Moduł 1: HigienaH. Higiena. Leonardo da Vinci Forschungsprojekt D/03/B/F/PP Moduł 1, Higiena

Transkrypt

1 Moduł 1: H Zawartość: Podstawy higieny oraz wiedza specjalna związana z higieną w zakresie pralnictwa względnie zakładów włókienniczych świadczących usługi związane z obróbką tekstyliów w celu zapewnienia właściwego wprowadzenia normy EN (RABC-System) odnośnie higieny. 1

2 Podstawy ogólne higieny Hygieia: grecka bogini zdrowia Definicja: Pod pojęciem higieny rozumie się całość wszystkich procedur i wskazówek postępowania w celu zabezpieczenia przed zachorowaniami oraz służących do zachowania zdrowia ludzi i ochrony środowiska, oznacza także profilaktykę, ale nie terapię! 2

3 Określenie pojęć w zakresie higieny Infekcja: osiedlanie i rozmnażanie organizmów patogennych Patogenność: zdolność mikroorganizmów do wywoływania chorób Tworzenie toksyn: zdolność mikroorganizmów do tworzenia substancji toksycznych (endotoksyny, ekzotoksyny) Infekcja utajona: wprowadzone czynniki chorobotwórcze żyją w organizmie bez wywoływania choroby Wirulencja: zdolność mikroorganizmów do inwazji i tworzenia toksyn Okres inkubacji: czas między wniknięciem czynników wywołujących chorobę i występowaniem pierwszych oznak choroby 3

4 Dlaczego potrzebujemy higieny? Ponieważ ustawy, zarządzenia, ochrona konsumentów, odpowiedzialność za produkty i ich bezpieczeństwo wymagają higieny, Ponieważ klient żąda zabezpieczenia jakości (np. HACCP lub Międzynarodowy Standard Żywności), Ponieważ oczekuje tego użytkownik końcowy i chciałby kupować produkty bez wad, Ponieważ ignorancja higieniczna nosi w sobie ryzyko oraz prowadzi do problemów zdrowotnych i socjalnych 4

5 Łańcuch infekcji Źródło infekcji Droga przenoszenia Wrażliwość indywidualna -człowiek -zwierzę - powietrze - żywnościowa (środki spożywcze) - kontakt - przenoszenie (insekty) Infekcja - endogenna (przez sam organizm) - ekzogenna (przez inne źródło) 5

6 Co higiena oznacza? Ochronę przed: chorobami brudem stratami Produktami przynoszącymi straty reklamacjami gniewem Pośpiechem zgodnie z planem!!! 6

7 Przykład ogólnego planu higieny Co Kiedy jak Czym Z czego Kto Powierzchnie robocze Koniec zmiany Natryskiwać, codziennie przecierać świeżą ściereczką, nie wycierać suchą Produkt XY np. z butelki z możliwością natrysku Współpracownik 7

8 indywidualna Biżuteria - powinna zostać zredukowana do minimum, ponieważ może powodować podwyższone niebezpieczeństwo infekcji i obrażeń oraz zwiększone tworzenie się wnęk bakteryjnych Zakażenie bakteryjne: bransoleta pierścionki 8

9 osobista Człowiek jest czynnikiem najbardziej krytycznym! czoło, skóra głowy: 10 6 zarazków na cm 2 ślina, wydzielina z nosa: 10 5 do 10 6 zarazków na cm 2 kichanie: 10 5 zarazków, szybkość około 100 m/s opuszek palca: zarazków na cm 2 ręka: 10 3 bis 10 4 zarazków na cm 2 9

10 Największa ilość bakterii jest przenoszona przez dłonie Obciążenie bakteriami odcisku powierzchni dłoni Czyszczenie rąk i dezynfekcja rąk należą stąd do ważniejszych osobistych środków higieny!!! 10

11 Higieniczna dezynfekcja rąk KIEDY? Przed rozpoczęciem pracy i przed każdym rozpoczęciem pracy od nowa Przed i po powrocie z przerwy (np. stołówka) Po pobycie w toalecie Po wytarciu nosa W miarę osobistej potrzeby -większe rany na dłoniach powinny zostać zabezpieczone opatrunkiem nie przepuszczającym wody 11

12 Plan higieny rąk co? czym? jak? Mycie wstępne przy widocznych, dużych lub pokrytych zabrudzeniami Mydło/lotion do mycia, szczotka lub ewentualnie środki pomocnicze Ręce zgrubnie wytrzeć względnie szczotkować dotąd aż zostaną usunięte widoczne i pokrywające zabrudzenia Mycie rąk Lotion do mycia Ręce dokładnie umyć za pomocą mydła w płynie, potem dokładnie spłukać pod bieżącą wodą! i wytrzeć do sucha czystym ręcznikiem Dezynfekcja rąk Środek do dezynfekcji rąk 3ml koncentratu z zasobnika ściennego wcierać przez 30 sekund w suche!!! ręce Ewentualna pielęgnacja rąk Krem do skóry Dłonie wielokrotnie w ciągu dnia nacierać kremem do pielęgnacji rąk 12

13 Odzież wierzchnia lub ochronna Po rękach, odzież wierzchnia i ochronna jest najczęstszym sprawcą przenoszenia zarazków Strona brudna pralni: np. w szpitalu: po opiece nad pacjentem fartuch ochronny może być solidnie obciążony zarazkami np. w rzeźni: podczas pracy z mięsem fartuch ochronny może szybko ulec zakażeniu przez Salmonellę lub priony Strona czysta pralni: Po kilku godzinach noszenia odzieży szczególnie silnie zakażone są ramiona i okolice brzucha >>>>> Wymagania dotyczące zarówno wymiany bielizny ale także ochrony przed infekcją w pralniach 13

14 Brudne obszary pracy Brudnymi obszarami pracy są: Środki transportu Punkt przyjęcia towaru Magazynowanie produktów wyjściowych Utylizacja odpadów Magazynowanie środków czystości i środków dezynfekujących Pomieszczenia pobytu i przebieralnie Pokoje sanitarne i WC 14

15 Czyszczenie, dezynfekcja, sterylizacja Czyszczenie Dezynfekcja Sterylizacja Definicja Usuwanie brudu Doprowadzić do takiego stanu materiały żyjące lub martwe, w którym nie powodują one infekcji Doprowadzenie do uwolnienia od zarazków Wskazanie Gdy występuje brud i pozostałości, ewentualnie występujące zarazki są apatogenne względnie fizjologiczne lub zawleczenie choroby czy jej przeniesienie jest nieprawdopodobne lub bez znaczenia Gdy nie wystarczy czyszczenie ponieważ występują zarazki patogenne oraz istnieje prawdopodobieństwo ich przemieszczenia Gdy najmniejsza ilość zarazków lub szczególnie odpornych czynników chorobotwórczych mogłaby doprowadzić do infekcji Przykłady Podłoga, obszary sanitarne, ciała Środki do pielęgnacji, bielizna, powierzchnie stykające się z bielizną, zanieczyszczone obszary ciała Instrumenty medyczne 15

16 Czyszczenie brudnych obszarów roboczych Należy przeprowadzić czyszczenie na mokro! Albo tylko wodą pitną lub woda pitną z dodatkiem substancji myjących, które usuwają brud z powierzchni 16

17 Dezynfekcja powierzchni = Usuwanie zarazków chorobotwórczych = zmniejszenie ich rozprzestrzeniania W zależności od stanowiska pracy muszą być podane specyficzne zalecenia odnośnie czyszczenia i dezynfekcji Często obowiązki te przekazywane są firmom zewnętrznym, które są wyspecjalizowane w tych metodach Ważne: Należy zwracać uwagę na czas działania, dozowanie, temperaturę, dla odpowiednich obszarów za pomocą odpowiednich środków 17

18 Ważne podczas dezynfekcji powierzchni Przestrzegać zaleceń ostrożności Stosować rękawice ochronne Usuwać wstępnie duże zabrudzenia Ustalić dozowanie Przestrzegać czasu działania i, gdy podano Wypłukać wodą (jakość wody pitnej)! 18

19 Zwalczanie szkodników Należy zwalczać szkodniki, gdyż szkodniki: Pożerają prawie wszystko Zanieczyszczają produkty Wywołują choroby Rozmnażają się bardzo szybko Są niepokaźne Po wprowadzeniu Systemu RABC muszą być zwalczane 19

20 Praca w zespole I funkcjonuje tylko w zespole, gdy wszyscy pracują według jednakowych reguł!!! Ważność dla wszystkich! Regularne przypominanie! Jednakowe informacje! Wiarygodne kontrole! Wzajemne zaufanie! 20

21 Praca w zespole II Czworo oczu widzi więcej niż dwoje! Zapewnienie bezpieczeństwa przez rozpoznanie zagrożeń: biologiczne (mikroorganizmy, szkodniki) chemiczne (pozostałości chemikaliów) fizyczne (ciała obce jak szkło itp.) 21

22 Kontrole zewnętrzne System-RABC jest kontrolowany corocznie przez kontrolę zewnętrzną Badania odcisku stron wewnętrznych dłoni personelu, powierzchni w pobliżu bielizny oraz wilgotnej i suchej bielizny Kontrola dezynfekującego procesu prania za pomocą bioindykatorów Kontrola wody miejskiej, wody ze studni i/lub wody uzdatnionej 22

23 Badania higieny Badania wody (woda procesowa, ostatnia kąpiel płucząca) : Całkowita liczba bakterii E. coli i bakterii podobnych do coli Bioindykatory (proces prania): Bakterie testowe: Staphylococcus aureus i Enterococcus faecium (według RKI) Badania odcisków (tekstylia, powierzchnie, osoby): Całkowita liczba bakterii, oprócz tego wolnych od zarazków humanopatogennych, z rozróżnieniem ważniejszych zarazków pochodzących od produktów spożywczych (n.p. Salmonella spp., Staphylococcus aureus i Listeria monocytogenes) 23

24 Uregulowania prawne I uregulowania prawne dotyczące pralni przemysłowych: - Zarządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej (Dz.U ) dla pralni większych niż 160 kg/h. Zarządza, aby wyposażenie pralni zawierało: pralnice przelotowe, barierę higieniczną, cyrkulacje powietrza ze strefy czystej do strefy brudnej, śluzę dla personelu między strefą brudną i strefą czystą pralni, komory czyszczenia i dezynfekcji między strefami, zawory wodne i zawory spustowe muszą być szczelne 24

25 Uregulowania prawne II uregulowania prawne w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy - Zarządzenie Ministra Gospodarki z dnia w zakresie BHP Ustala minimum wymagań odnośnie całkowitej wymiany powietrza w pomieszczeniach produkcyjnych oraz oznaczenia przewodów zasilających oraz wysokości ścian, które są poddawane myciu 25

26 Uregulowania prawne III Zalecenia Państwowego Zakładu Higieny odnośnie warunków procesu prania i dezynfekcji bielizny - Specyfikuje środki do dezynfekcji (Ecolab, Diversey i Clovin) -temperaturę procesu prania głównego oc - czas prania głównego od 15 do 20 minut 26

27 Działania ustawowe Największą pretensję do wprowadzenia ustaw, norm i wytycznych odnośnie higieny, jak wynika z doświadczenia, mają klienci! 27

28 Co to jest bielizna szpitalna? Niebezpieczeństwo infekcji zwiększa się w sposób następujący: Szpital (oddziały zakaźne) TBC- obszary epidemii Bielizna domowa Hotele Koszary Zakłady Szpital (normalny) Oddziały szpitalne dzieli się dodatkowo jak następuje 28

29 Co to jest bielizna szpitalna? Szpital Bielizna wysoce zakażona (stacje epidemiologiczne) Bielizna zakażona (Mikrobiologia/Patologia) Bielizna podejrzana o zainfekowanie (poza tym bielizna szpitalna, bielizna domowa) Pralnia Nie może być przejmowana lub poddawana obróbce przez zakłady świadczące usługi w zakresie tekstyliów Dezynfekcja + pranie (dezynfekcja musi być zakończona przed spuszczeniem pierwszej kąpieli piorącej) Dezynfekcyjny proces prania Obecność mikroorganizmów oznacza niebezpieczeństwo! 29

30 Co to jest bielizna szpitalna? Definicja bielizna ze służby zdrowia" według Wskazania higieny szpitalnej i zapobiegania infekcjom :... dotyczy to szczególnie szpitali, domów starców i centrów rehabilitacji o charakterze klinicznym i zakładów operacji ambulatoryjnych..." (Załącznik do p i 6.4 der Wskazania higieny szpitalnej i zapobiegania infekcjom") 30

31 GUV-V V 7y (VBG 7y) Bielizna szpitalna według GUV-V 7y 20. Bielizna szpitalna w rozumieniu tego przepisu BHP oznacza bieliznę, która przypada w udziale podczas kontroli, obróbki, konserwacji i zaopatrzenia chorych w szpitalach jak również domów opieki i domów opieki zdrowotnej Do bielizny szpitalnej zalicza się także bieliznę używaną w laboratoriach medycznych i prosektoriach oraz zainfekowaną bieliznę z innych obszarów Inne obszary obejmują: oddziały zakaźne utrzymania zwierząt doświadczalnych, laboratoria, które przeprowadzają doświadczenia z nowotworzonych kwasów nukleinowych 31

32 Szczepy testowe bakterii Według zaleceń RKI, zarówno Enterococcus faecium jak również Staphylococcus aureus muszą być martwe, jako bakterie testowe na nośnikach bakterii z zawiesiną bakterii we krwi, do sprawdzania dezynfekującego procesu prania: Aby być także pewnym, że są martwe wirusy (wyzwalające żółtaczkę, AIDS i SARS), musi zastosowany zostać metoda dezynfekcji obszaru działania A i B. 32

33 Walidacja dezynfekującego procesu prania Nośniki bakterii z obszaru szpitala (według wskazań RKI) muszą być również stosowane w innych obszarach i będą na przykład użyte na oddziałach środków spożywczych i również do walidacji dezynfekującego procesu prania. 33

34 Koniec modułu 1. ( igiena) nie jest wystarczającym wiedzieć, należy również stosować; nie jest wystarczającym chcieć, należy również czynić." J. W. v. Goethe ( ) 34