Barometr Ryzyka Nadużyć w zamówieniach publicznych narzędzie dla obywatela, urzędnika, radnego.

Transkrypt

1 Barometr Ryzyka Nadużyć w zamówieniach publicznych narzędzie dla obywatela, urzędnika, radnego.

2 Dlaczego zamówienia publiczne? Poszukiwanie symptomów korupcji w systemach zamówień publicznych jest możnym wskaźnikiem pomocniczym w dążeniu do objęcia całego spektrum zjawiska: Zamówienia publiczne to ogromny obszar na styku sektora prywatnego i publicznego, w którym ogniskują się w zasadzie wszystkie szczegółowe przejawy korupcji (łapówkarstwo, handel wpływami, korupcja polityczna, etc.) Logika współczesnych systemów zamówień publicznych jest bardzo klarownie zdefiniowana w aktach prawa międzynarodowego i krajowego i rekomendacjach instytucji międzynarodowych UNCAC istnieje uniwersalistyczny wzorzec. Dysponujemy ogromem danych względnie dobrej jakości, które pozwalają na rozbudowane analizy o dużo większym stopniu obiektywizmu niż większość dotychczas stosowanych metod (np. sondaże opinii, indeksy syntetyczne, statystyki przestępczości) Czym jest korupcja w zamówieniach publicznych?

3 Barometr Ryzyka Nadużyć w Zamówieniach Publicznych Ostateczna lista składników BRN (po dyskusji w gronie ekspertów i analizie statystycznej) na podstawie danych z Biuletynu Zamówień Publicznych. pojedynczy oferent 2. tryb zamówienia 3. Szczegółowość (długość) opisu przedmiotu zamówienia w ogłoszeniu 4. Kryteria kwalifikowalności 5. Liczba wymaganych poświadczeń, certyfikatów, itp. 6. Wysokość wadium 7. Waga kryteriów poza-cenowych 8. Długość okresu od ogłoszenia zamówienia do zamknięcia naboru ofert 9. Długość okresu od zamknięcia naboru ofert do podjęcia decyzji o wyborze wykonawcy Podstawa wyliczenia BRN Informacje z Biuletynu Zamówień Publicznych z okresu Tylko postępowania zakończone ogłoszeniem o udzieleniu Postępowania tylko w konkurencyjnych rynkach, tj. w branżach, w których wygrało co najmniej 5 różnych wykonawców, w latach Zamówienia o wartości pow. 000 EUR WIODĄCY WSKAŹNIK POJEDYNCZY WYGRANY (SINGLE BIDDING)

4 Polski rynek zamówień publicznych wg danych z BZP (2) Podstawa analiz dane bezpośrednio z BZP, z lat , łącznie,8 mln przypadków postępowań (w zdecydowanej większości zakończonych ogłoszeniem o udzieleniu zamówienia): Przypadki poniżej tzw. progów unijnych (tj. poniżej 34 tys. EUR dla dostaw i usług oraz poniżej 5,2 mln EUR dla robót budowlanych) i powyżej limitów podlegania PZP (od 204 pow. 30 tys. EUR). Łączna kwota udzielonych zamówień (wg ogłoszenia): 32,5 mld PLN Ze względu na liczbę postępowań: 43% dotyczyło usług; 39% dostaw; 8% prac budowlanych. W ujęciu kwotowym na prace budowlane przeznaczono 64%; 9% na usługi i 7% na dostawy (całej kwoty z lat ). Przetargi w trybie nieograniczonym to 90% wszystkich

5 Polski rynek zamówień publicznych wg danych z BZP udział poszczególnych typów zamawiających wg liczby zamówień, w latach

6 Udział zamówień jednoofertowych w rynku w poszczególnych krajach europejskich

7 Średnie wskazania BRN i WPO w latach Średnia wartość BRN w całym okresie to pkt., relatywnie dobry wynik, choć trend 0,43 jest negatywny 0,4 0,42 0,42 0,39 0,39 0,39 0,39 0,40 0,37 0,33 0,29 0, ,27 0, BRN WPO 205

8 Średnie wartości BRN wg miesięcy ( ) Ryzyko rośnie z końcem roku pośpiech, konieczność realizacji budżetu, pokusa uznaniowych decyzji (liczba zamówień nie jest istotnie zróżnicowania w porównaniu z innymi miesiącami) 0,58 0,53 0,48 0,43 0,38 0,33 0,28 0,23 sty. BRN lut. mar. kwi. maj WPO cze. lip. się. wrz. paź. lis. Czas składnia ofert gru.

9 Średnie wartości BRN i pojedynczy oferenci wg typów zlecających (200205) 0,48 organizacje samorządu terytoeialnego 0,39 Większość 0,5 organizacje pozarządowe 0,38 inne podmioty 0,36 inne podmioty finansów publicznych 0,36 spółki zależne od samorządu szczebla wojewódzkiego jednostki organizacyjne samorządu (bez możliwości przyporządkowania do szczebla) spółki zależne od samorządu bez możliwości przyporządkowania do szczebla sądy inne przedsiębiorstwa publiczne 0,34 samorząd szczebla powiatowego wraz z jednostkami organizacyjnymi 0,33 publiczna szkoła wyższa / inna instytucja naukow 0,33 kościelne osoby prawne 0,32 spółki zależne od samorządu szczebla gminnego 0,32 spółki skarbu państwa 0,32 przedsiębiorstwa prywatne 0,32 ŚREDNIA publiczne samodzielne zakłady opieki zdrowotnej administracja centralna 0,30 samorząd szczebla gminnego wraz z jednostkami organizacyjnymi 0,30 siły zbrojne 0,30 samorząd szczebla wojewódzkiego wraz z jednostkami organizacyjnymi spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe 0 WPO 0,38 0,4 0, 0,2 0,59 Szczególna grupa 0,52 ryzyka: spółki publiczne, w szczególności zależne od samorządów woj. i pow. i spółki skarbu państwa. 0,36 0,57 0,34 0,49 0,38 0,40 0,4 0,49 0,40 0,57 Ciekawostka SPZOZ nie najwyższe ryzyko, dominacja pojedynczych oferentów 0,29 0,3 0,29 0,24 0,24 prokuratura BRN 0,50 spółki zależne od samorządu szczebla powiatowego zlecających uzyskuje wynik BRN pow. średniej (). 0,37 0,3 0,37 0,32 0,4 0,5 0,6 0,7 Ciekawostka niski wynik organizacji

10 Ryzyko w gminach kilka możliwych konsekwencji (200Wydatki gmin na 205) Wydatki gmin na inwestycje, tj. w zakupy, tj. materiałów i wyposażenia, oprogramowania, papieru, żywności, Średnia wartość sprzętu, energii BRN itd. Średnia wartość BRN Korelacja Pearsona Istotność (dwustronna) N Wydatki gmin na Korelacja,89** zakupy, tj. Pearsona materiałów i Istotność,000 wyposażenia, (dwustronna) oprogramowania, N papieru, żywności, sprzętu, energii itd. **. Korelacja istotna na poziomie 0.0 (dwustronnie). Średnia Średnia wartość BRN Korelacja Pearsona w porównaniu do ogółu Pearsona Skala zadłużenia gmin, w porównaniu do ogółu ich wartość przychodów, w % ,067** Korelacja Pearsona Istotność (dwustronna) N Średnia wartość BRN ,77**,000 Korelacja Pearsona -,77** Istotność,000 (dwustronna) N **. Korelacja istotna na poziomie 0.0 (dwustronnie). Gminy o wyższej wartości BRN bardziej się zadłużają. Gminy o wyższej wartości BRN wydają więcej na zakupy.,000 (dwustronna) Skala zadłużenia gmin, Korelacja,000 BRN Istotność N,89** Wydatki gmin na inwestycje, tj. w majątek, akcje, obligacje, wkłady i rezerwy inwestycyjne Średnia wartość BRN majątek, akcje, obligacje, wkłady i rezerwy inwestycyjne ,067** Gminy o wyższej wartości BRN przeznaczają mniejszy budżet na

11 Barometr Ryzyka Nadużyć bogactwo możliwych zastosowań yo t i r eg t n i / tp:/ s.e r e rv bse u Dla obywateli punkt zaczepienia dla inicjatyw strażniczych, lokalnych (i nie tylko) mediów, wszystkich tych, którzy chcieliby, żeby w ich wspólnotach lepiej gospodarowano publicznymi pieniędzmi. Dla oferentów narzędzie pomocne w ocenie własnych szans na rynku, motywujące do walki o wyższe standardy. Dla zamawiających do autodiagnozy, refleksji, ulepszania własnej kultury organizacyjnej. Dla regulatorów jeszcze jeden sygnalizator, że na rynku może dochodzić do nieprawidłowości. Dla analityków cenny zasób danych umożliwiający