Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje"

Transkrypt

1 Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii. Lech Pajdowski Chemia ogólna. Adam Bielański Podstawy chemii ogólnej i nieorganicznej.

2 Związek chemiczny trwałe połączenie co najmniej dwóch różnych pierwiastków chemicznych za pomocą dowolnego wiązania chemicznego. Związki chemiczne powstają podczas reakcji chemicznych. Rodzaje związków nieorganicznych: wodorki NaH, tlenki MgO, CO 2 kwasy HCl, H 3 PO 4 wodorotlenki KOH, Ba(OH) 2 sole FeCl 3, K 2 Cr 2 O 7 węgliki CaC 2 azotki Li 3 N, C 3 N 4 Związki chemiczne Podział główny: związki organiczne, związki nieorganiczne. Prawo stałości składu: związki chemiczne mają stały skład ilościowy

3 Związki chemiczne TLENKI związki zbudowane z tlenu i innego pierwiastka. - tlenki metali = (najczęściej) tlenki zasadowe - tlenki niemetali = (najczęściej) tlenki kwasowe - amfoteryczne wchodzą w reakcję z zasadami i kwasami. Sposoby otrzymywania tlenków: reakcja tlenu z pierwiastkiem reakcja rozkładu termicznego soli oraz wodorotlenków reakcja utleniania tlenków niższych reakcja redukcji tlenków wyższych.

4 KWASY związki zbudowane z wodoru oraz reszty kwasowej. - kwasy tlenowe (HNO 3 ); - kwasy beztlenowe (HCl). Sposoby otrzymywania kwasów: reakcja tlenku niemetalu i wody. reakcja mocnego kwasu z solą. Moc kwasów maleje w grupie, a rośnie w okresie układu okresowego. Moc dla kwasów beztlenowych rośnie w grupie. Możliwe reakcje: - z metalami; - tlenkami metalu; Związki chemiczne Szereg aktywności wszystkich metali Pierwiastki stojące w szeregu aktywności za wodorem nie są w stanie wyprzeć go z kwasu. Reakcja nie zachodzi, z wyjątkiem kwasu siarkowego (VI) oraz azotowego (V).

5 Związki chemiczne WODOROTLENKI związki zbudowane z metalu oraz grupy wodorotlenowej (OH ). Otrzymywanie wodorotlenków: reakcja metalu z grupy 1 lub 2 (oprócz berylu) z wodą reakcja tlenku metalu z grupy 1 lub 2 (oprócz berylu) z wodą W zależności od charakteru chemicznego wodorotlenki możemy podzielić na: - zasadowe, które wchodzą w reakcję z kwasami i tworzą sól NaOH + HCl = NaCl + H 2 O - amfoteryczne, które wchodzą w reakcję z kwasami oraz zasadami Pb(OH) 2 + 2H + = Pb 2+ + H 2 O Pb(OH) 2 + 2OH = [Pb(OH) 4 ] 2

6 Związki chemiczne Sole związki zbudowane z metalu oraz reszty kwasowej. - obojętne (występują najczęściej) - Wodorosole (NaH 2 PO 4 ) - hydroksosole (metal oraz reszta kwasowa i wodorotlenowa) Sposoby otrzymywania soli: reakcja kwasu z zasadą; reakcja kwasu z tlenkiem metalu; reakcja kwasu z metalem; reakcja tlenku metalu z tlenek niemetalu reakcja zasady z tlenkiem niemetalu; reakcja metalu z niemetalem; reakcja soli1 z solą2 reakcja soli1 z zasadą1; reakcja soli słabego kwasu z silnym kwasem; reakcja soli kwasu beztlenowego z silnym kwasem tlenowym.

7

8 Nazewnictwo związków chemicznych Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej

9 Wiązania chemiczne Typy oddziaływań między atomami: wiązania chemiczne oparte na wymianie elektronów walencyjnych oddziaływania o charakterze fizycznym siły van der Waalsa Typy wiązań: wiązania kowalencyjne (atomowe) - uwspólnienie elektronów walencyjnych sąsiadujących atomów wiązana jonowe przeniesienie elektronów walencyjnych od jednego rodzaju atomów do drugiego metaliczne uwspólnienie części elektronów walencyjnych bardzo wielu atomów Istotną cechą w klasyfikacji wiązań jest różnica elektroujemności tworzących je atomów. Gdy różnica elektroujemności wynosi: < 0,4 wiązania kowalencyjne, 1,4 1,7 kowalencyjne spolaryzowane, > 1,7 wiązania jonowe.

10 Wiązania chemiczne Typy oddziaływań między atomami: wiązania chemiczne oparte na wymianie elektronów walencyjnych oddziaływania o charakterze fizycznym siły van der Waalsa Elektronowa teoria wiązań Levis a (1916): każdy atom dąży do takiej zmiany zewnętrznej powłoki elektronowej, aby uzyskać najtrwalszą konfigurację, tzn. minimum energii. Trwałe konfiguracje to: s2, s2p6, s2p6d10. Inaczej: przyczyną tworzenia się wiązań chemicznych jest dążenie układu do osiągnięcia minimum energii. H + H H kj/mol energia wiązania

11 Wiązania chemiczne Wiązanie kowalencyjne powstaje między atomami posiadającymi niesparowane elektrony walencyjne. Polega ono na utworzeniu wspólnej pary elektronowej, należącej jednocześnie do obu atomów.

12 Wiązania chemiczne (kowalencyjne) Orientacja przestrzenna orbitali atomowych shybrydyzowanych

13 Rodzaje wiązań kowalencyjnych Wiązania kowalencyjne spolaryzowane gdy wiązanie tworzą dwa różne atomy wspólna para elektronowa jest przyciągana przez atom pierwiastka bardziej elektroujemnego. Cząsteczka ulega polaryzacji. dipole

14 Wiązania kowalencyjne Podsumowanie

15 Wiązania jonowe Wiązanie jonowe jest wynikiem maksymalnej polaryzacji wiązania kowalencyjnego. Polega ono na przeniesieniu elektronu od atomu mniej elektroujemnego do atomu bardziej elektroujemnego. występuje tylko w związkach chemicznych, nigdy między atomami tego samego pierwiastka tworzą je atomy o dużej równicy elektroujemności skłonność atomów do tworzenia wiązania jonowego jest tym większa, im większa jest różnica elektroujemności atomy pierwiastków początkowych grup układu okresowego oddają elektrony, tworzą kationy atomy pierwiastków końcowych grup układu okresowego uzupełniają brakujące elektrony, tworzą aniony nie mającharakteru kierunkowego, majązapełnione zewnętrzne powłoki, co daje symetrię sferyczną, analogiczną do gazu szlachetnego polega głównie na oddziaływaniu elektrostatycznym występuje wyłącznie w ciałach stałych o ciągłej strukturze krystalicznej

16 Wiązania metaliczne Wiązania metaliczne występują między atomami metali tworzących sieć krystaliczną, a więc w ciele stałym. Dotyczą dużej liczby pierwiastków (85 ze100). zjonizowane dodatnio atomy metali (kationy) tworzą gęsto upakowaną sieć krystaliczną uwolnione w wyniku jonizacji elektrony walencyjne są zdelokalizowane (nie są przypisane do określonych jonów) i poruszają się swobodnie w obrębie całej sieci krystalicznej, tworząc tzw. gaz elektronowy wiązania metalicznego są wynikiem równowagi dwóch sił: elektrostatycznego oddziaływania dodatnich jonów metalu z chmurą elektronową i sił odpychania między jednoimiennymi jonami w sieci. wiązania metaliczne nie są kierunkowe; dobre przewodnictwo ciepła i prądu

17 Siły van der Waalsa

18 Wiązania wodorowe H + H H kj/mol

19 Reakcje chemiczne

20 Reakcje chemiczne Reakcja chemiczna proces, w wyniku którego pierwotna substancja zwana substratem przemienia się w inną, zwaną produktem. Aby cząsteczka substratu zamieniła się w cząsteczkę produktu konieczne jest rozerwanie przynajmniej jednego z obecnych w niej wiązań chemicznych pomiędzy atomami, bądź też utworzenie się przynajmniej jednego nowego wiązania. Rodzaje reakcji: przebiegające z wydzieleniem (egzotermiczne) przebiegające z pochłonięciem energii (endotermiczne) przebiegające bez zmiany stopnia utlenienia pierwiastków (reakcje kwas - zasada) przebiegające ze zmianą stopnia utlenienia pierwiastków (reakcje utleniacz - reduktor) Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy X + Y XY CO 2 + H 2 O H 2 CO 3 H 2 CO 3 + BaCO 3 Ba(HCO 3 ) 2 Reakcja rozkładu (analizy) XY X + Y ZnCO 3 ZnO + CO 2 Reakcja wymiany X + YA XA + Y Zn 0 + Cu +2 SO 4 Zn +2 SO 4 + Cu 0 C + ZnO CO + Zn O 2 + HgS SO 2 + Hg Reakcja podwójnej NaOH + HCl NaCl + HOH XA + YB XB + YA wymiany NaCl + AgNO 3 NaNO 3 + AgCl

21 Reakcje chemiczne RÓWNANIE REAKCJI CHEMICZNEJ PRZED reakcją PO reakcji CH4 2O2 CO2 2H2O SUBSTRATY PRODUKTY REAGENTY INTERPRETACJA (odczytanie) równania reakcji na poziomie cząsteczkowym: "Jedna cząsteczka metanu reaguje z dwiema cząsteczkami tlenu dając cząsteczkę ditlenku węgla i dwie cząsteczki wody" na poziomie makroskopowym: "Jeżeli jeden mol metanu przereaguje z dwoma molami tlenu to powstanie jeden mol ditlenku węgla i dwa mole wody"

22 Reakcje chemiczne Reakcje kwas - zasada Teoria Arrheniusa (1887): - kwas to związek oddający w roztworach wodnych kationy H +, HCl = H + + Cl - zasada to związek oddający w roztworach wodnych aniony OH, NaOH = Na + + OH Teoria Brönsteda Lowry ego (1923): - kwasy to donory protonów (H + ) HNO 3 = H + + NO 3 - zasady to akceptory protonów (H + ) NH 3 + H + = NH 4 + Modele kwasów i zasad Teoria Lewisa (1923): - kwasy to akceptory elektronów, np.: AlCl 3 + Cl 2 = AlCl 4 + Cl + - zasady to donory elektronów, np.: H 2 O + H + = H 3 O +

23 Reakcje chemiczne Reakcje kwas - zasada Procesy chemiczne zachodzące w oparciu o teorie kwasów i zasad: dysocjacja elektrolityczna - rozpad cząsteczek na jony w wyniku oddziaływania z cząsteczkami wody Na 2 SO 4 2 Na + + SO 4 2 ale NH 4 OH = NH OH reakcje zobojętniania Ca(OH) 2 + HCl = CaCl 2 + H 2 O amfoteryczność Pb 2+ aq + 4OH = [Pb(OH) 4 ] 2 + H 2 O Fe CN [Fe(CN) 6 ] 4 hydroliza soli NH 4 Cl NH Cl i dalej NH H 2 O = NH 4 OH + H + wytrącanie trudno rozpuszczalnych w wodzie osadów Ag + aq + Cl = AgCl + H 2 O (anion Cl wypiera ze sfery koordynacyjnej kationu wodę i powstaje elektrycznie obojętna cząsteczka.)

24 Reakcje chemiczne Reakcje utleniania i redukcji Zachodzą ze zmianą stopnia utlenienia pierwiastków. Stopnie utlenienia pierwiastków: - w cząsteczce amoniaku: - w cząsteczce aldehydu octowego: - w jonie dichromianowym:

25 Reakcje utleniania i redukcji UTLENIANIE wzrost stopnia utlenienia REDUKCJA obniżenie stopnia utlenienia 0 0 I 2Na + Cl 2 2Na + -I + Cl - forma zredukowana sodu UTLENIANIE forma utleniona sodu forma utleniona chloru REDUKCJA forma zredukowana chloru UTLENIACZ przyjmuje elektrony REDUKTOR oddaje elektrony

26 Reakcje utleniania i redukcji Reguły służące do wyznaczania stopnia utlenienia pierwiastka 1. Pierwiastki w stanie wolnym (O 2, Ca) 0 2. Proste jony (Na +, Cu 2+, Al 3+, Cl, S 2 ) ładunek jonu 3. Suma stopni utlenienia w cząsteczce 0 4. Suma stopni utlenienia w jonie ładunek jonu 5. Wodór w związkach +1 Wyjątek: wodorki (NaH, MgH 2 ) 1 6. Tlen w związkach 2 Wyjątki: nadtlenki (H 2 O 2 ) 1 ponadtlenki (KO 2 ) ½ fluorek tlenu (OF 2 ) Formalny stopień utlenienia nie musi być liczbą całkowitą i może mieć wartości ułamkowe 8. W związkach organicznych połączenie węgiel-węgiel traktujemy jako 0 (bez względu na liczbę wiązań)!!!

27 Reakcje utleniania i redukcji Przykłady obliczania stopni utlenienia: Suma stopni utlenienia w cząsteczce = 0 a) Siarka w H 2 SO 3 : 2 ( I) 1 x 3 (-II) = 0 H 2 SO 3 x = +IV Suma stopni utlenienia w jonie = ładunek jonu b) Siarka w S 2 O 3 2- : 2 x 3 (-II) = 2 S 2 O 3 2- x = +II O II formalny stopień utlenienia! S II c) Żelazo w Fe 3 O 4 : 3 x + 4 (-II) = 0 S +VI FeO Fe 2 O 3 Fe +II Fe +III formalny stopień utlenienia! x = VIII/III, SO 4 2- S 2 O 3 2-

28 Reakcje utleniania i redukcji Na podstawie stopni utlenienia DOBIERANIA WSPÓŁCZYNNIKÓW REAKCJI a) stopnie utlenienia znane: III +I 0 +II II +I II b) stopnie utlenienia wyliczone: c) pierwiastki zmieniające stopień utlenienia: III +II NH 3 + O 2 = NO + H 2 O UTLENIANIE d) liczba wymienianych elektronów: N 3 N +2 e) uzgodnienie liczby elektronów oddanych z pobranymi: 0 II REDUKCJA + 5e O e 2O 2 f) równanie końcowe: 4NH 3 + 5O 2 = 4NO + 6H 2 O 4 5 g) sprawdzenie liczności pierwiastków po obydwu stronach równania: N: 4 = 4 O: 5 2 = H: 4 3 = 6 2

29 Reakcje utleniania i redukcji - rodzaje 1. Przebiegające w środowisku kwaśnym MnO 4 + NO 2 + H + = Mn 2+ + NO 3 + H 2 O 2. Przebiegające w środowisku zasadowym Zn + NO 3 + OH = [Zn(OH) 4 ] 2 + NH 3 3. Przebiegające w środowisku obojętnym Sn 2+ + Hg 2+ = Sn 4+ + Hg 4. Dysproporcjonowania S 2 O OH = SO S 2 współczynniki? współczynniki? współczynniki? współczynniki? 5. Utleniania substancji, w których reduktorem są atomy różnych pierwiastków lub atomy tego samego pierwiastka na różnych stopniach utlenienia Cu 2 S + 10 NO H + = 2 Cu 2+ + SO NO H 2 O

30 Reakcje utleniania i redukcji - rodzaje Reakcja w środowisku obojętnym redukcja 6elektronów 2KMnO 3K2SO3 H2O 2MnO2 3K2SO4 4 2KOH utlenianie 6elektronów Reakcja w środowisku kwaśnym redukcja 10elektronów 2KMnO 4 5K2SO3 3H2SO4 2MnSO 4 6K2SO4 3H2O Reakcja w środowisku zasadowym utlenianie 10 elektronów redukcja 2e 2KMnO 4 K2SO3 2KOH K2MnO 4 K2SO 4 H2O utlenianie 2 elektrony

31

32 Właściwości fizyczne i chemiczne wybranych kwasów zasad i soli

33

34 Chrom i jego związki

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.

Bardziej szczegółowo

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne, związki kompleksowe

Reakcje chemiczne, związki kompleksowe 201-11-15, związki kompleksowe Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów

Bardziej szczegółowo

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje

Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Związki chemiczne, wiązania chemiczne, reakcje Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna

Bardziej szczegółowo

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt Era inżyniera pewna lokata na przyszłość jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TEMAT I WYBRANE WŁAŚCIWOŚCI ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH. STOPNIE UTLENIENIA. WIĄZANIA CHEMICZNE. WZORY SUMARYCZNE I STRUKTURALNE. TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH. ILOŚCIOWA INTERPRETACJA WZORÓW I RÓWNAŃ CHEMICZNYCH

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH 1 REAKCJA CHEMICZNA: TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH REAKCJĄ CHEMICZNĄ NAZYWAMY PROCES, W WYNIKU KTÓREGO Z JEDNYCH SUBSTANCJI POWSTAJĄ NOWE (PRODUKTY) O INNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NIŻ SUBSTANCJE WYJŚCIOWE (SUBSTRATY)

Bardziej szczegółowo

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki

Tlen. Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Tlen Występowanie i odmiany alotropowe Otrzymywanie tlenu Właściwości fizyczne i chemiczne Związki tlenu tlenki, nadtlenki i ponadtlenki Ogólna charakterystyka tlenowców Tlenowce: obejmują pierwiastki

Bardziej szczegółowo

Chemia - laboratorium

Chemia - laboratorium Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 01/1 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 1-617-59 Katedra Fizykochemii

Bardziej szczegółowo

Wewnętrzna budowa materii

Wewnętrzna budowa materii Atom i układ okresowy Wewnętrzna budowa materii Atom jest zbudowany z jądra atomowego oraz krążących wokół niego elektronów. Na jądro atomowe składają się protony oraz neutrony, zwane wspólnie nukleonami.

Bardziej szczegółowo

Tematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj.

Tematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj. Tematy i zakres treści z chemii - zakres rozszerzony, dla klas 2 LO2 i 3 TZA/archt. kraj. Tytuł i numer rozdziału w podręczniku Nr lekcji Temat lekcji Szkło i sprzęt laboratoryjny 1. Pracownia chemiczna.

Bardziej szczegółowo

Chemia Grudzień Styczeń

Chemia Grudzień Styczeń Chemia Grudzień Styczeń Klasa VII IV. Łączenie się atomów. Równania reakcji chemicznych 1. Wiązania kowalencyjne 2. Wiązania jonowe 3. Wpływ rodzaju wiązania na właściwości substancji 4. Elektroujemność

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1 do rozporządzenia, Dz.U. z 2018 r., poz. 467), programie nauczania oraz w części

Bardziej szczegółowo

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH WŁAŚCIWOŚCI NIEKTÓRYCH PIERWIASTKÓW I ICH ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODZIAŁ ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Tlenki (kwasowe, zasadowe, amfoteryczne, obojętne) Związki niemetali Kwasy (tlenowe, beztlenowe) Wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

PRACA KONTROLNA Z CHEMII NR 1 - Semestr I 1. (6 pkt) - Krótko napisz, jak rozumiesz następujące pojęcia: a/ liczba atomowa, b/ nuklid, c/ pierwiastek d/ dualizm korpuskularno- falowy e/promieniotwórczość

Bardziej szczegółowo

Wiązania jonowe występują w układach złożonych z atomów skrajnie różniących się elektroujemnością.

Wiązania jonowe występują w układach złożonych z atomów skrajnie różniących się elektroujemnością. 105 Elektronowa teoria wiązania chemicznego Cząsteczki powstają w wyniku połączenia się dwóch lub więcej atomów. Już w początkowym okresie rozwoju chemii podejmowano wysiłki zmierzające do wyjaśnienia

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z chemii Zakres podstawowy

Wymagania edukacyjne z chemii Zakres podstawowy Wymagania edukacyjne z chemii Zakres podstawowy Klasy: 1a, 1b, 1c, 1d, 1e Rok szkolny 2019/2020 Nauczyciel: Aneta Patrzałek 1 Szczegółowe wymagania edukacyjne z chemii na poszczególne stopnie: Wymagania

Bardziej szczegółowo

CHEMIA 1. Podział tlenków

CHEMIA 1. Podział tlenków INSTYTUT MEDICUS Kurs przygotowawczy do matury i rekrutacji na studia medyczne Rok 2017/2018 www.medicus.edu.pl tel. 501 38 39 55 CHEMIA 1 SYSTEMATYKA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH. ZWIĄZKI KOMPLEKSOWE. Tlenki

Bardziej szczegółowo

Chemia I Semestr I (1 )

Chemia I Semestr I (1 ) 1/ 6 Inżyniera Materiałowa Chemia I Semestr I (1 ) Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Maciej Walewski. 2/ 6 Wykład Program 1. Atomy i cząsteczki: Materia, masa, energia. Cząstki elementarne. Atom,

Bardziej szczegółowo

Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks

Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Obliczenia stechiometryczne, bilansowanie równań reakcji redoks Materiały pomocnicze do zajęć wspomagających z chemii opracował: dr Błażej Gierczyk Wydział Chemii UAM Obliczenia stechiometryczne Podstawą

Bardziej szczegółowo

Ważne pojęcia. Stopień utlenienia. Utleniacz. Reduktor. Utlenianie (dezelektronacja)

Ważne pojęcia. Stopień utlenienia. Utleniacz. Reduktor. Utlenianie (dezelektronacja) Ważne pojęcia Stopień utlenienia Utleniacz Reduktor Utlenianie (dezelektronacja) Stopień utlenienia pierwiastka w dowolnym połączeniu chemicznym jest pojęciem umownym i określa ładunek, który istniałby

Bardziej szczegółowo

Reakcje utleniania i redukcji

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje utleniania i redukcji Reguły ustalania stopni utlenienia 1. Pierwiastki w stanie wolnym (nie związane z atomem (atomami) innego pierwiastka ma stopień utlenienia równy (zero) 0 ; 0 Cu; 0 H 2 ;

Bardziej szczegółowo

Stechiometria w roztworach. Woda jako rozpuszczalnik

Stechiometria w roztworach. Woda jako rozpuszczalnik Stechiometria w roztworach Woda jako rozpuszczalnik Właściwości wody - budowa cząsteczki kątowa - wiązania O-H O H kowalencyjne - cząsteczka polarna δ + H 2δ O 105 H δ + Rozpuszczanie + oddziaływanie polarnych

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej

Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej Zagadnienia z chemii na egzamin wstępny kierunek Technik Farmaceutyczny Szkoła Policealna im. J. Romanowskiej 1) Podstawowe prawa i pojęcia chemiczne 2) Roztwory (zadania rachunkowe zbiór zadań Pazdro

Bardziej szczegółowo

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej z chemii dla klasy siódmej szkoły podstawowej Nauczyciel: Marta Zielonka Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady bezpiecznej pracy

Bardziej szczegółowo

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej

Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Realizacja wymagań szczegółowych podstawy programowej w poszczególnych tematach podręcznika Chemia Nowej Ery dla klasy siódmej szkoły podstawowej Temat w podręczniku Substancje i ich przemiany 1. Zasady

Bardziej szczegółowo

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki - kwasy - sole - związki

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny KLASA II. II. Wewnętrzna budowa materii

Wymagania programowe na poszczególne oceny KLASA II. II. Wewnętrzna budowa materii Wymagania programowe na poszczególne oceny KLASA II II. Wewnętrzna budowa materii definiuje pojęcie materia opisuje ziarnistą budowę materii(1.3) opisuje, czym różni się atom od cząsteczki (2.7) definiuje

Bardziej szczegółowo

Związki nieorganiczne

Związki nieorganiczne strona 1/8 Związki nieorganiczne Dorota Lewandowska, Anna Warchoł, Lidia Wasyłyszyn Treść podstawy programowej: Typy związków nieorganicznych: kwasy, zasady, wodorotlenki, dysocjacja jonowa, odczyn roztworu,

Bardziej szczegółowo

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH Opracowanie: dr inż Krystyna Moskwa, dr hab. Barbara Stypuła, mgr Agnieszka Tąta Reakcje chemiczne to procesy, w czasie których substancje ulegają przemianom, prowadzącym do powstawania

Bardziej szczegółowo

MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II

MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II MARATON WIEDZY CHEMIA CZ. II 1. Podaj liczbę elektronów, nukleonów, protonów i neuronów zawartych w następujących atomach: a), b) 2. Podaj liczbę elektronów, nukleonów, protonów i neutronów zawartych w

Bardziej szczegółowo

Zakres problemów związanych z reakcjami jonowymi.

Zakres problemów związanych z reakcjami jonowymi. Wiadomości dotyczące reakcji i równań jonowych strona 1 z 6 Zakres problemów związanych z reakcjami jonowymi. 1. Zjawisko dysocjacji jonowej co to jest dysocjacja i na czym polega rozpad substancji na

Bardziej szczegółowo

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać

Bardziej szczegółowo

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019

Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 Szczegółowy opis treści programowych obowiązujących na etapie szkolnym konkursu przedmiotowego z chemii 2018/2019 I. Eliminacje szkolne (60 minut, liczba punktów: 30). Wymagania szczegółowe. Cele kształcenia

Bardziej szczegółowo

pobrano z

pobrano z ODPOWIEDZI Zadanie 1. (2 pkt) 1. promienia atomowego, promienia jonowego 2. najwyższego stopnia utlenienia Zadanie 2. (1 pkt) 1. Pierwiastek I jest aktywnym metalem. Tworzy wodorek, w którym wodór przyjmuje

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH KLASYFIKACJA ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH Opracowanie: dr hab. Barbara Stypuła, dr inż. Krystyna Moskwa, mgr Agnieszka Tąta Związki nieorganiczne dzieli się najczęściej na: - tlenki - wodorki - wodorotlenki

Bardziej szczegółowo

2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI 2. REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Reakcje utleniania i redukcji zwane także procesami redoks charakteryzują się tym, że w czasie ich przebiegu następuje wymiana elektronowa między substratami reakcji. Oddawanie

Bardziej szczegółowo

Problemy do samodzielnego rozwiązania

Problemy do samodzielnego rozwiązania Problemy do samodzielnego rozwiązania 1. Napisz równania reakcji dysocjacji elektrolitycznej, uwzględniając w zapisie czy jest to dysocjacja mocnego elektrolitu, słabego elektrolitu, czy też dysocjacja

Bardziej szczegółowo

Nazwy pierwiastków: ...

Nazwy pierwiastków: ... Zadanie 1. [ 3 pkt.] Na podstawie podanych informacji ustal nazwy pierwiastków X, Y, Z i zapisz je we wskazanych miejscach. I. Atom pierwiastka X w reakcjach chemicznych może tworzyć jon zawierający 20

Bardziej szczegółowo

Chemia Wydział SiMR, kierunek IPEiH I rok I stopnia studiów, semestr I. Chemia nieorganiczna. Stopień utlenienia. Stopień utlenienia.

Chemia Wydział SiMR, kierunek IPEiH I rok I stopnia studiów, semestr I. Chemia nieorganiczna. Stopień utlenienia. Stopień utlenienia. -- Chemia Wydział SiMR, kierunek IPEiH I rok I stopnia studiów, semestr I dr inż. Leszek Niedzicki Chemia nieorganiczna Drobina Drobiną nazywamy proste układy atomów tj.: atom (zwykle metalu np. Cu, Na,

Bardziej szczegółowo

Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas II LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania

Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas II LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas II LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania I. Elektroujemność pierwiastków i elektronowa teoria wiązań Lewisa-Kossela

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2 PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-

Bardziej szczegółowo

Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI

Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Fragmenty Działu 7 z Tomu 1 REAKCJE UTLENIANIA I REDUKCJI Zadanie 726 (1 pkt.) V/2006/A1 Konfigurację elektronową atomu glinu w stanie podstawowym można przedstawić następująco: 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p

Bardziej szczegółowo

W tej reakcji stopień utleniania żelaza wzrasta od 0 do III. Odwrotnie tlen zmniejszył stopień utlenienia z 0 na II.

W tej reakcji stopień utleniania żelaza wzrasta od 0 do III. Odwrotnie tlen zmniejszył stopień utlenienia z 0 na II. 8 Utlenianie i redukcja Początkowo termin utlenianie odnosił się do reakcji pierwiastków lub związków chemicznych z tlenem, a termin redukcja stosowano do określenia usunięcia tlenu ze związku. Później,

Bardziej szczegółowo

Chemia - B udownictwo WS TiP

Chemia - B udownictwo WS TiP Chemia - B udownictwo WS TiP dysocjacja elektrolityczna, reakcje w roztworach wodnych, ph wykład nr 2b Teoria dys ocjacji jonowej Elektrolity i nieelektrolity Wpływ polarnej budowy cząsteczki wody na proces

Bardziej szczegółowo

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii

XV Wojewódzki Konkurs z Chemii XV Wojewódzki Konkurs z Chemii dla uczniów dotychczasowych gimnazjów oraz klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu województwa świętokrzyskiego II Etap powiatowy 16 styczeń 2018

Bardziej szczegółowo

Większość metali bloku d wykazuje tendencje do tworzenia związków kompleksowych.

Większość metali bloku d wykazuje tendencje do tworzenia związków kompleksowych. Spis treści 1 Ogólna charakterystyka 2 Właściwości fizyczne 3 Związki kompleksowe metali bloku d 4 Wiązanie w związkach kompleksowych 5 Zależność struktury kompleksu od liczby koordynacyjnej (LK) 6 Równowagi

Bardziej szczegółowo

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014

VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2013/2014 VI Podkarpacki Konkurs Chemiczny 01/01 ETAP I 1.11.01 r. Godz. 10.00-1.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Znając liczbę masową pierwiastka można określić liczbę:

Bardziej szczegółowo

Stechiometria w roztworach

Stechiometria w roztworach Stechiometria w roztworach Woda jako rozpuszczalnik Właściwości wody - budowa cząsteczki kątowa. k - wiązania O-H O H kowalencyjne. - cząsteczka polarna. δ H 2δ O 105 H δ Rozpuszczanie rozpuszczalnik (solvent)

Bardziej szczegółowo

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych Wymagania programowe z chemii na poszczególne oceny IV etap edukacyjny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz w części 1. podręcznika dla liceum ogólnokształcącego

Bardziej szczegółowo

Wymagania z chemii - Klasa I

Wymagania z chemii - Klasa I Wymagania z chemii - Klasa I Autor: Grażyna Serafin 04.04.2008. Zmieniony 12.11.2009. WYMAGANIA Z CHEMII DLA KLASY I (1 godzina chemii w tygodniu)iii BUDOWA ATOMU; IV KLASYFIKACJA PIERWIASTKÓW CHEMICZNYCH;

Bardziej szczegółowo

Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania

Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania Cz. I Materiał powtórzeniowy do sprawdzianu dla klas I LO - Wiązania chemiczne + przykładowe zadania i proponowane rozwiązania I. Elektroujemność pierwiastków i elektronowa teoria wiązań Lewisa-Kossela

Bardziej szczegółowo

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M)

Wodorotlenki. n to liczba grup wodorotlenowych w cząsteczce wodorotlenku (równa wartościowości M) Wodorotlenki Definicja - Wodorotlenkami nazywamy związki chemiczne, zbudowane z kationu metalu (zazwyczaj) (M) i anionu wodorotlenowego (OH - ) Ogólny wzór wodorotlenków: M(OH) n M oznacza symbol metalu.

Bardziej szczegółowo

CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE

CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE CHEMIA KLASA II I PÓŁROCZE wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia się z kwasami definiuje pojęcia: elektrolit i nieelektrolit wyjaśnia, co to jest wskaźnik i wymienia trzy przykłady odróżnia kwasy od

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I

Zagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie

Bardziej szczegółowo

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to...

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to... Karta pracy nr 73 Budowa i nazwy soli. 1. Porównaj wzory sumaryczne soli. FeCl 2 Al(NO 3 ) 3 K 2 CO 3 Cu 3 (PO 4 ) 2 K 2 SO 4 Ca(NO 3 ) 2 CaCO 3 KNO 3 PbSO 4 AlCl 3 Fe 2 (CO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 AlPO 4

Bardziej szczegółowo

11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany

11) Stan energetyczny elektronu w atomie kwantowanym jest zespołem : a dwóch liczb kwantowych b + czterech liczb kwantowych c nie jest kwantowany PYTANIA EGZAMINACYJNE Z CHEMII OGÓLNEJ I Podstawowe pojęcia chemiczne 1) Pierwiastkiem nazywamy : a zbiór atomów o tej samej liczbie masowej b + zbiór atomów o tej samej liczbie atomowej c zbiór atomów

Bardziej szczegółowo

Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum. Kwasy.

Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum. Kwasy. Wymagania z chemii na poszczególne oceny Klasa 2 gimnazjum Stopień celujący mogą otrzymać uczniowie, którzy spełniają kryteria na stopień bardzo dobry oraz: Omawiają przemysłową metodę otrzymywania kwasu

Bardziej szczegółowo

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych

1. Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowane na podstawie treści zawartych w podstawie programowej (załącznik nr 1 do rozporządzenia, Dz.U. z 2018 r., poz. 467), programie nauczania oraz w części

Bardziej szczegółowo

III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011. ETAP I r. Godz Zadanie 1

III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011. ETAP I r. Godz Zadanie 1 III Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2010/2011 KOPKCh ETAP I 22.10.2010 r. Godz. 10.00-12.00 Zadanie 1 1. Jon Al 3+ zbudowany jest z 14 neutronów oraz z: a) 16 protonów i 13 elektronów b) 10 protonów i 13

Bardziej szczegółowo

CZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej metodę (teorię): metoda wiązań walencyjnych (VB)

CZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej metodę (teorię): metoda wiązań walencyjnych (VB) CZĄSTECZKA Stanislao Cannizzaro (1826-1910) cząstki - elementy mikroświata, termin obejmujący zarówno cząstki elementarne, jak i atomy, jony proste i złożone, cząsteczki, rodniki, cząstki koloidowe; cząsteczka

Bardziej szczegółowo

Kryteria oceniania z chemii kl VII

Kryteria oceniania z chemii kl VII Kryteria oceniania z chemii kl VII Ocena dopuszczająca -stosuje zasady BHP w pracowni -nazywa sprzęt laboratoryjny i szkło oraz określa ich przeznaczenie -opisuje właściwości substancji używanych na co

Bardziej szczegółowo

Sole. 2. Zaznacz reszty kwasowe w poniższych solach oraz wartościowości reszt kwasowych: CaBr 2 Na 2 SO 4

Sole. 2. Zaznacz reszty kwasowe w poniższych solach oraz wartościowości reszt kwasowych: CaBr 2 Na 2 SO 4 Sole 1. Podkreśl poprawne uzupełnienia zdań: Sole to związki, które dysocjują w wodzie na kationy/aniony metali oraz kationy/ aniony reszt kwasowych. W temperaturze pokojowej mają stały/ ciekły stan skupienia

Bardziej szczegółowo

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II

Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Chemia klasa VII Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Semestr II Łączenie się atomów. Równania reakcji Ocena dopuszczająca [1] Ocena dostateczna [1 + 2] Ocena dobra [1 + 2 + 3] Ocena bardzo dobra

Bardziej szczegółowo

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny. IV. Kwasy. Ocena bardzo dobra. Ocena dostateczna. Ocena dopuszczająca. Ocena dobra [1] [ ]

Wymagania programowe na poszczególne oceny. IV. Kwasy. Ocena bardzo dobra. Ocena dostateczna. Ocena dopuszczająca. Ocena dobra [1] [ ] Wymagania programowe na poszczególne oceny IV. Kwasy Ocena dopuszczająca Ocena dostateczna Ocena dobra Ocena bardzo dobra [1] [1 + 2] [1 + 2 + 3] [1 + 2 + 3 + 4] wymienia zasady bhp dotyczące obchodzenia

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016

Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016 Szczegółowe wymagania edukacyjne z przedmiotu chemia dla klasy II gimnazjum, rok szkolny 2015/2016 II. Wewnętrzna budowa materii posługuje się symbolami pierwiastków odróżnia wzór sumaryczny od wzoru strukturalnego

Bardziej szczegółowo

CZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej jedną z dwóch metod (teorii): metoda wiązań walencyjnych (VB)

CZĄSTECZKA. Do opisu wiązań chemicznych stosuje się najczęściej jedną z dwóch metod (teorii): metoda wiązań walencyjnych (VB) CZĄSTECZKA Stanislao Cannizzaro (1826-1910) cząstki - elementy mikroświata, termin obejmujący zarówno cząstki elementarne, jak i atomy, jony proste i złożone, cząsteczki, rodniki, cząstki koloidowe; cząsteczka

Bardziej szczegółowo

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak

Opracowała: mgr inż. Ewelina Nowak Materiały dydaktyczne na zajęcia wyrównawcze z chemii dla studentów pierwszego roku kierunku zamawianego Inżynieria Środowiska w ramach projektu Era inżyniera pewna lokata na przyszłość Opracowała: mgr

Bardziej szczegółowo

Wymagania przedmiotowe do podstawy programowej - chemia klasa 7

Wymagania przedmiotowe do podstawy programowej - chemia klasa 7 Wymagania przedmiotowe do podstawy programowej - chemia klasa 7 I. Substancje i ich właściwości opisuje cechy mieszanin jednorodnych i niejednorodnych, klasyfikuje pierwiastki na metale i niemetale, posługuje

Bardziej szczegółowo

BUDOWA ATOMU 1. Wymień 3 korzyści płynące z zastosowania pierwiastków promieniotwórczych. 2. Dokończ reakcję i nazwij powstałe pierwiastki:

BUDOWA ATOMU 1. Wymień 3 korzyści płynące z zastosowania pierwiastków promieniotwórczych. 2. Dokończ reakcję i nazwij powstałe pierwiastki: BUDOWA ATOMU 1. Wymień 3 korzyści płynące z zastosowania pierwiastków promieniotwórczych. 2. Dokończ reakcję i nazwij powstałe pierwiastki: 235 4 92 U + 2 He 198. 79 Au + ß - 3. Spośród atomów wybierz

Bardziej szczegółowo

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach 1 STECHIOMETRIA INTERPRETACJA ILOŚCIOWA ZJAWISK CHEMICZNYCH relacje ilościowe ( masowe,objętościowe i molowe ) dotyczące połączeń 1. pierwiastków w związkach chemicznych 2. związków chemicznych w reakcjach

Bardziej szczegółowo

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek

Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek strona 1/11 Zadania powtórkowe do egzaminu maturalnego z chemii Wiązania chemiczne, budowa cząsteczek Monika Gałkiewicz Zad. 1 () Podaj wzory dwóch dowolnych kationów i dwóch dowolnych anionów posiadających

Bardziej szczegółowo

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3.

Zadanie 1. (1 pkt). Informacja do zada 2. i 3. Zadanie 2. (1 pkt) { Zadania 2., 3. i 4 s dla poziomu rozszerzonego} zania zania Zadanie 3. 2. ELEKTRONY W ATOMACH I CZĄSTECZKACH. A1 - POZIOM PODSTAWOWY. Zadanie 1. (1 pkt). Konfigurację elektronową 1s 2 2s 2 2p 6 3s 2 3p 6 mają atomy i jony: A. Mg 2+, Cl -, K +, B. Ar, S 2-, K +, C. Ar, Na

Bardziej szczegółowo

Uczeń: opisuje skład i właściwości powietrza określa, co to są stałe i zmienne składniki powietrza

Uczeń: opisuje skład i właściwości powietrza określa, co to są stałe i zmienne składniki powietrza Wymagania edukacyjne z chemii oraz sposoby sprawdzania wiedzy i umiejętności Substancje i ich przemiany Składniki powietrza i rodzaje Wymagania edukacyjne z podstawy programowej - klasa VII zalicza chemię

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne z chemii Zakres rozszerzony

Wymagania edukacyjne z chemii Zakres rozszerzony Wymagania edukacyjne z chemii Zakres rozszerzony Klasy: 1c, 1d Rok szkolny 2019/2020 Nauczyciel: Aneta Patrzałek Szczegółowe wymagania edukacyjne z chemii na poszczególne stopnie: Wymagania na każdy stopień

Bardziej szczegółowo

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Chemia Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Chemia Poziom rozszerzony Listopad 01 W niniejszym schemacie oceniania zadań otwartych są prezentowane przykładowe poprawne odpowiedzi. W tego typu

Bardziej szczegółowo

Zadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy.

Zadanie 4. Mrówczan metylu ma taki sam wzór sumaryczny jak: A. octan etylu. C. kwas mrówkowy. B. octan metylu. D. kwas octowy. Pieczęć KONKURS CHEMICZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 3 marca 2011 r. zawody III stopnia (wojewódzkie) Witamy Cię na trzecim etapie Konkursu Chemicznego. Przed przystąpieniem do rozwiązywania

Bardziej szczegółowo

Chemia - laboratorium

Chemia - laboratorium Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 2013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 12-617-5229 Katedra

Bardziej szczegółowo

Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A.

Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. Test kompetencji z chemii do liceum. Grupa A. 1. Atomy to: A- niepodzielne cząstki pierwiastka B- ujemne cząstki materii C- dodatnie cząstki materii D- najmniejsze cząstki pierwiastka, zachowujące jego

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH KATIONÓW.

Instrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH KATIONÓW. Instrukcja do ćwiczenia WŁAŚCIWOŚCI WYBRANYCH KATIONÓW. CHEMIA KATIONÓW W ROZTWORACH WODNYCH Do kationów zaliczamy drobiny związków chemicznych obdarzone dodatnim ładunkiem elektrycznym. W stałych związkach

Bardziej szczegółowo

KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to:

KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: KWASY I WODOROTLENKI 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: 1. kwas siarkowy (IV), kwas siarkowy (VI), kwas azotowy, 2. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV), kwas azotowy (V), 3. kwas siarkowodorowy,

Bardziej szczegółowo

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II

TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II TEST PRZYROSTU KOMPETENCJI Z CHEMII DLA KLAS II Czas trwania testu 120 minut Informacje 1. Proszę sprawdzić czy arkusz zawiera 10 stron. Ewentualny brak należy zgłosić nauczycielowi. 2. Proszę rozwiązać

Bardziej szczegółowo

Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020

Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Wymagania edukacyjne na poszczególne roczne oceny klasyfikacyjne z przedmiotu chemia dla klasy 7 w r. szk. 2019/2020 Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował wymagań na ocenę dopuszczającą.

Bardziej szczegółowo

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru

1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 1. Określ liczbę wiązań σ i π w cząsteczkach: wody, amoniaku i chloru 2. Na podstawie struktury cząsteczek wyjaśnij dlaczego N 2 jest bierny a Cl 2 aktywny chemicznie? 3. Które substancje posiadają budowę

Bardziej szczegółowo

Przedmiot: Chemia Studia pierwszego stopnia, Inżynieria Środowiska, I rok 30 h wykładów, 30 h ćwiczeń laboratoryjnych 5 ECTS

Przedmiot: Chemia Studia pierwszego stopnia, Inżynieria Środowiska, I rok 30 h wykładów, 30 h ćwiczeń laboratoryjnych 5 ECTS Przedmiot: Chemia Studia pierwszego stopnia, Inżynieria Środowiska, I rok 30 h wykładów, 30 h ćwiczeń laboratoryjnych 5 ECTS dr inż. Jacek Mazur (wykłady) Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w

Bardziej szczegółowo

I. Substancje i ich przemiany

I. Substancje i ich przemiany NaCoBeZU z chemii dla klasy 1 I. Substancje i ich przemiany 1. Pracownia chemiczna podstawowe szkło i sprzęt laboratoryjny. Przepisy BHP i regulamin pracowni chemicznej zaliczam chemię do nauk przyrodniczych

Bardziej szczegółowo

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:...

Zn + S ZnS Utleniacz:... Reduktor:... Zadanie: 1 Spaliny wydostające się z rur wydechowych samochodów zawierają znaczne ilości tlenku węgla(ii) i tlenku azotu(ii). Gazy te są bardzo toksyczne i dlatego w aktualnie produkowanych samochodach

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II

WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II WYMAGANIA EDUKACYJNE w klasie II Lp. Treści nauczania (temat lekcji) Liczba godzin na realizację Treści nauczania (pismem pogrubionym zostały zaznaczone treści Podstawy Programowej ) Wymagania i kryteria

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE TYPY ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH

PODSTAWOWE TYPY ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH PODSTAWOWE TYPY ZWIĄZKÓW NIEORGANICZNYCH 1. Tlenki Tlenki są to dwuskładnikowe połączenia pierwiastków z tlenem, w których występuje on na stopniu utlenienia -II. Do najważniejszych metod otrzymywania

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMIA klasa II. I. Wewnętrzna budowa materii. Ocena bardzo dobra [ ]

Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMIA klasa II. I. Wewnętrzna budowa materii. Ocena bardzo dobra [ ] Wymagania programowe na poszczególne oceny CHEMIA klasa II I. Wewnętrzna budowa materii wymienia typy wiązań zapisuje wzory sumaryczne i strukturalne podaje definicje wiązania kowalencyjnego wymaganych

Bardziej szczegółowo

************************************************************

************************************************************ As 2 S 3 + HNO 3 + H 2 O = H 3 AsO 4 + H 2 SO 4 + NO Zn + HNO 3 = Zn(NO 3 ) 2 + NH 4 NO 3 + H 2 O HClO 3 = ClO 2 + HClO 4 + H 2 O KNO 2 + KMnO 4 +? = KNO 3 + MnSO 4 +? Bi 2 S 3 + NO 3 = Bi 3+ + NO + S

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowana na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku

Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowana na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku Wymagania programowe na poszczególne oceny przygotowana na podstawie treści zawartych w podstawie programowej, programie nauczania oraz podręczniku dla klasy siódmej szkoły podstawowej Chemia Nowej Ery

Bardziej szczegółowo

V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I ... ... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły

V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I ... ... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły V KONKURS CHEMICZNY 23.X. 2007r. DLA UCZNIÓW GIMNAZJÓW WOJEWÓDZTWA ŚWIĘTOKRZYSKIEGO Etap I...... Imię i nazwisko ucznia ilość pkt.... czas trwania: 90 min Nazwa szkoły... maksymalna ilość punk. 33 Imię

Bardziej szczegółowo

I. Substancje i ich przemiany

I. Substancje i ich przemiany Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny szkolne klasa 7 Niepełnosprawność intelektualna oraz obniżenie wymagań i dostosowanie ich do możliwości ucznia I. Substancje i ich przemiany stosuje zasady bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Najbardziej rozpowszechniony pierwiastek we Wszechświecie, Stanowi główny składnik budujący gwiazdy,

Najbardziej rozpowszechniony pierwiastek we Wszechświecie, Stanowi główny składnik budujący gwiazdy, Położenie pierwiastka w UKŁADZIE OKRESOWYM Nazwa Nazwa łacińska Symbol Liczba atomowa 1 Wodór Hydrogenium Masa atomowa 1,00794 Temperatura topnienia -259,2 C Temperatura wrzenia -252,2 C Gęstość H 0,08988

Bardziej szczegółowo