Autorzy: mgr inż. Izabela Gorczak. mgr Jadwiga Pupkiewicz. mgr inż. Małgorzata Tkaczyk. Recenzenci: mgr Liona Kwiatkowska. mgr Joanna Orłowska

Transkrypt

1

2 Autorzy: mgr inż. Izabela Gorczak mgr Jadwiga Pupkiewicz mgr inż. Małgorzata Tkaczyk Recenzenci: mgr Liona Kwiatkowska mgr Joanna Orłowska Opracowanie redakcyjne: mgr Anna Wojciechowska 2

3 Spis treści Wprowadzenie 5 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 7 1. Opis pracy w zawodzie 7 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego 9 II. Plany nauczania 21 III. Moduły kształcenia w zawodzie Działalność usługowa 24 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej 30 Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich 33 Stosowanie prawa w działalności usługowej 36 Ocena jakości świadczonych usług 38 Marketing usług 41 Prowadzenie korespondencji biurowej Działalność zakładu hotelarskiego 46 Klasyfikacja i kategoryzacja zakładów hotelarskich 51 Organizowanie działalności hotelarskiej 53 Komunikowanie się z gośćmi w języku obcym w zakresie usług hotelarskich Działalność recepcji zakładu hotelarskiego 60 Organizacja pracy w recepcji zakładu hotelarskiego 64 Organizacja pracy w części parterowej zakładu hotelarskiego 67 Rezerwacja usług w zakładzie hotelarskim 70 Przyjmowanie gości do zakładu hotelarskiego 72 Obsługa gości w zakładzie hotelarskim 74 Rozliczanie kosztów pobytu gości w zakładzie hotelarskim 77 Komunikowanie się w języku obcym z gośćmi w recepcji i części parterowej zakładu hotelarskiego Nadzór nad utrzymaniem czystości i porządku w zakładzie hotelarskim 84 Organizowanie pracy w dziale utrzymania czystości i porządku w zakładzie hotelarskim 87 Utrzymanie czystości i porządku w zakładzie hotelarskim 90 3

4 Wykonywanie prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku w jednostkach mieszkalnych zakładu hotelarskiego 93 Komunikowanie się w języku obcym z gośćmi przebywającymi w części noclegowej zakładu hotelarskiego Działalność gastronomiczna w zakładzie hotelarskim 99 Sporządzanie jadłospisów 103 Sporządzanie posiłków 106 Obsługa gości w hotelowym lokalu gastronomicznym 110 Podawanie posiłków gościom do pokoju hotelowego 113 Komunikowanie się z gośćmi w języku obcym w zakresie usług gastronomicznych Usługi dodatkowe w zakładzie hotelarskim 119 Organizowanie usług dodatkowych w zakładzie hotelarskim 122 Organizowanie przyjęć okolicznościowych 125 Komunikowanie się z gośćmi w języku obcym w zakresie usług dodatkowych w zakładzie hotelarskim Praktyka zawodowa 131 Praca w recepcji zakładu hotelarskiego 133 Praca w dziale utrzymania czystości i porządku w zakładzie hotelarskim 136 Praca w dziale gastronomicznym zakładu hotelarskiego 139 Organizacja usług dodatkowych w zakładzie hotelarskim 142 4

5 Wprowadzenie Celem kształcenia w zawodzie technik hotelarstwa jest przygotowanie aktywnego zawodowo i umiejącego poruszać się na rynku pracy absolwenta, który potrafi ocenić swoje umiejętności i podjąć racjonalne decyzje dotyczące własnego rozwoju zawodowego. Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że: proces uczenia się dominuje nad procesem nauczania, uczeń może podejmować decyzje dotyczące kształcenia zawodowego w zależności od własnych potrzeb i możliwości, rozwiązania programowo-organizacyjne dają możliwość kształtowania umiejętności zawodowych różnymi drogami, umiejętności opanowane w ramach poszczególnych modułów dają możliwość wykonywania określonego zakresu pracy, programy nauczania są elastyczne, poszczególne jednostki można wymieniać, modyfikować, uzupełniać oraz dostosowywać do poziomu wymaganych umiejętności, potrzeb gospodarki oraz lokalnego rynku pracy. Kształcenie modułowe, w którym cele i materiał nauczania są ściśle powiązane z zadaniami zawodowymi umożliwia: przygotowanie ucznia do wykonywania podstawowych zadań zawodowych, powiązanie teorii z praktyką, korelację i integrację treści z różnych dziedzin wiedzy. Realizacja modułowego programu nauczania zapewnia opanowanie przez uczniów umiejętności określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie oraz przygotowanie do kształcenia ustawicznego. Program składa się z jednego modułu ogólnozawodowego i sześciu modułów zawodowych. Każdy moduł składa się z jednostek modułowych. Moduł ogólnozawodowy obejmuje wiedzę i umiejętności wspólne dla zawodów branży usługowej i może być realizowany w liceum profilowanym o profilu usługowo-gospodarczym. Moduły zawodowe odpowiadają podstawowym zadaniom zawodowym i umiejętnościom określonym dla zawodu. Jednostka modułowa stanowi element modułu kształcenia w zawodzie, obejmujący logiczny i możliwy do wykonania wycinek pracy, o wyraźnie określonym początku i zakończeniu, który nie podlega dalszym podziałom. 5

6 W strukturze programu wyróżnia się: założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, plany nauczania, programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych i literaturę. Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki, propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów. Dydaktyczna mapa programu nauczania zamieszczona w założeniach programowo-organizacyjnych stanowi schemat powiązań między modułami i jednostkami modułowymi. W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek modułowych, zawierający: symbol cyfrowy zawodu, zgodny z obowiązującą klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, symbol literowy, oznaczający grupę modułów: O - dla modułów ogólnozawodowych, Z - dla modułów zawodowych. cyfrę arabską oznaczającą kolejny moduł w grupie i kolejną wyodrębnioną w module jednostkę modułową. Przykładowy zapis kodowania modułu: 341[04].O1 341[04] - symbol cyfrowy zawodu: technik hotelarstwa O1- pierwszy moduł ogólnozawodowy - Działalność usługowa Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 341[04].O [04] - symbol cyfrowy zawodu: technik hotelarstwa O1 - pierwszy moduł ogólnozawodowy - Działalność usługowa 01 - pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1- Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. 6

7 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Typowe stanowiska pracy Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik hotelarstwa może być zatrudniony na stanowiskach technika w: recepcji i części parterowej hotelu, części noclegowej hotelu, hotelowym dziale gastronomicznym, obiektach bazy noclegowej: hotelach, motelach, pensjonatach, kempingach, schroniskach, domach wycieczkowych, polach biwakowych oraz w ruchomej bazie noclegowej. Ponadto może prowadzić własną działalność w zakresie usług hotelarskich. Zadania zawodowe Zadania zawodowe technika hotelarstwa obejmują: organizowanie pracy zakładu hotelarskiego, oferowanie usług hotelarskich, sprzedaż usług hotelarskich, obsługę gości w zakładzie hotelarskim, utrzymanie czystości i porządku w zakładzie hotelarskim, organizowanie usług gastronomicznych w zakładzie hotelarskim, organizowanie usług dodatkowych w zakładzie hotelarskim i poza zakładem hotelarskim, współpracę z gestorami bazy noclegowej, biurami podróży oraz innymi podmiotami gospodarczymi, promocję usług hotelarskich. 7

8 Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent szkoły powinien umieć: organizować pracę w zakładzie hotelarskim, komunikować się z gośćmi i współpracownikami, obsługiwać gości hotelowych posługując się profesjonalnymi technikami pracy na różnych stanowiskach w obiektach bazy noclegowej, utrzymywać czystość i porządek w zakładzie hotelarskim, organizować usługi gastronomiczne oraz obsługiwać konsumenta, organizować usługi dodatkowe w zakładzie hotelarskim, postępować zgodnie z zasadami etyki i kultury zawodu, urządzać wnętrza różnych pomieszczeń w zakładzie hotelarskim, prowadzić dokumentację obowiązującą w zakładzie hotelarskim, prowadzić korespondencję i obsługiwać nowoczesny sprzęt biurowy, współpracować z firmami świadczącymi usługi dla zakładów hotelarskich, stosować przepisy prawne w działalności hotelarskiej, stosować zasady gospodarki rynkowej, planować i prowadzić działania marketingowe, oceniać jakość produktów i usług, posługiwać się biegle językiem obcym w zakresie słownictwa zawodowego, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, doskonalić kwalifikacje zawodowe. Wymagania psychofizyczne właściwe dla zawodu: dobra aparycja i wysoka kultura osobista, bardzo dobry stan zdrowia, pełna sprawność fizyczna i psychiczna, dobra pamięć wzrokowa i słuchowa, umiejętność koncentracji, spostrzegawczość oraz podzielność uwagi, łatwość nawiązywania kontaktów i umiejętność komunikowania się z ludźmi, umiejętność pracy w zespole, uczciwość, dyskrecja, gościnność, cierpliwość, pogodne usposobienie, opanowanie, 8

9 samodzielność, dokładność, odpowiedzialność, operatywność, obowiązkowość, umiejętność szybkiego podejmowania decyzji, zdolności innowacyjne i adaptacyjne, akceptowanie usługowego charakteru pracy. 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktycznowychowawczego Proces kształcenia zawodowego według modułowego programu nauczania dla zawodu technik hotelarstwa może być realizowany w technikum i w szkole policealnej dla młodzieży i dorosłych w formie stacjonarnej lub zaocznej. Program obejmuje kształcenie ogólnozawodowe i zawodowe. Kształcenie ogólnozawodowe umożliwia zdobycie podstawowych umiejętności z zakresu działalności usługowej i przygotowuje do prowadzenia działalności usługowej na własny rachunek. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do profesjonalnej obsługi gości hotelowych oraz świadczenia usług hotelarskich w różnych rodzajach i kategoriach zakładów hotelarskich. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Treści programowe zawarte są w siedmiu modułach: Działalność usługowa, Działalność zakładu hotelarskiego, Działalność recepcji zakładu hotelarskiego, Nadzór nad utrzymaniem czystości i porządku w zakładzie hotelarskim, Działalność gastronomiczna w zakładzie hotelarskim, Usługi dodatkowe w zakładzie hotelarskim, Praktyka zawodowa. Moduły są podzielone na jednostki modułowe. Każda jednostka modułowa zawiera treści stanowiące pewną całość. Realizacja celów kształcenia modułów i jednostek modułowych umożliwia opanowanie umiejętności pozwalających na wykonywanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń podanych w poszczególnych jednostkach modułowych. Moduł 341[04].O1 - Działalność usługowa - składa się z sześciu jednostek modułowych i obejmuje ogólnozawodowe treści kształcenia dotyczące zawodu. Jest to moduł o zasadniczym znaczeniu dla kształcenia w zawodzie. 9

10 Program tego modułu powinien być realizowany w pierwszej kolejności. Moduł 341[04].Z1 - Działalność zakładu hotelarskiego - składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści dotyczące klasyfikacji i kategoryzacji zakładów hotelarskich, organizowania działalności hotelarskiej oraz komunikowania się z gośćmi w języku obcym w zakresie usług hotelarskich. Moduł 341[04].Z2 - Działalność recepcji zakładu hotelarskiego - składa się z siedmiu jednostek modułowych i zawiera treści obejmujące organizację recepcji zakładu hotelarskiego, organizację pracy w części parterowej zakładu hotelarskiego, rezerwację usług w zakładzie hotelarskim, przyjmowanie gości do zakładu hotelarskiego, obsługę gości w zakładzie hotelarskim, rozliczanie kosztów pobytu gości w zakładzie hotelarskim oraz komunikowanie się w języku obcym z gośćmi w recepcji i części parterowej zakładu hotelarskiego. Moduł 341[04].Z3 - Nadzór nad utrzymaniem czystości i porządku w zakładzie hotelarskim - składa się z czterech jednostek modułowych i obejmuje treści dotyczące organizowania pracy w dziale utrzymania czystości i porządku w zakładzie hotelarskim, utrzymania czystości i porządku w zakładzie hotelarskim, wykonywania prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku w jednostkach mieszkalnych zakładu hotelarskiego oraz komunikowania się w języku obcym z gośćmi przebywającymi w części noclegowej zakładu hotelarskiego. Moduł 341[04].Z4 - Działalność gastronomiczna w zakładzie hotelarskim - składa się z pięciu jednostek modułowych i obejmuje treści dotyczące sporządzania jadłospisów, sporządzania posiłków, obsługi gości w hotelowym lokalu gastronomicznym, podawania posiłków gościom do pokoju hotelowego oraz komunikowania się z gośćmi w języku obcym w zakresie usług gastronomicznych. Moduł 341[04].Z5 - Usługi dodatkowe w zakładzie hotelarskim - składa się z trzech jednostek modułowych i obejmuje treści dotyczące organizowania usług dodatkowych w zakładzie hotelarskim, organizowania przyjęć okolicznościowych oraz komunikowania się z gośćmi w języku obcym w zakresie usług dodatkowych w zakładzie hotelarskim. Moduł 341[04].Z6 - Praktyka zawodowa - składa się z czterech jednostek modułowych i obejmuje treści dotyczące pracy w recepcji zakładu hotelarskiego, pracy w dziale utrzymania czystości i porządku w zakładzie hotelarskim, pracy w dziale gastronomicznym zakładu hotelarskiego oraz organizacji usług dodatkowych w zakładzie hotelarskim. Praktyka powinna być realizowana w wybranym zakładzie hotelarskim o rozbudowanej strukturze organizacyjnej. Zadaniem szkoły jest 10

11 wyszukiwanie odpowiednich zakładów hotelarskich oraz prowadzenie negocjacji dotyczących warunków realizacji praktyk zawodowych. Szkoła powinna przygotować uczniów do praktyki zawodowej. Należy poinformować uczniów o zasadach odbywania praktyki, dyscyplinie pracy, wizerunku praktykanta, kulturze obsługi gości hotelowych, kryteriach oceniania, a także o sposobie prowadzenia dziennika praktyki zawodowej. Przed praktyką uczeń powinien otrzymać: skierowanie na praktykę do zakładu hotelarskiego, dziennik praktyki zawodowej, program praktyki zawodowej oraz regulamin praktyki opracowany przez szkołę. Uczeń powinien posiadać aktualną pracowniczą książeczkę zdrowia. Ostateczną ocenę za praktykę wystawia kierownik szkolenia praktycznego w szkole na podstawie kryteriów określonych w regulaminie praktyk zawodowych. Wykaz modułów i jednostek modułowych zamieszczono w tabeli. 11

12 Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 341[04].O1.01 Zestawienie modułów i jednostek modułowych Orientacyjna liczba godzin na realizację Moduł341[04].O1 Działalność usługowa 468 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony 60 przeciwpożarowej 341[04].O1.02 Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów 78 międzyludzkich 341[04].O1.03 Stosowanie prawa w działalności usługowej [04].O1.04 Ocena jakości świadczonych usług [04].O1.05 Marketing usług [04].O1.06 Prowadzenie korespondencji biurowej 80 Moduł 341[04].Z1 Działalność zakładu hotelarskiego [04].Z1.01 Klasyfikacja i kategoryzacja zakładów 30 hotelarskich 341[04].Z1.02 Organizowanie działalności hotelarskiej [04].Z1.03 Komunikowanie się z gośćmi w języku obcym 70 w zakresie usług hotelarskich Moduł 341[04].Z2 Działalność recepcji zakładu hotelarskiego [04].Z2.01 Organizacja pracy w recepcji zakładu 47 hotelarskiego 341[04].Z2.02 Organizacja pracy w części parterowej 30 zakładu hotelarskiego 341[04].Z2.03 Rezerwacja usług w zakładzie hotelarskim [04].Z2.04 Przyjmowanie gości do zakładu hotelarskiego [04].Z2.05 Obsługa gości w zakładzie hotelarskim [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z3.02 Rozliczanie kosztów pobytu gości w zakładzie hotelarskim 40 Komunikowanie się w języku obcym z gośćmi w recepcji i części parterowej 130 zakładu hotelarskiego Moduł 341[04].Z3 Nadzór nad utrzymaniem czystości i porządku w zakładzie hotelarskim 144 Organizowanie pracy w dziale utrzymania czystości i porządku w zakładzie hotelarskim 40 Utrzymanie czystości i porządku w zakładzie hotelarskim 32 12

13 341[04].Z3.03 Wykonywanie prac związanych z utrzymaniem czystości i porządku 32 w jednostkach mieszkalnych zakładu hotelarskiego 341[04].Z3.04 Komunikowanie się w języku obcym 40 z gośćmi przebywającymi w części noclegowej zakładu hotelarskiego Moduł 341[04].Z4 Działalność gastronomiczna w zakładzie 228 hotelarskim 341[04].Z4.01 Sporządzanie jadłospisów [04].Z4.02 Sporządzanie posiłków [04].Z4.03 Obsługa gości w hotelowym lokalu 68 gastronomicznym 341[04].Z4.04 Podawanie posiłków gościom do pokoju 15 hotelowego 341[04].Z4.05 Komunikowanie się z gośćmi w języku obcym 50 w zakresie usług gastronomicznych Moduł 341[04].Z5 Usługi dodatkowe w zakładzie hotelarskim [04.Z5.01 Organizowanie usług dodatkowych 64 w zakładzie hotelarskim 341[04.Z5.02 Organizowanie przyjęć okolicznościowych [04.Z5.03 Komunikowanie się z gośćmi w języku obcym w zakresie usług dodatkowych 40 w zakładzie hotelarskim Moduł 341[04].Z6 Praktyka zawodowa [04.Z6.01 Praca w recepcji zakładu hotelarskiego [04.Z6.02 Praca w dziale utrzymania czystości 25 i porządku w zakładzie hotelarskim 341[04.Z6.03 Praca w dziale gastronomicznym zakładu 30 hotelarskiego 341[04.Z6.04 Organizacja usług dodatkowych 25 w zakładzie hotelarskim Razem 1760 Na podstawie wykazu sporządzono dydaktyczną mapę programu nauczania dla zawodu. 13

14 Dydaktyczna mapa programu 341[04].O1 341[04].O [04].O [04].O [04].O [04].O [04].O [04].Z1 341[04].Z [04].Z [04].Z [04].Z3 341[04].Z2 341[04].Z4 341[04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z [04].Z

15 341[04].Z5 341[04].Z [04].Z [04].Z [04].Z6 341[04].Z [04].Z [04].Z [04].Z6.04 Dydaktyczna mapa modułowego programu nauczania stanowi schemat powiązań między modułami oraz jednostkami modułowymi i określa kolejność ich realizacji. Nauczyciel powinien z niej korzystać przy planowaniu zajęć dydaktycznych. Ewentualna zmiana kolejności realizacji programu modułów lub jednostek modułowych powinna być poprzedzona szczegółową analizą dydaktycznej mapy programu nauczania oraz treści jednostek modułowych. Orientacyjna liczba godzin na realizację, podana w tabeli wykazu jednostek modułowych może ulegać zmianie w zależności od stosowanych metod nauczania i środków dydaktycznych. Nauczyciele realizujący modułowy program nauczania powinni posiadać przygotowanie w zakresie kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciele kierujący procesem kształtowania umiejętności uczniów powinni pomagać im w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań, planować pracę uwzględniając ich predyspozycje i doświadczenie. Ponadto, powinni rozwijać zainteresowanie zawodem, wskazywać możliwości dalszego kształcenia, zdobywania dodatkowych kwalifikacji zawodowych uwzględniając kierunki rozwoju współczesnego hotelarstwa. Zadaniem nauczycieli jest również kształtowanie postaw uczniów, takich jak: rzetelność i odpowiedzialność za jakość pracy, 15

16 dbałość o porządek na stanowisku pracy oraz szanowanie pracy wykonanej przez inne osoby. Bardzo ważne jest także kształtowanie umiejętności komunikowania się w języku obcym. Szkoła może zadecydować o wyborze języka obcego realizowanego w ramach modułów zawodowych. W decyzji tej należy uwzględnić poziom opanowania języka obcego przez kandydatów do zawodu, a także potrzeby regionalnego rynku pracy. Proponuje się wybór zawodowego języka obcego spośród najczęściej używanych w hotelarstwie: języka angielskiego, języka niemieckiego, języka francuskiego i języka rosyjskiego. Specyficzny charakter zawodu powoduje, że pracownikom zakładów hotelarskich stawia się wymagania dotyczące biegłego posługiwania się więcej niż jednym językiem obcym, dlatego wskazane jest również wprowadzenie w szkole dodatkowego języka obcego. Nauczyciele powinni uczestniczyć w organizowaniu bazy technicznodydaktycznej w szkole i ewaluacji programów nauczania oraz projektować pakiety edukacyjne do wspomagania realizacji programu nauczania. Stanowią one dydaktyczną obudowę programu i powinny być opracowane zgodnie z metodologią kształcenia modułowego. Zaleca się, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami aktywizującymi: dyskusji dydaktycznej, prezentacji, inscenizacji, przypadków, dialogów sytuacyjnych, dyskusji panelowej z udziałem wybranych pracowników branży hotelarskiej oraz metodą projektu. Dominującą metodą powinny być ćwiczenia praktyczne w sytuacji symulowanej. Niezbędne jest również stosowanie filmów dydaktycznych, komputerowego programu hotelowego, organizowanie zajęć dydaktycznych w zakładach hotelarskich, wycieczek na targi i wystawy branżowe. W trakcie realizacji programu należy zwracać uwagę na samokształcenie kierowane z wykorzystaniem podręczników, czasopism specjalistycznych, literatury branżowej i portali internetowych. W realizacji treści programowych należy uwzględnić współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt. Przed rozpoczęciem realizacji programu jednostki modułowej nauczyciel powinien opracować wymagania edukacyjne oraz sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych. Badania diagnostyczne, przeprowadzane przed rozpoczęciem procesu kształcenia, mają na celu sprawdzenie poziomu wiedzy i umiejętności uczniów w zakresie potrzebnym do podjęcia nauki 16

17 w wybranym obszarze. Wyniki tych badań nauczyciel powinien uwzględnić przy organizacji procesu kształcenia w danej jednostce modułowej. Badania kształtujące, prowadzone w trakcie realizacji programu, mają na celu dostarczenie informacji o efektywności procesu nauczaniauczenia się. Na podstawie tych informacji nauczyciel może na bieżąco wprowadzać zmiany w organizacji procesu kształcenia tak, aby uczniowie osiągnęli założone cele. Badania sumatywne powinny być prowadzone po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej. Pozwalają one stwierdzić, w jakim stopniu założone cele kształcenia zostały przez uczniów osiągnięte. Sprawdzanie osiągnięć uczniów powinno odbywać się w sposób ciągły i systematyczny, przez cały okres realizacji programu. Wiedza może być sprawdzana za pomocą odpowiedzi ustnych, pisemnych sprawdzianów i testów dydaktycznych. Umiejętności praktyczne należy sprawdzać poprzez obserwację czynności wykonywanych przez uczniów podczas realizacji ćwiczeń, przez stosowanie sprawdzianów praktycznych. Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczyciela określenia kryteriów oceniania i opracowania testów osiągnięć szkolnych. Na początku każdej jednostki modułowej nauczyciel powinien zapoznać uczniów z obowiązującymi kryteriami oceniania. Ocenianie powinno uświadomić uczniom poziom ich osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Na zakończenie cyklu kształcenia w zawodzie wskazane jest przeprowadzenie w szkole wewnętrznego egzaminu zawodowego w celu zapoznania uczniów z procedurami egzaminu zewnętrznego. Szkoła podejmująca kształcenie w zawodzie według modułowego programu nauczania powinna posiadać odpowiednie warunki lokalowe oraz wyposażenie techniczne i dydaktyczne. Prowadzenie zajęć aktywizującymi metodami nauczania wymaga przygotowania materiałów, jak: instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy, instrukcje stanowiskowe, instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń, zestawy plansz i foliogramów, zestawy receptur gastronomicznych, przykładowe jadłospisy i karty dań, dokumentacja obowiązująca w zakładzie hotelarskim. Środki dydaktyczne niezbędne w procesie kształcenia modułowego stanowią: pomoce dydaktyczne (foliogramy, plansze, katalogi, normy, płyty CD, filmy szkoleniowe, programy komputerowe, taśmy dźwiękowe), techniczne środki kształcenia (rzutniki pisma, telewizory, magnetowidy, komputery, kamery video, magnetofony); dydaktyczne środki pracy 17

18 (maszyny, urządzenia, narzędzia, przyrządy); kodeks pracy, kodeks cywilny i karny, wybrane akty prawne, podręczniki, literatura zawodowa, czasopisma branżowe. Szkoła powinna posiadać: pracownię hotelarską, pracownię technologii gastronomicznej, pracownię obsługi konsumenta, pracownie języków obcych oraz pracownię komputerową i techniki biurowej. W pracowni hotelarskiej realizowane będą treści z zakresu działalności zakładu hotelarskiego, organizacji pracy recepcji oraz organizacji pracy w dziale utrzymania porządku i czystości w zakładzie hotelarskim. Pracownia hotelarska powinna składać się z części recepcyjnej i co najmniej jednej jednostki mieszkalnej - pokoju z łazienką. Część recepcyjna powinna być wyposażona w ladę recepcyjną, aparaty telefoniczne, telefax, komputer z oprogramowaniem do obsługi gości w zakładzie hotelarskim, drukarkę, czytnik kart płatniczych. Należy przygotować miejsce na karty pobytu, klucze lub karty magnetyczne do drzwi oraz miejsce na bieżącą korespondencję gości. W recepcji powinny być wydzielone co najmniej trzy stanowiska ćwiczeniowe. Pracownia powinna być wyposażona w dokumentację recepcji zakładu hotelarskiego dotyczącą: rezerwacji usług, przyjmowania i meldowania gości w zakładzie hotelarskim, realizacji usług na życzenie gości hotelowych oraz rozliczania kosztów pobytu gości w zakładzie hotelarskim oraz w materiały informacyjne: jak foldery, informatory, katalogi biur podróży, rozkłady jazdy środków komunikacyjnych a także materiały promocyjne zakładu hotelarskiego, regionu, kraju. W pracowni powinny znajdować się również wózki bagażowe, miejsce na przechowanie bagażu i depozytu gości hotelowych. Jednostka mieszkalna powinna być wyposażona w łóżko, pościel i bieliznę pościelową, zestawy ręczników, szlafrok, pantofle jednorazowe, drobne wyposażenie dodatkowe (igielnik, czyścik do obuwia, torba na brudną bieliznę, środki higieniczne, kosmetyki firmowe) oraz elementy dekoracyjne. W pokoju powinna znajdować się teczka informacyjna zakładu hotelarskiego. Do wykonywania ćwiczeń niezbędny jest wózek obsługowy pokojowej; sprzęt i urządzenia do czyszczenia, zestaw środków czyszczących do różnych powierzchni i armatury łazienkowej oraz środki do dezynfekcji łazienki. Powinien być również wydzielony podręczny magazyn. Pracownia technologii gastronomicznej przeznaczona jest do realizacji programu jednostki modułowej - Sporządzanie posiłków. Należy wyposażyć ją w kuchnie, lodówki, zlewy, stoły i taborety; kuchenki mikrofalowe, szybkowary, roboty kuchenne z różnymi przystawkami, wagi, ekspres do kawy; sztućce, naczynia kuchenne i stołowe; drobny sprzęt kuchenny. 18

19 Stanowiska ćwiczeniowe powinny być oznakowane i wyposażone w instrukcje do wykonania ćwiczeń. Przy każdym urządzeniu mechanicznym powinna znajdować się instrukcja obsługi. W pracowni mogą przebywać tylko uczniowie posiadający aktualne książeczki zdrowia oraz wymagany ubiór ochronny. Uczniowie muszą przestrzegać przepisów bezpieczeństwa, higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Przy organizowaniu pracowni technologii gastronomicznej należy uwzględnić obowiązujące wymagania sanitarnoepidemiologiczne. Pracownia obsługi konsumenta przeznaczona jest do realizacji jednostek modułowych: Obsługa gości w hotelowym lokalu gastronomicznym, Podawanie posiłków gościom do pokoju hotelowego oraz Organizacja przyjęć okolicznościowych. Należy wyposażyć ją w profesjonalne stoły, krzesła, pomocniki kelnerskie, bieliznę stołową i zastawę stołową. Pracownia powinna składać się z sali obsługi konsumenta oraz części ekspedycyjnej. Na zajęciach uczniowie powinni być ubrani w stroje obowiązujące w zakładzie hotelarskim podczas obsługi konsumenta. Pracownie języków obcych przeznaczone są do realizacji programu modułowych jednostek dotyczących komunikowania się z gośćmi w języku obcym w zakresie usług hotelarskich. W pracowniach powinny znajdować się słowniki języków obcych, wzory i formularze pism oraz dokumentów zakładu hotelarskiego, a także plansze i foliogramy zawierające typowe zwroty leksykalno-gramatyczne i formy grzecznościowe oraz środki audiowizualne i multimedialne. Pracownia komputerowa i techniki biurowej przeznaczona jest do realizacji jednostki modułowej - Prowadzenie korespondencji biurowej. Pracownia powinna być wyposażona w komputery z oprogramowaniem do nauki pisania i programem do obsługi gości w zakładzie hotelarskim. W pracowni powinny znajdować się wzory i formularze pism oraz dokumentów, słowniki języka polskiego i słowniki języków obcych. Wszystkie pracownie powinny być wyposażone w techniczne środki kształcenia. W szkole powinna znajdować się biblioteka i czytelnia zaopatrzona w literaturę i filmy dydaktyczne o tematyce hotelarskiej i turystycznej, mapy oraz czasopisma branżowe: turystyczne, hotelarskie, prawne, a także z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. W czytelni uczniowie powinni mieć dostęp do Internetu. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów powinny zapewnić osiągnięcie przez nich założonych celów kształcenia. Zajęcia powinny odbywać się w grupach do16 osób. 19

20 W trosce o jakość kształcenia konieczne są systematyczne działania szkoły, polegające na: pozyskiwaniu nowych środków kształcenia, opracowywaniu obudowy dydaktycznej programu nauczania, współpracy z zakładami hotelarskimi w celu aktualizacji treści programowych, doskonaleniu nauczycieli w zakresie metodologii kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania pakietów edukacyjnych. Podczas ustalania kryteriów decydujących o przyjęciu uczniów do szkoły kształcącej w zawodzie technik hotelarstwa, szczególną uwagę należy zwrócić na umiejętność posługiwania się językiem obcym. 20

21 II. Plany nauczania PLAN NAUCZANIA Czteroletnie technikum Zawód: technik hotelarstwa 341[04] Podbudowa programowa: gimnazjum Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Dla dorosłych Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania Semestry I-VIII Klasy I-IV Forma stacjonarna 1. Działalność usługowa Działalność zakładu hotelarskiego Działalność recepcji zakładu Forma zaoczna hotelarskiego 4. Nadzór nad utrzymaniem czystości i porządku w zakładzie hotelarskim Działalność gastronomiczna w zakładzie hotelarskim Usługi dodatkowe w zakładzie hotelarskim Razem Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 21

22 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik hotelarstwa 341[04] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie Dla młodzieży Liczba godzin Dla dorosłych Liczba godzin Lp. tygodniowo tygodniowo Moduły kształcenia w dwuletnim w dwuletnim w zawodzie okresie okresie nauczania nauczania Semestry I-IV Semestry I-IV Forma stacjonarna 1. Działalność usługowa Działalność zakładu hotelarskiego Działalność recepcji zakładu hotelarskiego Nadzór nad utrzymaniem czystości i porządku w zakładzie hotelarskim Liczba godzin w dwuletnim okresie nauczania Forma zaoczna 5. Działalność gastronomiczna w zakładzie hotelarskim Usługi dodatkowe w zakładzie hotelarskim Razem Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 22

23 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik hotelarstwa 341[04] Podbudowa programowa: liceum profilowane o profilu wywodzącym się z tej samej, co zawód dziedziny gospodarki Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Semestry I-II Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Forma stacjonarna Dla dorosłych Semestry I-II Liczba godzin w rocznym okresie nauczania Forma zaoczna 1. Działalność zakładu hotelarskiego Działalność recepcji zakładu hotelarskiego Nadzór nad utrzymaniem czystości i porządku w zakładzie hotelarskim 4. Działalność gastronomiczna w zakładzie hotelarskim Usługi dodatkowe w zakładzie hotelarskim Razem Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 23

24 III. Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 341[04].O1 Działalność usługowa 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć: stosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz wymagania ergonomii, zapobiegać zagrożeniom w pracy, stosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia, rozpoznawać potrzeby i oczekiwania klienta, komunikować się z klientem, postępować zgodnie z przyjętymi systemami wartości etycznych, korzystać z aktów prawnych, stosować przepisy ochrony konsumenta, stosować normy jakościowe świadczenia usług, oceniać jakość usług, planować działania marketingowe, korzystać z instrumentów marketingowych, przeprowadzać określone badania marketingowe, przygotowywać pisma i dokumenty urzędowe, archiwizować dokumenty urzędowe, korzystać z urządzeń biurowych. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Nazwa jednostki modułowej Orientacyjna liczba godzin na realizację [04].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej 341[04].O1.02 Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów 78 międzyludzkich 341[04].O1.03 Stosowanie prawa w działalności usługowej [04].O1.04 Ocena jakości świadczonych usług [04].O1.05 Marketing usług [04].O1.06 Prowadzenie korespondencji biurowej 80 Razem

25 3. Schemat układu jednostek modułowych 341[04].O1 Działalność usługowa 341[04].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej 341[04].O1.02 Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich 341[04].O1.03 Stosowanie prawa w działalności usługowej 341[04].O1.04 Ocena jakości świadczonych usług 341[04].O1.05 Marketing usług 341[04].O1.06 Prowadzenie korespondencji biurowej Realizację programu należy rozpocząć od jednostki modułowej 341[04].O Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej i kontynuować według kolejności przedstawionej na schemacie. 25

26 4. Literatura Albin K.: Reklama, Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa 2000 Argyle M.: Psychologia stosunków międzyludzkich. Wydawnictwo naukowe PWN, Warszawa 1999 Bangs D.G.: Plan marketingowy. PWE, Warszawa 1999 Bank J.: Zarządzanie przez jakość. Fleberg SJA, Warszawa 1999 Barlow J., Mǿller C.: Reklamacja, czyli prezent. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001 Bierach A.: Sztuka czytania z twarzy. Wyd. ASTRUM, Wrocław 1997 Bierach A.J.: Mowa ciała kluczem do sukcesu. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2001 Birkenbihl V.F.: Vademecum psychologii społecznej. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2000 Bloos J.: Marketing praktyczny. Buyar Marketing, Warszawa 1992 Bonstingl J.J.: Szkoły jakości. Wprowadzenie do TQM w edukacji, CODN, Warszawa 1999 Brocki M.: Język ciała w ujęciu antropologicznym. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2001 Bryś J.: Podstawy biurowości. Format-AB, Warszawa 1999 Buchfelder M. A.: Podręcznik pierwszej pomocy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999 Bułhak A.: Obsługa komputera. Help, Warszawa 1997 Corman D.Mc.: Sztuka sprzedaży. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2000 Czarnecki A., Korsak R.: Planowanie mediów w kampaniach reklamowych. PWE, Warszawa 2001 Dahlgaard J.J.,Kristensen K. Kanji G.K.: Podstawy zarządzania jakością. PWN, Warszawa 2000 Daszkowska M.: Usługi - produkcja, rynek, marketing. PWN, Warszawa 1998 Denisson D., Tobey L.: Podręcznik reklamy. M & A Communications, Lublin 1994 Dmowski S., Rudnicki S.: Komentarz do Kodeksu cywilnego. Księga pierwsza - Część ogólna. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2001 Dobek-Ostrowska B.: Podstawy komunikowania społecznego. Wyd. ASTRUM, Wrocław 1999 Duliniec E. Badania marketingowe w zarządzaniu przedsiębiorstwem. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1995 Foxall G.R., Goldsmith R.E.: Psychologia konsumenta dla menadżera marketingu. PWN, Warszawa 1998 Garbarski L., Rutkowski I., Wrzosek W.: Marketing. Punkt zwrotny nowoczesnej firmy. PWE, Warszawa 2001 Geffroy G.K.: Clienting - jedyne co przeszkadza to klient. Agencja Wydawnicza Placet, Warszawa

27 Hamrol A., Mantura W.: Zarządzanie jakością. Teoria i praktyka, PWN, Warszawa-Poznań 1998 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WS i P, Warszawa 1998 Holtz I.: Technika doskonalenia jakości ISO WSiP S.A., Warszawa 1999 Jachnis A.,Terelak J.F.: Psychologia konsumenta i reklamy. Oficyna Wydawnicza Branta, 1998 Kachniewska M.: Jak odnieść sukces w turystyce. Kultura jakości, Wydawnictwo Eurosystem, Warszawa 2002 Kaczmarczyk S.: Badania marketingowe. PWE, Warszawa 2002 Kall J.: Reklama. PWE, Warszawa 2002 Kamiński B., Dziak A.: Postępowanie w stanach zagrożenia życia. Podręcznik dla szkół medycznych. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Karasiewicz G.: Marketingowe strategie cenowe. PWE, Warszawa 1997 Kidyba A.: Prawo handlowe. C.H. Beck, Warszawa 2001 Kienzler I.: Korespondencja handlowa w języku polskim. Wzory pism, umów i innych dokumentów. IVAX Sp.z o.o Gdynia 1996 Killisch H.J.: Logistyka sposobem na osiągnięcie jakości totalnej w przedsiębiorstwie. Systemy Logistyczne kluczem do rozwoju gospodarczego. Wyd. Polskie Towarzystwo Logistyczne, Warszawa 1996 Kinel K., Mikołajewska G.: Piszę na maszynie. Ćwiczenia. Ethos, Warszawa 1996 Kinel K.: Piszę na maszynie. Podręcznik. Ethos, Warszawa 1996 Kopmeyer M.: Praktyczne metody osiągania sukcesu. Bellona, Warszawa Kosikowski C.: Prawo działalności gospodarczej komentarz. Wydawnictwo Prawnicze, Warszawa 2000 Kothler Ph., Dubois B.: Marketing Management. Publi-Union Ėditions, Paris 1989 Kothler Ph.: Marketing. Analiza, planowanie, wdrażanie i kontrola. Gebethner & Ska, Warszawa 1994 Kramer T.: Podstawy marketingu. PWE, Warszawa 1994 Król- Fijewska M.: Stanowczo, łagodnie, bez lęku. Intra, Warszawa Król- Fijewska M.: Trening asertywności. PTP, Warszawa Kuciński J., Trzciński Z.: Prawo gospodarcze. C.H. Beck Warszawa 2002 Leland K., Bailey K.: Obsługa klienta. Wydawnictwo RM, Warszawa 1999 Leszczyński W., Zakrzewska K.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. PROEGRO, Warszawa 1993 Lewandowski J.: Elementy prawa. WSiP, Warszawa

28 Łazarska T.: Pisanie na maszynie w języku polskim i w językach obcych. cz.1-4. FBC, Warszawa 1993 Łętowska E.: Podstawy prawa cywilnego. ECOSTAR, Warszawa 1994 Łętowska E.: Prawo umów konsumenckich. C.H.Beck, Warszawa 1999 Łętowska E.: Ustawa o ochronie niektórych praw konsumentów komentarz. C.H. Beck Warszawa 2000 Markowski W.J.: ABC small business u. Wyd. Marcus s.c., Łódź 1998 Maslow A.: Motywacja i osobowość. Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1996 Müller R., Rupper P.: Proces reengineering. Optymalizacja procesów zorientowanych na klienta. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2000 Pease A.: Język ciała. Wyd. Gemini, Kraków Pietkiewicz E. Asystentka menedżera. CIM, Warszawa 1995 Pietkiewicz E.: Nowoczesny menedżer. Wydawnictwo Infor, Warszawa 1996 Pietrzykowski K. red.: Kodeks cywilny. Komentarz, tom II. C.H. Beck, Warszawa 1998 Rączkowski B.: BHP w praktyce. ODDK, Warszawa 2003 Rączkowski B.: Omówienie zmian w zakresie przepisów bhp. ODDK, Warszawa 2003 Rogoziński K.: Usługi rynkowe. AE, Poznań 2000 Russel J. TH., Lane W.R.: Reklama. Fleberg SJA, Warszawa 2000 Sarna P.: Kultura zawodu dla ekonomistów. Wyd. empi, Poznań 1996 Simon H.: Zarządzanie cenami. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996 Sobczak K.: Działalność gospodarcza. Uregulowania prawne. Wydawnictwa Prawnicze PWN, Warszawa 2001 Sommer J., Stoga K., Potrzeszcz R.: Prawo działalności gospodarczej komentarz. Twigger, Warszawa 2000 Stankiewicz J.: Komunikowanie się w organizacji. Wyd. ASTRUM, Wrocław 1999 Sternberg R.: Wprowadzenie do psychologii. WS i P, Warszawa 1995 Tatarkiewicz Ł.: Excel 5.0 opis działania. Exit, Warszawa 1996 Tautz-Wiessner G.: Savoir-vivre w życiu. Dobre obyczaje kluczem do sukcesu. Wyd. ASTRUM, Wrocław 2000 Thomson P.: Sposoby komunikacji interpersonalnej. Zysk i S-ka, Poznań Wiśniewski A.: Marketing. WSiP, Warszawa1997 Wiśniewski M.: Technika biurowa. empi², Poznań 1993 Withers J., Vipperman C.: Na czym polega i jak robić marketing usług. M & A Communications, Lublin 1994 Witkowski S. red. Psychologia sukcesu. PWN, Warszawa

29 Wojciechowski E.: Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk Wołowik A.M.: Jakościowe badania marketingowe. PWE, Warszawa 1999 Zdyb M.: Publiczne prawo gospodarcze. Zakamycze, Kraków 1998 Zdyb M: Prawo działalności gospodarczej komentarz. Zakamycze, Kraków 2000 Ziembiński Z.: Logika praktyczna. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2002 Zimbardo P. G., Ruch F. L.: Psychologia i życie. PWN, Warszawa Żurawik B., Żurawik W.: Zarządzanie marketingiem w przedsiębiorstwie. PWE, Warszawa 1996 Poradnik opracowania, wdrożenia systemu jakości wg ISO Polskie Forum ISO 9000, Warszawa 1996 Praktyczne zarządzanie jakością. ALFA-WEKA, 1997 Czasopisma: Sekretarka, ENTER, Chip Czasopismo: Bezpieczeństwo Pracy:Nauka i Praktyka. CIOP Czasopisma prawne Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, Dz. U. Nr 129, poz. 884 z 1997 r. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków i innych obiektów budowlanych i terenów, Dz. U. Nr 92, poz. 460 oraz Dz. U. z 1995 r. Nr 102, poz. 507 Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia r. w sprawie ustalania okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy oraz sposobu ich dokumentowania, a także zakresu informacji zamieszczanych w rejestrze wypadków przy pracy, Dz. U. Nr 115, poz. 744 z 1998 r. Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych 29

30 Jednostka modułowa 341[04].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć: zastosować obowiązujące przepisy prawne dotyczące obowiązków pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, określić wymagania nadzoru państwowego nad warunkami pracy w Polsce, zastosować podstawowe zasady higieny i fizjologii pracy oraz wymagania ergonomii, określić skutki negatywnych czynników w środowisku pracy, zapobiec zagrożeniom życia i zdrowia pracowników, rozpoznać źródła i czynniki niebezpieczne w środowisku pracy, dobrać środki ochrony osobistej, zabezpieczyć się przed czynnikami szkodliwymi w pracy, zinterpretować przepisy, regulaminy, zasady i procedury związane z bezpieczeństwem poza pracą, rozpoznać przyczyny i okoliczności wypadków poza pracą, zareagować w przypadku zagrożenia pożarowego zgodnie z instrukcją przeciwpożarową, zastosować procedury udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia zdrowia i życia 2. Materiał nauczania Prawna ochrona pracy. Higiena pracy. Klasyfikacja czynników szkodliwych w środowisku pracy. Zagrożenia życia i zdrowia pracownika. Metody i środki zapobiegania czynnikom szkodliwym. Środki ochrony osobistej. Zagrożenia poza pracą: techniczne, organizacyjne i ludzkie. Wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz bezpieczeństwa przeciwpożarowego w zakładach usługowych. Pierwsza pomoc. 3. Ćwiczenia Dobieranie środków ochrony osobistej stosownie do rodzaju pracy. Stosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia zarzewia pożaru. 30

31 Wykonywanie sztucznego oddychania na fantomie zgodnie z obowiązującymi zasadami. Wykonywanie masażu zewnętrznego serca na fantomie zgodnie z zasadami udzielania pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia. 4. Środki dydaktyczne Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń. Kodeks pracy. Wzory regulaminów: bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, przeprowadzania ewakuacji w zakładzie usługowym. Filmy dydaktyczne dotyczące udzielania pierwszej pomocy, stosowanego sprzętu i środków gaśniczych. Środki ochrony osobistej. Apteczka pierwszej pomocy. Fantom do nauki resuscytacji. Plany ewakuacyjne przykładowych zakładów usługowych. Podręczny sprzęt gaśniczy. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Celem realizacji programu jednostki modułowej jest kształtowanie umiejętności rozpoznawania źródeł i czynników niebezpiecznych w środowisku pracy, dobierania środków ochrony osobistej, reagowania w sytuacjach zagrożenia życia i zdrowia oraz udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym. Program powinien być realizowany przez nauczyciela specjalistę do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy. Szczególną uwagę należy zwrócić na samodzielne wykonywanie przez uczniów ćwiczeń dotyczących udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej oraz przeprowadzania reanimacji w sytuacjach zagrożenia życia. Każdy uczeń powinien wykonać na fantomie ćwiczenie dotyczące udzielania pierwszej pomocy. Niezwykle ważne jest ukształtowanie postawy odpowiedzialności, sumienności i umiejętności współdziałania w grupie. Zajęcia należy prowadzić aktywizującymi metodami nauczania: tekstu przewodniego, inscenizacji oraz ćwiczeń. Grupy ćwiczeniowe mogą liczyć do 6 osób. Wskazane jest by uczniowie korzystali z różnych źródeł informacji: instrukcji, poradników, norm. Realizację programu jednostki modułowej może ułatwić zorganizowanie zajęć dydaktycznych w straży pożarnej i punktach pomocy medycznej. 31

32 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno odbywać się na podstawie określonych kryteriów w trakcie i po zakończeniu realizacji programu jednostki. Sprawdzanie umiejętności praktycznych może odbywać się przez obserwację czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń i zadań praktycznych. Szczególną uwagę należy zwrócić na poprawność wykonywania ćwiczeń. Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwracać uwagę na: przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, stosowanie procedur zapobiegania zagrożeniom życia i zdrowia pracowników, dobór środków ochrony osobistej, wykonywanie reanimacji na fantomie. W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów można zastosować testy dydaktyczne oraz oceniać odpowiedzi ustne i pisemne. Podstawą do uzyskania przez ucznia pozytywnej oceny jest przede wszystkim poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane z uwzględnieniem obowiązującej skali ocen. 32

33 Jednostka modułowa 341[04].O1.02 Nawiązywanie i utrzymywanie kontaktów międzyludzkich 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń/ słuchacz powinien umieć: określić potrzeby klienta, przewidzieć oczekiwania klienta, pokonać bariery w procesie komunikowania, porozumieć się skutecznie z klientem, przeprowadzić konstruktywną dyskusję, zastosować argumentację racjonalną i emocjonalną do określonej sytuacji, rozwiązać konflikty międzyludzkie, poradzić sobie w trudnych sytuacjach zawodowych, zastosować ogólnie przyjęte normy etyczne, zastosować zasady etyki zawodowej. 2. Materiał nauczania Klasyfikacja potrzeb człowieka i ich charakterystyka. Komunikacja interpersonalna. Język i style komunikowania się. Techniki komunikacji werbalnej i niewerbalnej. Bariery komunikacji. Dyskusja konstruktywna, zasady dyskusji. Rodzaje argumentacji. Konflikt. Rozwiązywanie konfliktów. Negocjacje. Techniki negocjacji. Systemy wartości etycznych. Kodeks etyki zawodowej. 3. Ćwiczenia Prowadzenie z klientem rozmowy bezpośredniej i telefonicznej. Prezentowanie klientowi wybranej oferty zakładu usługowego. Przekonywanie klienta do określonej oferty. 33

34 4. Środki dydaktyczne Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń. Filmy dydaktyczne dotyczące: mowy ciała, autoprezentacji i asertywności, psychologia obsługi klienta, obsługi klienta przez telefon. Programy na płytach CD: Profesjonalna obsługa klienta, Telefon w firmie. Techniczne środki kształcenia. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Jednym z najważniejszych warunków efektywnej działalności usługowej jest właściwa relacja między usługodawcą a usługobiorcą. Kształtowanie umiejętności nawiązywania kontaktów interpersonalnych w oparciu o właściwe rozpoznanie potrzeb i oczekiwań klienta jest głównym celem realizacji programu jednostki. Program jednostki powinien być realizowany przez nauczyciela psychologii. Podczas realizacji programu wskazane jest, aby nauczyciel dążył do ukształtowania następujących postaw: tolerancji, odpowiedzialności za skutki własnych zachowań w kontakcie z drugim człowiekiem, akceptacji zachowań klientów, asertywności, dążenia do profesjonalnego rozpoznawania potrzeb klientów. Przed przystąpieniem do realizacji programu jednostki, nauczyciel powinien dokładnie przeanalizować treści zawarte w programie nauczania, określić związki między podstawowymi pojęciami: potrzeba, kontakt interpersonalny, dyskusja, konflikt, argumentacja, negocjacja, mowa ciała. Na podstawie powyższej analizy powinien dobrać metody nauczania oraz środki dydaktyczne. Dobór odpowiedniej metody nauczania ma służyć osiągnięciu aktywności uczniów na zajęciach. Wśród metod aktywizujących zaleca się: metodę tekstu przewodniego, dyskusję dydaktyczną, ćwiczenia - zajęcia warsztatowe, psychodramę, inscenizację. Zaleca się także wykorzystywanie nowoczesnych środków dydaktycznych, w tym multimedialnych. Wskazane jest wzbogacenie zajęć o prezentację wideokaset lub płyt CD z nagraniami dotyczącymi różnych form treningu umiejętności społecznych. Zasadnicze znaczenie dla kształtowania umiejętności interpersonalnych mają ćwiczenia. Grupy ćwiczeniowe powinny liczyć do 6 osób. 34

35 W trakcie realizacji programu powinno się unikać stresu, szczególnie związanego z ocenianiem, a umiejętności psychologiczne powinny być nabywane w atmosferze zaufania i akceptacji w relacji uczeń - nauczyciel. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno być dokonywane według podanych kryteriów ocen i zgodne z obowiązującą skalą ocen. W procesie sprawdzania o oceniania można zastosować obserwację ukierunkowaną. Obserwując pracę uczniów należy zwrócić uwagę na: stopień opanowania umiejętności, wykorzystanie teorii w praktyce, postawę i zachowanie na zajęciach, stosowanie technik komunikacji werbalnej i niewerbalnej, samoocenę słuchaczy. Poprawność realizacji wykonywanych ćwiczeń należy oceniać zarówno w trakcie, jak i po ich wykonaniu. Należy na bieżąco analizować popełniane błędy oraz pomagać uczniom w poszukiwaniu prawidłowych rozwiązań. Podstawą do uzyskania pozytywnej oceny przez ucznia jest poprawne i samodzielne wykonanie ćwiczeń, zaproponowanych w programie jednostki modułowej. 35