Business Growth. Uczmy się dbać o swoje pieniądze. Finanse z ludzką twarzą. Świadome planowanie płynności. Drukarka w firmie

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Business Growth. Uczmy się dbać o swoje pieniądze. Finanse z ludzką twarzą. Świadome planowanie płynności. Drukarka w firmie"

Transkrypt

1 Na drodze do rozwoju małej i średniej firmy Business Growth F I N A N S E Z A R Z Ą D Z A N I E S T R A T E G I E LISTOPAD / GRUDZIEŃ Uczmy się dbać o swoje pieniądze RELACJA ZE SPOTKANIA Z CYKLU ŚNIADANIE Z BUSINESS GROWTH Finanse z ludzką twarzą POLSKA BANKOWOŚĆ SPÓŁDZIELCZA W CZASACH KRYZYSU porad Drukarka w firmie PORADNIK KUPUJĄCEGO Świadome planowanie płynności W Y D A W C A

2 2 Business Growth W raporcie: 4 Uczmy się dbać o swoje pieniądze Śniadanie z Business Growth 5 Fundusze unijne krok po kroku 6 Z bankiem po fundusze unijne 7 Projekty inwestycyjne z dofinansowaniem UE 8 Finanse z ludzką twarzą 9 Razem na kryzys i prosperitę Rozmowa z Mirosławem Potulskim, prezesem Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. 9 Zablokowany rozwój 10 Świadome planowanie płynności 10 Produkty bankowe na miarę potrzeb 11 Dostosować się do potrzeb 11 Ryzyko w firmach budowlano- -montażowych 12 Branża nie mówi jeszcze nie 13 W poszukiwaniu nowych kierunków 14 Optymalizacja kosztów dzięki informatyce Rozmowa z Pawłem Przedpełskim, dyrektorem sprzedaży firmy Sage 14 Istnieć w sieci Rozmowa z Dorotą Zdun-Angotti, prezesem Kompass Poland 15 Tania telefonia 16 Informatyzacja inwestycja w oszczędność 17 Koszty nie do ukrycia 19 Optymalny wybór poradnik kupującego 19 Drukarki dla firm Czytaj on-line oraz w serwisie na: Wydawnictwo: Boston Media Sp. z o.o. Partner Zarządzający: Marek Bonecki, marek.bonecki@bostonmedia.com.pl Redakcja: Grzegorz Stech Grafika i skład: Beata Kowalska Druk: Presspublica Sp. z o.o. Adres Redakcji: ul. Pruszkowska 17, Warszawa, tel , fax , kontakt@bostonmedia.com.pl PATRON MEDIALNY: Banki spółdzielcze przechodząc okres transformacji przerobiły kryzysowe sytuacje i wywalczyły sobie samodzielność. Mirosław Potulski, prezes Zarządu Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. str. 9 Co dwie głowy, to nie jedna? Andrzej Arendarski, prezes Krajowej Izby Gospodarczej, wiceprezes Eurochambres Wraz z odejściem Adama Szejnfelda z funkcji wiceministra gospodarki, pojawiło się pytanie, kto dokończy reformę prawa gospodarczego w Polsce. Wszystko wskazuje na to, że przynajmniej na pewien czas, reformatorskie centrum dowodzenia zostanie przeniesione z resortu gospodarki do Sejmu. W odsuniętej przez dłuższy czas na boczny tor lokomotywie o nazwie Komisja Przyjazne Państwo wraz z powrotem jej przewodniczącego Janusza Palikota, znowu zaczęto palić w kotłach. Daje to pewne nadzieje, że jej prace na nowo ruszą pełną parą. Tym bardziej, że węgla dla prac Komisji w postaci absurdalnych przepisów nie brakuje, a rząd i parlament co rusz dorzucają coś od siebie. Komisja będzie miała nie jednego, a dwóch maszynistów do przywróconego na funkcję przewodniczącego komisji Janusza Palikota dołączy zdymisjonowany wiceminister gospodarki Adam Szejnfeld, który zostanie wiceprzewodniczącym. Duet dwóch najpopularniejszych reformatorów polskiego prawa gospodarczego ma wspólnie zająć się usuwaniem absurdalnych przepisów, utrudniających życie nie tylko przedsiębiorcom. Wydawać by się mogło, że polski biznes nie mógłby oczekiwać lepszej wiadomości po reformatorskim super duecie, pracującym w jednej komisji, można oczekiwać tylko samych sukcesów w zwalczaniu złego prawa. Mam jednak pewne wątpliwości, co do łącznia dwóch silnych i znanych osobowości w jednej komisji. I nie chodzi tu wcale o obawy, że potwierdzi się Wraz z odejściem Adama Szejnfelda z funkcji wiceministra gospodarki, pojawiło się pytanie, kto dokończy reformę prawa gospodarczego w Polsce znane przysłowie: Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść. Jedzenia w postaci efektów prac komisji raczej nie powinno zabraknąć. Uważam jednak, że charyzma Nawet w niewielkiej firmie można uzyskać istotne optymalizacje kosztów bezpośrednich, czasu pracy i nakładów osobowych. str. 14 Paweł Przedpełski, dyrektor sprzedaży firmy Sage i autorytet tylko jednej ze wspomnianych postaci w zupełności wystarczy, aby popchnąć do przodu prace komisji. Znacznie lepszy dla polskich przedsiębiorców były sprawdzony już kiedyś duet: Janusz Palikot w Przyjaznym Państwie, a Adam Szejnfeld w Ministerstwie Gospodarki. Mam nadzieję, że doczekamy się jeszcze powrotu do takiego układu. Jak wiemy, kadrowe ruchy, w wyniku których Adam Szejnfeld wylądował w Komisji Przyjazne Państwo są konsekwencją tzw. afery hazardowej, a nie przemyślanej strategii reformowania polskiego prawa gospodarczego, która zakładałaby współdziałanie obu polityków w pracach komisji, zgodnie z zasadą: co dwie głowy, to nie jedna. Jest jednak i pozytyw Adam Szejnfeld trafił do Przyjaznego Państwa, a mógł np. do komisji kultury...

3 BEZ UKRYTYCH KOSZTÓW drukuj kopiuj skanuj faksuj Zakup drukarki albo urządzenia MFP, nie oznacza końca Twoich wydatków związanych z drukowaniem i kopiowaniem. Wielu użytkowników tych urządzeń nie zdaje sobie sprawy z kosztów eksploatacji przekraczających wielokrotnie cenę zakupu. Te ukrywane przez większość producentów koszty wpływają na wzrost obciążenia budżetów wielu przedsiębiorstw. Z urządzeniami Kyocera możesz jednak czuć się bezpiecznie. Wykorzystując unikalną technologie ECOSYS, drukarki oraz MFP Kyocera zawierają komponenty o długiej żywotności, wpływające na wysoką niezawodność i oszczędność. Urządzenia te produkują mniejszą ilość odpadów niż produkty konkurencyjne i oferują najniższy na rynku całkowity koszt posiadania (TCO). Unikaj nieprzyjemnych niespodzianek. Wybierz Kyocerę. Kontakt: Arcus S.A. Dystrybutor KYOCERA MITA w Polsce tel. (22) , KYOCERA MITA Europe B.V. KYOCERA MITA Corporation

4 4 Business Growth Uczmy się dbać o swoje pieniądze Zatory płatnicze były, są i będą utrapieniem przedsiębiorców. Pytanie tylko, jak wielką skalę przybiorą w życiu gospodarczym kraju. Nierzetelni kontehenci, którzy za dziwnym przyzwoleniem społecznym w nieskończoność odkładają należne fimom płatności, niejednokrotnie są motorem upadku przedsiębiorstw. W dobie kryzysu spora grupa nieuczciwych przedsiębiorców nagminnie wykorzystuje czyjeś nalezności do poprawienia swojej płynności finansowej. Na Śniadaniu z Business Growth, mamy nadzieję cyklicznym już wydarzeniu, na ten temat dyskutowaliśmy wraz z zaproszonymi goścmi w siedzibie Business Centre Club. Grzegorz Stech zagrożenia, że sprzedający nie otrzyma płatności. Krzysztof Ostrowski, dyrektor Biura Interwencji Business Centre Club: Mówiąc o zatorach trzeba rozróżnić małe, średnie i wielkie przedsiębiorstwa. Zdecydowanie wielkim przedsiębiorstwom, nawet jeśli mają jakiś zator, jest łatwiej. Łatwiej jest im wziąć kredyt, ściągnąć należność, zatrudnić renomowaną kancelarię czy firmę windykacyjną. W małych czy średnich przedsiębiorstwach często jest tak, że gdy jeden projekt nie wychodzi i następuje miesiąc czy dwa opóźnienia w płatności, nad przyszłością firmy pojawia się już znak zapytania. W lutym tego roku BCC uruchomiło specjalny pakiet antykryzysowy, którego podstawowym zadaniem była pomoc przedsiębiorstwom w dobie spowolnienia gospodarczego. Od stycznia tego roku przedsiębiorstwa coraz częściej dzwoniły do Klubu z wieloma różnymi prośbami, a spraw związanych z problemem kredytów i nieściągalnych należności było coraz więcej. Czasem był to dla firm średni problem, czasem jednak bardzo duży. W niektórych przypadkach opóźnienia sięgały wielu miesięcy. Ostatnio przeprowadzona przez BCC ankieta wśród firm członkowskich wskazała, że problem dla wielu firm jest wymuszanie przez duże grupy zagraniczne odległych terminów płatności. Wiele firm wskazywało na wymuszane terminy płatności rzędu 120,a nawet 180 dni. Wszystko to wskazuje, że obecnie dla małych i średnich przedsiębiorstw ściąganie należności na czas jest jedną z podstawowych spraw. Skąd biorą się zatory płatnicze? Artur Wiśniewski, dyrektor ds. Rozwoju Euler Hermes Zaządzanie Ryzykiem: Właściwie z dwóch rzeczy. Ze wiadomego działania niektórych rzedsiębiorców i to jest część roblemów, które się pojawiają odzyskiwaniem należności czy eż zapłatą za faktury ale to jest arginalna część natomiast iększość zatorów płatniczych ierze się z niedobrego podejcia do zarządzania ryzykiem, jak prowadzenia biznesu. Artur Wiśniewski Artur Nawrocki, starszy kierownik Działu Ubezpieczeń Majątkowych i Finansowych TUiR Warta SA: Zatory pojawiają się w konsekwencji przyzwolenia i ze świadomego działania, pomimo umawiania się na zapłatę z odroczonym terminem modne stało się niedotrzymywanie tego terminu. Są branże gdzie jest to niestety standardem i przez długi czas przedsiębiorcy nie reagowali na takie działania. Doszliśmy do momentu, kiedy ci spóźniający się płatnicy stwierdzili, że skoro mogą przedłużać terminy płatności na dni, to dlaczego nie wydłużyć ich jeszcze bardziej. A. W.: Mam bardzo dużo takich przykładów, które pokazują, jak mało jeszcze jest świadomości wśród małych polskich firm. Dostaję na przykład prośbę o interwencję czy o odzyskanie należności wynikających z transportu z przeterminowaniem dni, gdzie wcześnie kompletnie przedsiębiorcy nie podejmowali żadnych kroków zaradczych, a teraz proszą nas o odzyskanie należności. Jeżeli mamy taką świadomość przedsiębiorców, to niestety te zatory muszą gdzieś powstawać. Dr Lech Giliciński, partner w kancelarii White & Case: Mamy do czynienia ze swoistą kulturą niepłacenia, z przyzwoleniem społeczności gospodarczej, by nie płacić. Zauważam również, że tacy przedsiębiorcy w ten sposób leczą swój brak płynności wybierają słabszych kontrahentów i im nie płacą. Silniejszym firmom są zmuszeni płacić, przeważnie z obawy o zerwanie relacji biznesowych. Dr Lech Giliciński Artur Nawrocki Krzysztof Ostrowski Myślę, że czas kryzysu pomógł w takim rozumowaniu ratujmy swoją płynność kosztem innych. A.N.: W czasie kryzysu pojawił się problem z dostępem do kredytów obrotowych, co w wielu przypadkach ma wpływ na problemy z terminowym regulowaniem należności. Ale też wielu przedsiębiorców wykorzystując aktualna sytuację i hasło kryzys odwleka terminy płatności. A.W.: Często słyszę, że firmy nie chcą oddać do firmy windykacyjnej czy kancelarii swojego klienta, bo to jest ich żywiciel i boją się utraty kontraktu. Ja to nazywam rozdawnictwem, a nie sprzedażą. A.N.: W ostatnim czasie widać, że firmy, które miały wypracowane skuteczne procedury, zaczęły je omijać. Rok czy dwa lata temu jeśli ktoś nie płacił, był odcinany od dalszej możliwości zakupu, natomiast teraz dalej ta sprzedaż się odbywa, pomimo Jak Panowie oceniacie czy większe problemy z odzyskaniem swoich należności mają małe firmy w relacjach biznesowych w ramach swojego sektora, czy w relacjach z dużą firmą? L.G.: Negatywne zjawiska, które się zdarzają w tym segmencie polegają na tym, że duże firmy rzeczywiście wydłużają jednostronnie warunki terminów płatności, w jakiś sposób wykorzystując swoja przewagę gospodarczą. Ale na pewno w Europie Zachodniej jest znacznie gorzej. A.W.: Duże firmy faktycznie wymuszają dłuższe terminy płatności, ale prędzej czy później płacą. Czyli w relacji długofalowej opłacalne jest dla takiego małego przedsiębiorcy utrzymanie dobrych relacji z dużym odbiorcą. W tej chwili wszyscy robią wszystko, aby utrzymać poziom sprzedaży i jeszcze przy okazji wygenerować zysk. Duże firmy, żeby nie stracić choćby zaufania banków, zrobią wszystko, żeby zapłacić później przed-

5 Business Growth 5 siębiorcom, a dla nich często jest to być albo nie być. Jeśli mówimy o firmach bardzo dużych, z pierwszej setki polskich firm, to zastanówmy się, co robią mniejsi. Robią to samo i pewnie na jeszcze większą skale, bo mają mniejsze możliwości pozyskiwania środków własnych, w związku z tym kredytowanie się dostawcami jest najlepszą i najtańszą formą kredytu. L.G.: Jeżeli mówimy o takiej firmie, która notorycznie nie płaci, która swój brak płynności leczy tworzeniem zatorów płatniczych, to prawdopodobnie członkowie zarządu tej firmy już są na bakier z prawem upadłościowym, z kodeksem spółek handlowych, a może i z kodeksem karnym. A.N.: Uważam, że dobrym sposobem na zabezpieczenie się od zjawiska zatorów jest na przykład zawarcie umowy ubezpieczenia kredytu kupieckiego. Podmiot, którego działalność opiera się na odroczonych terminach płatności zgłasza do ubezpieczenia swoich kontrahentów, dla których są nadawane limity kredytowe, w ramach których zabezpieczane są transakcje. To gwarantuje, że towarzystwo ubezpieczeniowe przy współpracy z wyspecjalizowaną firmą windykacyjną w odpowiednim momencie podejmie działania, które pozwolą na zminimalizowanie ryzyka nie uzyskania płatności. A.W.: Ubezpieczenie jest stotnym elementem zabezpieczenia w dobie kredytu, ale niestety, ubezpieczyciele patrzą w tym momencie nie przez różowe okulary, ale przez pryzmat tego, co dzieje się na rynku. Elastyczność w przyznawaniu limitów kredytowych jest zdecydowanie niższa w tej chwili niż rok temu. Czyli koło się zamyka. A.W.: Niekoniecznie, mówię tu o ubezpieczycielach, którzy kompletnie wycofują się z rynku i na ślepo wycinają wszystkie limity kredytowe. Wówczas to rzeczywiście problem dla firm, które liczyły na ochronę w każdym momencie. Jeszcze gorzej maja te firmy, które kompletnie nie wykorzystują narzędzi oceny ryzyka, co w dzisiejszych czasach graniczy z samobójstwem. To znaczy, że nie odrobiły lekcji z początku dekady? A.W.: Tak, czasy prosperity powodują, że w firmach bardzo mocno poluzowuje się polityka wewnętrzna firm, do głosu dochodzi stanowisko działu sprzedaży jako tej najważniejszej rzeczy w firmie. Ponowne zaostrzenie procedur następuje w momencie, gdy firma się sparzy. K.O.: Zgadzam się, że sprzedaż jest wtedy, gdy pieniądze faktycznie wpłyną na konto firmy. Często jest natomiast tak, że działy sprzedaży wypychają towar i nic ich więcej nie obchodzi. Dostają premie, nawet jeśli za towar czy usługi pieniądze jeszcze nie spłynęły. A czasami się zdarza, że nigdy ich firma nie zobaczy. Zastanawiam się, czy roblem kondycji finansowej firm nie leży po trosze w specyfice systemu podatkowego. Mamy zasadę memoriałową płacenia podatków, a co byłoby, gdyby zastąpić ją kasową? Płacę podatek wtedy, gdy ktoś zapłaci mi moje faktury. L.G.: Obawiam się, że zmiany w tym kierunku oznaczałyby istotne problemy dla systemu fiskalnego w Polsce. Ten system jest tak skonstruowany, że gdy przedsiębiorca wystawia fakturę, to niejako systemowi fiskalnemu oznajmia, że zaczął się jakiś fragment jego działalności gospodarczej i wierzy w to, wystawiając fakturę, że dostanie płatność na czas, a w związku z tym odprowadza podatek. Tak naprawdę jeśli od tych faktur miałby nie zostać zapłacony podatek, to cały problem zatorów zostałby przerzucony na system fiskalny. Jest jeszcze druga strona medalu. Przedsiębiorca, który dostaje taką fakturę, tak naprawdę w nieuczciwy sposób zakładając że z góry wie, że nie zapłaci na czas - wrzuca od razu fakturę w koszty i poprawia swój bilans. Może warto zastanowić się, czy czegoś z tym nie zrobić? Wnieśmy może trochę optymizmu do rozmowy. Biuro Informacji Gospodarczej Infomonitor ogłosiło, że w październiku zmniejszyła się liczba firm, które nie otrzymują należności na czas. A.W.: Nie zgadzam się z tym optymizmem. Takie dane wynikają stad, że zmniejszyła się liczba transakcji na rynku. To przekłada się na potencjalną liczbę niezapłaconych faktur. L.G.: A mi Pana opinia nasunęła inne pytanie - jak długo potrwa jeszcze kryzys? Te perspektywy nie są takie różowe, dużo firm w Polsce było dość skutecznych w cięciu kosztów, a z drugiej strony w planowanym ograniczaniu swojej działalności przy jednoczesnym finansowaniu jej ze środków wewnętrznych. Jak długo tak może to funkcjonować, nie wiem. Historycznie gospodarka rozwijała się w dużej mierze za pomocą finansowania ze strony banków. Tego nadal nie ma, zapewne niebawem zacznie się pojawiać, ale banki będą bardziej selektywne i inaczej będą mierzyć ryzyko. Jeśli firma zje swoje środki własne, nie dostanie finansowania zewnętrznego to pozostanie jej albo upadek, albo restrukturyzacja A.W.: Albo finansowanie się dostawcami L.G.: Właśnie, tylko że wtedy znów mamy do czynienia z efektem domina. K.O.: Patrząc na ilość spraw związanych z nieterminowymi płatnościami, z jakimi zwracają się do mnie przedsiębiorcy członkowie BCC, obecnie jest ich znacznie mniej niż w pierwszych miesiącach tego roku. Ale obawiam się, że faktycznie może to być spowodowane zmniejszeniem ilości transakcji. Fot. A. Cynka Fundusze unijne krok po kroku W ramach perspektywy finansowej , do Polski trafić ma aż 67 mld euro, z czego znaczna kwota przeznaczona jest dla przedsiębiorców. Część środków została już wprawdzie rozdysponowana, ale cały czas przed firmami stoi szansa pozyskania wsparcia finansowego na planowane inwestycje, prace badawcze czy szkolenia. Warto prześledzić, jak z punktu widzenia przedsiębiorcy starającego się o dofinansowanie planowanej inwestycji wygląda proces pozyskiwania funduszy europejskich i na jaką pomoc ze strony firm doradczych i instytucji finansowych może on liczyć. Do kogo się zwrócić? Myśl o aplikowaniu o fundusze europejskie pojawia się zazwyczaj u przedsiębiorcy w kontekście konkretnej, zaplanowanej już inwestycji. Często jednak wiedza przedsiębiorcy na temat programów pomocowych jest zbyt mała, aby samemu ocenić, czy projekt ma realne szanse na uzyskanie wsparcia. Na tym etapie przedsiębiorca musi zatem podjąć decyzję, czy będzie się starał samodzielnie zapoznać z zasadami działania dostępnych programów pomocowych, czy też skorzysta z usług wyspecjalizowanej w tej dziedzinie firmy doradczej. Praktyka pokazuje, że samodzielne ubieganie się o wsparcie unijne często wymaga od przedsiębiorcy utworzenia specjalnego stanowiska i zatrudnienia odpowiednio wykwalifikowanego pracownika. Dlatego też duża część przedsiębiorców decyduje się na skorzystanie z pomocy zewnętrznych firm doradczych. Najważniejsza aplikacja Najważniejszym etapem procesu ubiegania się o wsparcie jest przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej, czyli wniosku o dofinansowanie wraz z załącznikami. Pomimo uproszczeń, które zostały wprowadzone w tym zakresie w ostatnich latach, ilość wymaganych dokumentów jest nadal duża, a ich przygotowanie wymaga znacznego nakładu pracy. Przystępując do współpracy Pomimo dużej atrakcyjności finansowania inwestycji ze środków europejskich, ich pozyskanie nadal nie jest łatwe. Firmy nie posiadające stosownego doświadczenia i odpowiednio wykwalifikowanej kadry mogą mieć spore problemy z prawidłowym przygotowaniem dokumentacji konkursowej Jacek Zimoch, PricewaterhouseCoopers z firmą doradczą przedsiębiorca musi mieć świadomość, że nie zwolni go to całkowicie z wszelkich obowiązków związanych z przygotowaniem dokumentacji konkursowej. Praca doradców w dużej mierze polega bowiem na korzystaniu z informacji przygotowanych przez przedstawicieli firmy zainteresowanej uzyskaniem dofinansowania. Najważniejszymi dokumentami aplikacyjnymi są oczywiście wniosek o dofinansowanie oraz Biznes Plan, pokazujące szczegółowy opis sytuacji wnioskodawcy, opis planowanej inwestycji (jej celów, uzasadnienia realizacji, zastosowanych w jej ramach technologii), kalkulację kosztów projektu, wnioskowanej dotacji oraz rezultatów inwestycji. Warto, żeby deklaracje spółki umieszczone w dokumentacji konkursowej znalazły swoje potwierdzenie w niezależnych opiniach i dokumentach dołączonych do wniosku. Doświadczony doradca może oczywiście ułatwić otrzymanie opinii od stosownej jednostki badawczej lub nawet uczestniczyć w jej przygotowaniu. Jeśli zaś chodzi o potwierdzenie źródeł finansowania projektu, tutaj z pomocą przyjdzie instytucja finansowa, która po weryfikacji projektu zgodzi się wydać przedsiębiorcy promesę kredytową (lub leasingową), potwierdzającą zdolność finansową przedsiębiorcy do realizacji planowanej inwestycji. Dokumentacja i realizacja Po skompletowaniu dokumentacji, rolą doradcy jest dopilnowanie, aby została ona podpisana i opieczętowana zgodnie z wymogami formalnymi oraz w odpowiednim terminie dostarczona do stosownej instytucji większość firm doradczych gwarantuje bowiem poprawność formalną przygotowywanych przez siebie dokumentów. Potem pozostaje już tylko oczekiwanie na wyniki oceny Wniosku. W przypadku negatywnego wyniku oceny, doradcy zazwyczaj pomagają w przygotowaniu protestu, odwołania, a docelowo nawet skargi do sądu administracyjnego. Jeśli natomiast wynik oceny jest korzystny, przedsiębiorca zostaje zaproszony do podpisania umowy o dofinansowanie. Na życzenie przedsiębiorcy, firma doradcza może udzielić pomocy i na tym etapie. Doświadczenie pokazuje bowiem, że aby podpisać umowę o dofinansowanie, przedsiębiorca musi dostarczyć do stosownej instytucji kolejny zestaw dokumentów, których zdobycie często nie jest łatwe. Również po podpisaniu umowy, na beneficjencie ciążyć będą obowiązki związane z odpowiednim udokumentowaniem i rozliczeniem inwestycji. Pomimo dużej atrakcyjności finansowania inwestycji ze środków europejskich, ich pozyskanie nadal nie jest łatwe. Szczególnie przedsiębiorstwa nie posiadające stosownego doświadczenia i odpowiednio wykwalifikowanej kadry mogą mieć spore problemy z prawidłowym przygotowaniem dokumentacji konkursowej. Z tych też względów, usługi świadczone przez istniejące na rynku firmy doradcze cieszą się sporym powodzeniem. Mikołaj Wietrzny, konsultant, PricewaterhouseCoopers, biuro w Poznaniu Jacek Zimoch, konsultant, PricewaterhouseCoopers, biuro we Wrocławiu

6 6 Business Growth Z bankiem po fundusze unijne Większość banków nadal chce udzielać kredytów unijnych. Kredyt na inwestycję współfinansowaną z funduszy unijnych obarczony jest mniejszym ryzykiem, co w obecnych czasach jest szczególnie ważne dla banków. Na pewno zyskają na tym sami przedsiębiorcy, którzy ubiegają się o dotacje. Dotacje unijne, które mogą stanowić istotny impuls w rozwoju przedsiębiorstw, nie są źródłem finansowania procesu realizacji projektu. To środki, które pojawiają się na rachunku firmy po zrealizowaniu całości projektu i jego skutecznym rozliczeniu. Ważne zatem, by stworzyć odpowiedni mechanizm finansowania, który przeważnie opiera się na finansowaniu Wsparcie dla małych zewnętrznym. Banki zdają się być naturalnym partnerem w obsłudze środków, jakie trafiają do Polski z unijnej kasy. Tym bardziej, że z ich strony przedsiębiorcy mogą liczyć nie tylko na samo finansowanie, ale również na szereg wartości dodanych. Być może również i z tych powodów tylko co trzeci przedsiębiorca ubiegający się o dotacje nie skorzystał z finansowania bankowego, wybierając środki własne bądź inne formy finansowania. Bank w procesie ubiegania się o dotacje (działania pozafinansowe) Dawid Galus, Główny Specjalista ds. Funduszy Unijnych, Zespół Funduszy Unijnych, Departament Finansowania Agrobiznesu, Bank BGŻ Piotr Kunicki, Menedżer produktu w departamencie rozwoju oferty dla mikro firm oraz małych i średnich przedsiębiorstw w Fortis Bank Polska SA, Grupa BNP Paribas Wyższy poziom ryzyka prowadzenia działalności gospodarczej w ostatnich miesiącach spowodował, iż banki bardziej wnikliwie niż przed pojawieniem się obecnego spowolnienia gospodarczego analizują sytuację firm przed podjęciem decyzji kredytowej. Dostrzegając potrzeby i oczekiwania wszystkich uczestników rynku zarówno dużych firm, jak również tych zaliczanych do segmentu MSP oraz mikroprzedsiębiorstw, celu uzyskania źródeł finansowania w przypadku naszego Banku podpisaliśmy umowę z Bankiem Gospodarstwa Krajowego w zakresie gwarancji i poręczeń spłaty kredytów udzielanych w ramach realizacji rządowego programu wspierania przedsiębiorczości. Wartym podkreślenia jest fakt, że o poręczenie czy gwarancję indywidualną w ramach tego programu mogą się starać wszystkie podmioty, które realizują projekty służące rozwojowi przedsiębiorczości, w tym również przedsięwzięcia i kontrakty współfinansowane ze środków Unii Europejskiej. Warto również zwrócić uwagę, że obecnie w wyniku konkurowania o małe i średnie przedsiębiorstwa banki coraz częściej decydują się na świadczenie usług firmom z sektora MSP, bazując na rozwiązaniach które jeszcze do niedawna zarezerwowane były dla dużych podmiotów gospodarczych. W tym kontekście proponowane mniejszym firmom w coraz szerszym zakresie doradztwo finansowe obejmujące również specjalistów od funduszy unijnych jest dobrym przykładem. Dotacje unijne te słowa działają jak magnes na przedsiębiorców, którzy planują inwestycje w sferze produkcyjnej i usługowej, są w trakcie przygotowywania studiów wykonalności czy gromadzą niezbędne zezwolenia. Jednak skomplikowane procedury ubiegania się o unijne euro powodują, że nie zawsze przedsiębiorca pamięta o wszystkich aspektach gwarantujących prawidłowy przebieg procesu aplikowania o środki z UE. W takiej sytuacji nieodzowną pomocą służy bank, którego rola nie ogranicza się tylko do zapewnienia środków na rachunku na etapie prefinansowania inwestycji. Zaangażowanie instytucji finansowej uzależnione jest od podejścia realizacyjnego beneficjenta. W przypadku podmiotów, które zamierzają skorzystać z pomocy przy sporządzaniu dokumentacji aplikacyjnej, bank dokonuje wstępnej analizy projektu pod kątem możliwości uzyskania wsparcia z funduszy UE. Może wskazać program czy działanie, z którego potencjalny klient ma szansę skorzystać oraz przedstawia podstawowe zasady ubiegania się o wsparcie. Przedstawia bankowe źródła finansowania inwestycji realizowanej przy wsparciu UE, jak również proponuje inne produkty finansowe, przydatne w procesie aplikacji o środki UE (rachunki, gwarancje, poręczenia, akredytywy). Może również przygotować wstępny montaż finansowy realizacji projektu. Kolejnym etapem jest wskazanie firmy doradczej (z katalogu firm, z którymi bank współpracuje), która na zlecenie klienta przygotuje dokumentację aplikacyjną projektu, a następnie rozliczy (opcjonalnie) otrzymaną dotację. Taka forma współpracy wynika z faktu, iż bank nie zajmuje się przygotowaniem dokumentacji aplikacyjnej dla swoich klientów. Korzyści zawierania współpracy między bankiem a firmami doradczymi są obustronne. Zarówno bank, jak i firma doradcza, zwiększają kanały dystrybucji swojej oferty, a tym samym zwiększają wolumen sprzedawanych produktów i usług oraz zapewniają kompleksową obsługę swoim klientom. Wsparcie na wielu frontach Możliwość funkcjonowania i rozwoju sektora przedsiębiorstw zawsze, a w obecnych warunkach w szczególności to kwestia dostępu firm do źródeł finansowania ich działalności zarówno bieżącej jak również inwestycyjnej. Przy realizacji projektów z wykorzystaniem funduszy unijnych ma to szczególne znaczenie z uwagi na przeważnie wyższy poziom zaangażowania niezbędnego do realizacji danej inwestycji lub kontraktu. Choć akcje kredytowe w polskich bankach mocno wyhamowały, kredytowanie związane z funduszami unijnymi nadal wydaje się być na uprzywilejowanej pozycji. Banki mając do wyboru tradycyjne kredyty a unijne, z reguły wybierają te drugie. Oczywiście nie można popadać tu w skrajny optymizm, że uzyskamy pomoc instytucji finansowych przy każdym składanym projekcie, również i tutaj działa zasada doboru środków do istniejącej sytuacji gospodarczej. Na pewno jednak dobre projekty mogą liczyć na poważne wsparcie ze strony banków. I mowa tu o szerokim spektrum wsparcia. Różne formy pomocy Przede wszystkim jednak wszystko musi zacząć się od samego przedsiębiorcy. Precyzyjna identyfikacja przedmiotu inwestycji to punkt wyjścia. Tutaj niestety żaden bank nie pomoże przedsiębiorcy, jeśli ten nie będzie wiedział, co chce i jaki jest cel projektu. Pierwsze wsparcie ze strony instytucji zewnętrznych banku czy firmy doradczej, polega na dokładnej analizie projektu pod kątem spełnienia kryteriów, jakie stawia dany program unijny. Ważnym wsparciem jest również analiza i weryfikacja kwalifikowanych kosztów projektu. Niektóre instytucje finansowe udzielają wsparcia nie tylko w zakresie standardowego kredytu pomostowego, ale finansują cały projekt, łącznie z kosztami kwalifikowanymi nie objętymi dotacją unijną jak i kosztami niekwalifikowanymi. W niektórych programach unijnych beneficjenci już na etapie składania aplikacji o W jaki sposób bank może wspierać przedsiębiorcę? Przeprowadzić analizę inwestycji pod kątem możliwości uzyskania wsparcia unijnego i przygotować wstępny montaż finansowy projektu Przygotować dokumentację aplikacyjną, czyli wniosek o dofinansowanie i biznesplan, a także na tym etapie wskazać rekomendowaną przez siebie firmę doradczą i co najważniejsze udzielić promesy kredytowej Na etapie finansowania udzielić kredytu dostosowanego do potrzeb przedsiębiorcy oraz wymaganych poręczeń Pomóc w realizacji projektu poprzez prowadzenie rachunku projektu, monitorowaniu projektu, zarządzaniu nim aż do pełnego rozliczenia środków. dotację muszą przedstawić dokumenty potwierdzające posiadanie środków finansowych niezbędnych do realizacji projektu. W sytuacji, Pierwsze wsparcie ze strony instytucji zewnętrznych banku czy firmy doradczej, polega na dokładnej analizie projektu pod kątem spełnienia kryteriów, jakie stawia dany program unijny 67 mld tyle euro trafi do Polski w ramach funduszy w latach gdy przedsiębiorca z góry decyduje się na współpracę z bankiem, stamtąd też otrzymuje promesę kredytową. Tu uwidacznia się pozytywny aspekt współpracy z instytucją bankową w niektórych programach firmy zwalniane były z oceny finansowej projektu za fakt posiadania promesy bankowej. Wielu przedsiębiorców nie posiada wystarczających środków własnych, będących warunkiem do ubiegania się o dotację w większości programów unijnych. Tu również firma może liczyć na pomoc instytucji bankowych, które mogą udzielić specjalnego kredytu długoterminowego na zabezpieczenie wkładu własnego do projektu. Pomoc banków może więc przybierać różne formy i nikt nie może im tu odebrać palmy pierwszeństwa w tworzeniu kompleksowej obsługi beneficjentów unijnych. Nie oznacza to jednak, że zawsze jest tak różowo. Z badań prowadzonych przez Centrum Badań Marketingowych INDI- CATOR i Warszawski Instytut Bankowości Sektor wynika, że przedsiębiorcy narzekają na wydłużające się procedury, co przekłada się na spadek zadowolonych ze współpracy z bankami. Należy jednocześnie zdawać sobie sprawę, że w dobie zachwiania gospodarczego nic nie jest i nie będzie takie samo jak kiedyś GAG Więcej o pozyskiwaniu funduszy unijnych czytaj i oglądaj w serwisie

7 Business Growth 7 Okiem eksperta Projekty inwestycyjne z dofinansowaniem UE Punktem wyjścia do rozważań na temat finansowania projektów unijnych z wykorzystaniem produktów bankowych jest: zdefiniowanie beneficjenta, wyodrębnienie głównych etapów w procesie aplikowania, właściwa interpretacja uregulowań formalno-prawnych charakterystycznych dla danego działania pomocowego. Te czynniki determinują wybór odpowiedniego produktu i zastosowanie go w określonym, najbardziej optymalnym momencie. Należy pamiętać, że finansowanie inwestycji unijnej wymaga szczególnej współpracy między beneficjentem, bankiem i firmą doradczą (opcjonalnie), a czasami również instytucją wdrażającą dane działanie. Obserwując proces wdrażania funduszy unijnych w Polsce w ostatnich miesiącach widać wyraźnie, że oferta unijna musi być przede wszystkim kompleksowa i elastyczna. Wprowadzenie zmian w systemie dystrybucji środków unijnych wymaga od banków ciągłego ulepszania i modyfikacji istniejących już instrumentów. Mowa tu przede wszystkim o wprowadzonym systemie zaliczkowania projektów unijnych. Kolejną rzeczą, ważną z punktu widzenia beneficjenta, jest drastyczna zmiana sytuacji gospodarczej, która powoduje, że w wyniku różnic kursowych rzeczywista kwota inwestycji jest niejednokrotnie zdecydowanie wyższa, co wymaga zaciągnięcia kredytu w wyższej kwocie bądź aneksowania umowy kredytowej. Coraz większą rolę zaczynają odgrywać również gwarancje bankowe wymagane przez instytucje wdrażające w sytuacji, gdy beneficjent korzysta z systemu zaliczkowego, a transza zaliczki przekracza 10 mln zł. Wszystkie powyższe elementy Bank BGŻ stara się uwzględniać w swojej ofercie produktowej kierowanej do beneficjentów środków UE. Kredyty unijne w ofercie banku to kredyt Agro Unia współfinansujący inwestycje realizowane w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata oraz kredyt BGŻ Unia kierowany do beneficjentów Regionalnych Programów Operacyjnych, Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka oraz Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Dają one możliwość wykorzystania unijnej dotacji jako formy zabezpieczenia w postaci cesji wierzytelności z tytułu dofinansowania, możliwość uwzględnienia wpływów z tytułu dofinansowania na etapie badania zdolności kredytowej klienta Finansowanie inwestycji unijnej wymaga szczególnej współpracy między beneficjentem, bankiem i firmą doradczą (opcjonalnie), a czasami również instytucją wdrażającą dane działanie Dawid Galus, Bank BGŻ oraz obniżony wkład własny na poziomie 15 proc. Dodatkowym atutem jest długi okres kredytowania do 15 lat, co jest szczególnie ważne przy inwestycjach w odnawialne źródła energii współfinansowanych w ramach Programu Infrastruktura i Środowisko. Kredyty umożliwiają sfinansowanie inwestycji nie tylko w kwocie podlegającej refundacji, ale także pozostałe wydatki związane z realizowanym przedsięwzięciem. W swojej ofercie Bank BGŻ posiada również dodatkowe instrumenty wspierające beneficjenta na etapie aplikowania o dotacje, realizowania inwestycji, rozliczenia projektu. Należą do nich gwarancje i akredytywy bankowe, rachunki projektowe oraz promesy bankowe dostosowane do wymogów przepisów unijnych. Dawid Galus Główny Specjalista ds. Funduszy Unijnych Zespół Funduszy Unijnych Departament Finansowania Agrobiznesu Bank BGŻ

8 8 Business Growth Finanse z ludzką twarzą Polska bankowość spółdzielcza w czasach kryzysu Jak radzą sobie przedsiębiorcy i banki w okresie spowolnienia gospodarczego? Kto na kogo wpływa i kto komu jest potrzebny? Czy możliwa jest współpraca z instytucjami bankowymi bez dużej dozy anonimowości? Wreszcie, co czeka rynek w niedalekiej przyszłości? Na te i inne pytania wspólnie z ekspertami próbowaliśmy znaleźć odpowiedzi. Czy polski przedsiębiorca sektora MSP wchodzi, czy wychodzi z kryzysu? Agnieszka Durlik-Khouri, ekspert prawno-gospodarczy Krajowej Izby Gospodarczej: Badaliśmy niedawno nastroje śród przedsiębiorców za pomoą ankiety, w której zadawaliśmy ytania dotyczące oceny działań ządu w przypadku kryzysu i też ego, jak sobie radzą firmy czy ają np. odmowne decyzje w prawie kredytu, czy też jak widzą padek swoich zamówień. Wnioki są takie, że firmy odczuwają astopowanie spadku popytu na ch usługi czy towary. Możemy ięc mówić o lekkiej tendencji zrostowej. Aniela Szafran, wiceprezes anku Polskiej Spółdzielczości: Lub też o mniejszym stopniu padku A.D-K.: Firmy uczą się proadzić działania dywersyfikująe ich działalność, wchodzą na óżne rynki, starają się tworzyć rodukty czy usługi bardziej inowacyjne, ulepszać je, szukać isz rynkowych. Można więc poiedzieć, że polskie firmy dobrze adzą sobie z kryzysem, a przyajmniej nie załamują rąk, tylko tarają się znaleźć jakieś rozwiązaia, niekoniecznie polegające na spomaganiu się finansowaniem ewnętrznym. Krzysztof Stępień, główny konomista Expandera: Kluczowe jest tu pytanie, czy irmy odpowiadają działaniami na ealny kryzys, czy jednak ma on harakter głównie medialny. A.D-K.: Dla nich kryzys jest relny. Firmy mówią, że ten kryzys est, właśnie spadek zamówień est na to dowodem. Ale starają się nim walczyć i co jest pozytywne ie robią tego przez nieprzemylaną redukcję zatrudnienia. Jarosław Buszewski, prezes arządu Buszrem: W przeciągu 0 lat działalności mojej firmy, bo takiej historii już mówimy, mieiśmy bardzo wyraźną sinusoidę ospodarczą. Branża, którą rerezentuję, jest związana z dziaalnością gospodarczą, deweloerską i produkcją materiałów udowlanych. Lata 2006 i 2007 yły dla mojej branży niezwyle udane. Myślę, że tak jak nas Aniela Szafran przedsiębiorców zaskoczyło to, co się wydarzyło na rynku, zaskoczyło niejedną gospodarkę europejską. Eksperci pewne zdarzenia przewidywali, ale przecież wiadomo, jak złożonym procesem jest cały proces gospodarczy i tak naprawdę chyba nikt do końca nie wiedział i myślę, że dalej nie wie, co się jeszcze wydarzy. A.Sz.: Myślę, że nie możemy w tych rozważaniach odrywać sektora MSP od całej gospodarki, od dużych podmiotów i od gospodarki ogólnoświatowej. Było by to zbyt dużym uproszczeniem. Wszystko jest uzależnione od tego, czym się to małe, średnie przedsiębiorstwo zajmuje, w jakiej branży funkcjonuje, jak mocno stoi kapitałowo w momencie kiedy nadchodzi okres kryzysu, jakie ma relacje z bankami, czy w końcu jakich sobie wcześniej partnerów finansowych wybrało do współpracy. Tu jest wiele elementów, o których należałoby mówić, czy raczej których nie należy pomijać, by ocenić sytuację MSP dzisiaj na rynku i relację z instytucjami finansowymi. Nasz sektor, sektor banków spółdzielczych, specjalizuje się w obsłudze tej grupy klientów ze względów naturalnych jesteśmy niedużymi podmiotami finansowymi, w porównaniu z bankami komercyjnymi, naszym naturalnym partnerem zawsze był rolnik, małe, średnie przedsiębiorstwo, mały przedsiębiorca, indywidualny przedsiębiorca. Naturalnym jest, że prezes banku spółdzielczego, który ma bezpośredni kontakt z przedsiębiorcą, świetnie go rozumie i wie, jak ten klient faktycznie funkcjonuje. Kolejna sprawa, o której należy mówić, to są nasze możliwości finansowe. O ile cały sektor bankowy notował niedobór środków na akcje kredytowe, my mieliśmy i mamy nadwyżki wolnych środków rzędu 7 9 miliardów złotych, które możemy angażować w kredytowanie przedsiębiorców, co naturalnie przekłada się na ich funkcjonowanie na rynku. K. S.: Pan prezes powiedział, że obecny rozwój sytuacji w 2008 roku był generalnie trudny do przewidzenia. Ja natomiast miałbym obawę, że tak naprawdę trudne do przewidzenia jest to, co dopiero przed nami. Pomimo dużej wyjątkowości kryzysu, zdarzenia potoczyły się jednak bardzo schematycznie. W zasadzie wystąpiły prawie wszystkie konsekwencje, które wynikają z pęknięcia bańki na rynku nieruchomości, z osłabienia koniunktury, z przelewarowania konsumentów. Myślę, że jeżeli ktoś się nie próbował oszukiwać, że tym razem będzie inaczej, mógł w bardzo dużym stopniu określić konsekwencje załamania, które nastąpiło. W skali globalnej są dwa zjawiska, które jeszcze swojego prawdziwego oblicza nie pokazały. Z jednej strony skala bankructw przedsiębiorstw i tu jest wiele zapowiedzi, że ten rok może być pod tym względem wyraźnie gorszy niż 2008 a z drugiej strony bardzo wiele wątpliwości budzi to, co będzie się działo na Grzegorz Stech rynku nieruchomości komercyjnych. Najczęściej pojawia się w tym kontekście sformułowanie tykająca bomba. Polska gospodarka jest jakby trochę w anty fazie do tego wszystkiego, co się dzieje na świecie. To utrudnia ocenę naszej sytuacji. Zresztą jest ona bardzo zróżnicowana zarówno w poszczególnych branżach, jak i segmentach gospodarki. Patrząc na wskaźniki makroekonomiczne, badając nastroje przedsiębiorców w różnych segmentach, widać, że o ile duże firmy dobrze sobie radzą, z mniejszymi jest już gorzej. Krzysztof Stępień Agnieszka Durlik-Khouri Jarosław Buszewski A. Sz.: Raczej działa tu prawo wielkich liczb... K.S.: W gronie mniejszych firm tych kłopotów jest więcej. Jest ciekawy dysonans wszyscy obawiali się kondycji sektora bankowego, który miał być zarzewiem kryzysu, ale właśnie ten sektor wychodzi z niego obronna ręką w Polsce. Po wynikach banków giełdowych za III kw. widać bardzo wyraźne wyhamowanie spadków, zaś po stronie dochodowej jest nadzwyczaj dobrze. Bankom udało się wdrożyć proste rozwiązania jak podniesienie opłat, po zakończonej wojnie depozytowej banki zaczynają bardzo korzystać na wysokich marżach kredytowych, dodatkowo dobrze weszły w segment sprzedaży ubezpieczeń dołączanych do produktów bankowych. Oczywiście nadal pozostaje otwarte pytanie, co z tego wyniknie na dłuższą metę. A.D-K.: Mam wrażenie, że polski przedsiębiorca miał całkiem niedawno poprzedni kryzys, którego nie odnotowały inne gospodarki. W związku z tym nasi przedsiębiorcy mają jeszcze w pamięci tamten okres. Gospodarki zachodnie w pewnym stopniu zapomniały, jak wygląda kryzys i jest im trudniej. Chciałabym jeszcze odnieść się do wypowiedzi pani wiceprezes prowadzimy konkurs Bank przyjazny dla przedsiębiorcy i widzimy, że faktycznie jest pewien ruch na rynku przedsiębiorcy przechodzą z banków komercyjnych, które traktują ich jak liczby, do banków spółdzielczych, gdzie klient ma pełny kontakt z bankiem. Mimo tego że banki komercyjnie wchodząc na rynek starają się przejąć klientów, którzy tradycyjnie związani są z bankami spółdzielczymi, ci pozostają przywiązani do tychże banków spółdzielczych, gdzie mają osobisty kontakt choćby z dyrektorem oddziału, który sam negocjuje warunki kredytu. J.B.: Faktycznie, tutaj nie ma anonimowości. Odnosząc się jednak do poprzedniego wątku, to rzeczywiście z perspektywy roku 2009, łatwo powiedzieć, co było w 2007 czy 2008, oczywiście trzeba się zastanowić, co będzie w najbliższych latach, bo nikt nie jest prorokiem. Każdy z nas czyta takie czy inne publikatory, jednak moim zdaniem najlepiej analizuje się sytuację na swoim przedsiębiorstwie, gdzie łatwo wyczuć co się dzieje. Sam ostatnio spotkałem się z przedstawicielem średniego przedsiębiorstwa z Hiszpanii, który przyjechał do Polski szukać rynku, a to oznacza, że mamy jeszcze duże możliwości. Przez nasza rozmowę przewinęła się kwestia fali bankructw w zachodnich gospodarkach. Odnieśmy to jednak do naszego podwórka. Oczywistym jest, że jedną ze składowych bankructw jest brak dostatecznego finansowania i utracenie płynności. Jakie więc będą możliwości finansowania przez banki pewnych przedsięwzięć? Według różnych badań wynika, że przedsiębiorcy w mijającym roku otrzymywali niedostateczne wsparcie ze strony banków. A.Sz.: Inaczej podchodzą do badań firmy audytorskie czy konsultingowe, a inaczej praktycy. Ja bym w pełni nie potwierdziła tego typu badań, z naszego punktu widzenia. W bankach spółdzielczych nastąpił przyrost działalności kredytowej, bardziej dynamiczny niż w poprzednim okresie. Bank spółdzielczy, nawet mały, może skorzystać z efektu funkcjonowania w dużej grupie takiej jak Grupa BPS, może więc sfinansować potrzeby także dużego klienta. Posiadamy znaczne wolne środki, finansujemy klienta organizując konsorcja, mamy bardzo uproszczone procedury wspólnego finansowania, proces udzielania kredytów jest mocno przyspieszony. Klient banku spółdzielczego nie jest klientem bezimiennym, bank spółdzielczy, prezes banku, często bardzo dobrze klienta zna, więc nie zgadzam się z tego typu badaniami. Chciałabym jeszcze wrócić do poprzedniego wątku mam bardzo świeżo w pamięci końcówkę roku 2008 i początek Wówczas nie wiedzieliśmy, na jakim gruncie stoimy. Podwyżka stóp procentowych, wirtualny pieniądz, przewartościowanie nieruchomości na zachodzie, ta cała medialna oprawa, co się będzie działo z naszą gospodarką i jak poradzi sobie w tej skomplikowanej sytuacji sektor bankowy. Uważam, że jako Grupa BPS bardzo dobrze wykorzystaliśmy ten okres, o czym świadczą nasze bardzo dobre wyniki. Teraz mamy czas, żeby się przygotować do roku Rozumiem, że to nie są proste mechanizmy, bo gospodarka nie jest prostym mechanizmem. Jest tak bardzo powiązana i o wielu elementach tych powiązań musimy mówić. To nie jest takie proste my mamy produkt, klient potrzebuje kredytu, my będziemy nadal kredytować wszystkich klientów, którzy posiadają zdolność do ich obsługi i do własnego rozwoju. Sztuka nie polega na tym, żeby udzielić kredytu i zamiast pomóc zniszczyć klienta. Należy realnie ocenić jego zdolność kredytową. Realność oceny ryzyka klienta jest najważniejszą istotą, ona musi być elastyczna dostosowana do zmieniających się warunków klienta i jego otoczenia. Wracając zaś do kondycji w kryzysie myślę, że mamy określoną mentalność, przeżyliśmy już kryzys i jeszcze nie przyzwyczailiśmy się do super luksusu. Chciałabym wierzyć, że następnym razem ręka kryzysu nie będzie tak dotkliwa. Gospodarka charakteryzuje się cyklami koniunkturalnymi. Do kryzysu należy przygotowywać się, kiedy jest okres prosperity, wówczas i kryzysy będą łaskawsze. Nie powinniśmy więc fetyszyzować pojęcia kryzysu, a raczej mieć świadomość, iż jest to element cyklu gospodarczego. Fot. A. Cynka

9 Business Growth 9 Razem na kryzys i prosperitę Rozmowa z Mirosławem Potulskim, prezesem Zarządu Banku Polskiej Spółdzielczości S.A. ZOBACZ w serwisie Co wyróżnia BPS na rynku finansowym? Na czym polega specyfika bycia bankiem zrzeszającym 360 polskich banków spółdzielczych? Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. to spółka akcyjna o specyficznym charakterze, który z jednej strony wynika z faktu, że jego dominującymi właścicielami są banki spółdzielcze (86 proc. akcjonariatu), a z drugiej strony te same banki działające w formie spółdzielni są strategicznymi klientami i partnerami biznesowymi spółki. Bank BPS S.A. jest przede wszystkim Bankiem Zrzeszającym, partnerem biznesowym banków spółdzielczych i dostawcą bądź wykonawcą usług na ich rzecz. W skład Grupy BPS wchodzi Bank BPS S.A., 360 zrzeszonych z nim banków spółdzielczych, Dom Maklerski oraz Centrum Finansowe Banku BPS. Stanowimy największą grupę w sektorze bankowości spółdzielczej i jesteśmy jednym z największych graczy na rynku usług bankowym w Polsce. Nasza Grupa posiada jeden z największych zasięgów terytorialnych wśród instytucji finansowych w naszym kraju. Wg stanu na r. łączna suma bilansowa Zrzeszenia, tj. Banku BPS S.A. oraz zrzeszonych banków spółdzielczych, wyniosła prawie 44 mld zł, depozyty mln zł, kredyty mln zł, fundusze własne mln zł, a wynik netto osiągnął poziom 369 mln zł. Polska bankowość spółdzielcza zapewne długo oczekiwała zmian legislacyjnych. Jakie nadzieje banki spółdzielcze wiążą z emisją obligacji spółdzielczych? W Polsce banki spółdzielcze od lat wspierają rodzimą przedsiębiorczość i finansują potrzeby polskiej gospodarki. Zmiany, które miały miejsce w polskim sektorze bankowym oddziaływały również na sektor spółdzielczy. Problem, z którym muszą uporać się banki spółdzielcze to zbyt niskie fundusze własne. Dzisiaj stanowi to barierę w zaspokojeniu potrzeb klientów i zasileniu gospodarki kwotą co najmniej 10 mld złotych. Uwolnienie tych środków w postaci kredytów wymaga dokapitalizowania sektora spółdzielczego. Zmiany Ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających, umożliwiły bankom spółdzielczym emitowanie obligacji spełniających warunki uznania ich za dług podporządkowany, dzięki czemu banki spółdzielcze będą mogły zwiększyć fundusze własne, a także rozmiary prowadzonej działalności. Jesteśmy, jako największy bank zrzeszający, gotowi wziąć odpowiedzialność za szybkie i sprawne wprowadzenie rozwiązań, które niesie zmiana Ustawy. 9 listopada uruchomiliśmy program emisji obligacji spółdzielczych, jako przedsięwzięcie o horyzoncie 3 lat, realizowane w oparciu o następujące założenia: emisja obligacji banków spółdzielczych następuje przy zachowaniu parametrów długu podporządkowanego, emitentami obligacji są banki spółdzielcze, inicjatorem i moderatorem programu jest Dom Maklerski Banku BPS S.A. inwestorem (nabywcą obligacji) jest Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. wartość emisji w każdym roku mln złotych. Czy przyszłością Grupy jest maksymalna konsolidacja i stworzenie pełnej struktury na wzór banków komercyjnych? Wspólne logo, wspólne systemy, wspólne produkty? Nasze banki spółdzielcze przechodząc okres transformacji przerobiły kryzysowe sytuacje i wywalczyły sobie samodzielność, którą w Grupie cenią sobie ponad wszystko. Dzisiaj na szczęście nie mamy tych problemów, co banki komercyjne, bo różnimy się od nich tym, że bankowość spółdzielcza to też kapitalizm tylko z ludzką twarzą. Niestety nie możemy już zadawalać się silną pozycją na poziomie środowisk lokalnych. Musimy odnieść nasz potencjał do skali makro i wypracować taki model funkcjonowania, który pozwoli nam umocnić naszą pozycję w polskim sektorze bankowym. Trzeba sobie wreszcie uświadomić, że naszego klienta w ogóle nie obchodzi, do którego zrzeszenia należy konkretny bank, a jest dla niego ważne, że jest to bank spółdzielczy. Klient zainteresowany jest jakością obsługi i tym, aby obowiązywały w pewnym zakresie podobne standardy, świadczące o tym, że jesteśmy jednolitą, silną grupą biznesową z rozległą siecią placówek i dobrą ofertą produktową. Oczywiście powinniśmy zachować odrębność produktową w zakresie wymaganym przez specyfikę lokalnego rynku. Marzy mi się taki ogólnokrajowy system biznesowy bankowości spółdzielczej z jednym atrybutem wizualnym identyfikującym nas, jako jednolitą Grupę Polskich Banków Spółdzielczych. Czy polski kapitał w dzisiejszych czasach pomaga czy utrudnia działanie na rynku finansowym? Polski kapitał jest dla banków spółdzielczych i Banku BPS S.A. sprawą o fundamentalnym znaczeniu. Mamy z nim problem, bo jest go oczywiście za mało. Dlaczego jest za mało? Bo szanujemy, wręcz kultywujemy ten nasz polski charakter, wynikający ze struktury naszego akcjonariatu. Gdybyśmy takiej struktury akcjonariatu nie chronili, znalazłoby się wielu chętnych na sektor spółdzielczy, który ma dziś jedną z największych sieci placówek w kraju. Z tego względu jesteśmy zmuszeni poszukiwać kapitału w inny sposób, na przykład poprzez emisję bankowych papierów wartościowych. Jestem przekonany, że powinny zostać zastosowane konkretne środki wsparcia przez państwo sektora spółdzielczego, mając na uwadze stałą nadpłynność banków spółdzielczych, którą można by uruchomić w postaci akcji kredytowej, której nasza gospodarka potrzebuje, jak przysłowiowa kania dżdżu. Czy na przykład jak to robiono we Włoszech nie zwolnić z podatku środków przeznaczanych na dokapitalizowanie banków? Co dziś BPS może zaoferować sektorowi MSP? W 2009 roku BPS S.A. stworzył atrakcyjną ofertę dla sektora MSP. Po kredycie na dobry początek i szybkiej inwestycji wprowadziliśmy następne produkty kredytowe, takie jak kredytowa linia hipoteczna, szybka gotówka dla firm szybka linia kredytowa oraz dedykowaną specjalnie sektorowi rolniczemu szybką inwestycję AGRO. Trzy z tych produktów zostały uznane jako tzw. produkty zrzeszeniowe, co oznacza, że banki spółdzielcze wprowadziły je do swojej oferty w jednolitej formie. Należy zaznaczyć, iż pozostałe z wymienionych produktów również można spotkać w sieci banków spółdzielczych naszego zrzeszenia, lecz w formie zmodyfikowanej, uzależnionej od potrzeb danego banku. Prezentując powyższe należy podkreślić ich konkurencyjność w stosunku do oferty innych banków. Świadczą o tym otrzymywane nagrody, takie jak: wyróżnienie przez Gazetę Finansową w kategorii Najlepsze Produkty dla Biznesu dla Pakietu dobry początek oraz przyznanie przez BCC oraz Urząd Integracji Europejskiej Medalu Europejskiego dla kredytu Szybka Inwestycja. Odnosząc się do kryzysu, chciałbym zaznaczyć, że naszą filozofią działania jest związanie się z klientem na dłuży okres czasu, zapewniając mu kompleksową obsługę. Ważne jest aby na drodze konsensusu zbudować wzajemne zaufanie, gdzie obie strony znajdą w sobie partnerów zarówno na okres prosperity jak i kryzysu. Grzegorz Stech Zablokowany rozwój Polskie firmy nie mają możliwości uzyskania dofinansowania na rozwój i innowacyjność w wysokości spełniającej ich realne potrzeby. Luka finansowa w sektorze dofinansowania publicznego występuje nie tyle z braku funduszy na pomoc przedsiębiorcom, co z nieumiejętnego zarządzania tymi środkami. W Polsce mamy ok. 40 programów wspierających małe i średnie przedsiębiorstwa, jednak oferują one kwoty nieadekwatne do potrzeb firm. Wsparcie dla mikro W najlepszej sytuacji są właciciele mikro-firm (zatrudniaących do 9 pracowników) oraz rzedsiębiorcy rozpoczynający ziałalność. Mogą oni liczyć na ofinansowania z takich prograów jak np. Pierwsza Firma, Mikropożyczka i wiele innych ządowych programów wsparcia. Programy te oferują niewielkie środki dofinansowania, większość do ok dolarów na projekt. Takie sumy trafiają w zapotrzebowania mikro firm, pozwalają im na rozwinięcie swojej działalności, a ze względu na bardzo dużą ilość takich programów są stosunkowo łatwo dostępne. Zbyt mało środków Dużo gorzej wygląda sytuacja małych i średnich firm. Rządowe programy wsparcia adresowane do małych i średnich przedsiębiorstw oferują środki w wysokości do dolarów. Badania przeprowadzone przez dr Darka Klonowskiego wskazują, że kwoty te nie zaspokajają potrzeb przedsiębiorców. Małe firmy zatrudniające do 50 pracowników deklarują zapotrzebowanie na zewnętrzne dofinansowanie na poziomie od 0,6 do 1,5 mln dolarów, firmy średnie zatrudniające do 250 pracowników na poziomie ok. 3 mln dolarów. Tylko nieliczne programy (jak np. Kredyt Technologiczny) oferują dofinansowania na takim poziomie, jednak spełnienie ich warunków w polskich realiach biznesowych jest bardzo trudne. MSP po macoszemu? Polskich przedsiębiorców zawodzą nie tylko rządowe programy wsparcia, ale i sektor prywatny. Banki spółdzielcze i komercyjne postrzegają sektor małych i średnich przedsiębiorstw jako bardzo ryzykowny. Niska płynność czy niewielkie zyski przedsiębiorców powodują, że banki chętniej Niezbędna zmiana polityki dr Dariusz Klonowski, Ekspert Programu Sprawne Państwo Ernst & Young Małe i średnie przedsiębiorstwa w Polsce borykają się z problemem niedoboru finansowania na prowadzenie badań, rozwój i innowacje. Taka sytuacja spowodowana jest występowaniem deficytu dostępnego kapitału i odpowiednich programów wspierających innowacyjne działania przedsiębiorców. Najtrudniej uzyskać dofinansowanie w dwóch przedziałach od 0,6 do 1,5 mln dolarów oraz na poziomie 3 mln dolarów. Z przeprowadzonych przeze mnie badań wynika, że właśnie takie kwoty są potrzebne małym i średnim firmom, aby skutecznie inwestować w badania i rozwój. Zmiany technologiczne i innowacyjne rozwiązania są kluczowe dla wzrostu ekonomicznego i rozwoju gospodarczego Polski. Dlatego też brak wystarczających środków na rozwój i innowacje to problem dotyczący nie tylko poszczególnych przedsiębiorców. To sytuacja, która blokuje rozwój gospodarczy i ekonomiczny kraju, co w dłuższym okresie czasu może negatywnie wpłynąć na stan naszej gospodarki. Sytuacja w sektorze małych i średnich firm może ulec zmianie, ale aby do tego doszło niezbędne są działania rządu zmierzające do zmiany polityki w stosunku do przedsiębiorców i wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w Polsce. współpracują z dużymi firmami o ugruntowanej pozycji na rynku. Banki nie posiadają narzędzi do oceny najbardziej innowacyjnych projektów i firm, dlatego chętniej inwestują w większe przedsiębiorstwa, chcąc maksymalizować zyski i ograniczyć ryzyko. Przeprowadzone badania wykazały, że około 67 proc. wszystkich kredytów to kredyty udzielane na sumy powyżej 2,1 miliona dolarów. A największa kategoria, ponad 38 proc. wszystkich pożyczek, to te, które opiewały na sumy w granicach 4 do 6 milionów dolarów. Inwestowaniem w małe i średnie firmy nie są zainteresowane również fundusze Venture Capitals i Private Equity. Spodziewano się, że szybki rozwój funduszy będzie sporym wsparciem dla rozwoju polskiej przedsiębiorczości. Rozmiary inwestycji funduszy VC wzrosły w ciągu ostatnich lat z ok. 2 milionów w 2000 roku do prawie 14 milionów dolarów w roku Okazało się jednak, że również fundusze Venture Capitals wolą inwestować większe kwoty i nie są zainteresowane sektorem MSP. GG

10 10 Business Growth Świadome planowanie płynności Gospodarka to zespół naczyń połączonych, kłopoty jednej firmy, szybko stają się przyczyną problemów kolejnych, powodując efekt domina. Malejąca liczba zamówień, coraz dłuższe terminy regulowania płatności rozszerzają się na coraz więcej przedsiębiorstw. Faktoring służy nie tylko zapewnieniu środków finansowych na realizację bieżącej działalności przedsiębiorstwa, ale także sprawnemu i skutecznemu udrożnieniu przepływu finansów wewnątrz firmy. Przyszło nam żyć w czasach, w których potknięcia w terminowości zapłaty mogą poważnie zaszkodzić ielu firmom. Życie gospodarze nasuwa wręcz analogie do ęża zjadającego własny ogon, zy może bardziej korowodu weelnego w dziwnym transie. Jeśli rzedsiębiorstwa nie będą na yle silne, by wyjść z korowodu trzeźwo spojrzeć na sytuację, ogą realnie stanąć na granicy padku. W takiej sytuacji tym rzeźwym myśleniem jest rówież zdolność korzystania z nazędzi wspomagających ich być lbo nie być na rynku. Paleta rozwiązań Dziś podstawowym problemem w relacjach biznesowych są nieterminowe realizacje faktur. Kto tylko może odsuwa swoje płatności w czasie, ratując samego siebie i przy okazji zaburzając płynność innych. Istnieje kilka rozwiązań, które mogą pomóc w wyjściu ze złej kondycji finansowej. Po pierwsze kredyt. Ten niestety w obecnych czasach nie jest jeszcze łatwo dostępny. Choć na rynku międzybankowym powoli odbudowuje się zaufanie stracone na początku kryzysu, a co za tym idzie banki coraz częściej są w stanie pożyczyć pieniądze na rynku i zwiększać przez to swoje akcje kredytowe, udzielane finansowanie jest oglądane z każdej strony i trzeba mieć naprawdę mocne argumenty, by skłonić banki do udzielenia kredytu. Po drugie windykacja, czyli uporządkowanie swojego portfela należności. Dobre czasy na rynku sprawiły, że firmy zapomniały o dyscyplinowaniu swoich kontrahentów. Faktura zapłacona miesiąc czy dwa miesiące później w czasach super sprzedaży i wielkich wzrostów nie robiła takiego wrażenia. Pieniądze były w firmach, więc z przymrużeniem oka traktowano spóźnialskich. Teraz piłeczka odbiła się w drugą stronę, co było widać choćby po wzroście spraw oddawanych do windykacji na Zwiększenie bezpieczeństwa Krzysztof Tempes, dyrektor sprzedaży i marketingu SEB Commercial Finance Podstawową rolą faktoringu jest i będzie finansowanie obrotu gospodarczego. Ze względu na charakter faktoringu jest on jednym z bardziej dostępnych na rynku dla firm źródeł finansowania. Umożliwia również obniżenie kosztów związanych z ograniczeniem wolumenu wierzytelności przeterminowanych. Powierzenie obsługi wierzytelności wyspecjalizowanemu faktorowi powoduje zmniejszenie ryzyka prowadzonej działalności, obniżając prawdopodobieństwo wystąpienia złych długów, a tym samym zwiększając bezpieczeństwo obrotu handlowego z odbiorcami. początku tego roku. Mimo, że narzędzie windykacji nie jest super nowinką na rynku, a poziom edukacji przedsiębiorców w tym zakresie jest już spory, dalej firmy mają opory przed korzystaniem z usług windykatorów. Najczęściej dlatego, by nie zrazić do siebie i tak niepewnych już partnerów biznesowych. Po trzecie faktoring. W tym przypadku przedsiębiorstwo może liczyć na natychmiastowe odblokowanie pieniędzy zamrożonych w należnościach, ponieważ faktor nie tylko przejmuje należności firmy, ale w tym samym czasie wpłaca także na jej konto zaliczkę na poczet całkowitej sumy wynikającej z niezapłaconych faktur. Faktoring, najczęściej kojarzony z działaniami tych firm, które stoją już na krawędzi upadku, sprawdza się tak samo dobrze w tłustych latach dla gospodarki, szczególnie w tych przedsiębiorstwach, które nie uległy czarowi koniunktury i świadomie cały czas planowały swoja płynność. Niemniej jednak 2009 rok do takich nie należy, więc chcąc nie chcąc przez chwilę (pytanie jak długą) to narzędzie znów kojarzyć się będzie z działalnością po trosze interwencyjną. Oczywiście nie jest to sposób na wszystkie troski tego świata, jednak schemat działania faktoringu wydaje się być dość skutecznym rozwiązaniem dla wielu firm. Ważna jest dyscyplina Nawet w czasie spowolnienia gospodarczego firmy muszą funkcjonować. Niektóre wybierają politykę przetrwania, inne nie chcą stać w miejscu, ale nadal generować zyski, powiększać sprzedaż i, co normalne na rynku, być o kilka długości przed konkurencją. Faktoring z jednej strony jest narzędziem do zarządzania płynnością, z drugiej zaś pozwala na zdobycie takiej przewagi konkurencyjnej na rynku dostawców dzięki możliwości oferowania odbiorcom dłuższych terminów kredytu kupieckiego. Tym samym wspiera rozwój przedsiębiorstw oraz gwarantuje zwiększenie sprzedaży bez konieczności angażowania dodatkowych środków finansowych. Umiejętne zastosowanie tego narzędzia choćby w jednoczesnych relacjach z dostawcami i odbiorcami (finansowanie dostawców, zwane czasem faktoringiem odwrotnym lub odwróconym, z ang. reverse factoring, to nowa forma finansowania, dzięki której z dużą dozą sukcesu unika się efektu łańcuszka niepłaconych faktur), to pół sukcesu. Drugie pół, to poważne zastanowienie się i wprowadzenie odpowiedzialnej polityki finansowej w firmie. Dyscyplina płatnicza wydaje się tu podstawowym zachowaniem. Firmy specjalizujące się w obsłudze niepłaconych faktur nieustannie podkreślają, że odpuszczenie nawet kilku złotych nie zapłaconych na czas, wzmaga tylko apetyt partnera biznesowego na większą dawkę nieterminowości. Coraz częściej faktoring stanowi tylko jeden z elementów polityki finansowania. Szczególnie wyraźnie widać to na przykładach takich instytucji finansowych jak banki, które wiedząc, że kredyt nie zawsze może zostać udzielony, szukają innych rozwiązań. Czasem jest to propozycja skorzystania z faktoringu, w innych przypadkach to struktura finansowania złożona po części z faktoringu, po części z kredytów obrotowych, kiedy indziej w finansowanie włącza się jeszcze leasing. Choć sytuacja na rynku nie należy do najlepszych (albo i nawet nie do dobrych), można znaleźć w całym spektrum narzędzi to, które faktycznie wpuści trochę krwi do masz pytanie wyślij do autora Grzegorz Stech g.stech@businessgrowth.pl Okiem eksperta Produkty bankowe na miarę potrzeb Banki proponują szereg rozwiązań finansowych, coraz lepiej dostosowanych do indywidualnych potrzeb klienta. Doświadczenia z ostatnich miesięcy wskazują, iż w trudnym okresie koniunktury bardzo wzrasta znaczenie płynności dla wyników osiąganych przez firmy. Produktem, którego głównym celem jest poprawa płynności, jest faktoring. Struktura produktu powoduje, że banki skłonne są do udzielania większej kwoty finansowania, niż w kredycie Andrzej Glinski, Bank Millennium Szybkie podjęcie kroków w tym zakresie w wielu segmentach gospodarki jest konieczne do osiągnięcia przewagi konkurencyjnej. W zasadzie większość kredytów udzielanych przez banki to kredyty krótkoterminowe, a więc poprawiające płynność firmy. Najbardziej popularne są kredyty w rachunku bieżącym i kredyty rewolwingowe. W obu przypadkach przedsiębiorstwo może regulować wysokość zadłużenia w zależności od potrzeb, optymalizując w ten sposób koszty. Obecnie, biorąc pod uwagę sytuację w gospodarce, wiele firm powinno korzystać także z innych instrumentów. Produktem, którego głównym celem jest poprawa płynności, jest faktoring. Struktura produktu powoduje, że banki skłonne są do udzielania większej kwoty finansowania, niż w kredycie. Dzięki nowoczesnym rozwiązaniom informatycznym (Bank Millennium wdrożył nowy system w listopadzie), produkt ten dostępny jest coraz szerzej, także dla mniejszych przedsiębiorstw. Wśród innych, licznych zalet tego produktu wymienić należy zwiększenie dyscypliny płatników, szeroki zakres wygodnych, szczegółowych raportów a także brak zmian w strukturze bilansu firmy. Warto także wspomnieć o leasingu. Choć głównym celem tej formy finansowania są inwestycje, to leasing zwrotny może dla wielu być wygodnym sposobem na poprawę płynności. W tym przypadku trzeba jednak dysponować akceptowalnym środkiem trwałym. Niewątpliwą korzyścią tego rozwiązania jest dłuższy okres finansowania. Na polskim rynku stale pojawiają się nowe produkty pozyskania finansowania, jak np. uruchomiony 30 września CA- TALYST, czyli rynek obligacji Giełdy Papierów Wartościowych. Inicjatywa jest bardzo interesująca i być może wypromuje obligacje jako popularny środek finansowania. Rok 2010 to jeden z ostatnich, kiedy przedsiębiorcy będą mogli korzystać ze wsparcia unijnego na realizację projektów. Bank Millennium jest uczestnikiem wszystkich dostępnych na rynku programów. Innowacyjni przedsiębiorcy powinni poważnie zastanowić się nad możliwością aplikowania o nowy intrument, który pojawił się w II połowie 2009 roku, tj. kredyt technologiczny. Dzięki tzw. premii technologicznej, pozyskiwanej we współpracy z Bankiem, przedsiębiorca może zrealizować projekt wdrożenia nowoczesnej technologii, a przy tym otrzymać znaczące wsparcie w postaci spłaty nawet do 70% zaciągniętego kredytu. Przy planowaniu inwestycji warto zawsze przeanalizować dostępne programy wsparcia może się okazać, że planowane działania można w atrakcyjny sposób dofinansować. Przykładem takich działań mogą być inwestycje termomodernizacyjne czy wpływające pozytywnie na ochronę środowiska. Andrzej Gliński, Kierujący Obszarem Bankowości Przedsiębiorstw, Bank Millennium

11 Business Growth 11 Dostosować się do potrzeb Analiza ryzyk związanych z działalnością przedsiębiorstwa powinna stanowić zawsze punkt wyjścia do konstrukcji kompleksowego programu ubezpieczenia każdej firmy. Z działalnością każdej branży wiążą się specyficzne zagrożenia, charakterystyczne dla danego rodzaju działalności. Owa specyfika przejawia się nie tylko w doborze odpowiednich produktów ubezpieczeniowych, lecz dotyka znacznie głębszych kwestii związanych ze szczegółowymi rozwiązaniami w ramach konkretnego produktu (polisy) dotyczącymi przedmiotu i zakresu ubezpieczenia, zasad wypłaty odszkodowań, procedur likwidacji szkód, itd. Choć kuszeni jesteśmy oferowanymi przez zakłady ubezpieczeń wszystkomającymi pakietami zawierającymi uniwersalne rozwiązania dla każdego i na każdą okazję, warto przez moment pochylić się nad problemem i zadać sobie trud identyfikacji rzeczywistych potrzeb ubezpieczeniowych związanych z prowadzoną przez nas działalnością. Kwestia ta tym bardziej warta jest zastanowienia, że w większości przypadków profesjonalnej analizy takich potrzeb dokonać mogą bezpłatnie doświadczone firmy brokerskie. Okrutne statystyki Weryfikacja potrzeb ubezpieczeniowych klientów wskazuje na wyraźne różnice w rozłożeniu akcentów w zależności od tego, czym dany podmiot się zajmuje. I tak firma typowo produkcyjna powinna szczególnie skupić się na właściwej asekuracji majątku produkcyjnego (parku maszynowego, linii technologicznych). Ważne jest tu nie tylko zabezpieczenie szkód powstałych wskutek tzw. ryzyk żywiołowych (np. pożar, przepięcia, powódź, zalanie, działanie opadów atmosferycznych), lecz także tych spowodowanych czynnikiem ludzkim (błąd w obsłudze), czy też wynikających z przyczyn technicznych (awarie urządzeń wynikające z błędów montażowych, projektowych, użycia niewłaściwego materiału, niewłaściwej konstrukcji i innych podobnych ryzyk). Konieczne jest również zabezpieczenie finansowych skutków przerw w działalności spowodowanych szkodą w casco pojazdów szynowych dla operatorów transportu kolejowego, czy aerocasco dla właścicieli linii lotniczych. Konstruowanie programu Zupełnie odrębną kwestią jest zabezpieczenie firmy przed roszczeniami osób trzecich o naprawienie szkód im wyrządzonych w związku z prowadzoną Legitymowanie się polisą OC coraz częściej stanowi warunek nawiązania stosunków gospodarczych pomiędzy przedsiębiorstwami mieniu (tzw. ubezpieczenie utraty zysku). W przypadku pożaru hali produkcyjnej i zniszczenia podstawowych maszyn i urządzeń, uszkodzenia maszyny poligraficznej w drukarni, spalenia serwerów w firmie IT, poważnej awarii ciągu technologicznego w przedsiębiorstwie produkującym np. materiały budowlane, koszty poniesione na odtworzenie mienia z pewnością nie będą jedynym problemem. Równie istotne będą koszty związane z przestojem, niewywiązaniem się z zakontraktowanych usług czy z niewyprodukowaniem zamówionego towaru. W ślad za ubezpieczeniem mienia powinna iść zatem asekuracja dla ryzyka przerw w działalności. To ubezpieczenie w istocie chroni firmę przed wyeliminowaniem z rynku, a w skrajnych przypadkach także przed upadkiem. Ubezpieczyciel bowiem jako odszkodowanie wypłaca pieniądze na pokrycie kosztów stałych działalności firmy (pensje pracowników, stałe opłaty, podatki niezależne od obrotu) oraz rekompensuje utracony zysk z działalności operacyjnej, gdy ze względu na zaistniałą w majątku produkcyjnym szkodę firma nie produkuje i nie osiąga przychodów na pokrycie kosztów działalności. A statystyki są okrutne tylko niecałe 30 proc. najsilniejszych firm może przetrwać dłużej niż trzy lata od wystąpienia poważnej szkody w majątku produkcyjnym... Rynek ubezpieczeniowy bogaty jest oczywiście w szereg innych produktów dedykowanych dla przedstawicieli różnych branż. Wspomnieć tu można np. ubezpieczenie mienia w transporcie (CARGO) dla firm transportowych, ubezpieczenie Patryk Wełnicki, EIB S.A. działalnością. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej jako produkt stanowi swego rodzaju wspólny mianownik, tzn. jego posiadaniem zainteresowany być powinien każdy, bez względu na to, jaką działalność prowadzi. Legitymowanie się polisą OC coraz częściej stanowi warunek nawiązania stosunków gospodarczych pomiędzy przedsiębiorstwami, które w ten sposób zabezpieczają się przed szkodami wyrządzonymi im przez partnerów biznesowych. O ile sama konieczność posiadania tego ubezpieczenia nie powinna budzić wątpliwości, to już zupełnie odmienną kwestią jest zakres takiej polisy. Wynikać on powinien ze szczegółowej analizy ryzyka, dokonanej najlepiej przez specjalistę. Konstruowanie programu ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej wymaga szczególnej staranności i szerokiej wiedzy nt. ubezpieczanego przedsiębiorstwa. Ogólne warunki ubezpieczenia stanowią bowiem jedynie punkt wyjścia pewną bazę, na której można zbudować pożądaną ochronę ubezpieczeniową. Nie ma OWU idealnie pasujących do każdego rodzaju działalności, choć niektóre (kierowane szczególnie do sektora MSP) z nazwy sugerują taki stan rzeczy ( OC Apteki, OC Hotelarza, OC przedsiębiorstwa budowlanego ). Patryk Wełnicki Manager ds. Obsługi Klientów Strategicznych EIB S.A. Okiem eksperta Ryzyko w firmach budowlano-montażowych ZOBACZ w serwisie Z zakresem konkretnej działalności usługowej wiąże się określone ryzyko. Może to być odpowiedzialność za niewłaściwe wykonanie usługi, ryzyko związane z posiadaniem lub zarządzaniem mieniem, organizacją pracy itd. Warto wiedzieć, z czym możemy spotkać się w trakcie naszej działalności gospodarczej. Branża budowlana jest narażona na wystąpienie zdarzenia o charakterze szkodowym po stronie odbiorcy usługi, pracowników przedsiębiorcy lub osób nie związanych z przedsiębiorcą stosunkiem zobowiązaniowym. Czynnikami wpływającymi na ryzyko jest rodzaj działalności budowlanej prowadzonej przez przedsiębiorstwo. Inaczej bowiem kształtuje się ono w budownictwie ogólnym, przemysłowym, wodnym, dróg i mostów, wynajmie maszyn i sprzętu budowlanego czy wreszcie wykonywaniu prac instalacyjnych. Czynnikami wpływającymi na ryzyko jest rodzaj działalności budowlanej prowadzonej przez przedsiębiorstwo. Inaczej bowiem kształtuje się ono w budownictwie ogólnym, przemysłowym, wodnym, dróg i mostów, wynajmie maszyn i sprzętu budowlanego czy wreszcie wykonywaniu prac instalacyjnych. Warto przyjrzeć się ryzyku, jakie może wystąpić w firmach budowlano-montażowych na przy- Monika Boratyńska TUiR WARTA S.A. kładzie przedsiębiorstw specjalizujących się w wykonywaniu prac o charakterze instalacyjnym. Prace instalacyjne obejmują szeroką gamę czynności prowadzonych zarówno w obiektach jak i na terenie zewnętrznym, w wykopach ziemnych, na wysokościach, w środowiskach agresywnych, wilgotnych, czy zagrożonych pożarem lub wybuchem. Bardzo często prace podejmowane są w trybie awaryjnym i muszą być prowadzone pod dużą presją czasu, co tym bardziej potęguje możliwość zajścia nieprzewidzianych okoliczności. Wszystkie te czynności wymagają od wykonawcy odpowiedniej wiedzy fachowej, odpowiedniego przygotowania sprzętowego i dobrego rozpoznania rejonu prowadzonych prac w zakresie występujących zagrożeń. Szkody powstałe przy okazji wykonywania prac instalacyjnych mogą mieć znaczne rozmiary, a potencjalnych zdarzeń mogących skutkować powstaniem szkody jest wiele np.: na skutek błędnych połączeń może dojść do zniszczenia wartościowych urządzeń czy maszyn, spalenia lub zalania mienia w pomieszczeniu, w którym konserwowana czy też naprawiana była np. instalacja wodociągowa / elektryczna / grzewcza etc. Może też dojść do zagrożenia zdrowia czy życia osób np. w wyniku porażenia, w przypadku awarii naprawianej instalacji grzewczej w okresie zimowym w obiektach produkcyjnych może dojść do nagłego spadku temperatury i w konsekwencji do poważnych uszkodzeń tak w infrastrukturze budynku jak i produkowanych wyrobach. wadliwie działająca klimatyzacja w pomieszczeniu w którym znajduje się serwer może doprowadzić do jego uszkodzenia, co może mieć poważne następstwa finansowe., brak niepełnego zabezpieczenia terenu wykonywanych prac np. na wysokości lub w wykopie może powodować powstanie zagrożenia dla mienia lub przypadkowych osób przebywających w strefie robót, brak pełnego rozpoznania terenu wykonywanych robót może doprowadzić do uszkodzenia przebiegających tam instalacji medialnych (np. gazowych, wodnych, cieczy lub gazów agresywnych itd..), a to z kolei spowoduje szkody następcze. Wymienione przeze mnie zagrożenia to tylko wybrane przykłady, jednak pokazujące jak wymierne jest tu ryzyko i jak uzasadnionym jest zabezpieczenie interesów przedsiębiorcy odpowiednią polisą ubezpieczenia OC z tytułu prowadzonej działalności. Monika Boratyńska Kierownik Działu Ubezpieczeń OC TUiR WARTA S.A.

12 12 Business Growth Branża nie mówi jeszcze nie Rynek leasingu pomału podnosi głowę. Choć daleko tu jeszcze do szczęścia, dane za trzy kwartały tego roku wskazują na wyhamowanie tendencji spadkowych. Wiele firm leasingowych rozumie jednak, że w poszukiwaniu stabilizacji należy szukać możliwości wzrostów również w innych niż dotychczas branżach. struktura rynku leasingu ruchomości po III kwartale 2008 i 2009: ,9 mld zł 32% 39% 2% 2% 1% ,9 mld zł 2% 2% 1% Środki transportu drogowego Maszyny i urządzenia przemysowe Komputery i sprzęt biurowy Kolej, samoloty, statki Inne 63% 56% źródło: ZPL W ostatnich trzech miesiącach oddano do użytkowania o 21,5 proc. mniej przedmiotów leasingu niż rok wcześniej. To wyraźny sygnał, że kilkudziesięcioprocentowe wzrosty mogą być dziś już tylko pobożnym życzeniem. Jednak leasingodawcy zdają sobie sprawę, że na spadkach wolumenu sprzedaży świat się nie skończył, a leasing jako narzędzie finansowania potrzeb rozwojowych przedsiębiorstw nadal będzie na rynku potrzebny. Kryzys polskich przewoźników Gdy leasing wchodził do Polski, przedsiębiorstwa wręcz zachłystywały się jego produktami. Dla firm, które chciały poprawić swój bilans i nie wykazywać maszyn czy aut po stronie środków trwałych było to naprawdę idealne narzędzie. Rynek leasingu sukcesywnie rósł i to nie tylko dlatego, że atrakcyjna wydawała się tarcza podatkowa, ale przede wszystkim rosła świadomość, że jest to dobra metoda długoterminowego finansowania wzrostu przedsiębiorstwa. Wzrastały firmy, wzrastały zyski firm leasingowych. W 2007 roku branża osiągnęła szczyt szczytów tamten wzrost nie zostanie już chyba nigdy powtórzony. Kryzys, czy raczej w przypadku Polski spore spowolnienie gospodarcze, rozdał na nowo karty na rynku. Stanął praktycznie segment transportu ciężkiego. Akurat ten kawałek rynku, który oprócz leasingu samochodów osobowych tradycyjnie był motorem branży. Rynek polskiego transportu ciężkiego zależy w dużej mierze nie tylko od sytuacji gospodarczej w Polsce, ale zwłaszcza w Europie. Większość polskich firm transportowych miała kłopoty i ma je nadal. Brak popytu wewnętrznego w krajach Europy Zachodniej wstrzymał polskich przewoźników, których ogromna część realizowała przewozy transportowe na zachód. Dla firm leasingowych oznaczało to przynajmniej częściowe ograniczenie inwestycji w tym sektorze. Transakcje leasingowe realizowane są więc wybiórczo, wtedy, gdy leasingodawca ma mocne podstawy by twierdzić, że firma nie wywróci się na rynku. Pomogli sąsiedzi Trochę lepiej ma się rynek samochodów osobowych. Co prawda prognozy sprzedaży aut w Polsce są na ten rok bardzo optymistyczne, ale przyczyniły się do tego dwie rzeczy. Po pierwsze skuszeni niższymi cenami i aktualną polityką (program dopłaty do nowych samochodów) nasi sąsiedzi zza Odry masowo wykupywali auta z całej ściany zachodniej, po drugie zaś rynek odbił się mocno (po bardzo słabym początku roku) po zapowiedziach rządu o planowanych zmianach przepisów o VAT (auta z kratkami). Ci przedsiębiorcy, którzy jeszcze pół roku temu wahali się, czy wymieniać swoje floty, czy raczej pojeździć jeszcze rok, dwa tymi samymi pojazdami, tłumnie ruszyli do dealerów. Niektórzy twierdzą, że nowe przepisy mają duże szanse na to, by nie wejść w życie. Nasuwa się więc pytanie, czy zapowiedzi rządu były faktycznie tym, czym były, czy raczej stały się (zaplanowanym lub Dobry koniec roku Andrzej Sugajski, dyrektor generalny Związek Polskiego Leasingu Trzeci kwartał 2009 potwierdził, iż znaczący spadek obrotów na rynku leasingu został już zahamowany. W ostatnich trzech miesiącach oddano do użytkowania o 21,5 proc. mniej przedmiotów leasingu niż rok wcześniej. Podobnie jak w I półroczu najgorsze wyniki odnotowano w segmencie leasingu ciągników siodłowych oraz naczep/przyczep. W III kwartale odnotowano wzrost obrotów na rynku leasingu pojazdów ciężarowych o ładowności do 3,5 tony ( wzrost o 11 proc.), na co niewątpliwe miało wpływ wystąpienie Ministerstwa Finansów do Komisji Europejskiej z wnioskiem o wprowadzenie czasowego ograniczenia w możliwości odliczania VAT od paliwa dla samochodów z kratką, jak również utrzymanie niepełnego odliczania VAT od nabycia tego rodzaju samochodów. Opublikowana w ostatnim czasie informacja, iż KE już zaakceptowała pierwszy z tych wniosków spowoduje, iż ta część rynku będzie niewątpliwe motorem napędowym także w IV kw. br. Wyraźne zahamowanie spadku obrotów odnotowano także na rynku leasingu maszyn i urządzeń przemysłowych. Wydaje się, iż obserwowany w ostatnich miesiącach wzrost zainteresowania leasingiem nie tylko utrzyma się w kolejnym kwartale, ale także sprawi, że będzie on najlepszym w tym roku. przypadkowym) katalizatorem dla rynku samochodów Znaleźć miejsce na rynku Firmy leasingowe, jak każda zresztą branża, muszą zarabiać. Nikt nie jest organizacją charytatywną, więc oferowanie dobrego narzędzia finansowania dla MSP i jednoczesne zarabianie na tym, nikogo nie powinno dziwić. Część sektorów została uznana raczej za ryzykowne, w poszukiwaniu nowych możliwości leasingodawcy zaczynają rozglądać się po niszach rynkowych. Jednym z kierunków rozwoju branży (i nie zapominajmy jednoczesnego rozwoju drugiej strony) jest na pewno branża medyczna, do tej pory z nie do końca wykorzystanym potencjałem. Podobnie sprawa ma się z leasingiem w rolnictwie, który to rynek jest obecnie obsługiwany jedynie przez kilka firm. Szczególnie atrakcyjnym wydaje się być rolnictwo w kontekście jego finansowania z funduszy unijnych. Kolejna nisza, do tej pory w ogóle nie penetrowana przez leasingodawców to jednostki samorządowe. Ten rynek leasingu w Polsce dopiero się buduje, czy raczej będzie się budował. Gminy zmuszone są realizować wiele inwestycji, na które w danym momencie nie mają środków budżetowych i może okazać się, że jeśli sytuacja Mariusz Kurzac, prezes ING Lease gospodarcza nie ulegnie znaczącej poprawie, przez najbliższy rok czy dwa nadal tych środków mieć nie będą. Część z tych inwestycji będą mogły realizować właśnie poprzez leasing, który pozwalali im działać pozabudżetowo. Każdy korzysta Leasingodawcy i leasingobiorcy funkcjonują w specyficznym układzie działania podejmowane przez firmy leasingowe i zmierzające do poprawienia ich sytuacji na rynku, stają się jednocześnie większą korzyścią dla przedsiębiorstw. Tak było, gdy leasing osiągał najwyższe wzrosty, bo przy dużej konkurencji leasingodawcy chcąc zdobyć przewagę upraszczali maksymalnie procedury udzielania i obsługi leasingu, by uatrakcyjnić swoje produkty. Tak jest i teraz, gdy na rynku nie jest jeszcze dobrze, a firmy leasingowe próbuję lekko stymulować popyt. Przykładem może być tu choćby akcja jednej z firm leasingowych, która na bardzo korzystnych warunkach leasingowych oferuje całą gamę ruchomości. Ostatecznie skorzysta na tym nie tylko organizator wielkiej wyprzedaży, ale również i masz pytanie wyślij do autora Jan Spodniewski j.spodniewski@businessgrowth.pl Reagowanie na zmiany Spowolnienie g o s p o d a r c z e wpłynęło na branżę leasingową podobnie zresztą jak na inne branże finansowe negatywnie. Największe spadki zanotowano w branży transportowej i logistycznej, które w dużej mierze korzystały z usług przedsiębiorstw leasingowych. Bardzo duże spadki zaobserwowaliśmy prawie natychmiast w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw. Obawa przed kryzysem tej grupy przedsiębiorców pokazała, jak szybko sektor ten potrafi reagować na zmiany poprzez redukcję kosztów i szybką zmianę modelu biznesowego. Szybkie reagowanie na zmiany rynkowe to także pozytywna cecha sektora MSP moim zdaniem ta część rynku daje olbrzymie szanse na rozwój rynku, w okresie lepszej koniunktury. ING Lease, jako firma finansująca przede wszystkim duże inwestycje, zaobserwowała pozytywną stronę kryzysu mam tu na myśli postawę dużych korporacji. Dla tej części rynku, leasing stał się znakomitą alternatywą finansowania planowanych inwestycji, a jednocześnie sposobem na poprawę płynności w czasach, gdy część banków ograniczyła finansowanie długoterminowe.

13 Business Growth 13 W poszukiwaniu nowych kierunków Rozmowa z Pawłem Kopciem, dyrektorem zarządzającym ds. Sieci Sprzedaży w Raiffeisen-Leasing Polska S.A. Czy sektor MSP zrozumiał już tak do końca ideę leasingu? Chodzi mi o pojęcie mieć czy używać? Na pewno świadomość leasingu jako narzędzia finansowania i użytkowania środków trwałych znacznie wzrosła w ostatnich latach, ale daleko jeszcze nam pod tym względem do krajów Europy Zachodniej. W Polsce leasing nie ma jeszcze tak długiej tradycji. Ostatnie lata, zwłaszcza , to swoiste wystrzelenie w górę rynku leasingu właśnie dzięki sektorowi MSP. Główne inwestycje, jakie były realizowane, dotyczyły tego sektora. Tak więc percepcja leasingu jako jednego z alternatywnych źródeł finansowania rozwoju firmy finansowania użytkowania, a nie posiadania czegoś na własność, na pewno bardzo wzrasta. To otwarcie się na MSP z czego wynikało? Czy zainteresowanie leasingiem wynikało z tego, że przedsiębiorcy mieli większą wiedzę na temat korzystania z tego narzędzia, czy z tego, że firmy leasingowe otworzyły się na małych przedsiębiorców? To zawsze zbieg kilku czynników. Po pierwsze, dopiero od grudnia 2000 roku leasing funkcjonuje w polskim prawie cywilnym jako umowa nazwana. Wcześniej był traktowany jako dość niepewne narzędzie, bo de facto nigdzie poza jednym artykułem prawnym nie był uregulowany. W tej chwili te regulacje są pełne, co zwiększa też skłonność przedsiębiorców do korzystania z tej formy finansowania. Po drugie kilka lat temu firmy leasingowe faktycznie otworzyły się na MSP. Dla naszej firmy jest to obecnie podstawowy segment rynku, do którego kierujemy ofertę. Firmy leasingowe zrozumiały również, że w segmencie korporacyjnym, który był historycznie jedynym, do którego była skierowana oferta, w pewnym momencie konkurencja była olbrzymia. Poza tym, były to duże inwestycje bez dywersyfikacji ryzyka. Sektor MSP jest wbrew pozorom bezpieczny, ponieważ mamy do czynienia ze sporą dywersyfikacją i mniejszymi kwotami finansowania. Po trzecie sektor MSP od początku tego stulecia ciągnął polską gospodarkę. Firmy leasingowe, które chciały realizować wzrosty, musiały być również obecne głównie w tym segmencie, gdzie te inwestycje były największe. Mamy właściwie koniec IV kwartału, za nami, nazwijmy to, aksamitny kryzys. Jaki wyłania się obraz leasingu 2009? Rok 2009 trzeba podzielić na pewno na kilka etapów. Można nawet powiedzieć, że zaczął się on w IV kwartale 2008 roku, kiedy rynek zaczął zachowywać się diametralnie inaczej, niż przez ostatnie 4 lata, gdzie odnotowywaliśmy jako branża nieustanny wzrost. Popyt zaczął się mocno ograniczać w listopadzie i grudniu 2008 roku. Jest to o tyle naturalne, że było tyle negatywnych sygnałów z rynku, do tego mocno nagłośnionych, że zadziałało to trochę jak samosprawdzająca się przepowiednia. Każdy przedsiębiorca, zastanawiając się nad inwestycją, raczej wybierał przeczekanie, jeżeli ta inwestycja nie była ewidentnie konieczna. Przedsiębiorca dwa razy się zastanowił, zanim podjął decyzję o inwestowaniu, a tym samym o wyborze formy finansowania. Do tego oczywiście doszło, mniej więcej od początku roku, znaczne ograniczenie chęci instytucji finansowych do finansowania czy to w formie kredytów, czy leasingowania. Od połowy 2009 roku, kiedy czarne scenariusze przestały się sprawdzać, widać już znaczne ożywienie w leasingu. Firmy leasingowe reagują bowiem dużo szybciej niż banki, choćby dlatego, że finansowanie inwestycji jest ich jedynym biznesem To duży znak zapytania, wszystko będzie zależało nie tylko od sytuacji gospodarczej w Polsce ale i w całej Europie, czy też w świecie. Już są pierwsze sygnały, że czeka nas druga fala I rzeczywiście jest pytanie, czy ten dół faktycznie nas czeka. Jeżeli chodzi o inwestycje w linie technologiczne, w maszyny, nie przewidujemy, żeby tutaj mogły nastąpić jakieś duże wzrosty. W segmencie samochodów popyt może być trochę większy. Nasza branża musi w obliczu niewiadomej rynkowej planować w krótkich okresach, powiedzmy półrocznych. Jedynie inwestycje branż stabilnych takich jak medycyna czy rolnictwo, jesteśmy w stanie zaplanować w dłuższym okresie czasu. Nowy dla branży leasingowej w 2010 roku może być rynek inwestycji gminnych (w tym także nieruchomości). Oczywiście są pewne segmenty rynku, do tej pory mniej czy w ogóle nie wykorzystywane przez leasing i w tym upatrujemy kierunek działań. My historycznie nie byliśmy obecni w branży medycznej czy rolniczej, gdzie ten popyt wydaje się dosyć stały, choćby ze względu na dofinansowanie z programów unijnych, zwłaszcza jeśli chodzi o rolnictwo. Również otwiera się stosunkowo nowy rynek dla wszystkich chyba firm leasingowych bo do tej pory nie była tam żadna obecna gminy zaczynają inwestować także poprzez leasing. Sądzę, że jest to jeden z kierunków, które po prostu muszą zostać zrealizowane. Pewien rynek się kończy na jakiś czas choćby transport ciężki naturalne jest więc szukanie innych możliwości. Grzegorz Stech

14 14 Business Growth Optymalizacja kosztów dzięki informatyce Rozmowa z Pawłem Przedpełskim, dyrektorem sprzedaży firmy Sage ZOBACZ w serwisie Jak musi być duża firma, aby systemy wspomagania zarządzania optymalizowały koszty. Czy implementacja systemów jest skierowana do dużych przedsiębiorstw, czy również dla sektora MSP? Nawet w niewielkiej firmie ożna uzyskać istotne optymaizacje kosztów bezpośrednich, zasu pracy i nakładów osoboych. Istotne jest także uproszzenie, usystematyzowanie i auomatyzacja procesów wewnątrz rganizacji. Dla pracowników rzekłada się to na wzrost ich oziomu zadowolenia z wykonyanej pracy przez odczuwalne proszczenie wielu powtarzalych czynności. Dla pracodawcy aś to możliwość lepszej alokacji osiadanych zasobów. W średniej wielkości firmie, zarudniającej np. 250 osób, udana mplementacja dobrego systemu biegu dokumentów, wspieraneo firmowym intranetem, może ozwolić na zmniejszenie zaangaowania osobowego rzędu 2 lub stanowisk administracyjnych. skali roku jest to już istotnym yskiem w kosztach pracy. Oczywiście, im bardziej rozudowana organizacja, tym większej liczbie obszarów ożna liczyć na potencjalne oszczędności. Należy jednak pamiętać, że oprócz samego zakupu licencji i kosztów wdrożenia, niezbędne jest odpowiednie przeszkolenie personelu oraz zapewnienie mu okresu na przystosowanie się do nowego rozwiązania. Czy systemy można ze sobą integrować, w przypadku gdy mamy już zaimplementowany inny system? Tak oczywiście zdarza się to bardzo często. Z wielu przyczyn, w tym np. przy różnego rodzaju zmianach właścicielskich fuzjach, akwizycjach. Bez wchodzenia w szczegóły techniczne: w nowoczesnych aplikacjach wspierających zarządzanie z góry przewidziane są pewne uniwersalne rozwiązania i funkcjonalności, a zastosowane otwarte standardy interfejsów pozwalają na łatwe i szybkie dopasowanie do rozwiązań innych dostawców, w tym bezpieczną wymianę danych. Na przykład firma posiada już system wspierający jeden obszar, z działania którego jest zadowolona i chce rozszerzyć profil działalności lub z czasem wcześniejsze systemy przestają spełniać jej rosnące wymagania. Musi więc dokupić nowe aplikacje, dodając je do już wykorzystywanych. Wówczas rolą dostawcy lub integratora systemu jest integracja z zastanym oprogramowaniem oraz ewentualne rozszerzenie systemu o zindywidualizowane funkcjonalności. W naszym przypadku zajmuje się tym Dział Wdrożeń i Konsultacji, w tym Zespół Rozwiązań Indywidualnych. Również nasi partnerzy, czyli nasz drugi, pośredni kanał dystrybucji, podejmują się takich zadań. Dla naszych dystrybutorów, zwłaszcza tych z najwyższych poziomów programu partnerskiego, jest to istotne źródło przychodów. Może się też zdarzyć, że zamiast integracji bardziej wskazane w ogólnym rachunku ekonomicznym będzie całkowite zastąpienie istniejącego rozwiązania innym, nowym. Dlatego niezbędna jest analiza przedwdrożeniowa, pozwalająca precyzyjnie zweryfikować deklarowane oczekiwania z rzeczywistymi potrzebami firmy oraz aktualnymi i przyszłymi możliwościami oprogramowania jak i ramami budżetowymi. Nasze produkty Symfonia i System Zarządzania Forte, oferujemy jako podstawowe rozwiązania dla segmentu MSP, nadające się dla różnych branż i wielu profili działalności. Stanowią one bazę, do której można dołożyć inne rozwiązania, np. branżowe, specjalistyczne czy indywidualne. Wiele z nich tworzą sami nasi dystrybutorzy, oferujemy je wraz z nimi, a niektóre nawet certyfikujemy jako zgodne z naszymi programami. To najlepszy dowód na możliwości integracji. Czy instalacja systemu wyklucza błędy czynnika ludzkiego? Błędów ludzkich jak i awarii urządzeń nie sposób nigdy całkowicie wykluczyć, można jednak im zapobiegać. Służy temu wiele sposobów, od zachowywania kopii bezpieczeństwa i nadmiarowego powielania danych, przez przyjęcie stosownych procedur antyawaryjnych i metodyk postępowania. Bardzo istotną rolę odgrywa tu opieka powdrożeniowa dostawcy lub integratora i jego wsparcie techniczne. Może mieć formę każdorazowych interwencji, regularnej usługi w formie okresowego abonamentu, gwarantującego spokój i bezpieczeństwo czy długoterminowych umów serwisowych klasy SLA, zapewniających najwyższy poziom wsparcia i niemal stałą współpracę. Czy implementacja takiego systemu wiąże się ze zmniejszeniem zatrudnienia? Sama redukcja zatrudnienia jest decyzją pracodawcy. Implementacja systemu klasy ERP może też wręcz odblokowywać pułapy zatrudnienia, gdyż pozwala na osiąganie łącznie wyższych zysków, przy redukcji bieżących kosztów i zwiększeniu wydajności pracy. W jakim czasie po zainstalowaniu systemów wspomagania, spółka zaczyna odnotowywać oszczędności? Tego nie sposób z góry określić. W wypadku każdej firmy wygląda to inaczej. Decyduje tu nie jej poziom obrotów, ilość oddziałów czy wielkość zatrudnienia, lecz stopień komplikacji i złożoność procesów biznesowych, zarówno wewnętrznych, jak i rynkowych. Biznes jest nierówny biznesowi. Możemy mieć niedużą firmę internetową o wielkich zyskach i zaledwie kilku zatrudnionych lub wielki zakład produkcyjny z kilkuset pracownikami, lecz o groszowej marży na pojedynczej sztuce produkowanego towaru. Oszczędności i modernizacji można więc szukać zarówno w zakresie usług, sprzedaży, finansów produkcji, magazynów i relacji z klientami, logistyki łańcucha dostaw, jak i zaplecza: HR-u, obszaru back office : administracji, działania biura. Jakiej wielkości oszczędności możemy się spodziewać po implementacji systemu wraz z wieloma modułami? Trudno określić z góry rozmiar oszczędności. W codziennym życiu każdej firmy jej pracownicy i kierownictwo wykonują wiele drobnych, lecz czasochłonnych czynności, wymaganych m.in. przez przepisy prawne lub potrzeby ewidencyjne firmy. Działanie te, będące kosztem przedsiębiorstwa, przekładają się jedynie pośrednio na wyniki przedsiębiorstwa, nie są też czynnikiem motywacyjnym dla załogi. Podstawową korzyścią z zastosowania rozwiązania porządkującego i automatyzującego je, jakim są np. Moduły Zarządzania Zasobami systemu Forte, jest ograniczenie tych kosztów i podniesienie zadowolenia pracowników, przez znaczne ograniczenie czasu potrzebnego na wykonanie niezbędnych, lecz nie zawsze interesujących działań. Moduły Zarządzania Zasobami Forte w szerokim zakresie wspomagają codzienne operacyjne aktywności pracowników przedsiębiorstwa, organizacji lub jednostki administracyjnej, eliminując papierowy obieg informacji i konieczność osobistej akceptacji. Poprzez zorientowanie na proces gospodarczy, organizują i ułatwiają komunikację kierownictwa z zespołem w zakresie podstawowych, codziennych czynności. Ewidencjonują wymianę informacji o wzajemnych potrzebach pomiędzy działami firmy, pozwalając na kontrolę operacyjną i analizę zdarzeń z historii. Leszek Cieloch Istnieć w sieci Rozmowa z Dorotą Zdun-Angotti, prezes Kompass Poland Jaką wartość dodaną w obecnych czasach daje istnienie w Internecie? Uważam, że istnienie w Internecie z ofertą firmy jest w dzisiejszych czasach podstawą, a nie tylko wartością dodaną prowadzenia działalności. Daje to dużo większe szanse otrzymywania zapytań, a co za tym idzie, zleceń od nowych klientów. Obecnie, szczególnie w dużych aglomeracjach miejskich, gdzie dostępne są szybkie łącza internetowe, poszukiwanie kontaktów do firm przez Internet stało się podstawową metodą zdobywania informacji i pozyskiwania partnerów handlowych. Tendencję tą widać znakomicie na rynku zagranicznym. Kompass jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych marek bazodanowych i jesteśmy wiodącym dostawcą biznesowych baz danych sektora b2b na całym świecie. Dzięki informacjom o blisko 3 mln firm dostępnym w jednym miejscu, na portalu firmowym zostało zawartych wiele transakcji. Byliśmy i jesteśmy silnym wsparciem w kontaktach handlowych, które pozwoliły naszym klientom odnieść sukces na rynku zarówno krajowym jak i zagranicznym. Nasza misja kojarzenia sprzedających z kupującymi jest z powodzeniem realizowana w oparciu właśnie o kontakty internetowe. Czy firmy kontaktują się głównie za pośrednictwem sieci? Tak, kontakt za pośrednictwem sieci jest kluczowy. Obecnie w czasach dość ciężkich gospodarczo, firmy raczej ograniczają zatrudnienie również w działach handlowych czy obsługi klienta. Takie decyzje mogą być zrekompensowane bez konieczności utraty sprzedaży tylko dzięki dobrej widoczności w Internecie. A widoczność zapewnia posiadanie własnej strony www, dobrze wypozycjonowanej np. poprzez linki sponsorowane oraz obecność w odpowiednich do prowadzonego profilu działalności katalogach branżowych tzw. wyszukiwarkach branżowych. Jestem przekonana, że każda osoba odpowiedzialna za biznes liczy się z kosztami, a Internet jest najtańszą formą promocji produktów i usług firm. Jednocześnie tylko reklama w Internecie gwarantuje, że w każdej chwili, 24 godziny na dobę, można być znalezionym, a co za tym idzie - pozyskać potencjalnego partnera handlowego. W którym stadium rozwoju firma powinna zdecydować się na stronę www, do kogo może skierować realizację takiego projektu? Pierwszym krokiem po założeniu firmy powinno być natychmiastowe przygotowanie strony www. Dzięki niej firmy mogą pozyskać klientów bez ponoszenia istotnych kosztów opłata za budowę strony www rozpoczyna się już od 500 zł, rejestracja domeny i hosting na serwerze to też tylko ok zł. Jest to najniższy koszt promocji dostępny na rynku. Kompass, poza dostarczaniem informacji biznesowej, oferuje kompleksową usługę rejestracji domeny, zbudowania serwisu www, hostingu i administrowania taką stroną. Dzięki takiej ofercie, wspieramy również firmy zupełnie nowe na rynku. W jaki sposób spółka może liczyć na wysoką pozycję i jak może sprawdzić skuteczność strony? Korzystając z narzędzi oferowanych przez Google, firma może praktycznie z dnia na dzień znaleźć się na pierwszych pozycjach wyników wyszukiwania poprzez tzw. linki sponsorowane. Kompass oferuje w tym zakresie unikalne na rynku rozwiązanie, czyli promocję firmy w Google z gwarancją konkretnej ilości wejść na stronę www. A co najważniejsze, gwarancją stałych miesięcznych kosztów z promocję w Internecie. Dzięki temu niemal nieograniczone możliwości wirtualnej bazy Kompass oraz system Google zostały optymalnie ze sobą połączone, wyraźnie podnosząc szanse na kontakty handlowe naszych klientów. Nie bez powodu nazwaliśmy tę usługę Efekt Gwarantowany. Co firma może zrobić, aby zapobiec skutkom kryzysu gospodarczego? Osobiście uważam, że najgorsze co może robić firma, to biernie czekać na to, co się wydarzy. Powinna sprawdzić koszty prowadzonej promocji i aktywności marketingowych, a nawet przesunąć znacznie niższe środki do promocji w Internecie na odpowiednich portalach biznesowych, branżowych czy też na zagwarantowanie dobrej pozycji w Google. Dostosowując się do obecnych potrzeb firm w kryzysie (rozwinięcie sprzedaży i umocnienie pozycji na rynku), Kompass oferuje takie wsparcie w promocji już od 1500 zł i każdemu klientowi, po przeanalizowaniu jego sytuacji i potrzeb, przedstawi skuteczne rozwiązania biznesowe na ten czas i na przyszłość. Leszek Cieloch

15 Business Growth 15 Tania telefonia Koszty związane z komunikacją w firmach często stanowią ogromne obciążenie budżetu. Operatorzy telefoniczni zaczęli kierować swoje oferty dla biznesu bardzo indywidualnie. Są w stanie ugiąć się pod wymaganiami klientów. Przed kilkoma laty, kiedy Skype komunikator głosowy wchodził na rynek, zwiastowało to koniec tradycyjnej telefonii. Tak się jednak nie stało, mimo że wykorzystanie Internetu do rozmów telefonicznych staje się coraz bardziej powszechne z uwagi na relatywnie niskie koszty. Koszt połączenia internetowego może stanowić raptem kilka procent kosztu połączenia telefonii stacjonarnej czy komórkowej. Elastyczność operatorów Obawy o morderstwo teefonii jednak się nie spełniły, to za sprawą elastyczności fert. Przedsiębiorstwa mogą a przykład zawierać trójstronne mowy z różnymi operatorami. takim przypadku u innego peratora płacimy za rozmoy wychodzące, u innego za ozmowy przychodzące, z kolei trzeciego za rozmowy wenętrzne. Umowy są tak skontruowane, aby firma płaciła jak ajmniej za komunikację. Opeatorzy niechętnie przyznają się o takich umów, są one jednak ożliwe. Równie często w firach są wykorzystywane usługi armowych rozmów, które w stocie nie są darmowe, gdyż usimy zapłacić pierwotnie za amą usługę lub będziemy mieli ozmowy droższe np. z innymi umerami. Jednak elastyczność peratorów pozwala przedsięiorstwom na indywidualne neocjowanie cen za połączenia. Polskie białe plamy Mimo obecności na rynku ielu operatorów, zarówno elefonii komórkowych, jak i irtualnych, rozmowy mogłyy być jeszcze tańsze. Nie jest to jednak możliwe z uwagi na brak odpowiedniej infrastruktury w Polsce, która obecnie jest niewystarczająca, a biurokracja nie pozwala na dalszy jej rozwój. Zwłaszcza, że firmy starające się o środki unijne, które pozwoliły by wspierać rozwój sieci w kraju, nie podejmują takich działań, gdyż nie mają gwarancji na otrzymanie tych środków, mimo wcześniejszych inwestycji. - Bariery stawiane w programie 8.4 podmiotom zainteresowanym uzyskaniem dofinansowania są wyśrubowane. Dodatkowo wymogi formalne bardzo często eliminują możliwość zakwalifikowania projektów. Prosty przykład: w mapach pokrycia zasięgiem, odtajnionych przez MSWiA, teoretycznie w Polsce nie ma białych plam telekomunikacyjnych. W rzeczywistości zasięgu nie ma w wielu wsiach, co nie zostało w żaden sposób przez MSWiA zweryfikowane. Tym samym według naszej oceny błąd w przygotowaniu 8.4 został popełniony już na samym początku, a późniejsze regulacje były konsekwencją jego podtrzymania tłumaczy Grzegorz Cieślar z Crowley Data Poland - Gminy widzą tu barierę w polskiej biurokracji i pozyskiwaniu środków, ponieważ na przygotowanie dokumentacji do aplikowania z projektem technicznym należy wydać pieniądze nie mając gwarancji uzyskania dofinansowania. Dlatego rady gmin i miast bardzo często odstępują od projektów dodaje przedstawiciel CDP. VoIP idzie do przodu Rozwój infrastruktury sieciowej w Polsce miałby znaczny wpływ na wahania cen Liczba aktywnych kart SIM w 2008 r. zarówno szerokopasmowego dostępu do Internetu, jak również samej telefonii. W krajach rozwiniętych na zachodzie Europy bardzo często telefonia komórkowa łączona jest z telefonią internetową. Połączenie wychodzące z telefonu komórkowego trafia przez operatora do usługodawcy telefonii internetowej, który wykonuje połączenie do dowolnego miejsca na świecie. Wówczas koszt jest znacznie niższy, gdyż nie wykorzystuje ono tradycyjnych procesów, które są wciąż zbyt drogie. Powodem tego jest zarówno wspomniana infrastruktura, jak również marże operatorów. Telefonia wykorzystująca protokół IP (VoIP Voice over IP), potocznie zwana internetową, bardzo powoli wypiera tradycyjne telefony. Dzieje się tak za sprawą kosztów. W przypadku Mo esz si dwoi... połączeń internetowych, ważny jest jedynie transfer sieci. A opłaty opierają się na kosztach dostępu do sieci i minimalnych płacach za połączenie. Leszek Cieloch Liczba klientów polskich sieci komórkowych na koniec 2008 r. IV kw IV kw Liczba aktywacji netto w 2007 r. Aktywacje netto w 2007 r. (udział w %) Udział w rynku w 2007 r. PTK Centertel ,42% 34,11% Polkomtel ,42% 32,41% Polska Telefonia ,20% 31,31% Cyfrowa P4 nie dotyczy ,85% 2,04% operatorzy MVNO brak danych ,09% 0,12% Suma aktywnych kart SIM GUS Źródło: GUS (aktywacje netto suma) 100% 100% lub wybra szybkoreaguj cy terminal BlackBerry 8520 z dost pem do poczty elektronicznej. Przez pierwsze 3 okresy rozliczeniowe op ata miesi czna za us ug iplus BlackBerry to tylko 1 z (1,22 z z VAT)! Oferta równie dla Klientów, którym ko czy si kontrakt. Plus dla Firm. Razem lepiej PTK Centertel Polkomtel Polska Telefonia P operatorzy MVNO Przyjd do punktu Plusa lub zadzwo : , (op ata zgodnie z cennikiem operatora), lub sprawd na Szczegó y oferty w Regulaminie Promocji.

16 16 Business Growth Informatyzacja inwestycja w oszczędność W dobie boomu technologicznego, wiele firm decyduje się na informatyzację. Koszty związane z tym procesem są wysokie, jednak prawidłowo wybrana aplikacja pozwala na duże oszczędności, często eliminując błędy czynnika ludzkiego. Czym właściwie są systemy informatyczne wykorzystywane w przedsiębiorstwach? uwagi na różną lokalizację oddziałów banku na terenie całej Polski. Samo wdrożenie trwa od 2005 r. Decyzja o wprowadzeniu była pod y k t o w a n a dążeniem do usprawnienia relacji z naszymi klientami: indywidualnymi i korporacyjnymi powiedział Marek Kłuciński, rzecznik PKO BP portalowi Money.pl podczas rozpoczęcia wdrożenia. Inwestycja, mimo że łączny koszt wraz ze sprzętem komputerowym i całą infrastrukturą wyniósł blisko miliard złotych, była na 1960 w tym roku pojawiły się pierwsze aplikacje wspierające zarządzanie firmą Efekt skali jest wymierny również na poziomie przedsiębiorstw sektora MSP. Systemy przede wszystkim s k r a c a j ą czas różnych p ro c e s ó w, jak również pozwalają ślenie trafniejszych decyzji. Z naszych badań wynika, na okre- że więk- Oferta firm informatycznych skierowana jest do każdego rodzaju działalności. Rówież szereg różnych apliacji wykorzystywanych w rzedsiębiorstwach, zarówno ektora małych i średnich irm, jak również międzyarodowych korporacji. Dla amych systemów wspomaania przedsiębiorstwa lokaizacja oddziałów spółek rozroszonych po całym kraju, ie stanowi problemu, gdyż rzy wykorzystaniu aplikacji kooperacji z Internetem ożemy kontrolować szereg procesów zachodzących w przedsiębiorstwach z dowolnego miejsca na świecie. Obecnie systemy wspomagania zarządzania przedsiębiorstwem obejmują wszystkie sektory. Popularny systemy ERP (z ang. Enterprise Resource Planning) pozwalające na planowanie zasobów przedsiębiorstwa, chętniej jednak tłumaczone jako narzędzie do zarządzania zasobami, obejmują magazynowanie, zarządzanie zapasami, śledzenie realizowanych dostaw, planowanie produkcji, zaopatrzenie, sprzedaż, kontakty z klientami, księgo- Więcej o nowoczestych rozwiązaniach informatycznych dla firm codziennie w serwisie wość, finanse czy zarządzanie zasobami ludzkimi (płace, kadry). Aplikacje często działają również w oparciu o dostęp do sieci, zatem pozwalają na kontrolowanie firmy z dowolnego miejsca. Producenci kierują swoją ofertę zarówno do mikro przedsiębiorstw, gdzie może być wykorzystywane tzw. pudełkowe rozwiązanie, aż po ogromne przedsiębiorstwa, gdzie jednocześnie zachodzi kilkadziesiąt procesów biznesowych w różnych lokalizacjach. Wówczas wykorzystywane są zintegrowane systemy zarządzania. W takie systemy mogą być również wyposażeni partnerzy biznesowi danej instytucji, dzięki czemu współpraca jest zoptymalizowana pod względem czasu i kosztów. Jednym z największych wdrożeń tego typu w Polsce było wykorzystanie zintegrowanego systemu w PKO BP. Bank zdecydował się na zmianę staresystem Alnova. Dostawcą systemu była spółka Asseco Poland. Proces wdrożenia był o tyle trudny co i kosztowny (pierwsza umowa opiewała na blisko 460 mln zł) z Paweł Przedpełski, dyrektor sprzedaży Sage tyle opłacalna, że największy bank w Polsce zdecydował się na takie wdrożenie. Szerokie pole do rozwoju Wdrożenie systemu klasy ERP może przynieść korzyści nawet w niedużej firmie, w tym poprzez zapewnienie oszczędności. W sektorze MSP można szukać oszczędności w codziennym życiu każdego przedsiębiorstwa: pracownicy i menedżerowie wykonują setki czynności, koniecznych ze względu na przepisy prawa lub potrzeby ewidencyjne firmy szość menedżerów podejmuje decyzje nie znając faktów, a posługując się szczątkowymi informacjami. Systemy pomogą nam podjąć trafną decyzję w momencie kiedy będziemy posługiwali się faktami i konkretnymi danymi mówi Filip Łapiński z IBM Polska. Podobnie sytuacja Rynek oprogramowania dla sektora MSP ma się dobrze i nadal się rozwija. Praktycznie każda nowopowstająca firma korzysta już dziś z jakiegoś oprogramowania wspierającego zarządzanie. Ponieważ małe i średnie przedsiębiorstwa nadal nie mają w Polsce tak znaczącego udziału w całości gospodarki jak w USA czy państwach zachodnio-europejskich, możemy zakładać, że rynek ten ma szerokie pole do rozwoju. Dobre prognozy dla MSP i dostawców oprogramowania możemy też znaleźć w analizach firm badawczych takich jak IDC czy DiS. Wdrożenie systemu klasy ERP może przynieść korzyści nawet w niedużej firmie, w tym poprzez zapewnienie oszczędności. W sektorze MSP można szukać oszczędności w codziennym życiu każdego przedsiębiorstwa: pracownicy i menedżerowie wykonują setki czynności, koniecznych ze względu na przepisy prawa lub potrzeby ewidencyjne firmy. Te aktywności będące kosztami przedsiębiorstwa, przekładają się jedynie pośrednio na jego wyniki, nie są też czynnikiem motywacyjnym dla załogi. Nasza najnowsza grupa rozwiązań z rodziny Forte: Moduły Zarządzania Zasobami (MZZ) w szerokim zakresie wspomaga codzienne operacyjne aktywności pracowników przedsiębiorstwa z zakresu back office, eliminując papierowy obieg informacji i konieczność osobistej akceptacji. Poprzez zorientowanie na procesy biznesowe, organizują i ułatwiają komunikację menedżera z zespołem w zakresie podstawowych codziennych czynności administracyjnych. Ewidencjonują wymianę informacji o wzajemnych potrzebach pomiędzy działami firmy, pozwalając na kontrolę operacyjną i analizę zdarzeń z historii.

17 Business Growth 17 Koszty nie do ukrycia wygląda przy błędach czynnika ludzkiego, które przy bilansie finansowym ukazują konkretne straty w firmie. System nie jest w stanie absolutnie wykluczyć błędów czynnika ludzkiego. Jest jednak w stanie zredukować go do minimum i zaalarmować o ewentualnych błędach zaznacza Paweł Przedpełski z firmy Sage, producenta systemów wspomagania przedsiębiorstwa. Cena takich rozwiązań jest najczęściej określana indywidualnie, w zależności od liczby użytkowników czy złożoności oprogramowania i ilości sektorów jakie miałby objąć. Jest to często niemała inwestycja, jednak z czasem bardzo opłacalna. Niekiedy wynik zaczyna ukazywać oszczędności w niedługim czasie po implementacji systemu. Producenci przed wdrożeniem są wstanie wykonać analizę tak, aby system był Przy informatyzacji przedsiębiorstwa musimy liczyć się nie tylko z wydatkami na sam sprzęt, ale przede wszystkim z kosztami eksploatacji. Często zakup samego sprzętu stanowi kilka procent wydatków, jakie musimy ponieść. Producenci kierują swoją ofertę zarówno do mikro przedsiębiorstw, gdzie może być wykorzystywane tzw. pudełkowe rozwiązanie, aż po ogromne przedsiębiorstwa, gdzie jednocześnie zachodzi kilkadziesiąt procesów biznesowych w różnych lokalizacjach ZOBACZ w serwisie zakup sprzętu informatycznego, jak również implementacja systemów wspomagania zarządzania, wiąże się nie tylko z kupnem samych rozwiązań, ale również z kosztami eksploatacji, serwisu, wsparcia technicznego, szkolenia czy nawet analizy przedwdrożeniowej, która są niezbędne do wyboru optymalnych rozwiązań. Co kupić? Sam zakup sprzętu, w naszym przypadku urządzeń drukujących, stanowi do 18 proc. wszystkich wydatków, jakie będziemy musieli ponieść. Pozostałe koszty związane są z użytkowaniem sprzętu, zakupem papieru, tonerów, serwisu czy zużycia energii elektrycznej wyjaśnia Łukasz Rumowski z firmy Arcus, przedstawiciela producenta urządzeń drukujących Kyocera. W przypadku naszej konkurencji te wartości wynoszą poniżej 10 proc., jednak później koszty są znacznie wyższe. Nie wykluczone, że rynek wymusi sytuację podobną do tej, jaka ma miejsce w przypadku telefonii komórkowej. Samo urządzenie będzie kosztowało 1 zł, ale będziemy musieli regularnie wymieniać np. tonery, co przełoży się na ogromne optymalny dla przedsiębiorstwa. W cenie często zawierają się również szkolenia pracowników i serwis powdrożeniowy. Informatyzacja przedsiębiorstwa obecnie traktowana jest jako inwestycja w rozwój spółki. A powszechnie wiadomo, że w pierwszej dekadzie XXI w. firmy bez komputerów istnieć nie mogą, a przynajmniej nie masz pytanie wyślij do autora leszek cieloch l.cieloch@businessgrowth.pl Sage Forte w sektorze publicznym System Forte stworzony przez spółkę Sage został zaimplementowany w Komunalnym Przedsiębiorstwie Komunikacyjnym w Białymstoku. Spółka potrzebowała przede wszystkim zintegrowany i skalowalny system, który zapewniłby obsługę wszystkich obszarów związanych z działalnością przedsiębiorstwa, pełną kontrolę stanów magazynowych, wielowymiarową analizę danych, tworzenie specjalistycznych raportów i prognozowanie, automatyczne naliczanie wypłat, wsparcie serwisowe ze strony producenta, łatwą modyfikację oprogramowania oraz bezpieczeństwo danych. Białostocka firma zdecydowała się na wybór rozwiązania Forte oferowanego przez spółkę Sage. Ważnym czynnikiem, który również miał wpływ na wybór programu Kadry i Płace Forte był fakt, że system ten jest zintegrowany z pozostałą częścią oprogramowania: głównie systemem Finanse i Księgowość w postaci automatycznych dekretów czy wspólnej bazy pracowników powiedział przed wdrożeniem systemu Piotr Grodzki z białostockiego KPK. Rozwiązanie zostało zaimplementowane na 13 stanowiskach. Analiza przedwdrożeniowa wykazała, że zaistniała potrzeba stworzenia odmiennego niż dotychczas sposobu ewidencji kosztów uzyskania przychodu z usług komunikacyjnych. Celem wdrożenia było umożliwienie dokładniejszej ewidencji zdarzeń gospodarczych w organizacji oraz możliwość wykonywania różnych analiz biznesowych. Łącznie wdrożenie trwało blisko cztery miesiące. Aplikacje, które zostały w białostockim przedsiębiorstwie zaimplementowane zostały ze sobą zintegrowane w różnych obszarach działalności, m.in. Kadry i Płace, Handel, Finanse i Księgowość. Moduły te zostały oparte o działanie systemu Forte, zaś baza danych została zintegrowana z MS SQL. Korzyści jakie białostockie przedsiębiorstwo odniosło po wdrożeniu to usprawnienie pracy działu finansowo-księgowego, sprzedaży i magazynu, pełna obsługa magazynu i sprzedaży, pełna informacja o rozrachunkach, skrócenie czasu wprowadzania dokumentów, uproszczenie wystawiania dokumentów handlowych, możliwość planowania przepływów gotówkowych, oszczędność czasu i kosztów, bezpieczeństwo składowanych w systemie danych jak również generowanie raportów oraz prowadzenie analiz. KPK niedługo po wdrożeniu planuje wdrożenie kolejnych modułów rozwiązań, tak by jeszcze bardziej podnieść efektywność. LC

18 18 Business Growth koszty w całym okresie użytkowania urządzenia dodaje. Dzięki rozwojowi technologii można bardzo dokładnie określić faktyczne wykorzystanie druku wśród firm. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku wykorzystania urządzeń drukujących do celów nie związanych z pracą, a druku np. do prywatnych potrzeb pracownika. - Koszty druku są często pomijane podczas analizy wydatków w przedsiębiorstwach. Jest to błąd, ponieważ mogą one stanowić duże obciążenie dla ich budżetu. Naszym klientom rekomendujemy wdrożenie systemu monitoringu floty urządzeń drukujących. Pozwala on na bieżące zliczanie wszystkich wykonanych operacji z podziałem na grupy robocze i indywidualnych pracowników wyjaśnia Tomasz Kulczyński, Sales Manager w Samsung Electronics Polska. - System umożliwia także zablokowanie dostę- Optymalne potrzeby Od niedawna coraz popularniejsze jest pojęcie TCO Total Cost of Ownership, określające wszystkie koszty związane z zakupem sprzętu komputerowego w firmach. Samo pojęcie TCO ma za zadanie budowania świadomości wśród klientów firm informatycznych wydatków jakie trzeba, bądź należy ponieść w przypadku informatyzacji. TCO obejmuje również wszelkie analizy przedwdrożeniowe czy przedzakupowe, które pozwolą idealnie określić potrzeby spółki, co w rezultacie pozwoli wybrać optymalny sprzęt. Ma to kluczowe znaczenie przy tego typu inwestycjach, z uwagi na kolejne koszty. Zawsze zapewniamy analizę przedwdrożeniową, jest to niezbędny proces przed wyborem optymalnego rozwiązania i poznania faktycznych potrzeb klienta. Wybór aplikacji pozwoli na pełne jej wykorzystanie z możliwie najniższymi kosztami, które w rezultacie przełożą się w Wielu producentów, rozumiejąc sytuację firm, często z sektora MSP, oferuje różne formy zakupu. Poza tradycyjną formą sprzedaży, producenci szukają nowych rozwiązań, które zadowolą obie strony. Oszczędzajmy Zakup niewłaściwego sprzętu czy rozwiązania informatycznego może w przyszłości spowodować wyższe koszty i absolutny brak oszczędności. Informatyzacja firm ma na celu nie tylko skrócić czas realizacji projektów, zminimalizować błędy czynnika ludzkiego, ale przede wszystkim umożliwić docelowo oszczędności. Wybór właściwego urządzenia wcześniej czy później przełoży się na widoczne korzyści finansowe w każdej spółce. Dlatego, aby wyeliminować niepotrzebne koszty Kyocera przyjęła strategię ceramicznych bębnów, których nie trzeba wymieniać. W większości Koszty druku są często pomijane podczas analizy wydatków w przedsiębiorstwach. Jest to błąd, ponieważ mogą one stanowić duże obciążenie dla ich budżetu. Naszym klientom rekomendujemy wdrożenie systemu monitoringu floty urządzeń drukujących. Pozwala on na bieżące zliczanie wszystkich wykonanych operacji z podziałem na grupy robocze i indywidualnych pracowników Tomasz Kulczyński, Sales Manager Samsung Electronics Polska pu do poszczególnych funkcji hasłem oraz na definiowanie limitów możliwych do wydrukowania stron. Na podstawie monitoringu można generować raporty, które wykażą, jaki dział, bądź którzy pracownicy drukują najwięcej dodaje. przyszłości na faktyczne oszczędności. podkreśla Paweł Przedpełski, dyrektor działu sprzedaży firmy Sage, producenta rozwiązań informatycznych. Często koszty informatyzacji przedsiębiorstwa lub zakupu dodatkowych urządzeń są duże. urządzeń przy wymianie tonera wymieniamy również bębny i cały zestaw urządzeń, które pozwolą na dalszy druk, niemniej ponosimy spore wydatki. W przypadku naszych urządzeń wymieniamy jedynie, mówiąc trywialnie, sam proszek, który pozwala na druk. zauważa Łukasz Rumowski. Podobnie wygląda sytuacja z samym poborem mocy, który stanowi spory procent zużywanej energii w różnych przedsiębiorstwach. Urządzenia drukujące Canon wykorzystują technologie oszczędzania energii elektrycznej te, które nie pracują, przechodzą w stan czuwania. Dopiero, gdy do drukarki napłynie sygnał z komputera, sprzęt zaczyna pobierać energię. Obecnie w 80proc. naszych urządzeń drukujących instalowana jest listwa grzewcza, która utrwala toner na papierze W dobie obecnej sytuacji gospodarczej na świecie wszystkie firmy, zarówno z sektora ma-łych i średnich przedsiębiorstw, s jak również korporacje, szukająp oszczędności. Producenci sprzętu komputerowego czy systemów informatycznych wspoma- Różne modele współpracy è Łukasz Rumowski, dyrektor wsparcia sprzedaży Arcus, przedstawiciela Kyocera w Polsce Wybór urządzenia poprzedzamy analizą przedsprzedażową, którą zapewniamy wszystkim klientom. Określamy wówczas, jak optymalnie urządzenie będzie wykorzystywane w firmie. Staramy się odpowiedzieć na pytania: czy potrzebne są urządzenia jednostanowiskowe czy sieciowe, czy jest potrzeba druku kolorowego, jaka ilość średnio jest drukowana w miesiącu, którzy pracownicy drukują najwięcej. Klienci często patrząc na same parametry techniczne, nie potrafią określić, czy dane urządzenie spełni ich wymagania. Zdajemy sobie sprawę, jak ważne są sumy kosztów ponoszonych przez firmy na wydatki związane z zakupem sprzętu. Wychodząc naprzeciw takim sytuacjom mamy trzy modele sprzedaży urządzeń Kyocera. Pierwszy to tradycyjny model sprzedaży, kiedy klient wybiera konkretny produkt, kupuje go i nasza rola się na tym kończy. Innym modelem sprzedaży jest outsourcing urządzenia. Wówczas klient dzierżawi urządzenie, ograniczając w ten sposób koszt zakupu samego produktu i płaci jedynie za faktyczne zużycie papieru czy toneru. Z naszej strony zapewniamy serwis oraz helpdesk w różnych przypadkach. Trzecim modelem jest pośrednia forma między tradycyjną sprzedażą a outsourcingiem. Jest to sprzedaż maszyny wraz z kontraktem serwisowym, który dzięki umowie pozwala na dalszą współpracę z klientem w ramach eksploatacji danego urządzenia bądź zestawu maszyn. Od niedawna coraz popularniejsze jest pojęcie TCO określające wszystkie koszty związane z zakupem sprzętu komputerowego wfirmach. Samo pojęcie TCO ma za zadanie budowania świadomości wśród klientówfirm informatycznych wydatków jakie trzeba, bądź należy ponieść w przypadkuinformatyzacji tylko w momencie przejścia papieru bez potrzeby ciągłego podgrzewania. To jedna z wielu innowacji, które mają wpływ na ograniczenie zużycia energii, a co za tym idzie redukcję emisji CO2 wyjaśnia Andrzej Piekuciński, Environmental Manager z Canon Polska. Energooszczędność, jak również popularne Green IT, również stanowi ważny element przy wyborze odpowiedniego sprzętu. gania zarządzania, zdają sobie sprawę z kosztowności implementowanych rozwiązań. Starają się nie tylko sprzedać na siłę swój produkt, ale również doradzić i pomóc w wyborze towaru. Wiedzą, że na samym zakupie się nie kończy. Jest to dobra informacja dla klientów, gdyż to klienci właśnie są najlepszą rekomendacją, a zarazem odbiorcą produktu. Leszek Cieloch

19 Business Growth 19 Optymalny wybór Drukarki laserowe i urządzenia wielofunkcyjne poradnik kupującego dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz użytkowników domowych. Drukarka czy urządzenie wielofunkcyjne? Urządzenia wielofunkcyjne ączą w sobie funkcjonalność rukarki, skanera, kopiarki oraz oraz częściej również faksu. Jeśli prócz typowej laserówki plaujemy też zakup wymienioneo powyżej sprzętu biurowego, epiej zdecydować się na model ielofunkcyjny. Produkt taki bęzie nie tylko znacznie tańszy niż szystkie urządzenia kupione sobno, ale przy okazji pozwoi zaoszczędzić nieco biurowej rzestrzeni. Drukarka laserowa monochromatyczna czy kolorowa? Jedną z najważniejszych ecyzji, którą musi podjąć kuujący, jest ta określająca, czy rukarka będzie pozwalała na wydruk w kolorze, czy też wyłącznie w czerni. Kwestia tylko pozornie wydaje się oczywista, tym bardziej, że oba rozwiązania mają swoje wady i zalety. Na wybór konkretnego rozwiązania powinien wpłynąć typ dokumentów, które mają być przenoszone na papier przy pomocy danego urządzenia. Decydując się na model monochromatyczny, z całą pewnością zapłacimy mniej za samo urządzenie, niższe będą również późniejsze koszty eksploatacji drukarki. Tym samym jednak tracimy możliwość umieszczenia choćby najdrobniejszego kolorowego elementu na wydruku, często niosącego ze sobą więcej informacji niż kilka linijek czarnego tekstu. Cena drukarki i urządzenia wielofunkcyjnego a koszty eksploatacji Decydując się na zakup drukarki laserowej lub urządzenia wielofunkcyjnego należy mieć na uwadze, iż nie jest to wydatek jednorazowy i że zmuszeni będziemy ponosić dodatkowe koszty związane z użytkowaniem urządzenia. Elementami, które przyjdzie nam wymieniać najczęściej, są bęben i toner. Ceny wspomnianych materiałów eksploatacyjnych są bardzo zróżnicowane, zwykle ich wysokie koszty w przeliczeniu na jedną stronę wydruku lub kopii charakteryzują urządzenia bardzo tanie w chwili zakupu. Dlatego też przy wyborze konkretnej laserówki z całą pewnością nie warto kierować się wyłącznie jej ceną, ale również wziąć pod uwagę kwestie związane z kosztem eksploatacji. Miesięczna obciążalność Kolejnym ważnym parametrem każdej drukarki lub urządzenia wielofunkcyjnego jest wyrażona w stronach na miesiąc dopuszczalna obciążalność określona przez producenta. Przekroczenie tej wartości może skutkować uszkodzeniem urządzenia. Dlatego też warto zawczasu oszacować, jak intensywnie będzie eksploatowany dany model i dobrać produkt o odpowiednio wysokiej miesięcznej obciążalności. Ekonomiczność Skutecznym sposobem na ograniczenie zużycia materiałów eksploatacyjnych, a w szerszym ujęciu także i kosztów, są tryby oszczędzania tonera oraz moduł druku dwustronnego. I o ile pierwszą z wymienionych funkcji znajdziemy w sterowniku niemal każdej laserówki, o tyle sprzętowy duplekser wciąż nie jest standardem. Możliwość szybkiego druku na obu stronach kartki docenią zwłaszcza ci użytkownicy, którzy zmuszeni są do przechowywania dużej ilości dokumentów. Moduł druku obustronnego pozwoli zmniejszyć ich objętość i koszt zużytego papieru o połowę. Interfejsy komunikacyjne W środowisku biurowym bardzo często zdarza się, że z jednego urządzenia korzysta kilku użytkowników. Jeśli model, który chcemy kupić, nie ma być drukarką osobistą, warto zadbać, by wyposażono go w możliwość pracy sieciowej. Najwygodniejszym rozwiązaniem jest wbudowana karta sieciowa. Dodatkowe funkcje Nowoczesne drukarki i urządzenia wielofunkcyjne pozwalają zaprojektować i wydrukować: papier listowy z firmowym logo, naklejki, wizytówki, banery, ulotki i broszury. Przy umieszczeniu w takich materiałach elementów kolorowych niezbędne jest posługiwanie się drukarkami kolorowymi. Urządzenia wielofunkcyjne można dodatkowo rozbudować o automatyczne podajniki, dodatkowe szuflady na papier, finiszery umożliwiające układanie posortowanych prac, składanie broszur, zszywanie lub dziurkowanie kartek. Dlatego przed podjęciem decyzji o zakupie należy zastanowić się, w jakim celu wykorzystywane będzie urządzenie, żeby określić jego najkorzystniejszą konfigurację i dobrać odpowiednie oprogramowanie. Wydajność i jakość Wydruki firmowe muszą mieć odpowiednią jakość. Dlatego też dobrze jest zorientować się przed zakupem laserówki, czy pochodzące od niej wydruki spełniają stawiane im wymagania. Równie istotnym parametrem każdej drukarki i urządzenia wielofunkcyjnego jest ich wydajność. Szybkie modele pozwalają wydatnie skrócić czas oczekiwania na wydruk lub skopiowanie wielostronicowego dokumentu. Gwarancja Długość okresu gwarancji jest zazwyczaj wyznacznikiem jakości produktu. Warto na nią zwrócić uwagę przy podejmowaniu decyzji o zakupie. MB Drukarki dla firm Producenci drukarek, podobnie jak producenci rozwiązań wspomagania zarządzania, oferują sprzęt dla każdego sektora przedsiębiorstw. Dobrze dobrane urządzenie, to nie tylko druk, ale przede wszystkim pełna optymalizacja kosztów. TASKalfa 250ci/300ci Kyocera FS-1028/1128MFP Kyocera FS-4020DN Samsung MultiXpress 8385ND opiarka, drukarka sieciowa PCL/PS3, skaner ieciowy. Drukowanie i skanowanie do amięci USB Kopiarka, drukarka sieciowa PCL/PS3, kolorowy skaner, faks (tylko model FS-1128) Drukarka dla dużego przedsiębiorstwa Wielofunkcyjna drukarka laserowa Typ Kopiarka cyfrowa, kolorowa, urządzenie MFP Prędkość kopiowania i drukowania TASKalfa 250ci:25 str. A4/min w kolorze i 25 str. A4/min w czernitaskalfa 300ci:30 atr. A4/min w kolorze i 30 str. A4/min w czerni Rozdzielczość skanowania 600 x 600 dpi Rozdzielczość drukowania 600 x 600 dpi ZOOM 25% 400% System podawania papieru 2 uniwersalne kasety na 500 arkuszypodajnik ręczny 100 arkuszy Możliwość dołożenia kaset opcjonalnych Pierwsza kopia 6,2 sek. cz/b, 8,1 sek. Kolor Pamięć kopiarki 2 GB + 80 GB HDD Wymiary 605 x 680 x 745 (mm) (szerokość x głębokość x wysokość) Materiały eksploatacyjne Toner czarny na wydruków Tonery kolorowe na wydruków (ISO/IEC 19752) Typ Urządzenie wielofunkcyjne A4 Prędkość kopiowania i drukowania 28 stron A4/ Format oryginałów Format kopii Rozdzielczość skanowania Rozdzielczość min. do A4 A6 A4 600 x 600 dpi Kopiowanie: 600x600 dpi- Drukowanie: 1200 x 1200 dpi ZOOM 25 % 400 % System podawania papieru Pierwsza strona Uniwersalna kaseta na 250 arkuszypodajnik ręczny na 50 ark. Dwustronny podajnik dokumentów (FS-1128)dupleks Pamięć kopiarki (RAM) Wymiary 6 sek. 256 MB (maks. 768 MB) 494 x 410 x 448 (mm) (szerokość x głębokość x wysokość) Materiały eksploatacyjne Toner czarny o wydajności wydruków (ISO/IEC 19752) Szybkość drukowania 45 stron A4 na minutę Rozdzielczość 1200 dpi Pamięć drukarki 128 MB (z możliwością rozszerzenia do 1152 MB) Pojemność podajników papieru Pojemność tacy odbiorczej 500 kartek nadrukiem do dołu z czujnikiem przepełnienia Przewidywalny miesięczny wydruk Interfejs standardowy Fast Ethernet 10Base-T/100Base-TX Szybkie równoległe IEEE 1284, USB 2.0 Hi-Speed, Poziom hałasu (drukowanie) 56 db(a) Waga Ok. 16,8 kg Materiały eksploatacyjne Toner czarny o wydajności wydruków (ISO/IEC 19752) Szybkość drukowania 38 stron na minutę formatu A4Druk dwustronny: Do 33 stron na minutę formatu A4 Rozdzielczość Do 9,600 x 600 dpi Pamięć drukarki 1 GB (Max 2 GB) / 160 GB HDD Pojemność podajników papieru 500 Pojemność tacy odbiorczej Podajnik kasetowy na 520 arkuszy; Podajnik wielozadaniowy na 100 arkuszy, maksymalnie 2720 arkuszy Przewidywalny miesięczny wydruk Interfejs standardowy USB 2.0, Ethernet 10/100/1000 base TX, USB host 2.0 (Skanowanie do USB, Drukowanie z USB) Poziom hałasu (drukowanie) 54 db(a) Waga Ok. 71,5 kg Materiały eksploatacyjne Toner czarny na wydruków (ISO/IEC 19798) Tonery kolorowe na wydruków (ISO/IEC 19798)

20

Jeden z największych banków Europy Środkowo-Wschodniej, należący do Grupy UniCredit wiodącej międzynarodowej instytucji finansowej w Europie.

Jeden z największych banków Europy Środkowo-Wschodniej, należący do Grupy UniCredit wiodącej międzynarodowej instytucji finansowej w Europie. Oferta dla rolników O BANKU Jeden z największych banków Europy Środkowo-Wschodniej, należący do Grupy UniCredit wiodącej międzynarodowej instytucji finansowej w Europie. Działa w Polsce od ponad 80 lat

Bardziej szczegółowo

RAPORT: MMP a sposoby finansowania działalności w sytuacji zatorów płatniczych

RAPORT: MMP a sposoby finansowania działalności w sytuacji zatorów płatniczych RAPORT: MMP a sposoby finansowania działalności w sytuacji zatorów płatniczych Wyniki badania dotyczącego sposobów radzenia sobie z utratą płynności przez polskie mikro- i małe przedsiębiorstwa, udzielające

Bardziej szczegółowo

2016 CONSULTING DLA MŚP. Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze

2016 CONSULTING DLA MŚP. Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze 2016 CONSULTING DLA MŚP Badanie zapotrzebowania na usługi doradcze 1 O raporcie Wraz ze wzrostem świadomości polskich przedsiębiorców rośnie zapotrzebowanie na różnego rodzaju usługi doradcze. Jednakże

Bardziej szczegółowo

RAPORT: MMP a kontrahenci opóźniający zapłatę faktur

RAPORT: MMP a kontrahenci opóźniający zapłatę faktur RAPORT: MMP a kontrahenci opóźniający zapłatę faktur Wyniki badania dotyczącego sposobów postępowania polskich mikro- i małych przedsiębiorstw w stosunku do kontrahentów nieprzestrzegających terminów płatności

Bardziej szczegółowo

Faktoring w KUKE Finance. Finansujemy rozwój Twojego biznesu

Faktoring w KUKE Finance. Finansujemy rozwój Twojego biznesu Faktoring w KUKE Finance Finansujemy rozwój Twojego biznesu Chcesz rozwijać swoją firmę, ale potrzebna do tego gotówka jest zamrożona w niezapłaconych fakturach? Potrzebujesz wzmocnić swoją pozycję konkurencyjną

Bardziej szczegółowo

Nie polegaj na finansowaniu pomostowym

Nie polegaj na finansowaniu pomostowym Możliwość prefinansowania dotacji i współfinansowania inwestycji kredytem jest coraz chętniej wykorzystywana również przez podmioty państwowe i samorządowe. Coraz chętniej inwestorzy tworzą naprawdę ogromne

Bardziej szczegółowo

Ubiegając się o zaliczkę beneficjent powinien posiadać wystawione, ale jeszcze niezapłacone faktury związane z realizacją projektu.

Ubiegając się o zaliczkę beneficjent powinien posiadać wystawione, ale jeszcze niezapłacone faktury związane z realizacją projektu. Ubiegając się o zaliczkę beneficjent powinien posiadać wystawione, ale jeszcze niezapłacone faktury związane z realizacją projektu. W czasie realizacji każdego projektu, który otrzymał dofinansowanie pojawia

Bardziej szczegółowo

Obecnie 7 największych banków udziela 92 proc. wszystkich kredytów unijnych.

Obecnie 7 największych banków udziela 92 proc. wszystkich kredytów unijnych. Obecnie 7 największych banków udziela 92 proc. wszystkich kredytów unijnych. ING Bank Śląski jest najbardziej aktywnym bankiem na rynku kredytów unijnych - wynika z badań Instytutu Badań nad Gospodarką

Bardziej szczegółowo

ALIOR BANK INNOWACYJNY DLA PRZEDSIĘBIORSTW. wrzesień 2018 r.

ALIOR BANK INNOWACYJNY DLA PRZEDSIĘBIORSTW. wrzesień 2018 r. ALIOR BANK INNOWACYJNY DLA PRZEDSIĘBIORSTW wrzesień 2018 r. Oferta Alior Banku wspierająca wykorzystanie środków UE i pomocy publicznej Promesa kredytowa ważna 9 miesięcy Kredyt pomostowy Kredyt na finansowanie

Bardziej szczegółowo

www.mgpremium.pl www.dotacje-unijne.org MG Premium Kancelaria Doradztwa Gospodarczego Działalność MG Premium jako kancelarii doradztwa gospodarczego skupia się na dwóch obszarach: DORADZTWO PRZY POZYSKIWANIU

Bardziej szczegółowo

FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET. Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Jelenia Góra, grudzień 2014 r.

FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET. Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Jelenia Góra, grudzień 2014 r. FUNDUSZ POŻYCZKOWY DLA KOBIET Ministerstwo Gospodarki Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Jelenia Góra, grudzień 2014 r. I. Fundusz pożyczkowy dla kobiet... 3 1. Termin przyjmowania wniosków... 3 2. Limity

Bardziej szczegółowo

Finansowanie działalności gospodarczej przez Bank Polskiej Spółdzielczości S.A.

Finansowanie działalności gospodarczej przez Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Finansowanie działalności gospodarczej przez Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Mirosław Potulski Prezes Zarządu BANK POLSKIEJ SPÓŁDZIELCZOŚCI S.A. AGENDA Sytuacja finansowa Banku BPS S.A. Analiza portfela

Bardziej szczegółowo

Finansowanie wdrażania innowacji przez banki

Finansowanie wdrażania innowacji przez banki III Forum Gospodarcze InvestExpo Finansowanie wdrażania innowacji przez banki Dr inż. Jerzy Małkowski Związek Banków Polskich Chorzów, 8 kwietnia 2011 r. 1 CZYM JEST INNOWACJA? Efekty wszelkich działań

Bardziej szczegółowo

Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców. Gdańsk, 26 luty 2015r.

Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców. Gdańsk, 26 luty 2015r. Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców Gdańsk, 26 luty 2015r. Przewagi konkurencyjne Banku Pekao S.A. co nas wyróżnia? 5 Centra Bankowości dla Firm

Bardziej szczegółowo

Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo?

Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo? Czy ochrona środowiska i odnawialne źródła energii są efektywne finansowo? Dariusz Lipka, Małopolska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Kraków, 11.12.2013 r. Specyfika projektów energetyki odnawialnej -

Bardziej szczegółowo

ubiegły rok charakteryzował się znacznym

ubiegły rok charakteryzował się znacznym Fundusze europejskie dla poligrafii w 2017 roku Znane są już harmonogramy krajowych i regionalnych konkursów na dotacje unijne w 2017 roku. ubiegły rok charakteryzował się znacznym przyspieszeniem w realizacji

Bardziej szczegółowo

RAPORT: Moralność płatnicza MMP w Polsce

RAPORT: Moralność płatnicza MMP w Polsce RAPORT: Moralność płatnicza MMP w Polsce Wyniki badania dotyczącego terminów rozliczeń pomiędzy polskimi mikro- i małymi przedsiębiorcami a ich kontrahentami EGB Finanse sp. z o.o., kwiecień 2013 r. Szanowni

Bardziej szczegółowo

PREFERENCYJNE FINANSOWANIE MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM. GIZELA GORĄCZYŃSKA Gdańsk 24/11/2016

PREFERENCYJNE FINANSOWANIE MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM. GIZELA GORĄCZYŃSKA Gdańsk 24/11/2016 PREFERENCYJNE FINANSOWANIE MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM GIZELA GORĄCZYŃSKA Gdańsk 24/11/2016 Agenda PREFERENCYJNE FINANSOWANIE MŚP KREDYT TECHNOLOGICZNY KREDYT UNIA + KREDYT INWESTYCYJNY EBI PROGRAM POLSEFF

Bardziej szczegółowo

Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców. Poznań, 27 listopada 2014 r.

Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców. Poznań, 27 listopada 2014 r. Rozwój Twojego Biznesu z Bankiem Pekao S.A. - unijne instrumenty zwrotne dla przedsiębiorców Poznań, 27 listopada 2014 r. Bank Pekao S.A. dostosowujemy się do zmian w otoczeniu rynkowym Klientów Przedsiębiorca

Bardziej szczegółowo

Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży wydawniczej

Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży wydawniczej Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstw z branży wydawniczej Karolina Piątkowska Wrocław 2013 Spis treści: Wstęp... 3 I. Opis teoretyczny

Bardziej szczegółowo

Oferta finansowania dla podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą z gwarancją Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego

Oferta finansowania dla podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą z gwarancją Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego Oferta finansowania dla podmiotów rozpoczynających działalność gospodarczą z gwarancją Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego Dolnośląskie Spotkania Biznesowe, maj 2014 r. ZESPÓŁ PRODUKTÓW KREDYTOWYCH KLIENTA

Bardziej szczegółowo

Atuty współpracy banków lokalnych i samorządów. Mirosław Potulski Bank Polskiej Spółdzielczości S.A.

Atuty współpracy banków lokalnych i samorządów. Mirosław Potulski Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Atuty współpracy banków lokalnych i samorządów Mirosław Potulski Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. Bankowość spółdzielcza w Polsce 576 banków spółdzielczych Ponad 4,4 tys. placówek, tj. ok. 30% wszystkich

Bardziej szczegółowo

DOSTĘP MIKRO, MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORCÓW DO KREDYTU W POLSCE. OCENA STANU OBECNEGO I PERSPEKTYW

DOSTĘP MIKRO, MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORCÓW DO KREDYTU W POLSCE. OCENA STANU OBECNEGO I PERSPEKTYW DOSTĘP MIKRO, MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORCÓW DO KREDYTU W POLSCE. OCENA STANU OBECNEGO I PERSPEKTYW 3 lipca 2019 r. Klub Bankowca, ul. Smolna 6 w Warszawie Polscy przedsiębiorcy o usługach bankowych

Bardziej szczegółowo

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU

biuro pośrednictwa Jak założyć kredytowego ABC BIZNESU Jak założyć biuro pośrednictwa kredytowego ABC BIZNESU Jak założyć biuro pośrednictwa kredytowego ABC BIZNESU Spis treści 2 Pomysł na firmę / 3 1. Klienci biura pośrednictwa kredytowego / 4 2. Cele i zasoby

Bardziej szczegółowo

OFERTA BANKU BGŻ BNP PARIBAS DLA ROLNIKÓW KLIENTÓW AGRO MIKRO BGŻ BNP PARIBAS

OFERTA BANKU BGŻ BNP PARIBAS DLA ROLNIKÓW KLIENTÓW AGRO MIKRO BGŻ BNP PARIBAS OFERTA BANKU BGŻ BNP PARIBAS DLA ROLNIKÓW KLIENTÓW AGRO MIKRO BGŻ BNP PARIBAS Kredyt Agro Ekspres Kredyt Agro Ekspres zabezpieczony hipoteką, zapewnia producentom rolnym szybki dostęp do środków finansowych,

Bardziej szczegółowo

Warsztaty Europejskie PKO Banku Polskiego SA. Dotacje unijne 2007 2013 od pomysłu do rozliczenia Z NAMI W UNII EUROPEJSKIEJ GRUPA KAPITAŁOWA PKO BP

Warsztaty Europejskie PKO Banku Polskiego SA. Dotacje unijne 2007 2013 od pomysłu do rozliczenia Z NAMI W UNII EUROPEJSKIEJ GRUPA KAPITAŁOWA PKO BP Warsztaty Europejskie PKO Banku Polskiego SA Dotacje unijne 2007 2013 od pomysłu do rozliczenia DLA FIRM Z NAMI W UNII EUROPEJSKIEJ PKO Bank Polski SA jest niekwestionowanym liderem na rynku finansowania

Bardziej szczegółowo

Wpisany przez Magdalena Bajorowicz poniedziałek, 30 sierpnia :32 - Poprawiony poniedziałek, 30 sierpnia :35

Wpisany przez Magdalena Bajorowicz poniedziałek, 30 sierpnia :32 - Poprawiony poniedziałek, 30 sierpnia :35 Zaliczki w dotacjach odpowiedź na kryzys? Monika Jurczyk Czasy, kiedy ubieganie się o realne dofinansowanie wymarzonej inwestycji było możliwe wyłącznie po zrealizowaniu etapu czy nawet całości projektu

Bardziej szczegółowo

Finansowanie inwestycji proekologicznych i innowacyjnych przez Bank Ochrony Środowiska S.A.

Finansowanie inwestycji proekologicznych i innowacyjnych przez Bank Ochrony Środowiska S.A. Olsztyn; 14 marca 2012 r. Bank Ochrony Środowiska SA Lucyna Cywińska-Konopka Główny Ekolog Finansowanie inwestycji proekologicznych i innowacyjnych przez Bank Ochrony Środowiska S.A. Formy finansowania

Bardziej szczegółowo

Inwestuj z ARP S.A. Wsparcie dla małych, średnich i dużych firm

Inwestuj z ARP S.A. Wsparcie dla małych, średnich i dużych firm Inwestuj z ARP S.A. Wsparcie dla małych, średnich i dużych firm Agencja Rozwoju Przemysłu S.A. 1991 rok założenia 6,1 mld zł wartość aktywów 100% udziałów Skarbu Państwa Podmioty w nadzorze 53 spółki 15

Bardziej szczegółowo

ALIOR BANK. Tradycyjna bankowość z innowacyjnymi rozwiązaniami - 0 -

ALIOR BANK. Tradycyjna bankowość z innowacyjnymi rozwiązaniami - 0 - ALIOR BANK Tradycyjna bankowość z innowacyjnymi rozwiązaniami - 0 - Kim jesteśmy? NAJSZYBCIEJ ROZWIJAJĄCY SIĘ BANK, NOTOWANY NA GPW Rozpoczęliśmy działalność w 2008 r., grudniu 2012 r. akcje banku z sukcesem

Bardziej szczegółowo

Polskie firmy coraz częściej sięgają po faktoring

Polskie firmy coraz częściej sięgają po faktoring Warszawa, 7 lutego 2018 r. Polskie firmy coraz częściej sięgają po faktoring Na koniec 2017 r. na rachunkach bankowych krajowych przedsiębiorców znajdowało się około 25,5 mld zł pochodzących od firm faktoringowych.

Bardziej szczegółowo

Aktualna sytuacja na rynku kredytowym dla firm w Polsce i możliwe scenariusze na przyszłość

Aktualna sytuacja na rynku kredytowym dla firm w Polsce i możliwe scenariusze na przyszłość Aktualna sytuacja na rynku kredytowym dla firm w Polsce i możliwe scenariusze na przyszłość Tomasz Kierzkowski Departament Klienta Biznesowego 23 maja 2013 Plan prezentacji Fundusze unijne i kredyty dla

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w okresie trzech kwartałów 2014 r

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w okresie trzech kwartałów 2014 r GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 19 grudnia 2014 r. Informacja sygnalna Wyniki finansowe banków w okresie trzech kwartałów 2014 r W końcu września 2014

Bardziej szczegółowo

Gwarancja z dotacją Biznesmax Warszawa, 2019

Gwarancja z dotacją Biznesmax Warszawa, 2019 Gwarancja z dotacją Biznesmax Warszawa, 2019 Działalność Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów Unii Europejskiej jest finansowana ze środków Budżetu Państwa w ramach programu

Bardziej szczegółowo

POŻYCZKA WSPARCIE NA STARCIE

POŻYCZKA WSPARCIE NA STARCIE POŻYCZKA WSPARCIE NA STARCIE PODJĘCIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej Jelenia Góra, grudzień 2014 r. I. Pożyczki wsparcie na starcie - podjęcie działalności gospodarczej...

Bardziej szczegółowo

SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw perspektywa PKPP Lewiatan. Marzena Chmielewska 23 czerwca 2009 r.

SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw perspektywa PKPP Lewiatan. Marzena Chmielewska 23 czerwca 2009 r. SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw perspektywa PKPP Lewiatan Marzena Chmielewska 23 czerwca 2009 r. Badanie TNS OBOP na zlecenie PKPP Lewiatan: Strategie inwestycyjne przedsiębiorstw w czasie

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Katowice, 21 września 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910

Bardziej szczegółowo

Gwarancja de minimis

Gwarancja de minimis Gwarancja de minimis wsparcie dla mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw Bank Gospodarstwa Krajowego, utworzony w 1924 r., jest jedynym bankiem państwowym w Polsce Misją BGK jest sprawna i efektywna

Bardziej szczegółowo

DR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi

DR GRAŻYNA KUŚ. specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi DR GRAŻYNA KUŚ specjalność: Gospodarowanie zasobami ludzkimi 1. Motywacja pracowników jako element zarządzania przedsiębiorstwem 2. Pozapłacowe formy motywowania pracowników na przykładzie wybranej organizacji

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM

WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM WPROWADZENIE I OBSŁUGA INWESTORÓW NA RYNKU POLSKIM SEKRETEM BIZNESU JEST WIEDZIEĆ TO, CZEGO NIE WIEDZĄ INNI Arystoteles Onassis SZANOWNI PAŃSTWO, Lubelskie Centrum Consultingu sp. z o. o. powstało w 2009

Bardziej szczegółowo

Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku. dr Jacek Płocharz

Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku. dr Jacek Płocharz Rola zdolności kredytowej przedsiębiorstwa w procedurze pozyskiwania kredytu bankowego - studium przypadku dr Jacek Płocharz Warunki działania przedsiębiorstw! Na koniec 2003 roku działało w Polsce 3.581,6

Bardziej szczegółowo

700 milionów zł na innowacyjne projekty polskich firm. Polskie banki w 7.Programie ramowym UE

700 milionów zł na innowacyjne projekty polskich firm. Polskie banki w 7.Programie ramowym UE ŚNIADANIE PRASOWE: 700 milionów zł na innowacyjne projekty polskich firm. Polskie banki w 7.Programie ramowym UE 29 października 2013r. Warszawa, Klub Bankowca, ul. Smolna 6 0 KRAJOWY PUNKT KONTAKTOWY

Bardziej szczegółowo

Raport BIG - specjalny dodatek. Kobiecy punkt widzenia

Raport BIG - specjalny dodatek. Kobiecy punkt widzenia Raport BIG - specjalny dodatek Kobiecy punkt widzenia Wstęp Szanowni Państwo, Przedstawiamy specjalny dodatek do. edycji Raportu BIG o nastrojach wśród polskich przedsiębiorców, jest on poświęcony opiniom

Bardziej szczegółowo

Bibby Financial Services

Bibby Financial Services Bibby Financial Services Bibby Financial Services Wspieramy rozwój firm na całym świecie Łukasz Sadowski Piotr Brewczak Jaki jest średni roczny wzrost faktoringu w ostatnich 3 latach? Branża faktoringowa

Bardziej szczegółowo

Każdy lubi mieć poczucie, że zrobił dobry interes. Nabiera to szczególnego wymiaru, kiedy rozmawiamy o dużych pieniądzach.

Każdy lubi mieć poczucie, że zrobił dobry interes. Nabiera to szczególnego wymiaru, kiedy rozmawiamy o dużych pieniądzach. 2 Każdy lubi mieć poczucie, że zrobił dobry interes. Nabiera to szczególnego wymiaru, kiedy rozmawiamy o dużych pieniądzach. A umówmy się wzięcie kredytu wiąże się z dużymi kosztami dla Ciebie jako kredytobiorcy.

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Wrocław, 19 marca 2015

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Wrocław, 19 marca 2015 Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Wrocław, 19 marca 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910 wywiadów

Bardziej szczegółowo

Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem działalności innowacyjnej- działania PARP

Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem działalności innowacyjnej- działania PARP Mirosław Marek PARP, Prezes Zarządu Wspieranie małych i średnich przedsiębiorstw, ze szczególnym uwzględnieniem działalności innowacyjnej- działania PARP Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP)

Bardziej szczegółowo

FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA

FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA prof. nzw. dr hab. Beata Filipiak Unia Europejska stoi wobec konieczności wzmocnienia swojej międzynarodowej pozycji konkurencyjnej w obliczu zmieniających

Bardziej szczegółowo

Podstawowe informacje dotyczące poddziałania 3.2.2 POIR Kredyt na innowacje technologiczne

Podstawowe informacje dotyczące poddziałania 3.2.2 POIR Kredyt na innowacje technologiczne Podstawowe informacje dotyczące poddziałania 3.2.2 POIR Kredyt na innowacje technologiczne (DAWNY KREDYT TECHNOLOGICZNY) ORGANIZOWANEGO PRZEZ BANK GOSPODARSTWA KRAJOWEGO W RAMACH PROGRAMU OPERACYJNEGO

Bardziej szczegółowo

Banki Spółdzielcze naturalnym partnerem do współpracy z samorządami lokalnymi

Banki Spółdzielcze naturalnym partnerem do współpracy z samorządami lokalnymi Banki Spółdzielcze naturalnym partnerem do współpracy z samorządami lokalnymi Potencjał bankowości spółdzielczej w Polsce 562 Banki Spółdzielcze tj. 89% wszystkich banków w Polsce ponad 4,4 tys. placówek

Bardziej szczegółowo

Uwarunkowania rozwoju banków spółdzielczych

Uwarunkowania rozwoju banków spółdzielczych Forum Liderów Banków Spółdzielczych Model polskiej bankowości spółdzielczej w świetle zmian regulacji unijnych Uwarunkowania rozwoju banków spółdzielczych Jerzy Pruski Prezes Zarządu BFG Warszawa, 18 września

Bardziej szczegółowo

Faktoring w Polsce wciąż przyspiesza

Faktoring w Polsce wciąż przyspiesza Warszawa, 30 października 2018 r. Faktoring w Polsce wciąż przyspiesza Firmy zrzeszone w Polskim Związku Faktorów nie zwalniają tempa. Ich klientami jest już ponad 16 tys. przedsiębiorstw. W ciagu 9 miesięcy

Bardziej szczegółowo

JAK POPRAWIĆ FINANSOWĄ FIRMY

JAK POPRAWIĆ FINANSOWĄ FIRMY JAK POPRAWIĆ PŁYNNOŚĆ FINANSOWĄ FIRMY PRZEWODNIK PO FAKTORINGU WIERZYMY W TWÓJ BIZNES FAKTORING Z REGRESEM FAKTORING BEZ REGRESU FAKTORING EKSPORTOWY POZNAJ FAKTORING Prawidłowy poziom płynności finansowej

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Białystok, 3 kwietnia 2014

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku Białystok, 3 kwietnia 2014 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Białystok, 3 kwietnia 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania

Bardziej szczegółowo

Forum Małych i Średnich Przedsiębiorstw

Forum Małych i Średnich Przedsiębiorstw 2011 Bezpieczne wejście na nowe rynki zbytu ubezpieczenia kredytowe Forum Małych i Średnich Przedsiębiorstw Jak zostać i pozostać przedsiębiorcą? Zygmunt Kostkiewicz, prezes zarządu KUKE S.A. Warszawa,

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Olsztyn, 14 kwietnia 2015

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Olsztyn, 14 kwietnia 2015 Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Olsztyn, 14 kwietnia 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6 910

Bardziej szczegółowo

FORMULARZ ZGŁOSZENIA KATALIZATOR INWESTYCJI

FORMULARZ ZGŁOSZENIA KATALIZATOR INWESTYCJI FORMULARZ ZGŁOSZENIA KATALIZATOR INWESTYCJI Formularz zamówienia prosimy odesłać faksem na nr 22 314 14 10 1. Część ogólna 1.1. Podstawowe dane firmy A. WYPEŁNIA PRZEDSIĘBIORCA PROSZĘ ZAŁĄCZYĆ KOPIĘ AKTUALNEGO

Bardziej szczegółowo

I. Sprawozdanie o sytuacji finansowej SOZ BPS w 2016 r.

I. Sprawozdanie o sytuacji finansowej SOZ BPS w 2016 r. Sprawozdanie dotyczące Systemu Ochrony Zrzeszenia BPS jako całości za 2016 r. obejmujące: zagregowany bilans, zagregowany rachunek zysków i strat, sprawozdanie na temat sytuacji i sprawozdanie na temat

Bardziej szczegółowo

Kredyt EKO INWESTYCJE w ramach Programu NFOŚiGW

Kredyt EKO INWESTYCJE w ramach Programu NFOŚiGW Dr Daria Zielińska Główny Ekolog ds. Klientów Korporacyjnych Centrum Korporacyjne w Poznaniu Kredyt EKO INWESTYCJE w ramach Programu NFOŚiGW Inwestycje energooszczędne w małych i średnich przedsiębiorstwach

Bardziej szczegółowo

Grupa Pragma PRAGMA.PL

Grupa Pragma PRAGMA.PL Grupa Pragma Pragma Inkaso SA Pragma Inwestycje Sp. z o.o. Pragma Adwokaci Sp. k. Pragma Faktoring SA PRAGMA.PL LeaseLink Sp. z o.o. Mint Software Sp. z o.o. 1 Kim jesteśmy ROZUMIEMY MNIEJSZY BIZNES, BO

Bardziej szczegółowo

Niedorzeczna likwidacja

Niedorzeczna likwidacja Zgodnie z ekspertyzą Związku Banków Polskich, likwidacja Funduszu Poręczeń Unijnych i Krajowego Funduszu Poręczeń Kredytowych przyniosłaby negatywne skutki przede wszystkim dla jednostek samorządu terytorialnego.

Bardziej szczegółowo

"Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa

Małe i średnie przedsiębiorstwa. Szkoła Główna Handlowa "Małe i średnie przedsiębiorstwa Szkoła Główna Handlowa Sektor małych i średnich przedsiębiorstw (sektor MŚP) sektor publiczny i sektor prywatny zrzeszający średnie, małe przedsiębiorstwa oraz mikroprzedsiębiorstwa.

Bardziej szczegółowo

Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia

Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia Biznes plan innowacyjnego przedsięwzięcia 1 Co to jest biznesplan? Biznes plan można zdefiniować jako długofalowy i kompleksowy plan działalności organizacji gospodarczej lub realizacji przedsięwzięcia

Bardziej szczegółowo

W porównaniu z poprzednimi w obecnej edycji Phare zmienił się zakres przedmiotowy inwestycji. Firmy produkcyjne i usługowe

W porównaniu z poprzednimi w obecnej edycji Phare zmienił się zakres przedmiotowy inwestycji. Firmy produkcyjne i usługowe Pierwsze wnioski o dotacje z Phare 2002 Znane są terminy składania wniosków przez firmy z sektora MŚP o dofinansowanie działań w ramach programów Phare 2002. Już w lipcu 2004 r. małe i średnie przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Warszawa, 30 stycznia 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm Badania

Bardziej szczegółowo

Finansowanie inwestycji MŚP przez instrumenty zwrotne rekomendacje dla perspektywy finansowej 2014-2020 w oparciu o programy UE

Finansowanie inwestycji MŚP przez instrumenty zwrotne rekomendacje dla perspektywy finansowej 2014-2020 w oparciu o programy UE Finansowanie inwestycji MŚP przez instrumenty zwrotne rekomendacje dla perspektywy finansowej 2014-2020 w oparciu o programy UE realizowane przez Bank Pekao SA Katowice, 16 maja 2014 Dużo większa rola

Bardziej szczegółowo

KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO

KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO KRYZYS - GOSPODARKA SPOŁECZEŃSTWO Sławomir Żygowski I Wiceprezes Zarządu ds. bankowości korporacyjnej Nordea Bank Polska S.A. SYTUACJA W SEKTORZE BANKOWYM W POLSCE UWARUNKOWANIA KRYZYSU Wina banków? Globalna

Bardziej szczegółowo

Fundusz Ekspansji Zagranicznej. Współfinansujemy inwestycje zagraniczne polskich firm

Fundusz Ekspansji Zagranicznej. Współfinansujemy inwestycje zagraniczne polskich firm Fundusz Ekspansji Zagranicznej Współfinansujemy inwestycje zagraniczne polskich firm Zbigniew Głuchowski, Dyrektor Departamentu 05.12.2018 PFR TFI i Fundusz Ekspansji Zagranicznej w Grupie PFR Grupa instytucji

Bardziej szczegółowo

I FORUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH Fundusze Europejskie efekty, moŝliwości i perspektywy

I FORUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH Fundusze Europejskie efekty, moŝliwości i perspektywy I FORUM FUNDUSZY EUROPEJSKICH Fundusze Europejskie efekty, moŝliwości i perspektywy PROGRAM BLOKU FINANSOWEGO* PIENIĄDZ ROBI PIENIĄDZ czyli rola i wsparcie instytucji finansowych w procesie wykorzystania

Bardziej szczegółowo

Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości S.A.

Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości S.A. Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości S.A. powstała w 1997 r. w ramach Kontraktu Regionalnego dla województwa śląskiego. W 2000 r. Agencja została włączona w Krajowy System Usług dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Bardziej szczegółowo

Rola Banku w pozyskiwaniu funduszy unijnych przez MŚP. Departament Małych Firm Michał Surówka

Rola Banku w pozyskiwaniu funduszy unijnych przez MŚP. Departament Małych Firm Michał Surówka Rola Banku w pozyskiwaniu funduszy unijnych przez MŚP Departament Małych Firm Michał Surówka Perspektywy finansowania unijnych inwestycji przez Banki W latach 2004-2006 banki poŝyczyły 8 mld zł na projekty

Bardziej szczegółowo

Profilaktyka i niwelowanie strat w handlu zagranicznym. Program Rozwoju Eksportu

Profilaktyka i niwelowanie strat w handlu zagranicznym. Program Rozwoju Eksportu Profilaktyka i niwelowanie strat w handlu zagranicznym Program Rozwoju Eksportu Agenda 1. Cele przedsiębiorstw w działaniach eksportowych 2. Ryzyka w handlu zagranicznym 3. Ryzyko sprzedaży z odroczonym

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Wrocław, 9 kwietnia 2014

Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013. Wrocław, 9 kwietnia 2014 Raport o sytuacji mikro i małych firm w roku 2013 Wrocław, 9 kwietnia 2014 Już po raz czwarty Bank Pekao przedstawia raport o sytuacji mikro i małych firm 7 tysięcy wywiadów z właścicielami firm, Badania

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe banków w I półroczu 2013 r. 1

Wyniki finansowe banków w I półroczu 2013 r. 1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 24 września 2013 r. Wyniki finansowe banków w I półroczu 2013 r. 1 W końcu czerwca 2013 r. działalność operacyjną prowadziły

Bardziej szczegółowo

Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI

Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI Zwrotne formy finansowania INWESTYCJI grudzień 2012 r. MARR - oferta dla przedsiębiorczych Wspieranie starterów - projekty edukacyjne, szkolenia, punkty informacyjne, doradztwo, dotacje na start Ośrodek

Bardziej szczegółowo

OBSŁUGA OBLIGACJI KOMUNALNYCH I KOMERCYJNYCH DLA STRATEGICZNYCH KLIENTÓW BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH

OBSŁUGA OBLIGACJI KOMUNALNYCH I KOMERCYJNYCH DLA STRATEGICZNYCH KLIENTÓW BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH OBSŁUGA OBLIGACJI KOMUNALNYCH I KOMERCYJNYCH DLA STRATEGICZNYCH KLIENTÓW BANKÓW SPÓŁDZIELCZYCH Jachranka, 19 stycznia 2010 r. www.sgb.pl PLAN PREZENTACJI Samorządy i przedsiębiorstwa strategicznymi partnerami

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM

ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM ZARZĄDZANIE PRZEDSIĘBIORSTWEM W TRUDNYCH CZASACH KREDYT W CZASACH KRYZYSU DLA FIRM PAWEŁ BIZOŃ DEPARTAMENT KLIENTA KORPORACYJNEGO WARSZAWA, 29.04.2009 r. Kryzys a sytuacja polskich banków w 2008 roku Na

Bardziej szczegółowo

BZ WBK LEASING S.A. 07-03-2014 Kowary

BZ WBK LEASING S.A. 07-03-2014 Kowary BZ WBK LEASING S.A. 07-03-2014 Kowary Spis treści 1. Kim jesteśmy 2. Zalety leasingu jako formy finansowania 3. Leasing operacyjny, leasing finansowy 3. Co oferujemy Klientowi 4. Przewagi konkurencyjne

Bardziej szczegółowo

Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć. Rynki Kapitałowe

Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć. Rynki Kapitałowe Czynniki sukcesu przy transakcjach fuzji i przejęć Rynki Kapitałowe Warszawa, 24 września 2008 1 A. Bankowość Inwestycyjna BZWBK Obszar Rynków Kapitałowych B. Wybrane aspekty badania C. Wnioski i rekomendacje

Bardziej szczegółowo

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Zielona Góra, 22 kwietnia 2015

Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców. Zielona Góra, 22 kwietnia 2015 Raport o sytuacji mikro i małych firm poprawa nastrojów polskich przedsiębiorców Zielona Góra, 22 kwietnia 2015 Piąty raport Banku Pekao SA o sytuacji mikro i małych firm innowacje tematem specjalnym 6

Bardziej szczegółowo

Bariery rozwoju sektora MSP

Bariery rozwoju sektora MSP 1 Wrocław, grudzień 2008 2 Co czwarty właściciel firmy już czuje się dotknięty przez kryzys, kolejne 40 procent przedsiębiorców liczy się z jego konsekwencjami. Dla sektora MSP największy problem to dziś

Bardziej szczegółowo

REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r.

REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI. Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r. REGION BGK INSPIRUJĄCY PARTNER W KREOWANIU REGIONALNEJ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI Kolbudy, 24 kwietnia 2019 r. Rola BGK Misją BGK jest wspieranie rozwoju gospodarczego kraju i podnoszenie jakości życia Polaków

Bardziej szczegółowo

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa. KAPITAŁ W PRZEDSIĘBIORSTWIE I JEGO STRUKTURA Autor: Jacek Grzywacz, Wstęp W opracowaniu przedstawiono kluczowe zagadnienia dotyczące możliwości pozyskiwania przez przedsiębiorstwo kapitału oraz zasad kształtowania

Bardziej szczegółowo

Bank Zachodni WBK odpowiada na potrzeby rolników

Bank Zachodni WBK odpowiada na potrzeby rolników .pl https://www..pl Bank Zachodni WBK odpowiada na potrzeby rolników Autor: Redaktor Naczelny Data: 31 maja 2016 Kredyty, pożyczki, leasing przed rolnikami szukającymi sposobu na powiększenie gospodarstwa,

Bardziej szczegółowo

Specjalności. Finanse i rachunkowość studia I stopnia

Specjalności. Finanse i rachunkowość studia I stopnia Specjalności Finanse i rachunkowość studia I stopnia specjalność: Rachunkowość gospodarcza i budżetowa Absolwent specjalności Rachunkowość gospodarcza i budżetowa posiada rozległą i głęboką wiedzę na temat

Bardziej szczegółowo

Grupa Pragma PRAGMA.PL

Grupa Pragma PRAGMA.PL Grupa Pragma Pragma Inkaso SA Pragma Inwestycje Sp. z o.o. Pragma Adwokaci Sp. k. Pragma Faktoring SA PRAGMA.PL LeaseLink Sp. z o.o. Mint Software Sp. z o.o. 1 Kim jesteśmy ROZUMIEMY MNIEJSZY BIZNES, BO

Bardziej szczegółowo

Wyniki finansowe banków w 2014 r.

Wyniki finansowe banków w 2014 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Warszawa, 2.4.215 Opracowanie sygnalne Wyniki finansowe banków w 214 r. W 214 r. wynik 1 finansowy netto sektora bankowego wyniósł 16,2, o 7,1% więcej niż w poprzednim roku. Suma

Bardziej szczegółowo

PROJEKTY WSPIERAJĄCE ROZWÓJ EKSPORTU MIKRO-, MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW PASZPORT DO EKSPORTU 1

PROJEKTY WSPIERAJĄCE ROZWÓJ EKSPORTU MIKRO-, MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW PASZPORT DO EKSPORTU 1 Informacja nt. możliwości otrzymania dofinansowania ze środków Unii Europejskiej na: PROJEKTY WSPIERAJĄCE ROZWÓJ EKSPORTU MIKRO-, MAŁYCH I ŚREDNICH PRZEDSIĘBIORSTW PASZPORT DO EKSPORTU 1 Szanowni Państwo,

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w okresie I-IX 2013 r. 1

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY. Wyniki finansowe banków w okresie I-IX 2013 r. 1 GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Studiów Makroekonomicznych i Finansów Warszawa, 20 grudnia 2013 r. Wyniki finansowe banków w okresie I-IX 2013 r. 1 W końcu września 2013 r. działalność operacyjną

Bardziej szczegółowo

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony.

Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Skorzystanie z funduszy venture capital to rodzaj małżeństwa z rozsądku, którego horyzont czasowy jest z góry zakreślony. Jedną z metod sfinansowania biznesowego przedsięwzięcia jest skorzystanie z funduszy

Bardziej szczegółowo

Gwarancja ubezpieczeniowa PZU jako zabezpieczenie przedsięwzięcia realizowanego w ramach PPP. Biuro Ubezpieczeń Finansowych PZU SA

Gwarancja ubezpieczeniowa PZU jako zabezpieczenie przedsięwzięcia realizowanego w ramach PPP. Biuro Ubezpieczeń Finansowych PZU SA Gwarancja ubezpieczeniowa PZU jako zabezpieczenie przedsięwzięcia realizowanego w ramach PPP Biuro Ubezpieczeń Finansowych PZU SA Wrocław, 22.09.2010 CZYNNIKI MAKROEKONOMICZNE Tekst [24 pkt.] [RGB 0; 0;

Bardziej szczegółowo

GWARANCJE. w Banku BGŻ S.A.

GWARANCJE. w Banku BGŻ S.A. GWARANCJE w Banku BGŻ S.A. Informacje ogólne Bank BGŻ jest jednym z 10 największych banków w Polsce. Od ponad 30-lat aktywnie działamy na rynku. Jesteśmy bankiem uniwersalnym. Oferujemy produkty i usługi

Bardziej szczegółowo

Zbuduj swoją historię kredytową

Zbuduj swoją historię kredytową Krzysztof Nyrek Zbuduj swoją historię kredytową Niniejszy ebook jest wartością prywatną. Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie, w jakiej została

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 2 kwietnia 2015 r. greennet Doradcy Sp. z o.o. ul. Ludwika Narbutta nr 4/31, 02-564 Warszawa. Adres do korespondencji:

Warszawa, dnia 2 kwietnia 2015 r. greennet Doradcy Sp. z o.o. ul. Ludwika Narbutta nr 4/31, 02-564 Warszawa. Adres do korespondencji: Warszawa, dnia 2 kwietnia 2015 r. greennet Doradcy Sp. z o.o. ul. Ludwika Narbutta nr 4/31, 02-564 Warszawa Adres do korespondencji: greennet Doradcy Sp. z o.o. ul. Husarii 41, 02-951 Warszawa Szanowni

Bardziej szczegółowo

Bank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów

Bank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów Bank partnerem wspierającym innowacyjne rozwiązania klientów AGENDA PREZENTACJI INNOWACJE W BIZNESIE POZYSKANIE FINANSOWANIA REALIZACJA ZAŁOŻEŃ od teorii i założeń do faktycznych możliwości i barier wachlarz

Bardziej szczegółowo

Jak wybrać firmę leasingową?

Jak wybrać firmę leasingową? .pl https://www..pl Jak wybrać firmę leasingową? Autor: Elżbieta Sulima Data: 1 grudnia 2015 Wybierając firmę leasingową, można wziąć pod uwagę liczby, czyli skalkulować, które oferty są korzystniejsze.

Bardziej szczegółowo

MIROSŁAWA CAPIGA. m #

MIROSŁAWA CAPIGA. m # MIROSŁAWA CAPIGA m # Katowice 2008 SPIS TREŚCI WSTĘP 11 CZĘŚĆ I DWUSZCZEBLOWOŚĆ SYSTEMU BANKOWEGO W POLSCE Rozdział 1 SPECYFIKA SYSTEMU BANKOWEGO 15 1.1. System bankowy jako element rynkowego systemu finansowego

Bardziej szczegółowo

www.asap24.com.pl Środki Unijne TRWALE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA 0 801 2727 24 (22 654 09 35)

www.asap24.com.pl Środki Unijne TRWALE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA 0 801 2727 24 (22 654 09 35) Środki Unijne TRWALE WSPIERAJĄCE ROZWÓJ PRZEDSIĘBIORSTWA 0 801 2727 24 (22 654 09 35) Właścicielu! Dyrektorze! Czy poszukujesz środków na rozwój swojej działalności? Chciałbyś sfinansować nowy projekt?

Bardziej szczegółowo

Czy i w jaki sposób trzeba zmienić polski system bankowy?

Czy i w jaki sposób trzeba zmienić polski system bankowy? Czy i w jaki sposób trzeba zmienić polski system bankowy? Wyniki badania eksperckiego Klub Polska 2025+, Klub Bankowca 30.09.2015 r. Informacje o badaniu Czyje to stanowisko? eksperci - znawcy systemów

Bardziej szczegółowo