SZACOWANIE WARTOŚCI PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA. cz. II ustalenie, czy mamy do czynienia z jednym zamówieniem w przypadku robót budowlanych?

Transkrypt

1 SZACOWANIE WARTOŚCI PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA cz. II ustalenie, czy mamy do czynienia z jednym zamówieniem w przypadku robót budowlanych? Roboty budowlane definicja art. 2 pkt. 8 pzp wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 2c wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie obiektu budowlanego, a także realizację obiektu budowlanego, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego wykaz robót budowlanych został określony w: rozporządzeniu Ministra Rozwoju z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie wykazu robót budowlanych obiekt budowlany - wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną definicja art. 2 pkt. 5d pzp całość robót budowlanych związanych z realizacją danego obiektu budowlanego ZAMÓWIENIE JEST JEDNYM ZAMÓWIENIEM PUBLICZNYM (zasady sumowania) roboty budowlane przewidziane do realizacji na danym obiekcie, jeżeli mogą one zostać zlecone w jednym czasie jednemu wykonawcy kluczowym aspektem jest tożsamość przedmiotowa związana z realizacją robót na danym obiekcie budowlanym w rozumieniu art. 2 pkt. 5d pzp

2 WNIOSKI: 1. W przypadku robót budowlanych w celu określenia tożsamości danego zamówienia tj. stwierdzenia czy mamy do czynienia z jednym zamówieniem, zastosowanie ma opinia Urzędu Zamówień Publicznych dotycząca kwalifikacji według stwierdzenia zaistnienia trzech tożsamości: przedmiotowej, podmiotowej i czasowej z zastrzeżeniem, że najistotniejsza i kluczowa jest zasada tożsamości przedmiotowej. 2. Tożsamość przedmiotowa w przypadku robót budowlanych wiąże się z realizacją robót budowlanych na danych obiekcie lub z realizacją danego obiektu budowlanego zgodnie z definicjami zawartymi w ustawie Prawo zamówień Publicznych. Kluczowym aspektem jest więc stwierdzenie, czy w danym przypadku mamy do czynienia z jednym obiektem budowlanym w rozumieniu ustawy Prawo zamówień publicznych. 3. Tożsamość podmiotowa w przypadku robót budowlanych polega na możliwości zlecenia realizacji obiektu lub robót budowlanych na jednym obiekcie jednemu wykonawcy tj. jeden wykonawca może takie roboty wykonać. W przypadku robót budowlanych zazwyczaj jeden wykonawca może realizować wiele rodzajowo różnych robót, a wyjątkiem mogą tutaj być wysokospecjalistyczne roboty. Każdorazowo jednak główne znaczenie ma tożsamość przedmiotowa. 4. Tożsamość czasowa w przypadku robót budowlanych oznacza zamiar zamawiającego udzielenia określonego zakresu robót budowlanych w chwili wszczynania danego postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Ma tutaj zastosowanie więc ogólna zasada określenia tożsamości czasowej. 5. Postępowanie zamawiającego celem określenia czy ma do czynienia z jednym zamówieniem będącym robotą budowlaną: - określenie, co stanowi obiekt budowlany w świetle definicji pzp (np. czy jest to jeden budynek w rozumieniu Prawa budowlanego czy może kompleks budynków będący jednym obiektem budowlanym w rozumieniu pzp); - określenie wszystkich robót budowlanych przewidzianych do realizacji na danym obiekcie (ewentualnie czy jest to realizacja obiektu) według stanu w chwili wszczęcia pierwszego postępowania o zamówienie; jest to zakres stanowiący jedno zamówienie tzn. należy zsumować wartość wszystkich tak określonych robót budowlanych (podejście bezpieczniejsze); ewentualnie do sprawdzenia, czy: - nie zachodzą przeszkody obiektywne (niezależne od zamawiającego) do udzielenia zamówienia w jednym czasie (tożsamość czasowa); - całość robót budowlanych może zrealizować jeden wykonawca (tożsamość podmiotowa), np. czy z uwagi na konieczność posiadania określonych uprawnień lub specyfikę robót nie zachodzi swoista specjalizacja. UWAGA: Powyższe odniesienia do tożsamości czasowej i podmiotowej stanowią pewne wskazówki, które jednak w ocenie Autora mogą być trudne do wykazania, a co za tym idzie może pojawić się zarzut podziału zamówienia celem uniknięcia stosowania przepisów ustawy pzp. Wynika to ze specyfiki wykonywania robót budowlanych, w których wykonawcy co do zasady wykonują szeroki zakres rodzajowy robót budowlanych. Dodatkowym argumentem jest możliwość tworzenia konsorcjum oraz skorzystania z potencjału podmiotu trzeciego lub podwykonawcy. 6. Zwrócić należy uwagę na fragment opracowania Powiązanie definicji roboty budowlane i obiekt budowlany z postanowieniami dyrektyw unijnych dotyczących zamówień publicznych oznaczony kolorem czerwonym. Wprowadza on rozwiązanie odmienne niż wyżej przedstawione dla robót jednego rodzaju na różnych obiektach budowlanych. W ocenie Autora takie stanowisko będzie mogło mieć zastosowanie wyłącznie w przypadku pewnej powtarzalności danego rodzaju robót budowlanych na różnych obiektach budowlanych, a planowany zakres prac (np. przywołany w opracowaniu remont dachów) stanowi jedno podjęte przez zamawiającego przedsięwzięcie budowlane. Wynika to z całokształtu stanowiska przedstawionego w opracowaniu oraz w opiniach UZP.

3 UZASADNIENIE: Powiązanie definicji roboty budowlane i obiekt budowlany z postanowieniami dyrektyw unijnych dotyczących zamówień publicznych Autor - Joanna Czarnecka opublikowane w Nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 12 października 2012 r. wprowadzenie do przepisów ustawy pod redakcją: Jacka Sadowego Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych Szacowanie wartości zamówienia obiekt budowlany Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 5d ustawy Pzp przez obiekt budowlany rozumieć należy wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną. Zgodnie z orzecznictwem Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, istnienie obiektu budowlanego powinno być oceniane w związku z funkcją gospodarczą lub techniczną rezultatu wykonanych robót budowlanych. A zatem, jak wspomniano powyżej, obiektem może być przykładowo określony budynek spełniający funkcję teatru, pływalni lub inna budowla typu most czy tunel. Jednocześnie, za obiekt budowlany w rozumieniu nowej definicji uznany zostanie także zespół czy kompleks obiektów w rozumieniu prawa budowlanego mający pełnić określoną funkcję gospodarczą lub techniczną, np. zespół rekreacyjno--wypoczynkowy, w ramach którego funkcjonować będą odrębne budynki pływalni, siłowni, sali gimnastycznej, spa, korty tenisowe, parkingi itp. Wobec powyższego, szacując wartość robót budowlanych, niezbędnych do realizacji obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy Pzp, nawet jeżeli roboty te odnoszą się do różnych obiektów budowlanych w rozumieniu prawa budowlanego, ale składają się na jedno zamierzenie budowlane wyznaczone wspólną funkcją gospodarczą i techniczną, jaką ta inwestycja budowlana ma pełnić, zamawiający powinien dokonać łącznego szacowania, sumując wartość robót składających się na ww. zamierzenie. Różne rodzaje robót w ramach jednego obiektu budowlanego Zarówno w sytuacji, gdy w przedmiotem zamówienia jest remont budynku, na który składają się różne rodzaje robót np. wymiana okien, dachu, ogrzewania jak również w sytuacji, gdy przedmiotem zamówienia jest budowa kilku obiektów w rozumieniu prawa budowlanego, ale funkcjonalnie ze sobą powiązanych i składających się na jedno zamierzenie budowlane (np. budowa kompleksu składającego się na park rozrywki) czyli obiektu budowlanego w rozumieniu zmienionych przepisów Pzp, zamawiający powinien dokonać łącznego szacowania wartości robót składających się na całe zamierzenie budowlane. Wynika to z faktu, że zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 5d ustawy Pzp przez obiekt budowlany rozumieć należy wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną, a zgodnie z cytowanym powyżej orzecznictwem ETS, istnienie obiektu budowlanego powinno być oceniane w związku z funkcją gospodarczą lub techniczną rezultatu wykonanych robót budowlanych. Rodzajowo podobne roboty budowlane na różnych obiektach budowlanych W sytuacji, gdy przedmiotem zamówienia są jednorodne rodzajowo roboty budowlane np. wymiana dachów na kilku budynkach pozostających w zarządzie zamawiającego, przedmiotem zamierzenia budowlanego powinna być co do zasady całość prac składających się na remonty dachów, bez względu na konieczność pozyskania przez zamawiającego niezbędnych decyzji o pozwoleniu na budowę wymaganych przepisami Prawa budowlanego dla poszczególnych budynków odrębnie. Roboty remontowe na jednym i kilku obiektach w rozumieniu ustawy prawo budowlane Jeżeli celem zamówienia jest wykonanie robót remontowych w obrębie jednego obiektu budowlanego w rozumieniu prawa budowlanego, wartość robót wykonywanych w ramach tego obiektu powinna podlegać sumowaniu. W sytuacji, gdy zamawiający dokonuje remontów różnych obiektów budowlanych, przy czym na remonty te składają się różne rodzaje robót np. wymiana okien, malowanie, kładzenie wykładzin, drobne roboty budowlane i instalacyjne, mimo, że niektóre rodzaje robót powtarzają się w różnych obiektach, wartością zamówienia będzie co do zasady wartość robót wykonywanych w obrębie jednego budynku, gdyż dopiero całość prac składających się na roboty budowlane wykonywane w ramach jednego budynku można określić jako jedno spójne zamierzenie budowlane. Taki sposób szacowania wartości zamówienia nie stoi na przeszkodzie łączeniu przez zamawiającego w jednym postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego remontów kilku budynków, jeżeli połączenie realizacji zamówienia na kilku obiektach jest uzasadnione względami organizacyjnymi czy finansowymi lub innymi okolicznościami obiektywnie uzasadniającymi takie działanie.

4 Opinia Urzędu Zamówień Publicznych - Opis i szacowanie przedmiotu zamówienia na roboty budowlane Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 5d ustawy Pzp przez obiekt budowlany rozumieć należy wynik całości robót budowlanych w zakresie budownictwa lub inżynierii lądowej i wodnej, który może samoistnie spełniać funkcję gospodarczą lub techniczną. W orzecznictwie ETS (obecnie TSUE) istnienie obiektu budowlanego powinno być oceniane w związku z funkcją gospodarczą lub techniczną rezultatu wykonanych robót budowlanych. Obiektem może być zatem przykładowo określony budynek spełniający funkcję teatru, pływalni lub inna budowla typu most czy tunel. Jednocześnie, za obiekt budowlany w rozumieniu nowej definicji uznany zostanie także zespół czy kompleks obiektów w rozumieniu prawa budowlanego mający pełnić określoną funkcję gospodarczą lub techniczną, np. zespół rekreacyjno wypoczynkowy, w ramach którego funkcjonować będą odrębne budynki pływalni, siłowni, sali gimnastycznej, spa, korty tenisowe, parkingi itp. Wobec powyższego szacując wartość robót budowlanych, niezbędnych do realizacji obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy Pzp, nawet jeżeli roboty te odnoszą się do różnych obiektów budowlanych w rozumieniu prawa budowlanego, ale składają się na jedno zamierzenie budowlane wyznaczone wspólną funkcją gospodarczą i techniczną, jaką ta inwestycja budowlana ma pełnić, zamawiający powinien dokonać łącznego szacowania, sumując wartość robót składających się na ww. zamierzenie. UWAGA: Przytoczona poniżej opinia jest zamieszczona na stronie UZP jako opinia archiwalna. W ocenie Autora wynika to z nieaktualności przepisów prawa przywołanych w opinii. Natomiast samo uzasadnienie sposobu określenia tożsamości zamówienia publicznego na roboty budowlane pozostaje, w ocenie Autora, aktualne. Opinia Urzędu Zamówień Publicznych - Zamówienia publiczne na roboty budowlane realizowane w ramach jednego projektu infrastrukturalnego a zakaz dzielenia zamówienia na części w prawie krajowym i unijnym Wyżej omówione przepisy art. 32 ust. 2 i 4 ustawy Pzp oraz kryteria ustalania czy zamawiający ma do czynienia z jednym zamówieniem czy odrębnymi zamówieniami (tożsamość przedmiotowa, czasowa i możliwość zrealizowania przez jednego wykonawcę) mają zastosowanie bez względu na rodzaj zamówienia dotyczą więc zarówno dostaw, usług jak i robót budowlanych. Niemniej jednak w przypadku robót budowlanych spośród wskazanych kryteriów szczególne znaczenie należy przypisać tożsamości przedmiotowej. Pozostałe dwa kryteria będą miały charakter posiłkowy. Pomocną (a nie decydującą) dla ustalenia tożsamości przedmiotowej zamówienia może być definicja robót budowlanych zawarta w ustawie Pzp. Zgodnie z art. 2 pkt 8 ustawy Pzp przez roboty budowlane należy rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006r. Nr 156, poz ze zm.), a także realizację obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy Prawo budowlane, za pomocą dowolnych środków, zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego. Przepisy prawa budowlanego, do których odsyła ustawa Pzp stanowią, iż roboty budowlane to budowa, a także prace polegające na przebudowie, montażu, remoncie lub rozbiórce obiektu budowlanego (art. 3 pkt 7). Obiektem budowlanym w myśl Prawa budowlanego jest budynek wraz z instalacjami i urządzeniami technicznymi, budowla stanowiąca całość techniczno-użytkową wraz z instalacjami i urządzeniami, a także obiekt małej architektury (art. 3 pkt 1).

5 W myśl powołanych przepisów z jednym zamówieniem mielibyśmy do czynienia w sytuacji realizacji robót budowlanych a zatem budowy albo przebudowy, montażu, remontu lub rozbiórki obiektu budowlanego. Zasadniczym zatem w świetle prawa krajowego - odniesieniem dla oceny czy chodzi o jedno czy o wiele zamówień powinien być przedmiot tych robót, czyli obiekt budowlany w rozumieniu Prawa budowlanego. W tym kontekście należy zatem dokonywać analizy, czy osobna realizacja określonych prac składających się na jeden projekt o charakterze budowlanym prowadzi do nieuprawnionego podziału zamówienia na części. W świetle powyższego można zasadniczo zgodzić się ze stanowiskiem, iż dopuszczalne jest udzielanie zamówień oddzielnie dla każdego obiektu budowlanego, jednak z zastrzeżeniem art. 17 ust. 2 dyrektywy 2004/17/WE oraz art. 9 ust. 3 dyrektywy 2004/18/WE (o czym niżej). Niemniej jednak podstawową kwestią pozostaje rozumienie pojęcia obiekt budowlany i kwalifikacja określonych inwestycji jako jednego lub wielu obiektów budowlanych. W tym aspekcie nie jest wystarczającym oparcie się przy wykładni tego pojęcia wyłącznie na przepisach prawa krajowego. Interpretacja zasad obowiązujących w związku z udzielaniem zamówień na roboty budowlane wymaga przede wszystkim uwzględnienia ich wspólnotowego źródła, albowiem pojęcia prawa UE podlegają wykładni autonomicznej. Niedozwolone byłoby zatem np. wydzielenie do odrębnych postępowań robót budowlanych objętych osobnymi projektami budowlanymi (w rozumieniu prawa budowlanego) w ten sposób, by następnie poprzez odrębne oszacowanie wartości robót budowlanych w oparciu o te projekty udzielać kilku zamówień z pominięciem przepisów dyrektywy. Stąd to nie projekt budowlany powinien być podstawą dla ustalenia, czy określone prace stanowią jedno zamówienie na roboty budowlane czy też zamówienia odrębne. Wyznacznikiem tym powinien być natomiast zakres planowanych prac budowlanych (przedsięwzięcia budowlanego), definicja zamówienia na roboty budowlane oraz art. 17 ust. 6a dyrektywy 2004/17/WE (i odpowiednio art. 9 ust. 5a dyrektywy 2004/18/WE), który stanowi, że jeżeli proponowane roboty budowlane lub zakup usług może prowadzić do równoczesnego udzielania zamówień w formie odrębnych części, wówczas należy uwzględnić łączną szacunkową wartość wszystkich tych części. Jeżeli łączna wartość części jest równa lub przekracza wartość progową określoną w art. 16 (i odpowiednio art. 7), niniejsza dyrektywa stosuje się do udzielania zamówień na każdą z tych części. UWAGA: Przytoczone powyżej opinie są, w ocenie Autora, zgodne z obowiązującymi definicjami roboty budowlanej i obiektu budowlanego, określonymi w: - art. 2 pkt. 5d pzp; - art. 2 pkt. 8 pzp; - art. 2 ust. 1 pkt 6 i 7 dyrektywy 2014/24/UE - art. 2 pkt 2 i 3 dyrektywy 2014/25/UE.