SPIS treści. Drodzy Mieszkańcy Łańcuta!

Transkrypt

1 SPIS treści AKTUALNOŚCI gospodarcze Łańcut na sportowo wywiad z Burmistrzem Miasta Łańcuta str. 3 Z obrad Sesji Rady Miejskiej w Łańcucie str. 4 Oznakujmy swoje domy! str. 5 Wspólnie dbajmy o czystość naszego miasta str. 5 Informacja Miejskiego Zarządu Budynków str. 5 Komunikat Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa str. 6 AKTUALNOŚCI społeczne BLOK PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W ŁAŃCUCIE str. 6 Bezpieczne Miasto str. 6 Co się wydarzyło str. 6 Wypalanie traw szkodzi!!! str. 6 Jubileusz 660 lecia Miasta Łańcuta. str. 7 Łańcucki Uniwersytet Trzeciego Wieku str. 8 Komunikat zmiana zasad przyznawania jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka oraz dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka str. 11 AKTUALNOŚCI kulturalne BLOK MIEJSKIEGO DOMU KULTURY W ŁAŃCUCIE str. 12 NewsArt - sztuka z ostatniej chwili str. 12 BLOK MIEJSKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ W ŁAŃCUCIE str. 13 Konkurs jednego wiersza pod hasłem Miłść o niejedno ma imi ę str. 13 Promocja książki. str. 15 O czytelnictwie w bibliotekach publicznych powiatu łń a cuckiego w 2008 roku. str. 16 Gawędy o łańcuckich rodzinach... str. 17 Łń a cuckie place i ulice str. 19 Łń a cut miejsca niezwykłe, cz. I str. 20 Lewocza (Levoća) na Słowacji miasto partnerskie Łń a cuta str. 22 Oczy w drodze... promocja tomiku wierszy Zofii Żurawskiej str. 24 Wycieczka przedmiotowa do Urzędu Miasta w Łń a cucie str. 26 Życie z pasj ą sposobem na codzienność str. 26 Nie samąnauk ą... Czyli czym żyje Publiczne Gimnazjum nr 2 w Łń a cucie? str. 28 Coraz więcej komputerów wokółnas... str. 30 Nauczyciel z przyszłś o ci ą działanie godne naśladowania str. 30 Współpraca Przedszkola Miejskiego Nr 2 w Łń a cucie z Węgierskim Przedszkolem w Balmazujvaros str. 31 Zanim dziecko zostanie przedszkolakiem... str. 33 Sportowa Olimpiada - Przedszkolada str. 33 AKTUALNOŚCI sportowe BLOK MIEJSKIEGO OŚRODKA SPORTU I REKREACJI Wyniki Plebiscytu na najlepszego sportowca i trenera Łń a cuta 2008 roku I ogólnopolski turniej piłki nożnej o puchar burmistrza Miasta Łń a cuta w kategorii młodzik młodszy. Mistrzostwa polski południowej w karate Kyokushin Amatorska liga koszykówki Łń a cut UMKS I LO str. 34 str. 34 str. 35 str. 35 str. 35 str. 36 Drodzy Mieszkańcy Łańcuta! Wraz z budzącą się do życia wiosną zbliżamy się do tego wyjątkowego czasu, jakim są Święta Zmartwychwstania Pańskiego! Z tej okazji pragniemy złożyć najserdeczniejsze życzenia wszystkim mieszkańcom Łańcuta. Z całego serca życzymy dużo zdrowia, szczęścia, pomyślności i wytrwałości w każdym nadchodzącym dniu! Niech Tajemnica Zmartwychwstania, która niesie odrodzenie duchowe i nadzieję, napełni wszystkich spokojem i wiarą, da siłę w pokonywaniu trudności i pozwoli z ufnością patrzeć w przyszłość. Mamy nadzieję, że te Święta będą okazją do spotkania z najbliższymi, czasem budowania prawdziwej wspólnoty i czasem prawdziwej radości wypływającej z serca. Krzysztof Szczepaniak Przewodniczący Rady Miejskiej w Łańcucie Stanisław Gwizdak Burmistrz Miasta Łańcuta Henryk Pazdan Zastępca Burmistrza Miasta Łańcuta kwiecieñ-maj NR 40/2009 dwumiesiêcznik Burmistrza, Rady Miejskiej i Mieszkañców añcuta Wydawca: Urz¹d Miejski, Pl Sobieskiego 18, añcut, tel ; tel./fax (017) , urzad@um-lancut.pl Redakcja: pismo redagowane przez pracowników Urzêdu Miejskiego w añcucie, Fotografie: Edward Soñski Sk³ad: Druk: Zak³ad Poligraficzny " Techgraf " Nak³ad: 3000 egzemplarzy Wydawca zastrzega sobie prawo do wyboru i redagowania nades³anych tekstów. Wydawca nie zwraca materia³ów nie zamówionych. Artyku³y podpisane odzwierciedlaj¹ jedynie pogl¹dy ich autorów- wydawca nie odpowiada za ich treœæ. Zastrzega siê mo liwoœæ b³êdów w druku. 1

2 AKTUALNOŚCI gospodarcze Program: Godz Zbiórka Pocztów Sztandarowych, zaproszonych gości, mieszkańców na Placu Sobieskiego. Godz Msza Święta w Kościele Farnym. Godz Przejście pod pomnik Pamięci Narodowej /Plac Sokoła/ - składanie wiązanek kwiatów, - przejście pod pomnik w Rynku. Godz Apel Poległych. Burmistrz Miasta Łańcuta Dyrektor Zamku Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 3 w Łańcucie im. 10 Pułku Strzelców Konnych ZAPRASZAJĄ Wszystkich Mieszkańców Łańcuta Na obchody 90. rocznicy święta 10 Pułku Strzelców Konnych w Łańcucie, które odbędą się w dniu 26 kwietnia 2009 r. Fot. arch. obchody święta 10 Pułku Strzelców Konnych w ubiegłych latach 2 kwiecieñ-maj NR 409/2009

3 AKTUALNOŚCI gospodarcze Łańcut na sportowo Z Burmistrzem Miasta Łańcuta Panem Stanisławem Gwizdakiem rozmawia Agnieszka Kuźniar - Czy budowa zespołu boisk z rządowego programu Moje boisko - ORLIK 2012, zlokalizowana przy Miejskim Ośrodku Sportu i Rekreacji w Łańcucie przyczyniła się do rozwoju bazy sportowej miasta Łańcuta? - Tak, i to w znaczącym stopniu. W powiecie łańcuckim widać było do tej pory wyraźny bark podobnego zespołu boisk. Dzięki odpowiednim decyzjom, w rekordowo krótkim czasie został wybudowany i oddany do użytku zespół boisk Moje boisko - ORLIK W tej chwili, jest to jedyny tego typu kompleks w naszym powiecie. W całym województwie podkarpackim jest ich jedynie 19. Usytuowanie Orlika przy Centrum Sportowo Rekreacyjnym MOSiR znacznie poszerzyło ofertę sportową Ośrodka. W tej chwili sportowcy uprawiający dyscypliny sportowe, takie jak: piłka ręczna, tenis ziemny czy koszykówka mają możliwość trenowania na wolnym powietrzu. Boiska do tego przeznaczone są o nawierzchni poliuretanowej, natomiast największe boisko do piłki nożnej jest na trawie syntetycznej. Każde z boisk ma w wyposażeniu wszystkie niezbędne urządzenia do gier zespołowych, czyli bramki, chorągiewki przegubowe do zaznaczania narożników boiska, siatki, słupki, kosze, trwałe linie w różnych kolorach wyznaczające boiska do poszczególnych dyscyplin, piłkochwyty. Jest także nagłośnienie i oświetlenie. Dodatkowo, na terenie zespołu boisk, zlokalizowano budynek sanitarno - szatniowy. Pozwala on na swobodne korzystanie z sanitariów także przez osoby niepełnosprawne. Jedną z najważniejszych intencji programu Moje boisko - ORLIK 2012 jest propagowanie zdrowego stylu życia wśród obywateli i zapewnienie wszystkim mieszkańcom gmin możliwości czynnego uprawiania sportu, niezależnie od statutu majątkowego czy pozycji społecznej. Dlatego mam nadzieję, że każdy chętny mieszkaniec naszego miasta będzie z niego korzystał znajdując coś dla siebie. Gorąco zapraszam! - Wymiary łańcuckiego Orlika są jednymi z największych nie tylko w województwie podkarpackim ale i całej Polsce. Jakie są jego parametry techniczne? - Obiekty sportowe łańcuckiego Orlika rzeczywiście mają maksymalne wymiary określone przez projekt Ministerstwa Sportu i Tu- kwiecieñ-maj NR 40/2009 rystyki. Boisko piłkarskie ze sztucznej trawy ma wymiary 30 x 62 m (pole gry 26m x 56m) i bramki aluminiowe o wymiarach 2 x 5 m. Boisko wielofunkcyjne z nawierzchnią poliuretanową ma wymiary całkowite 50 x 30 m, a zlokalizowane są na nim 2 boiska: do koszykówki, boisko do piłki ręcznej oraz kort tenisowy. Dla porównania boisko o nawierzchni poliuretanowej, np. w Ropczycach, ma wymiary 19 x 30 m. Cały obiekt jest ogrodzony siatką o wysokości 4m. Całość zaopatrzona jest w oświetlenie sztuczne na 11 masztach umieszczonych jest 30 jupiterów o mocy 250 W każdy, co pozwala przeprowadzać zawody i treningi w porze wieczorno - nocnej, w bardzo dobrej widoczności. - Czy zespół boisk sportowych jest obiektem użyteczności publicznej? Jaki jest regulamin korzystania z boisk? Czy są one ogólnodostępne dla mieszkańców miasta Łańcuta, głównie dla dzieci i młodzieży? - Boiska Orlik 2012 będą ogólnodostępne codziennie dla wszystkich chętnych mieszkańców miasta, w szczególności dla dzieci i młodzieży. W dni robocze do godz korzystać z nich będą łańcuckie szkoły w ramach zajęć wychowania fizycznego, zaś po godz dzieci i młodzież z łańcuckich klubów sportowych oraz grupy niezorganizowane po wcześniejszej rezerwacji u instruktora sportu. Oczywiście żadna opłata nie będzie pobierana. W końcu na "Orlikach" ma się wychować przyszła kadra klubów sportowych i reprezentacji narodowej. Obiekt jest otwarty do godz Szczegóły regulaminu porządkowego korzystania z kompleksu Moje boisko - Orlik 2012 dostępny jest na stronie na tablicy ogłoszeń przy wejściu do hali sportowej oraz przy wejściu głównym na teren Orlika. - Dzięki Pańskim staraniom na najbliższe lata przewidziana jest przebudowa stadionu miejskiego przy ulicy Traugutta. Jaki będzie zakres tej modernizacji i co w jej ramach zostanie wykonane? - Przebudowa i modernizacja stadionu miejskiego przy ul. Traugutta to nie tylko moja zasługa, ale również, Z cy Burmistrza Pana Henryka Pazdana, Rady Miasta i pracowników Urzędu Miasta, którzy podjęli decyzje i pracowali nad projektem technicznym. Jest on w końcowej fazie opracowywania przez specjalistyczną firmę projektową ze Szczecina. W planie jest modernizacja płyty głównej stadionu otoczonej tartanową bieżnią o dł. 400 m, trybunami dookoła boiska, sztucznym oświetleniem oraz budowa pełnowymiarowego boiska piłkarskiego ze sztuczną trawą. Oba boiska mają być oddzielone trzykondygnacyjnym budynkiem administracyjno socjalnym. Na obiekcie zlokalizowany będzie także parking dla autobusów i samochodów osobowych. Realizacja tych zadań podzielona będzie na etapy. W pierwszej kolejności planowana jest budowa boiska ze sztuczną trawą, tzw. euroboiska, finansowanego w dużej części ze środków Unii Europejskiej, w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. Istnieją szanse, że jeszcze w tym roku ruszą roboty budowlane. - Jak chciałby Pan zachęcić naszych czytelników, mieszkańców Łańcuta, do czynnego uprawiania sportu i korzystania z ciekawej i bogatej oferty MOSiR u? - Myślę, że Łańcucianie już teraz dają dobry przykład swoim zaangażowaniem w uprawianie sportów i nie trzeba ich do tego specjalnie namawiać. Dowodem na to może być fakt, że sama kryta pływalnia była w zeszłym roku odwiedzana przez niespełna 150 tys. osób. Ponadto kilkaset osób - dzieci i młodzieży regularnie uczestniczyła w treningach i zajęciach klubów sportowych naszego miasta. Także imprezy sportowo - rekreacyjne organizowane przez MOSiR w ciągu roku cieszyły się niezwykle dużą popularnością i zainteresowaniem. Wielu mieszkańców korzysta także z siłowni jeździ na rowerach, biega. Do późnych godzin nocnych zajęte są boiska osiedlowe oraz stadion do późnych godzin nocnych. Myślę, że dowodów, że mieszkańcy Łańcuta czynnie uprawiają sporty jest wystarczająco wiele. Oczywiście wszystkich tych, którzy nie mieli okazji spróbować ruchu na pływalni, hali czy świeżym powietrzu, zapraszam gorąco do korzystania ze wszystkich obiektów MOSiR -u. Naprawdę warto! Dziękuję za rozmowę. 3

4 AKTUALNOŚCI gospodarcze Z obrad Sesji Rady Miejskiej w Łańcucie XXV Sesja Rady Miejskiej w Łańcucie Uchwała w sprawie wyboru Wiceprzewodniczącego Rady Miejskiej w Łańcucie na kadencję Rada Miejska w Łańcucie w głosowaniu tajnym dokonała wyboru Wiceprzewodniczącego Rady Miejskiej w Łańcucie na kadencję pana Roberta Cyburta Uchwała w sprawie realizacji projektu systemowego pt. Czas na aktywność w mieście Łańcut w ramach Poddziałania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej w Łańcucie realizuje projekt systemowy pt. Czas na aktywność w mieście Łańcut w ramach Poddziałania Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, do którego Gmina Miasto Łańcut przystąpiła w roku W celu kontynuowania realizacji tego Projektu Rada Miejska w Łańcucie podjęła Uchwałę Nr XXV/176/2009, która jest niezbędnym dokumentem wymaganym przez Wojewódzki Urząd Pracy w Rzeszowie do ubiegania się o jego dofinansowanie. Uchwała w sprawie wydania opinii o lokalizacji salonu gier na automatach Rada Miejska w Łańcucie Uchwałą Nr XXV/ 177/2009 negatywnie zaopiniowała wniosek firmy FORTUNA Sp. Z o.o. Regus Sheraton Plaza z siedzibą w Warszawie w sprawie lokalizacji salonu gier na automatach w lokalu budynku położonego na działkach nr ew. 3877/4 i 3877/6 w Łańcucie przy ul. 3-go Maja. Uchwała w sprawie udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu Łańcuckiego Uchwałą Nr XXV/178/2009 Rada Miejska w Łańcucie wyraziła zgodę na udzielenie pomocy finansowej dla Powiatu Łańcuckiego z przeznaczeniem na: - remont chodnika przy ul. 3 maja i ul. Dominikańskiej, - wykonanie chodnika przy ul. Kopernika i ul. Kochanowskiego, - budowę zatoki postojowej koło Szkoły Podstawowej Nr 4 i Gimnazjum Nr 2. Uchwała w sprawie udzielenia pomocy finansowej dla Powiatu Łańcuckiego Uchwałą Nr XXV/179/2009 Rada Miejska w Łańcucie wyraziła zgodę na udzielenie pomocy finansowej dla Powiatu Łańcuckiego z przeznaczeniem na opracowanie dokumentacji projektowej przebudowy ul. Cetnarskiego oraz ul. Piłsudskiego. Uchwała w sprawie wyrażenia zgody na sprzedaż nieruchomości gruntowej na rzecz jej użytkownika wieczystego. Rada Miejska w Łańcucie Uchwałą Nr XXV/ 180/2009 wyraziła zgodę na zbycie w trybie bezprzetargowym nieruchomości gruntowej, położonej w Łańcucie przy ul. Paderewskiego, na rzecz jej użytkownika wieczystego. Uchwała w sprawie rozpatrzenia skargi na Burmistrza Miasta Łańcuta Rada Miejska w Łańcucie rozpatrzyła i uznała za bezzasadną skargę z dnia 11 stycznia 2009 Pani Agnieszki Kielar na działania Burmistrza Miasta Łańcuta w zakresie nieprawidłowego postępowania w sprawie przydziału mieszkania komunalnego z mieszkaniowych zasobów gminy. Uchwała w sprawie zmiany limitów na Wieloletnie Programy Inwestycyjne Miasta Łańcuta Uchwałą Nr XXV/182/2009 Rada Miejska w Łańcucie wyraziła zgodę na zmiany limitów wydatków dotyczących zadań objętych Wieloletnim Programem Inwestycyjnym Miasta Łańcuta, których realizacja została wstrzymana na etapie projektowania budżetu miasta na rok Uchwała w sprawie zmian w budżecie Miasta Łańcuta na rok Uchwałą Nr XXV/183/2009 Rada Miejska w Łańcucie wyraziła zgodę na dokonanie zmian w budżecie Miasta Łańcuta na rok Zmiany dotyczą m. in. wydatków na: - projekt ulic Modrzewiowej i Szkolnej, -projekt zjazdu od ul. Kościuszki do Miejskiego Domu Kultury, - projekt i wykonanie parkingu przy ul. Żardeckiego, - projekt drogi dojazdowej do nieruchomości wydzielonej pod specjalną strefę ekonomiczną, - poszerzenie terenu cmentarza komunalnego przy ul. Mościckiego, - remont nawierzchni dróg wewnętrznych i placów w Szkole Podstawowej Nr 3, - wykonanie zatoki postojowej przy Szkole Podstawowej Nr 2, - projekt Sali gimnastycznej Szkoły Podstawowej Nr 3 i 4. Ponadto na XXV Sesji Rada Miejska w Łańcucie: - dokonała zmiany w składzie osobowym Komisji Rewizyjnej Rady Miejskiej w Łańcucie, - rozpatrzyła i przyjęła sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej za rok XXVI Sesja Rady Miejskiej w Łańcucie Uchwała w sprawie wygaśnięcia mandatu radnego Rady Miejskiej w Łańcucie Uchwałą Nr XXVI/84/2009 Rada Miejska wygasiła mandat radnego Rady Miejskiej w Łańcucie, Grzegorza Wilka, wybranego w okręgu wyborczym Nr 6. W sprawie utworzenia obwodów głosowania -Na dzień 7 czerwca 2009 r. zarządzone zostały wybory do Parlamentu Europejskiego. Na terenie Miasta Łańcuta utworzonych jest 9 stałych obwodów głosowania. Dodatkowo zgodnie z art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw tworzy się obwody głosowania w szpitalach i zakładach pomocy społecznej, jeżeli w dniu wyborów będzie w nich przebywać co najmniej 50 wyborców. Na terenie miasta dwie instytucje spełniają te warunki i są to: Dom Pomocy Społecznej w Łańcucie ul. Piłsudskiego 72, Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej ul. I. Paderewskiego 5. W związku z powyższym Rada Miejska Uchwałą Nr XXVI/189/2009 utworzyła 2 odrębne obwody głosowania ustalając ich granicę, numery i wyznaczając siedziby. Na XXVI Sesji Rada Miejska w Łańcucie dokonała także zmian w składach osobowych Komisji Rewizyjnej, Budżetu i Finansów oraz Gospodarki Miejskiej Rady Miejskiej w Łańcucie. Wydział Organizacyjno - Administracyjny 4 kwiecieñ-maj NR 409/2009

5 Przechodząc ulicami naszego miasta zauważyć można wyraźny brak oznakowania większości domów numerami porządkowymi. Na pewno sporej grupie mieszkańców wydaje się to mało istotnym niedopatrzeniem, ale jest to mylne stwierdzenie! Oznaczenie naszego domu numerem może uratować nam życie, gdyż np. karetka pogotowia, policja, straż pożarna, pogotowie gazowe czy elektryczne, bez długotrwałego błądzenia trafi od razu pod nasz adres. Oznakowanie domu numerem może także ułatwić np. firmie kurierskiej, znajomym, którzy nie znają naszego miasta, czy choćby AKTUALNOŚCI gospodarcze OZNAKUJMY SWOJE DOMY! rozwożącemu pizzę bezbłędnie znaleźć nasz dom. Nie możemy również zapominać, że umieszczenie tabliczki z numerem porządkowym nieruchomości i nazwą ulicy w widocznym miejscu oraz utrzymanie jej w należytym stanie, jest zgodnie z art. 47b ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027), naszym obowiązkiem, którego uchybienie może grozić karą grzywny do 250 zł albo karą nagany. Dlatego apelujemy do wszystkich mieszkańców Łańcuta! Dla naszego bezpie- czeństwa, ale również i dla wygody oznakujmy swoje domy! Dodatkowo informujemy, że w ubiegłym roku zakupiono tabliczki z nazwami ulic za kwotę ok. 10 tys. zł., które w najbliższym czasie będą zamontowane. Również w tym roku planuje się dalsze zakupy tablic informujących o nazewnictwie ulic, które w znacznym stopniu wpłyną na poprawę orientacji w mieście zarówno osób przyjezdnych jak i mieszkańców. Burmistrz Miasta Łańcuta Wspólnie dbajmy o czystość naszego miasta Na pewno wszyscy chcielibyśmy by nasze miasto wyglądało pięknie i czysto. Niestety niejednokrotnie zapominamy, że wygląd miasta w dużym stopniu zależy również od nas. Dlatego apelujemy do mieszkańców Łańcuta, byśmy wszyscy wspólnie dbali o czystość swojego otoczenia. Nie możemy również zapominać, że zgodnie z art. 18 ust. 2 pkt 15, art. 40 ust. 1 i art. 41 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym oraz art. 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach obowiązkiem naszym jest utrzymanie czystości i porządku na terenie naszej nieruchomości. W związku z tym prosimy o: prawidłowe gospodarowanie odpadami komunalnymi z uwzględnieniem segregacji, nie odprowadzanie ścieków sanitarnych do rowów przydrożnych postępowanie zgodnie z regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie miasta Łańcuta, nie spalanie śmieci po wiosennych porządkach, poza resztkami roślinnymi, które można spalać tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności. Równocześnie apeluję do mieszkańców Łańcuta o zachowanie czystości w miejscach publicznych - zachowanie porządku na przystankach autobusowych, nie rozklejanie reklam i ogłoszeń na drzewach tylko na tablicach do tego przeznaczonych. Dbajmy o estetykę i porządek swojego otoczenia! Burmistrz Miasta Łańcuta Informacja Miejskiego Zarządu Budynków Zgodnie z Zarządzeniem Nr 95/2008 Burmistrza Miasta Łańcuta z dnia 7 lutego 2008 r. Miejski Zarząd Budynków w Łańcucie informuje, że w miesiącu lutym 2009 r. dokonano wymiany instalacji elektrycznej w pięciu lokalach komunalnych w budynku na osiedlu Armii Krajowej 39 i w dwóch lokalach komunalnych w budynku przy ulicy Żardeckiego 5. Pracownicy MZB, w ramach remontu budynku Miejskiego Domu Kultury pod Od 1998 r. prowadzona jest na podstawie Uchwały Rady Miejskiej w Łańcucie Nr XLI/278/98 z dnia 25 marca 1998 r sprzedaż lokali mieszkalnych na rzecz ich najemców. Ustalono wówczas bonifikatę w wysokości 65% ceny sprzedaży, co przy wzroście cen mieszkań spowodowało spadek zainteresowania wykupem mieszkań przez najemców. W obecnej kadencji samorządu Uchwałą NR X/67/2007 z dnia 11 września 2007r Rada Miejska w Łańcucie ustaliła bonifikatę od potrzeby Urzędu Stanu Cywilnego, układają w pomieszczeniach kuchni i łazienki glazurę i terrakotę. W związku z corocznymi zebraniami Wspólnot Mieszkaniowych w miesiącu lutym 2009 r. trwały przygotowania do ich organizacji. Sporządzony został harmonogram zebrań. W formie sprawozdania finansowego dokonano rocznego rozliczenia przychodów i wydatków za 2008 rok oraz przygotowane zostały plany gospodarcze ceny sprzedaży w wysokości 85% na okres do 31 grudnia 2008 r., spowodowało to wzrost zainteresowania wykupem mieszkań, co zaowocowało wykupem około 50 mieszkań. Kolejną Uchwałą 30 grudnia 2008 Nr XXIII/161/2008 Rada Miejska w Łańcucie przedłużyła okres obowiązywania 85% bonifikaty do końca 2009 r., w celu umożliwienia wykupu mieszkań przez najemców, dla których okres jednego roku był za krótki na przygotowanie potrzebnej Wspólnot na rok Ponadto w miarę zgłaszanych potrzeb dokonywano napraw w związku z awariami instalacji wodno- kanalizacyjnych, elektrycznych, przewodów dymowych i wentylacyjnych. Usuwano z dachów sople zagrażające bezpieczeństwu ludzi. Naprawiano rynny i rury spustowe uszkodzone przez osuwający się z dachów śnieg. Miejski Zarząd Budynków gotówki. Wykup mieszkań przez najemców przyczynia się do wzrostu dbałości o ich stan techniczny a także stan nieruchomości wspólnych wspólnot mieszkaniowych. Właściciele żywo są zainteresowani optymalizacją kosztów gospodarowania wspólnot mieszkaniowych. Niestety powstałe w wyniku sprzedaży mieszkań 33 wspólnoty mieszkaniowe w większości są zarządzane przez miejską jednostkę organizacyjną, co kwiecieñ-maj NR 40/2009 5

6 AKTUALNOŚCI gospodarcze nie sprzyja rozwojowi samorządności i samodzielności tych wspólnot. Obecnie władze miasta pracują nad umożliwieniem nabycia przez właścicieli tworzących wspólnoty mieszkaniowe działek wokół budynków. Dotychczas sprzedawano mieszkania z udziałem w dział- Przypominamy producentom rolnym, że od 16 marca do 15 maja br. można składać wnioski o płatności do gruntów rolnych na 2009 rok. Wypełnione wnioski należy złożyć, lub przesłać pocztą poleconą do Biur Powiace znajdującej się w obrysie budynku, co nie spełnia wymogów prawa budowlanego odnośnie wymiarów działki, na której jest posadowiony budynek. Taki stan rzeczy obniża wartość nieruchomości wspólnot mieszkaniowych, utrudnia lub nawet uniemożliwia prowadzenie remontów lub modernizacji budynków, które to wymagają każdorazowej zgody właściciela działki położonej wokoło obrysu budynku. Wydział Gospodarki Mieniem, Rolnictwa i Ochrony Środowiska Komunikat Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Szanowni Państwo! towych Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa - stosownie do miejsca zamieszkania lub siedziby Wnioskodawcy. W przypadku jakichkolwiek trudności w prawidłowym wypełnieniu wniosku, można skorzystać z pomocy konsultacyjnej doradców rolnych Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego, Podkarpackiej Izby Rolniczej oraz pracowników Urzędu Gmin. Szczegółowe informacje można uzyskać w Biurach Powiatowych oraz Oddziale RegionalnymAgencji. Agencja Restrukturyzacji I Modernizacji Rolnictwa BLOK PAŃSTWOWEJ STRAŻY POŻARNEJ W ŁAŃCUCIE Bezpieczne Miasto Charakterystyczne zdarzenia Zestawienie zdarzeń za okres styczeńmarzec Powiat Miasto Łańcut Ogółem zdarzeń w tym: pożary miejscowe zagrożenia alarmy fałszywe 2 2 Wypalanie traw szkodzi!!! Już od wielu lat przełom zima-wiosna oraz wczesna wiosna są okresami, w których wyraźnie wzrasta liczba pożarów na łąkach, nieużytkach i terenach chronionych. Spowodowane jest to wypalaniem traw. Pożary te niszczą rodzimą faunę i florę. Jest to zjawisko niebezpieczne zarówno dla ludzi, jak i środowiska naturalnego. Wysoka temperatura powstająca podczas wypalania powoduje nadmierne nagrzewanie się górnych warstw gleby, z czym wiąże się dezaktywizacja biologiczna. Giną liczne drobnoustroje glebowe uczestniczące w procesie rozkładu i mineralizacji materii organicznej. Wiele zwierząt, nie mając możliwości ucieczki pali się żywcem. Giną owady i ich formy przetrwalnikowe, ptaki, ich gniazda i lęgi, żaby, ślimaki, a także mieszkańcy podziemnych nor: krety, nornice oraz inne Śliski poranek na drogach powiatu łańcuckiego. Strażacy Jednostki Ratowniczo-Gaśniczej Państwowej Straży Pożarnej w Łańcucie w dniu 26 stycznia 2009 roku interweniowali przy dwóch zdarzeniach w komunikacji drogowej. Miały one miejsce w godzinach , kiedy jest wzmożony ruch, a większość użytkowników dróg śpieszy się do pracy. Częstą przyczyną tego rodzaju wypadków i kolizji jest niedostosowanie prędkości do panujących warunków pogodowych, czego dowodem są te zdarzenia, gdzie gęsta mgła, oblodzona jezdnia i słaba widoczność skutecznie utrudniały jazdę. Zachowując rozwagę i zdejmując nogę z pedału gazu, dojedziemy bezpiecznie na czas, a tym samym zapewnimy innym użytkownikom dróg i poboczy należne bezpieczeństwo. Kierowcy winni zwrócić szczególną uwagę na stan techniczny własnego pojazdu. Bardzo ważne jest również zapewnienie odpowiedniego pola widzenia poprzez utrzymanie w czystości szyb, lusterek i reflektorów w pojeździe. zwierzęta. Niejednokrotnie pożary te utrudniają, a nawet paraliżują ruch na drogach - co wielokrotnie doprowadza do kolizji i wypadków. Zupełnym nieporozumieniem jest przekonanie, że w ten sposób gleba jest lepiej przygotowana do późniejszego plonowania. Jest akurat odwrotnie! Ziemia wyjaławia się, zahamowany zostaje bardzo pożyteczny, naturalny rozkład resztek roślinnych oraz asymilacja azotu z powietrza. Do atmosfery przedostaje się szereg związków chemicznych będących truciznami tak dla ludzi jak i zwierząt ( w tym np. dla pszczół). Wypalanie traw często kończy się niekontrolowanym rozprzestrzenianiem ognia, pożary te bardzo często wymykają się spod kontroli i przenoszą na pobliskie lasy i zabudowania. W konsekwencji może być przyczyną śmierci ludzi. Wszystko to prowadzi do wielu strat materialnych, materialnych także osobistych tragedii. Wypalanie traw jest również zabronione prawnie przez art. 45 ustawy z dnia 16 października 1991 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 114 poz. 492). Zabrania on wypalania roślinności na łąkach, pastwiskach, nieużytkach, rowach, pasach przydrożnych, szlakach kolejowych lub w strefie oczeretów i trzcin. Naruszenie tego przepisu stanowi wykroczenie przewidziane w art. 59 ustawy o ochronie przyrody, zagrożone karą aresztu lub grzywny. Dla przypisana sprawcy odpowiedzialności wystarczy udowodnienie, że wypalanie pozostałości roślinnych nastąpiło w jednym z powyższych miejsc. Strażacy systematycznie ostrzegają i wyjaśniają czym jest wypalanie traw. 6 kwiecieñ-maj NR 409/2009

7 AKTUALNOŚCI społeczne JUBILEUSZ 660 LECIA MIASTA ŁAŃCUTA Bieżący rok jest rokiem wyjątkowym dla wszystkich mieszkańców Łańcuta. Jest to rok lecia lokacji Miasta. Jest to dla nas wszystkich powód do dumy, ale również wspaniała okazja, by miło spędzić czas z rodziną i przyjaciółmi. W związku z tym wydarzeniem Burmistrz Miasta Łańcuta, dbając o zadowolenie wszystkich mieszkańców zaplanował bogaty plan obchodów tego święta. Wśród uroczystości znaleźć można coś dla każdej grupy wiekowej. Zapraszamy do zapoznania się z programem obchodów oraz do wspólnej zabawy! PROGRAM OBCHODÓW 1. Uroczysta sesja z okazji 660-lecia lokacji miasta - nadanie honorowego obywatela Miasta Łańcuta /miejsce uroczystości Muzeum Zamek/; 2. Dni Miasta Łańcuta, w tym roku, wyjątkowo, w terminie wcześniejszym: 22 maja 2009 piątek Rynek miasta Godz uroczyste przekazanie kluczy do bram miasta młodzieży przez Burmistrza Miasta Łańcuta. Godz Żakinada - prowadzona przez Bractwo Rycerskie Miasta Nowa Dęba. Godz Renesansowy Łańcut dawna muzyka, tańce, życie dworskie, walki, pojedynki, wystrzały z armaty w wykonaniu Bractwa Rycerskiego Miasta Nowa Dęba cz. 1. Godz wręczenie nagród w konkursie na najlepiej przebraną szkołę. Godz Galeria MDK - wystawa fotograficzna Łańcut w starej fotografii. Godz Renesansowy Łańcut - dawna muzyka, tańce, życie dworskie, walki, pojedynki, wystrzały z armaty w wykonaniu Bractwa Rycerskiego Miasta Nowa Dęba cz. 2. Godz Koncert zespołu Dysonans. Godz Opera Carmen G. Bizeta w wyk. artystów z Dębicy pod dyr. Pawła Adamka - sala widowiskowa MDK w Łańcucie. 23 maja 2009 sobota Rynek miasta Godz zawody wędkarskie o nagrodę Burmistrza Miasta Łańcuta. Godz próba przed występami. kwiecieñ-maj NR 40/2009 Godz Międzynarodowe Konfrontacje Rockowe Rock Łańcut 2009 (m.in. zespoły ze Słowacji i Ukrainy). Godz Koncert zespołu Kompania Country. Godz Gwiazda wieczoru Koncert zespołu Leszcze. Godz pokaz sztucznych ogni. 24 maja 2009 niedziela Rynek miasta Godz rozpoczęcie Powiatowego Turnieju Orkiestr Dętych o Puchar Burmistrza Miasta Łańcuta - orkiestry z całego powiatu. Godz przemarsz konkursowy ulicami miasta. Godz prezentacje konkursowe orkiestr. Godz ogłoszenie wyników i wręczenie nagród. Godz Koncert Góralskiej Orkiestry im. T. Moryto z Łęcka. Godz Koncert plenerowy - Park Zamkowy Świat Musicali i Operetki (Orkiestra z Filharmonii Rzeszowskiej, Soliści). Koncert plenerowy - Świat Musicali i Operetki, który zakończy obchody Dni Miasta Łańcuta będzie równocześnie początkiem 48. Muzycznego Festiwalu w Łańcucie maja Jest to również bardzo ważny punkt obchodów. Szczegółowy program można znaleźć na stronie internetowej: 3. Organizacja wystaw dorobku artystyczno-kulturalnego: Spotkania z operą i operetką III Międzynarodowy Dzień Teatru Kiermasz Wielkanocny W rocznicę śmierci Jana Pawła II spektakl słowno muzyczny Międzynarodowy Dzień Tańca Obchody Konstytucji 3 Maja Przedszkolada w ramach której odbędzie się m.in. VII Wojewódzka Sportowa Olimpiada p.h. Przedszkolada Festyn z okazji Dnia Dziecka Na zsypie -koncert zespołów rockowych Lato w mieście blok imprez Plenery: fotograficzny, XI Międzynarodowy Plener Malarsko Rzeźbiarski III Łańcuckie Noce Teatralne XIV Łańcuckie Wieczory Muzyki XXXIV Łańcucka Jesień Kulturalna blok imprez Obchody Święta Niepodległości Polski Eliminacje Powiatowe Konkursu Poezji Religijnej Dzień dobry Św. Mikołaju widowisko dla dzieci Wystawa - miasto wczoraj i dziś w fotografii 35 lecie kursów muzycznych Konkursy wiedzy o Łańcucie Spotkanie z Panem Trześniowskim 4. Przyznanie statuetki Burmistrza Miasta Łańcuta; 5. Wytypowanie zasłużonych mieszkańców miasta do przyznania odznaczeń państwowych; 6. Przeprowadzenie imprez sportowych: Ogólnopolska impreza organizowana przez gazetę Wyborczą Polska biega Mistrzostwa Polski Południowej w karate Turniej bridżowy XI Ogólnopolski Turniej Par i Taemów 7. Pomoc organizacji pozarządowych w przygotowaniu Jubileuszu: Klubów sportowych z terenu miasta Stowarzyszeń - m.in. Łańcuckie Stowarzyszenie Oświatowe przygotowuje galę laureatów konkursu dla wybitnie uzdolnionej młodzieży łańcuckich szkół Najlepsi z najlepszych Zakończenie Jubileuszu Jazz Centrum w Łańcucie 8. Wydanie albumu o Łańcucie, prze wodnika po Łańcuckim cmentarzu oraz albumu fotograficznego Edwarda Sońskiego; 9. Ogłoszenie konkursu przez Burmistrza Miasta na najpiękniejszy ogród; 10. Odsłonięcie 31 tablic pamiątkowych na cmentarzu żołnierzy w Łańcucie; 11. Święto 10 Pułku Strzelców Konnych; 12. Ogłoszenie konkursu na najlepszą inwestycję w ostatnich 10 latach; 13. Otwarcie trasy turystycznej - Szlakiem Zabytków Miasta Łańcuta. Wydział Edukacji, Promocji, Kultury i Sportu 7

8 AKTUALNOŚCI społeczne Łańcucki Uniwersytet Trzeciego Wieku Uniwersytet wyprowadza swą nazwę od słowa Universitas to znaczy: wspólnota. Uniwersytet powstaje, gdy staje się wspólnotą. Jest to nie tylko wspólnota profesorów i studentów, ale każdego kto przyjmuje tu podstawową wartość akademicką jaką jest bycie razem, w poszukiwaniu prawdy i ku wewnętrznemu, własnemu doskonaleniu się. Studenci sami są w stanie wytworzyć tego akademickiego ducha, zachowując w sobie akademickie wartości. Chodzi więc o wzajemne, wspólne pochylenie się nad akademickimi wartościami, nad zdobywaniem wiedzy, dzielenie się nią, poszukiwanie prawdy i postaw wartości. W takim to duchu spotkać się można na każdej uniwersyteckiej sali. Dużym sukcesem ŁUTW była inicjatywa powołania w Łańcucie Podkarpackiego Centrum Uniwersytetów Trzeciego Wieku. Spotkania 11 tu UTW dają możliwość wymiany wykładowców, organizowania spotkań na terenie Podkarpacia, w Urzędzie Marszałkowskim., zabieganie o dotacje finansowe, szkolenia itp. Bogaty plan zajęć w czwartym semestrze, między innymi uczestnictwo w sesjach wyjazdowych, w sekcjach zainteresowań, niewątpliwie przyczyni się do wzbogacenia przeżyć, integracji naszej uniwersyteckiej wspólnoty. W Łańcuckim Uniwersytecie działają sekcje: medyczna, kulturoznawstwa, językowa, informatyczna, turystyczna. Będziemy sukcesywnie informować Państwa o naszej pracy, zapraszając do Grona Studentów ŁUTW. Przebieg pracy w sekcjach: 1. Kulturoznawstwo - prezes Elżbieta Dobrzańska 2. Medyczna - prezes Halina Barnat 3. Informatyka - prezes Zofia Naróg 4. Językowa - prezes Magdalena Karwasz Sekcja Kulturoznawstwa Sekcja Kulturoznawstwa Łańcuckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku zrzesza 50 słuchaczy zainteresowanych różnymi zagadnieniami kultury. Zgłaszane przez słuchaczy zainteresowania i propozycje realizowane są w różnych formach: seminarium, warsztatów, wycieczek turystycznych, wieczorów poetycko muzycznych, recytatorskich i na spotkaniach na których ćwiczą się w śpiewie chóralnym. Twórczość własna W okresie jesienno - zimowym działalność sekcji koncentruje się głównie na prezentacji twórczości własnej słuchaczy. Okazało się, 8 że twórczość ta stanowi szeroki wachlarz: Modelarstwo - piękne modele powozów tworzy Jan Duda, Rzeźba - prezentował swoje rzeźby i płaskorzeźby Czesław Koszałka, Rękodzieło artystyczne; haft i szydeł kowanie - Joanna Szczęsny, Maria Goszczyńska, Maria Dobrzańska - Krauz, Florystyka, którą zajmuje się między innymi Anna Hadław, Janina Reizer, Maria Pszonka, Próby literackie - to okolicznościowe wiersze Haliny Bauer, wzruszające - Janiny Reizer, refleksyjne - Janiny Haładyj - Różak, fraszki Czesłąwa Koszałki i opowiadania Teresy Fabijańskiej-Żurawskiej. Część z tych prac mieli okazję oglądać uczestnicy pierwszej konferencji Podkarpackiego Centrum Uniwersytetów Trzeciego Wieku na okolicznościowej wystawie w Miejskim Domu Kultury w Łańcucie. Goście zachwyceni byli modelami powozów doceniając zarówno niezwykłe umiejętności manualne jak i zaawansowaną wiedzę ich twórcy. Podobały się też wystawione rzeźby Fot. arch. Sekcja kulturoznawcza oraz dekoracje stołu: pisanki, bukiety, makiety, stroiki, serwety i obrusy. Ciekawą pasją pań są urocze obrazy nitką malowane. Wszystkie te cudeńka były dziełem pań: Joanny Szczęsny, Anny Hadłąw, Marii Goszczyńskiej, Janiny Kozickiej, Marii Dobrzańskiej - Krauz. Duszą i filarem Sekcji Kulturoznawstwa jest Teresa Fabijańska - Żurawska. Wszechstronnie uzdolniona, bardzo ciepła i wrażliwa. Gdy na spotkaniach czytała swoje wspomnienia z dzieciństwa, okresu wojny i początku pracy w Łańcucie sala zamarła w ciszy, bo wzruszenie odebrało słuchaczom głos. Fragment przygotowanej do druku książki przedstawił również Czesław Koszałka. Były to wspomnienia z pobytu na studenckich poligonach wojskowych chłopców w czerwonych beretach w latach sześćdziesiątych. Opracowanie bardzo ciekawe literacko i tematycznie, toteż wszyscy słuchali z zainteresowaniem, mimo, że w większości były to panie. Wieczory poetyckie zyskują dzięki wspaniałej recytatorce Janinie Reizer i jej grupie miłośników poezji: Halinie Bauer, Teresie Blajer, Bożenie Molendzie, Joasi Szczęsny, Aleksandrze Cwynar i Andrzejowi Szpyrka. W tym roku akademickim powstaje chór ŁUTW, który po raz pierwszy zaśpiewał publicznie na uniwersyteckim opłatku, potem uświetnił swym występem dzień kobiet sprawiając sobie i słuchaczkom wiele zadowolenia. Dyrygentem chóru jest Otylia Piechowska, kanclerz ŁUTW, która napisała hymn Łańcuckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Opera, koncerty, teatr, kino Organizowano też kilka wyjazdów do Rzeszowskiej Filharmonii, Teatru im Wandy Siemaszkowej i kina. Na specjalną uwagę zasługuje uczestnictwo w koncercie z okazji Święta Niepodległości. Koncert prowadził Tomasz Chmiel, solistą był Marcin Wolak, występowały też połączone chóry rzeszowskie, razem 240 wykonawców. Uczestnictwo w tym koncercie pieśni patriotycznych było wspaniałą formą uczczenia narodowego święta. Członkowie Sekcji Kulturoznawczej interesują się zabytkami. Teresa Fabijańska - Żurawska zorganizowała wspólne wyjście do Muzeum Ikon w Łańcucie, które nie jest tak popularne jak Muzeum Zamek, czy Muzeum Powozów, ale na pewno warte obejrzenia i bardzo kształcące. Obejrzenie zbioru ikon poprzedzone było cyklem układów o budownictwie kwiecieñ-maj NR 409/2009

9 AKTUALNOŚCI społeczne cerkiewnym, obrzędach i zbiornictwie Jarosława Giemzy. Dzięki dużej przychylności Dyrekcji Fabryki Wódek w Łańcucie studenci ŁUTW mogli bezpłatnie zwiedzić część fabryki, w tym nowoczesne linie rozlewcze, Muzeum Gorzelnictwa i uczestniczyć w degustacji wyrobów alkoholowych. Do oryginalnych zabytkowych instytucji Podkarpacia należy Liceum Ogólnokształcące nr 1 w Rzeszowie, które w ubiegłym roku świętowało 350-lecie istnienia placówki edukacyjnej. Zorganizowano więc wyjazd do tegoż liceum, zwiedzanie zabytkowych zabudowań szkolnych i spotkanie z emerytowanym nauczycielem Józefem Świebodą na prelekcji dotyczącej historii szkolnictwa Podkarpacia. Były też wycieczki krajoznawczo turystyczne. Miło wspominają uczestnicy wyjazd do Zamościa połączony ze zwiedzaniem kościoła Przemienienia Pańskiego w Tarnogrodzie i Kościółka na Wodzie w Zwierzyńcu. Przewodnikiem była Teresa Fabijańska Żurawska, dla której Zamość jest szczególnie bliski jako miasto jej młodości, więc ze wzruszeniem oprowadzała po Rynku, Rynku Solnym, zwiedzano również Kolegiatę, Muzeum przy Kolegiacie, zabytkowy kościół św. Katarzyny oraz Rotundę. Inny charakter miała wyprawa turystyczna w Bieszczady, której trasę opracowała i przewodnikiem byłaalicja Pelc. Warto zamieścić krótkie wspomnienia z tej wycieczki jako instruktaż jak wiele można zwiedzić poświęcając tylko jeden dzień. Wycieczka w Bieszczady Z Łańcuta przez Rzeszów, Boguchwałę i Babicę dojeżdżamy do miejscowości Blizne, gdzie zwiedzamy unikatowy kompleks drewnianej zabudowy kościelno plebańskiej z okresu XV-XIX wiek. W uznaniu wyjątkowych walorów historyczno-artystycznych kościół w Bliznem został w 2003 roku wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Narodowego i Kulturalnego UNESCO. Każdy, kto odwiedzi Bli-zne, wyjeżdża stąd z niezapomnianymi wrażeniami ponadczasowym pięknem dre-wnianej architektury. W dalszej części zwiedzamy warowny zespół Karmelitów Bosych na wzgórzu zwanym Mariamontem. Warownia ta zbudowana przez Jana Franciszka- Stadnickiego właściciela Leska powstała w XVIII wieku. Mijamy Lesko i po chwili zatrzymujemy się przy Kamieniu Leskim piaskowej skale, by odbyć kilku-minutowy spacer po skałkach. W Myczkowcach wstępujemy do Ośrodka Wypo-czynkowego Caritas Diecezji Rzeszowskiej. Tu zwiedzamy Centrum Kultury Ekumenicznej, gdzie znajduje się wystawa miniatur Fot. arch. Sekcja kulturoznawcza, kościół w Bliznem, Myczkowce PLAN ZAJĘĆ W czwartym semestrze roku akademickiego 2008 / 2009 Na Uniwersytecie Trzeciego Wieku w Łańcucie Sekcja Medyczna drewnianej architektury kościelnej i cerkiewnej z terenów Podkarpacia, Beskidów i Bieszczad: są tam między innymi modele kościołów z naszej okolicy: Krzemienicy, Soniny i Kosiny.Zwiedzamy też mini zoo. Jedziemy dalej na zaporę w Myczkowcach, a następnie do Hydroelektrowni w Solinie. Najpierw, jak na studentów przystało, oglądamy dwa filmy o elektrowni i budowie tamy, a potem poznajemy funkcjonowanie hydroelektrowni od wewnątrz zwiedzamy wnętrze zapory. Zwieńczeniem wycieczki jest spacer po zaporze (koroni) przy pięknej, słonecznej pogodzie. Pełni wrażeń oraz wzbogaceni nowymi wiadomościami wracamy wieczorem do Łańcuta. Nie sposób opisać wszystkich poczynań sekcji kulturoznawczej kierowanej najpierw przez Janinę Haładyj Różak, a teraz przez Elżbietę Dobrzańską. Tę garść informacji zamieszczamy tu, w Biuletynie Miejskim, aby pokazać, że słuchacze Łańcuckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku są nie tylko żarliwymi odbiorcami kultury regionu, ale też w pewnej mierze jej twórcami, a przynależność do Uniwersytetu stwarza im dodatkowe możliwości. l.p. Data Temat Wykładowca Jak zachować dobrą kondycję Mgr Elżbieta Kawalec Pielęgnacja urody Halina Barnat Balneologia a wiek seniora Maria Szylar Podróże kształcą Mgr Maria Widera - Zielonka Schorzenia stawu skokowego i kolan Mgr Katarzyna Dudek Spotkania i wycieczki l.p. Data Impreza Wyjście do Storczykarni Spotkanie z okazji Dnia Kobiet Wycieczka do Lipnicy Murowanej (Tuchów, Ciężkowice) Wycieczka Baranów Sandomierski, Ujazd, Krzyżtopór Wycieczka Kielce, Jaskinia Raj, Święty Krzyż Wycieczka Inwałd budowle świata w miniaturze Wycieczka Bałtów Park Jurajski, Krzemionki Opatowskie Wycieczka Wieliczka Kopalnia Soli Wycieczka Lubaczów, Katedra i okolice kwiecieñ-maj NR 40/2009 9

10 AKTUALNOŚCI społeczne W każdy piątek o godzinie gimnastyka (PTTK) W każdą środę o godzinie aqua gimnastyka (basen MOSiR) W każdy wtorek o godz wycieczki rowerowe w okolice Łańcuta od marca. Zajęcia komputerowe Podstawy działania komputera 1. Budowa i zasada działania komputera. 2. Urządzenia zewnętrzne podłączane do komputera. 3. Podział dysku na partycje. 4. Rodzaje plików i katalogów ich przeznaczenie i lokalizacja na dysku. 5. Klasyfikacja i przegląd programów komputerowych (systemy operacyjne, programy biurowe, programy użytkowe). Podstawy działania komputera c.d. 1. Komputer jako część sieci komputerowej. 2. Udostępnianie danych i drukarek innym użytkownikom sieci komputerowej. Podstawy pracy z Wordem 1. Omówienie podstawowych funkcji programu. 2. Budowa dokumentu. 3. Skróty klawiszowe przydatne w posługiwaniu się programem. 4. Numeracja stron; nagłówek i stopka dokumentu. Podstawy pracy z Wordem c.d. 1. Wstawianie grafiki i wykresów do dokumentów. 2. korespondencja seryjna. Podstawy pracy z Excelem 1. Omówienie podstawowych funkcji programu. 2. Organizacja arkusza kalkulacyjnego. 3. Skróty klawiszowe przydatne Fot. arch. Zajęcia w sekcji informatycznej w posługiwaniu się programem. 4. Wykorzystanie formuł do wykonania prostych i nieco bardziej skomplikowanych obliczeń. 5. Metody odwoływania się do danych przechowywanych w innych komórkach, arkuszach, skoroszytach. Podstawy pracy z Excelem c.d. 1. Budowanie tabel. 2. Tworzenie wykresów w oparciu o zgromadzone w arkuszu dane. 3. Zastosowanie filtrów jako narzędzia do prezentowania interesujących nas danych. Internet i poczta elektroniczna 1. Protokoły internetowe. 2. Omówienie przeglądarek internetowych. 3. Omówienie programów pocztowych. 4. Omówienie metod skutecznego wyszukiwania informacji na stronach internetowych przegląd wyszukiwarek. Internet i poczta elektroniczna c.d. 1. Zakładanie konta pocztowego na darmowym serwerze. 2. Konfiguracja konta pocztowego w programie Microsoft Outlook i Outlook Express. 3. Metody eliminacji niechcianych wiadomości pocztowych (spamu). 4. Przegląd programów antywirusowych i firewalli. Multimedia 1. Nagrywanie płyty CD/DVD przegląd programów nagrywających. 2. Kopiowanie plików na zewnętrzne nośniki (PenDrive y, odtwarzacze MP3, itp.) 3. Przegląd programów do odtwarzania muzyki i filmów oraz kodeków audio-video. Multimedia c.d. 1. Podział łącza internetowego na wiele komputerów. 2. Bezpieczny dostęp do sieci sieci WiFi. Sekcja języka angielskiego Lektoraty z j. angielskiego odbywają się raz w tygodniu, po dwie godziny lekcyjne, w Gimnazjum nr 1 w Łańcucie. W zajęciach uczestniczy 18 osób. Nauka prowadzona jest przez Panią mgr Annę Ciąpałę. Sposób prowadzenia zajęć pozwala w sposób lekki i przystępny zapoznać się z podstawami języka. Znajomość słówek i podstaw gramatyki daje możliwość porozumienia się np. w sklepie, na ulicy, w restauracji, na lotnisku itp. Tak więc, gdy granice Unii Europejskiej zostały otwarte i nasze dzieci wyjeżdżają za granicę i często tam zostają, to my, w wieku emerytalnym, też musimy dostosować się do wymogów dzisiejszych czasów. Magdalena Karwasz 10 kwiecieñ-maj NR 409/2009

11 AKTUALNOŚCI społeczne Szczegółowy program zajęć L.p. Temat/tezy Liczba 1. Poziomy biegłości językowej Kraje i narodowości. Czasownik to be zdania oznajmujące, pytające i 2 Zespół redakcyjny pierwszego Biuletynu Łańcuckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku 1. Teresa Fabijańska Żurawska 2. Elżbieta Nowicka 3. Izabela Cieślicka 4. Anna Wilczek 5. Maria Widera Zielonko 3. Członkowie rodziny Nazwy zawodów. Przedimek nieokreślony a/an. 5. Czasowniki wyrażające codzienne czynności Czas Present Simple zdania przeczące i 2 7. Podawanie czasu zegarowego Nazwy przedmiotów codziennego użytku. Zaimki wskazujące: this/these/that/those. 9. Kolokwium Sport i inne formy rekreacji. Tekst: Tony Hawk the man and the champion. 11. Rozmowy telefoniczne, nagrywanie wiadomości Tradycje i zwyczaje świąteczne w krajach Słownictwo związane z jedzeniem. Tekst: Food around the world. Kolokwium. Program telewizyjny: In the rubbish bin. 15. Zamawianie posiłków w restauracji Komunikat w sprawie zmian zasad przyznawania jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka oraz dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka. Od 1 listopada 2009 roku, przy ubieganiu się o jednorazową zapomogę z tytułu urodzenia się dziecka, jak również dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka, wymagane będzie przedłożenie zaświadczenia lekarskiego potwierdzającego, że matka dziecka pozostawała pod opieką lekarską przez okres co najmniej od 10 tygodnia ciąży do porodu. Minister właściwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zabezpieczenia społecznego, określi, w drodze rozporządzenia, formę opieki medycznej oraz wzór wymaganego zaświadczenia. Powyższy warunek nie dotyczy opiekunów prawnych dziecka i osób,, które wystąpiły do sądu o przysposobienie dziecka. Wymóg ten nie dotyczy także osób, które złożą wnioski o ustalenie prawa do jednorazowej zapomogi z tytułu urodzenia się dziecka lub dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu urodzenia dziecka przed 1 listopada 2009 r. Opisane zmiany wynikają z art. 7 i art. 18 ustawy z dnia 6 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z dnia 31 grudnia 2008 r., Nr 237, poz. 1654). Wydział Świadczeń Rodzinnych i Dodatków Mieszkaniowych kwiecieñ-maj NR 40/2009 Z okazji zbliżających się Świąt Zmartwychwstania Pańskiego Zarząd i Rada Programowa Łańcuckiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku Składa Wszystkim Państwu bardzo serdeczne życzenia, bo jakże Piękna jest radość w Święta, Ciepłe są myśli o bliskich, Niech pokój, miłość i szczęście Otoczy dzisiaj nas Wszystkich. Ten cudowny, pełen radości czas Niech wniesie w nasze serca Wiele miłości i pomyślności. Otylia Piechowska 11

12 BLOK MIEJSKIEGO DOMU KULTURY W ŁAŃCUCIE NewsArt - sztuka z ostatniej chwili Pod takim tytułem w dniu roku w budynku Filii Miejskiego Domu Kultury Łańcut Podzwierzyniec odbyła się wystawa, którą otworzył kierownik Filii p. Aldeusz Hnat. Jest to wystawa prac Autorskiej Szkoły Rysunku i Malarstwa działającej przy MDK w Łańcucie prowadzonej pod kierunkiem artysty plastyka mgr Barbary Skałbani. Są to prace uzdolnionej młodzieży i dzieci mieszkających w Łańcucie i okolicach Wśród zaproszonych gości przybyli m.in.; Burmistrz Miasta Łańcuta pan Stanisław Gwizdak, Dyrektor MDK Łańcut pan Marek Krauz, Radni Miasta Łańcuta, rodzice uczniów Autorskiej Szkoły Rysunku i Malarstwa oraz młodzi artyści. W trakcie uroczystego otwarcia został odczytany list gratulacyjny pana Starosty Powiatu ŁańcuckiegoAdama Krzysztonia. Podczas wernisażu wystąpił pan Stanisław Kiełb z Kosiny, recytując wiersze własnego autorstwa. Prezentowane prace oddają w doskonały sposób wizję młodych artystów. Prace zachwycają swoją fantazją, pomysłowością oraz wykonaniem w różnych technikach malarskich. Po oficjalnej ceremonii otwarcia rozpoczęła się dyskusja na temat prezentowanych prac. Młodzi artyści zostali poczęstowani słodyczami i napojami ufundowanymi przez rodziców i MDK w Łańcucie Jesteśmy dumni, że nasze miasto może poszczycić się tak wieloma utalentowanymi dziećmi, które mają możliwość rozwoju swoich talentów. Wystawa prac czynna od w godz. od ( od wtorku do soboty w budynku filii MDK - Podzwierzyniec) Fot. E. Soński wystawa NewsArt sztuka z ostatniej chwili 12 kwiecieñ-maj NR 409/2009

13 BLOK MIEJSKIEJ BIBLIOTEKI PUBLICZNEJ W ŁAŃCUCIE Konkurs jednego wiersza pod hasłem Miłość niejedno ma imię w Miejskiej Bibliotece Publicznej. Współczesny świat ma wiele do zaoferowania młodym ludziom. Nowe technologie internetowe sprawiły, że wszystko jest w zasięgu dłoni w przeciągu kilku sekund. Rozwój współczesnego świata wytyczają zmiany techniczne i technologiczne o niespotykanej wcześniej dynamice i zasięgu. Czy młody człowiek mając do wyboru komputer i książkę, wybiera to drugie? Jakie znaczenie w tej nowej rzeczywistości ma dla młodych ludzi poezja? Czy ma jakiekolwiek? To trudne pytanie. I każdy ma własną odpowiedź. Czytanie poezji nie należy do popularnych rozrywek, ale: "Niektórzy lubią poezję Niektórzyczyli nie wszyscy. Nawet nie większość wszystkich, ale mniejszość. Nie licząc szkół, gdzie się musi, i samych poetów, będzie tych osób chyba dwie na tysiąc". Te słowa Wisławy Szymborskiej zrodzić się musiały z obserwacji życia, a także i własnych doświadczeń poetki. Czytanie poezji to przyjemność, niestety, dla mniejszości społeczeństwa. W dalszym ciągu sięga się po nią częściej z obowiązku szkolnego. Inaczej jest z twórcami poezji, dla nich to chleb powszedni i sens życia. Niestety, (a może na szczęście?) nie każdy może być poetą. Dnia roku w sali wystawowej Miejskiej Biblioteki Publicznej odbyło się uroczyste podsumowanie konkursu jednego wiersza, którego hasłem była sentencja Miłość niejedno ma imię. Konkurs był skierowany do uczniów szkół gimnazjalnych oraz średnich powiatu łańcuckiego. Nadesłano 76 wierszy: 46 gimnazjalnych oraz 30 ze szkół średnich z 17 szkół powiatu. Oceny konkursowych utworów dokonało jury w składzie: Przewodnicząca: prof. dr hab. Jadwiga Lizak, pracownik Instytutu Filologii Polskiej Uniwersytetu Rzeszowskiego, mgr Aneta Adamska, reżyser Teatru Przedmieście, starszy instruktor ds. Teatru Miejskiego Domu Kultury w Łańcucie, mgr Katarzyna Gwizdała, pracownik Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łańcucie. Każdy z nadesłanych wierszy opisywał własny, indywidualny obraz miłości: czasem była to refleksja nad naturą miłości, czasem próba definiowana miłości jako pojęcia, a najczęściej opis relacji między dziewczyną i chłopcem. Jury w swojej ocenie kierowało kwiecieñ-maj NR 40/2009 się głównie wartością myśli oraz wartością estetyczną utworów. Wszystkie wiersze zostały ocenione według kryteriów określających dobry wiersz. W krytyce literackiej istnieje tzw. dekalog dobrego wiersza. Jego autorem jest Leszek Żuliński- polski krytyk literacki, poeta, publicysta, felietonista, który prowadząc Pocztę literacką w Wiadomościach Kulturalnych, stykał się z dużą ilością przeróżnych wierszy autorstwa początkujących poetów i na podstawie powtarzających się ciągle podobnych błędów, stworzył dziesięć przykazań dobrego wiersza. Brzmią one następująco: 1. Wiersz musi być wyrobem rzemieślniczym. 2. Wiersz powinien być nowatorski 3. Wiersz dąży do odkrywczości, gardzi banałem 4. Wiersz musi być autentyczny i wiarygodny 5. Wiersz musi- jak ptak- szybować na dwóch skrzydłach 6. Szlachetna prostota wiersza 7. Wiersz powinin być lakoniczny 8. Wiersz niechaj będzie niedosłowny, niedomówiony i otwarty 9. Wiersz powinien wyrastać z pokory. I nie wsydzić się pychy 10. Poeta poddaje się natchnieniu. Każdy nagrodzony i wyróżniony wiersz został opatrzony indywidualną interpretacją Fot. arch. Gość imprezy, poetka Aneta Sierżęga - Bester i oceną. Nagrodzone wiersze zostały wyrecytowane przez Kingę Chmiel, Natalię Homę i Natalię Mazur- uczennice II Liceum Ogólnokształcącego w Zespole Szkół Nr 1 w Łańcucie. Gościem spotkania podsumowującego konkurs, była poetka pochodząca z Łańcuta, pani Aneta Sierżęga-Bester. Autorka tomiku wierszy pt. Jestem Wiosną, współautorka tomiku pt. Dialog, a także zdobywczyni wielu nagród w dziedzinie poezji. Autorka brała udział w wielu wieczorkach poetyckich w Polsce i w USA. Jej wiersze były publikowane w kilkunastu tytułach w kraju i zagranicą. Zajmowała się również pisaniem artykułów do prasy lokalnej i ogólnopolskiej. Spotkanie przebiegało w miłej atmosferze partnerskiej rozmowy. Poetka nawiązała dialog z laureatami konkursu, dotyczący zagadnień tworzenia wiersza. Poprzez pryzmat własnych doświadczeń literackich i własnych wierszy starała się przybliżyć rzemiosło poetyckie i uzmysłowić młodym ludziom jak ważną rolę spełnia czytanie. To dzięki niemu, każdy, a zwłaszcza poeta, nabywa umiejętności językowych. Tworzywem poezji jest język, dlatego poeta musi znać go od podszewki i umieć to wykorzystać. Poetka zachęcała również młodzież do prezentacji swoich osiągnięć poetyckich, zamiast chowania wierszy do szuflady, bo jak stwierdziła szuflada jest pusta. 13

14 Laureaci konkursu: Kategoria I (młodzież szkół średnich): Miejsce 1. Anna Błachowicz- Wolny, II Liceum Ogólnokształcące w Zespole Szkół Nr 1 w Łańcucie, wiersz pt. Możemy iść Miejsce 2. Arkadiusz Szewczyk, Zespół Szkół Nr 2 im. Jana Kochanowskiego w Łańcucie, wiersz pt. Łzy Miejsce 3. Karol Zięba, I Liceum Ogólnokształcące w Łańcucie, wiersz pt. Prośba Wyróżnienia: 1. Magdalena Hankus, Zespół Szkół im. Tadeusza Kościuszki w Wysokiej, wiersz pt. Nicość cierpienia 2. Kamil Śliż, Zespół Szkół Nr 2 w Łańcucie, Czas nasuwa chwilę kolejną Kategoria II (młodzież gimnazjalna): Miejsce 1. Paulina Szura, Gimnazjum w Zespole Szkół im. Jana Raka w Husowie, wiersz pt. Kocham Cię Miejsce 2. Jarosław Wojtas, Gimnazjum w Zespole Szkół w Medyni Głogowskiej, wiersz pt. Miłość Miejsce 3. Katarzyna Karakuła, Publiczne Gimnazjum Nr 1 w Łańcucie, wiersz pt. Miłość niejedno ma imię Wyróżnienie specjalne: Joanna Kiełb, Gimnazjum w Zespole Szkół w Białobrzegach, wiersz Chodź, ściągnij płaszcz Wyróżnienia: Fot. arch. Wręczenie nagród 1. Katarzyna Balawejder, Gimnazjum im. Sług Bożych Rodziny Ulmów w Markowej, wiersz pt. Powrót 2. Magdalena Furtak, III gimnazjum w Zespole Szkół im. Adama Mickiewicza w Żołyni, wiersz pt. Oblicza miłość 3. Katarzyna Bester, Publiczne Gimnazjum Nr 1 w Łańcucie, wiersz Gdy dwoje 4. Aleksandra Karakuła, Publiczne Gimnazjum Nr 1 w Łańcucie, wiersz W starym albumie mojej babci 5. Dawid Kot, Gimnazjum w Zespole Szkół w Medyni Głogowskiej, wiersz pt. Czym jest miłość? 6. Magdalena Szydełko, Publiczne Gimnazjum Nr 1 im. Kardynała Stanisława Wyszyńskiego, wiersz pt. Historia niedopowiedziana. Katarzyna Gwizdała MBP Łańcut Wiersze, które zajęły I miejsca w kategorii gimnazjum i szkoła średnia. Kategoria I (szkoły średnie) I miejsce - Anna Błachowicz-Wolny "Możemy iść" spadając w dół nie patrząc pod nogi przewracamy myśli zakwaterowane w naszych głowach możemy iść przez niebo nie patrząc przed siebie drąc monologi przywiązane do języka możemy iśc przez niebo złotą tęczą piorunów rozlana po dywanie możemy iść przez niebo razem Kategoria II (Gimnazja) I miejsce - Paulina Szura "Kocham Cię" Kocham Cię myślą duszą sercem Kocham Cię za wszystko Chcesz wiedzieć? Kocham Cię za słowa które mi szepczesz do ucha Izate których nie wypowiadasz Kocham Cię gdy się rumienisz I gdy się ze mną kłócisz uparcie broniąc swoich racji Kocham Cię za oczy niebieskie jak błękit morza nad które mnie zabrałeś I za Twój uśmiech gdy mnie pocieszasz Nawet za łzy choć się ich wstydzisz I kocham Cię za herbatę którą mi przyrządzasz - choć czasem zapominasz o cukrze Kocham Cię za wszystko co mi dałeś dajesz może dasz Ale najbardziej kocham Cię za to że JESTEŚ 14 kwiecieñ-maj NR 409/2009

15 Promocja książki Zbigniewa Trześniowskiego Od Rzeszowa Legendy i opowieści regionu rzeszowskiego. Zbigniew Trześniowski, piewca dziejów miasta i okolic, rzetelny dokumentalista, autor licznych opracowań, od dzieciństwa pasjonował się różnymi opowieściami, których chętnie słuchał w długie jesienne wieczory w domu swojej ciotki. Spod Jego pióra wyszły m.in. Didko spod kamiennego mostu: legendy, opowieści z Łańcuta i okolicy, W zakamarkach łańcuckiej okolicy; gawędy i opowiadania. Pisarz poświęcił mnóstwo czasu wędrując po okolicznych wsiach, po to, by móc zebrać, spisać zachowane w pamięci mieszkańców opowieści o czasach minionych, o zdarzeniach czy losach różnych ludzi. Materiałem, który posłużył Autorowi do napisania książki Od Rzeszowa stały się w znacznej części prace domowe uczniów, a dotyczące opowieści, podań, legend opowiedzianych przez dorosłych, które znalazły się w zbiorach Miejskiej Biblioteki Publicznej w Łańcucie po śmierci regionalisty, miłośnika kultury ludowej - Jana Micała. Jakże cennym dokumentem okazały się te wypracowania uczniów z 1948 roku. Zespół bibliotekarzy wraz z dyrektor Anielą Szal zapoznał się z tymi materiałami w celu dokonania ich oceny, rzeczowego opracowania i przekazania do zbiorów specjalnych Czytelni. Znając już wcześniejszą twórczość Zbigniewa Trześniowskiego nasunęła się myśl, aby zachęcić Pisarza do zapoznania się z tym dość obszernym materiałem. Z wielką starannością wczytywał się Autor w udostępnione mu rękopisy, które przechowane przez dziesiątki lat stały się kopalnią wiedzy o zamierzchłej i niedawnej przeszłości, opowieściach o cudach i łaskach, najazdach tatarskich, duchach, zjawach itp. Pan Z. Trześniowski dokonał wyboru najciekawszych opowieści, które po odpowiednim opracowaniu zamieścił w publikacji Od Rzeszowa. Wiele zamieszczonych w książce materiałów zawiera moralne wskazania, które i dzisiaj nie straciły na aktualności. Promocja książki zorganizowana w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Łańcucie odbyła się w niu 10 marca b.r., w której wzięła udział młodzież, czytelnicy, bibliotekarze i mieszkańcy miasta. Pani mgr Małgorzata Sońska - p.o. dyrektora MBP jak najserdeczniej powitała Pisarza oraz wszystkich uczestników spotkania i oddała głos młodzieży z Publicznego Gimnazjum Nr 1 w Łańcucie, która była współorganizatorem promocji książki. Była to wyjątkowa promocja, świetnie przygotowana przez uczniów pod opieką mgr Jadwigi Gurak-Noga. Młodzież czytała legendy związane z Łań- fot. arch. Promocja książki Zbigniewa Trześniowskiego cutem i okolicznymi miejscowościami, korzystając z kopii rękopisów wypracowań uczniów z 1948 r., których oryginały są cennym dokumentem w zbiorach MBP, a dwoje uczniów prowadzących spotkanie w zwięzły i niezwykle przemyślany sposób przybliżyło zebranym sylwetkę i twórczość Z.Trześniowskiego. Dla podkreślenia czasu i treści legend uczniowie ubrani byli w odpowiednie stroje. Pisarz był mile zaskoczony i wzruszony tak przygotowanym spotkaniem przez organizatorów promocji. Zaproszony przez młodzież do zabrania głosu mówił o legendach jako starszej matce historii, które tworzy życie w konkretnym czasie i miejscu. Młodzież Pisarza o jego zainteresowania, działalność pisarską oraz o legendy, które są Jemu najbliższe. Podkreślił, iż inspiracją do wydania publikacji Od Rzeszowa były właśnie wcześniej wspomniane zadania domowe uczniów. Zachęcał młodzież do zapoznawania się z opowieściami, legendami które niosą w sobie pewną mądrość, pouczenie. Pan Zbigniew Trześniowski podziękował organizatorom za zorganizowaną promocję książki oraz uczestnikom za tak liczny w niej udział. Młodzież wręczyła Pisarzowi kwiaty, życząc dalszej twórczej pracy i jak najlepszego zdrowia. Spotkanie upłynęło w miłej i serdecznej atmosferze. Nastąpił moment podpisywania książek zakupionych na stoisku, zorganizowanym przez Podkarpacki Instytut Książki w Rzeszowie - wydawcę książek Z. Trześniowskiego. Aniela Szal kwiecieñ-maj NR 40/

16 O czytelnictwie w bibliotekach publicznych powiatu łańcuckiego w 2008 roku W powiecie łańcuckim funkcjonuje 7 bibliotek gminnych i 25 filii bibliotecznych. Osobowość prawną posiadają: Miejska Biblioteka Publiczna w Łańcucie oraz Gminna Biblioteka Publiczna w Czarnej i Gminna Biblioteka Publiczna w Żołyni. W pozostałych gminach biblioteki zostały włączone do ośrodków kultury (centrów kultury). Łańcucka Książnica na mocy POROZUMIENIA Starosty Łańcuckiego i Burmistrza Miasta Łańcuta sprawuje nadzór merytoryczny nad bibliotekami w powiecie, prowadzi instruktaż, szkolenia i poradnictwo m.in. w zakresie organizacji i form pracy z czytelnikiem, gromadzenia i opracowywania zbiorów, działalności informacyjnej i komputeryzacji procesów bibliotecznych. Misją biblioteki publicznej jest świadczenie usług informacyjno-bibliotecznych społeczności lokalnej stosownie do jej potrzeb i zainteresowań, promowanie biblioteki i czytelnictwa w środowisku, które obsługuje (wsi, dzielnicy, gminy). Coraz częściej rozpowszechnia się przekonanie o pozytywnej funkcji materiałów czytelniczych i samego procesu czytania nie tylko w edukacji i kulturze, ale również w terapii. Książki są bowiem wielkim, często nie docenianym bogactwem wiedzy, ukazującym świat pełen tajemnic, przygód, fantazji i naukowych osiągnięć. Ważnym partnerem dla biblioteki publicznej jest szkoła. Biblioteka szkolna wspiera proces wychowawczy, a biblioteka publiczna zapewnia dostęp do wszelkiego rodzaju informacji, promuje wartości kultury narodowej, niesie pomoc w samokształceniu użytkowników, służy radą, pomocą czytelnikom w doborze odpowiedniej lektury, kształtuje czytelnictwo. Nauczyciele, bibliotekarze szkolni dzięki współpracy z bibliotekami publicznymi mogą zwiększyć czytelnictwo uczniów oraz poszerzyć zainteresowania sprawami kultury poprzez uczestnictwo młodzieży w wielu ciekawych imprezach czytelniczych organizowanych w bibliotekach publicznych. W pracy współczesnej biblioteki standardem staje się wykorzystanie technologii informatycznych. Kreatorem wszelkich działań winien być bibliotekarz a Jego sprzymierzeńcem - władze samorządowe. Czy tak jest? Pytanie pozostawiam otwarte, by tam gdzie współpraca pozostawia wiele do życzenia nastąpiła zmiana na lepsze wzajemne relacje. Ciasne lokale biblioteczne, niskie nakłady na zakup książek, ograniczone zatrudnienie, niskie albo żadne nakłady na komputeryzację procesów bibliotecznych w niektórych gminach w powiecie łańcuckim sprawiają, iż biblioteki te nie są w stanie zagwarantować wysokiego poziomu usług, w tym także rozwoju czytelnictwa. Wiodącą instytucją kultury w powiecie łańcuckim jest Miejska Biblioteka Publiczna w Łańcucie, która posiada bogate zasoby zbiorów bibliotecznych: książek, czasopism, zbiorów specjalnych (regionaliów, płyt, dokumentów elektronicznych, książki mówionej ). Jest w pełni skomputeryzowana, czytelnik ma dostęp do Internetu, bazy danych zbiorów MBP oraz filii. Bibliotekarze służą radą, pomocą użytkownikom w doborze lektury, udzielają im wszechstronnej informacji. Prowadzona jest systematyczna praca w zakresie uzupełniania i selekcji zbiorów bibliotecznych. Zespół bibliotekarzy śledzi rynek wydawniczy i organizuje co miesiąc zakup książek, kierując się potrzebami czytelników, a także profilem gromadzonych zbiorów i ich aktualizacją. W 2008 r. zarejestrowano w powiecie łańcuckim czytelników. W poszczególnych gminach czytelnikami było: w Łańcucie osób na mieszkańców, co stanowi 39,9%, w Gminie Białobrzegi czytelników na mieszkańców tj. 17,9 %, w Gminie Czarna czytelników na mieszkańców, tj. 16,5 %, w Gminie Łańcut czytelników na mieszkańców, tj. 15,9 %, w Gminie Markowa czytelników na mieszkańców, tj. 21,4 %, w Gminie Rakszawa czytelników na mieszkańców, tj. 8,9 %, w Gminie Żołynia czytelników na mieszkańców, tj.19,8 % Jak z powyższych danych wynika należy podjąć odpowiednie działania w celu zainteresowania większej liczby mieszkańców korzystaniem z zasobów naszych skarbnic wiedzy. Znaczny spadek liczby czytelników nastąpił w gminach wiejskich: Rakszawie o 278 osób i Łańcucie o 145 osób. Wypożyczono do domu ogółem książek, egz. bieżących numerów czasopism, a w Łańcucie 569 tytułów książki mówionej. Spadek wypożyczeń miał miejsce w Łańcucie i gminach wiejskich: Rakszawie, Żołyni, Białobrzegach, Łańcucie-wsi, Czarnej. Wzrost wypożyczeń nastąpił jedynie w Gminie Markowa. Analizując te wyniki spotkałam się z argumentacją bibliotekarzy, którzy twierdzą, iż odeszło wielu czytelników w podeszłym wieku, dla których książka była najlepszym sposobem na wypełnienie czasu wolnego, pojawili się też czytelnicy jednej książki niezbędnej w celach edukacyjnych, jak też gros czytelników zainteresowanych nowościami wydawniczymi, na które oczekują w Łańcucie nawet po 2-3 miesiące z uwagi na ograniczone ilościowo zakupy danego tytułu. Cenne zbiory biblioteczne: encyklopedie, słowniki, wydawnictwa z różnych dziedzin wiedzy, dokumenty o regionie, czasopisma oprawne i bieżące udostępniane są na miejscu w czytelniach i kącikach czytelnianych do bezpośredniego korzystania przez użytkowników. W skali powiatu zarejestrowano odwiedzin, udostępniono wol. książek i czasopism oprawnych oraz egz. czasopism bieżących. Wzrost odwiedzin i udostępnionych zbiorów nastąpił jedynie w Gminie Białobrzegi. Pewien wpływ na modyfikację zachowań czytelniczych ma telewizja, a przede wszystkim Internet. Młodzież często ucieka się do korzystania z informacji zamieszczanych na stronach internetowych. Podobnie sytuacja wygląda z udostępnianiem zbiorów w czytelniach. Użytkownicy otrzymują w bibliotece bogatą literaturę na interesujący ich temat i zamiast przychodzić kilkakrotnie do czytelni kserują potrzebne im materiały, co ma niewątpliwie negatywny wpływ na wyniki czytelnicze. Jednym z czynników mającym wpływ na rozwój czytelnictwa, wzrost liczby wypożyczeń jest systematyczny dopływ nowości wydawniczych do biblioteki. Czytelnicy śledzą też rynek wydawniczy i przychodząc do biblioteki pytają o konkretne tytuły, częściej odwiedzają te instytucje, dzieląc się swoimi wrażeniami, uwagami jakie im towarzyszyły podczas czytania Środki na zakup książek w gminach wiejskich są jednak bardzo ograniczone, co powoduje, że zakupy organizowane są bardzo rzadko, a ich ilość jest niewystarczająca w stosunku do potrzeb czytelników. Z pomocą bibliotekom przyszło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które w ramach programu operacyjnego Promocja czytelnictwa dofinansowuje zakup nowości wydawniczych. Niewielkie wsparcie finansowe uzyskują biblioteki z dotacji powiatowej przekazywanej Miejskiej Bibliotece Publicznej na realizację zadań objętych POROZUMIENIEM. Wydatki na zakup książek w poszczególnych gminach wiejskich przedstawiały się następująco: w Gminie Białobrzegi dla 6 bibliotek zł. ( dotacja MKiDN zł.), w Gminie Czarna dla 6 bibliotek zł. (dot. MKiDN zł.) w Gminie Łańcut dla 9 ibliotek zł. ( dot. MKiDN zł. ), w Gminie Markowa dla 3 bibliotek 16 kwiecieñ-maj NR 409/2009

17 5.090 zł. (dot. MKiDN zł.), wgminie Rakszawa dla 3 bibliotek zł. (dot. MKiDN zł.) i w Gminie Żołynia dla 2 bibliotek zł. ( dot. MKiDN zł.). Łatwo jest więc obliczyć jakie środki własne przeznaczone zostały na zakup książek dla poszczególnych bibliotek w gminie. Wsparcie zakupu książek przez MKiDN częściowo wzbogaciło zbiory bibliotek o najbardziej potrzebne czytelnikom wydawnictwa. Dopływ nowości do bibliotek jest jednym z zasadniczych warunków jej atrakcyjności dla czytelników, a tym samym podstawowym czynnikiem stymulującym zasięg jej oddziaływania społecznego. Z takim zrozumieniem u władz samorządowych i Rady Miasta spotyka się Łańcucka Książnica, w której na zakup książek i zbiorów specjalnych w 2008 r. przeznaczono kwotę zł., a z MKiDN z uwagi na wysoki wskaźnik liczby czytelników uzyskała dofinansowanie w wysokości zł Analizując strukturę czytelników według zajęcia dzieci i młodzież ucząca się stanowią w powiecie 54,9%, studenci - 9,3 %, pracownicy umysłowi -13,4%, niezatrudnieni 14,1%. Dane te wskazują jak ważnym zadaniem dla bibliotek jest zapewnienie odpowiedniej literatury dla dzieci i młodzieży oraz studentów, którzy stanowią 64,2% ogółu czytelników odwiedza-jących biblioteki publiczne w powiecie łańcuckim. W celu promocji biblioteki i czytelnictwa bibliotekarze organizują różnego rodzaju imprezy: konkursy czytelnicze, spotkania autorskie, pogadanki, odczyty, dyskusje nad książką, promocje książek rodzimych pisarzy, wystawy tematyczne, prac plastycznych uczniów, wernisaże wystaw, spotkania dzieci z ludźmi różnych zawodów połączone z głośnym czytaniem utworów.nikt nie rodzi się czytelnikiem. Czytelnika trzeba wychować. Czynią to m.in. bibliotekarze, rejestrując na czytelników biblioteki dzieci nawet przed ukończeniem pierwszego roku życia. Czekają na nich odpowiednie książeczki, książki - zabawki, które rodzice czy dziadkowie chętnie wypożyczają Biblioteka powinna być wizytówką danej miejscowości, miejscem atrakcyjnym dla czytelnika, centrum informacji, edukacji i kultury.warto więc uczynić wszystko aby biblioteki wiejskie stały się instytucjami nowoczesnymi. W gestii samorządów lokalnych pozostaje odpowiedzialność za biblioteki publiczne za ich optymalne przystosowanie zasobów i organizację do potrzeb miejscowej społeczności. Środki wydane na biblioteki i kulturę to najlepsza i najbardziej efektywna inwestycja w rozwój miasta, wsi i regionu. Aniela Szal Gawędy o łańcuckich rodzinach Rodzina Madeyskich RODZINA MADEYSKICH Jan Onufry Madeyski Marianna Romanowska Marceli Ferdynand Madeyski ( ) Rozalia Kulikowa Felicjan Madeyski ( ) Joanna Brill ( ) Franciszek Madeyski Monika Wysłocka ( ) Herb szlachecki Poraj Faustyna Madeyska ( ) Elżbieta Madeyska Wiktoria Madeyska ( ) Józef Gaweł Ignacy Madeyski (1853) Filipiana Joanna Madeyska (1856) Jan Józef Chmielewski ( ) Stanisław W. H. Wolf Adam Madeyski (1857) Stanisław Chmielewski ( ) Marek Madeyski (1859) Kazimierz Józef Gałziński (1856) Józef Madeyski ( ) Konstancja Madeyska ( ) Feliks Gałziński Aniela Madeyska (1839) Maria Felicja Gałzińska (1857) Henryk Antoni Gałziński ( ) Franciszek Gałziński (1863) Edmund Madeyski ( ) Szlachecka to rodzina herbu Poraj czyli Róża (w polu czerwonym pięciopłatkowa srebrna róża o liściach zielonych, w koronie to samo), zaistniała w Łańcucie zapewne dzięki Felicjanowi Madeyskiemu- Poraj ( ) rządcy dóbr hrabiów Potockich, konkretnie majątków łańcuckich oraz łąckich. Był on prawdopodobnie synem Jana Onufrego Madeyskiego komisarza dóbr leżajskich i Marianny z Romanowskich (c. Marcina), których z kolei inny syn - Marceli Ferdynand, zresztą podobnie jak i wspomniany ich ojciec Onufry, także w znacznym stopniu z Łańcutem był związany, o czym jeszcze wspomni się dalej. Felicjan Madeyski-Poraj ożeniony był z Joanną z Brilów ( ) czy też z Bryllów, jak podają niektóre źródła. W rodzinie tej urodziły się na pewno: córka Konstancja (1837), syn Ignacy (1853), córka Filipina Joanna (Johanna) (1856), syn Adam (1857), syn Marek (1859) oraz prawdopodobnie córka Józefa ( ). kwiecieñ-maj NR 40/

18 O wymienionych przed momentem - Ignacym, Adamie i Marku Madeyskich, a także o zmarłej w wieku 25 lat w Łańcucie w dniu roku ich siostrze Józefie - brak jest bliższych wiadomości. Natomiast Filipina Joanna Madeyska (1856) w 1876 roku została żoną Jana Józefa Chmielewskiego ( ), syna Floriana i Karoliny z Niemczyckich. A z tego związku urodził się im syn Stanisław Chmielewski ( ). Po śmierci męża Filipina Joanna z Madeyskich, w 1880 roku wyszła ponownie za mąż, tym razem za Stanisława Wincentego Henryka Wolffa (1850), s. Feliksa i Kamili z Miłkowskich, właścicieli dóbr ziemskich. Z kolei Konstancja Madeyska ( ) - w 1855 roku została żoną Feliksa Gałzińskiego (1827), syna Grzegorza i Anny z Szymonowiczów z Bud Łańcuckich. Z tego związku małżeńskiego na świat przyszło dwoje dzieci. Byli to - syn Kazimierz Konstanty Gałziński (1856) i córka Marianna Felicja Gałzińska (1857), która w 1878 roku została żoną Henryka Antoniego Gadzińskiego ( ), syna Antoniego i Anny Blacke rządców majątku najpierw w Krasnem, a potem w Wysokiej Łańcuckiej. Jednak jak widać z powyższego Konstancja z Madeyskich Gałzińska przeżyła w małżeństwie zaledwie sześć lat. Po jej śmierci Feliks Gałziński wnet ożenił się ponownie w roku 1862, tym razem z Anielą (1839), córką Franciszka Madeyskiego i Moniki Wysłockiej ( ), urodzoną w Nowosiółkach k/sambora. Przy tym siostrą ks. Edmunda Poraj-Madeyskiego ( ), późniejszego długoletniego proboszcza w Wysokiej Łańcuckiej. A w tej rodzinie był na pewno urodzony w 1863 roku syn Franciszek Gałziński. Nestor tej rodziny w Łańcucie - Felicjan Madeyski-Poraj już jako emerytowany generalny rządca dóbr łańcuckich i łąckich zmarł w Łańcucie r., w 76 roku swego zacnego żywota, a na tutejszy cmentarz odprowadzał go m.in. spowinowacony z rodziną ks. Stasicki, dziekan sanocki i proboszcz w Jaćmierzu. Wdowa po Felicjanie - Joanna z Brilów Madeyska zmarła z kolei w Krakowie r., ale pochowana została w Łańcucie, obok męża i swej matki Anny Bryll, która przeżywszy 77 lat zmarła w Łańcucie r. Trzeba jeszcze wrócić na chwilę do wspomnianego na wstępie Marcelego Ferdynanda Madeyskiego ( ). Był on wziętym adwokatem posiadającym kancelarię prawniczą najpierw w Samborze, a potem we Lwowie. Ożeniony z Rozalią z Kulikowskich miał na pewno trzy córki: Wiktorię, Faustynę i Elżbietę. Urodzona w Samborze Wiktoria Madeyska ( ), w 1864 roku wyszła za mąż za c. k. poczmistrza w Łańcucie Józefa Gawła (1834), syna Wojciecha i Teresy z Śliwińskich, urodzonego w Głogowie Małopolskim, także późniejszego burmistrza m. Łańcuta. Jej siostra Faustyna Madeyska, urodzona również w Samborze około Fot. arch. Kaplica grobowa rodziny Poraj - Madejskich w Łańcucie roku, pozostała w stanie wolnym i była z zawodu nauczycielką, w tym też dyrektorką szkoły w Samborze. Zmarła ona w Łańcucie r. Trudno ustalić jakie było pokrewieństwo z Felicjanem ale zapewne bardzo bliskie, kolejnego rządcy generalnego dóbr łańcuckich i inspektora dóbr podelwowskich (comissarii ordinatiae) Karola Madeyskiego, który w 1861 roku zawarł związek małżeński z Felicją Stasicką ( ), i których syn Stefan (1873) malarz (pictor) zmarł w Łańcucie r. Czy też rządcy kluczowego Alojzego Madeyskiego (1844), żonatego trzykrotnie w 1873 r. z Heleną Serdyńską, w 1882 z Ibernyką Maly i w 1888 z Józefą Januszewicz. W tym ostatnim związku małżeńskim urodziła się w 1887 r. w Przemyślanach córka Maria Kazimiera, która potem wyszła za mąż za oficjalistę łańcuckiej ordynacji Zdzisława Obrębskiego (1875), syna Józefa i Marianny z Bieberów z Sokala. Na cmentarzu łańcuckim zachowała się do tej pory, chociaż jest już bardzo zniszczona, kaplica grobowa rodziny Poraj-Madeyskich, kryjąca szczątki Felicjana, jego żony Joanny z Brilów, teściowej Anny Bryll, córki Józefy i wnuczka Stasia Chmielewskiego. Potwierdzają to wmurowane w ścianę kaplicy epitafia. Jest tutaj także tablica z napisem Ku uczczeniu pamięci zasłużonej Prezydentki Sodalicji Mariańskiej ś. p. Faustyny Poraj-Madeyskiej b. dyrektorki szkoły powszechnej w Samborze zmarłej r. w Łańcucie Sodalicja Mariańska. Obok kaplicy znajdują się też groby innych zmarłych osób z tej rodziny Zbigniew Trześniowski kwiecieñ-maj NR 409/2009

19 Łańcuckie place i ulice Na deptaku w Łańcucie. AKTUALNOŚCI kulturalne Deptak - to właściwie wydzielony teren spacerowy w znanych kurortach, ale było też tak nazywane kiedyś pewne miejsce w Łańcucie. Była to szeroka ścieżka łącząca ul. Grunwaldzką z ul. Polną, zazwyczaj tłumnie używana bowiem stanowiła ona dogodne dojście z miasta do stacji kolejowej. A przecież wcześniej, jeszcze w latach czterdziestych i pięćdziesiątych ub. w. a nawet i późniejszych, kolej była najpopularniejszym środkiem lokomocji, zwłaszcza dla wielu osób z Łańcuta dojeżdżających do pracy czy do szkół w Rzeszowie. Ścieżka ta odchodząca od ul. Grunwaldzkiej w jej dolnej części, tuż poza posesją rodziny Kolków, była traktem dosyć szerokim o wyżwirowanej w miarę równej powierzchni, przy tym obsadzona była dwoma rzędami jesionów. Biegła z wspomnianego miejsca skręcając ku północy lekkim łukiem. Wkopane w ziemię słupki, na jej początku od ul Grunwaldzkiej oraz przy jej końcu od strony ulicy Polnej, uniemożliwiały wjazdu na nią furmanek, a więc przejść nią można było jedynie pieszo, czy też ewentualnie przejechać tędy rowerem, stąd zapewne też wspomniana jej popularna nazwa deptak (czasem żartobliwie zwane dreptakiem ). Poza mostem na potoku Mikośka, znajdującym się blisko początku deptaka od strony ul. Grunwaldzkiej, za głębokim miejscami rowem po jego północno wschodniej stronie znajdowały się obiekty folwarku Dolne. Były to masywne i spore budynki znajdujących się tam chlewni i stacji maszyn, ale wśród nich był także zabytkowy budynek dworku, istniejący zresztą do dzisiaj. Po przeciwnej południowo-zachodniej stronie ścieżki za wspomnianym mostem, także za rowem znajdował się obszar pól ornych, zapewne niegdyś folwarcznych przekazanych potem w użytkowanie sprowadzonym do Łańcuta SS Boromeuszkom. To tutaj w czasie okupacji hitlerowskiej wczesnym latem 1943 roku, w rosnącym na tym polu zbożu znaleziono zwłoki zabitego niemieckiego żandarma Karla Valty, co miało podobno stać potem bezpośrednią przyczyną tragicznej pacyfikacji miasta Łańcuta przez okupanta, dokonanej w dniu roku przy użyciu znacznych sił wojskowych i policyjnych. Pola orne były tu niemal do połowy lat pięćdziesiątych ub. w. Potem jednak żywiołowo rozwijające się miasto łaknęło coraz to nowych obszarów pod budownictwo kwiecieñ-maj NR 40/2009 Fot. arch. - Budowa ulicy Żeromskiego - w miejscu dawnego deptaku. mieszkalne. Zajęto pod nie także i te użytkowane wcześniej przez Siostry Boromeuszki tereny, które wówczas podzielono na działki budowlane z przeznaczeniem pod budownictwo indywidualne, w zasadzie pod domy jednorodzinne. Bezpośrednio przy samym deptaku wzdłuż niego, po jego południowo-zachodniej stronie, wydzielono takich budowlanych działek kilka. A ludzie którzy je otrzymali wnet przystąpili na nich do wznoszenia swoich domów. Na nie więc trzeba było dostarczać materiały budowlane, tymczasem innej drogi poza deptakiem tutaj nie było. Usunięto więc wspomniane słupki blokujące wjazd na ścieżkę i wykorzystując jej szerokość, zamieniono ją w drogę dojazdową do wymienionych przed chwilą parceli. Działo się to pod koniec lat pięćdziesiątych ub. w. No, a potem był już tylko przysłowiowy jeden krok do powstania tutaj ulicy. I faktycznie taką wnet tutaj utworzono, po przez dalsze poszerzeniu tego traktu, zwłaszcza kosztem terenu wspomnianego folwarku. Ten po wojnie przecież istnieć przestał zamieniony wówczas na bazę szkoleniową Szkoły Mechanizacji Rolnictwa. A kiedy i tą po latach przeniesiono do nowych obiektów na terenie dawnego folwarku Górne, tenże obszar przy dawnym deptaku zajęły zakłady spirytusowe, i posiadają go do dzisiaj. A kiedy wspomniana przed momentem ulica już tutaj powstała - uchwałą Miejskiej Rady Narodowej nadano też jej wnet nazwę, powołując na jej patrona Stefana Żeromskiego. W nowych postawionych jednorodzinnych domach zamieszkały wtedy przy niej m. in. rodziny: Zdzisława Kolka, Marii z Chrapustów Smyrskiej, Stanisława Rybińskiego i Filipiny z Rzeszutków, Tadeusza Bylaka i Moniki z Jaroszów, Antoniego i Aleksandry Rzeszutków, Bolesława i Stanisławy Pączków, czy Józefa Kuziary. Zapewne warto tutaj dodać jeszcze nieco wiadomości o jednej z pierwszych mieszkanek ulicy Żeromskiego, a to o wymienionej przed chwilą Marii z Chrapustów Smyrskiej ( ), postaci dosyć znanej w Łańcucie i szanowanej tu. Dzielna ta osoba jako kilkunastoletnia dziewczyna przybyła do Łańcuta wraz z matką Julią z Lubińskich Chrapustową ( ), a także z babcią Marią z Gajerów Lubińską ( ). Na Kresach, w miejscowości Morszyn Zdrój koło Stryja kobiety te pozostawiły rodzinny dom. Piękny pensjonat znajdujący się w tamtej uzdrowiskowej miejscowości, odwiedzany często w okresie wakacji przez znanych lwowskich profesorów. Tam też na Kresach zostały groby ich męża i ojca przed wojną funkcjonariusza Policji Państwowej, oraz syna i brata w czasie okupacji żołnierza A.K. poległego w walce. Zaś one, porwane prądem wraz z innymi uchodźcami lat , uszły z tamtych swych rodzinnych stron niebezpiecznych wówczas, by zatrzymać się już na stałe w Łańcucie. Tutaj Maria Chrapustówna ukończyła szkołę średnią Liceum Handlowe i potem pracowała długo jako główna księgowa najpierw w Spółdzielni PLiA Cepelia potem w Wielobranżowej Spółdzielni Pracy. Wreszcie, już po swym zamążpójściu za Kazimierza Smyrskiego z Rzeszowa, także w Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej, skąd w 1981 roku przeszła na emeryturę. Jednak nie tyle jej długoletnia rzetelna praca zawodowa - ile właśnie trud włożono przez tą dwudziestokilkuletnią wówczas osobę pannę do tego, w budowę własnego domu tu na 19

20 działce otrzymanej przy deptaku - godzien był podziwu i najwyższego uznania. Rozumieją to doskonale zwłaszcza ci, którzy znają realia tamtych trudnych czasów. Wydaje się więc, że warto było o tym teraz choć krótko wspomnieć Stefan Żeromski - urodził się w 1864 r. a zmarł w 1924 r. Powieściopisarz, nowelista, dramaturg, publicysta. Ważne miejsce w jego Historia obdarzyła nasze miasto dużą liczbą ciekawych wydarzeń. Mieszkało tu i działało wielu niezwykłych ludzi. Obecnie starsze pokolenie mieszczan stosunkowo dobrze zna przeszłość rodzinnej miejscowości, tym bardziej, że można ją przeczytać zarówno w formie prac historycznych, jak też dzieł literackich. Ale czy młodsze pokolenie jest równie zainteresowane tym tematem? Sądzę, że dla młodzieży także pasjonujące może być odkrywanie tych opowieści, które w niczym nie ustępują współczesnym filmom akcji, zawierają modny nastrój horroru, bogate są w wątki erotyczne, a przy tym przewyższają fikcję literacką swoją autentycznością. Oprócz dawnego kolorytu obyczajowego mają one jeszcze jedną zaletę. Stojąc w tym samym miejscu, które przed wiekami było świadkiem rozgrywających się dramatów, można lepiej je zrozumieć, a nawet odnaleźć ich ślady. Na początek przytoczę opowieść o rodzinie Diabła Łańcuckiego w tym okresie, który związany jest z Domem Wenczkowskim zamieszkałym przez nich po spaleniu w 1608 r. starego zamku. Dom ten wybudowany pod koniec XVI w. był obszerny, murowany, z wysuniętym od ulicy podcieniem, na piętrze miał sień, obok sklepioną salę kramu, komorę, może też izbę, na piętrze zaś komnaty mieszkalne. W piwnicach wówczas nazywanych sklepami (od sklepień) był skład towarów, bowiem Andrzej Wenczek trudnił się kupiectwem. Żonaty z Anną Stetmanówną, posażną panną, sam do większych bogaczy należał. Świadczył o tym dom, nie tylko 20 twórczości zajmuje problem krzywdy społecznej, wrażliwość na cierpienie i protest przeciwko obojętności, poszukiwanie sposobów rozwiązywania konfliktów i naprawy sytuacji społecznej. Problemy moralne i społeczne splatają się ze sprawą walki o niepodległość, to też znaczną część swej twórczości poświęcił powstaniu styczniowemu oraz wojnom napoleońskim. Zaangażowanie w walce o sprawiedliwość Łańcut - miejsca niezwykłe, cz. I Straszny dwór duży, ale zapewne w renesansowym stylu ozdobiony, niewątpliwie podobny do kamienicy Orsettich w Jarosławiu, też w tym czasie wybudowanej. Taka budowla odpowiadała wymaganiom szlacheckiej rodziny. Zresztą także sąsiednie drewniane domy zajął Stadnicki na pomieszczenia dla służby, a niektóre zamienił w stajnie dla koni. Oczywiście nie kupił kamienicy. Tak się złożyło, że w 1607 r. zmarł na morowe powietrze syn Wenczka, Andrzej (młodszy). Tuż przed najazdem wojsk Opalińskiego na Łańcut zmarł osamotniony w wielkim domu ojciec. Zgodnie z prawem kaduka mógł właściciel Miasta przejąć dobra poddanych, którzy nie zostawili spadkobierców. Miał stary Wenczek jeszcze trzy zamężne córki, ale o tym Diabeł nawet słyszeć nie chciał. Po zaadaptowaniu na swój dwór całego południowo wschodniego kwartału Miasta (dziś pl. Sobieskiego) sprowadził Stadnicki swą rodzinę czasowo umieszczoną w Wojutyczach. Odtąd już nie na wzgórzu zamkowym, ale w samym środku Miasta, w ulicy prowadzącej z Rynku do Bramy Murowanej, rozgrywały się sceny z życia Diabląt. Opisał je dokładnie Władysław Łoziński w klasycznym dziś opracowaniu Prawem i Lewem, tutaj tylko w dużym skrócie przypomnę najważniejsze fakty. Stary Diabeł prowadząc dalsze wojny z sąsiadami zginął pod Tarnawą z rąk żołnierzy Opalińskiego w 1610 r. Wkrótce wdowę z dziećmi niespodziewanie napadli, wyrzucili z domu i włości łańcuckich Łukasz i Zofia Sieneńscy. Byli oni krewnymi Anny z Sienieńskich i Krzysztofa Pileckiego, poprzednich właścicieli Łańcuta. Powołując się na nieuregulowany do końca akt sprzedaży dóbr w 1586 r. uznali, że mają prawo do tego majątku. Swoją niepohamowaną chciwość ujawnili przeprowadzając rewizję w mieszczańskich domach i zabierając wszystkie cenne rzeczy, ich zdaniem należące do Stadnickiego. Był to rozbój społeczną i szacunek do tradycji walk narodowowyzwoleńczych zadecydowały o wielkim autorytecie Żeromskiego. Jak widać doceniono to też w naszym mieście, nazywając właśnie jedną z ulic jego imieniem Zbigniew Trześniowski w biały dzień z użyciem zbrojnego oddziału. Wdowa po Diable nie była kobietą słabą i dającą się zastraszyć. W tym samym roku udało się jej zebrać pomoc krewnych i przyjaciół męża i na czele 200 zbrojnych przyjechała do Łańcuta, sforsowała zamknięte przed nią miejskie obwarowania i zdobyła szturmem kamienicę Wenczkowską bronioną przez ludzi Sienieńskiego. Dalsza wojna obu rodzin rozgrywała się w sądzie. Tu także szala zwycięstwa przechyliła się raczej na stronę wdowy. Mieli bowiem Stadniccy swego wiernego sługę Jana Zegarta. Literatura stworzyła fałszywy obraz tego człowieka, posłusznego wykonawcy rozkazów jaśnie pana, bijącego się w sprawie do ostatniego tchu, rębajły. Takich co sprawnie machają szabelką mieli Stadniccy na kopy, gdy jeden zginął, łatwo było znaleźć następnego. Ale Zegart był wyjątkowy, jedyny i niezastąpiony, choć nie z troskliwości i sympatii stał u boku Diabła. Kim zatem był? Jan w cechowym systemie wyuczył się na mistrza krawieckiego, pochodził jednak z wojewódzkiego rodu i w rodzinnym domu poznał wszelkie tajniki funkcjonowania prawa. Był jeszcze młody, ale już żonaty z wnuczką Wenczka Zuzanną Albinoską. Po śmierci wuja żony Andrzeja (młodszego), przejął po nim etat pisarza prowentowego u Stadnickich, czyli funkcję księgowego i administratora dóbr, jakbyśmy dziś powiedzieli. Jakie targały nim uczucia, gdy diabelska rodzina zagnieździła się w kamienicy, której część należała się jego żonie? Czy miał odwagę stanąć w obronie drugiego wuja Zuzanny Grzegorza Szydłowskiego oszukanego i prześladowanego przez Diabła? Pewnie nie. Przecież wszyscy mieszczanie, tłumiąc żal i gniew, milczeli wówczas. Z polecenia dziedzica pisząc skargi sądowe na jego wrogów; Korniakta, Ligęzę, Opalińskich, Sienieńskich dawał chyba upust własnemu poczuciu krzywdy, co sprawiło, że był w tych pismach bardzo kwiecieñ-maj NR 409/2009