê w uniwersytet. Na ile jest to realne w najbli szym czasie? Stworzenie uniwersytetu w miejsce akademii jest naszym g³ównym celem. To jednak droga d³uga i trudna. W ci¹gu czterech lat, czyli okresu obejmuj¹cego jedn¹ kadencjê rektora, prawdopodobnie nie uda siê tego dokonaæ. Ale stworzymy podwaliny do tego, aby uniwersytet móg³ powstaæ. Mam ambicjê, aby tak siê sta³o. Do przekszta³cenia w uniwersytet potrzeba przede wszystkim odpowiednich uprawnieñ, do jakich zobowi¹zuje obowi¹zuj¹ce prawo. Uczelnia musi posiadaæ szeœæ praw doktoryzowania, mamy na razie dwa. Potrzeba wiêc rozwijaæ kierunki, które mamy, aby naby³y praw doktoryzowania. Musimy pozyskaæ nowych pracowników, musimy te sami ich wykszta³ciæ. A na to wszystko potrzebne s¹ pieni¹dze. Musimy je pozyskaæ ze œrodków pozabud etowych, rz¹dowych, czy unijnych. Jak Pan ocenia dzisiejsz¹ sytuacjê uczelni na rynku us³ug edukacyjnych? Stan Akademii oceniam jako dobry. Mamy ca³y czas niepewnoœæ, co do œrodków z bud etu, bo do tej pory nie wiemy, ile na ten rok dostaniemy pieniêdzy. Je eli bêdzie ich chocia tyle, co w 2007 roku, to nie bêdzie Ÿle. Staraj¹c siê o funkcjê Rektora ATH zrobi³em sobie analizê strategiczn¹ mocnych i s³abych stron naszej uczelni w trzech dzia- ³ach: dydaktyce, nauce i badaniach oraz w organizacji. W tej diagnozie odkry³em potencja³y, jakie ma Akademia. To pozwoli³o sprecyzowaæ mi nasze dzia³ania na najbli - sze miesi¹ce i lata. Co w czteroletniej kadencji wydaje siê Panu najpilniejsze do zrealizowania? W³aœnie pozyskiwanie zewnêtrznych, pozabud etowych œrodków, które bêd¹ przeznaczone na rozwój uczelni. Rol¹ rektorów coraz czêœciej bêdzie, na wzór prezydentów uczelni ze Stanów Zjednoczonych, obje d anie w³adz ró nych szczebli i innych instytucji i zbieranie pieniêdzy na potrzeby uczelni. To trudne, ale jest szansa, bo w latach Unia Europejska przeznaczy³a pieni¹dze na projekty, które mog¹ realizowaæ uczelnie. Do tego dochodz¹ programy, które proponuje ministerstwo i rz¹d. Mam zamiar powo³aæ zespó³ ludzi, którzy profesjonalnie zajm¹ siê pozyskiwaniem takich œrodków. W tym roku chcemy dokoñczyæ budowê budynku L i wyposa yæ go. Dziêki temu uda siê w du ej mierze skupiæ zajêcia w campusie na B³oniach. Nastêpnym krokiem bêdzie modernizacja budynku C, co pozwoli przenieœæ Wydzia³ Nauk o Materia³ach i Œrodowisku z pl. Fabrycznego. To chyba siê w jednym roku nie uda, oceniam to zadanie raczej na ca³¹ kadencjê. Uczelnia yje nie tylko nauk¹, tak e sportem i kultur¹. Na pewno nie uda siê tego za- ³atwiæ w ci¹gu roku, czy nawet dwóch, ale chcê, aby w campusie powsta³a biblioteka z prawdziwego zdarzenia, a tak e hala sportowa. Biblioteka bêdzie dla nas spraw¹ presti ow¹, bo nie chcemy ograniczyæ jej roli tylko do biblioteki akademickiej. Senat ATH podj¹³ uchwa³ê o rozszerzeniu naszej oferty o kolejnych piêæ kierunków: budownictwo, transport, turystykê i rekreacjê, kulturoznawstwo oraz ratownictwo medyczne. Chcê dopilnowaæ, aby ta uchwa- ³a zosta³a wdro ona w ycie, ze swej strony widzia³bym dodatkowo tak e kierunek administracji. Chcemy w ten sposób odpowiadaæ na potrzeby naszego regionu, a nasze analizy w³aœnie wskazuj¹ na zapotrzebowanie na te kierunki. Wszystko jednak bêdzie zale a³o od œrodków finansowych pozyskanych z zewn¹trz. Bez nich bêdzie ciê ko cokolwiek nowego wprowadzaæ. Samo uruchomienie nowego kierunku kosztuje pó³ miliona z³otych. Bez pomocy w³adz miasta, regionu, województwa, bez powi¹zania z projektami ministerialnymi, rz¹dowymi, a tak e unijnymi, trudne bêdzie do zrealizowania. Miros³aw ukaszuk Tekst ukaza³ siê w kwietniowym numerze Gazety Beskidzkiej Korekta i autoryzacja Leszek Zaporowski, rzecznik prasowy ATH 11 akademia maj 2008.p65 11

12 Biblioteka Biblioteka musi mieæ przestrzeñ mówi Liliana Linek, dyrektor Biblioteki ATH AKADEMIA: Od kiedy pracuje Pani w bibliotece uczelnianej? Liliana Linek: Od 27. Zaczê³am pracê we wrzeœniu 1981 roku jako absolwentka bibliotekoznawstwa i informacji naukowej Uniwersytetu Œl¹skiego. Od tego momentu jestem stale zwi¹zana z t¹ uczelni¹, z przerw¹ na urlop macierzyñski i wychowawczy. 12 Czym siê Pani zajmowa³a? Od samego pocz¹tku zajmowa³am siê gromadzeniem, opracowywaniem i udostêpnianiem czasopism, obs³ug¹ czytelników, wspó³tworzeniem bibliografii publikacji pracowników uczelni. Razem z nie yj¹c¹ ju przyjació³k¹, Teres¹ Wejster rozpoczê³yœmy tworzenie bibliografii. Dane o publikacjach pracowników ówczesnego Instytutu W³ókienniczego dostarcza³a nam mgr Bogumi³a Grzelczak, prowadz¹ca Bibliotekê Instytutu. Praca polega³a na odrêcznym wykonywaniu opisów bibliograficznych na kartach katalogowych, rêcznym ustawieniu kolejnoœci opisów, rêcznym tworzeniu indeksów autorskich i tematycznych, a nastêpnie przepisaniu zgromadzonego materia³u na maszynie do pisania, poniewa nie by³o wówczas komputerów. Tak by³o do lat dziewiêædziesi¹tych. Pisa³yœmy z regu³y w domu, gdy na Uczelni nie by³o mo liwoœci wykonania tego zadania w sposób wystarczaj¹co dok³adny. Rok 1990 by³ prze³omowy. Zakup komputera stworzy³ mo liwoœæ tworzenia bibliografii w edytorze tekstów, co by³o du ym u³atwieniem. Zajmowa³a siê tym pani Wejster. Ja wówczas nie pracowa³am. W 1998 roku kieruj¹ca bibliotek¹ filii P mgr Bogumi³a Grzelczak podjê³a decyzjê o zakupie profesjonalnego programu Expertus, s³u ¹cego do tworzenia bibliografii i umo liwiaj¹cego przeszukiwanie w internecie. Przez te wszystkie lata by³a Pani œwiadkiem, jak rozwija siê uczelniana biblioteka oraz wspó³tworzy³a Pani ten rozwój. Chyba mo na tak powiedzieæ. Niektóre pomys³y i inicjatywy by³y przez kierownictwo akceptowane, inne nie. Ten rozwój zawsze mia³ sztywne ramy, wyznaczone mo - liwoœciami finansowymi, kadrowymi i lokalowymi. Potrafi³aby Pani wskazaæ kluczowe, Pani zdaniem, momenty w historii biblioteki? Nie mam w¹tpliwoœci, e takim kamieniem milowym by³o przeniesienie ca³ej uczelni, a wiêc równie biblioteki z budynku liceum im. M. Kopernika na B³onia. Po przeprowadzce znacz¹co zwiêkszy³a siê powierzchnia biblioteki, co umo liwi³o stworzenie wiêkszej liczby miejsc dla czytelników oraz czytelniejsze roz³o enie ksiêgozbioru. Do momentu tej przeprowadzki pracowaliœmy w czterech ma- ³ych pomieszczeniach. Tu po przeprowadzce nast¹pi³ tak e rozwój komputeryzacji. To drugi wa ny moment w historii. W pierwszym etapie skomputeryzowano opracowanie zbiorów i dzia³alnoœæ wypo yczalni. Do tej pory modu³ wypo yczalni jest najbardziej stechnicyzowany. Oferujemy czytelnikom internetowe zamawianie ksi¹ ek, mo liwoœæ dokonywania rezerwacji ksi¹ ek do wypo yczenia. W bie ¹cym roku akademickim czêœciowo zmodyfikowaliœmy sposób zapisywania nowoprzyjêtych studentów do biblioteki. Wczeœniej ka dy czytelnik otrzymywa³ kartê biblioteczna z kodem kreskowym. Obecnie mogliœmy zrezygnowaæ z tej formy, dziêki wprowadzeniu na uczelni elektronicznych legitymacji, które po aktywowaniu staj¹ siê kartami bibliotecznymi. Dziêki temu obs³uga czytelników jest znacznie sprawniejsza. Kolejnym krokiem by³a komputeryzacja procesu gromadzenia zbiorów. Wraz z rozwojem uczelni rozszerza³ siê profil gromadzenia zbiorów. Powstanie nowych wydzia³ów: Humanistyczno-Spo³ecznego i Nauk o Zdrowiu, oddalonych od kampusu przy ul. Willowej, wi¹za³o siê z utworzeniem bibliotek wydzia³owych. Planuje Pani dalsze jej usprawnianie? Kolejnym etapem bêdzie po³¹czenie informatyczne systemu komputerowego dziekanatów z modu³em bibliotecznym. Kiedy to nast¹pi, ka dy student bêdzie automatycznie czytelnikiem biblioteki. Aby to zadanie sta³o siê mo liwe, biblioteka musi zakupiæ nowsz¹ wersjê oprogramowania. Chcia³abym aby instalacja odby³a siê w ci¹gu najbli szych wakacji. Od pocz¹tku tego roku akademickiego pe³ni Pani urz¹d dyrektora Biblioteki ATH, zastêpuj¹c na tym stanowisku pani¹ Bogumi³ê Grzelczak. Tak. Wczeœniej, przez cztery lata pe³ni- ³am obowi¹zki zastêpcy dyrektora. Co Pani zasta³a po objêciu stanowiska dyrektora? W jakim stanie przejê- ³a Pani bibliotekê? Jak na istniej¹ce mo liwoœci, biblioteka jest bardzo dobrze zorganizowana i w miarê dobrze wyposa ona. Baza komputerowa troszeczkê ju siê zestarza³a. Wprawdzie pani dyrektor Grzelczak sukcesywnie, w miarê mo liwoœci finansowych wymienia³a urz¹dzenia techniczne, ale s¹ komputery, które po siedmiu lub nawet dziewiêciu latach u ytkowania niemal ca³kowicie odmawiaj¹ pos³uszeñstwa. Muszê za to podkreœliæ, e mamy bardzo sprawnie pracuj¹cy personel. Co uda³o siê Pani zrobiæ przez ten czas? We wrzeœniu uda³o siê dostosowaæ elektroniczne legitymacje nowoprzyjêtych studentów do potrzeb systemu bibliotecznego. Musia³am tak e dostosowaæ regulamin biblioteki do nowych potrzeb. Uda³o siê uzyskaæ zgodê na zakup dziewiêciu komputerów i drukarki, niezbêdnej do drukowania zamówieñ wysy³anych online przez czytelników do wypo yczalni. Cztery s³u ¹ ju od stycznia pracownikom. akademia maj 2008.p65 12

13 Zast¹pi³y stary, wys³u ony sprzêt. Kolejna partia, otrzymana niedawno, bêdzie s³u y³a studentom. Ju jako dyrektor przenosi³a Pani jedn¹ z wydzia³owych bibliotek do nowego budynku. Na prze³omie paÿdziernika i listopada zmieni³a siedzibê biblioteka Wydzia³u Humanistyczno-Spo³ecznego. Zosta³a przeniesiona z ul. Piastowskiej do nowo oddanego budynku L. Ca³oœæ zbiorów (ok. 8 tysiêcy ksi¹ ek i 2 tysi¹ce woluminów czasopism) zosta³a przewieziona w ci¹gu dwóch dni. Razem z trzema kole ankami pakowa³yœmy w wielkim poœpiechu zbiory do kontenerów i jecha³yœmy do nowej siedziby rozpakowaæ je. Pracowa³yœmy po godzin dziennie i przerzuci³yœmy oko³o czternastu ton ksi¹- ek. PóŸniej trzeba by³o te zbiory na nowo uporz¹dkowaæ, co przy du ej ofiarnoœci dwóch pracownic, zajê³o dwa tygodnie. Odpowiednim u³o eniem ksiêgozbioru zajmowa³a siê w zasadzie samodzielnie pani mgr Wanda Buczak, prowadz¹ca tê bibliotekê. Poniewa by³ to okres szkoleñ studentów pierwszego roku oraz wzmo ony okres wypo yczeñ, nie mo na by³o do tej ciê kiej pracy skierowaæ wiêcej pracowników. Biblioteka WHS znajduje siê obecnie na pierwszym piêtrze w pokoju 148. Jest to siedziba tymczasowa. Planowane jest bowiem przeniesienie ca³ej biblioteki, wraz ze wszystkimi bibliotekami wydzia³owymi do budynku L. Nowa siedziba da³aby szansê na poprawê warunków pracy czytelnikom i pracownikom. W obecnej siedzibie biblioteka cierpi na brak miejsca. Wyczerpa³a siê mo - liwoœæ dostawiania rega³ów na nowe zbiory, a przecie nie mo emy zatrzymaæ siê w rozwoju. Nie mo emy wstrzymaæ zakupów ksi¹- ek. Stale pojawiaj¹ siê pytania o nowoœci od pracowników i studentów. Stale kupowane s¹ tak e ksi¹ ki zagraniczne. Dlatego m.in. co roku organizujecie Pañstwo wystawê ksi¹ ek zagranicznych. W grudniu zosta³a zorganizowana, wspólnie z firm¹ A.B.E. Marketing, kolejna wystawa literatury zagranicznej. Firma ta dostosowuje zestaw wystawianych ksi¹ ek do profilu naszej uczelni. Wystawê obejrzeli przedstawiciele w³adz uczelni i sporo pracowników. Jej bezpoœrednim rezultatem by³ zakup ksi¹- ek za oko³o 20 tys. z³. Zagraniczna literatura kupowana jest tak e na bie ¹co, w odpowiedzi na zamówienia pracowników. To w³aœnie pracownicy naukowi wskazuj¹ zagraniczne publikacje do zakupu, gdy bibliotekarzom Biblioteka trudno decydowaæ o tym, co jest potrzebne do pracy naukowcom, zw³aszcza, e s¹ to pozycje bardzo kosztowne. O profilu literatury w jêzyku polskim decyduj¹ w wiêkszoœci przypadków bibliotekarze. W bibliotece stale dostêpne s¹ te czasopisma zagraniczne, równie w wersji elektronicznej. Nasza biblioteka jest uczestnikiem czterech konsorcjów umo liwiaj¹cych dostêp do pe³nych tekstów czasopism zagranicznych: American Chemical Society, EBCSO, Elsevier i Springer. Jesieni¹ biblioteka testowa³a dostêp do bazy Central and Eastern European On-line Library, która gromadzi literaturê œrodkowo i po³udniowo-europejsk¹. Gdyby uda³o siê otrzymaæ dofinansowanie z ministerstwa, nale a³oby rozwa yæ zakup dostêpu do tej bazy, poniewa pracownicy i studenci Wydzia³u Humanistyczno-Spo³ecznego maj¹ bardzo ograniczony dostêp do czasopism wydawanych w rejonach po³udniowej i œrodkowej Europy. Te pozycje w ogóle nie wystêpuj¹ w bazach, które obecnie u ytkujemy. Prenumerata czasopism obcojêzycznych z krêgu ba³kañskiego i œrodkowoeuropejskiego równie jest znikoma i ograniczona finansami wydzia³u, który pokrywa koszty prenumeraty czasopism zagranicznych. Pojawi³a siê mo liwoœæ starania siêo dofinansowanie z ministerstwa. Wniosek biblioteki o uzyskanie dotacji na bazê danych jest w trakcie przygotowania. Jaka jest Pani wizja rozwoju biblioteki? Tu po rozpoczêciu bie ¹cego roku akademickiego zaistnia³a koniecznoœæ opracowania za³o eñ nowego lokalu biblioteki w budynku L. Przygotowa³am opracowanie dla w³adz, dotycz¹ce naszych zbiorów, lokalu, rozmieszczenia stanowisk czytelniczych. Dosta³am do wgl¹du plany architektoniczne i przedstawi³am swoj¹ wizjê biblioteki, dostosowan¹ do mo liwoœci lokalowych. W dzisiejszych czasach nie tworzy siê zamkniêtych przestrzeni dla czytelników. D¹ y siê do tego, aby jak najwiêksz¹ iloœæ ksiêgozbioru udostêpniæ czytelnikom w wolnym dostêpie. Nasza biblioteka od momentu za³o enia w 1970 roku takie mo liwoœci studentom stwarza. Od zawsze bibliotekarz by³ przewodnikiem i pomocnikiem, natomiast czytelnicy mieli du ¹ swobodê w korzystaniu ze zbiorów. Teraz s¹ tendencje do tego, aby otwieraæ magazyny i udostêpniaæ ca³oœæ zbiorów, aby w wiêkszym stopniu eksponowaæ czasopisma archiwalne. Przedstawi³am koncepcje udostêpnienia w wolnym dostêpie jak najwiêkszej iloœci zbiorów. Jednak z powodu niewystarczaj¹cej przestrzeni musia³yby nadal istnieæ magazyny niedostêpne dla czytelników. Do magazynów trafi³yby pozycje archiwalne i rzadko u ywane. Jestem zdania, e bezpoœredni kontakt z literatur¹ bardziej rozwija czytelnika, ukazuje mu inne perspektywy, inne œcie ki, zachêca do zapoznania siê z literatur¹ uzupe³niaj¹c¹. Nale y równie d¹ yæ do tego, aby biblioteka mia³a do dyspozycji wiêksz¹ liczbê komputerów z ³¹czem internetowym. Nasza biblioteka wspó³tworzy Œl¹sk¹ Bibliotekê Cyfrow¹. Powinniœmy zachêcaæ pracowników naukowych do umieszczania w sieci wersji cyfrowych publikacji. Czyli rozwój biblioteki pójdzie zdecydowanie w stronê wiêkszego otwarcia i swobodniejszego dostêpu do wszystkich zbiorów. Z ca³¹ pewnoœci¹ trzeba w wiêkszym stopniu otworzyæ zbiory wszystkich czytelñ, a jeœli powierzchnia u ytkowa pozwoli, tak- e wypo yczalni. Obecnie oddzielnie funkcjonuje czytelnia ogólna, oddzielnie czytelnia czasopism i biblioteki wydzia³owe. Po przeniesieniu siê do nowego budynku mielibyœmy jedn¹ du ¹ czytelniê, z ksiêgozbiorem u³o onym tematycznie. Czy to jest lepsze ni oddzielne biblioteki dla ka dego wydzia³u? Obecnie obserwujemy przenikanie siê treœci edukacyjnych. Wprowadza siê przedmioty humanistyczne na kierunkach technicznych, a na kierunkach humanistycznych wprowadza siê np. zajêcia z podstaw informatyki, marketingu, reklamy, wiêc oddzielanie jednego kierunku od drugiego w przestrzeni bibliotecznej nie do koñca jest uzasadnione. Teraz przed Pani¹ kolejne wielkie zadanie, czyli wielka przeprowadzka Biblioteki G³ównej do nowego budynku. Wielkie zadanie, a czasu jest niewiele. Pracowników jest tylko czternastu, a mamy do przeniesienia setki ton ksi¹ ek i czasopism. Czeka nas odpowiednie u³o enie ksiêgozbioru i jego w³aœciwe oznakowanie. Pracownicy biblioteki musz¹ samodzielnie rozpakowywaæ i u³o yæ ksi¹ ki na pólkach. Tego nikt za nas zrobiæ nie mo e. Ostatnio przeprowadza³a siê biblioteka uniwersytecka w Gdañsku. 150 pracowników tej biblioteki przeprowadzi³o 300 tysiêcy zbiorów. My mamy do przeniesienia 130 tysiêcy, czyli dwa i pó³ raza mniej, i dziesiêciokrotnie mniej pracowników. Je eli czasu na przeprowadzkê bêdzie ma³o, bêdziemy musieli prosiæ o pomoc. Rozmawia³ Artur Pa³yga 13 akademia maj 2008.p65 13

14 AKADEMIA: W ostatnim czasie ko³o Równowa nik jest bardzo aktywne. Pojawiaj¹ siê informacje o coraz to nowych wydarzeniach organizowanych przez Pañstwa. Marek Klimek: Po raz pierwszy od d³u - szego czasu przygotowaliœmy roczny plan dzia³ania i po prostu ten plan realizujemy. Znalaz³o siê w nim kilka projektów, których realizacja ma s³u yæ wszystkim zainteresowanym, nie tylko cz³onkom naszego ko³a. Przyjêliœmy zasadê, e wszystko, co robimy, ma charakter otwarty. Oznacza to, e nie trzeba nale eæ do ko³a Równowa nik, eby uczestniczyæ w organizowanych przez nas wydarzeniach. Temu te maj¹ s³u yæ informacje o wszystkim, co organizujemy, na stronie internetowej Akademii Techniczno-Humanistycznej. To s¹ zaproszenia skierowane do wszystkich. Chcê dodaæ, e ko³o naukowe jest drog¹ do identyfikacji studentów z Akademi¹ Techniczno-Humanistyczn¹, naszym miastem oraz regionem. Jakie projekty znalaz³y siê w planie na ten rok? Realizujemy obecnie trzy g³ówne projekty. Pierwszy to œcie ka dydaktyczna, której tytu³ brzmi: Teoretyczne i praktyczne aspek- 14 Studenci Dajemy wybór ty zarz¹dzania rozwojem. Jest to cykl comiesiêcznych, dodatkowych wyk³adów prowadzonych przez pracowników Katedry Teorii i Programowania Rozwoju. Ka dy z pracowników katedry ma tutaj mo liwoœæ zaprezentowaæ efekty swoich badañ, a studenci maj¹ okazjê siê z tym dorobkiem zapoznaæ. Pierwszy wyk³ad na temat: Aksjomat: cz³owiek najwy sz¹ wartoœci¹ w œwiecie przyrody nowym wyzwaniem dla ekonomii, inauguruj¹cy ca³y cykl, wyg³osi³ kierownik naszej katedry, profesor Franciszek Piontek. By³ to wyk³ad szczególny, bowiem tego dnia nasze ko³o nada- ³o profesorowi Franciszkowi Piontkowi godnoœæ cz³onka honorowego, a dzia³alnoœæ naukowa profesora stanowi merytoryczn¹ podstawê funkcjonowania naszego ko³a. Czy to przedstawiciele ko³a wybierali którego z pracowników poprosiæ o wyk³ad? Nie. Zaproszenie zosta³o skierowane do wszystkich pracowników naszej Katedry. I wszyscy, bez wyj¹tku, na to zaproszenie odpowiedzieli. Zadaniem ko³a jest organizacja ka dego spotkania, tzn. rezerwacja sali, zaproszenie goœci, studentów oraz odpowiednia informacja. Projekt jest realizowany przez ca³y rok akademicki? Tak. Planujemy, e wyk³ady bêd¹ siê odbywa³y do koñca czerwca 2008 roku. Studenci, którzy chodz¹ na nie regularnie, otrzymaj¹ dokument potwierdzaj¹cy, e brali w nich udzia³, e dodatkowo siê zaanga owali. Jak wygl¹da frekwencja na tych wyk³adach? Œrednia liczba uczestników wynosi oko- ³o osób. Czego dotycz¹ kolejne projekty? Aktywny Równowa nik 3 marca Ko³o Naukowe Zarz¹dzania Rozwojem Równowa - nik zorganizowa³o wyk³ad mgr Katarzyny Kowalskiej pt. Strategie rozwoju wspó³czesnego handlu. Wyk³ad odby³ siê w ramach œcie ki dydaktycznej Teoretyczne i praktyczne aspekty zarz¹dzania rozwojem 31 marca Równowa nik wraz ze Stowarzyszeniem Studenci Dzieciom by³ organizatorem warsztatów w ramach projektu Polskiej Akcji Humanitarnej Modnie i etycznie. Kto uszy³ Twoje jeansy? W jakich warunkach pracowa³? Robi¹c zakupy, decydujesz o warunkach pracy i ycia ludzi na ca- ³ym œwiecie. B¹dŸ odpowiedzialnym konsumentem! nawo³ywa³y plakaty informuj¹ce o warsztatach. Prowadzi³y je koordynatorki projektu: Katarzyna Szeniawska i Anna Paluszek. 24 kwietnia Równowa nik zaprasza³ na pi¹ty wyk³ad w ramach œcie ki dydaktycznej poœwiêconej teoretycznym i praktycznym aspektom zarz¹dzania rozwojem. Tym razem temat wyk³adu brzmia³: Controlling ryzyka nowy element w procesie zarz¹dzania przedsiêbiorstwem, a wyg³osi³ go dr Dariusz Michalski. (lz, ap) akademia maj 2008.p65 14 Rozmowa z Markiem Klimkiem, opiekunem Studenckiego Ko³a Naukowego Zarz¹dzania Rozwojem Równowa nik przy Katedrze Teorii i Programowania Rozwoju. Drugi projekt to cykl spotkañ, który zatytu³owaliœmy Funkcjonowanie zasad rozwoju zrównowa onego i trwa³ego w praktyce. Cykl ten obejmuje spotkania z ludÿmi, którzy pracuj¹ w administracji, w stowarzyszeniach, w rozmaitych organizacjach, przedsiêbiorstwach. Chcemy siê z nimi spotkaæ, porozmawiaæ, wypytaæ, jak funkcjonuj¹ i jak podejmuj¹ decyzje. Równie te spotkania s¹ otwarte dla wszystkich studentów. Na pierwsze spotkanie zaprosiliœmy przedstawiciela Polskiej Akcji Humanitarnej, eby opowiedzia³ o dzia³alnoœci tej organizacji. Na kolejnym spotkaniu goœciem by³ wiceprezes zarz¹du Stowarzyszenia Wspierania Inicjatyw Gospodarczych Delta Partner z Cieszyna, który omówi³ temat rozwoju turystyki na Podbeskidziu. Na jedno ze spotkañ zaprosiliœmy pani¹ pose³ do Parlamentu Europejskiego, Ma³gorzatê Handzlik, aby opowiedzia³a, jak wygl¹da funkcjonowanie Unii Europejskiej od œrodka. W ramach tego projektu planujemy wyjazd do Jastrzêbia Zdroju, do siedziby Spó³ki Energetycznej Jastrzêbie, która otrzyma³a nagrodê w Londynie za ochronê œrodowiska. Wybieramy siê do Bestwiny, aby dowiedzieæ siê jak w³adze tej gminy rozwi¹- zuj¹ lokalne problemy. Udzia³ w wyjazdach jest dla studentów ca³kowicie bezp³atny dziêki dofinansowaniu, które na realizacjê tego projektu otrzymaliœmy od w³adz uczelni. Wspomina³ Pan jeszcze o trzecim projekcie. Trzeci projekt nazwaliœmy M³ody Poszukiwacz. W ramach tego projektu studenci poznaj¹ zasady redagowania artyku³ów naukowych i przygotowuj¹ w³asne referaty, które mog¹ zaprezentowaæ póÿniej na którejœ z konferencji naukowych. Podczas spotkañ dyskutujemy o tych tekstach, poprawiamy, redagujemy. To bardzo wa na umiejêtnoœæ dla wszystkich studentów. To te odbywa siê raz w miesi¹cu?

15 Studenci Tak. I równie s¹ to otwarte spotkania. Mo e przyjœæ ka dy. Nie chcemy tworzyæ sztywnych ram, wymagaæ zapisywania siê do ko³a, podpisywania deklaracji. Nie o to chodzi. Ko³o Równowa nik zaprasza³o te na degustacjê piwa. Poza g³ównymi projektami odby³o siê równie spotkanie z piwowarem, Piotrem Szarkiem. Tytu³ spotkania brzmia³ Piwowarstwo bli ej nas. Piotr Szarek opowiedzia³ nam jak powstaje piwo, jakie s¹ zasady jego warzenia, transportowania, a póÿniej równie degustacji, wyboru, oceny. Spotkanie obejmowa³o wyk³ad oraz degustacjê trzech gatunków piwa. Cieszy³o siê du ym zainteresowaniem ze strony studentów. Czyli ko³o Równowa nik realizuje trzy projekty i spotykacie siê trzy razy w miesi¹cu. Spotkanie ko³a Równowa nik w Katedrze Teorii i Programowania Rozwoju. Fot. Grzegorz Golik Ró ne rzeczy dziej¹ siê w yciu studentów: sesja, niezdany egzamin, praca, sprawy osobiste itd. St¹d trudno wszystkim uczestniczyæ regularnie we wszystkich spotkaniach. Ale ka dy student mo e wybraæ to, co go interesuje, a my mu ten wybór dajemy. To jednak, jak mo na siê domyœlaæ, bardzo czasoch³onne dla organizatorów. Organizatorzy to zarz¹d ko³a Równowa nik. S¹ to osoby najbardziej zaanga owane w funkcjonowanie ko³a. Spotykamy siê raz w tygodniu i omawiamy, co nam siê uda- ³o zrealizowaæ, jakie mamy plany na najbli - szy czas i kontrolujemy realizacjê naszych planów. Zadania w kole s¹ podzielone. Przewodnicz¹c¹ ko³a jest Judyta Nowak, studentka II roku. Magdalena Wróbel i Anna Wandzel studentki IV roku odpowiadaj¹ za dwa pierwsze projekty. Jaros³aw urek z V roku zajmuje siê stron¹ internetow¹. Joanna Kucharczyk z IV roku redakcj¹ tekstów. Anna Adamek, Bo ena Bednarz i Grzegorz Golik studenci z II roku oraz Agnieszka Ciborowska i Ewelina Góra studentki III roku te maj¹ swoje zadania. Ponadto na mocy porozumienia zawartego 17 lutego 2008 r. ze Stowarzyszeniem Studenci Dzieciom jesteœmy wspó³organizatorem projektu Studenckie Centrum Wolontariatu. G³ównym za³o eniem projektu jest organizacja i prowadzenie korepetycji przede wszystkim z jêzyka angielskiego, matematyki, informatyki i jêzyka polskiego (ale nie tylko!) dla dzieci, które najbardziej tego potrzebuj¹, a z powodu sytuacji rodzinnej lub finansowej nie s¹ w stanie za takie zajêcia p³aciæ. Korepetycji w œwietlicach œrodowiskowych udzielaj¹ studenci jako wolontariusze. Koordynatorem projektu jest Wojciech Bachta, przedstawiciel Stowarzyszenia. Zamieszczacie Pañstwo informacje na temat dzia³alnoœci ko³a w internecie? Tak, na naszej stronie Strona ta jest na bie ¹co aktualizowana i mo na tam znaleÿæ informacje na temat wszystkich naszych projektów. Tak bardzo intensywna dzia³alnoœæ ko³a rozpoczê³a siê w tym roku? Tak, wczeœniej potrzebowaliœmy kilka tygodni czasu, aby siê dobrze przygotowaæ. Jako opiekun rozpocz¹³em od poszukiwania studentów, którzy chc¹ i s¹ gotowi siê zaanga owaæ, w zasadzie bezinteresownie. Bo praca w kole naukowym nie daje im adnych materialnych korzyœci. Co najwy ej studenci mog¹ otrzymaæ potwierdzenie, e w takiej pracy uczestniczyli. Osobiœcie uwa am jednak, e dzia³alnoœæ w kole naukowym jest œwietn¹ okazj¹, aby bêd¹c jeszcze na studiach nabyæ wiele cennych doœwiadczeñ, sprawdziæ siebie w praktyce, spróbowaæ dzia³aæ w organizacji. Te doœwiadczenia mog¹ póÿniej procentowaæ podczas pracy w firmach i organizacjach. Dzia³aj¹c w kole æwiczymy umiejêtnoœæ rozmowy, rozwi¹zywania problemów, podejmowania wspólnych decyzji etc. Poza przygotowaniami potrzeba by³o trochê czasu, aby prze³amaæ barierê studentwyk³adowca. Bo oto na zajêciach jesteœmy po dwóch stronach biurka, a tutaj musimy dzia³aæ wspólnie, stan¹æ po tej samej stronie. Podejrzewam, e to Pan pierwszy musia³ tê barierê prze³amaæ. Zosta³em opiekunem ko³a, a to zobowi¹zywa³o. Ale spotka³em siê z bardzo yczliw¹ reakcj¹ ze strony studentów. Bardzo chcia³bym podkreœliæ rolê studentów w tworzeniu tego ko³a. Opiekun ko³a nie zrobi³by nic, gdyby nie zaanga owali siê studenci. To od nich w przysz³oœci bêdzie zale a³o, co z naszym ko³em bêdzie dalej. Ja mogê pomóc w stworzeniu organizacji, wskazaæ drogi, podsuwaæ pomys³y, doradzaæ, ale te pokazywaæ, nauczyæ niektórych rzeczy czy te zachowañ. Ale reszta nale y ju do studentów. Te osoby, które tworz¹ zarz¹d ko³a, dzia³aj¹ od pocz¹tku tego roku akademickiego? Wiêkszoœæ osób pojawi³a siê w trakcie roku akademickiego, ale s¹ osoby które dzia- ³a³y w kole wczeœniej. W takiej organizacji, jak¹ jest ko³o, rotacja studentów jest bardzo du a. Ko³o Zrównowa onego Rozwoju Podbeskidzia Równowa nik powsta³o w 2002 roku? Tak, aczkolwiek nazwa Równowa nik zosta³a dopisana póÿniej. Od momentu powstania, 5 listopada 2002 roku do paÿdziernika 2007 roku, ko³o prowadzi³ dr Jerzy Herma. Na pocz¹tku dzia³a³o dosyæ prê nie. ci¹g dalszy na str akademia maj 2008.p65 15

16 Studenci Dajemy wybór Po roku dzia³alnoœci byliœmy w stanie zorganizowaæ ogólnopolsk¹ konferencjê naukow¹, w której wziê³o udzia³ oko³o stu studentów z ca³ego kraju. Efektem tej konferencji by³o wydanie ksi¹ ki pod tytu³em Globalizacja i integracja wyzwania dla gospodarki i rozwoju. To by³o wa ne wydarzenie na pocz¹tek dzia³alnoœci ko³a. A póÿniej by³o ró nie... eby ko³o mog³o sprawnie funkcjonowaæ, potrzebne s¹ regularne spotkania, zdecydowanie czêœciej ni raz w miesi¹cu. Czyli mo na powiedzieæ, e wskutek braku regularnych spotkañ aktywnoœæ ko³a os³ab³a. Z dzia³alnoœci¹ ko³a by³o ró nie. Raz ta aktywnoœæ by³a wiêksza, a raz mniejsza. Studenci wymagaj¹, aby ktoœ zorganizowa³ ich dzia³alnoœæ, nada³ pewien porz¹dek. Kiedy pan zacz¹³ opiekowaæ siê ko- ³em? 16 dokoñczenie ze str. 14 i paÿdziernika 2007 roku. Co pan zasta³? Patrz¹c od strony organizacyjnej niewiele. Praktycznie ko³o trzeba by³o stworzyæ od nowa. Trzeba by³o ustaliæ, po co ono tak naprawdê ma funkcjonowaæ i co chcemy robiæ. Jakie korzyœci chcemy daæ tym, którzy zaanga uj¹ siê w dzia³alnoœæ i jak siê zorganizowaæ, eby byæ skutecznym. Trzeba by³o u³o yæ plan dzia³ania i wreszcie skonsultowaæ projekt nowego statutu z dzia³em prawnym uczelni itd. Podstawy tej dzia³alnoœci opracowa³ Pan samodzielnie, bez pomocy studentów? Na pocz¹tku w zasadzie tak, bo coœ konkretnego musia³em zaproponowaæ studentom. Niektóre pomys³y pochodzi³y od pracowników naszej katedry, niektóre od studentów. W ten sposób pojawi³o siê sporo nowych pomys³ów, które czekaj¹ na wdro- enie. Nazwa zosta³a zmieniona, aby zaznaczyæ e ko³o powsta³o na nowo? Tak, ale tak e, eby brzmia³a krócej. Poza tym nowa nazwa odpowiada nowej nazwie specjalnoœci obs³ugiwanej przez Katedrê Teorii i Programowania Rozwoju, jak¹ jest zarz¹dzanie rozwojem. W nazwie ko³a pozosta³ jednak drugi cz³on Równowa nik, aby podkreœliæ ci¹g³oœæ. Korzystamy z tego, co by³o ju wypracowane i co by³o dobre. Zanim ja zosta³em opiekunem, wiele osób bardzo anga owa³o siê w funkcjonowanie ko³a. Cz³onkowie ko³a jeÿdzili na konferencje, otrzymywali wyró nienia... Te osoby dzia³aj¹ w kole do dziœ? Wiêkszoœæ z tych osób albo ju skoñczy- ³o studia, albo s¹ studentami V roku, pisz¹ prace magisterskie, podejmuj¹ pracê zarobkow¹. Ale s¹ tacy, co dzia³aj¹ do dziœ. Ile osób przychodzi na spotkania? Na spotkania zarz¹du w ka dy wtorek przychodzi sta³a grupa oko³o dziesiêciu osób. I na te spotkania równie ka dy mo e przyjœæ. Dla ka dego mamy przygotowane propozycje dzia³ania. Funkcjonowanie naszego ko³a opiera siê na porz¹dnej strukturze organizacyjnej. W oparciu o takie rozwi¹zanie planujemy kolejny projekt pod robocz¹ nazw¹: kuÿnia talentów. Chcielibyœmy, eby osoba przychodz¹ca do naszego ko³a naby³a realnych umiejêtnoœci np. zajmuj¹c siê administracj¹, stron¹ internetow¹, finansami etc. Aby w ten sposób naby³a doœwiadczenia. Na czym bêdzie polegaæ ten projekt? Na tym, e osoba przyjmuje jak¹œ rolê do wype³nienia, próbuje wczuæ siê w tê rolê, a nastêpnie dobrze wype³niaæ swój zakres obowi¹zków po prostu sprawdziæ siê w tym. Je eli to siê jej spodoba, to przy tym zostaje. Je eli chcia³aby spróbowaæ czegoœ innego, mo e siê wymieniæ rol¹ w kole. Proszê powiedzieæ, jako ten, któremu uda³o siê o ywiæ studenckie ko³o naukowe, jak to zrobiæ? Co jest wa ne, aby ko³o naukowe sprawnie dzia³a³o? Przede wszystkim potrzebne s¹ dobre chêci. Jeœli dobre chêci ma opiekun i maj¹ je studenci, to razem s¹ w stanie zrobiæ wszystko. Co student mo e mieæ z tego, e dzia- ³a w kole? Po pierwsze dobr¹ zabawê wynikaj¹c¹ z nauki i osi¹ganych efektów. Po drugie mo e rozwin¹æ swoje zainteresowania i realizowaæ w praktyce to, o czym siê uczy. Mo e sprawdziæ swój potencja³, rozwijaæ dodatkowe umiejêtnoœci. Mo e pojechaæ na konferencjê naukow¹, nawi¹zywaæ nowe znajomoœci. Mo e rozmawiaæ o swojej pracy dyplomowej, wymieniæ opinie. Bardzo wa na w kole jest ta umiejêtnoœæ rozmowy, wspólnego twórczego dzia³ania, rozwi¹zywania problemów, podejmowania decyzji. To, co zostaje po studiach komuœ, kto anga owa³ siê w pracê w kole naukowym to umiejêtnoœci praktyczne, wiedza jak siê zabraæ za rozwi¹zanie konkretnego problemu, wiedza, do kogo siê zwróciæ, jak rozmawiaæ z konkretnymi osobami. Rol¹ naszego ko³a jest pomóc studentowi takie umiejêtnoœci zdobyæ, nauczyæ go, jak zmierzyæ siê z problemem, a nie od niego uciekaæ. A co ma z tego opiekun? Wiêcej obowi¹zków i frajdê, e coœ siê udaje zrobiæ wspólnie ze studentami. To nie jest takie ³atwe, pokonaæ tê barierê. A ponadto zadowolenie z sukcesów, które s¹ przecie naszymi wspólnymi sukcesami. Czy istnieje rywalizacja z innymi ko- ³ami studenckimi? Jesteœmy przeciwni takiej rywalizacji, bo przecie nie o to tu chodzi. Dlatego m.in. wszystko, co organizujemy, ma charakter otwarty. Chêtnie bêdziemy wspó³pracowaæ. Chcia³em te za pomoc¹ tego wywiadu wys³aæ sygna³ do innych kó³ i organizacji, e jesteœmy gotowi, aby zrobiæ wspólnie jakiœ wiêkszy projekt. Mo e zrobimy naprawdê coœ fajnego na miarê ca³ej uczelni, a mo e i miasta. Co by to mog³o byæ? Na przyk³ad wspólna, dobrze wypromowana, konferencja kó³ naukowych bielskich uczelni. Takie wspólne dzia³ania kó³ naukowych dzia³aj¹cych na naszej uczelni mog³oby wspomóc promocjê Akademii Techniczno-Humanistycznej w naszym mieœcie i regionie. Rozmawia³ Artur Pa³yga akademia maj 2008.p65 16

17 MONIKA ZAJ C Dialog z Innym w reporta ach Ryszarda Kapuœciñskiego Wstêp Jeszcze w szkole œredniej s³owo dialog kojarzy³o mi siê jedynie z czêœci¹ dramatu przeciwstawn¹ do monologu. Zapewne jednosemantyczne pojmowanie tego terminu, mia³o swoje korzenie w mowie potocznej. Przecie rozmawiaj¹c z kole ank¹ po cichu na lekcji, nie by³am strofowana przez nauczycielkê eksplikacj¹ typu: Przestañcie prowadziæ dialog! Takie wyra enia nie zosta³o u yte nie tylko przez swoj¹ groteskow¹ formê. Po prostu na co dzieñ w ten sposób nie okreœla siê relacji, jaka zachodzi pomiêdzy rozmówcami. Co wiêcej, czêsto sobie nie zdajemy sprawy, jak wa ne jest nie samo rozmawianie, a drogi prowadz¹ce do rozmowy. Nie myœlimy o konsekwencjach dialogu. W ogóle nie zwracamy uwagi na to, jak niezwykle z³o ony to proces. Niniejsza praca ma na celu (poprzez dotarcie do Ÿród³a i zapoznanie siê z wybranymi aspektami filozofii nowo ytnej oraz wspó³czesnej) przywróciæ s³owu dialog, jego priorytetowe znaczenie. Odkryæ jego sens na nowo. Wydobyæ go z codziennoœci. Jednak by w pe³ni pokazaæ istotê dialogu, nie mo na opieraæ siê tylko na przes³ankach filozoficznych. Musimy uwzglêdniæ równie pierwiastek empiryczny. Reporta e Ryszarda Kapuœciñskiego s¹ doskona³ym materia³em do badania w p³aszczyÿnie dialogicznej. Co wiêcej, sam reporter niejednokrotnie daje siê poznaæ, jako wspó³czesny filozof dialogu. (...) U Ÿród³a We wspó³czesnym œwiecie koegzystencja Ja Ty staje siê podstaw¹ myœlenia o cz³owieku. Zale noœæ tê rozpatrujemy w obszarze aksjologicznym. Inny nie jest dla nas przedmiotem, lecz bytem wartoœciowym. Jednostk¹, na której nam zale y 1. Bogdan Baran w przemowie do Filozofii dialogu zwraca uwagê na to, i ten nurt myœli filozoficznej (...) dociera do nas jako nieco tajemniczy, szlachetny sposób filozofowania, obiecuj¹cy nowe i ostateczne ufundowanie rozumu teoretycznego w praktycznym 2. Tymi s³owami uzmys³awia nam, e owa filozofia przede wszystkim realizuje siê w yciu codziennym, a zatem nie wystarczy tylko o niej mówiæ, przytaczaj¹c zdania znanych myœlicieli. Zamykaj¹c j¹ w z³otej klatce teorii i dywagacji, wypaczamy jej istotê. Sama nauka p³yn¹ca z Pisma Œwiêtego, odnosz¹ca siê do mi³oœci bliÿniego, gubi siê gdzieœ lub modyfikuje po drodze. Dlatego, we wspó³czesnym, postmodernistycznym zabieganiu uszanowanie Innego, stajê siê wartoœci¹ najwy sz¹. Jak stwierdzi³ Ryszard Kapuœciñski: Wielk¹ zas³ug¹ tej filozofii jest ju to, e w ogóle mówi ona o poszczególnym cz³owieku, o ka dej jednostce jako wartoœci samej w sobie, e ci¹gle przypomina o jej istnieniu, jej prawie do egzystencji i artykulacji 3. Tote zale noœæ Ja Ty, jest przez niego pojmowana przede wszystkim w kategoriach moralnych. (...) Na przestrzeni dziejów wyklarowa³y siê dwa zasadnicze sposoby rozumienia dialogu. Pierwszy techniczny odnosi siê do metody zdobywania wiedzy, prowadzenia dyskusji. Drugi autentyczny jest wzajemnym zwróceniem siê ludzi ku sobie, z uwzglêdnieniem takich wartoœci jak przyjaÿñ i mi³oœæ 4. Filozofia staro ytna pojmowa³a dialog instrumentalnie, nowo ytna podmiotowo. Dopiero wieki wspó³czesne, w³¹czaj¹c do tej filozofii pierwiastek etyczny, w pe³ni go ukszta³towa³y. 1. Filozofia antyczna ród³o dialogicznych refleksji bije w dialektyce. W filozofii staro ytnej by³a ona pojmowana jako teoria dialogowania, gdzie nacisk stawiany by³ g³ównie na rozmowê. Historycy filozofii nie s¹ w stanie jednoznacznie wskazaæ ojca dialektyki. (...) Do jej protagonistów nale y przede wszystkim zaliczyæ Sokratesa, Platona i Arystotelesa Sokrates Sokratejska dialektyka zapocz¹tkowa³a refleksjê o dialogu, pojmowanym, jako sposób docierania do wiedzy filozoficznej. Jego nauka polega³a przede wszystkim na prowadzeniu rozmowy, zatem opiera³a siê na dialogicznej komunikacji. Istot¹ dzia³añ by³o prowokowanie do rozmowy, a wiêc sposobem poszukiwania prawdy by³ w³aœnie dialog. Co wiêcej, metoda ta by³a przede wszystkim nastawiona na cele etyczne i wychowawcze Platon Dla Platona samo myœlenie jest ju dialogiem. Jest interakcj¹ s³own¹, czyli operuje pytaniem i odpowiedzi¹. Natomiast dialektyka to sztuka m¹drej rozmowy, metoda metafizyczna, co ma œcis³y zwi¹zek z teori¹ idei, czyli docierania do istoty rzeczy 5. Platon o dialektyce pisze nastêpuj¹co: jedna tylko metoda m¹drej rozmowy idzie t¹ drog¹, e za³o enia rozbiera i odnosi je do pocz¹tku samego 6. Innymi s³owy jest dzia³aniem, dziêki któremu intelekt od tego, co zmys³owe, dociera do tego, co intelligibilne Arystoteles (...) Arystoteles uto samia³ dialektykê z retoryk¹ (sztuk¹ przekonywania), nauk¹ opieraj¹c¹ siê na metodzie stawiania pytañ i odpowiedzi. Jest równie czêœci¹ logiki, a wiêc nie spe³nia adnej funkcji poznawczej (co postulowali wczeœniejsi filozofowie). Jej rola polega na: æwiczeniu umys³u, utrzymywaniu kontaktu z ludÿmi i osi¹gniêciu wiedzy filozoficznej. W staro ytnej Grecji dialog nie by³ jednak zawê ony tylko do filozofii. Mo na go odnaleÿæ równie w literaturze. Klasyczne tragedie greckie wykorzystywa³y go jako formê wypowiedzi scenicznej. Wspó³czeœnie, przede wszystkim w dialektyce nale y doszukiwaæ siê pierwocin idei dialogowoœci. Sam dialog, dla staro ytnych s³u y³ nauce. By³ równie metod¹ poznania innych i samego siebie Filozofia nowo ytna Beata Zielewska w pracy Dialog we wspó³czesnej edukacji filozoficznej pisze, i wspó³czesna filozofia dialogu zosta³a zbudowana na krytyce subiektywizmu i racjonalizmu filozofii nowo ytnej. Wg Kartezjusza g³ównym Ÿród³em poznania by³ rozum. Samo myœlenie o innym wystarcza³o do wyra- ania s¹dów o nim, wiedza praktyczna zosta³a zepchniêta na margines. Rzeczywistoœæ nie by³a odbierana przez cz³owieka, ale przez podmiot myœl¹cy. Dopiero Fichte i Feuerbach przekroczyli zaczarowany kr¹g ludzkiego subiektywizmu, aby w ten sposób broniæ mo liwoœci wspó³istnienia ludzi Fichte Fichte rozumie Ja nie jako to, co absolutne, ale jako to, co ludzkie. Co wiêcej, samo Ja tylko w relacji z innym nie-ja mo e siê realizowaæ. Uznajê drug¹ istotê za jednostkê myœl¹c¹ i podobn¹ do mnie, a œwiadomoœæ Drugiego zyskujê tylko poprzez zmys³owe postrzeganie Feuerbach Feuerbach odchodzi od tradycji racjonalistycznej. Co prawda rozum nadal jest przez niego pojmowany jako jedyne Ÿród³o poznania, ale sam cz³owiek to ju nie tylko byt racjonalny. Do g³osu stanowi¹cego o cz³owieczeñstwie dochodz¹ takie przymioty, jak serce, wola i cia³o 9. Bogdan Baran we wstêpie do Filozofii dialogu okreœla Feuerbacha prekursorem filozofii dialogicznej relacji Ja Ty. Cz³owieka, który jako pierwszy nobilitowa³ kluczowe dla niej s³owa, mianowicie cielesnoœæ i mi³oœæ 10. Co za tym idzie, relacja Ja Ty buduje siê w sferze emocjonalno-zmys³owej. W tej bezpoœredniej za y³oœci podmioty zdarzeñ staj¹ siê dla siebie wartoœciami absolutnymi, gdzie podstaw¹ relacji jest dostrze enie ró nic, które decyduj¹ o atrakcyjnoœci. Choæ Feuerbach podkreœla rolê atrakcyjnoœci seksualnej, nale y pamiêtaæ, i relacja Ja Ty opiera siê przede wszystkim na zasadzie mi³oœci. Obaj filozofowie swoje przemyœlenia dotycz¹ce wspó³istnienia Ja z Ty w³¹czaj¹ w obszar filozofii praktycznej. Odkrycie to nie mia³o s³u yæ poznaniu cz³owieka, lecz samej istoty jego istnienia. Spotkanie wypar³o relacjê poznawcz¹ miêdzy ludÿmi, przekreœlaj¹c monologiczne myœlenie nowo ytne 11. cd. na str Artes liberales 17 akademia maj 2008.p65 17

18 Artes liberales 18 DIALOG Z INNYM W REPORTA ACH RYSZARDA KAPUŒCIÑSKIEGO cd. 3. Filozofia wspó³czesna Wspó³czesne kierunki filozoficzne odcinaj¹ siê od dialogu pojmowanego w kategoriach wartoœci u ytkowej (...). Zamiast tego dialog jest rozpatrywany w p³aszczyÿnie antropologicznej i etycznej. Drugi cz³owiek jako odmienny i ró ny ode mnie byt odkrywa siê przede mn¹ w dialogu, którego celem nie jest odkrycie istoty drugiego Ja, lecz wspó³bytowanie 12. Tote filozofowie dialogu przede wszystkim zwracaj¹ uwagê na fenomen spotkania oraz etyczny wymiar kooperacji miêdzyludzkich. B. Zielewska pisze, i filozofia dialogu rozpoczyna siê stricte w drugiej dekadzie XX wieku. W tym okresie pojawiaj¹ siê dzie³a (przede wszystkim filozofów siêgaj¹cych do tradycji judeochrzeœcijañskich) m.in. Martina Bubera. Okres II wojny œwiatowej przyniós³ publikacjê najwiêkszego kontynuatora myœli dialogicznej Emanuela Levinasa. G³ówn¹ zasad¹ dialogiczn¹ zosta³o stwierdzenie, e cz³owiek mo e zyskaæ swoj¹ podmiotowoœæ tylko w komunikacji z Innym, oraz w realizacji siebie samego w spotkaniu. Ja to jednostka otwarta na wezwanie Ty, a sam dialog, aby by³ spe³niony, musi byæ zakorzeniony w wartoœciach Buber Martin Buber w traktacie O Ja i Ty w taki oto sposób przedstawia tê relacjê: Podstawa cz³owieka jest dwojaka (...). Jednym podstawowym s³owem jest para s³ów Ja Ty. (...) Gdy mówiê Ty, wypowiada siê jednoczeœnie Ja z pary s³ów Ja Ty. (...) istnieje tylko Ja za pary s³ów Ja Ty 14. Co za tym idzie, podstaw¹ relacji z drugim cz³owiekiem jest wyzbycie siê egoizmu. Traktujemy innego jak integraln¹ cz¹stkê samego siebie, a wiêc tworzymy pewn¹ wzajemnoœæ. Wa ne staj¹ siê oczekiwania drugiej osoby wzglêdem nas. Wg Bubera œwiat relacji powstaje w trzech sferach. Pierwsza to ycie z przyrod¹ (powstaje poni ej progu jêzyka, wiêc nie mo na siê porozumieæ), drug¹ jest ycie z ludÿmi (ma charakter jêzykowy, co warunkuje mo liwoœæ zrozumienia siê z Ty), trzecia wchodzi w obszar transcendencji (to obcowanie z istotami duchowymi, których nie s³yszymy, ale czujemy ich obecnoœæ). Wszystkie te trzy sfery objawiaj¹ nam Boga. Wychodzenie naprzeciw Boga i Drugiego jest podstaw¹ dialogiki filozofa Levinas Marek Jêdraszewski we wstêpie do Trudnej wolnoœci wskazuje, i filozofia Emanuela Levinasa jest g³êboko zakorzeniona w jego yciorysie. (...) Doœwiadczenie Oœwiêcimia zrodzi³o w nim sprzeciw wypowiadania siê o filozofii na sposób grecki. Uwa a³, e nie mo na odwo³ywaæ siê do abstrakcyjnych formu³ dotycz¹cych godnoœci cz³owieka i Dobra, skoro obóz w Auschwitz okaza³ siê zapomnianym przez Boga piek³em (sam Levinas by³ w specjalnym komando dla jeñców ydowskich). Filozofowanie po Oœwiêcimiu polega nie na poszukiwaniu Transcendencji (przez to s³owo rozumie zarówno Boga, jak i cz³owieka), ale na sposobie jej wyra ania. (...) Inny dla niego to ktoœ, kto ratuje nas przed w³asnowolnym zamkniêciem siê w sobie, prowadz¹cym do alienacji i cierpienia. Pozbywaj¹c siê swojego egoizmu, stajê siê bezinteresownym darem dla drugiego cz³owieka i jednoczeœnie nie czujê siê samotny obecnoœæ [Innego] polega na zbli aniu siê do nas, wykraczaniu 17. Istotnym punktem tej filozofii jest spotkanie, a co za tym idzie nale y nam uwzglêdniæ wszystkie te czynniki, które do niego prowadz¹ (droga), które go konstytuuj¹ (imiê i twarz Innego) i które pozostawiaj¹ po nim jakiœ œlad. Sama filozofia Levinasa jest nazywana filozofi¹ w drodze. Jest nieustannym poszukiwaniem. Jest urzeczywistnieniem tego, co (...) postulowa³, gdy zarzuca³ myœli europejskiej, i przypomina ona historiê Odyseusza.... nie chodzi o takie myœlenie, w którym operuj¹cy pojêciami podmiot z góry zapewnia sobie panowanie nad tym wszystkim co wobec niego inne. Nie chodzi o neutralizacjê innoœci, lecz o jej wyra enie. Dlatego te Levinas (...) idzie na spotkanie Niewyra alnego 18. I Fenomen Innego Wœród 21 wyznaczników rzetelnego dziennikarstwa wg Ryszarda Kapuœciñskiego na miejscu ostatnim uplasowa³ siê postulat uœmiechu 19. Ta z pozoru b³aha czynnoœæ nie tylko konotuje sympatiê do drugiej osoby, ale przede wszystkim mo e, a nawet powinna byæ pierwszym krokiem do poznania cz³owieka, bo jak wyznaje sam reporter, uœmiech to taki magiczny klucz do Innego. Od niego rozpoczyna siê przygoda, która pokazuje mi mnie w Innym. Ca³¹ tê celebracjê zwi¹zan¹ z przegl¹daniem siê w sobie nawzajem podsumowuje Kapuœciñski publikuj¹c w 2006 zbiór wyk³adów Ten Inny. (...) Ksi¹ eczka zawiera w sobie to, co najwa niejsze w yciowej filozofii autora Hebanu. Staje siê ona nienazwanym testamentem, wskazuj¹cym ludziom XXI wieku, jak nie zaprzepaœciæ szansy na tworzenie œwiata bez podzia³ów i uprzedzeñ, do czego mo na dojœæ tylko na drodze rozmowy. Dialogu nie tylko pokoleniowego i kulturowego, ale, co wa ne, tego zwyk³ego, powszedniego, w autobusie, czy przy kawie tego, który umo liwia codzienn¹ egzystencjê. Pochylaj¹c g³owê nad lektur¹, przede wszystkim zastanawiam siê: Kim jest ten Inny dla Ryszarda Kapuœciñskiego? Jednoczeœnie szukaj¹c odpowiedzi na pytanie, kim jestem ja? Ja student, ja Polak, ja maleñki budowniczy wie y Babel. 1. Inny a obcy Pojêcie innoœci jako obcoœci w rozumowaniu potocznym, a nawet akademickim, bywa traktowane synonimicznie. Zapewne wynika to z mo liwoœci u ycia obu s³ów w podobnych kontekstach, jak i z przypisywania im pejoratywnego znaczenia. Wystarczy jednak chocia by siêgn¹æ do s³ownika jêzyka polskiego, aby dostrzec semantyczne ró nice. (Inny: nie ten, drugi, pozosta³y cz³owiek, ale równie ró ny, zmieniony, nowy 20. Obcy: cz³owiek nienale ¹cy do danego œrodowiska, rodziny; tak e (...) obywatel innego kraju ). Jednak dla prawdziwego rozeznania problemu nie mo na poprzestaæ tylko na tak enigmatycznych definicjach. Szczególnie istotny w dyskusji jest g³os antropologów, socjologów oraz filozofów nieraz w podobny sposób traktowali te pojêcia, jednak przygl¹dniecie siê im przez lupê ró nych dziedzin pozwoli zdobyæ wiedzê konieczn¹ do kompleksowego ujêcia tematu Ujêcie antropologiczne Staro ytni zdawali sobie sprawê, e za murami ich ma³ych pañstw miast znajduj¹ siê inne polis. Zazwyczaj ta œwiadomoœæ s³u y³a raczej do odró nienia Greków od nie-greków, a co za tym idzie do ustalenia uk³adu wy szoœci (Grecy stawiali swoj¹ kulturê ponad np. kulturê germañsk¹). Jednak w tym samym momencie, gdy jedni zamykali siê na innych, tocz¹c z nimi wojny, drudzy wyruszali w drogê, by innych poznaæ (Herodot). Zal¹ ków antropologii mo emy siê doszukiwaæ ju w epoce Sofoklesa, Kapuœciñski zwraca uwagê na fakt, e dopiero wspó³czesnoœæ nada³a jej imiê. Antropologia jest zwrócona w stroniê Innego (...). Jest w niej zawarta idea zrozumienia Innego poprzez poznanie go, idea akceptacji ró norodnoœci...(ti, s.22). Choæ pierwszym szko- ³om antropologii ewolucjonistów i dyfuzjonistów przyœwieca³ cel jak najlepszego poznania i opisania kultur, niemal e w binarny sposób postrzega³y one Innych 22, a ich badania nie wychodzi³y poza œciany gabinetów. Dopiero Bronis³aw Malinowski, podejmuj¹c wyprawê na wyspy Archipelagu Trobrianda, odkry³ prawdê konieczn¹ do prowadzenia antropologicznych studiów warunkiem poznania Innych jest zamieszkanie wœród nich. Badania terenowe Malinowskiego (i jego opinia, e nie ma kultur wy szych i ni szych), choæ mia³y swoje s³abe punkty (...), zmieni³y sposób postrzegania Innych przez Europejczyków 23. Tomasz Janoœ zwraca uwagê na fakt, e idea obcoœci w antropologii s³u y strukturalizacji spo³eczeñstwa. Najczêœciej na gruncie nauk spo³ecznych bada siê procesy i zale noœci, jakie wynikaj¹ z oddzielenia jednej grupy od drugiej, gdzie dla,,swojaków pewne elementy przychodz¹ce z zewn¹trz zawsze bêd¹ obce 24. Doskonale widaæ to chocia by na przyk³adzie Akademii Techniczno-Humanistycznej. W jej hybrydalnej nazwie zawarty jest opozycyjny stosunek obu nauk. Tworzenie ró nych kó³ studenckich funkcjonuje na zasadzie konkurencji z innymi obcymi ko³ami. (...) przyjêcie nowego cz³onka do organizacji w istocie odbywa siê na zasadzie inkorporacji kogoœ spoza, czyli kogoœ obcego Ujêcie socjologiczne Wspó³czesna socjologia boryka siê z dwiema skrajnie ró nymi koncepcjami relacji miêdzyludzkich. Z jednej strony rozluÿnienie wiêzów spo³ecznych, egoizm wp³ywa na wyobcowanie jednostki, z drugiej postêp technologiczny i idea tzw. globalnej wioski czyni z nas wspó³plemieñców. Mamy wiêc do wyboru jedn¹ z dwóch wizji spo³eczeñstwa, które mo na zestawiæ w opozycji: obcy to ka - dy z nas obcych ju nie ma 25. Zygmunt Bauman analizuj¹c pojêcie innoœci i obcoœci, (które u niego s¹ niedefiniowalne, a wiêc stosowane zamiennie 26 ) rzuca snop œwiat³a na historyczne ujêcie tych koncepcji. W œwiecie przednowoczesnym (przedoœwieceniowym) kategoria obcoœci praktycznie nie istnia³a. Nie znaczy to jednak, e jej nie by³o. Po prostu nie by³a odczuwana jako zagro- akademia maj 2008.p65 18

19 DIALOG Z INNYM W REPORTA ACH RYSZARDA KAPUŒCIÑSKIEGO cd. enie, tak jak mia³o to miejsce w œwiecie nowoczesnym, gdzie g³ównym problemem spo³ecznym by³a walka z obcym (hitlerowskie obozy, stalinowskie gu- ³agi, Ku-Klux-Klan). Dopiero ponowoczesnoœæ zdaj¹c sobie sprawê z bezsensownoœci tych poczynañ, oswoi³a obcoœæ, przekszta³caj¹c j¹ w tolerowan¹ odmiennoœæ, a nawet wiêcej uœwiadomi³a nam, e obcy to ka dy z nas Ujêcie filozoficzne W niniejszej pracy filozoficzny aspekt obcoœci i innoœci dotyczy przede wszystkim stanowiska Józefa Tischnera i Emanuela Levinasa. Autor Filozofii dramatu daleki jest od koncepcji uprzedmiotowienia Innego. Nasz œwiat, czyli dramatyczna scena, uœwiadamia nam, e nie jesteœmy na niej jedynymi aktorami. Co wiêcej Inny cz³owiek okazuje siê (...) bli szy ni scena. Jest obecny zanim jeszcze pojawi siê na scenie jako ten, którego spotykam 28. Tischner idzie o krok dalej dodaj¹c, e inny cz³owiek jest we mnie obecny lub obecny przy mnie poprzez roszczenia, jakie we mnie budzi 29. Levinas zwraca uwagê na fakt, e Inny musi mieæ coœ ze mn¹ wspólnego. Moja afirmacja Innego zaczyna siê w momencie, kiedy coœ o nim wiem 30. Inny cz³owiek nie jest inny innoœci¹ wzglêdn¹ jak porównywalne gatunki, które (...) nale ¹ (...) do wspólnoty rodzaju (...). Innoœæ innego cz³owieka nie zale y od jakiejœ cechy, która odró nia³aby go ode mnie, bo odró nienie tego typu zak³ada³oby w³aœnie wspólnotê rodzaju, która przekreœla prawdziw¹ odmiennoœæ. (...) Inny pozostaje nieskoñczenie transcendentny, nieskoñczenie obcy Dla filozofa istnieje zale noœæ pomiêdzy nasz¹ relacj¹ z Innym a Bogiem: szacunek wobec obcego i uœwiêcenie imienia Przedwiecznego w dziwny sposób siê równowa ¹. A ca³a reszta jest martw¹ liter¹ 32. Tak jak nie mo na poj¹æ wiary, tak samo nie jesteœmy w stanie do koñca ogarn¹æ istoty Innego, ca³a epistemologia staje siê bezu yteczna. Honorata Gruchlik filozofiê Levinasa podsumowuje stwierdzeniem, i jego postawa ca³kowicie odbiega od europocentrycznej aspiracji do zaw³adniêcia Innym (obcym, Levinas uto samia³ te dwa pojêcia). Co wiêcej, nakazuje nam porzuciæ siebie i ca³kowicie poœwiêciæ siê dla obcego. Inny u Levinasa to Obcy, wobec którego ³amiemy dystans, który pozwala siê poznaæ, ale nigdy nie bêdzie poznany. Dlatego nie sposób dookreœliæ innoœci i obcoœci, a tym bardziej postawiæ miêdzy nimi znaku równoœci 33. Zapewne ta relatywna niemo noœæ uchwycenia ró nic pomiêdzy innym a obcym wp³ynê³a na brak jasnego zdefiniowania obu pojêæ. Dla mnie jednak istnieje pewna ró nica pomiêdzy nimi. Przede wszystkim uwa am, e mówi¹c o Innym zamykam go w obszarze mojej percepcji rzeczywistoœci. Dopuszczam go do siebie. Nie jest dla mnie zbyt ra ¹cy. (Wszak ch³opak z irokezem na g³owie jest inny, ale to nie przeszkadza eby wejœæ z nim w relacjê.) Natomiast podstawowym problemem obcego jest w³aœnie budowanie muru uprzedzeñ. Przede wszystkim ma to zwi¹zek z tym, e zazwyczaj obcy wywo³uje w nas lêk, lub ró ni siê od nas do tego stopnia, e akceptacja wydaje siê niemo liwa. 2. Ten Inny Ryszarda Kapuœciñskiego Adam Michnik w epitafium na czeœæ Kapuœciñskiego napisa³, i kluczem do zrozumienia spuœcizny mistrza jest jego nieugiêta wiara w sens spotkania i dialogu z,,innym Podró uj¹c po afrykañskich wioskach czy syberyjskich gu³agach, Kapuœciñski zawsze ws³uchiwa³ siê w tê Innoœæ i zdawa³ z niej sumienny raport. Wchodz¹c w relacjê z rozmówcami, nigdy nie stawia³ siê ponad nich. Oczarowany obecnoœci¹ Innego, k³ad³ nacisk na dialog, jako najlepszy sposób poznania równie samego siebie. Wyk³ady wiedeñskie z 2004 roku rozpoczyna s³owami: Okreœlenia: Inny, Inni mo na rozumieæ na wiele sposobów (...). W moim wypadku u ywam tego okreœlenia g³ównie aby odró niæ Europejczyków, ludzi zachodu, bia³ych, od tych których nazywamy innymi to znaczy nie-europejczyków, niebia³ych, œwiadom, e dla tych ostatnich ci pierwsi s¹ równie innymi (TI, s.9). Jednak dla autora Imperium na tym rozgraniczeniu nie koñczy siê filozofia Innego zwraca on nam uwagê, e dla naszych innych my równie inni jesteœmy. Kolejnymi wa nymi wyznacznikami charakteryzuj¹cymi Innego oprócz koloru skóry jest nacjonalizm i religia (...). Te wszystkie elementy wed³ug reportera ³¹czy emocjonalnoœæ. Dlatego œwiat, w którym yj¹, jest nieustannie w stanie konfliktu (TI, s.44-46). Autor Hebanu zwraca uwagê na relacjê jaka wytwarza siê w kontakcie z Innym: zetkniêcie z nowym, z kimœ innym, z kimœ obcym budzi w nas pewne napiêcie wewnêtrzne, budzi w nas pewien stres, bo ju czujemy siê albo e jesteœmy obcy, albo niepokój czujemy siê zagro eni w pewnym momencie 35. Kapuœciñski przyznaje, e w tym zawodzie lêk przed nieznanym jest doœæ powszechny. Ca³y sêk w tym, eby przezwyciê yæ w sobie awersje, zamieszkaæ razem z ludÿmi, uszanowaæ ich goœcinê. Inaczej nie mo na pracowaæ. Tu jest bardzo istotne to (...), e do takiego spotkania z Innym trzeba byæ wewnêtrznie przygotowanym, e to (...) jest coœ takiego, co wymaga od nas pewnego wysi³ku, pewnej dobrej woli, (...) szacunku dla tego Innego, pewnego wysi³ku, eby go zrozumieæ, eby on siê sta³ kimœ nam bliskim, nawet je eli stracimy go z oczu i potem go nie bêdziemy widzieæ mo e nawet nigdy. Ale on przecie reprezentuje nie tylko siebie, on reprezentuje jak¹œ szersz¹ wartoœæ, on reprezentuje jak¹œ kulturê, on reprezentuje jak¹œ religiê, on reprezentuje jakieœ wartoœci bardzo ludzkie. I to jest nies³ychanie wa ne, ebyœmy starali siê dotrzeæ do tego, jakie ma te wartoœci i ebyœmy potrafili okazaæ po pierwsze zrozumienie, po drugie jakiœ szacunek, nawet bym powiedzia³ (...) pokorê. 36 Jednak wa nym jest te, eby nie zapominaæ o swojej to samoœci. Choæ ten postulat mo e wydawaæ siê b³ahym, to jednak maj¹c na uwadze wspó³czesne polityczno-ekonomiczne migracje i zwi¹zane z nimi perturbacje, okreœlenie w³asnej to samoœci chocia by na poziomie narodowoœci, mo e przysporzyæ wiele k³opotu. Kapuœciñski w Imperium daje przyk³ad znajomego in yniera Rus³ana, którego dziadek by³ Rosjaninem, babka Gruzink¹. Ojciec zdecydowa³ siê byæ Gruzinem, matka by³a Tatark¹. Rus³an uzna³ siê za Tatara, a o eni³ siê z Uzbeczk¹. Z tego zwi¹zku narodzi³ siê syn. Pytanie: jakiej narodowoœci jest dziecko? 37. Natomiast uczestniczenie w œwiecie wielokulturowym wymaga poczucia przynale noœci. Jak zauwa a reporter, ustalenie to samoœci, które dokonuje siê m. in. przez ustalenie naszego stosunku do innych, ci¹gle ulega komplikacji. Zapewne ma to zwi¹zek z os³abieniem tradycyjnych wiêzi kulturowych, ale nie tylko. Otó zmienia siê te struktura spo³eczeñstwa. Na pocz¹tku XX wieku 95 procent ludzkoœci stanowili ch³opi. Dziœ klasa ta powoli zanika. Coraz wiêcej ludzi emigruje ze wsi do miasta. Tymczasem wczeœniejszy podzia³ klasowy by³ najlepszym depozytorium tradycji, a co za tym idzie, stra nikiem to samoœci (TI, s. 39). 3. Reporta jako gatunek rodz¹cy siê w rozmowie Termin reportaz zaczerpniêto z ³aciñskiego s³owa reportare, czyli odnosiæ, donosiæ, oddaæ, zawiadamiaæ. Gatunek pochodz¹cy z pogranicza publicystyki, literatury faktu i literatury piêknej jest zwany przewrotnie bêkartem literatury piêknej i brukowej popo³udniówki 38. Praprzodkiem tego gatunku jest wymyœlana w przypadku braku informacji plotka 39. Pocz¹tków nale y równie szukaæ w staro ytnoœci, od relacji z antycznych podro y, poprzez œredniowieczne kroniki, diariusze, póÿniejsze pamiêtniki, dochodzimy do II po- ³owy XIX wieku i zwi¹zanego z ni¹ dynamicznego rozwoju prasy, na ³amach której zamieszczano relacjê z wydarzeñ, których œwiadkiem by³ autor 40. Twórczoœæ Kapuœciñskiego z trudnoœci¹ poddaje siê krytycznoliterackim analizom. Jedni sytuuj¹ j¹ w doœæ szerokich kontekstach (pomiêdzy pisarstwem Diderota, Kafki, Woltera, Camusa), drudzy postuluj¹ stworzenie ca³kiem nowego gatunku. G³os w tej sprawie zabiera m.in. prof. Jan Miodek nazywa reporta Kapuœciñskiego reporta em filozoficznym d¹ ¹cym do uogólnienia, dziêki czemu zawiera uniwersaln¹ si³ê dzia³ania 41. Sam Kapuœciñski twierdzi, e najbli sze jest mu amerykañskie pojecie New Journalism, opisuj¹ce autentyczne zdarzenia przy u yciu form wyrazu, warsztatu i doœwiadczeñ literatury piêknej 42. Moje rozwa ania nie bêd¹ zmierzaæ jednak do dok³adnej analizy tego gatunku. Poprzez wydobycie aspektu spotkania chcia³abym zwróciæ uwagê na ten mo e i trywialny, ale istotny element: reporta powstaje w dialogu. Kapuœciñski przyznaje, e tak naprawdê ka dy artyku³ tego rodzaju ma wielu autorów, a tylko przyjêta konwencja sprawia, e podpisuje siê go jednym nazwiskiem (TI, s.9). Jest najbardziej kolektywn¹ form¹ pisania. Nie powstanie bez wspó³pracy innych osób (...) w 99 procentach zale y od drugiego cz³owieka. eby siê wkupiæ w ³aski przysz³ych naszych bohaterów, pozyskaæ ich zaufanie, sam reporter musi byæ ludzkim cz³owiekiem. Dlatego wszelki typ podboju, zrozumia³y i naturalny w innych gatunkach dziennikarstwa, w reporta u nie zafunkcjonuje 43. cd. na str. 20 Artes liberales 19 akademia maj 2008.p65 19

20 Artes liberales 20 DIALOG Z INNYM W REPORTA ACH RYSZARDA KAPUŒCIÑSKIEGO cd. III Na drodze do dialogu Przegl¹daj¹c oferty pracy widzimy, e bardzo czêsto jednym z podstawowych wymagañ stawianych przez zleceniodawcê jest wymóg bieg³ego pos³ugiwania siê jêzykiem obcym. (...) Jednak w ostatnim czasie obok szkó³ jêzykowych coraz bardziej popularne staj¹ siê szko³y autoprezentacji. Na rynku wydawniczym pojawia siê coraz wiêcej pozycji dotycz¹cych mowy cia³a. Wydawaæ by siê mog³o, e komunikatywnoœæ staje siê priorytetem dzisiejszej egzystencji. Jeœli mamy z ni¹ problemy, udajemy siê po pomoc do specjalistów. (...) Wybieraj¹c siê w podró zakupujemy mapy, przewodniki, zasiêgamy porady znajomych, chcemy coœ wiedzieæ o kraju, do którego siê udajemy. Te wszystkie starania zapewne z jednej strony œwiadcz¹ o tym, e wa na staje siê jakoœæ rozmowy (jak najlepsze przekazania swoich intencji; uszanowanie rozmówcy; mo liwoœæ porozumiewania siê z ludÿmi z ró nych kultur). Z drugiej jednak musimy mieæ œwiadomoœæ, e te same zabiegi mog¹ destrukcyjnie wp³ywaæ na dialog (mowa cia³a a manipulacja; nauka jêzyków obcych tylko dla zdobycia kolejnej umiejêtnoœci; zdobywanie informacji o innych kulturach tylko po to by siê wywy szyæ). (...) Kapuœciñski przypomina, i : Dialog z Innym nigdy nie by³ i nie bêdzie ³atwy, szczególnie dziœ (...), gdy wiele si³ pracuje, aby ten dialog utrudniæ... (TI, s.35). Reporterowi bynajmniej nie chodzi³o tylko o polityczne, ideologiczne, czy ekonomiczne dzia³ania tego rodzaju. Mianowicie istniej¹ te merytoryczne problemy w komunikacji. Co wiêcej, wed³ug mnie s¹ one najwa niejsze na drodze do dialogu. 1. Droga Reporter swoj¹ ksi¹ kê Imperium rozpoczyna od opisu drogi, gdy w roku 1939 wraz z matk¹ próbowa³ przedostaæ siê do Piñska. Dla 7-letniego Ryœka droga to zabite konie, które trzeba usun¹æ, chc¹c pójœæ dalej. To z³orzecz¹ce t³umy uciekaj¹ce w panice donik¹d. To odprowadzaniem wzrokiem ludzi do poci¹gów, które jad¹ na Sybir (I, s.12-15). To niezwykle trudne doœwiadczenie drogi ( Cz³owiek najczêœciej opuszcza swoje gniazdo tylko pod przymusem (...) przestrzeñ budzi niepokój, lêk przed niespodzianym, nawet strach przed œmierci¹. Ka da kultura zna ca³y zestaw zaklêæ i czynnoœci magicznych, które maj¹ ochraniaæ wyruszaj¹cego w drogê 44 ) nie wp³ynê³o jednak destrukcyjnie na jego osobowoœæ. Kapuœciñski (...) wybiera zawód, w którym szlak staje siê ojczyzn¹. Tak samo, jak Herodot (...) wie, e aby poznaæ innych, trzeba wyruszyæ w drogê, dotrzeæ do nich, przejawiæ chêæ spotkania... (TI, s.14). Te postawy trafnie podsumowuje Juliusz Kurkiewicz s³owami: Dla Herodota i Kapuœciñskiego nie historyczne prawa, ale ludzie stoj¹ w centrum zainteresowania, a ich rozmaite wcielenia, kostiumy, s¹ wystarczaj¹c¹ podniet¹, aby wyruszyæ w podró. 45 Spogl¹daj¹c na drogê z tej perspektywy widzimy, i staje siê ona istotnym sk³adnikiem prowadz¹cym do dialogu. Ka da œcie ka, któr¹ pod¹ amy codziennie, czy to z bloku do warzywniaka naprzeciwko, czy to z jednego na drugie lotnisko odbywa siê w czasie, a co za tym idzie, ma charakter ulotny. Ta sama sytuacja po prostu ju nigdy siê nie powtórzy. (...) Kapuœciñski wie, e nie wolno mu nic przeoczyæ z tej podró y, bo musi z niej zdaæ relacjê. Droga pisze jest tak wa na, poniewa ka dy na niej krok zbli a nas do spotkania z Innym. Bo po to w³aœnie jesteœmy na drodze (TI, s. 12). Niemniej jednak zanim na tej drodze dojdzie do spotkania, istotnym jest by uœwiadomiæ sobie, jakie czynniki wp³ywaj¹ na jego jakoœæ. Inaczej rzecz ujmuj¹c nale y sobie uzmys³owiæ z czego wynikaj¹ problemy w komunikacji i do czego mog¹ one doprowadziæ. Id¹c dalej wa ne jest by uprzytomniæ sobie, co sprawia, e siê mo emy od siebie odró niæ, lub inaczej co œwiadczy o naszej niepowtarzalnoœci. 2. Problemy w komunikacji Wspó³czeœnie robi¹ karierê takie s³owa jak wielokulturowoœæ, globalizm, migracja. Niemniej jednak zderzenie cywilizacji nie jest zjawiskiem nowym, aczkolwiek mo na by by³o siê zastanowiæ nad jej jakoœci¹. Ju za czasów Herodota zazwyczaj spotkania Europejczyków z nie-europejczykami (...), czêsto przybiera³y krwawy charakter (np. wojny Grecji z Persj¹) 46. Co wiêcej, ujmuj¹c kontakty wielokulturowe linearnie, a do oœwiecenia owa relacja opiera³a siê raczej na próbach zaw³adniêcia tym Innym, ni na nawi¹zaniu dialogu: Koniec europejskiego œredniowiecza i pocz¹tek czasów nowo ytnych wielka wyprawa Europy na podbój œwiata, zniewolenie Innego i grabie tego, co posiada³, zapisa³a w dziejach naszej planety karty krwi i okrucieñstwa. Skala praktyk ludobójczych tamtej trwaj¹cej ponad trzy wieki epoki zostanie przewy szona dopiero w XX wieku, kiedy przybierze postaæ Holocaustu 47. Choæ w dzisiejszym œwiecie nasze relacje z innymi (...) nie przybieraj¹ tak drastycznie agresywnego charakteru (konflikty obejmuj¹ ok. 1% ludzkoœci 48 ), problem ci¹gle istnieje. (...) Oprócz korzyœci jakie niesie z sob¹ globalizacja, nale- y te przyjrzeæ siê jej wadom. Przede wszystkim powoli granice ulegaj¹ likwidacji. Oczywiœcie bior¹c pod uwagê aktualn¹ sytuacjê polityczn¹ Polski, zapewne przyst¹pienie do struktur Unii Europejskiej w tym sensie jest przedstawiane w samych superlatywach (...). Ja jednak za Kapuœciñskim chcia³abym zwróciæ uwagê na fakt, i granice zawsze stanowi³y o integralnoœci terytorialnej, to samoœci. W wielu wypadkach z miejsc podzia³u granice przekszta³ca³y siê w miejsca wspó³pracy, spotkania z Innym. Dziœ ich os³abienie widaæ przede wszystkim w nasileniu migracji. Coraz wiêcej ludzi traci ³¹cznoœæ ze swoj¹ macierzyst¹ kultur¹ i zamieszkuj¹c nowe tereny buduje now¹ spo³ecznoœæ planetarn¹ 49. Doskonale ten proces pokazuje reporter na przyk³adzie by³ego ZSRR w Imperium. Ruch emigracyjny rozpocz¹³ siê w XIX w wraz ze zsy³kami na Sybir, ekspansj¹ kolonialn¹ w Azji. (...) Duch i atmosfera koczownictwa s¹ tu ci¹gle obecne (...) mo na czêsto us³yszeæ (...): Moim adresem nie jest numer domu ani nazwa ulicy (...) moim adresem jest Zwi¹zek Radziecki (I, s. 139). Kapuœciñski zauwa y³, e powoli kurczy siê obecnoœæ Europejczyków na planecie. (...) wspomina jak bêd¹c o godzinie 22 na dworcu w Rotterdamie mia³ wra enie, i jest w Narobi, gdy by³ tam jedynym bia³ym. Tak samo jest w innych krajach Europy, a co wiêcej tendencja ta bêdzie siê nasilaæ 50. Dlatego powinniœmy wypracowaæ now¹ formu³ê miêdzycywilizacyjnej wspó³pracy i wymiany, która mog³aby zast¹piæ wzorce ukszta³towane w okresie imperialnych podbojów 51. Innymi s³owy nie popadaæ w pu³apki, które zacieraj¹ wszelkie szanse na dialog z obc¹ nam kultur¹, a wed³ug reportera istnieje ca³e spektrum postaw, jakie przyjmujemy podczas konfrontacji: postawa belferska (pouczanie, traktowanie innego jak dziecka) postawa arystokratyczna (podkreœlanie w³asnej wy szoœci) postawa ironiczno-kpiarska (traktowanie innego jako obiektu satyry) postawa dominacji agresywnej (nacechowana nienawiœci¹) postawa rezygnacji (traktowanie innego takim, jakim jest, jednak z przekonaniem, e jest ni szy) postawa yczliwoœci (trochê paternalistyczna, ale serdeczna) postawa partnerska (przyjmowanie innego jako równego sobie) 52. Pytanie tylko, która z tych postaw jest nam najbli sza, gdy tylko przez uzmys³owienie sobie naszego postêpowania mo emy rozwa yæ ewentualne niedoci¹gniêcia. Wœród najwiêkszych problemów, jakie dostrzega reporter w rozmowie z Innym jest: nacjonalizm, rasizm, religia, ambiwalencja w stosunku do Innego oraz relatywizm jêzykowy Nacjonalizm Kapuœciñski zauwa y³, i ka dy naród ma tendencje do narcyzmu. Sk³onnoœæ ta popycha cywilizacjê do konfliktu z innymi, jednoczeœnie generuj¹c w nich arogancjê i chêæ dominacji (TI, s. 36). Nacjonalizm dodaje (...) jest instrumentem identyfikacji i klasyfikacji stosowanym przez mojego Innego przy ka - dej okazji... [sp³acaj¹c] wizerunek Innego. A mianowicie, dla nacjonalisty osoba Innego ma jedn¹ jedyn¹ cechê przynale noœæ narodow¹ (TI, s. 45). Krótko mówi¹c wszelkie przymioty, które œwiadcz¹ o naszej wartoœci, przestaj¹ mieæ znaczenie. Ca³e jestestwo zawê a siê do rubryk z dowodu osobistego, w których wpisano obywatelstwo czy miejsce zamieszkania, jednoczeœnie przekreœlaj¹c nasz¹ podmiotowoœæ. Kapuœciñski uwa a, i obecnie œwiatu gro ¹ rewolucje nacjonalistyczne. Chocia by na przyk³adzie Baszkirii. Ten oko³o milionowy naród po odzyskaniu autonomicznoœci stwierdzi przede wszystkim, e (...) tylko po³owa ziem znajduje siê w granicach obecnej republiki... Jeœli œwiadomy Baszkir wypowie to g³oœno, od razu bêdzie mia³ trzech wrogów... Rzecz w tym, e nacjonalizm nie mo e yæ w stanie bezkonfliktowym (I s. 171). Bior¹c pod uwagê fakt, e wspó³czeœnie coraz wiêcej pañstw odzyskuje niepodleg³oœæ, zjawisko to bêdzie siê poszerza³o. yj¹c w tym prowincjonalnym przeœwiadczeniu, nie tylko nie mamy szansy na nawi¹zanie dialogu, ale te niebezpiecznie mo emy dopuœciæ, aby powtórzy³y siê wydarzenia II wojny œwiatowej. Monika Zaj¹c jest studentk¹ III roku polonistyki ATH akademia maj 2008.p65 20

STATUT KOŁA NAUKOWEGO PRAWA MEDYCZNEGO. Rozdział I. Postanowienia ogólne

STATUT KOŁA NAUKOWEGO PRAWA MEDYCZNEGO. Rozdział I. Postanowienia ogólne STATUT KOŁA NAUKOWEGO PRAWA MEDYCZNEGO Rozdział I. Postanowienia ogólne 1 Koło Naukowe Prawa Medycznego, zwane dalej Kołem, jest dobrowolną organizacją studencką. Funkcjonuje na Wydziale Prawa i Administracji

Bardziej szczegółowo

Regulamin Konkursu na najlepszego studenta i na najlepsze koło naukowe Województwa Pomorskiego o nagrodę Czerwonej Róży 2016

Regulamin Konkursu na najlepszego studenta i na najlepsze koło naukowe Województwa Pomorskiego o nagrodę Czerwonej Róży 2016 Regulamin Konkursu na najlepszego studenta i na najlepsze koło naukowe Województwa Pomorskiego o nagrodę Czerwonej Róży 2016 1 Postanowienia ogólne 1. Organizatorem konkursu jest Stowarzyszenie Czerwonej

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 27/2012. Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. z dnia 26 kwietnia 2012 roku

Uchwała Nr 27/2012. Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach. z dnia 26 kwietnia 2012 roku Uchwała Nr 27/2012 Senatu Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach z dnia 26 kwietnia 2012 roku w sprawie Wewnętrznego Sytemu Zapewniania Jakości Kształcenia Na podstawie 9 ust. 1 pkt 9 rozporządzenia

Bardziej szczegółowo

1. Koło Naukowe Metod Ilościowych,zwane dalej KNMI, jest Uczelnianą Organizacją Studencką Uniwersytetu Szczecińskiego.

1. Koło Naukowe Metod Ilościowych,zwane dalej KNMI, jest Uczelnianą Organizacją Studencką Uniwersytetu Szczecińskiego. STATUT KOŁA NAUKOWEGO METOD ILOŚCIOWYCH działającego przy Katedrze Statystyki i Ekonometrii Wydziału Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Szczecińskiego I. Postanowienia ogólne. 1. Koło Naukowe

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE NR 29 Rektora Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie z dnia 26 maja 2011 r.

ZARZĄDZENIE NR 29 Rektora Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie z dnia 26 maja 2011 r. ZARZĄDZENIE NR 29 Rektora Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie z dnia 26 maja 2011 r. w sprawie wprowadzenia arkuszy oceny nauczycieli akademickich w celu przeprowadzenia okresowej

Bardziej szczegółowo

STATUT KOŁA NAUKOWEGO KLUB INWESTORA

STATUT KOŁA NAUKOWEGO KLUB INWESTORA STATUT KOŁA NAUKOWEGO KLUB INWESTORA 1 I. Postanowienia ogólne 1. Koło Naukowe KLUB INWESTORA, zwane dalej Kołem Naukowym, jest jednostką Samorządu Studenckiego działającą przy Wydziale Finansów i Bankowości

Bardziej szczegółowo

Regionalna Karta Du ej Rodziny

Regionalna Karta Du ej Rodziny Szanowni Pañstwo! Wspieranie rodziny jest jednym z priorytetów polityki spo³ecznej zarówno kraju, jak i województwa lubelskiego. To zadanie szczególnie istotne w obliczu zachodz¹cych procesów demograficznych

Bardziej szczegółowo

Iwona Sójkowska. Dobre praktyki BPŁ w zakresie kreowania wizerunku i budowania dobrych relacji

Iwona Sójkowska. Dobre praktyki BPŁ w zakresie kreowania wizerunku i budowania dobrych relacji Iwona Sójkowska Dobre praktyki BPŁ w zakresie kreowania wizerunku i budowania dobrych relacji Plan prezentacji: 1. Biblioteka dla uczelni 2. Biblioteka dla regionu 3. Biblioteka dla środowiska zawodowego

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN BIURA KARIER EUROPEJSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY PRAWA I ADMINISTRACJI

REGULAMIN BIURA KARIER EUROPEJSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY PRAWA I ADMINISTRACJI REGULAMIN BIURA KARIER EUROPEJSKIEJ WYŻSZEJ SZKOŁY PRAWA I ADMINISTRACJI I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Biuro Karier Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji w Warszawie, zwane dalej BK EWSPA to

Bardziej szczegółowo

DOP-0212-90/13. Poznań, 20 czerwca 2013 roku

DOP-0212-90/13. Poznań, 20 czerwca 2013 roku DOP-0212-90/13 Poznań, 20 czerwca 2013 roku Zarządzenie nr 90/2013 Rektora Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu z dnia 20 czerwca 2013 roku w sprawie wprowadzenia procedury zasięgania opinii absolwentów

Bardziej szczegółowo

Regulamin studenckich praktyk zawodowych w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu

Regulamin studenckich praktyk zawodowych w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu Regulamin studenckich praktyk zawodowych w Państwowej Wyższej Szkole Zawodowej w Nowym Sączu 1 1. Uczelnia organizuje studenckie praktyki zawodowe, zwane dalej "praktykami", przewidziane w planach studiów

Bardziej szczegółowo

Regulamin Programu Ambasadorów Kongresów Polskich

Regulamin Programu Ambasadorów Kongresów Polskich Regulamin Programu Ambasadorów Kongresów Polskich 1. W oparciu o inicjatywę Stowarzyszenia Konferencje i Kongresy w Polsce (SKKP) oraz zadania statutowe Polskiej Organizacji Turystycznej (POT) i działającego

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr XXII / 242 / 04 Rady Miejskiej Turku z dnia 21 grudnia 2004 roku

Uchwała Nr XXII / 242 / 04 Rady Miejskiej Turku z dnia 21 grudnia 2004 roku Informacja dotycząca Stypendiów Burmistrza Miasta Turku za wyniki w nauce, stypendia za osiągnięcia sportowe oraz stypendia za osiągnięcia w dziedzinie kultury i działalności artystycznej. Urząd Miejski

Bardziej szczegółowo

Sergiusz Sawin Innovatika

Sergiusz Sawin Innovatika Podsumowanie cyklu infoseminariów regionalnych: Siedlce, 16 lutego 2011 Płock, 18 lutego 2011 Ostrołęka, 21 lutego 2011 Ciechanów, 23 lutego 2011 Radom, 25 lutego 2011 Sergiusz Sawin Innovatika Projekt

Bardziej szczegółowo

Zasady przyznawania stypendiów doktoranckich na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego na rok akademicki 2016/2017

Zasady przyznawania stypendiów doktoranckich na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego na rok akademicki 2016/2017 Zasady przyznawania stypendiów doktoranckich na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego na rok akademicki 2016/2017 Postanowienia ogólne 1) Niniejsze Zasady dotyczą stypendiów doktoranckich wypłacanych

Bardziej szczegółowo

LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE LKA 4101-07-04/2013 P/13/151 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę P/13/151 Zapewnienie prawa do jednakowego wynagradzania

Bardziej szczegółowo

ZASADY ORGANIZACJI, PRZEBIEGU, ZALICZANIA I FINANSOWANIA PRAKTYK STUDENCKICH OBJĘTYCH PLANEM STUDIÓW STACJONARNYCH I NIESTACJONARNYCH ZAOCZNYCH

ZASADY ORGANIZACJI, PRZEBIEGU, ZALICZANIA I FINANSOWANIA PRAKTYK STUDENCKICH OBJĘTYCH PLANEM STUDIÓW STACJONARNYCH I NIESTACJONARNYCH ZAOCZNYCH Załącznik do Uchwały nr 198/2008-2012 Rady Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej z dnia 31 maja 2011 r. ZASADY ORGANIZACJI, PRZEBIEGU, ZALICZANIA I FINANSOWANIA PRAKTYK

Bardziej szczegółowo

Przygotowanie pedagogiczne

Przygotowanie pedagogiczne Przygotowanie pedagogiczne Informacje o usłudze Numer usługi 2016/04/08/7405/7773 Cena netto 3 700,00 zł Cena brutto 3 700,00 zł Cena netto za godzinę 13,31 zł Cena brutto za godzinę 13,31 Możliwe współfinansowanie

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZENIE nr 1/2016 REKTORA WYŻSZEJ SZKOŁY EKOLOGII I ZARZĄDZANIA W WARSZAWIE z dnia 15.01.2016 r.

ZARZĄDZENIE nr 1/2016 REKTORA WYŻSZEJ SZKOŁY EKOLOGII I ZARZĄDZANIA W WARSZAWIE z dnia 15.01.2016 r. ZARZĄDZENIE nr 1/2016 REKTORA WYŻSZEJ SZKOŁY EKOLOGII I ZARZĄDZANIA W WARSZAWIE z dnia 15.01.2016 r. w sprawie zmian w zasadach wynagradzania za osiągnięcia naukowe i artystyczne afiliowane w WSEiZ Działając

Bardziej szczegółowo

Wytyczne Województwa Wielkopolskiego

Wytyczne Województwa Wielkopolskiego 5. Wytyczne Województwa Wielkopolskiego Projekt wspó³finansowany przez Uniê Europejsk¹ z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego oraz Bud etu Pañstwa w ramach Wielkopolskiego Regionalnego Programu

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ORGANIZACJI KONFERENCJI NAUKOWYCH, SYMPOZJÓW I SEMINARIÓW W PODHALAŃSKIEJ PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOLE ZAWODOWEJ W NOWYM TARGU

REGULAMIN ORGANIZACJI KONFERENCJI NAUKOWYCH, SYMPOZJÓW I SEMINARIÓW W PODHALAŃSKIEJ PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOLE ZAWODOWEJ W NOWYM TARGU Załącznik do Uchwały nr 16/2013 Senatu PPWSZ z dnia 24 maja 2013 r. REGULAMIN ORGANIZACJI KONFERENCJI NAUKOWYCH, SYMPOZJÓW I SEMINARIÓW W PODHALAŃSKIEJ PAŃSTWOWEJ WYŻSZEJ SZKOLE ZAWODOWEJ W NOWYM TARGU

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA O PRZEBIEGU WYKONANIA PLANU FINANSOWEGO GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ W TRZEBIECHOWIE ZA ROK 2014

INFORMACJA O PRZEBIEGU WYKONANIA PLANU FINANSOWEGO GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ W TRZEBIECHOWIE ZA ROK 2014 GMINNA BIBLIOTEKyeLICZNA URZĄD 66-132 Trzebiechow. ul)quiechds)wska 2.-~ / / Trzeblechów dnkj. zoł podpis INFORMACJA O PRZEBIEGU WYKONANIA PLANU FINANSOWEGO GMINNEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ W TRZEBIECHOWIE

Bardziej szczegółowo

Czy przedsiêbiorstwo, którym zarz¹dzasz, intensywnie siê rozwija, ma wiele oddzia³ów lub kolejne lokalizacje w planach?

Czy przedsiêbiorstwo, którym zarz¹dzasz, intensywnie siê rozwija, ma wiele oddzia³ów lub kolejne lokalizacje w planach? Czy przedsiêbiorstwo, którym zarz¹dzasz, intensywnie siê rozwija, ma wiele oddzia³ów lub kolejne lokalizacje w planach? Czy masz niedosyt informacji niezbêdnych do tego, by mieæ pe³en komfort w podejmowaniu

Bardziej szczegółowo

2 Uchwała wchodzi w ycie z dniem podjcia. REKTOR dr hab. in. Zygmunt Bk, prof. AJD

2 Uchwała wchodzi w ycie z dniem podjcia. REKTOR dr hab. in. Zygmunt Bk, prof. AJD UCHWAŁA NR 20/2009 Senatu Akademii im. Jana Długosza w Czstochowie z dnia 28 stycznia 2009 r. w sprawie zatwierdzenia Arkusza działalnoci i wyników pracy nauczyciela akademickiego dla pracowników Wydziałów

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN WYDZIAŁU PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERYSTETU RZESZOWSKIEGO

REGULAMIN WYDZIAŁU PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERYSTETU RZESZOWSKIEGO REGULAMIN WYDZIAŁU PRAWA I ADMINISTRACJI UNIWERYSTETU RZESZOWSKIEGO Rozdział 1 Postanowienia ogólne 1 Regulamin Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego zwany dalej Regulaminem określa

Bardziej szczegółowo

USTAWA. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. (tekst jednolity) Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli

USTAWA. z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela. (tekst jednolity) Rozdział 3a. Awans zawodowy nauczycieli USTAWA z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (tekst jednolity) Rozdział 3a Awans zawodowy nauczycieli Art. 9a. 1. Ustala się stopnie awansu zawodowego nauczycieli: 1) nauczyciel stażysta; 2) nauczyciel

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4 UMOWA O REALIZACJI PRAKTYKI STUDENCKIEJ

Załącznik nr 4 UMOWA O REALIZACJI PRAKTYKI STUDENCKIEJ Załącznik nr 4 UMOWA O REALIZACJI PRAKTYKI STUDENCKIEJ W dniu 200.. roku, w Płocku pomiędzy: 1. Szkołą Wyższą im. Pawła Włodkowica w Płocku Filia w Wyszkowie, z siedzibą w Wyszkowie przy ul. Geodetów 45a,

Bardziej szczegółowo

www.klimatycznykolobrzeg.pl OFERTA PROMOCYJNA

www.klimatycznykolobrzeg.pl OFERTA PROMOCYJNA Portal Klimatyczny Ko³obrzeg www.klimatycznykolobrzeg.pl OFERTA PROMOCYJNA Centrum Promocji i Informacji Turystycznej w Ko³obrzegu widz¹c koniecznoœæ zmiany wizerunku oraz funkcjonalnoœci turystycznej

Bardziej szczegółowo

Przepisy regulujące kwestię przyznawania przez Ministra Zdrowia stypendium ministra:

Przepisy regulujące kwestię przyznawania przez Ministra Zdrowia stypendium ministra: Informacja na temat składania wniosków o Stypendium Ministra Zdrowia dla studentów uczelni medycznych za osiągnięcia w nauce i wybitne osiągnięcia sportowe, w roku akademickim 2011/2012 Ministerstwo Zdrowia,

Bardziej szczegółowo

OPIS WYDARZENIA. Fundacja Myœli Ekologicznej

OPIS WYDARZENIA. Fundacja Myœli Ekologicznej OPIS WYDARZENIA Kim jesteœmy? powsta³a w 2012 roku w Krakowie. W ramach dzia³alnoœci statutowej, Fundacja realizuje programy edukacyjne i aktywizuj¹ce, koncentruj¹ce siê na tematyce ekologicznej. Pomys³

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY RODZICÓW Liceum Ogólnokształcącego Nr XVII im. A. Osieckiej we Wrocławiu

REGULAMIN RADY RODZICÓW Liceum Ogólnokształcącego Nr XVII im. A. Osieckiej we Wrocławiu Uchwała nr 4/10/2010 z dnia 06.10.2010 r. REGULAMIN RADY RODZICÓW Liceum Ogólnokształcącego Nr XVII im. A. Osieckiej we Wrocławiu Podstawa prawna: - art. 53.1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie

Bardziej szczegółowo

liwości dostosowania programu studiów w do potrzeb rynku pracy w sektorze IT

liwości dostosowania programu studiów w do potrzeb rynku pracy w sektorze IT Możliwo liwości dostosowania programu studiów w do potrzeb rynku pracy w sektorze IT Jacek Migdałek Katedra Informatyki i Metod Komputerowych Akademia Pedagogiczna w Krakowie Produkt Informatyk Producent

Bardziej szczegółowo

Satysfakcja pracowników 2006

Satysfakcja pracowników 2006 Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom

Bardziej szczegółowo

Państwowy Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy. Regionalne Centrum Psychologii Muzyki Fermata

Państwowy Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy. Regionalne Centrum Psychologii Muzyki Fermata Państwowy Zespół Szkół Muzycznych im. Artura Rubinsteina w Bydgoszczy Regionalne Centrum Psychologii Muzyki Fermata 85-080 Bydgoszcz ul. A. Szwalbego 1 www.konkursmuzyczny.pl fermata@konkursmuzyczny.pl

Bardziej szczegółowo

Działania bieżące 1. Opiniowanie planowanych działań władz Wydziału dotyczących jakości kształcenia.

Działania bieżące 1. Opiniowanie planowanych działań władz Wydziału dotyczących jakości kształcenia. Komisja ds. Krajowych Ram Kwalifikacji i Komisja Programowa, poprzez realizację swoich działań, przyczyniają się do prawidłowego funkcjonowania WSZJK. Do zadań Komisji ds. Krajowych Ram Kwalifikacji w

Bardziej szczegółowo

Szkolenia nie muszą być nudne! Kolejne szkolenie już w lutym wszystkie osoby zachęcamy do wzięcia w nich udziału!

Szkolenia nie muszą być nudne! Kolejne szkolenie już w lutym wszystkie osoby zachęcamy do wzięcia w nich udziału! Szkolenia nie muszą być nudne! W Spółce Inwest-Park odbyło się kolejne szkolenie w ramach projektu Akcelerator Przedsiębiorczości działania wspierające rozwój przedsiębiorczości poza obszarami metropolitarnymi

Bardziej szczegółowo

Witamy w Bibliotece Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Przygotowała mgr Ewelina Pilarska

Witamy w Bibliotece Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa. Przygotowała mgr Ewelina Pilarska Witamy w Bibliotece Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Przygotowała mgr Ewelina Pilarska Biblioteka Wydziału Nauk Politycznych i Dziennikarstwa Adres: ul. Umultowska 89a, 61-614 Poznań Telefon:

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 72/2014/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 14 lipca 2015 roku

Uchwała Nr 72/2014/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 14 lipca 2015 roku Uchwała Nr 72/2014/2015 Senatu Akademii Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie z dnia 14 lipca 2015 roku w sprawie: zasad ustalania zakresu obowiązków nauczycieli akademickich, rodzaju zajęć

Bardziej szczegółowo

SZCZEGÓ OWA PROCEDURA ZG ASZANIA I WYBORU TEMATU PROJEKTU BADAWCZEGO NA STUDIACH DOKTORANCKICH REALIZOWANYCH W WYDZIALE MECHANICZNYM

SZCZEGÓ OWA PROCEDURA ZG ASZANIA I WYBORU TEMATU PROJEKTU BADAWCZEGO NA STUDIACH DOKTORANCKICH REALIZOWANYCH W WYDZIALE MECHANICZNYM Za cznik do Uchwa y Rady Wydzia u Mechanicznego nr 01/01/2013 z dnia 17.01.2013r. SZCZEGÓ OWA PROCEDURA ZG ASZANIA I WYBORU TEMATU PROJEKTU BADAWCZEGO NA STUDIACH DOKTORANCKICH REALIZOWANYCH W WYDZIALE

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Postanowienia ogólne

Rozdział 1 Postanowienia ogólne Załącznik do zarządzenia Rektora nr 59 z dnia 20 lipca 2015 r. REGULAMIN PRZYZNAWANIA ZWIĘKSZENIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO Z DOTACJI PROJAKOŚCIOWEJ ORAZ ZASADY PRZYZNAWANIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO W

Bardziej szczegółowo

Lubuska Akademia Sportu

Lubuska Akademia Sportu Człowiek najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Lubuska Akademia Sportu Zespół projektu Patrycja Górniak p.o. Dyrektora

Bardziej szczegółowo

1. Postanawia się przyjąć i przekazać pod obrady Rady Miasta Krakowa projekt uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie zamiaru rozwiązania Zespołu Szkół

1. Postanawia się przyjąć i przekazać pod obrady Rady Miasta Krakowa projekt uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie zamiaru rozwiązania Zespołu Szkół ZARZĄDZENIE Nr 98/2016 PREZYDENTA MIASTA KRAKOWA z dnia 13.01.2016 r. w sprawie przyjęcia i przekazania pod obrady Rady Miasta Krakowa projektu uchwały Rady Miasta Krakowa w sprawie zamiaru rozwiązania

Bardziej szczegółowo

Oferta dydaktyczna. 27 STUDIA PODYPLOMOWE STRATEGIA I PLANOWANIE BIZNESU W BRAN Y ENERGETYCZNEJ. Opis studium.

Oferta dydaktyczna.  27 STUDIA PODYPLOMOWE STRATEGIA I PLANOWANIE BIZNESU W BRAN Y ENERGETYCZNEJ. Opis studium. STUDIA PODYPLOMOWE STRATEGIA I PLANOWANIE BIZNESU W BRAN Y ENERGETYCZNEJ Oferta dydaktyczna Opis studium Studia podyplomowe Strategia i Planowanie Biznesu w Bran y Energetycznej przeznaczone s¹ dla osób

Bardziej szczegółowo

STATUT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DYREKTORÓW SZPITALI W KRAKOWIE. Rozdział I

STATUT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DYREKTORÓW SZPITALI W KRAKOWIE. Rozdział I STATUT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DYREKTORÓW SZPITALI W KRAKOWIE Rozdział I Postanowienia Ogólne. 1. Stowarzyszenie nosi nazwę Polskie Stowarzyszenie Dyrektorów Szpitali w Krakowie w dalszej części określone

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY RODZICÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 3 im. Kornela Makuszyńskiego we WŁADYSŁAWOWIE

REGULAMIN RADY RODZICÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 3 im. Kornela Makuszyńskiego we WŁADYSŁAWOWIE REGULAMIN RADY RODZICÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 3 im. Kornela Makuszyńskiego we WŁADYSŁAWOWIE Rozdział I Postanowienia ogólne Rada Rodziców, zwana dalej Radą, działa na podstawie ustawy o systemie oświaty,

Bardziej szczegółowo

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ

REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ I. ORGANIZACJA REGULAMIN RADY PEDAGOGICZNEJ 1. W skład Rady Pedagogicznej wchodzą wszyscy nauczyciele zatrudnieni w Zespole Szkół Ogólnokształcących w Nowem. 2. Przewodniczącym Rady Pedagogicznej jest

Bardziej szczegółowo

Międzywydziałowy, priorytetowy kierunek studiów Inżynieria Biomedyczna na Politechnice Gdańskiej zostanie uruchomiony w roku akademickim 2009/2010!!!

Międzywydziałowy, priorytetowy kierunek studiów Inżynieria Biomedyczna na Politechnice Gdańskiej zostanie uruchomiony w roku akademickim 2009/2010!!! Międzywydziałowy, priorytetowy kierunek studiów Inżynieria Biomedyczna na Politechnice Gdańskiej zostanie uruchomiony w roku akademickim 2009/2010!!! Nowy międzywydziałowy kierunek Inżynieria Biomedyczna

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN STYPENDIALNY FUNDACJI NA RZECZ NAUKI I EDUKACJI TALENTY

REGULAMIN STYPENDIALNY FUNDACJI NA RZECZ NAUKI I EDUKACJI TALENTY REGULAMIN STYPENDIALNY FUNDACJI NA RZECZ NAUKI I EDUKACJI TALENTY Program opieki stypendialnej Fundacji Na rzecz nauki i edukacji - talenty adresowany jest do młodzieży ponadgimnazjalnej uczącej się w

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ

ORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ NOWA www.nowa-amerika.net AMERIKA ORGANIZACJE POZARZĄDOWE A PROGRAM EUROPEJSKIEJ WSPÓŁPRACY TERYTORIALNEJ STANOWISKO ORGANIZACJI POZARZĄDOWYCH POLSKO-NIEMIECKIEGO REGIONU PRZYGRANICZNEGO 1 Przedstawiciele

Bardziej szczegółowo

3 4 5 Zasady udzielania urlopów 6 7 8

3 4 5 Zasady udzielania urlopów 6 7 8 Zarządzenie nr 143 z dnia 27 listopada 2012 Dyrektora Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w sprawie zasad wykorzystania urlopów wypoczynkowych przez nauczycieli akademickich Na podstawie 27 ust

Bardziej szczegółowo

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM?

SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? SCENARIUSZ LEKCJI WYCHOWAWCZEJ: AGRESJA I STRES. JAK SOBIE RADZIĆ ZE STRESEM? Cele: - rozpoznawanie oznak stresu, - rozwijanie umiejętności radzenia sobie ze stresem, - dostarczenie wiedzy na temat sposobów

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015

Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015 Załącznik Nr 2 do Uchwały Nr XIX/75/2011 Rady Miejskiej w Golinie z dnia 29 grudnia 2011 r. Objaśnienia wartości, przyjętych do Projektu Wieloletniej Prognozy Finansowej Gminy Golina na lata 2012-2015

Bardziej szczegółowo

Statut Stowarzyszenia MAXIMUS Stowarzyszenie Osób Chorych na Otyłość

Statut Stowarzyszenia MAXIMUS Stowarzyszenie Osób Chorych na Otyłość Statut Stowarzyszenia MAXIMUS Stowarzyszenie Osób Chorych na Otyłość Rozdział I Postanowienia ogólne 1 Stowarzyszenie nosi nazwę MAXIMUS Stowarzyszenie Osób Chorych na Otyłość, w dalszych postanowieniach

Bardziej szczegółowo

Zespó Szkó Samochodowych

Zespó Szkó Samochodowych Program sta owy w ramach projektu S t a i n w e s t y c j w p r z y s z o Zespó Szkó Samochodowych Rodzaj zaj : Sta e zawodowe dla uczniów Imi i nazwisko nauczyciela: Mariusz Rakowicz Liczba uczniów w

Bardziej szczegółowo

Organizatorzy KRPUT. i n f o r m a c j a p r a s o w a. Fundacja Edukacyjna Perspektywy. Konferencja Rektorów Polskich Uczelni Technicznych

Organizatorzy KRPUT. i n f o r m a c j a p r a s o w a. Fundacja Edukacyjna Perspektywy. Konferencja Rektorów Polskich Uczelni Technicznych Fundacja Edukacyjna Perspektywy Organizatorzy Fundacja Edukacyjna Perspektywy jest niezale nà organizacjà non-profit promujàcà szkolnictwo wy sze i wspierajàcà proces internacjonalizacji polskich uczelni

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z ankiety Uczelni Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie w roku akademickim 2012/2013

Sprawozdanie z ankiety Uczelni Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie w roku akademickim 2012/2013 Sprawozdanie z ankiety Uczelni Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie w roku akademickim 2012/2013 TERMIN ANKIETYZACJI: Rok akademicki 2012/2013 DATA OPRACOWANIA: 22.10.2013 r.

Bardziej szczegółowo

Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju

Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju Art.1. 1. Zarząd Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju, zwanego dalej Stowarzyszeniem, składa się z Prezesa, dwóch Wiceprezesów, Skarbnika, Sekretarza

Bardziej szczegółowo

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI 629-35 - 69, 628-37 - 04 693-46 - 92, 625-76 - 23 UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT.24 00-503 W A R S Z A W A TELEFAX 629-40 - 89 INTERNET http://www.cbos.pl

Bardziej szczegółowo

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny

Bardziej szczegółowo

A. Kryteria do standardu w zakresie sposobu realizacji programu kształcenia. Punktacja Tak - 1 Nie 0

A. Kryteria do standardu w zakresie sposobu realizacji programu kształcenia. Punktacja Tak - 1 Nie 0 Załącznik nr 2 do Uchwały KRASZM z dnia 3 listopada 2005 r. Nr 2/II/05 SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENY SPEŁNIANIA STANDARDÓW DLA STUDIÓW PIERWSZEGO STOPNIA KIERUNEK PIELĘGNIARSTWO W UCZELNIACH WYSTĘPUJĄCYCH

Bardziej szczegółowo

STOWARZYSZENIE LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA JURAJSKA KRAINA REGULAMIN ZARZĄDU. ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne

STOWARZYSZENIE LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA JURAJSKA KRAINA REGULAMIN ZARZĄDU. ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne Załącznik do uchwały Walnego Zebrania Członków z dnia 28 grudnia 2015 roku STOWARZYSZENIE LOKALNA GRUPA DZIAŁANIA JURAJSKA KRAINA REGULAMIN ZARZĄDU ROZDZIAŁ I Postanowienia ogólne 1 1. Zarząd Stowarzyszenia

Bardziej szczegółowo

Na podstawie art.4 ust.1 i art.20 lit. l) Statutu Walne Zebranie Stowarzyszenia uchwala niniejszy Regulamin Zarządu.

Na podstawie art.4 ust.1 i art.20 lit. l) Statutu Walne Zebranie Stowarzyszenia uchwala niniejszy Regulamin Zarządu. Na podstawie art.4 ust.1 i art.20 lit. l) Statutu Walne Zebranie Stowarzyszenia uchwala niniejszy Regulamin Zarządu Regulamin Zarządu Stowarzyszenia Przyjazna Dolina Raby Art.1. 1. Zarząd Stowarzyszenia

Bardziej szczegółowo

STATUT Studenckiego Koła Naukowego EMERGENCY MEDICAL STUDENTS SOCIETY

STATUT Studenckiego Koła Naukowego EMERGENCY MEDICAL STUDENTS SOCIETY STATUT Studenckiego Koła Naukowego EMERGENCY MEDICAL STUDENTS SOCIETY przy Państwowej Medycznej Wyższej Szkole Zawodowej w Opolu. ROZDZIAŁ 1 POSTANOWIENIA OGÓLNE Na podstawie art. 204 ustawy z dnia 27

Bardziej szczegółowo

PROCEDURA AWANSU ZAWODOWEGO NA STOPIEŃ NAUCZYCIELA MIANOWANEGO W ZESPOLE SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH NR 1 W KATOWICACH

PROCEDURA AWANSU ZAWODOWEGO NA STOPIEŃ NAUCZYCIELA MIANOWANEGO W ZESPOLE SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH NR 1 W KATOWICACH PROCEDURA AWANSU ZAWODOWEGO NA STOPIEŃ NAUCZYCIELA MIANOWANEGO W ZESPOLE SZKÓŁ INTEGRACYJNYCH NR 1 W KATOWICACH Opracowano na podstawie następujących aktów prawnych: - rozdział 3a Karty Nauczyciela, ustawa

Bardziej szczegółowo

DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH

DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH Z4c-WIMBiŚ/P-8/2015 (pieczęć dziekanatu) DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH AKADEMIA TECHNICZNO-HUMANISTYCZNA W BIELSKU-BIAŁEJ Wydział Inżynierii Materiałów, Budownictwa i Środowiska (WIMBiŚ) Student... (imię

Bardziej szczegółowo

Zakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej

Zakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej biblioteczka zamówień publicznych Agata Hryc-Ląd Małgorzata Skóra Zakupy poniżej 30.000 euro Zamówienia w procedurze krajowej i unijnej Nowe progi w zamówieniach publicznych 2014 Agata Hryc-Ląd Małgorzata

Bardziej szczegółowo

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania EUROGALICJA Regulamin Rady

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania EUROGALICJA Regulamin Rady Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania EUROGALICJA Regulamin Rady Rozdział I Postanowienia ogólne 1 1. Rada Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Eurogalicja, zwana dalej Radą, działa na podstawie: Ustawy

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr 523/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 20.04.2009r.

UCHWAŁA Nr 523/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 20.04.2009r. UCHWAŁA Nr 523/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 20.04.2009r. druk nr 478a w sprawie połączenia gminnych instytucji kultury: Miejskiego Centrum Kultury i Informacji Międzynarodowej w Radomiu oraz Klubu

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Departament Pielęgniarek i Położnych wśród absolwentów studiów pomostowych, którzy zakończyli udział w projekcie systemowym pn. Kształcenie zawodowe pielęgniarek

Bardziej szczegółowo

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA

PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA im. Stanisława Staszica w Pile Załącznik do Zarządzenia Nr 64/13 Rektora Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Stanisława Staszica w Pile z dnia 27 czerwca 2013 r. REGULAMIN

Bardziej szczegółowo

I N F O R M A C J A. Biblioteki specjalistyczne UWr. w systemie Virtua

I N F O R M A C J A. Biblioteki specjalistyczne UWr. w systemie Virtua Biblioteki specjalistyczne UWr. w systemie Virtua I N F O R M A C J A Studenci wszystkich rodzajów studiów i pracownicy: Wydziału Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytutu Historycznego Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

I. 1) NAZWA I ADRES: Gmina Miasto Rzeszowa, Rynek 1, 35-064 Rzeszów, woj. podkarpackie, tel. 017 8754636, faks 017 8754634.

I. 1) NAZWA I ADRES: Gmina Miasto Rzeszowa, Rynek 1, 35-064 Rzeszów, woj. podkarpackie, tel. 017 8754636, faks 017 8754634. Rzeszów: Organizacja i przeprowadzenie szkoleń dla pracowników samorządowych Urzędu Miasta Rzeszowa w ramach projektu Nowoczesny Urzędnik - Kompetentny Urzędnik. Program szkoleniowy dla pracowników samorządowych

Bardziej szczegółowo

Załącznik do Zarządzenia Nr 28/2012 Rektora AGH z dnia 1 października 2012 r. z późn. zm.

Załącznik do Zarządzenia Nr 28/2012 Rektora AGH z dnia 1 października 2012 r. z późn. zm. Załącznik do Zarządzenia Nr 28/2012 Rektora AGH z dnia 1 października 2012 r. z późn. zm. Regulamin przyznawania stypendiów doktoranckich oraz zwiększenia stypendium doktoranckiego z dotacji podmiotowej

Bardziej szczegółowo

I. Podstawa prawna. Informacje wstępne

I. Podstawa prawna. Informacje wstępne I. Podstawa prawna Załącznik do Uchwały nr 95/2012-2016 Rady Wydziału Budownictwa, Mechaniki i Petrochemii Politechniki Warszawskiej z dnia 25 czerwca 2013 r. ZASADY ORGANIZACJI, PRZEBIEGU, ZALICZANIA

Bardziej szczegółowo

Rok studiów III DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH

Rok studiów III DZIENNIK PRAKTYK ZAWODOWYCH WYŻSZA SZKOŁA HUMANISTYCZNA im. Króla Stanisława Leszczyńskiego w Lesznie Wydział Nauk Społecznych ul. Królowej Jadwigi 10/ ul. Krótka 5, 64-100 Leszno tel. 065/ 529-47-77 Kierunek: PEDAGOGIKA I STOPIEŃ

Bardziej szczegółowo

1. emisja akcji o wartości 2 mln PLN w trybie oferty prywatnej

1. emisja akcji o wartości 2 mln PLN w trybie oferty prywatnej PROJEKT INWESTYCYJNY Nazwa projektu: Forma projektu: TEVOR 1. emisja akcji o wartości 2 mln PLN w trybie oferty prywatnej 2. wprowadzenie akcji do obrotu na rynku NewConnect Podmiot: PL Consulting sp.

Bardziej szczegółowo

Efektywna strategia sprzedaży

Efektywna strategia sprzedaży Efektywna strategia sprzedaży F irmy wciąż poszukują metod budowania przewagi rynkowej. Jednym z kluczowych obszarów takiej przewagi jest efektywne zarządzanie siłami sprzedaży. Jak pokazują wyniki badania

Bardziej szczegółowo

I. POSTANOWIENIE OGÓLNE

I. POSTANOWIENIE OGÓLNE Załącznik do Zarządzenia Nr 26/2015 Rektora UKSW z dnia 1 lipca 2015 r. REGULAMIN ZWIĘKSZENIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO Z DOTACJI PODMIOTOWEJ NA DOFINANSOWANIE ZADAŃ PROJAKOŚCIOWYCH NA UNIWERSYTETCIE KARDYNAŁA

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIA U GOSPODARKI REGIONALNEJ I TURYSTYKI W JELENIEJ GÓRZE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROC AWIU

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIA U GOSPODARKI REGIONALNEJ I TURYSTYKI W JELENIEJ GÓRZE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROC AWIU Uniwersytet Ekonomiczny we Wroc³awiu STRATEGIA ROZWOJU WYDZIA U GOSPODARKI REGIONALNEJ I TURYSTYKI W JELENIEJ GÓRZE UNIWERSYTETU EKONOMICZNEGO WE WROC AWIU Strategiê zatwierdzono Uchwa³¹ Rady Wydzia³u

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzêdowy. og³oszenia w Dzienniku Urzêdowym Województwa Wielkopolskiego. Przewodnicz¹cy. 1) stypendium stypendium, o którym mowa w niniejszej

Dziennik Urzêdowy. og³oszenia w Dzienniku Urzêdowym Województwa Wielkopolskiego. Przewodnicz¹cy. 1) stypendium stypendium, o którym mowa w niniejszej Województwa Wielkopolskiego Nr 81 6898 1140 UCHWA A Nr LI/687/V/2009 RADY MIASTA POZNANIA z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie ustalenia zasad i trybu przyznawania stypendiów dla studentów uczelni wy szych,

Bardziej szczegółowo

Oprac. wrzesień 2015

Oprac. wrzesień 2015 PRZYSPOSOBIENIE BIBLIOTECZNE dla studentów I roku UTP w Bydgoszczy Oprac. wrzesień 2015 Siedziba Biblioteki Głównej Informacje ogólne System biblioteczno-informacyjny UTP Biblioteka Główna Czytelnia Główna

Bardziej szczegółowo

WALNE ZGROMADZENIE CZŁONKÓW STOWARZYSZENIA POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI Jachranka 25-26 października 2007r.

WALNE ZGROMADZENIE CZŁONKÓW STOWARZYSZENIA POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI Jachranka 25-26 października 2007r. WALNE ZGROMADZENIE CZŁONKÓW STOWARZYSZENIA POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI Jachranka 25-26 października 2007r. W dniach 25-26 października 2007r. w Ośrodku Centrali PKP S.A. w Jachrance odbył się VII Krajowy

Bardziej szczegółowo

XIII FORUM MŁODEJ LOGISTYKI: zaskakujące zwroty akcji!

XIII FORUM MŁODEJ LOGISTYKI: zaskakujące zwroty akcji! XIII FORUM MŁODEJ LOGISTYKI: zaskakujące zwroty akcji! Minął pierwszy dzień konferencji pt.: Forum Młodej Logistyki i Logistyczne Targi Pracy. 13 edycja wydarzenia organizowanego przez studentów Koła Logistyki

Bardziej szczegółowo

Zespó Szkó Samochodowych

Zespó Szkó Samochodowych Program sta owy w ramach projektu S t a i n w e s t y c j w p r z y s z o Zespó Szkó Samochodowych Rodzaj zaj : Sta e zawodowe dla uczniów Imi i nazwisko nauczyciela: Mariusz Rakowicz Liczba uczniów w

Bardziej szczegółowo

Regulamin oceny nauczycieli akademickich Wydziału Filologiczno-Historycznego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie

Regulamin oceny nauczycieli akademickich Wydziału Filologiczno-Historycznego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Regulamin oceny nauczycieli akademickich Wydziału Filologiczno-Historycznego Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie 1. Ocenie podlegają dokonania pracownika afiliowane w Akademii im. Jana Długosza w

Bardziej szczegółowo

PROGRAM LIFELONG LEARNING ERASMUS

PROGRAM LIFELONG LEARNING ERASMUS PROGRAM LIFELONG LEARNING ERASMUS W AKADEMII MORSKIEJ W GDYNI ZASADY REALIZACJI 2010/2011 I. WSTĘP 1. Decyzję o przystąpieniu Uczelni do Programu Lifelong Learning (dawniej Sokrates) podejmuje Senat Uczelni.

Bardziej szczegółowo

Regulamin Krêgów Harcerstwa Starszego ZHR

Regulamin Krêgów Harcerstwa Starszego ZHR Biuro Naczelnictwa ZHR 1 Regulamin Krêgów Harcerstwa Starszego ZHR (za³¹cznik do uchwa³y Naczelnictwa nr 196/1 z dnia 30.10.2007 r. ) 1 Kr¹g Harcerstwa Starszego ZHR - zwany dalej "Krêgiem" w skrócie "KHS"

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN PRAKTYK DLA STUDENTÓW UCZELNI JANA WYŻYKOWSKIEGO

REGULAMIN PRAKTYK DLA STUDENTÓW UCZELNI JANA WYŻYKOWSKIEGO REGULAMIN PRAKTYK DLA STUDENTÓW UCZELNI JANA WYŻYKOWSKIEGO Załącznik do Uchwały Senatu UJW nr 1/2016 z dnia 18 lutego 2016 r. 1 POSTANOWIENIA OGÓLNE 1. Praktyki dla studentów Uczelni Jana Wyżykowskiego,

Bardziej szczegółowo

UMOWA o warunkach odpłatności za stacjonarne studia I lub II stopnia w Politechnice Gdańskiej

UMOWA o warunkach odpłatności za stacjonarne studia I lub II stopnia w Politechnice Gdańskiej UMOWA o warunkach odpłatności za stacjonarne studia I lub II stopnia w Politechnice Gdańskiej Zawarta w dniu. r. w Gdańsku pomiędzy Politechniką Gdańską z siedzibą w Gdańsku, ul. Narutowicza 11/12 80-233

Bardziej szczegółowo

1. NAUCZANIE JĘZYKÓW NOWOŻYTNYCH (OBOWIĄZKOWYCH) W RAMACH PROGRAMU STUDIÓW STACJONARNYCH (CYKL A I B) I NIESTACJONARNYCH

1. NAUCZANIE JĘZYKÓW NOWOŻYTNYCH (OBOWIĄZKOWYCH) W RAMACH PROGRAMU STUDIÓW STACJONARNYCH (CYKL A I B) I NIESTACJONARNYCH 1 Szczegółowe przepisy wykonawcze na rok akadem. 2010/11 wprowadzające w życie Zarządzenie Rektora PWT we Wrocławiu w sprawie nauczania języków obcych na PWT we Wrocławiu z dnia 29 września 2009 r. 1.

Bardziej szczegółowo

Program wyborczy kandydatki na rektora Uniwersytetu Śląskiego ALICJA RATUSZNA 2016 2020

Program wyborczy kandydatki na rektora Uniwersytetu Śląskiego ALICJA RATUSZNA 2016 2020 Program wyborczy kandydatki na rektora Uniwersytetu Śląskiego ALICJA RATUSZNA 2016 2020 Uniwersytet jest wspólnotą nauczycieli akademickich, studentów i doktorantów oraz wszystkich pracowników Nauka...i

Bardziej szczegółowo

ROZPORZ DZENIE MINISTRA KULTURY I SZTUKI. z dnia 9 marca 1999 r.

ROZPORZ DZENIE MINISTRA KULTURY I SZTUKI. z dnia 9 marca 1999 r. Dz.U.99.41.419 ROZPORZ DZENIE MINISTRA KULTURY I SZTUKI z dnia 9 marca 1999 r. w sprawie wymaga kwalifikacyjnych uprawniaj cych do zajmowania okre lonych stanowisk w bibliotekach oraz trybu stwierdzania

Bardziej szczegółowo

Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej - oferta wsparcia i współpracy

Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej - oferta wsparcia i współpracy Strona1 Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej - oferta wsparcia i współpracy Wielkopolski Ośrodek Ekonomii Społecznej (WOES) to Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej Wysokiej Jakości akredytowany przez

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 21 / 2010 Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie z dnia 19 kwietnia 2010 roku

Uchwała Nr 21 / 2010 Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie z dnia 19 kwietnia 2010 roku Uchwała Nr 21 / 2010 Senatu Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie w sprawie ustalenia struktury indywidualnych wynagrodzeń zasadniczych pracowników Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Koszalinie

Bardziej szczegółowo

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Komisji Edukacji Narodowej w Warszawie Filia w Nowym Dworze Mazowieckim

Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Komisji Edukacji Narodowej w Warszawie Filia w Nowym Dworze Mazowieckim K o n k u r s WYDAJEMY WŁASNĄ KSIĄŻKĘ I GAZETĘ O Baśce Murmańskiej ó s m a e d y c j a 2012/2013 Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. Komisji Edukacji Narodowej w Warszawie Filia w Nowym Dworze Mazowieckim

Bardziej szczegółowo

Raport z przeprowadzenia ankiety dotyczącej oceny pracy dziekanatu POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA. WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ i INFORMATYKI

Raport z przeprowadzenia ankiety dotyczącej oceny pracy dziekanatu POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA. WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ i INFORMATYKI POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA WYDZIAŁ INŻYNIERII MECHANICZNEJ i INFORMATYKI WEWNĘTRZNY SYSTEM ZAPEWNIENIA JAKOŚCI KSZTAŁCENIA Raport z przeprowadzenia ankiety dotyczącej oceny pracy dziekanatu CZĘSTOCHOWA

Bardziej szczegółowo

Edward Grott Sprawozdanie z IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej "Wyzwania i potrzeby wobec edukacji dla bezpieczeństwa" : Ełk, 13 listopada 2012

Edward Grott Sprawozdanie z IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej Wyzwania i potrzeby wobec edukacji dla bezpieczeństwa : Ełk, 13 listopada 2012 Edward Grott Sprawozdanie z IV Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej "Wyzwania i potrzeby wobec edukacji dla bezpieczeństwa" : Ełk, 13 listopada 2012 Studia Ecologiae et Bioethicae 10/4, 157-160 2012 Studia

Bardziej szczegółowo

revati.pl Drukarnia internetowa Szybki kontakt z klientem Obs³uga zapytañ ofertowych rozwi¹zania dla poligrafii Na 100% procent wiêcej klientów

revati.pl Drukarnia internetowa Szybki kontakt z klientem Obs³uga zapytañ ofertowych rozwi¹zania dla poligrafii Na 100% procent wiêcej klientów revati.pl rozwi¹zania dla poligrafii Systemy do sprzeda y us³ug poligraficznych w internecie Drukarnia Szybki kontakt z klientem Obs³uga zapytañ ofertowych Na 100% procent wiêcej klientów drukarnia drukarnia

Bardziej szczegółowo