INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU LUBARTOWSKIEGO w 2011 R.

Transkrypt

1 PAŃSTWOWY POWIATOWY INSPEKTOR SANITARNY W LUBARTOWIE INFORMACJA O STANIE BEZPIECZEŃSTWA SANITARNEGO POWIATU LUBARTOWSKIEGO w 2011 R. LUBARTÓW, MARZEC 2012 r. 1/ 47

2 INFORMACJA PAŃSTWOWEGO POWIATOWEGO INSPEKTORA SANITARNEGO Z POWIATU LUBARTOWSKIEGO SPIS TREŚCI: str. 1. WSTĘP SEKCJA NADZORU PRZECIWEPIDEMICZNEGO SEKCJA HIGIENY śywności I śywienia SEKCJA HIGIENY KOMUNALNEJ SEKCJA HIGIENY DZIECI I MŁODZIEśY SEKCJA HIGIENY PRACY STANOWISKO OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI ZDROWIA ZAKOŃCZENIE / 47

3 1. W S T Ę P Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w Lubartowie, jako organ Państwowej Inspekcji Sanitarnej w powiecie lubartowskim wykonuje swoje zadania na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.), zgodnie z którą Państwowa Inspekcja Sanitarna została powołana do promowania zdrowego stylu Ŝycia, czuwania nad bezpieczeństwem Ŝywności i Ŝywienia oraz zdrowotnym wody, zapobieganie powstawaniu chorób, w tym zakaźnych i zawodowych poprzez sprawowanie nadzoru sanitarnego oraz prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej. Na terenie powiatu lubartowskiego nasze zadania zmierzają w głównej mierze do zapewnia mieszkającej tu ludności bezpieczeństwa sanitarnego i epidemiologicznego poprzez kontrolę przestrzegania przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne, w szczególności w obszarach: higieny środowiska, higieny pracy w zakładach pracy, higieny procesów nauczania i wychowania, higieny wypoczynku i rekreacji, warunków zdrowotnych Ŝywności, Ŝywienia i przedmiotów uŝytku, warunków higieniczno - sanitarnych, jakie powinien spełniać personel medyczny, sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia zdrowotne. PoniŜsza informacja została sporządzona zgodnie z art. 12 a ust. 3 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1263, z późn. zm.) i przedstawia ocenę Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w Lubartowie dotyczącą stanu bezpieczeństwa sanitarnego powiatu lubartowskiego sporządzoną m.in. w oparciu o wyniki kontroli przeprowadzonych w nadzorowanych w 2011 roku obiektach. 3/ 47

4 2. SEKCJA NADZORU PRZECIWEPIDEMICZNEGO. Do zadań Sekcji Nadzoru Przeciwepidemicznego naleŝy: - prowadzenie działalności zapobiegawczej i przeciwepidemicznej w zakresie chorób zakaźnych, - dokonywanie analiz i ocen epidemiologicznych, - nadzór nad stanem sanitarno higienicznym podmiotów leczniczych, - nadzór nad realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych. Nadzór epidemiologiczny prowadzony był w oparciu o przepisy prawne tj. ustawę z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakaŝeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz. U. z 2008 Nr 234, poz z późn. zm.). Nadzór nad podmiotami działalności leczniczej W 2011r. pod nadzorem Sekcji Nadzoru Przeciwepidemicznego Powiatowej Stacji Sanitarno - Epidemiologicznej w Lubartowie było ogółem 159 obiektów, w tym: - niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej ogółem a) podstawowa opieka zdrowotna b) zakłady specjalistyczne c) zakłady opiekuńczo- pielęgniarskie - indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie 46 - indywidualne praktyki lekarzy dentystów 22 - indywidualne specjalistyczne praktyki lekarzy dentystów 14 - domy opieki społecznej 2 - medyczne laboratoria diagnostyczne 3 - stacja dializ 1 - hospicjum 1 - punkty szczepień - punkt krwiodawstwa Wszystkie podmioty lecznicze zorganizowane na terenie powiatu spełniają w podstawowym zakresie obowiązujące wymogi sanitarno- higieniczne, pomimo często występującego problemu niedostatecznych warunków przestrzennych. Stan sanitarno techniczny tych obiektów ocenia się jako dostateczny. Postępowanie administracyjne w 2011 r. w sprawie naruszenia wymagań było prowadzone w 1 obiekcie, wydano decyzję nakazującą m.in. doprowadzenie do czystości ścian, sufitów i podłóg, zapewnienie odpowiedniej ilości dozowników na mydło w płynie, dozowników na środki dezynfekcyjne, zasobników na ręczniki jednorazowego uŝycia i pojemników na zuŝyte ręczniki oraz zapewnienie ciepłej bieŝącej wody w kranach. Decyzja została wykonana w terminie. W 2011 r. poprawa stanu sanitarno-technicznego nastąpiła w 2 placówkach. Są to nowo wybudowane obiekty. Na terenie powiatu lubartowskiego znajdują się 22 podmioty lecznicze Podstawowej Opieki Zdrowotnej, które spełniają wymagania zgodne z przepisami rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2011r. Nr 31, poz.158) / 47

5 Pod nadzorem PSSE w Lubartowie znajduje się: - 46 indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarskich, - 22 indywidualne praktyki lekarzy dentystów, - 14 indywidualnych specjalistycznych praktyk lekarzy dentystów. Stan sanitarno-techniczny tych gabinetów jest dostateczny, zaopatrzenie w sprzęt medyczny jednorazowego uŝytku jest wystarczające. Końcówki stomatologiczne są poddawane procesom mycia, dezynfekcji i sterylizacji. Na terenie powiatu lubartowskiego wszystkie placówki słuŝby zdrowia stosują sterylizację narzędzi, sprzętu medycznego oraz materiałów opatrunkowych urządzeniami sterylizującymi parą wodną pod ciśnieniem (tzw. autoklawy próŝniowe). Gabinety stomatologiczne i gabinety zabiegowe są wyposaŝone we własny sprzęt do sterylizacji lub korzystają z usług innych podmiotów. Ilość środków dezynfekcyjnych we wszystkich placówkach słuŝby zdrowia jest wystarczająca. Wszystkie stanowiska do mycia i dezynfekcji rąk personelu medycznego posiadają umywalki z ciepłą i zimną bieŝącą wodą, a takŝe dozowniki z mydłem płynnym, środkiem antyseptycznym do rąk, zasobnikiem na ręczniki jednorazowego uŝytku oraz pojemnikiem na zuŝyte ręczniki. Środki dezynfekcyjne są dobrane właściwie. Utrzymanie czystości i porządku pomieszczeń w poszczególnych placówkach słuŝby zdrowia nie budzi zastrzeŝeń; zaopatrzenie w środki czystości, sprzęt do sprzątania jest wystarczające. Wszystkie podmioty lecznicze posiadają procedury postępowania z odpadami medycznymi zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 30 lipca 2010r. w sprawie szczegółowego postępowania z odpadami medycznymi (Dz.U. z 2010r. Nr 139, poz.940). We wszystkich placówkach obowiązuje segregacja odpadów w miejscu ich powstawania. Odpady medyczne do czasu ich odbioru z placówki gromadzone są w urządzeniach chłodniczych. W 2011r. w wyniku przeprowadzonych kontroli sanitarnych nie stwierdzono nieprawidłowości, które dotyczyłyby sposobu postępowania z odpadami medycznymi. W 2011 roku przeprowadzono 231 kontroli sanitarnych oraz 93 wywiady epidemiologiczne, punkty szczepień zostały skontrolowane 29 razy, pozostałe podmioty lecznicze razy. Wydano ogółem 17 decyzji administracyjnych i 17 decyzji płatniczych. W 2011r. nie wydawano decyzji zamknięcia i nie nakładano mandatów. Wydano 3 opinie sanitarne na podstawie ustawy z dnia 5 grudnia 1996r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty ( Dz.U. z 2008r. Nr136, poz. 857 z późn.zm.) i 6 postanowień na podstawie rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 16 lipca 2004r w sprawie rejestru zakładów opieki zdrowotnej ( Dz.U. z 2004r. Nr169, poz.1781, z późn. zm.). Wydano 6 decyzji opiniujących spełnienie warunków pomieszczeń i urządzeń pomiotów leczniczych na podst. art. 100 ust.5 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011r. o działalności leczniczej ( Dz.U. z 2011r. Nr 112, poz. 654). Wydano 6 decyzji powstrzymania się od wykonywania prac związanych ze stycznością z Ŝywnością oraz 3 decyzje nakazujące obowiązkowe leczenie i hospitalizację. Wydano 1 decyzję administracyjną w związku z uchybieniami sanitarno -technicznymi obiektu oraz 1 decyzję nakazującą zaprzestanie udzielania świadczeń z zakresu stomatologii w związku z nieodpowiednimi wynikami badań mikrobiologicznych w próbkach wody pobranej z wodociągu zbiorowego zaopatrzenia. Wydano 1 zaświadczenie na podstawie art.17 paragraf 2 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960r. Kodeksu postępowania administracyjnego (Dz.U.z 2000r. Nr 98, poz.1071 z późn. zm) dotyczące spełnienia warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych. Szczepienia ochronne Pod nadzorem PSSE w Lubartowie znajdują się 23 punkty szczepień. Podobnie jak w 2010 roku nie stwierdzono uchybień dotyczących wykonywania szczepień ochronnych, wszystkie placówki zaopatrzone były w odpowiednią ilość sprzętu jednorazowego uŝytku. Podczas kontroli nie stwierdzono niedociągnięć w prowadzeniu dokumentacji szczepień ochronnych. Placówki zaopatrzone są w rejestry rozchodu i przychodu kart uodpornienia oraz procedury higienicznego mycia rąk, dezynfekcji, mycia narzędzi i sprzętu medycznego, 5/ 47

6 postępowania po ekspozycji, sprzątania i dezynfekcji pomieszczeń, postępowania z odpadami medycznymi oraz postępowania na wypadek awarii urządzeń chłodniczych i dopływu energii elektrycznej. Łańcuch chłodniczy podczas transportu szczepionek oraz przechowywanie szczepionek w punktach szczepień są prawidłowe. W sposób ciągły sprawowany jest nadzór nad realizacją Programu Szczepień Ochronnych. Wykonane zostały roczne i półroczne analizy poziomu uodpornienia populacji dzieci i młodzieŝy podlegających obowiązkowym szczepieniom ochronnym. Sytuacja epidemiologiczna chorób przeciwko, którym prowadzone są obowiązkowe szczepienia ochronne na terenie powiatu lubartowskiego jest korzystna. Szczepienia ochronne realizowane są zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych, odsetki zaszczepionych są zadowalające. Szczepienia małych dzieci przebiegają bez zakłóceń. Szczepienia dzieci w rocznikach szkolnych są realizowane systematycznie. W przypadkach uchylania się od obowiązku poddawania dzieci szczepieniom ochronnym obowiązek ten jest egzekwowany wobec opiekunów prawnych lub faktycznych w oparciu o przepisy ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. W takich przypadkach wydano 27 upomnień wzywających osoby sprawujące pieczę nad dziećmi do wykonaniu obowiązku poddania dziecka szczepieniom ochronnym. Nie wszczynano postępowania egzekucyjnego w związku z poddaniem dzieci szczepieniom. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieŝy w powiecie lubartowskim za 2011 rok wybrane szczepienia (%) Rok Ŝycia/ r. urodzenia Rodz.szczep. BCG p/wzw POWIAT LUBARTOWSKI 1 rok Ŝycia 2011 r. 2 rok Ŝycia 2010 r. 3 rok Ŝycia 2009 r. B pierw. p/wzw B uzup. DTP, IPV, HiB pierw. BCG p/wzw B uzup. DTP, IPV pierw. 99,11 44,0 47,1 61,0 99,47 98,6 50,5 48,6 50,5 48,6 83,7 95,4 95,4 98,2 DTP, IPV uzup. p/h. inf. pierw. p/h.inf. uzup. MMR podst. DTP, IPV uzup. p/h.inf. uzup. MMR podst. Rok Ŝycia/ r. urodzenia Rodz.szczep. POWIAT LUBARTOWSKI 6 r.ŝ. 2006r. DTPa, OPV I przyp. 7 r. Ŝ. 2005r. DTPa, OPV I przyp. 10 r. Ŝ r. 11 r. Ŝ. 2001r. 14 r. Ŝ r. 15 r. Ŝ r. 19 r. Ŝ MMR podst. MMR przyp. MMR podst. MMR przyp. p/wzw B pierw. p/wzw B uzup. Td p/wzw B pierw. p/wzw B uzup r. 20 r. Ŝ r. Td Td Td 87,2 98,1 62,2 34,7 65,6 33,3-100,0 94,1-99,9 98,7 82,2 92,5 W ramach szczepień zalecanych na terenie powiatu lubartowskiego w 2011r. zaszczepiło się m.in.: - p/grypie osób, - p/neisseria meningitidis - 47 osoby, - p/streptococcus pneumoniae osoby, - p/ biegunce rotawirusowej osób, - p/wzw typu A 9 osób, - p/zakaŝeniom wirusem brodawczaka ludzkiego - 11 osób, - p/ospie wietrznej 39 osób, - p/kleszczowemu zapaleniu mózgu - 22 osoby, 6/ 47

7 Szczepieniom p/wzw typu B w grupach ryzyka poddało się 1304 osoby. Byli to najczęściej uczniowie i studenci szkół i uczelni kształcących się w kierunkach medycznych, osoby wykonujące zawody medyczne, naraŝone na zakaŝenie oraz osoby z bliskiego otoczenia chorych na WZW typu B i C. Zachorowania na wybrane choroby zakaźne Rejestracja chorób zakaźnych i zatruć pokarmowych prowadzona była zgodnie z Międzynarodową Klasyfikacją Chorób (ICD 10) oraz definicjami chorób zakaźnych na potrzeby nadzoru epidemiologicznego. W zaleŝności od cech epidemiologicznych poszczególnych chorób zakaźnych stosowany był trójstopniowy system kwalifikacji przypadków. Na jego podstawie sporządzano sprawozdania dwutygodniowe, kwartalne i roczne o zachorowaniach na choroby zakaźne, zakaŝeniach i zatruciach pokarmowych (MZ-56) oraz miesięczne, kwartalne i roczne raporty o zachorowaniach oraz podejrzeniach zachorowań na niektóre choroby zakaźne. Prowadzono analizy porównawcze występujących chorób zakaźnych w odniesieniu do lat poprzednich. Prowadzony był systematyczny nadzór nad grypą ( tygodniowe, kwartalne i roczne meldunki MZ-55). W ramach czynnego nadzoru nad poraŝeniami wiotkimi przesyłane były cotygodniowe meldunki dotyczące zachorowań na OPV. Prowadzono rejestrację zachorowań na gruźlicę oraz nadzór nad osobami z otoczenia chorych na tę chorobę. Sytuacja epidemiologiczna wybranych chorób zakaźnych na terenie powiatu lubartowskiego w 2011 r. przedstawia tabela poniŝej. Nie notowano zachorowań na: dur brzuszny, błonicę, czerwonkę, odrę, poliomyelitis. W jednostkach chorobowych, które stanowią powszechny problem epidemiologiczny, bądź podlegają monitorowaniu wskaźniki zachorowalności są w większości przypadków zbliŝone do współczynników z poprzednich lat. Zachorowania i zapadalność na wybrane choroby zakaźne w powiecie lubartowskim w latach Jednostka chorobowa wg ICD-10 nazwa symbol Liczba zachorowań wg definicji przypadków 2010 r r. zapadalność Liczba zachorowań wg definicji przypadków zapadalność A02.0 Salmonelloza 23 2, zatrucie pokarmowe Wirusowe zakaŝenia jelitowe- wywołane A , przez rotawirusy Zatrucie pestycydami T , Świnka B , ,31 Ospa wietrzna B , Styczność i naraŝenie na wściekliznę (potrzeba szczepień) Z 20.3/ Z ,65 2 0,21 Borelioza z Lyme A ,65 8 0,87 RóŜyczka B , ,81 Płonica (szkarlatyna) A , ,29 Krztusiec A ,32 7/ 47

8 RóŜa A Choroba meningokokowa A39.0;A39.8 inwazyjna -zap. opon mózg. Choroba meningokokowa A inwazyjna posocznica Choroba wywołana przez Streptococcus pneumoniae inwazyjna zap.op.mózg. Ostre poraŝenia wiotkie u dzieci 0-14 lat Wirusowe zapalenie wątroby typu A Wirusowe zapalenie wątroby typu B Wirusowe zapalenie wątroby typu C B95.3/G04.2; G ,10 2 0,21 B B16, B B17.1;B , ,1 2 0,21 2 0,21 3 0,32 I. Choroby zakaźne wieku dziecięcego. Najczęściej rejestrowaną grupą chorób na terenie powiatu lubartowskiego nadal stanowią choroby zakaźne wieku dziecięcego. Największą liczbę zachorowań zarejestrowano na ospę wietrzną. Współczynnik zapadalności na ospę w 2011r. wzrósł dwukrotnie i wynosił Zachorowało na ospę wietrzną 927 osób, w tym 585 na wsi i 342 w mieście. Zachorowania najczęściej występowały w grupie dzieci najmłodszych wieku przedszkolnego i wczesnoszkolnego, znacznie rzadziej osoby dorosłe. Ospa wietrzna jest to ostra, wirusowa, wysoce zaraźliwa choroba zakaźna. Podatność na zakaŝenie wirusem ospy jest powszechne. Po bezpośrednim kontakcie domowym ryzyko zachorowania wynosi 80-90%. Przechorowanie daje trwałą odporność u osób zdrowych. Przebieg ospy wietrznej moŝe być cięŝki, a wystąpienie powikłań wymaga leczenia szpitalnego. Najczęstszymi powikłaniami są wtórne zakaŝenia bakteryjne zmian skórnych, zapalenie mózgu, móŝdŝku, opon mózgowordzeniowych, zapalenie płuc, mięśnia sercowego, nerek, wątroby i stawów. ZakaŜenie wirusem ospy wietrznej jest szczególnie groźne dla dzieci z obniŝoną odpornością. W Programie Szczepień Ochronnych zostały wprowadzone refundowane szczepienia przeciwko ospie wietrznej w grupach podwyŝszonego ryzyka i obejmują dzieci z tej grupy do 12 roku Ŝycia naraŝonych w sposób szczególny tj. z upośledzeniem odporności, zagroŝonych cięŝkim przebiegiem choroby, z ostrą białaczką limfoblastyczną w okresie remisji, zakaŝonych HIV, przed leczeniem immunosupresyjnym i chemioterapią. Bezpłatnymi szczepieniami objęte są takŝe dzieci z otoczenia osób z wysokim ryzykiem cięŝkiego przebiegu ospy, które dotychczas nie chorowały na ospę wietrzną i nie ukończyły 12 lat. Pozostałym dzieciom i osobom dorosłym, które nie chorowały na ospę wietrzną zaleca się (odpłatnie) szczepienia przeciwko ospie wietrznej. Zachorowalność na róŝyczkę wzrosła, zarejestrowano 44 zachorowania, współczynnik zapadalności wynosił 4,81. RóŜyczka jest to wysypkowa choroba zakaźna wieku dziecięcego z reguły o łagodnym przebiegu. Niebezpieczny jest natomiast zespół róŝyczki wrodzonej, który moŝe wystąpić w wyniku zakaŝenia wirusem róŝyczki kobiety nie 8/ 47

9 uodpornionej, będącej w początkowym okresie ciąŝy. Wirus róŝyczki posiada właściwości teratogenne, przechodząc przez łoŝysko moŝe spowodować liczne uszkodzenia płodu. Głównym celem zwalczania róŝyczki jest zatem zapobieganie róŝyczce wrodzonej. W 2011 roku nastąpił niewielki wzrost zachorowań na świnkę (12 zachorowań), współczynnik zapadalności wyniósł 1,31 i dotyczył dzieci w wieku 3-14 lat. W związku z wprowadzeniem do obowiązkowego kalendarza szczepień ochronnych szczepienia skojarzonego przeciwko odrze, śwince i róŝyczce dla dzieci, naleŝy oczekiwać na przestrzeni lat zmiany epidemiologii tych chorób polegającej na systematycznym zmniejszaniu się liczby zachorowań. W 2011 roku wzrósł nieznacznie wskaźnik zapadalności na płonicę (21 zachorowań) i wyniósł 2,29. Zachorowania wystąpiły na wsi (14 zachorowań) i w mieście (7 zachorowań), dotyczyły dziewcząt i chłopców w wieku od 0-14 lat. Płonica czyli szkarlatyna jest to ostra wysypkowa choroba zakaźna, wywołana przez paciorkowce grupy A. Płonica występuje przewaŝnie u dzieci w czasie ich pierwszych kontaktów z rówieśnikami w przedszkolu i w szkole. Nie ma moŝliwości podnoszenia odporności przeciwko płonicy za pomocą szczepień. II. Zachorowania szerzące się drogą pokarmową. W roku 2011 zarejestrowano 36 zatruć pokarmowych wywołanych pałeczkami Salmonella, zapadalność wzrosła i wynosiła 3,93. Serotypem dominującym były pałeczki Salmonella Enteritidis, które izolowano od 25 osób, co stanowi 69,4 % wszystkich zachorowań na salmonelozę. W 2011r. zarejestrowano 5 ognisk zbiorowych zatruć pokarmowych, w tym 2 ogniska na przyjęciach komunijnych, 2 ogniska weselne oraz 1 ognisko zbiorowego zatrucia domowego. Podczas dochodzenia epidemiologicznego stwierdzono, Ŝe główną przyczyną zatruć było spoŝywanie potraw z jaj i świeŝego drobiu, podczas przygotowywania których nie przestrzegano zasad higieny, nie poddano dostatecznej obróbce termicznej oraz nie zachowano naleŝytych warunków sanitarnych, higieny sprzętu i rąk przy produkcji potraw. W kaŝdym środowisku, w którym wystąpiło zatrucie, pracownicy PSSE w Lubartowie udzielili instruktaŝu oraz objęli nadzorem chorych. ZakaŜeniem salmonellą uległo 19 osób na wsi i 17 osób w mieście. W 2011 roku zarejestrowano 143 zachorowania wywołane przez rotawirusy. Współczynnik zapadalności wzrósł i wyniósł 15,64. Wszystkie przypadki były hospitalizowane i potwierdzone badaniami laboratoryjnymi. Zachorowania dotyczyły dzieci w wieku do 7 lat. Biegunka rotawirusowa u małych dzieci ma najczęściej przebieg burzliwy, z wymiotami i gorączką do 39 C. Stolec jest luźny lub wodnisty, niekiedy z domieszką śluzu lub krwi. Biegunka często prowadzi do odwodnienia, zaburzeń równowagi kwasowozasadowej i niedoborów elektrolitowych. Szczyt zachorowań na biegunkę rotawirusową przypada na miesiące zimowe. Rutynową praktyką stosowaną w Polsce jest hospitalizacja chorego dziecka do czasu pełnego wyzdrowienia. Aktualnie zarejestrowane są w Polsce skuteczne i bezpieczne szczepionki przeciwko rotawirusom. Są to szczepienia zalecane, a więc koszty zakupu szczepionki ponoszą rodzice lub opiekunowie dziecka. Najprostszym sposobem zapobiegania zakaŝeniom szpitalnym jest higiena i właściwe mycie rąk, gdyŝ skaŝone ręce personelu są uwaŝane za najwaŝniejszy przekaźnik rotawirusów. W oddziałach szpitalnych waŝna jest izolacja i kohortacja chorych pacjentów. W 2011 roku zarejestrowano 102 zachorowania na biegunki i zapalenia Ŝoładkowo jelitowe o prawdopodobnie zakaźnym pochodzeniu oraz 13 przypadków wirusowych zakaŝeń jelitowych o innej nieokreślonej etiologii. III. Zachorowania na choroby odzwierzęce. Borelioza (choroba z Lyme) to wieloukładowa choroba zakaźna, wywołana przez krętki borrelia burgdorferi. Jest to zakaŝenie odzwierzęce, przenoszone przez kleszcze. 9/ 47

10 W analizowanym okresie zgłoszono 8 przypadków choroby z Lyme, o 2 zachorowania więcej niŝ w 2010 roku. Współczynnik zapadalności wyniósł 0,87. Częściej chorowali męŝczyźni - 7 przypadków, niŝ kobiety 1 przypadek. śadna z tych osób nie była zawodowo związana z lasem. W wywiadzie epidemiologicznym zgłaszano objawy charakterystyczne dla I fazy zachorowania - rumień wędrujący, obrzęk, podwyŝszona temperatura ciała oraz bóle mięśniowo-stawowe. Wszystkie zachorowania były potwierdzone badaniami laboratoryjnymi. W 2011 roku zarejestrowano 2 przypadki naraŝenia na wściekliznę w wyniku pogryzienia przez psa. Wszystkie osoby objęto szczepieniami ochronnymi. IV. Grypa i infekcje grypopodobne Corocznie w miesiącach zimowych obserwowany jest sezonowy wzrost zachorowań na grypę i inne wirusowe infekcje układu oddechowego o podobnych objawach klinicznych. W 2011r. zarejestrowano 1460 przypadków podejrzeń zachorowania na grypę, z czego 14 osób było skierowanych do szpitala. W 2011 roku na terenie powiatu lubartowskiego nie zarejestrowano przypadków zachorowań na grypę typu AH1N1. V. Gruźlica Prowadzono rejestrację zachorowań na gruźlicę oraz nadzór nad osobami z otoczenia chorych na tę chorobę. W 2011 roku zarejestrowano 23 zachorowania na gruźlicę, w tym 11 przypadków gruźlicy prątkującej. W kaŝdym przypadku osoby, które miały styczność z chorym na gruźlicę w okresie prątkowania zostały objęte nadzorem epidemiologicznym. Wydano 3 decyzje nakazujące obowiązkowe leczenie i hospitalizację w stosunku do osób chorych na gruźlicę, a uchylających się od leczenia. Nawiązywano współpracę z Oddziałem oraz Poradnią Gruźlicy i Chorób Płuc SPZOZ w Lubartowie, Wojewódzką Przychodnią Chorób Płuc i Gruźlicy w Lublinie oraz z Powiatowym Lekarzem Weterynarii w Lubartowie w zakresie zwalczania chorób zakaźnych, w tym gruźlicy u osób z kontaktu ze zwierzętami gospodarskimi. VI. Inne jednostki chorobowe. W 2011 roku zarejestrowano 1 przypadek ostrego WZW typu B i 1 przypadek zachorowania na przewlekłe WZW typu B oraz 3 przypadki zachorowań na WZW typu C. Wirusowe zapalenia wątroby na terenie powiatu lubartowskiego nie stanowią problemu epidemiologicznego. Zachorowań jest mniej dzięki szeroko zakrojonej działalności oświatowo-profilaktycznej, systematycznemu podnoszeniu poziomu higieny w placówkach słuŝby zdrowia, a przede wszystkim szczepieniom ochronnych przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. W 2011 roku nie zarejestrowano zachorowań na inwazyjną chorobę meningokokową (posocznica i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych), zarejestrowano zaś 2 zachorowania na inwazyjną chorobę wywołaną przez Streptococcus pneumoniae przebiegające z zapaleniem opon mózgowo- rdzeniowych. Zarejestrowano 4 zachorowania na zapalenie opon mózgowordzeniowych inne i nie określone. Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych jest to neuroinfekcja spowodowana przekroczeniem bariery krew-płyn mózgowo-rdzeniowy przez róŝne czynniki infekcyjne np. bakterie, wirusy, grzyby, itp. Typowymi objawami klinicznymi jest zespół objawów oponowych z bólami głowy, wymiotami, gorączką, nierzadko utratą przytomności, a w przypadku zajęcia mózgu z towarzyszącymi objawami neurologicznymi. Ze względu na zwykle cieŝki przebieg kliniczny choroby wszystkie przypadki są długotrwale hospitalizowane. Zachorowania na neuroinfekcje kształtują się na podobnym poziomie, jak w ubiegłych latach. Nie zanotowano wzrostu zachorowań. 10/ 47

11 VII. Wnioski Na terenie powiatu lubartowskiego w 2011r. tak, jak w poprzednich latach najczęściej rejestrowaną grupą chorób są choroby wieku rozwojowego oraz nieŝyty Ŝołądkowo-jelitowe o etologii bakteryjnej i wirusowej. W celu zapobiegania wystepowaniu najczęściej notowanych i niebezpiecznych chorób zakaźnych naleŝy nadal dąŝyć do: 1) wprowadzenia powszechnych szczepień ochronnych p/ospie wietrznej, rotawirusom i zakaŝeniom pneumokokowym wśród populacji dziecięcej, 2) wprowadzenia do Programu Szczepień Ochronnych bezpiecznych i efektywnych szczepionek skojarzonych, 3) wprowadzenia szczepień p/meningokokom w grupach wysokiego ryzyka, 4) upowszechniania szczepień p/grypie, 5) szerzenia oświaty zdrowotnej w zakresie zapobiegania zatruciom pokarmowym, 6) upowszechniania badań diagnostycznych w kierunku HCV. 11/ 47

12 3. SEKCJA HIGIENY śywności I śywienia Ocena stanu sanitarnego obiektów Ŝywieniowo - Ŝywnościowych i przedmiotów uŝytku. Zadaniem Sekcji Higieny śywności i śywienia jest sprawowanie nadzoru w zakresie przestrzegania przez przedsiębiorców sektora spoŝywczego odpowiedzialnych za bezpieczeństwo Ŝywności, przepisów określających wymagania higieniczne i zdrowotne dotyczące: warunków produkcji, transportu, przechowywania i wprowadzania do obrotu Ŝywności; warunków Ŝywienia zbiorowego; warunków zdrowotnych produkcji i obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z Ŝywnością. Realizując swoje zadania w 2011 r. w powiecie lubartowskim Państwowa Inspekcja Sanitarna objęła nadzorem: 748 obiektów Ŝywieniowo Ŝywnościowych, w tym: 419 obiektów obrotu Ŝywnością; 195 zakładów Ŝywienia zbiorowego; 51 obiektów produkujących Ŝywność; 2 wytwórnie materiałów i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością; 2 miejsca obrotu materiałami i wyrobami do kontaktu z Ŝywnością. Strukturę nadzorowanych obiektów w latach przedstawiono na niŝej zamieszczonej rycinie Obiekty obrotu Ŝywn. Zakł.Ŝyw.zbiorow. Obiekty prod.ŝywn Wytw./m-sca obr. Przedm.uŜytku / 47

13 Sekcja Higieny śywności i śywienia realizuje swoje zadania w oparciu o następujące podstawy prawne: Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 roku o bezpieczeństwie Ŝywności i Ŝywienia (Dz.U. z 2010 r. Nr 136, poz. 914 z późn. zm.); Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004r. W sprawie higieny środków spoŝywczych (Dz. Urz. UE L 136 z dnia r. ); Rozporządzenie (WE) 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością oraz uchylającego dyrektywy 80/590/EWG i 89/109/EWG. W 2011 roku kontrole przeprowadzano zgodnie z przyjętym harmonogramem kontroli, skontrolowano 522 obiekty. Przeprowadzano takŝe kontrole poza harmonogramem, w kaŝdym przypadku uzyskania informacji o uchybieniach sanitarnych zagraŝających zdrowiu lub Ŝyciu ludzi oraz w związku z realizacją zadań w ramach systemu informowania o produktach niebezpiecznych RASFF i RAPEX. Na podstawie kryteriów ujętych w ujednoliconych i obowiązujących w całym kraju arkuszach oceny stanu sanitarnego oceniono 422 obiekty Ŝywnościowo - Ŝywieniowe oraz 4 wytwórnie i miejsca obrotu materiałami przeznaczonymi do kontaktu z Ŝywnością, z czego nie spełniających wymagań obowiązującego prawa było 8 obiektów, co stanowiło 1,99 % obiektów ocenianych, w tym: na 51 obiektów produkcji Ŝywności, niezgodny był 1 obiekt tj.1,96 %; na 187 obiektów obrotu Ŝywnością, niezgodnych było 5 obiektów tj. 2,67%; na 164 obiekty Ŝywienia zbiorowego, niezgodny był 1 obiekt tj. 0,69%; na 4 wytwórni i miejsc obrotu materiałami przeznaczonymi do kontaktu z Ŝywnością wszystkie były zgodne z wymaganiami. PoniŜsza tabela przedstawia ocenę porównawczą stanu sanitarnego na podstawie arkuszy w latach r. Liczba obiektów ocenianych Liczba obiektów niezgodnych Procent obiektów niezgodnych ,59% 1,96% Jak wynika z powyŝszego zestawienia w 2011r. odsetek obiektów, które nie spełniały wymagań prawa Ŝywnościowego w porównaniu do 2010 r. zmniejszył się o 0,63 %. Poprawa stanu sanitarnego obiektów Ŝywnościowo-Ŝywieniowych wynika z wprowadzania w nich systemów zapewnienia jakości ( GHP, GMP i HACCP). 13/ 47

14 Wybrane grupy obiektów niezgodnych z wymaganiami w 2010 i 2011r. oraz procent poprawy lub pogorszenia stanu sanitarnego przedstawiono w poniŝszej tabeli. Lp. Obiekty % obiektów niezgodnych z wymaganiami 2010r. 2011r. % poprawy (+) lub pogorszenia ( -) 1. automaty do lodów 20% 0,0% +20,0% 2. obiekty ruchome i tymczasowe 5,88% 11,11% -5,23% 3. magazyny hurtowe 0,0% 14,28% -14,28% 4. zakłady Ŝywienia zbiorowego 0,0% 2,35% -2,35% otwarte 5. sklepy spoŝywcze 4,43% 1,85% +2,58% 6. Piekarnie 4,16% 4,16% 0,00% Spośród ocenionych w 2011r, na podstawie arkuszy oceny stanu sanitarnego obiektów, jako niezgodne z wymaganiami były obiekty z następujących grup: piekarnie 1 obiekt; sklepy spoŝywcze 3 obiekty; obiekty ruchome i tymczasowe 1 obiekt zakłady Ŝywienia zbiorowego typu otwartego 2 obiekty; magazyny hurtowe 1 obiekt.. Natomiast w grupach obiektów takich jak: wytwórnie lodów; automaty do lodów; ciastkarnie, przetwórnie owocowo-warzywne, wytwórnie wyrobów cukierniczych, zakłady Ŝywienia zbiorowego typu zamkniętego, wytwórniach i miejscach obrotu materiałów i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością, nie stwierdzono zakładów niezgodnych z wymaganiami. W 2011 r. w ramach sprawowanego nadzoru przeprowadzono 983 kontrole i rekontrole, w tym 96 kontroli interwencyjnych. Najczęściej stwierdzonymi uchybieniami higieniczno - sanitarnymi były: wprowadzanie do obrotu Ŝywności o niewłaściwej jakości zdrowotnej, niewłaściwe przechowywanie łatwo psujących się środków spoŝywczych, brak czystości i porządku w pomieszczeniach produkcyjnych i handlowych, brak postępu we wdraŝaniu zasad GHP/GMP oraz systemu zapewnienia jakości HACCP. 14/ 47

15 Celem poprawy stanu sanitarnego stosowano wobec przedsiębiorców nieprzestrzegających wymagań obowiązujących przepisów sankcje karne wynikające z uprawnień Państwowej Inspekcji Sanitarnej i tak w 2011 roku: wydano 147 decyzji administracyjnych, w tym: 7 decyzji unieruchomienia bądź przerwania działalności całego lub części zakładu; 10 decyzji zakazu wprowadzania do obrotu środków spoŝywczych; nałoŝono 70 mandatów karnych na sumę ,00 zł; wydano 12 postanowień o nałoŝeniu grzywien na sumę ,00 zł. Jakość zdrowotna środków spoŝywczych i przedmiotów uŝytku Pobierane próbki środków spoŝywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z Ŝywnością przekazywane były do badań laboratoryjnych do Laboratorium Badań Środowiskowych i śywności w WSSE w Lublinie. W 2011 r. do badań pobrano 208 próbek, w tym: 202 próbki środków spoŝywczych, z czego zakwestionowana była 1 próbka - za zaniŝoną zawartość jodku potasu; 6 próbek materiałów i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością, które nie były kwestionowane. System Wczesnego Ostrzegania o Niebezpiecznych Produktach śywnościowych i Środkach śywienia Zwierząt (RASFF). W 2011 r. w ramach systemu RASFF podjęto działania w stosunku do: 10 powiadomień alarmowych oraz 6 powiadomień informacyjnych. Podjęto działania mające na celu wycofanie 15 partii środków spoŝywczych i wyrobów do kontaktu z Ŝywnością, w których stwierdzono zagroŝenia dla zdrowia. np: przekroczenia dopuszczalnego limitu migracji formaldehydu; przekroczenia limitu migracji ołowiu; przekroczenia dopuszczalnego limitu migracji specyficznej pierwszorzędowych amin aromatycznych; bakterie chorobotwórcze w wyrobach mięsnych i wodzie źródlanej; obecności szkodników oraz śladów pleśni; wysoką zawartości rtęci w grzybach suszonych. Obrót grzybami. W PSSE Lubartów w ramach nadzoru sanitarnego (nieodpłatnie) wydawaniem atestów na grzyby zajmowało się 2 pracowników: grzyboznawca i klasyfikator grzybów. W/w pracownicy oprócz wydawania atestów udzielali informacji osobom zainteresowanym o zasadach sprzedaŝy grzybów i sposobie uzyskiwania atestów oraz udzielali porad i wskazówek dotyczących identyfikacji grzybów. W miejscu oceny grzybów (holl budynku Stacji) umieszczono materiały informacyjne o grzybach dopuszczonych do obrotu, o grzybach niejadalnych w tym grzybach trujących oraz o grzybach chronionych na terenie Polski. W 2011 roku chociaŝ lato nie obfitowało w grzyby łącznie wydano 180 atestów, w tym 164 na grzyby świeŝe i 16 na grzyby suszone. Oceniono 545,5 kg grzybów świeŝych oraz 7 kg grzybów suszonych. W 2011 roku nie pobierano do badań laboratoryjnych próbek grzybów świeŝych lub suszonych. 15/ 47

16 Na terenie działania Stacji w 2011 r. nie zarejestrowano przypadków zatruć grzybami. Zatrucia pokarmowe. W roku 2011 na nadzorowanym terenie zarejestrowano 5 ognisk zbiorowego zatrucia pokarmowego. Dwa ogniska zatrucia wystąpiły na przyjęciach weselnych, dwa na przyjęciach komunijnych i jedno w mieszkaniu prywatnym. W czterech przypadkach prawdopodobną przyczyną zatrucia pokarmowego mogło być spoŝycie skaŝonych pałeczkami Salmonella ciast. Natomiast w przypadku zatrucia w mieszkaniu prywatnym domniemaną przyczyną zatrucia mogło być nieprzestrzeganie zasad higieny podczas przygotowywania posiłków w skład których wchodziły jaja. Nadzór nad obiektami obrotu kosmetykami. W 2011 roku Sekcja Hśś sprawowała nadzór nad 7 zakładami obrotu kosmetykami. Były to: 2 hurtownie oraz 5 sklepów. Ogółem w zakładach obrotu kosmetykami przeprowadzono 9 kontroli sanitarnych, które dotyczyły kosmetyków umieszczonych w systemie RAPEX. Próbek kosmetyków do badań laboratoryjnych nie pobierano. Podsumowanie Liczba obiektów Ŝywieniowo-Ŝywnościowych na przestrzeni ostatnich lat nie uległa większym zmianom. Stan sanitarny zakładów powoli, ale systematycznie od kilku lat poprawia się. Jest to spowodowane poprawą stanu technicznego zakładów i wdraŝaniem systemów zapewnienia bezpieczeństwa Ŝywności GHP, GMP, HACCP. RóŜny jest sposób rozumienia tych zagadnień przez przedsiębiorców. Łatwiej wdraŝanie przebiega w większych zakładach, trudniej w małych 1 czy 2 osobowych. Celem zapewnienia jak najlepszej ochrony zdrowia konsumentów, w dalszym ciągu będzie kontynuowany nadzór sanitarny w ramach urzędowej kontroli Ŝywności w zakresie: - wdraŝania i skutecznego stosowania systemów kontroli wewnętrznej w obiektach Ŝywności i Ŝywienia; - stosowania prawidłowych procesów mycia i dezynfekcji; - zachowania łańcuch chłodniczego; - zachowania higieny osobistej i higieny miejsca pracy; - prawidłowego znakowania wyrobów. 16/ 47

17 4. SEKCJA HIGIENY KOMUNALNEJ W 2011 roku Sekcja Higieny Komunalnej prowadziła : nadzór nad jakością wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi oraz nad stanem sanitarnym urządzeń wodociągowych, nadzór nad jakością wody w miejscach wykorzystywanych do kąpieli, nadzór nad jakością wody w basenie kąpielowym krytym, nadzór nad stanem sanitarno-higienicznym obiektów uŝyteczności publicznej. Jakość wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi Organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej sprawują nadzór sanitarny nad jakością wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi na podstawie ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011 r., Nr 212, poz z późn. zm.) i ustawy z dnia 7 czerwca 2001 roku o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków (Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.). Jakość wody przeznaczonej do spoŝycia powinna odpowiadać wymaganiom określonym w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 roku w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r., Nr 61, poz. 417 z późn. zm.), które jest zgodne z zaleceniami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 98/83/WE z dnia 3 listopada 1998 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U.L. 330 z ). Badania jakości wody do spoŝycia wykonują laboratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub inne laboratoria o udokumentowanym systemie jakości badań zatwierdzonym przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej zgodnie z zapisami zawartymi w ustawie o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzeniu ścieków. Woda nadzorowana przez organy Państwowej Inspekcji Sanitarnej to woda określona w ustawie dotyczącej zbiorowego zaopatrzenia w wodę, a więc produkowana i dostarczana odbiorcom przez przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjne. Podstawą nadzoru nad jakością wody dostarczanej konsumentom jest ocena zgodności z wymaganiami określonymi w rozporządzeniu w aspekcie zagroŝeń zdrowotnych, jakie mogą powodować zanieczyszczenia pojawiające się w wodzie. Ludność powiatu lubartowskiego zaopatrywana jest w wodę do spoŝycia z ujęć wód podziemnych. Z ogólnej liczby ludności powiatu lubartowskiego wynoszącej 91,378 tys. osób w 2011 r. 90,090 tys. osób zamieszkałej na terenie powiatu korzysta z wody o kontrolowanej jakości - stanowi to 98,59% ogólnej liczby ludności. Zaopatrzenie ludności w wodę na terenie miast i wsi Monitoring jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi prowadzony był zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417, z późn. zm.). Z punktów wytypowanych na wodociągach zbiorowego zaopatrzenia pobierane były próbki wody do badań w zakresie monitoringu kontrolnego oraz monitoringu przeglądowego. Produkcją wody na terenie powiatu lubartowskiego w 2011 r. zajmowały się: 1. Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp.zo. o. w Lubartowie, ul. Parkowa Lubartów. 2. Urząd Gminy w Abramowie, ul. 22 Lipca, Abramów. 3. Urząd Gminy w Firleju, ul. Rynek 1, Firlej. 4. Gmina Jeziorzany, ul. Rynek 22, Jeziorzany. 5. P.W. EKSPORT-IMPORT, ul Harcerska 16, Lublin. 6. Gmina Kamionka, ul. Lubartowska 1, Kamionka. 7. Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Kocku, ul. J. Krasickiego 27, 17/ 47

18 Kock. 8. Zakład Usług Komunalnych i Mieszkaniowych w Lubartowie, Kol. Skrobów 104, Lubartów. 9. Miejskie Przedsiębiorstwo wodociągów i Kanalizacji Sp. zo. o. w Lublinie, al. J. Piłsudskiego 15, Lublin. 10. Gmina Michów, ul. Rynek I/16, Michów. 11. Gminna Niedźwiada, Niedźwiada. 12.Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Ostrowie Lubelskim, ul. Batalionów Chłopskich 35, Ostrów Lubelski. 13. Gmina Ostrówek, Ostrówek. 14. Gmina Serniki, Serniki. 15. Gmina Uścimów, Uścimów. % ludności korzystającej z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę w gminach w 2011 r. przedstawia poniŝsza tabela : Lp. Miasto/Gmina Liczba ludności wg ewidencji gmin Liczba osób korzystających z wod.zbior. zaopatrz. % ludności korzystających z wod.zbior. zaopatrz. 1. Miasto Lubartów Miasto Kock Miasto Ostrów Lub Gmina Abramów Gmina Firlej ,50 6. Gmina Jeziorzany ,21 7. Gmina Kamionka Gmina Kock ,99 9. Gmina Lubartów Gmina Michów , Gmina Niedźwiada Gmina Ostrów Lub , Gmina Ostrówek , Gmina Serniki Gmina Uścimów RAZEM ,59 Liczbę wodociągów zbiorowego zaopatrzenia dostarczających wodę o dobrej i złej jakości oraz liczbę ludności korzystającej z wody o dobrej i złej jakości w 2011 r. przedstawia poniŝsza tabela: Wodociągi o produkcji [ m 3 /d ] Liczba urządzeń Liczba wodociągów dostarczających wodę wodę nie dobrej spełniającą jakości wymagań rozp. MZ Liczba ludności korzystającej z wody dobrej jakości nie spełniającej wymagań rozp. MZ < > Inne podmioty zaopatrujące w wodę / 47

19 Ogółem Liczba ludności powiatu lubartowskiego korzystająca z wody z wodociągów zbiorowego zaopatrzenia w wodę w 2011 r rok 2011 ogólna liczba ludności korzystająca z wody z wodociagów zbiorowego zaopatrzenia liczba ludności korzystająca z wody dobrej jakości liczba ludności korzystająca z wody nie spełniającej wymagań rozp. MZ Ocena jakości wody przeznaczonej do spoŝycia Gdy jakość wody nie odpowiadała wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417, z późn. zm.) PPIS w Lubartowie wydawał decyzje administracyjne. ZastrzeŜenia dotyczyły głównie zawartości Ŝelaza, manganu, amonowego jonu i mętności oraz liczby bakterii grupy coli, enterokoków oraz Eschericha coli. Jakość fizykochemiczna W przypadku przekroczeń parametrów fizykochemicznych kaŝdorazowo, indywidualnie oceniane było bezpieczeństwo zdrowotne wody i na tej podstawie PPIS w Lubartowie wydawał decyzje o warunkowej przydatności wody do spoŝycia. Ryzyko zdrowotne ze spoŝyciem takiej wody określa się jako niewielkie. NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe zwiększona zawartość Ŝelaza, manganu i amonowego jonu nie stwarza zagroŝenia dla zdrowia ludzi. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie zaproponowała, opartej na przesłankach zdrowotnych, zalecanej dopuszczalnej wartości tych parametrów w wodzie do spoŝycia. Jednak obecność w wodzie tych parametrów, zwłaszcza w wartościach ponadnormatywnych obniŝa wartości uŝytkowe wody i jej walory smakowe oraz podwyŝsza barwę, co moŝe być przedmiotem uzasadnionych skarg odbiorców wody. śelazo i mangan mogą powodować tworzenie się osadów w rurach sieci dystrybucyjnej oraz sprzyjać rozwojowi bakterii Ŝelazowych i manganowych pogarszających smak, zapach i mętność wody oraz powodujących wtórne zanieczyszczenie. Osady w rurach mogą teŝ negatywnie wpływać na sprawność sieci wodociągowej, prace filtrów i wodomierzy. Konsumenci mogą się skarŝyć np. na plamienie pranej bielizny czy urządzeń sanitarnych. Jakość mikrobiologiczna 19/ 47

20 W przypadku parametrów mikrobiologicznych np. bakterii grupy coli będącej wskaźnikiem skuteczności procesu oczyszczania wody PPIS w Lubartowie wydawał decyzje o warunkowej przydatności wody, natomiast w przypadku zanieczyszczenia kałowego wody PPIS w Lubartowie wydawał decyzje o braku przydatności wody poniewaŝ woda dostarczana konsumentom musi być wolna od mikroorganizmów chorobotwórczych. Pogorszenie jakości wody w zakresie mikrobiologicznym było spowodowane głównie awariami urządzeń, brakiem właściwej dezynfekcji po dokonanej konserwacji, złym stanem technicznym instalacji wewnętrznej, małym rozbiorem wody oraz brakiem regularnego płukania sieci. Działalność kontrolna jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi Na koniec 2011 roku z ogólnej liczby 42 wodociągów zbiorowego zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spoŝycia 5 wodociągów dostarczało wodę nie odpowiadającą wymaganiom zawartym w załączniku nr 3 do rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi (Dz. U. z 2007 r. Nr 61, poz. 417, z późn. zm.), a są to: 1) wzz Serock: amonowy jon - termin wykonania decyzji do dnia r. 2) wzz Dębica: Fe i mętność - termin wykonania decyzji do dnia r. 3) wzz Leszkowice: amonowy jon - termin wykonania decyzji do dnia r. 4) wzz Rozkopaczew: amonowy jon - termin wykonania decyzji do dnia r. 5) wzz Górka Lubartowska: amonowy jon-termin wykonania decyzji do dnia r. W 2011 roku wydano 16 decyzji dotyczących nadzorowanych wodociągów, w tym: - 2 decyzje stwierdzające brak przydatności wody do spoŝycia przez ludzi, - 1 decyzja na urządzenia wodne, - 1 decyzja umarzająca postępowanie administracyjne, - 12 decyzji o warunkowej przydatności wody do spoŝycia przez ludzi. Decyzje o warunkowej przydatności wody do spoŝycia przez ludzi dotyczyły głównie niewłaściwej pod względem fizyko-chemicznym jakości wody (przekroczenia dopuszczalnych zawartości w wodzie: Ŝelaza, manganu, amonowego jonu oraz mętności) oraz pod względem mikrobiologicznym w zakresie obecności bakterii grupy coli Decyzja stwierdzająca brak przydatności wody do spoŝycia przez ludzi dotyczyła niewłaściwej pod względem mikrobiologicznym jakości wody (obecność Escherichia coli wzz w Wypnisze, oraz Enterokoków wzz w Rudnie, gm. Michów). W ramach sprawowanego nadzoru nad jakością wody kontrolowano równieŝ stan sanitarnohigieniczny obiektów słuŝących do zaopatrzenia ludności w wodę. W roku 2011 objęto nadzorem sanitarnym 47 takich obiektów, w których przeprowadzono 55 kontroli sanitarnych - nieprawidłowości nie stwierdzono. Drobne usterki usuwane były na bieŝąco. Badania pobranych w ramach urzędowej kontroli próbek wody z nadzorowanych przez PSSE Lubartów obiektów wykonują: Oddział Laboratoryjny PSSE Lublin oraz Laboratorium Badań Środowiskowych i śywności WSSE Lublin. Związane to jest z wprowadzonym na terenie województwa lubelskiego Zintegrowanym Systemem Badania Jakości Wody. Informacje o nadzorowanych wodociągach, basenie oraz kąpieliskach wprowadzane są do Bazy Woda EXCEL, a następnie przesyłane pocztą elektroniczną do komputerowej Bazy Danych w Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Lublinie, a WSSE Lublin przesyła równieŝ pocztą elektroniczną do Głównego Inspektora Sanitarnego w Warszawie. Wnioski z prowadzonego nadzoru nad jakością wody przeznaczonej do spoŝycia przez ludzi Po analizie sprawozdań z badań laboratoryjnych próbek wody oraz ocenie elementów ryzyka zdrowotnego dla konsumentów związanego ze spoŝyciem wody i wytycznych 20/ 47

21 Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Lubartowie nie stwierdza istotnych zagroŝeń dla zdrowia mieszkańców powiatu lubartowskiego, która korzysta z wody z w/w wodociągów pod względem wymagań fizykochemicznych oraz pod względem wymagań mikrobiologicznych, uwaŝa jednak, iŝ naleŝy zwrócić uwagę na zmiany zachodzące w wodzie dostarczanej konsumentom. Gwarancją pełnego bezpieczeństwa zdrowotnego konsumentów, zaspokojenia ich wzrastających wymagań dotyczących jakości wody jest ścisła współpraca przedsiębiorstw wodociągowych z organami Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie prowadzonych analiz i ocen jakości wody, planowania niezbędnych działań nakierowanych na prognozowanie ewentualnych zagroŝeń i przeciwdziałanie im. Pomimo ciągle rosnącej dostępności społeczeństwa do wody wodociągowej, naleŝy pamiętać, iŝ woda jest naszym wspólnym dziedzictwem, które powinniśmy zabezpieczać dla przyszłych pokoleń i którą powinniśmy, ze względu na jej ograniczone zasoby racjonalnie gospodarować. Pewne działania podejmowane przez człowieka w przeszłości i obecnie stanowią powaŝne zagroŝenie dla wody jako zasobu. Wzrost zaludnienia, urbanizacja i wysokie standardy Ŝycia wszystko to przyczynia się zarówno do obniŝenia jakości wody, jak i ograniczeń w dostępności do niej. Wszyscy musimy mieć świadomość, Ŝe woda stanowi podstawę Ŝycia wszystkich organizmów na ziemi, jest surowcem, którego niczym nie moŝna zastąpić. Stan sanitarny kąpielisk Od 1 stycznia 2011 r. weszły w Ŝycie przepisy wprowadzające zmiany w zarządzaniu jakością wody w kąpieliskach, dostosowujące nasze regulacje prawne do Dyrektywy Unii Europejskiej, przepisy te narzuciły organizatorom kąpielisk określone wymogi. Zgodnie z nowymi przepisami osoby zainteresowane prowadzeniem kąpielisk w sezonie letnim 2011 r., miały obowiązek do dnia 31 grudnia 2010 r. przekazać wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta wniosek o umieszczenie w wykazie kąpielisk wydzielonego fragmentu wód na którym planują utworzyć kąpielisko. Do 15 kwietnia 2011 r. projekt tegorocznej uchwały samorząd miał przekazać do zaopiniowania m.in. Państwowemu Powiatowemu Inspektorowi Sanitarnemu - termin minął i nie zgłosił się nikt. Zapewne związane to było z tym, Ŝe tworzenie kąpielisk oznacza dla zarządcy szereg obwarowań. To na organizatorze kąpieliska spoczywają obowiązki związane m.in. ze sporządzaniem profilów wodnych (który powinien zawierać m.in. opis cech fizycznych, geograficznych i hydrologicznych), uzyskiwaniem pozwoleń wodnoprawnych, obowiązkiem badania wody w ramach kontroli wewnętrznej, a w razie stwierdzenia przekroczeń równieŝ z ustaleniem przyczyn zanieczyszczenia. W 2011 r. na terenie powiatu lubartowskiego nie było kąpielisk. Do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w 2011 r. zgłoszonych zostało 9 miejsc wykorzystywanych do kąpieli, które nie podlegają tak rygorystycznym przepisom. W sezonie letnim 2011 r. funkcjonowało 8 miejsc wykorzystywanych do kąpieli (1 organizator zrezygnował z prowadzenia). Próbki wody do badań przeprowadzane były w ramach kontroli wewnętrznej przez organizatora. Woda z miejsc wykorzystywanych do kąpieli przez cały czas trwania sezonu kąpielowego w 2011 r. nadawała się do kąpieli. Informacje o jakości wody w miejscach wykorzystywanych do kąpieli przez cały sezon letni ukazywały się na stronach internetowych PSSE Lubartów, WSSE Lublin oraz Głównego Inspektora Sanitarnego, aktualizowane cotygodniowo. Stan sanitarny basenu 21/ 47

22 Kryty basen kąpielowy posiada tylko miasto Lubartów. Jest on zlokalizowany przy Szkole Podstawowej Nr 3 przy ul. 1-go Maja 66/74. Woda z basenu pobierana jest do badania laboratoryjnego co 2 tygodnie. W próbkach wody pobranej w dniu r. (w punkcie poboru-wpływ) stwierdzono obecność bakterii grupy coli oraz ogólnej liczby mikroorganizmów w temp. 36±2ºC. W związku z powyŝszym PPIS w Lubartowie poinformował pisemnie Dyrekcję Szkoły Podstawowej Nr 3 Lubartowie o wynikach badanej wody oraz konieczności przeprowadzenia niezbędnych działań naprawczych w celu poprawy jakości wody w basenie kąpielowym. Ponowna analiza pobranej próbki wody nie wykazała obecności w/w bakterii. Pozostałe przeprowadzone analizy mikrobiologiczne wody z basenu wykazywały, Ŝe nadawała się ona do kąpieli. Kontrola i pomiar ph oraz chloru zawartego w wodzie odbywa się automatycznie. Pracownik basenu prowadził dokumentację oznaczonego w wodzie chloru - wpisy 3 x dziennie. Czystość bieŝąca wszystkich pomieszczeń przy basenie była zachowana. Do dezynfekcji uŝywany był domestos, podchloryn sodu, gemex, Randchlor śel, TRIX, Prama Puracid, których była wystarczająca ilość. Od dnia r. do dnia r. basen był nieczynny. W okresie tym prowadzone były niezbędne prace konserwatorsko naprawcze. Obiekty uŝyteczności publicznej liczba obiektów w ewidencji Liczba obiektów zakłady opieki zdrowotnej basen kąpielowy kryty domy pomocy społecznej skanalizowane ustępy publiczne ośrodki szkoleń i terapii zakłady fryzjersko-kosmetyczne i odnowy biolog. obiekty, w których są świadczone usługi hotelarskie targowiska cmentarze gospodarstwa agroturystyczne apteki stacje paliw domy pogrzebowe inne obiekty (kino, stadion, park, magle, parking, pola biwak.) Rodzaj obiektu 22/ 47