Postęp w hodowli buraka cukrowego stan obecny i przyszłość

Transkrypt

1 Postęp w hodowli buraka cukrowego stan obecny i przyszłość STC Toruń, Jerzy Siódmiak Pracownia Roślin Okopowych COBORU

2 Typy genetyczne odmian w historii hodowli Okresy już zamknięte : - diploidy wielonasienne - anizoploidy (poliploidy) wielonasienne Początek 21.wieku (schyłek okresu): - diploidy genetycznie jednonasienne - triploidy genetycznie jednonasienne Obecne i przyszłościowe: - diploidy jednonasienne z cechami tolerancji na choroby - diploidy (triploidy?) transgeniczne z innymi pożądanymi cechami (tolerancja na herbicydy nieselektywne, mniejsze wymagania wodne i nawozowe,...)

3 Produkcja nasion odmian wielokiełkowych A B C D E x a b c 2x d 4x 1 : 2x : 3x : 4x 25% : 50% : 25% odmiana anizoploidalna 3 e x

4

5 Schemat hodowli buraków jednokiełkowych WK 2x lub 3x

6 Budowa otoczki nasion buraka cukrowego nasienie fungicyd (TMDT) masa otoczkująca fungicyd (Tachigaren) insektycyd barwnik + ochrona

7 Burak cukrowy. Plony w doświadczeniach i w produkcji Plony korzeni w doś wiadczeniach, dt z ha 230 Plony korzeni, dt z ha y = 10,789x + 573, y = 10,728x + 301, Plony korzeni w produkcji, dt z ha Plony cukru w doś wiadczeniach, dt z ha y = 1,9012x + 87, Lata zbioru Plony cukru w doświadczeniach, dt z ha 900

8 Różnice głównych cech użytkowych odmian (średnie w latach badań , , -2008) Poziom cech średni Plon korzeni (dt z ha) 672 Zawartość Zawartość cukru N-α -amin. (%) (mval/0g) ,3 16,5 Plon cukru (dt z ha) Chwościk buraka o (skala 9 ) 115,3 8,4 odchylenia od średniej najmniejszy największy ,2 +0,5-1,2 +1,2-5,2 +1,6-0,2 +0,4 108,9 8, średni ,4 18,0 odchylenia od średniej najmniejszy największy ,5 +0,6-2,4 +2,4-3,7 +4,7-0,2 +0,5 120,4 7, średni ,1 19,5 odchylenia od średniej najmniejszy największy ,5 +0,6-2,1 +2,4-4,5 +3,5-0,5

9 Burak cukrowy. Stan rejestru 2009 Hodowla Odmiany Jabeta, Jagoda (Rh), Janosik* (Rh), Janowa, Japola, Jarysa, KHBC Kolia (Rh), Lubelska, Opolska, Poljana, Syzyf* (Rh) Aldona, Balladyna, Boryna (Rh), Huzar* (Rh), Korab, Polonez, WHBC Soplica, Zawisza, Zosia Atlas, Canasta (Rh, C), Casino (Rh, C), Cortina, Elixir (Rh, C), Danisco Desprez Imperial (Rh, C), Nancy (Rh, C), Rubin, Texas, Torino, Tunika, Vegas Ardan* (Rh) Agnieszka KWS* (Rh), Alyssa, Bogna KWS (Rh, F), Britannia (Rh, A), Canberra (Rh), Esperanza (Rh), Festina (Rh), Gesina (Rh), KWS Goldena KWS* (Rh, C), Henrike (Rh), Laurentina, Leonarda, Lustro, Nevenka (Rh, C), Raketa, Robina, Sława KWS* (Rh, N), Susanna, Witta (Rh) Agent* (Rh), Canyon (Rh), Eldorado (Rh), Espadon (Rh), Expert* (Rh), SES Giraf (Rh), Leopard (Rh), Marcepan, Pewniak* (Rh), Scout (Rh) Bruno, Carlos (Rh), Jambus (Rh), Jonas (Rh), Khazar, Lukas (Rh), Strube Syngenta Lupus, Schubert* (Rh) Gryf (Rh), Jovita, Kevata, Monza (Rh, C, R), Picasso (Rh, C, R), Traviata * odmiany wpisane do krajowego rejestru w 2009 roku

10 Burak cukrowy. Wyniki odmian w doświadczeniach porejestrowych w latach i 2006 Odmiana Hodowla Wzorzec Plon korzeni dt zha Zawartość cukru % Plon cukru technologiczny dt z ha ,2 17,4 132,9 108,7 Zawartość azotu α -amin. mval/0g ,1 17,7 Wschody polowe % Wartości względne,% Aldona Balladyna* Bruno* Canyon Esperanza Giraf* Jabeta Jambus Jovita* Kevata Marcepan Opolska* Poljana Raketa Soplica Susanna Torino Traviata Tunika Zosia* WHBC WHBC Strube Sesvanderhave KWS Sesvanderhave KHBC Strube Syngenta Syngenta Sesvanderhave KHBC KHBC KWS WHBC KWS Danisco Syngenta Danisco WHBC ,1,6,4,6,3,3,6,2,3,4,4,9,2,6,6,3,0,0,7,5,7,1,3,9,3 104,0,9,9,5,0,9 Aaaa odmiany tolerancyjne na rizomanię * Odmiany wpisane do rejestru w roku ;

11 Burak cukrowy. Wyniki odmian w doświadczeniach porejestrowych w latach 2008 i Zawartość Plon cukru Odmiana Hodowla Wzorzec Plon korzeni (dt zha) Zawartość cukru (%) ,0 18,2 W artości technologiczny (dt z ha) 2008 azotu α -amin. (mval/0g) ,4 16,4 132,9 Wschody polowe (%) , względne,% Aldona WHBC,9, Balladyna WHBC,6, Britannia* KWS 104 Bruno Strube Canyon Sesvanderhave Henrike* KWS, Janowa* KHBC,5 79 Jonas* Strube, Jovita Syngenta Kolia* KHBC Marcepan Sesvanderhave,9, Opolska KHBC 106,5, Raketa KWS,8, Scout* SES Susanna KWS,4, Traviata Syngenta 95,2, Tunika Danisco,0, Zosia WHBC,8, , ,7, ,5, ,4,3,4, Aaaa odmiany tolerancyjne na rizomanię * Odmiany wpisane do rejestru w roku 2008;

12

13

14 Porównanie plonowania odmian standardowych (St) i tolerancyjnych na rizomanię (Rh) na glebach wolnych od rizomanii (odchylenia od wzorca) Rok rejestracji Liczba odmian Cecha (wyniki ) (wyniki ) liczba odmian wpisanych do rejestru 7(St) 6 (Rh) 8 (St) St : Rh (%) 7 (Rh) Średnie wyniki doświadczeń rejestrowych Plon korzeni, dt z ha Zawartość cukru, % Zawartość N-α -amin. Plon cukru, dt z ha o Chwościk buraka, sk ,2-0,3 +3,0-0,4 Liczba doświadczeń +10-0,1-0,7 +1,6 +0, ,2-0,2 +2,0-0,4 28 Rok rejestracji Liczba odmian Cecha +21-0,3-0,6 +1,7 +0,3,8,6,4,2 90, (wyniki ) (wyniki 2006-) liczba odmian wpisanych do rejestru 7(St),6,6,2,0 90,4 3(Rh) 1 (St) St : Rh (%) 9(Rh) Średnie wyniki doświadczeń rejestrowych Plon korzeni, dt z ha Zawartość cukru, % Zawartość N-α -amin. Plon cukru, dt z ha o Chwościk buraka, sk.9 Liczba doświadczeń +12-0,7 +2,5-0, ,3-1,3 +0,9 +0, ,1-0,1 +8-0,3 +2,9 28,3,2,7,3,4,4,0,2,8,5

15 Porównanie plonowania odmian standardowych (St) i tolerancyjnych na rizomanię (Rh) w doświadczeniach porejestrowych na glebach skażonych rizomanią (odchylenia od wzorca) Rok rejestracji Cecha liczba badanych odmian 3(St) 11 (Rh) 14 (Rh) 2 (St) 2(St) 14(Rh) 2(St) 14(Rh) 2(St) 14(Rh) Średnie wyniki doświadczeń porejestrowych na glebach skażonych Plon korzeni (dt z ha) Zawartość cukru (%) -1,7 +0,5-1,4 +0,2-1,0 +0,2-1,4-0,7 Zawartość N-α amin. (mval/0g) -7,2 +2,0-5,8 +0,8-3,0 +0,5-6,3 +0,9-1,4 +0,2 Plon cukru (dt z ha) -29,2 +8,0-29,7 +4,2-31,4 +4,5-38,1 +5,4-26,7 +3,8 Ocena ulistnienia o (sk.9 ) -1,3 +0,3-1,4 +0,2 +0,0 +0,0-0,4-1,2 +0,2 Liczba doświadczeń

16 Cukier oczyszczony t/ha Plony cukru oczyszczonego w doświadczeniach Bundessortenamt (DE) Odmiany klasyczne Odmiany tolerancyjne na rizomanię w warunkach skażenia Postęp hodowlany odmian tolerancyjnych w warunkach skażenia rizomanią. Średnioroczny przyrost plonu cukru o 0,37 t/ha Doświadczenia BSA (bez stosowania fungicydów)

17 Plonowanie odmian GMO (Roundup Ready RR) średnia z 4 doświadczeń, 19 Odmiana 1 Wzorzec Plon korzeni Zawartość cukru dt/ha % Plon technologiczny cukru dt/ha ,6 95,8 wartości względne Odmiany wyjściowe ,5-0,3 +1,0 94 Odmiany GMO RR1 RR2 RR3 RR ,4 0,0-0,3 +1,1 92 Wzorzec: Nilla, Diadem, Kutnowska, Cordelia

18 Plonowanie odmian GMO (Roundup Ready RR i Liberty Link LL) średnia z 4 doświadczeń, 2000 Odmiana 1 Wzorzec Plon korzeni Zawartość cukru dt/ha % Plon technologiczny cukru dt/ha ,3 110,2 wartości względne Odmiany wyjściowe ,0 +1,4-0,2 +1,2 94 Odmiany GMO LL1 LL2 RR1 RR ,7 +1,4-0,2 +1,2 95 Wzorzec: Saskia, Elan, Leo, Dojana

19 Wydajność produkcji etanolu z różnych upraw rolniczych (Lipski 2002) Roślina Kukurydza Burak cukrowy Ziemniak Żyto Zawartość Wydajność skrobi lub etanolu cukru (l/t) (%) 65, ,8 62, ,0 Plon (t/ha) Etanol (l/ha) 8, ,0 16,0 2, Ekwiwalent benzynowy (l)

20 Wyniki plonowania odmian krajowych (k) i zagranicznych (z) w doświadczeniach porejestrowych Cecha Plon korzeni dt/ha Zawartość cukru % Zawartość azotu α -amin. Technologiczny plon cukru dt/ha z k-z k 18,0 15,6 17,5 19,4 19,0 19,4 17,3 18,2 17,9 z 18,1-0,1 15,9-0,3 17,6-0,1 19,4 0,0 19,3-0,3 19,4-0,1 17,5-0,2 18,2 +0,0 18,0-0,1 k 23,0 26,0 26,1 20,7 15,2 18,4 17,4 23,3 16,7 z k-z 22,6 +0,4 24,5 +1,5 25,5 +0,6 20,9-0,2 14,7 +0,5 18,2 +0,2 17,9-0,5 23,0 +0,3 16,2 +0,5 k 116,9 88,4 128,4 119,1 121,9 110,1 108,3 134,6 107,4 z 118,9 k-z -2,0 90,6-2,2 128,3 0,1 118,6 +0,5 121,4 +0,5 108,6 +1,5 108,9-0,6 131,9 +2,7 105,9 +1,5 k

21 Wyniki plonowania odmian krajowych (k) i zagranicznych (z) w doświadczeniach porejestrowych cd. Cecha Chwościk buraka skala 9o Wschody polowe % Liczba badanych odmian k 6,6 5,3 7,4 8,0 8,3 8,5 7,9 7,8 7,9 z 6,4 +0,2 5,3 0,0 7,5 0,0 8,0 0,0 8,4-0,1 8,5 0,0 7,8 7,7 8,0-0,1 k z k-z k z

22 Dziękuję za uwagę