Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2014 r.

Transkrypt

1 Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2014 r.

2 Bilans Płatniczy Rzeczypospolitej Polskiej za II kwartał 2014 r. Warszawa, 2015

3 Wydał: Narodowy Bank Polski Departament Edukacji i Wydawnictw Warszawa ul. Świętokrzyska 11/21 tel.: Copyright Narodowy Bank Polski, 2015

4 Spis treści Synteza 5 1. Rachunek bieżący i kapitałowy 6 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne 7 Rozdział 1. Rachunek bieżący i kapitałowy Międzynarodowy handel towarami i usługami Dochody pierwotne Dochody wtórne Transfery kapitałowe 29 Rozdział 1. Rachunek finansowy Rachunek finansowy pasywa Polskie inwestycje za granicą Oficjalne aktywa rezerwowe Pochodne instrumenty finansowe 38 Rozdział 1. Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) Zadłużenie zagraniczne z tytułu instrumentów dłużnych wykazywanych w inwestycjach bezpośrednich (wobec podmiotów powiązanych kapitałowo z wyłączeniem sektora bankowego) Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Zadłużenie zagraniczne NBP Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego 46 Anels 1. Informacja o zmianach w statystyce bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej 47 Aneks 2. Tabele statystyczne 53

5

6 Synteza

7 Synteza Bilans płatniczy Polski za II kwartał 2014 r. został po raz pierwszy przygotowany w oparciu o nowe standardy określone przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy w szóstej edycji podręcznika bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej (BPM6). Wszystkie prezentowane w materiale dane, włącznie z danymi historycznymi, zostały przeliczone wg nowej metodologii. Najistotniejsze zmiany wprowadzone przez BPM6 w zakresie prezentacji danych bilansu płatniczego dotyczą kategorii Towary i Usługi (pośrednictwo handlowe, uszlachetnianie towarów, usługi ubezpieczeniowe), Dochody oraz Inwestycje bezpośrednie. Ponadto wprowadzone zostały zmiany w terminologii oraz dodatkowe pozycje w aktywach i pasywach finansowych, głównie w celu zwiększenia spójności z systemem rachunków narodowych. Zmieniona została także konwencja znaków w transakcjach dotyczących aktywów finansowych. Szczegółowe informacje o zmianach i ich skutkach zawarto w ramkach oraz w Aneksie Rachunek bieżący i kapitałowy W II kwartale 2014 r. odnotowano nadwyżkę na rachunku bieżącym i kapitałowym, która ukształtowała się na poziomie 3,1 mld EUR. Relacja nadwyżki rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB wyniosła 3,1%. Była to najwyższa nadwyżka zanotowana w XXI wieku. Głównym źródłem nadwyżki było dodatnie saldo transferów kapitałowych odzwierciedlające napływ środków z Unii Europejskiej na projekty infrastrukturalne. Należy podkreślić, że wielkość środków przekazywanych z UE przyjmuje zwykle najwyższe wartości właśnie w II kwartale. Saldo rachunku bieżącego było ujemne i wyniosło 0,6 mld EUR, co stanowiło 0,6% PKB. Deficyt na rachunku bieżącym był spowodowany tradycyjnie ujemnym saldem dochodów pierwotnych, przy nadwyżce zanotowanej w obrotach handlowych (towary i usługi łącznie). Eksport towarów w II kwartale 2014 r. wyniósł 38,8 mld EUR i wzrósł o 6,1% w porównaniu z II kwartałem 2013 r. Wzrost ten dotyczył przede wszystkim eksportu do krajów Unii Europejskiej, do których eksport zwiększył się o 8,3%. Podstawą zwiększenia eksportu był wzrost wartości sprzedanych za granicę towarów związanych z międzynarodowymi sieciami produkcji, a w szczególności z przemysłem elektronicznym, gdzie zarejestrowano istotny przyrost eksportu sprzętu komputerowego. Istotnie wzrósł także eksport produktów żywnościowych. Dodatnio na przyrost eksportu działały również procesy zachodzące w przemyśle motoryzacyjnym. Wzrost wartości sprzedanych za granicę części samochodowych i silnikowych zniwelował zmniejszenie eksportu samochodów osobowych i silników wysokoprężnych. Ponadto zwiększył się eksport mebli, ubrań, leków (towary konsumpcyjne), papieru i celulozy (dobra zaopatrzeniowe). O zwiększeniu eksportu paliw zadecydował przede wszystkim zagraniczny popyt na przetworzone oleje ropy naftowej oraz uszlachetniacze do paliw. W II kwartale 2014 r. odnotowano także ożywienie po stronie importu towarów. Jego wartość wyniosła 38,8 mld EUR, co oznacza wzrost w stosunku do poziomu sprzed roku o 8,2%. Odnotowany w II kwartale 2014 r. wzrost importu został spowodowany głównie przez wzrost wolumenu sprowadzanej ropy naftowej oraz ożywienie na rynku motoryzacyjnym w Polsce, co w efekcie przyniosło większe zakupy za granicą różnego rodzaju komponentów do pro- 6 Narodowy Bank Polski

8 Synteza dukcji samochodów oraz wzrost importu samochodów osobowych. Oprócz towarów związanych z motoryzacją zwiększył się import różnego rodzaju wyrobów stalowych, odzieży, części elektronicznych oraz żywności. Nadwyżka handlu usługami w analizowanym okresie wyniosła 2,0 mld EUR i zmniejszyła się, w porównaniu z II kwartałem 2013 r., na skutek spadku salda podróży zagranicznych. Największy wpływ na wielkość tego salda miała wysoka nadwyżka w zakresie usług transportowych, a także dodatnie saldo usług związanych z uszlachetnianiem. W II kwartale 2014 r., podobnie jak to miało miejsce w poprzednich okresach (co jest cechą strukturalną polskiej gospodarki), saldo dochodów pierwotnych było ujemne i wyniosło 2,6 mld EUR. Ujemne saldo było przede wszystkim konsekwencją wysokich dochodów z inwestycji uzyskiwanych przez zagranicznych inwestorów. Na saldo dochodów wpłynęły przede wszystkim dochody z tytułu inwestycji bezpośrednich wynoszące 4,1 mld EUR oraz dochody osiągane przez nierezydentów z tytułu inwestycji portfelowych, które wyniosły 1,4 mld EUR. Saldo obrotów z Unią Europejską wyniosło 5,6 mld EUR. W porównaniu z II kwartałem 2013 r. saldo to zwiększyło się o 0,5 mld EUR, głównie na skutek wyższych transferów kapitałowych. Najwięcej środków z Unii Europejskiej pochodziło z Europejskiego Funduszu Spójności (2,2 mld EUR) oraz Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (1,7 mld EUR). Znaczące środki napłynęły także na prowadzenie Wspólnej Polityki Rolnej (2,3 mld EUR). 2. Rachunek finansowy i zadłużenie zagraniczne Saldo zagranicznych inwestycji w Polsce w II kwartale 2014 r. wyniosło 6,8 mld EUR. Saldo to było głównie rezultatem napływu zagranicznych inwestycji portfelowych w wysokości 4,6 mld EUR. Nierezydenci nabywali polskie obligacje skarbowe emitowane na rynek krajowy. Jednocześnie odnotowano napływ inwestycji nierezydentów w polskie papiery udziałowe (związane głównie z inwestycjami w fundusze inwestycyjne). W analizowanym okresie odnotowano napływ kapitału w ramach pasywnych inwestycji bezpośrednich w wysokości 1,8 mld EUR. Kwota ta wynikała przede wszystkim z zaciągania zobowiązań w ramach grup kapitałowych w instrumentach dłużnych (głównie emisje papierów wartościowych do spółek wewnątrz grup kapitałowych). W II kwartale 2014 r. zanotowano wzrost polskich aktywów zagranicznych w wysokości 7,6 mld EUR. Największy wpływ na to saldo miały polskie inwestycje portfelowe dokonane za granicą (zwiększenie aktywów o 3,0 mld EUR), a także kapitał inwestowany w instrumenty dłużne w ramach pozostałych inwestycji zagranicznych (wzrost aktywów o 3,4 mld EUR). Zanotowano również zwiększenie aktywów w postaci inwestycji bezpośrednich w wysokości 2,3 mld EUR. Jednocześnie oficjalne aktywa rezerwowe w wyniku transakcji, przeprowadzanych głównie na zlecenie Ministerstwa Finansów, zmniejszyły się o 1,0 mld EUR. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec czerwca 2014 r. wyniósł 74,7 mld EUR. W II kwartale 2014 r. odnotowano wzrost zadłużenia zagranicznego Polski. Na koniec II kwartału 2014 r. stan zadłużenia zagranicznego Polski ogółem wyniósł 285,3 mld EUR i był wyższy o 7,4 mld EUR w stosunku do stanu na koniec I kwartału 2014 r. Na wzrost stanu Bilans Płatniczy RP za II kwartał

9 zadłużenia zagranicznego Polski wpłynęło, przede wszystkim, nabycie przez nierezydentów obligacji Skarbu Państwa wyemitowanych głównie na rynek krajowy oraz wykorzystanie nowych kredytów i pożyczek otrzymanych przez podmioty z pozostałych sektorów. Różnice kursowe i zmiany wyceny spowodowały wzrost zadłużenia zagranicznego o 2,3 mld EUR. W II kwartale 2014 r. wskaźniki odnoszące się do zadłużenia zagranicznego nieznacznie się zmieniły. Na koniec II kwartału 2014 r. relacja zadłużenia krótkoterminowego do zadłużenia ogółem wyniosła 18,6% i w stosunku do I kwartału 2014 r. wskaźnik ten poprawił się o 0,8 pkt proc. Krótkoterminowe zadłużenie zagraniczne w relacji do oficjalnych aktywów rezerwowych wyniosło 71,1%, co oznacza poprawę o 1 pkt proc. Relacja zadłużenia zagranicznego brutto do PKB wyniosła 71,6% i pogorszyła się o 1 pkt proc. w stosunku do I kwartału 2014 r. 8 Narodowy Bank Polski

10 Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy

11 Rozdział 1 Rachunek bieżący i kapitałowy Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w II kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło mln EUR. Na tę kwotę złożyło się ujemne saldo rachunku bieżącego, wynoszące 553 mln EUR, oraz dodatnie saldo rachunku kapitałowego w wysokości mln EUR. W II kwartale 2014 r. saldo rachunku bieżącego i kapitałowego poprawiło się, w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r., o 193 mln EUR (w porównaniu z I kwartałem 2014 r. saldo to zwiększyło się o mln EUR). O poprawie salda, w stosunku do poprzedniego roku, zdecydowała korzystna zmiana salda dochodów pierwotnych, które w omawianym okresie uległo poprawie o mln EUR (z poziomu minus mln EUR w II kwartale 2013 r. do minus mln EUR w II kwartale 2014 r.), oraz poprawa salda transferów kapitałowych w wyniku wyższego napływu środków z Unii Europejskiej. W przeciwnym kierunku oddziaływały zmiany w saldzie towarów, usług i dochodów wtórnych, które w analizowanym okresie uległy pogorszeniu. Saldo obrotów towarowych uległo w omawianym okresie obniżeniu o 712 mln EUR (z poziomu 783 mln EUR w II kwartale 2013 r. do poziomu 71 mln EUR w analizowanym kwartale). Nadwyżka w międzynarodowym handlu usług obniżyła się o 438 mln EUR do poziomu mln EUR. Saldo dochodów wtórnych obniżyło się o 141 mln EUR. Relacja salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB była dodatnia i wyniosła w II kwartale 2014 r. plus 3,1%. Wskaźnik ten pozostał na niezmienionym poziomie w porównaniu z II kwartałem 2013 r. Poziom nadwyżki był związany z wysokim dodatnim saldem transferów kapitałowych w wyniku napływu środków z Unii Europejskiej w ramach funduszy infrastrukturalnych. Wykres 1. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym * mln EUR I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II Saldo obrotów towarowych Saldo usług Saldo dochodów pierwotnych Saldo dochodów wtórnych Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy * Szeregi czasowe prezentujące składniki bilansu płatniczego oraz zadłużenia zagranicznego zostały zaprezentowane w Aneksie 2. Tabele statystyczne. 10 Narodowy Bank Polski

12 Rachunek bieżący i kapitałowy Wykres 2. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu kwartalnym % PKB I II III IV I II III IV I II Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący Rachunek bieżący i kapitałowy Ramka 1. Rachunek bieżący i kapitałowy w ujęciu płynnego roku Z uwagi na sezonowość zjawisk zachodzących w rachunku bieżącym oraz dla umożliwienia porównywalności z danymi rocznymi przedstawiono poniżej opis kształtowania się rachunku bieżącego i kapitałowego w ujęciu płynnego roku. Deficyt rachunku bieżącego w relacji do PKB wyniósł w ciągu ostatnich czterech kwartałów * minus 1,2% i w stosunku do poprzedniego roku relacja ta uległa poprawie o 1,2 pkt proc. Saldo rachunku bieżącego w relacji do PKB jest jednym z istotnych, w ocenie analityków, wskaźników opisujących stan równowagi zewnętrznej i używane jest w procedurze nierównowag makroekonomicznych. Poprawę odnotowano także w przypadku łącznego salda rachunku bieżącego i kapitałowego do PKB, które w II kwartale 2014 r. wynosiło plus 1,3%. W przypadku Polski Wykres 3. Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w relacji do PKB w ujęciu płynnego roku % I II III IV I II III IV I II Rachunek bieżący Rachunek kapitałowy Rachunek bieżący i kapitałowy * Opisywany w tej ramce I kwartał 2014 r. obejmuje skumulowane dane I kwartału 2014 r. oraz trzech ostatnich kwartałów 2013 r. (bez I kwartału). Bilans Płatniczy RP za II kwartał

13 Rozdział 1 znaczna część transferów unijnych, przeznaczonych głównie na inwestycje infrastrukturalne, ujmowana jest właśnie w rachunku kapitałowym, dlatego ta relacja powinna być traktowana jako ważny, z punktu widzenia takiego kraju jak Polska, wskaźnik służący do oceny nierównowagi zewnętrznej. Wartość wskaźnika wskazuje na całkowite potrzeby pożyczkowe polskiej gospodarki, jakie muszą być sfinansowane napływem kapitału zagranicznego. Nadwyżka salda rachunku bieżącego i kapitałowego, wskazująca na brak potrzeb pożyczkowych polskiej gospodarki, zanotowana w omawianym kwartale była najlepszym wynikiem zaobserwowanym dla Polski w XXI wieku. Łączne saldo rachunku bieżącego i kapitałowego w II kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło mln EUR. W stosunku do ruchomego roku liczonego dla II kwartału 2013 r. saldo to poprawiło się o mln EUR. Głównym czynnikiem, który wpłynął na tę poprawę, było saldo obrotów towarowych, które w stosunku do poprzedniego roku poprawiło się o mln EUR. Tak silne zmniejszenie deficytu obrotów towarowych było wynikiem wzrostu eksportu (o mln EUR, tj. o 7,0%) przy równoczesnym mniejszym wzroście importu (o mln EUR, tj. o 4,4%). Głównym motorem wzrostu polskiego eksportu w analizowanym okresie był silny wzrost eksportu wyrobów przemysłu elektronicznego (aparatury telefonicznej, komputerów, drutów i kabli) wyhamowany w pewnym stopniu przez zmniejszenie eksportu odbiorników TV, części RTV. Ponadto zarejestrowano wzrost eksportu żywności (w tym głównie wyrobów mleczarskich, drobiu, pieczywa, pszenicy, przetworów). Przyrosty odnotował także przemysł motoryzacyjny. Pomimo spadku eksportu samochodów osobowych zwiększył się eksport różnego rodzaju części i akcesoriów samochodowych, części do silników, autobusów. Zwiększył się również eksport mebli, odzieży i leków. Negatywnie na dynamikę eksportu oddziaływały w największej mierze surowce (złoto, srebro, miedź, koks) i paliwa. Na wzrost importu zasadniczy wpływ miały produkty przemysłu samochodowego (różnego rodzaju części i akcesoria samochodowe, samochody ciężarowe, osobowe, opony), aparatura telefoniczna, odzież, wyroby chemiczne (organiczne wkłady do produkcji leków), żywność (ryby, wyroby mleczarskie). Zmniejszyła się natomiast wartość sprowadzonych do Polski paliw takich jak ropa naftowa i jej oleje (głównie za sprawą spadku cen). W ujęciu geograficznym wzrost eksportu oraz importu dotyczył głównie Unii Europejskiej, a w szczególności Niemiec. Z kolei spadki zanotowano w handlu z rynkami wschodnimi, w tym głównie z Ukrainą i Rosją. Dodatni wpływ na poprawę salda obrotów bieżących miały także inne jego składniki. Ujemne saldo dochodów pierwotnych zmniejszyło się w analizowanym okresie o mln EUR oraz zwiększyło się dodatnie saldo obrotów usługowych (o 153 mln EUR). W przeciwnym kierunku zmieniło się saldo dochodów wtórnych, którego deficyt uległ pogłębieniu o 178 mln EUR i wyniósł w omawianym okresie 234 mln EUR. Z kolei na zmianę łącznego salda rachunku bieżącego i kapitałowego w II kwartale 2014 r. znaczący wpływ miały także transfery kapitałowe, które głównie w wyniku większego napływu środków z Unii Europejskiej powiększyły się w stosunku do II kwartału 2013 r. o mln EUR. 12 Narodowy Bank Polski

14 Rachunek bieżący i kapitałowy 1.1. Międzynarodowy handel towarami i usługami W II kwartale 2014 r. saldo towarów i usług (eksport netto) było dodatnie i ukształtowało się na poziomie mln EUR. W porównaniu z analogicznym kwartałem 2013 r. zanotowano spadek nadwyżki o mln EUR (w stosunku do I kwartału 2014 r. wzrost o 241 mln EUR). Pogorszenie łącznego salda towarów i usług w stosunku do poprzedniego roku wynikało przede wszystkim ze spadku salda towarów (spadek o 712 mln EUR), ale także ze zmniejszenia nadwyżki w obrotach usługowych (spadek o 438 mln EUR). W analizowanym kwartale łączne przychody z tytułu eksportu towarów i usług wyniosły mln EUR i w stosunku do II kwartału 2013 r. wzrosły o 4,8%, natomiast wartość importu ukształtowała się na poziomie mln EUR, co oznacza wzrost o 7,9%. Wykres 4. Towary i usługi mln EUR mln EUR I II III IV I II III IV I II Eksport Import Saldo obrotów towarowych i usługowych (prawa oś) Ramka 2. Nowy standard statystyczny a obroty towarowe Dane towarowe użyte w analizie bilansu płatniczego oparte zostały na nowej metodologii zgodnej z zaleceniami Międzynarodowego Funduszu Walutowego określonej w Balance of Payments and International Investement Position Manual 6th ed. Wprowadzenie nowej metodologii powoduje zmniejszenie obrotów towarowych o transakcje związane z obrotem uszlachetniającym i naprawami. Transakcje te są związane z powierzeniem towaru do uszlachetnienia (przekształcenia) lub naprawy. Towary w ramach tego rodzaju transakcji są wyłącznie powierzane i nie zmienia się ich faktyczny właściciel. W wyniku tej zmiany eksport został pomniejszony o wartość towarów, które wysłano za granicę w celu uszlachetniania lub napraw, a także o wartość towarów, które powracają z zagranicy po uszlachetnieniu bądź naprawach w Polsce. Korekta importu polega na zmniejszeniu jego wysokości o wartości towarów, które sprowadzono do Polski w celu napraw lub uszlachetnienia oraz towarów, które powróciły do Polski po uszlachetnieniu bądź naprawach za granicą. W przypadku Polski korekty eksportu są większe niż importu. W okresie I kwartał 2010 r. II kwartał 2014 r. średniokwartalne zmniejszenie eksportu towarów wynosiło 5,6% jego wartości ogółem. Analogiczna wielkość dla importu w omawianym okresie kształtowała się na poziomie 4,0% przeciętnie w kwartale. Spowodowało to obniżenie salda wymiany towarowej średnio o 522 mln EUR na kwartał w omawia- Bilans Płatniczy RP za II kwartał

15 Rozdział 1 Wykres 5. Saldo obrotów towarowych według BPM6 i BPM mln EUR I II III IV I II III IV I II Saldo wg BPM6 Saldo wg BPM5 Zmiana salda (BPM6 - BPM5) nym okresie. Jednocześnie wartość usług związanych z naprawami i uszlachetnianiem została wykazana w obrotach usługowych. Na skutek korekt dokonanych zgodnie z nową metodologią bilansu płatniczego, w porównaniu z poprzednią metodyką, przykładowo w II kwartale 2014 r. wartość eksportu towarów ogółem została zmniejszona o mln EUR, tj. o 6,8%, a import ogółem o mln EUR, tj. o 4,8%. W efekcie saldo wymiany towarowej z zagranicą zmniejszyło się o 889 mln EUR. Druga zmiana metodologiczna dotyczy międzynarodowego pośrednictwa handlowego towarami (tzw. merchanting), który został przeklasyfikowany do obrotów towarowych z usług. Polega on na kupnie i odsprzedaży towarów przez polskiego rezydenta; w czasie tego procesu towary nie są wwożone ani wywożone z Polski (nie są zatem ujęte w statystyce celnej). Pośrednictwo handlowe zostało dołączone do obrotu towarowego po stronie eksportu. Przychody ze sprzedaży towaru powiększają eksport towarów ogółem, a rozchody z tytułu zakupu towaru pomniejszają eksport towarów ogółem (są klasyfikowane jako ujemny eksport). Należy podkreślić, że wpływ reklasyfikacji międzynarodowego pośrednictwa handlowego na wielkość obrotów towarowych jest nieznaczny Eksport towarów W II kwartale 2014 r. eksport towarów ogółem wyniósł mln EUR i był wyższy, w stosunku do analogicznego okresu 2013 r., o mln EUR, tj. o 6,1%. Z analizy struktury geograficznej eksportu wynika, że wzrost ten dotyczył przede wszystkim krajów członkowskich Unii Europejskiej, do których eksport zwiększył się o mln EUR, tj. o 8,3%. Zwiększył się przede wszystkim handel z największym polskim kontrahentem zagranicznym, czyli z Niemcami (wzrost o 795 mln EUR, tj. o 8,8%), co było spowodowane głównie wzrostem wartości sprzedanej odzieży, części i akcesoriów samochodowych, części do silników, telefonów komórkowych, mebli, żywności, paliw, olejów ropy naftowej. Jednocześnie zmniejszyła się sprzedaż silników Diesla, samochodów osobowych oraz miedzi. 14 Narodowy Bank Polski

16 Rachunek bieżący i kapitałowy W przypadku innych państw Unii Europejskiej zanotowano wzrost eksportu do: Hiszpanii (o 197 mln EUR, tj. o 23,3%) o czym zadecydowała głównie sprzedaż leków, papieru i celulozy, samochodów osobowych i części samochodowych, Wielkiej Brytanii (o 183 mln EUR, tj. o 7,9%) oleje ropy naftowej, sprzęt komputerowy, samochody osobowe, odbiorniki telewizyjne, przy jednoczesnym spadku eksportu silników Diesla, Włoch (o 194 mln EUR, tj. o 11,8%) koks, papier i celuloza, sprzęt komputerowy oraz Niderlandów (o 141 mln EUR, tj. o 9,9%) telefony komórkowe, sprzęt komputerowy oraz odzież. Powyższa analiza wskazuje na zwiększenie popytu w krajach Unii Europejskiej na produkty przemysłu elektronicznego takie jak: komputery i odbiorniki telewizyjne, odzież, papier i celulozę, leki, paliwa przetworzone. W zakresie sprzedaży towarów motoryzacyjnych z jednej strony odnotowano przyrost eksportu części i akcesoriów samochodowych, z drugiej spadek eksportu samochodów osobowych oraz silników Diesla. Wykres 6. Dynamika eksportu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości głównych krajów i grup krajów % I II III IV I II III IV I II Strefa Euro Pozostałe kraje UE Rosja Pozostałe Razem W handlu na rynkach wschodnich, czyli z Rosją, Ukrainą i Białorusią, zarejestrowano spadek eksportu o 604 mln EUR, tj. o 17,3%. Zadecydował o tym zmniejszony eksport na Ukrainę o 317 mln EUR, tj. o 30,9%, oraz do Rosji o 272 mln EUR, tj. o 13,7%. W przypadku Ukrainy spadł eksport olejów ropy naftowej oraz wyrobów przemysłu motoryzacyjnego, takich jak: samochody ciężarowe, osobowe i ciągniki. Do Rosji zmniejszono eksport głównie wkładów do produkcji w przemyśle motoryzacyjnym jak: nadwozia, kabiny, części i akcesoria samochodowe, silniki Diesla, oraz produktów gotowych: samochodów osobowych i ciągników. Przyczyniły się do tego problemy z popytem wewnętrznym, na które napotyka rosyjski rynek motoryzacyjny. Ponadto, w konsekwencji ograniczeń importowych nałożonych na rosyjskie podmioty sprowadzające określone towary z krajów Unii, zmniejszył się znacząco eksport owoców i mięsa wieprzowego. Analizując eksport według kierunków przeznaczenia w II kwartale 2014 r., w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego, zarejestrowano przyrosty wartości we wszystkich rodzajach towarów. Największy przyrost dotyczył eksportu towarów konsumpcyjnych oraz zaopatrzeniowych. Zdecydowanie mniejszą zmianą wartości charakteryzowały się dobra inwestycyjne, a eksport paliw i surowców wzrósł w niewielkim stopniu. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

17 Rozdział 1 Ramka 3. Eksport na Ukrainę Obecna sytuacja polityczna prowadzi do istotnych zmian w handlu zagranicznym z Ukrainą. Szczególnie istotne zaburzenia można zaobserwować od marca 2014 r. W okresie marzec lipiec 2014 r. największe spadki objęły eksport na Ukrainę, który w porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. zmniejszył się o 641 mln EUR, tj. o 28,6%. Wykres 7. Eksport na Ukrainę najważniejsze towary (suma 3 miesięcy) mln EUR I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I II III IV V VI VII Paliwa mineralne Tworzywa sztuczne Maszyny i urządzenia elektryczne Pojazdy nieszynowe oraz ich części i akcesoria Wykres 8. Eksport na Ukrainę najważniejsze kraje Unii Europejskiej mln EUR I II III IV I II III IV I II Niemcy Węgry Włochy Polska Opisany powyżej spadek eksportu na Ukrainę spowodowany był w największej mierze przez paliwa mineralne (oleje ropy naftowej), produkty przemysłu samochodowego (zarówno wyroby gotowe takie jak: ciężarówki, samochody osobowe, ciągniki, jak i wkłady do produkcji, czyli części i akcesoria samochodowe), wyroby przemysłu odzieżowego, żywność (głównie mięso wieprzowe). Należy również zauważyć, że pomimo wielu obaw o spadek eksportu produktów żywnościowych ich rola w eksporcie na Ukrainę, jak i całe rynki wschodnie, jest niewielka. Udział eksportu żywności na Ukrainę w całym eksporcie polskiej żywności wynosił w II kwartale 2014 r. 1,8%, a odpowiednia wielkość dla rynków wschodnich ukształtowała się na poziomie 9,1%. Ewentualne problemy 16 Narodowy Bank Polski

18 Rachunek bieżący i kapitałowy w eksporcie żywności na Ukrainę nie powinny wywierać znaczącego wpływu na całkowity eksport żywności przez Polskę. Najważniejszymi eksporterami z Unii Europejskiej na Ukrainę są gospodarki Niemiec i Polski. Spadkowi polskiego eksportu na Ukrainę towarzyszyły spadki sprzedaży towarów z innych krajów członkowskich Unii. Warto zauważyć, że od nasilenia problemów politycznych na Ukrainie skala spadków eksportu z Włoch była podobna do spadku eksportu polskiego, a z Niemiec była większa aż o 9,5 pkt proc. w porównaniu z Polską. Jednocześnie, mimo że udział Ukrainy w polskim eksporcie wynosi jedynie 2,7%, jest on najwyższy wśród krajów UE. W II kwartale 2014 r. eksport towarów konsumpcyjnych w porównaniu z II kwartałem 2013 r. wzrósł o 516 mln EUR, tj. o 4,1%. Przyrost ten został wygenerowany w znacznej mierze przez sprzedaż żywności głównie pszenicy, wyrobów mleczarskich, mięsa drobiowego, pieczywa, przetworów spożywczych (przyrost łącznie o 288 mln EUR, tj. o 6,0%). Ponadto zwiększył się eksport mebli (o 130 mln EUR, tj. o 12,9%), ubrań (o 103 mln EUR, tj. o 28,5%) oraz leków. Charakterystyczny był spadek eksportu samochodów osobowych. Wykres 9. Eksport struktura towarowa wg głównych kierunków przeznaczenia dane nieodsezonowane mln EUR I II III IV I II III IV I II Paliwa i surowce Dobra inwestycyjne Towary konsumpcyjne Zużycie pośrednie Przyrost eksportu dóbr pośrednich (zaopatrzeniowych) w II kwartale 2014 r. wyniósł 431 mln EUR, tj. 2,5%. W tej grupie towarów wzrósł zwłaszcza eksport części i akcesoriów samochodowych oraz części silnikowych (łącznie o 171 mln EUR, tj. o 8,1%). Ponadto zarejestrowano przyrost eksportu papieru i celulozy oraz opakowań z tworzyw sztucznych. Spadki odnotowano w eksporcie miedzi i węgla (łącznie o 244 mln EUR, tj. o 32,0%), a także części RTV. W eksporcie dóbr inwestycyjnych w II kwartale 2014 r. w stosunku do II kwartału 2013 r. odnotowano przyrost w wysokości 262 mln EUR, tj. o 5,8%. Największy wpływ na wzrost eksportu omawianej grupy towarów miał zakup przez zagranicznych kontrahentów wyrobów przemysłu elektronicznego (eksport sprzętu komputerowego powiększył się o 191 mln EUR, tj. o 48,6%). Bilans Płatniczy RP za II kwartał

19 Rozdział 1 Wykres 10. Eksport dynamika towarów związanych z wymianą w ramach międzynarodowych sieci produkcji (analogiczny kwartał roku poprzedniego = 100) I II III IV I II III IV I II Środki transportu, części, akcesoria samochody osobowe (BEC 510) Środki transportu, części, akcesoria części i akcesoria (BEC 530) Towary konsumpcyjne trwałego użytku (BEC 610) Wzrost eksportu surowców i paliw w II kwartale 2014 r. był niewielki i wyniósł 84 mln EUR, czyli 3,6%. Wynikał on przede wszystkim z większego eksportu olejów ropy naftowej oraz dodatków uszlachetniających do paliw. Podsumowując, w II kwartale 2014 r. odnotowano wzrost wartości polskiego eksportu, którego podstawą były towary związane z międzynarodowymi sieciami produkcji (w szczególności z przemysłem elektronicznym, gdzie zarejestrowano znaczny przyrost eksportu sprzętu komputerowego i aparatury telefonicznej) oraz produkty żywnościowe. Dodatnio na przyrost eksportu działały również procesy zachodzące w przemyśle motoryzacyjnym. Wzrost wartości sprzedanych za granicę części samochodowych i silnikowych zniwelował z nawiązką zmniejszenie eksportu samochodów osobowych i silników wysokoprężnych. Ponadto zwiększył się eksport mebli, ubrań, leków (towary konsumpcyjne), papieru i celulozy (dobra zaopatrzeniowe). O zwiększeniu eksportu paliw zadecydował przede wszystkim zagraniczny popyt na przetworzone oleje ropy naftowej oraz uszlachetniacze do paliw Import towarów Wartość importu towarów w II kwartale 2014 r. wyniosła mln EUR i, w porównaniu z II kwartałem 2013 r., zwiększyła się o mln EUR, tj. o 8,2%. Analiza zmian w strukturze geograficznej importu wykazuje, że jego wzrost spowodowany został w głównej mierze zwiększoną wartością towarów zakupionych w krajach Unii Europejskiej. Przyrost wartości importu z Unii wyniósł mln EUR, tj. o 6,4%. Wzrost ten w największym stopniu zaznaczył się w obrotach z Niemcami (o 579 mln EUR, tj. o 7,2%), gdzie dominował przyrost importu produktów motoryzacyjnych (samochody osobowe oraz części i akcesoria samochodowe) oraz produktów takich jak energia elektryczna oraz oleje ropy naftowej. Ponadto zwiększył się import z Włoch (o 189 mln EUR, tj. 9,5%, głównie obrabiarki oraz samochody ciężarowe i silniki benzynowe), z Francji (o 112 mln EUR, tj. 7,2% samochody osobowe i ciężarówki, samoloty, wyroby stalowe) i z Wielkiej Brytanii (o 93 mln EUR, tj. o 10,9% chemikalia organiczne, samochody osobowe). 18 Narodowy Bank Polski

20 Rachunek bieżący i kapitałowy Wykres 11. Dynamika importu ogółem r/r (dane niewyrównane sezonowo) w podziale geograficznym udział we wzroście wartości głównych krajów i grup krajów % I II III IV I II III IV I II Strefa euro Pozostałe kraje EU Rosja Chiny Pozostałe Razem Wykres 12. Import struktura towarowa wg głównych kierunków przeznaczenia (dane nieodsezonowane) mln EUR I II III IV I II III IV I II Dobra inwestycyjne Towary konsumpcyjne Paliwa i surowce Zużycie pośrednie Import z krajów Europy Wschodniej (Rosja, Ukraina, Białoruś) zwiększył się o 282 mln EUR, tj. o 6,0%. Wzrost importu z Rosji (o 314 mln EUR, tj. o 6,4%) dotyczył głównie paliw i surowców (ropy naftowej i jej olejów) łącznie o 83 mln EUR, tj. o 2,9%. Import z Ukrainy zwiększył się o 116 mln EUR, tj. o 3,2%, i objął w przeważającej mierze różnego rodzaju wyroby stalowe. Zwiększył się również import z pozostałych krajów niebędących członkami Unii Europejskiej. Największy przyrost wartości towarów odnotowano w handlu z Chinami (o 637 mln EUR, tj. o 20,2%) głównie aparatura do telefonii komórkowej, sprzęt komputerowy, obuwie, odzież, lampy. Dzięki zakupowi przez Polskę ropy naftowej wzrósł o 224 mln EUR, tj. o 256,1%, import z Kazachstanu. Patrząc na zmiany w polskim imporcie przez pryzmat poszczególnych grup towarowych, w II kwartale 2014 r. zarejestrowano przyrost wartości importu wszystkich grup towarów sklasyfikowanych wg kierunku przeznaczenia. Największy przyrost zarejestrowano wśród dóbr zaopatrzeniowych i towarów konsumpcyjnych. Wzrost importu paliw i surowców oraz dóbr inwestycyjnych był znacznie słabszy. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

21 Rozdział 1 Wzrost importu dóbr zaopatrzeniowych wyniósł mln EUR, tj. 6,1%. Największe przyrosty zarejestrowano w zakresie różnego rodzaju wyrobów stalowych (łącznie o 225 mln EUR, tj. o 16,0%), tworzyw sztucznych (o 139 mln EUR, tj. o 6,0%), części elektronicznych (o 121 mln EUR, tj. o 227,1%) oraz składników wykorzystywanych w przemyśle cukierniczym (o 87 mln EUR, tj. o 41,1%). Udział importu towarów zaopatrzeniowych w polskim imporcie ogółem w II kwartale 2014 r. wynosił 51,3%. Import towarów konsumpcyjnych w II kwartale 2014 r. w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku wzrósł o 633 mln EUR, tj. o 9,4%. Taką zmianę spowodował przede wszystkim przyrost wartości zakupionej za granicą odzieży (o 184 mln EUR, tj. o 31,2%), nowych samochodów osobowych (o 150 mln EUR, tj. o 15,5%), żywności (o 80 mln EUR, tj. o 2,4%) przede wszystkim wyrobów mleczarskich i ryb) i leków (o 66 mln EUR, tj. o 8,2%). W imporcie towarów konsumpcyjnych charakterystyczny był spadek przywozu odbiorników TV. Wartość zakupionych za granicą paliw i surowców w omawianym okresie w stosunku do II kwartału 2013 r. zwiększyła się o 278 mln EUR, tj. o 4,9%. Decydującym czynnikiem był tu wzrost im portu ropy naftowej. Wynikał on ze wzrostu wolumenu o 11,4% w stosunku do II kwartału 2013 r. Wzrost importu dóbr inwestycyjnych był niewielki i wyniósł 30 mln EUR, tj. 0,6%. Podsumowując, można stwierdzić, że w II kwartale 2014 r. wzrost wartości importu ogółem został spowodowany głównie przez wzrost wolumenu sprowadzanej ropy naftowej oraz ożywienie na rynku motoryzacyjnym w Polsce, co w efekcie przyniosło większe zakupy za granicą różnego rodzaju komponentów do produkcji samochodów oraz wzrost importu samochodów osobowych. Oprócz towarów związanych z motoryzacją zwiększył się import różnego rodzaju wyrobów stalowych, odzieży, części elektronicznych oraz żywności Międzynarodowy handel usługami Saldo usług w II kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. saldo uległo pogorszeniu o 438 mln EUR. Największy wpływ na zmianę wielkości salda usług miało pogorszenie salda podróży zagranicznych (spadek salda o 432 mln EUR) oraz salda napraw i konserwacji dóbr ruchomych (o 68 mln EUR). Spadki kompensowane były przez poprawę salda usług transportowych (wzrost o 51 mln EUR). Ramka 4. Wpływ nowego standardu statystycznego na międzynarodowy handel usługami Podobnie jak w międzynarodowym handlu towarami, również w danych usługowych zastosowano nową metodologię zalecaną przez Międzynarodowy Fundusz Walutowy. Pierwszą z różnic jaka wystąpiła jest powiększenie międzynarodowego handlu usługami o transakcje związane z uszlachetnianiem oraz naprawami (wymienione kategorie zostały przeniesione z obrotów towarowych). Z kolei usługi międzynarodowego pośrednictwa w handlu towarami zostały przeklasyfikowane do towarów. W usługach finansowych wprowadzono nowy typ usług: usługi pośrednictwa mierzone pośrednio (tzw. FISIM), które dotychczas były klasyfikowane w dochodach z inwestycji. 20 Narodowy Bank Polski

22 Rachunek bieżący i kapitałowy Zmieniono także metodologię liczenia usług ubezpieczeniowych, która lepiej oddawać będzie specyfikę działalności zakładów ubezpieczeniowych. Nowa metodologia kładzie duży nacisk na usługi badawczo rozwojowe oraz opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej. Z tego względu uszczegółowiono zakres zbieranych informacji, które bez wątpienia przyczynią się do poprawy jakości danych z tego obszaru. Z grupy Pozostałych usług przeniesiono usługi pocztowe i kurierskie do usług transportowych. Wynika to z faktu, że w usługach pocztowych i kurierskich największą rolę odgrywa usługa przewozu dostarczanych dóbr. Z kolei usługi telekomunikacyjne z grupy usług telekomunikacyjnych, pocztowych i kurierskich zostały przeniesione do usług informatycznych i informacyjnych (tworząc tym samym kategorię usług telekomunikacyjnych, informatycznych i informacyjnych). Jeśli chodzi o usługi telekomunikacyjne to reklasyfikacja omawianej kategorii lepiej segmentuje usługi związane z zaawansowanymi technologiami oraz przepływem informacji. Wykres 13. Porównanie salda usług według BPM5 i BPM6 mln EUR I II III IV I II III IV I II Usługi wg BPM5 Usługi wg BPM6 Różnica salda Przychody z tytułu świadczenia usług przez polskie podmioty na rzecz zagranicy wyniosły mln EUR, a rozchody z tytułu zakupu usług od nierezydentów mln EUR. W porównaniu z II kwartałem 2013 r. przychody zmalały o 65 mln EUR, zaś rozchody zwiększyły się o 373 mln EUR. Decydujące znaczenie w kształtowaniu się wielkości obrotów odgrywała wymiana handlowa z krajami Unii Europejskiej. Około 69,1% wpływów oraz 77,8% wypłat stanowiły obroty usługowe z gospodarkami wspólnoty. Partnerami handlowymi o największym znaczeniu (zarówno w przychodach, jak i rozchodach) były Niemcy. Stanowiły one 25,3% polskich przychodów z tytułu obrotu usługami (2 169 mln EUR) oraz 21,7% rozchodów (1 419 mln EUR). Do grona najistotniejszych państw po stronie przychodów należały kolejno: Szwajcaria (8,8% przychodów), Wielka Brytania (6,7% przychodów), Niderlandy (5,6%), USA (5,6%) oraz Francja (4,7% przychodów z ogółu usług). Jeśli chodzi o rozchody z tytułu usług to, poza gospodarką Niemiec, najistotniejszymi partnerami były: Wielka Brytania (8,1% całości rozchodów), Francja (6,9% rozchodów), USA (5,7%), Niderlandy (5,3%) oraz Czechy (5,2%). Bilans Płatniczy RP za II kwartał

23 Rozdział 1 Tabela 1. Usługi (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Przychody Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Rozchody Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Saldo Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Największy wpływ na wielkość salda usług miały usługi transportowe. Kolejnymi składnikami, które dodatnio wpłynęły na saldo międzynarodowego handlu usługami, były usługi związane z uszlachetnianiem produktów oraz podróże zagraniczne. W przeciwnym kierunku zaś oddziaływały pozostałe usługi, które przez cały prezentowany okres zmniejszały dodatnie saldo usług ogółem. Najmniejszy wpływ na saldo miały naprawy i konserwacja dóbr ruchomych. Badanie struktury przychodów z tytułu usług wykazało, że w badanym okresie najwyższy odsetek wpływów z tytułu usług generowały pozostałe usługi, do których zaliczane Wykres 14. Saldo międzynarodowego handlu usługami mln EUR I II III IV I II III IV I II Transport Podróże zagraniczne Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe Saldo usług 22 Narodowy Bank Polski

24 Rachunek bieżący i kapitałowy są m.in. usługi budowlane, usługi ubezpieczeniowe, usługi finansowe, usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne, opłaty za użytkowanie własności intelektualnej, kulturalne i rekreacyjne oraz pozostałe usługi biznesowe. W II kwartale 2014 r. udział pozostałych usług w eksporcie usług ogółem wyniósł 38,2%. Przychody z tytułu: usług transportowych wynosiły 29,0%, podróży zagranicznych stanowiły 23,5%, usługi uszlachetniania 7,2% natomiast usługi napraw i konserwacji dóbr ruchomych 2,0%. Wykres 15. Struktura przychodów z tytułu usług Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne 8,3% Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej 0,6% Podróże zagraniczne 23,6% Inne 47,4% Usługi finansowe 1,7% Usługi ubezpieczeniowe 0,6% Pozostałe usługi gospodarcze 23,3% Usługi transportowe 29,0% Usługi budowlane 3,0% Naprawy 2,0% Uszlachetnianie 7,2% Usługi prywatne, kulturalne i rekreacyjne 0,7% Także w przypadku rozchodów udział pozostałych usług w międzynarodowym handlu usługami był najwyższy i wyniósł 50,6%. Wielkość rozchodów z tytułu podróży zagranicznych wynosiła 25,0%, zaś z tytułu usług transportowych wynosiła 20,8%. Z kolei import usług z tytułu napraw i konserwacji dóbr ruchomych wynosił 2,8%, zaś usług uszlachetniania 0,8%. Udział procentowy najważniejszych kategorii usługowych pozostawał stabilny (rok do roku); wzrost udziału podróży zagranicznych o 0,8 pkt proc. w całości kompensowany był przez spadek udziału usług transportowych, zaś wzrost udziału konserwacji i napraw o 0,7 pkt proc. kompensowany był identycznym spadkiem po stronie pozostałych usług. Wykres 16. Struktura rozchodów z tytułu usług Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne 8,3% Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej 8,0% Podróże zagraniczne 25,0% Usługi transportowe 20,8% Inne 54,2% Usługi finansowe Usługi 3,5% ubezpieczeniowe 2,5% Usługi budowlane 2,2% Naprawy 2,8% Pozostałe usługi gospodarcze 23,6% Uszlachetnianie 0,8% Usługi prywatne, kulturalne i rekreacyjne 2,2% Bilans Płatniczy RP za II kwartał

25 Rozdział Usługi transportowe W analizowanym kwartale saldo usług transportowych tradycyjnie wykazywało nadwyżkę i wyniosło mln EUR. W stosunku do analogicznego kwartału ubiegłego roku wartość ta wzrosła o 51 mln EUR. Przychody z tytułu usług transportowych wyniosły mln EUR, a rozchody mln EUR. W porównaniu z II kwartałem 2013 r. przychody wzrosły o 81 mln EUR, tj. o 3,4%, zaś rozchody wzrosły o 30 mln EUR, tj. o 2,3%. Zarówno przychody, jak i rozchody z tytułu usług transportowych ogółem kształtowane były w największym stopniu przez towarowy transport samochodowy. W II kwartale 2014 r. udział tej grupy usług w usługach transportowych ogółem wynosił po stronie przychodów 55,3%, a po stronie rozchodów 46,8%. Ponadto towarowy transport samochodowy stanowił 89,9% wszystkich przychodów z usług przewozu towarów oraz 88,6% rozchodów. Poza transportem samochodowym najważniejsze typy usług transportowych to transport lotniczy, usługi wspomagające usługi transportowe, transport morski, transport kolejowy i rurociągowy. Udział usług wspomagających usługi transportowe w przychodach z tytułu usług transportowych ogółem w II kwartale 2014 r. wyniósł 14,8%, usług transportu lotniczego 16,5%, morskiego 4,2%, transportu rurociągowego 3,1%, kolejowego 3,1%. Po stronie rozchodów analizowany udział wyniósł odpowiednio: dla transportu morskiego 18,7%, usług wspomagających 12,0%, lotniczego 11,8%, kolejowego 6%. Najważniejszymi partnerami handlowymi Polski w eksporcie usług były Niemcy (25% przychodów z usług transportowych). Kolejne miejsca zajęły: Niderlandy (10%), Francja (7%) oraz Szwajcaria (5%). Z kolei polscy rezydenci nabyli najwięcej usług transportowych od Niemiec (23% omawianej kategorii), Stanów Zjednoczonych (6%), Rosji (6%) oraz Danii i Niderlandów (po 5%). Zgodnie z nową metodologią bilansu płatniczego do usług transportowych dodano usługi kurierskie i pocztowe (dotychczas klasyfikowane w pozostałych usługach). Wpływ usług pocztowych i kurierskich na całkowitą wartość transportu jest niewielka, w przychodach kategoria ta stanowiła 0,5% w II kwartale 2014 r., zaś w rozchodach 1,2% Podróże zagraniczne W II kwartale 2014 r. Polacy wydali na wyjazdy zagraniczne mln EUR. W stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku wydatki te wzrosły o 142 mln EUR. W tym samym czasie cudzoziemcy przyjeżdżający do Polski wydali mln EUR. W porównaniu z poprzednim rokiem, wydatki te zmniejszyły się o 290 mln EUR. Zmiany te spowodowały znaczące obniżenie dodatniego salda podróży zagranicznych, które uległo zmniejszeniu z poziomu 810 mln EUR w II kwartale 2013 r. do poziomu 378 mln EUR w II kwartale 2014 r. (spadek o 432 mln EUR). Zarówno w przychodach, jak i rozchodach głównym partnerem Polski była Unia Europejska. Wydatki podróżnych ze Wspólnoty stanowiły 63,9% wszystkich przychodów, zaś wydatki Polaków w krajach UE stanowiły 82,1% wszystkich wydatków na podróże. Najwięcej na podróże do Polski wydali Niemcy (równowartość 798 mln EUR). Krajem, w którym Polacy wydatkowali najwięcej pieniędzy z tytułu omawianej kategorii usługowej, również 24 Narodowy Bank Polski

26 Rachunek bieżący i kapitałowy okazali się nasi zachodni sąsiedzi (polscy rezydenci wydali tam równowartość 408 mln EUR głównie wydatki dotyczyły podróżnych jednodniowych) Usługi uszlachetniania oraz naprawy i konserwacja dóbr ruchomych W II kwartale 2014 r. przychody z tytułu usług uszlachetniania świadczonych przez polskich rezydentów wyniosły 620 mln EUR i pozostały na zbliżonym poziomie co w analogicznym okresie roku poprzedniego. Analizując ten rodzaj usług w dłuższym okresie można jednak zauważyć długookresowy tren wzrostowy usług uszlachetniania (produkcyjnych) świadczonych przez polskie przedsiębiorstwa. Rozchody z tytułu tych usług kształtują się w porównaniu z przychodami na niewielkim poziomie. W II kwartale 2014 r. wyniosły one 51 mln EUR, co spowodowało silnie dodatnie saldo usług uszlachetniania (569 mln EUR). Usługi napraw polegają na konserwacji i reperacjach środków transportu (przekształcanie i naprawy innych dóbr są zawarte w usługach uszlachetniania). Przychody z tytułu napraw wykonanych w Polsce wyniosły 169 mln EUR, zaś wydatki na naprawy towarów powierzonych przez polskich rezydentów za granicę wyniosły 184 mln EUR Pozostałe usługi W II kwartale 2014 r. saldo pozostałych usług było ujemne i wyniosło 39 mln EUR. W porównaniu z II kwartałem 2013 r. oznacza to polepszenie salda o 13 mln EUR. W omawianym okresie wielkość przychodów z tytułu pozostałych usług osiągnęła wartość mln EUR, kwota rozchodów natomiast ukształtowała się na poziomie mln EUR. W badanym okresie przychody wzrosły o 5,0%, zaś rozchody o 4,5%. Na wzrost przychodów wpłynęły głównie pozostałe usługi biznesowe (wzrost o 141 mln EUR) oraz usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne (o 75 mln EUR). Wymienione zmiany kompensowane były przez spadek przychodów z tytułu usług budowlanych (o 47 mln EUR) oraz usług ubezpieczeniowych (o 22 mln EUR). Na zwiększenie się rozchodów najsilniej wpłynęły wzrost w wydatkach polskich rezydentów na usługi kulturalne i rekreacyjne (o 46 mln EUR), wzrost rozchodów z tytułu usług ubezpieczeniowych (o 33 mln EUR) oraz usługi budowlane (o 26 mln EUR) Dochody pierwotne W II kwartale 2014 r. saldo dochodów tradycyjnie było ujemne i wyniosło mln EUR. W porównaniu z II kwartałem 2013 r., saldo to poprawiło się o mln EUR, czyli o 29,9%. Główną przyczyną ujemnego salda dochodów były uzyskiwane przez nierezydentów dochody z tytułu ich znacznego zaangażowania kapitałowego w gospodarkę polską, przy jednoczesnej wysokiej zyskowności tego rodzaju inwestycji. Przychody z tytułu wynagrodzeń Polaków pracujących za granicą krócej niż jeden rok wyniosły 680 mln EUR i w porównaniu z II kwartałem 2013 r. wzrosły o 31 mln EUR. Rozchody z tytułu wynagrodzeń nierezydentów pracujących w Polsce krócej niż jeden rok osiągnęły wartość 342 mln EUR, co oznacza wzrost o 72 mln EUR. Saldo wynagrodzeń pracowników było dodatnie i wyniosło 338 mln EUR. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

27 Rozdział 1 Wykres 17. Dochody mln EUR I II III IV I II III IV I II Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Dochody zagranicznych inwestorów w Polsce wyniosły w II kwartale 2014 r mln EUR i w porównaniu z II kwartałem 2013 r. zmniejszyły się o mln EUR. Wśród dochodów z inwestycji najważniejszą część (68,5%) stanowiły dochody zagranicznych inwestorów bezpośrednich z tytułu ich zaangażowania kapitałowego w polskich podmiotach. Wyniosły one mln EUR. Na kwotę tę złożyły się dywidendy w wysokości mln EUR, reinwestowane zyski w kwocie -564 mln EUR oraz odsetki od instrumentów dłużnych w wysokości 596 mln EUR. Kwota dochodów nierezydentów od inwestycji bezpośrednich w Polsce, w porównaniu z II kwartałem 2013 r., zmniejszyła się o mln EUR, tj. o 27,8%. Dochody Tabela 2. Dochody pierwotne (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Przychody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Saldo Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Narodowy Bank Polski

28 Rachunek bieżący i kapitałowy nierezydentów z tytułu inwestycji portfelowych dokonanych w Polsce wyniosły mln EUR i, w porównaniu z II kwartałem 2013 r., spadły o 78 mln EUR, czyli o 5,5%. Dochody nierezydentów z pozostałych inwestycji osiągnęły wartość 547 mln EUR, co oznacza spadek o 136 mln EUR, tj. o 19,9% w porównaniu z II kwartałem 2013 r. Dochody polskich podmiotów z inwestycji za granicą w II kwartale 2014 r. wyniosły 934 mln EUR i były o 711 mln EUR niższe niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Dochody polskich podmiotów z inwestycji w podmioty powiązane w II kwartale wyniosły 398 mln EUR, tj. 43% dochodów rezydentów z tytułu inwestycji. Dochody te były wyższe o 216 mln EUR niż w analogicznym okresie roku poprzedniego. Kwota otrzymanych dywidend wyniosła 275 mln EUR, należne odsetki od udzielonych kredytów osiągnęły wartość 120 mln EUR, a wartość reinwestowanych zysków wyniosła 3 mln EUR. W omawianym okresie dochody polskich podmiotów z inwestycji portfelowych za granicą wyniosły zaledwie 112 mln EUR. Dochody rezydentów z tytułu pozostałych inwestycji wyniosły 73 mln EUR Dochody wtórne W II kwartale 2014 r. przychody z tytułu dochodów wtórnych wyniosły mln EUR, co oznacza spadek w porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego o 199 mln EUR. Rozchody także uległy zmniejszeniu i wyniosły mln EUR (spadek o 48 mln EUR). Ramka 5. Nowe składowe rachunku bieżącego dochody pierwotne i dochody wtórne W ramach nowej metodologii bilansu płatniczego wprowadzono nowe składowe rachunku obrotów bieżących: dochody pierwotne zastąpiły dotychczasową kategorię dochody, a dochody wtórne kategorię transfery bieżące. W dochodach pierwotnych są klasyfikowane, tak jak dotychczas w dochodach, wynagrodzenia pracowników i dochody z inwestycji oraz dodatkowo pozostałe dochody pierwotne. W skład tej nowej kategorii wchodzą podatki i subwencje do produktów i produkcji oraz opłaty z tytułu dzierżawy. Do grupy podatków i subwencji do produktów i produkcji są klasyfikowane transakcje z dotychczasowych transferów bieżących (transfery pomiędzy Polską a Unią, środki związane ze Wspólną Polityką Rolną po przychodach i część składki płaconej do UE z tytułu TOR wspólne zasoby własne po rozchodach). Dochody wtórne zawierają dotychczasowe składowe transferów bieżących (poza reklasyfikacjami do dochodów pierwotnych), czyli: przekazy zarobków, pozostałe transfery bieżące pomiędzy Polską a Komisją Europejską, transfery rządowe, przepływy podatkowe oraz przepływy związane z systemem ubezpieczeń społecznych. Spadek przychodów koncentrował się w przychodach sektora rządowego, którego transfery zmniejszyły się o 894 mln EUR, w dochodach wtórnych pozostałych sektorów zaobserwowano niewielki wzrost (o 46 mln EUR). Przekazy zarobków do Polski (klasyfikowane do pozostałych sektorów) zwiększyły się w omawianym okresie o 282 mln EUR i wyniosły mln EUR. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

29 Rozdział 1 Tabela 3. Dochody wtórne (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Przychody Sektor rządowy Pozostałe sektory w tym: przekazy zarobków Rozchody Sektor rządowy Pozostałe sektory w tym: przekazy zarobków Saldo Sektor rządowy Pozostałe sektory w tym: przekazy zarobków Spadek rozchodów w dochodach wtórnych koncentrował się w rozchodach pozostałych sektorów, które w analizowanym okresie obniżyły się o 74 mln EUR, rozchody sektora rządowego wzrosły w niewielkim stopniu (o 21 mln EUR). Ramka 6. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą W II kwartale 2014 r. wielkość środków przekazanych do kraju przez migrantów (długookresowych i krótkookresowych) wyniosła 942 mln EUR. W porównaniu z analogicznym okresem 2013 r. wzrosły one o 93 mln EUR. Zanotowany wzrost wynikał głównie ze zwiększonego napływu środków od emigrantów z Niemiec i Wielkiej Brytanii. Silniejszy wzrost dotyczył transferów od emigrantów długookresowych, co jest efektem wciąż rosnącej liczby osób, które decydują się pozostać w tych krajach na dłużej. Jednak na kształtowanie poziomu transferowanych środków w omawianym okresie wpłynęły także rosnące transfery od emigrantów krótkookresowych z innych państw, w tym między innymi z Niderlandów. W ujęciu długookresowym obserwowany od początku bieżącego roku wzrost wskazuje na zmianę występującej do tej pory stabilizacji wielkości napływających środków. Tabela 4. Środki przekazane do kraju z tytułu pracy Polaków za granicą (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Wynagrodzenia pracowników Podatki i składki Wydatki pracowników sezonowych i przygranicznych Przekazy zarobków Środki przekazywane do Polski Narodowy Bank Polski

30 Rachunek bieżący i kapitałowy W statystyce bilansu płatniczego informacje o dochodach uzyskiwanych z tytułu pracy w innym kraju ujmowane są w dwóch pozycjach: wynagrodzenia pracowników (ujmowane w pozycji dochody) i przekazy zarobków (ujmowane w pozycji transfery bieżące). Pierwsza z tych kategorii, czyli wynagrodzenia pracowników, to w całości wynagrodzenia z tytułu pracy osiągane przez Polaków pracujących za granicą krócej niż rok. Przekazy zarobków to część wynagrodzeń przekazywana do rodzin w kraju przez osoby pracujące za granicą dłużej niż rok, które swoje centrum zainteresowania ekonomicznego mają w kraju będącym miejscem ich pracy Transfery kapitałowe Przychody w ramach transferów kapitałowych wyniosły w omawianym okresie mln EUR, co oznaczało wzrost o 639 mln EUR w stosunku do II kwartału 2013 r. Rozchody ukształtowały się zaś na poziomie 376 mln EUR. Wzrost przychodów wynikał z wyższego napływu środków na Fundusz Spójności (wzrost z mln EUR w II kwartale 2013 r. do mln EUR w II kwartale 2014 r.), w przeciwnym kierunku oddziaływała zmiana napływu środków na Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (spadek o 318 mln EUR, do poziomu mln EUR w II kwartale 2014 r.). Tabela 5. Transfery z Unią Europejską (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Saldo transferów z UE Przychody Dochody pierwotne w tym Wspólna Polityka Rolna Dochody wtórne w tym Europejski Fundusz Społeczny Transfery kapitałowe w tym: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego Fundusz Spójności Rozchody Składki na rzecz Unii Europejskiej Bilans Płatniczy RP za II kwartał

31

32 Rozdział 2 Rachunek finansowy

33 Rozdział 2 Rachunek finansowy 2.1. Rachunek finansowy pasywa Saldo zagranicznych inwestycji w Polsce w II kwartale 2014 r. wyniosło mln EUR. O ich poziomie w głównej mierze zadecydował napływ zagranicznych inwestycji portfelowych i, w mniejszym stopniu, bezpośrednich. Odnotowano również niewielki napływ kapitału z tytułu pozostałych inwestycji. Tabela 6. Rachunek finansowy pasywa (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Rachunek finansowy pasywa Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Ramka 7. Wpływ zmiany standardów metodycznych na dane rachunku finansowego Również dane rachunku finansowego oparte zostały na nowej metodologii zgodnej z zaleceniami Międzynarodowego Funduszu Walutowego określonej w Balance of Payments and International Investement Position Manual 6th ed. Zasadnicza zmiana dotyczy konwencji znaków opisujących transakcje w rachunku finansowym. W ramach nowego sposobu prezentacji wzrost aktywów zagranicznych prezentowany jest ze znakiem plus, a spadek aktywów ze znakiem minus (przy poprzednim sposobie prezentacji znaki były przeciwne, związane z kierunkiem przepływu kapitału). Kolejna zmiana dotyczy sposobu prezentacji danych o inwestycjach bezpośrednich. Zgodnie z nowymi wytycznymi ujednolicono klasyfikację inwestycji bezpośrednich (podział na aktywa i pasywa), które będą prezentowane w sposób spójny z innymi komponentami rachunku finansowego. Zgodnie z wytycznymi BPM5 inwestycje bezpośrednie były dzielone na zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce i polskie inwestycje bezpośrednie za granicą. W ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce uwzględnione były nie tylko zobowiązania w stosunku do nierezydentów, ale były one także pomniejszane o należności wobec zagranicznych podmiotów dominujących (np. o kredyty udzielone spółce matce ). Analogicznie wyliczane były polskie inwestycje bezpośrednie za granicą. Zgodnie z BPM6 informacje o aktywach i pasywach są prezentowane oddzielnie. 32 Narodowy Bank Polski

34 Rachunek finansowy Kolejną zmianą prezentacyjną było przeniesienie kategorii Oficjalne aktywa rezerwowe do Rachunku finansowego. Ponadto w aktywach rezerwowych transakcje zakupu papierów wartościowych z przyrzeczeniem odkupu (reverse repo) zostaną włączone do pozycji Należności w walutach wymienialnych. W BPM5 były one prezentowane w pozycji Pozostałe należności. Zastosowana metoda wyliczania usług ubezpieczeniowych powoduje zmianę w prezentacji aktywów i pasywów w rachunku finansowym. Zgodnie z BPM6 należności i zobowiązania z tytułu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (w tym reasekuracyjnych oraz emerytalno-rentowych) są wykazywane w nowej pozycji Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe. Stan tych rezerw jest również ujęty w międzynarodowej pozycji inwestycyjnej. Z dotychczasowych pozycji Pozostałe inwestycje pozostałe aktywa/pasywa zagraniczne zostały wyodrębnione Pozostałe udziały kapitałowe zarówno po stronie aktywów, jak i pasywów oraz Alokacja SDR po stronie pasywów Zagraniczne inwestycje bezpośrednie W II kwartale 2014 r. pasywa polskich podmiotów w ramach inwestycji bezpośrednich wzrosły o mln EUR. Wzrost ten wynikał przede wszystkim z napływu kapitału w formie instrumentów dłużnych. Pasywa z tytułu inwestycji bezpośrednich zwiększyły się ze względu na napływ kapitału dotyczący zakupu akcji i innych formach udziałów kapitałowych w wysokości 497 mln EUR. Odnotowano również zaciąganie zobowiązań w postaci instrumentów dłuż- Tabela 7. Inwestycje bezpośrednie pasywa (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Udziały inne niż reinwestycje zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Bilans Płatniczy RP za II kwartał

35 Rozdział 2 nych na kwotę mln EUR. Wielkości napływu obniżyły ujemne reinwestycje zysków w kwocie 564 mln EUR. Zarówno w ramach udziałów kapitałowych, jak i instrumentów dłużnych znaczna część obrotów przypadała na inne podmioty w grupie podmiotów powiązanych kapitałowo. W II kwartale 2014 r. kapitał napływał przede wszystkim ze Szwecji i krajów strefy euro. Wykres 18. Inwestycje bezpośrednie pasywa mln EUR I II III IV I II III IV I II Udziały inne niż reinwestycje zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Zagraniczne inwestycje portfelowe W II kwartale 2014 r. miał miejsce napływ kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie papiery wartościowe. Wyniósł on mln EUR. Dodatnie saldo było rezultatem napływu kapitału inwestowanego w polskie dłużne papiery wartościowe, który wyniósł mln EUR, jak również napływu inwestycji w papiery udziałowe w wysokości mln EUR. Tabela 8. Inwestycje portfelowe pasywa (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Papiery dłużne długoterminowe Instrumenty rynku pieniężnego Znaczny napływ inwestycji w dłużne papiery wartościowe dotyczył obligacji Skarbu Państwa. W przypadku obligacji skarbowych emitowanych na rynkach międzynarodowych miał miejsce odpływ kapitału w wysokości 334 mln EUR. W II kwartale 2014 r. Skarb Państwa nie emitował ani nie dokonywał wykupu obligacji na rynkach zagranicznych. 34 Narodowy Bank Polski

36 Rachunek finansowy Na rynku krajowym w omawianym okresie inwestorzy zagraniczni zakupili obligacje skarbowe nominowane w złotych o wartości mln EUR. W efekcie tych operacji udział portfela nierezydentów w całkowitej wartości obligacji skarbowych nominowanych w polskich złotych wyniósł na koniec II kwartału 2014 r. 41,9%. Była to wartość o 1,7 pkt proc. wyższa niż na koniec I kwartału 2014 r. Wśród obligacji będących w posiadaniu nierezydentów zdecydowanie dominowały papiery o oprocentowaniu stałym. Wykres 19. Inwestycje portfelowe pasywa mln EUR I II III IV I II III IV I II Dłużne papiery wartościowe Udziałowe papiery wartościowe W II kwartale 2014 r. miał miejsce relatywnie wysoki napływ kapitału inwestowanego przez nierezydentów w polskie papiery udziałowe. Wyniósł on mln EUR. O wysokości salda zadecydowały duże, jednostkowe transakcje nabycia przez podmioty zagraniczne certyfikatów kilku polskich funduszy inwestycyjnych Napływ kapitału dotyczył również spółek giełdowych. Inwestorzy zagraniczni nabywali przede wszystkim akcje spółek niefinansowych, głównie z sektora energetycznego i surowcowego. Oprócz niepokojących wydarzeń na Ukrainie, wciąż silne było oddziaływanie lokalnego czynnika ryzyka, czyli niepewności dotyczącej skutków zmian na rynku funduszy emerytalnych i związanego z tym niebezpieczeństwa wyprzedaży akcji przez OFE. W omawianym okresie indeks WIG20 spadł o 2,2%, a w ujęciu dolarowym o 2,6%. Dla cen wyrażonych w euro spadek ten wyniósł 2,0%. Jak wskazują dane bilansu płatniczego, to polskie podmioty uległy pesymistycznym nastrojom, natomiast nierezydenci wykorzystali niepewność panującą na rynku i niechęć do wzrostów dla powiększenia portfela polskich akcji Pozostałe inwestycje zagraniczne Saldo pozostałych inwestycji nierezydentów w Polsce w II kwartale 2014 r. było dodatnie i wyniosło 435 mln EUR. Zwiększenie pozostałych inwestycji związane było przede wszystkim napływem kapitału do sektora przedsiębiorstw. Kwota napływu kapitału z tego tytułu wyniosła 640 mln EUR. Wzrost zobowiązań sektora przedsiębiorstw dotyczył zarówno przedsiębiorstw finansowych, jak i niefinansowych. Przyczyną obserwowanego napływu kapitału było zaciąganie przez ten sektor kredytów. Przed rokiem nastąpił odpływ kapitału z tytułu pozostałych inwestycji z sektora przedsiębiorstw w wysokości 150 mln EUR. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

37 Rozdział 2 Wykres 20. Pozostałe inwestycje pasywa mln EUR I II III IV I II III IV I II Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory Sektor rządowy Narodowy Bank Polski W sektorze bankowym odnotowano nieznaczny odpływ kapitału z tytułu pozostałych inwestycji w wysokości 133 mln EUR. Wynikał on przede wszystkim z wycofywania przez nierezydentów depozytów ulokowanych w polskich bankach w wysokości mln EUR. Jednocześnie odnotowano, wynoszący mln EUR, napływ kredytów zaciąganych przez polskie banki. Rok wcześniej napływ kapitału zagranicznego do sektora bankowego wyniósł mln EUR i był związany z napływem środków na rachunki bieżące i depozyty nierezydentów. W II kwartale 2014 r. sektor rządowy nieznacznie zmniejszył swoje zobowiązania z tytułu pozostałych inwestycji. Odpływ kapitału z tego tytułu wyniósł 154 mln EUR. Zmniejszenie zobowiązań wynikało głównie ze spłat kredytów od organizacji międzynarodowych. Tabela 9. Pozostałe inwestycje pasywa (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Pozostałe inwestycje pasywa Narodowy Bank Polski Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe Polskie inwestycje za granicą W II kwartale 2014 r. zanotowano odpływ netto kapitału z tytułu inwestycji rezydentów za granicą w wysokości mln EUR, co oznacza wzrost polskich aktywów zagranicznych. Największy wpływ na to saldo miały polskie inwestycje portfelowe dokonane za granicą, a także kapitał inwestowany w instrumenty dłużne w ramach pozostałych inwestycji zagranicznych. 36 Narodowy Bank Polski

38 Rachunek finansowy Saldo aktywów w inwestycjach bezpośrednich w II kwartale 2014 r. wyniosło mln EUR i w porównaniu z tym samym kwartałem przed rokiem wzrosło o mln EUR. Na wzrost ten złożyły się transakcje zakupów dokonane przez polskie podmioty akcji i innych form udziałów kapitałowych na kwotę mln EUR, ujemne reinwestycje zysków w wysokości 3 mln EUR oraz dodatnie saldo na instrumentach dłużnych w kwocie 228 mln EUR. Transakcje na udziałach kapitałowych dotyczyły przede wszystkim udziałów w podmiotach bezpośredniego inwestowania, natomiast w przypadku instrumentów dłużnych obrót dotyczył także instrumentów w obrocie pomiędzy innymi podmiotami w grupie podmiotów powiązanych kapitałowo. Polskie inwestycje portfelowe za granicą w II kwartale 2014 r. zwiększyły się o mln EUR. W II kwartale 2013 r. miał miejsce odpływ kapitału w postaci polskich inwestycji portfelowych za granicą, w wysokości 446 mln EUR. Tabela 10. Rachunek finansowy aktywa (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Rachunek finansowy aktywa Inwestycje bezpośrednie Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Pochodne instrumenty finansowe netto Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo pozostałych inwestycji dokonanych przez rezydentów było dodatnie i wyniosło mln EUR. Przed rokiem saldo to było również dodatnie i wyniosło 677 mln EUR. Dodatnie saldo pozostałych inwestycji było przede wszystkim wynikiem lokowania przez polskie banki środków na rachunkach bieżących i depozytach Oficjalne aktywa rezerwowe Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec czerwca 2014 r. ukształtował się na poziomie mln EUR i, w porównaniu ze stanem na koniec I kwartału 2014 r., był niższy o 150 mln EUR. Tabela 11. Oficjalne aktywa rezerwowe stany (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Oficjalne aktywa rezerwowe Złoto monetarne SDR Pozycja rezerwowa w MFW Należności w walutach wymienialnych Bilans Płatniczy RP za II kwartał

39 Rozdział 2 Wykres 21. Stan oficjalnych aktywów rezerwowych mln EUR I II III IV I II III IV I II Złoto monetarne SDR Pozycja rezerwowa w MFW Należności w walutach wymienialnych Oficjalne aktywa rezerwowe Na spadek stanu rezerw walutowych NBP wpłynęły głównie transakcje zrealizowane na rzecz Ministerstwa Finansów (obsługa zadłużenia zagranicznego oraz przeniesienie środków z rachunku walutowego w NBP do BGK). Łączny wpływ dokonanych w II kwartale 2014 r. transakcji wyniósł mln EUR. Natomiast dodatnie różnice kursowe oraz zmiany wyceny papierów wartościowych zwiększały wartość aktywów rezerwowych o 892 mln EUR. Poziom oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec czerwca 2014 r. był 4,9-krotnie wyższy niż średnia miesięczna wartość importu towarów i usług zanotowana w II kwartale 2014 r Pochodne instrumenty finansowe W II kwartale 2014 r. saldo wynikające z rozliczeń transakcji związanych z pochodnymi instrumentami finansowymi, zawartych pomiędzy rezydentami a nierezydentami, było ujemne i wyniosło jedynie 5 mln EUR. W analogicznym okresie 2013 r. saldo to było również ujemne i wyniosło 77 mln EUR. Ujemne saldo stanowiło łączny rezultat rozliczenia pozycji w pochodnych instrumentach finansowych, których termin wygaśnięcia przypadał na II kwartał 2014 r. oraz przepływów wynikających z otwarcia i rozliczania pozycji w instrumentach pochodnych o terminach zamknięcia w przyszłych okresach. Tabela 12. Pochodne instrumenty finansowe netto (mln EUR) I II III IV I II III IV I II Pochodne instrumenty finansowe Podstawowy składnik obrotów brutto na polskim rynku instrumentów pochodnych stanowią niezmiennie swapy walutowe. Dzięki dużo większej płynności niż na kasowym rynku 38 Narodowy Bank Polski

40 Rachunek finansowy forex, przy pomocy tego instrumentu nierezydenci mają możliwość finansowania krótkoterminowych depozytów w polskich bankach, dokonywania inwestycji na polskim rynku papierów dłużnych lub krótkiej sprzedaży polskiej waluty na rynku kasowym. Inwestorzy zagraniczni mogą uzyskać polską walutę w transakcjach swapowych przeprowadzanych na rynku międzybankowym. Takie transakcje są, z ekonomicznego punktu widzenia, pożyczkami udzielanymi w złotych, zabezpieczonymi walutą obcą. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

41

42 Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne

43 Rozdział 3 Zadłużenie zagraniczne Zadłużenie zagraniczne brutto Polski na koniec II kwartału 2014 r. wyniosło mln EUR. W porównaniu z I kwartałem 2014 r. było ono wyższe o mln EUR, tj. o 2,7%. Na zmianę stanu zadłużenia zagranicznego wpłynęły: transakcje bilansu płatniczego, które zwiększyły jego stan o mln EUR, dodatnie różnice kursowych i inne zmiany 1, w wyniku których wartość zadłużenia zagranicznego zwiększyła się o mln EUR. Wykres 22. Zadłużenie zagraniczne mln EUR I II III IV I II III IV I II Sektor rządowy Narodowy Bank Polski MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Zadłużenie zagraniczne brutto Na koniec II kwartału 2014 r. udział zadłużenia długoterminowego w zadłużeniu ogółem zwiększył się z 80,6% na koniec I kwartału 2014 r. do 81,4%, a jego wartość wyniosła mln EUR. Natomiast zadłużenie krótkoterminowe wynosiło mln EUR, a jego udział w zadłużeniu ogółem zmniejszył się z 19,4% na koniec I kwartału do 18,6%. Stan zadłużenia krótkoterminowego w porównaniu z I kwartałem 2014 r. zmniejszył się o 868 mln EUR, tj. o 1,6%, a zadłużenie długoterminowe, w stosunku do poprzedniego kwartału, wzrosło o mln EUR, tj. o 3,7% Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego na koniec II kwartału 2014 r. wyniosło mln EUR i stanowiło 41,1% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski, z czego 97,4% stanowiło zadłużenie sektora rządowego, wynoszące mln EUR. Całość zadłużenia tego sektora stanowi zadłużenie długoterminowe. 1 Inne zmiany obejmują przede wszystkim różnice z wyceny, reklasyfikacje i storna. 42 Narodowy Bank Polski

44 Zadłużenie zagraniczne Wykres 23. Zadłużenie zagraniczne sektora rządowego i samorządowego % I II III IV I II III IV I II Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Zadłużenie sektora rządowego Największą pozycją w strukturze zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego według instrumentów były dłużne papiery wartościowe wyemitowane zarówno na rynki zagraniczne, jak i na rynek krajowy. Ich udział stanowił 84,9% zadłużenia zagranicznego tego sektora. Na koniec czerwca 2014 r. wartość zadłużenia zagranicznego sektora rządowego i samorządowego z tego tytułu wyniosła mln EUR. Nierezydenci posiadali w swoim portfelu obligacje wyemitowane na rynki zagraniczne o wartości mln EUR oraz dłużne papiery wartościowe wyemitowane na rynek krajowy o wartości mln EUR. Znaczną część zadłużenia zagranicznego tego sektora stanowiły kredyty (15,0%), głównie od organizacji międzynarodowych. Zadłużenie sektora rządowego i samorządowego w II kwartale 2014 r. zwiększyło się o mln EUR, tj. o 4,3%. Na zmianę stanu zadłużenia wpłynął głównie wzrost zadłużenia z tytułu dłużnych papierów wartościowych o mln EUR. Nierezydenci nabyli netto papiery wartościowe Skarbu Państwa (głównie emisji krajowej) za mln EUR. Dodatnie różnice kursowe oraz zmiany wyceny spowodowały wzrost wartości dłużnych papierów wartościowych, znajdujących się w posiadaniu nierezydentów, o mln EUR Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów (wobec podmiotów niepowiązanych kapitałowo) Zadłużenie zagraniczne sektora przedsiębiorstw na koniec II kwartału 2014 r. wyniosło mln EUR, co stanowiło 16,4% całości polskiego zadłużenia zagranicznego. Udział zadłużenia długoterminowego w zadłużeniu ogółem tego sektora na koniec czerwca 2014 r. wyniósł 65,6%, zaś krótkoterminowego 34,4%. Największą część zadłużenia zagranicznego pozostałych sektorów stanowiły pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane 69,3% ( mln EUR), a udział kredytów handlowych wyniósł 26,4% ( mln EUR). Zadłużenie zagraniczne polskich przedsiębiorstw na koniec czerwca 2014 r. z tytułu wyemitowanych dłużnych papierów wartościowych, będących w posiadaniu nierezydentów portfelowych, wyniosło 855 mln EUR. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

45 Rozdział 3 Wykres 24. Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów mln EUR I II III IV I II III IV I II Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Kredyty handlowe Rezerwa ubezpieczeniowo-techniczna Zadłużenie zagraniczne pozostałych sektorów W II kwartale 2014 r. zadłużenie pozostałych sektorów zwiększyło się o mln EUR, tj. o 2,5%. Transakcje bilansu płatniczego, głównie związane ze pozyskaniem nowych kredytów otrzymanych, spowodowały jego wzrost o 794 mln EUR, a dodatnie różnice kursowe i inne zmiany dodatkowo zwiększyły zadłużenie tych sektorów o 355 mln EUR Zadłużenie zagraniczne z tytułu instrumentów dłużnych wykazywanych w inwestycjach bezpośrednich (wobec podmiotów powiązanych kapitałowo z wyłączeniem sektora bankowego) Wśród instrumentów dłużnych otrzymanych od inwestorów bezpośrednich największą część (68,3%) stanowiły kredyty i pożyczki otrzymane w ramach grup kapitałowych. Udział pozostałych instrumentów dłużnych otrzymanych od inwestorów bezpośrednich przedstawiał się następująco: kredyty handlowe 16,6%, papiery wartościowe 7,7% oraz pozostałe pasywa zagraniczne 7,3%. Wykres 25. Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne mln EUR I II III IV I II III IV I II Otrzymane kredyty handlowe Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartościowe Rachunki bieżące i depozyty Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne 44 Narodowy Bank Polski

46 Zadłużenie zagraniczne W II kwartale 2014 r. zadłużenie z tytułu instrumentów dłużnych wobec podmiotów powiązanych kapitałowo zwiększyło się o mln EUR, tj. o 2,1%. Transakcje bilansu płatniczego, głównie związane z wykorzystaniem nowych kredytów, spowodowały jego wzrost o mln EUR, a ujemne różnice kursowe i inne zmiany zmniejszyły to zadłużenie o 446 mln EUR Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego Na koniec II kwartału 2014 r. zadłużenie zagraniczne sektora bankowego (z wyłączeniem NBP) wyniosło mln EUR, co stanowiło 17,1% ogólnej kwoty zadłużenia zagranicznego Polski. Warto odnotować, że w II kwartale 2014 r. w zadłużeniu zagranicznym sektora bankowego w dalszym ciągu dominowało zadłużenie wobec podmiotów powiązanych kapitałowo (54,8%). Zadłużenie zagraniczne tego sektora było zbliżone do stanu z I kwartału 2014 r. (spadek o 87 mln EUR). Transakcje bilansu płatniczego w wysokości 226 mln EUR zmniejszyły zadłużenie sektora bankowego, podczas gdy dodatnie różnice kursowe i zmiany wyceny zwiększyły zadłużenie zagraniczne tego sektora o 139 mln EUR. Największą część zadłużenia zagranicznego sektora bankowego stanowiły zobowiązania z tytułu otrzymanych kredytów (60,9%) oraz ulokowane w polskich bankach depozyty nierezydentów (33,2%). Na koniec II kwartału 2014 r. łączna wartość tego zadłużenia wyniosła mln EUR, w tym z tytułu otrzymanych kredytów mln EUR, natomiast z tytułu depozytów przyjętych przez polskie banki od nierezydentów mln EUR. Wykres 26. Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego mln EUR I II III IV I II III IV I II Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Zadłużenie zagraniczne sektora bankowego 3.5. Zadłużenie zagraniczne NBP Wielkość zobowiązań zagranicznych Narodowego Banku Polskiego na koniec czerwca 2014 r. wyniosła mln EUR i stanowiła 3,7% zadłużenia zagranicznego ogółem. Długoterminowe zadłużenie NBP wyniosło mln EUR (wynik alokacji SDR). Stan krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego NBP ukształtował się na poziomie mln EUR. W skład krótkoterminowego zadłużenia NBP wchodzą przede wszystkim zobowiązania wynikające z prze- Bilans Płatniczy RP za II kwartał

47 Rozdział 3 prowadzonych pasywnych transakcji repo. Transakcje te służą bieżącemu zarządzaniu płynnością aktywów rezerwowych oraz zwiększeniu dochodowości rezerw banku centralnego. Zobowiązania zagraniczne NBP w II kwartale 2014 r. zwiększyły się o 173 mln EUR Wybrane wskaźniki zadłużenia zagranicznego W II kwartale 2014 r. zadłużenie krótkoterminowe w porównaniu z I kwartałem 2014 r. zmniejszyło się o 868 mln EUR. W związku z powyższym wskaźniki odnoszące się do zadłużenia krótkoterminowego w omawianym kwartale zmieniły się nieznacznie. Z punktu widzenia oceny płynności międzynarodowej ważnym wskaźnikiem jest relacja krótkoterminowego zadłużenia zagranicznego do oficjalnych aktywów rezerwowych. Na koniec czerwca 2014 r. relacja ta wyniosła 71,1% i, w porównaniu z I kwartałem 2014 r., poprawiła się o 1 pkt proc. W II kwartale 2014 r. odnotowano wzrost zadłużenia ogółem o mln EUR przy jednoczesnym niewielkim spadku zadłużenia krótkoterminowego, co skutkowało poprawą relacji krótkoterminowego zadłużenia do zadłużenia ogółem o 0,8 pkt proc. W analizowanym kwartale relacja zadłużenia krótkoterminowego do zadłużenia ogółem wyniosła 18,6%. Na koniec II kwartału 2014 r. relacja zadłużenia zagranicznego ogółem do PKB wyniosła 71,6% i pogorszyła się o 1 pkt proc. w stosunku do I kwartału 2014 r. Natomiast relacja zadłużenia zagranicznego netto 2 ukształtowała się na poziomie 37,8% PKB i, w porównaniu z I kwartałem 2014 r., pogorszyła się jedynie o 0,1 pkt proc. Odmienne zachowanie zadłużenia netto było spowodowane faktem, iż wzrostowi pasywów zagranicznych towarzyszył wzrost aktywów zagranicznych. 2 Zadłużenie zagraniczne netto jest różnicą między należnościami zagranicznymi a zadłużeniem zagranicznym brutto. Należności zagraniczne, podobnie jak zadłużenie zagraniczne brutto, nie obejmują stanów kapitałów własnych i reinwestowanych zysków, udziałowych papierów wartościowych oraz pochodnych instrumentów finansowych. 46 Narodowy Bank Polski

48 Aneks 1 Aneks 1 Informacja o zmianach w statystyce bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej

49 Aneks 1 Informacja o zmianach w statystyce bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej 1. Nowy podręcznik do bilansu płatniczego Bilans płatniczy i międzynarodowa pozycja inwestycyjna opracowywane będą w oparciu o nową metodologię zawartą w podręczniku BPM6. Priorytetowym zadaniem określonym w BPM6 jest zapewnienie międzynarodowej porównywalności danych bilansu płatniczego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej. Najistotniejszymi przesłankami, które miały wpływ na konieczność wprowadzenia zmian w metodologii bilansu płatniczego były pogłębiające się procesy związane z globalizacją gospodarki światowej, które spowodowały zwiększenie transgranicznych procesów produkcyjnych, wzrost mobilności na międzynarodowym rynku pracy, a także powstanie złożonych struktur przedsiębiorstw międzynarodowych. Kolejną ważną przyczyną powodującą konieczność wprowadzenia zmian było pojawienie się nowych instrumentów finansowych i wzrost ich znaczenia w obrotach bilansu płatniczego. Wpływ na powstanie nowego podręcznika miały także zmiany w zakresie rachunkowości przedsiębiorstw. Dla osiągnięcia pełnej spójności z nowymi standardami zawartymi w BPM6 na poziomie europejskim znowelizowane zostały akty prawne Europejskiego Banku Centralnego 3 oraz Komisji Europejskiej 4 regulujące statystykę bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej w krajach strefy euro i Unii Europejskiej. Prace nad uaktualnieniem podręcznika przebiegały równolegle z wprowadzeniem Systemu Rachunków Narodowych 2008 (SNA 2008) oraz Europejskiego Systemu Rachunków 2010 (ESA 2010). Znowelizowany został podręcznik OECD 5 ustanawiający światowe standardy w dziedzinie statystyki zagranicznych inwestycji bezpośrednich. Wymienione regulacje wykorzystują jednakowe definicje, klasyfikacje oraz konwencje, zapewniając spójność i porównywalność danych z zakresu statystki bilansu płatniczego oraz systemu rachunków narodowych. Najistotniejsze zmiany wprowadzone przez BPM6 w zakresie prezentacji danych bilansu płatniczego dotyczą kategorii Towary i Usługi (pośrednictwo handlowe, uszlachetnianie towarów, usługi ubezpieczeniowe), Dochody oraz Inwestycje bezpośrednie. Ponadto wprowadzone zostały zmiany w terminologii oraz dodatkowe pozycje w aktywach i pasywach finansowych, głównie celem zwiększenia spójności z systemem rachunków narodowych. 3 Wytyczne Europejskiego Banku Centralnego z dnia 9 grudnia 2011 r. w sprawie wymogów sprawozdawczości statystycznej Europejskiego Banku Centralnego w zakresie statystyki zagranicznej EBC/2011/23 (Dz.U. L 65/1) Rozporządzenie Komisji (UE) NR 555/2012 z dnia 22 czerwca 2012 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 184/2005 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statystyki Wspólnoty w zakresie bilansu płatniczego, międzynarodowego handlu usługami i zagranicznych inwestycji bezpośrednich w odniesieniu do aktualizacji wymogów dotyczących danych oraz definicji (Dz.U. L 166/22). 5 BD4 OECD Benchmark Definition of Foreign Direct Investment podręcznik wzorcowych definicji inwestycji bezpośrednich wydany w 2008 r. przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju Narodowy Bank Polski

50 Informacja o zmianach w statystyce bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej 2. Zmiany dotyczące kategorii Towary i Usługi Najważniejsze zmiany zawarte w podręczniku BPM6, w porównaniu z BPM5, mające wpływ na prezentację towarów i usług zostały omówione poniżej. Zgodnie z BPM6 obrót towarami podlegającymi procesowi uszlachetniania został wyłączony z obrotu towarowego i włączony do obrotu usługowego. Oznacza to, że w kategorii Towary uwzględnia się tylko te transakcje, które powodują przeniesienie własności ekonomicznej towarów. Z kolei towary fizycznie dostarczone do danej gospodarki celem uszlachetnienia, bez przeniesienia własności ekonomicznej z nierezydenta na rezydenta, nie będą ujęte w obrotach towarowych. W bilansie płatniczym w kategorii Usługi odnotowane zostaną natomiast opłaty za wykonane usługi uszlachetniania, które zostaną uwzględnione w pozycji usługi uszlachetniania towarów będących własnością osób trzecich. Wprowadzone zmiany spowodują więc zmniejszenie wartości brutto eksportu i importu towarów, zwiększając jednocześnie wartość eksportu i importu usług. Zgodnie z BPM6 analogiczne zmiany dotyczą napraw i remontów towarów, np. statków morskich i powietrznych. Według podręcznika BPM5 transakcje w zakresie obrotu uszlachetniającego, mimo braku zmiany własności towarów podlegających procesom uszlachetniania, zaliczane były do obrotów towarowych. Transakcje te uwzględniane były w kategorii Towary w ujęciu brutto, tj. jako towary do uszlachetnienia oraz towary po uszlachetnieniu. Według podręcznika BPM6 pośrednictwo handlowe nie wchodzi w skład kategorii Usługi, lecz zostało zaklasyfikowane do kategorii Towary. Wszystkie obroty towarowe związane z międzynarodowym pośrednictwem w handlu są, według nowych standardów, traktowane jako eksport towarów (zakup towarów ze znakiem ujemnym, a sprzedaż ze znakiem dodatnim). Według podręcznika BPM5 pośrednictwo w międzynarodowym handlu towarami ujmowane było w pozycji Usługi jako pośrednictwo w handlu międzynarodowym oraz pozostałe usługi związane z handlem. Różnica między wartością towarów w momencie nabycia, a ich wartością w momencie sprzedaży ujmowana była jako eksport usług dotyczących pośrednictwa handlowego. Według BPM6 część eksportu i importu usług finansowych stanowią usługi pośrednictwa finansowego mierzone pośrednio, tzw. FISIM Financial Intermediation Services Indirectly Measured. Instytucje udzielające kredytów i pożyczek i przyjmujące depozyty prowadząc działalność oferują swoim deponentom oprocentowanie niższe niż to, które pobierają od kredytobiorców/pożyczkobiorców. Powstającą w ten sposób marżę odsetkową instytucje finansowe wykorzystują na pokrycie swoich wydatków i wypracowanie nadwyżki operacyjnej. Można zatem przyjąć, że odsetki faktycznie płacone zawierają zarówno element dochodu, jak i element opłaty za usługę. Zgodnie z przyjętą konwencją, te opłaty za usługi zalicza się do usług pośrednictwa finansowego mierzonych pośrednio (FISIM) jedynie w przypadku kredytów i pożyczek oraz depozytów, i jedynie wtedy, gdy takie kredyty i pożyczki oraz depozyty są udzielane lub przyjmowane przez instytucje finansowe. W BPM5 komponent FISIM nie był wykazywany oddzielnie i stanowił część odsetek, zatem był ujmowany w kategorii Dochody. Zgodnie z podręcznikiem BPM6 został znacznie rozszerzony zakres prezentacji danych dotyczących transgranicznych usług ubezpieczeniowych oraz usług emerytalno-rentowych, a wartość i czas rejestracji usług będzie lepiej odpowiadać rzeczywistej ochronie w ramach danej polisy ubezpieczeniowej. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

51 Aneks 1 3. Zmiany dotyczące kategorii Dochody Zgodnie z podręcznikiem BPM6 wprowadzono pojęcia Dochody pierwotne i Dochody wtórne, które są spójne z systemem rachunków narodowych. Dochody pierwotne odpowiadają pojęciu Dochodów stosowanemu w podręczniku BPM5, rozszerzonemu o pozycje ujmowane w transferach bieżących, takie jak: podatki od produkcji i importu, dotacje i subwencje dotyczące produkcji i produktów oraz czynsze. Określenie Dochody wtórne odpowiada zasadniczo pojęciu Transferów bieżących stosowanemu w podręczniku BPM5. Tabela 1. Dochody w bilansie płatniczym BPM5 Dochody Transfery bieżące BPM6 Dochody pierwotne Dochody wtórne Przy okazji wprowadzanych zmian wynikających z nowych standardów określonych w BPM6 dokonano rewizji oraz uzupełnienia niektórych szeregów czasowych o bardziej szczegółowe informacje, dotychczas ujmowane w bilansie płatniczym jako dane zagregowane. Po stronie przychodów i rozchodów oszacowano wysokość pozaemerytalnych świadczeń społecznych oraz wielkość składek płaconych na ubezpieczenia społeczne. Dochody wtórne uzupełniono o informacje na temat podatków od dochodów i zysków oraz zysków kapitałowych. Dokonano także rewizji danych o wynagrodzeniach cudzoziemców krótkookresowo pracujących w Polsce oraz środków przekazanych za granicę przez obcokrajowców pracujących długookresowo w Polsce. 4. Zmiany dotyczące rachunku finansowego oraz międzynarodowej pozycji inwestycyjnej Zgodnie z podręcznikiem BPM6 wprowadzono nową konwencję znaków, która jest spójna z konwencjami występującymi w podręcznikach dotyczących rachunków narodowych (SNA 2008 i ESA 2010). Zmiana znaków odnosi się wyłącznie do aktywów zagranicznych prezen- Tabela 2. Zmiana konwencji znaków w rachunku finansowym oraz aktywach rezerwowych Aktywa Pasywa Rachunek finansowy oraz aktywa rezerwowe według BPM5 Rachunek finansowy oraz aktywa rezerwowe według BPM6 Odpływ kapitału = Wzrost aktywów + Napływ kapitału = Spadek aktywów + Napływ kapitału = Wzrost pasywów + + Odpływ kapitału = Spadek pasywów 50 Narodowy Bank Polski

52 Informacja o zmianach w statystyce bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej towanych w rachunku finansowym. W BPM5 znak minus oznaczał wzrost aktywów, znak plus ich spadek. Zgodnie z BPM6 znak plus oznacza wzrost aktywów natomiast znak minus oznacza ich spadek. W rachunku finansowym zmieniono prezentację danych bilansu płatniczego w podziale na sektory. Dane dotyczące pozostałych sektorów (sektor pozarządowy i pozabankowy) będą prezentowane w podziale na dwa podsektory obejmujące: instytucje finansowe inne niż monetarne instytucje finansowe, przedsiębiorstwa niefinansowe, gospodarstwa domowe oraz instytucje niekomercyjne działające na rzecz gospodarstw domowych Inwestycje bezpośrednie Zmiany w zakresie inwestycji bezpośrednich dotyczą przede wszystkim dostosowania sposobu prezentacji do pozostałych kategorii rachunku finansowego, czyli do ujmowania ich w podziale na aktywa i pasywa. Zgodnie z wytycznymi BPM5 inwestycje bezpośrednie były dzielone na zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce i polskie inwestycje bezpośrednie za granicą. W ramach zagranicznych inwestycji bezpośrednich w Polsce uwzględnione były nie tylko zobowiązania w stosunku do nierezydentów, ale były one także pomniejszane o należności wobec zagranicznych podmiotów dominujących (np. o kredyty udzielone spółce matce ). Analogicznie wyliczane były polskie inwestycje bezpośrednie za granicą. Zgodnie z BPM6 informacje o aktywach i pasywach są prezentowane oddzielnie. Tabela 3. Inwestycje bezpośrednie w bilansie płatniczym BPM5 Polskie inwestycje bezpośrednie za granicą (1 2) Aktywa (1) Pasywa (2) Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w Polsce (4 3) Aktywa (3) Pasywa (4) BPM6 Inwestycje bezpośrednie aktywa (1+3) Inwestycje bezpośrednie pasywa (2+4) 4.2. Inwestycje portfelowe W zakresie inwestycji portfelowych zmiana w BPM6 związana jest głównie z dochodami dotyczącymi funduszy wspólnego inwestowania. W dochodach tych ujmowane są nie tylko dywidendy wypłacone posiadaczom jednostek uczestnictwa, ale także dochody reinwestowane. Zgodnie z BPM5 rejestrowane były wyłącznie wypłacone dywidendy. Bilans Płatniczy RP za II kwartał

53 Aneks Pozostałe inwestycje Zastosowana metoda wyliczania usług ubezpieczeniowych powoduje zmianę w prezentacji aktywów i pasywów w rachunku finansowym. Zgodnie z BPM6 należności i zobowiązania z tytułu rezerw techniczno-ubezpieczeniowych (w tym reasekuracyjnych oraz emerytalno- -rentowych) będą wykazywane w nowej pozycji Rezerwy techniczno-ubezpieczeniowe. Stan tych rezerw zostanie również ujęty w międzynarodowej pozycji inwestycyjnej. Z dotychczasowych pozycji Pozostałe inwestycje pozostałe aktywa/pasywa zagraniczne zostały wyodrębnione: Pozostałe udziały kapitałowe zarówno po stronie aktywów, jak i pasywów, Alokacja SDR po stronie pasywów Aktywa rezerwowe W aktywach rezerwowych transakcje zakupu papierów wartościowych z przyrzeczeniem odkupu (reverse repo) zostaną włączone do pozycji Należności w walutach wymienialnych. W BPM5 były one prezentowane w pozycji Pozostałe należności. 5. Dodatkowe wyjaśnienia związane ze zmianą w statystce bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej Ewentualne pytania dotyczące zmian w prezentacji danych bilansu płatniczego i międzynarodowej pozycji inwestycyjnej prosimy kierować na adres: BPM6.2014@nbp.pl. 52 Narodowy Bank Polski

54 Aneks 2 Tabele statystyczne

55 Tabela I Bilans płatniczy (mln EUR) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń Narodowy Bank Polski

56 Tabele statystyczne Tabela II Bilans płatniczy (mln PLN) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

57 Tabela III Bilans płatniczy (mln USD) I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. Rachunek bieżący Saldo obrotów towarowych Eksport Import Saldo usług Przychody Rozchody Saldo dochodów pierwotnych Przychody Rozchody Saldo dochodów wtórnych Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Przychody Rozchody Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałow kapitałowych Instrumenty dłużne Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Dłużne papiery wartościowe Pozostałe inwestycje aktywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pozostałe inwestycje pasywa NBP Sektor rządowy Monetarne instytucje finansowe (z wyłączeniem NBP) Pozostałe sektory Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń Narodowy Bank Polski

58 Tabele statystyczne Tabela IV Zbiorczy bilans płatniczy (mln EUR) Okres Rachunek bieżący Razem Towary Usługi Dochody pierwotne Dochody wtórne Rachunek kapitałowy Razem Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie Aktywa Pasywa I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe Pozostałe inwestycje Aktywa Pasywa Aktywa Pasywa Pochodne instrumenty finansowe Oficjalne aktywa rezerwowe Saldo błędów i opuszczeń I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

59 Tabela V Rachunek bieżący i kapitałowy (mln EUR) Okres Saldo rachunku bieżącego i kapitałowego Saldo Rachunek bieżący Towary Usługi Saldo Eksport Import Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Rachunek bieżący Dochody pierwotne Dochody wtórne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Rachunek kapitałowy Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

60 Tabele statystyczne Tabela VI Rachunek bieżący Usługi (mln EUR) Okres Saldo Przychody Rozchody Usługi Transport Podróże zagraniczne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Usługi Okres Uszlachetnianie Naprawy Pozostałe usługi Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

61 Tabela VII Rachunek bieżący Pozostałe usługi (mln EUR) Pozostałe usługi Okres Saldo Przychody Rozchody Usługi budowlane Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Pozostałe usługi Okres Usługi ubezpieczeniowe i emerytalne Usługi finansowe Opłaty z tytułu użytkowania własności intelektualnej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

62 Tabele statystyczne cd. Tabeli VII Pozostałe usługi Okres Usługi telekomunikacyjne, informatyczne i informacyjne Pozostałe usługi biznesowe Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Usługi dla ludności, audiowizualne, kulturalne i rekreacyjne Usługi rządowe Pozostałe usługi niewydzielone gdzie indziej Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

63 Tabela VIII Rachunek bieżący Dochody pierwotne (mln EUR) Dochody pierwotne Okres Saldo Przychody Rozchody Wynagrodzenia pracowników Dochody z inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Dochody pierwotne Okres Dochody z inwestycji Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Pozostałe dochody pierwotne Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

64 Tabele statystyczne Tabela IX Rachunek bieżący Dochody z inwestycji (mln EUR) Dochody z inwestycji Okres Saldo Przychody Rozchody Dochody z inwestycji bezpośrednich Dochody z inwestycji portfelowych Dochody z pozostałych inwestycji Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Tabela X Rachunek bieżący Dochody z inwestycji bezpośrednich (mln EUR) Dochody z inwestycji bezpośrebdnich Okres Saldo Przychody Rozchody Dywidendy Reinwestowane zyski Odsetki od instrumentów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

65 Tabela XI Dochody z inwestycji portfelowych (mln EUR) Dochody z inwestycji portfelowych Okres Saldo Przychody Rozchody Dochody z papierów udziałowych Dochody z papierów dłużnych Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Tabela XII Rachunek bieżący Dochody wtórne (mln EUR) Dochody wtórne Okres Saldo Przychody Rozchody Sektor rządowy Pozostałe sektory Saldo Przychody Rozchody Saldo Przychody Rozchody I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

66 Tabele statystyczne Tabela XIII Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie (mln EUR) Okres Ogółem Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie aktywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Razem Razem Inwestycje bezpośrednie Inwestycje bezpośrednie pasywa Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Reinwestycje zysków Instrumenty dłużne I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

67 Tabela XIV Rachunek finansowy Inwestycje bezpośrednie (mln EUR) Okres Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie aktywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Razem Razem Akcje i inne formy udziałów kapitałowych Akcje i inne formy udziałów kapitałowych z wyłączeniem reinwestycji zysków Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Inwestycje bezpośrednie pasywa Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie Reinwestycje zysków Razem Instrumenty dłużne Inwestor bezpośredni w podmiotach bezpośredniego inwestowania Podmioty bezpośredniego inwestowania w inwestorach bezpośrednich Między innymi podmiotami w grupie I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

68 Tabele statystyczne Tabela XV Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe według instrumentów (mln EUR) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Inwestycje portfelowe według instrumentów Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa Udziałowe papiery wartościowe Ogółem Dłużne papiery wartościowe Długoterminowe papiery dłużne Instrumenty rynku pieniężnego I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Tabela XVI Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe (mln EUR) Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe aktywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

69 Tabela XVII Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe (mln EUR) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne instytucje finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Inwestycje portfelowe aktywa dłużne papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

70 Tabele statystyczne Tabela XVIII Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe (mln EUR) Okres Ogółem Narodowy Bank Polski Inwestycje portfelowe pasywa udziałowe papiery wartościowe Monetarne instytucje finansowe Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

71 Tabela XIX Rachunek finansowy Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe (mln EUR) Okres Ogółem Ogółem Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Narodowy Bank Polski Monetarne Instytucje Finansowe Długoterminowe papiery dłużne Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Inwestycje portfelowe pasywa dłużne papiery wartościowe Monetarne Instytucje Finansowe Instrumenty rynku pieniężnego Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

72 Tabele statystyczne Tabela XX Rachunek finansowy Pozostałe Inwestycje według sektorów (mln EUR) Okres Ogółem Ogółem Narodowy Bank Polski Pozostałe inwestycje Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje aktywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Ogółem Narodowy Bnak Polski Monetarne instytucje finansowe Pozostałe inwestycje Pozostałe inwestycje pasywa Sektor rządowy Ogółem Pozostałe sektory Pozostałe podmioty finansowe Pozostałe podmioty niefinansowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

73 Tabela XXI Rachunek finansowy Pozostałe Inwestycje aktywa (mln EUR) Okres Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje aktywa Kredyty udzielone Rezerwy technicznoubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne należności I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Tabela XXII Rachunek finansowy Pozostałe Inwestycje pasywa (mln EUR) Okres Ogółem Pozostałe udziały kapitałowe Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe inwestycje pasywa Kredyty otrzymane Rezerwy techniczoubezpieczeniowe Kredyty handlowe Inne pasywa I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw Alokacja SDR-ów II kw Narodowy Bank Polski

74 Tabele statystyczne Tabela XXIII Rachunek finansowy Oficjalne aktywa rezerwowe (mln EUR) Okres Netto Złoto monetarne SDR Oficjalne aktywa rezerwowe Pozycja rezerwowa w MFW Razem Pozostałe aktywa rezerwowe Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe należności I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

75 Tabela XXIV Podstawowe wskaźniki bilansu płatniczego (mln EUR) 2012 typ wsk. I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał Saldo rachunku bieżącego Produkt krajowy brutto Saldo obrotów towarowych i usługowych Produkt krajowy brutto Eksport towarów i usług Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Stan oficjalnych aktywów rezerwowych Import towarów i usług Saldo inwestycji bezpośrednich Saldo rachunku bieżącego % -5,2-2,5-3,8-3,0 % -1,2-0,2 0,5-0,2 % 97,8 100,3 101,6 101,5 % 175,6 190,5 189,5 186,5 w mies. 5,3 5,7 5,7 5,6 % -3,7 0,0-1,1-0,8 A Saldo rachunku bieżącego mln EUR B Saldo obrotów towarowych i usługowych mln EUR C Eksport towarów i usług mln EUR D Import towarów i usług mln EUR E Saldo rachunku kapitałowego mln EUR F Saldo inwestycji bezpośrednich mln EUR G Stan oficjalnych aktywów rezerwowych na koniec okresu mln EUR H Produkt krajowy brutto mln EUR I Kurs średni EUR w okresie PLN 4,2339 4,2574 4,1375 4, Narodowy Bank Polski

76 Tabele statystyczne I kwartał II kwartał III kwartał IV kwartał I kwartał II kwartał -2,3-0,4-1,6-1,2-1,5-0,6 1,2 3,4 2,4 1,9 1,9 2,1 104,5 102,8 106,8 107,0 105,7 104,8 205,8 186,2 180,9 173,6 171,3 165,1 6,2 5,6 5,4 5,2 5,1 5,0-1,4 3,1 0,8 1,2 0,1 3, ,1556 4,2008 4,2477 4,1849 4,1846 4,1668 Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

77 Tabela XXV Zadłużenie zagraniczne Polski wybrane wskaźniki (mln EUR) Typ wsk. 2012* I kw. II kw. III kw. IV kw Zadłużenie zagraniczne Produkt krajowy brutto % 70,9 72,4 73,7 72,8 Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Zadłużenie zagraniczne ogółem % 21,8 21,7 20,7 19,3 Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe Oficjalne aktywa rezerwowe % 75,7 77,9 69,4 65 Zadłużenie zagraniczne ogółem Wpływy z eksportu towarów i usług % 195,5 197,1 199,6 197,5 Zadłużenie zagraniczne netto Produkt krajowy brutto % 37 36,4 37,2 36,7 Obsługa zadłużenia zagranicznego Produkt krajowy brutto % 21 22,4 23,1 23,9 Obsługa zadłużenia zagranicznego Oficjalne aktywa rezerwowe % 103,2 111,3 105,3 110,5 A Zadłużenie zagraniczne ogółem mln EUR B Zadłużenie zagraniczne długoterminowe mln EUR C Zadłużenie zagraniczne krótkoterminowe mln EUR D Produkt krajowy brutto mln EUR E Oficjalne aktywa rezerwowe mln EUR F Zadłużenie zagraniczne netto mln EUR G Wpływy z eksportu towarów i usług mln EUR H Obsługa zadłużenia zagranicznego mln EUR I Kurs średni EUR w okresie PLN 4,1898 4,2643 4,2619 4,1853 * prezentowane są kwartały w ujęciu płynnego roku, tj.: I kwartał 2012 obejmuje II kw r. + III kw r. + IV kw r. + I kw r. II kwartał 2012 obejmuje III kw r. + IV kw r. + I kw r. + II kw r. III kwartał 2012 obejmuje IV kw r. + I kw r. + II kw r. + III kw r. IV kwartał 2012 obejmuje I kw r. + II kw r. + III kw r. + IV kw r. I kwartał 2013 obejmuje II kw r. + III kw r. + IV kw r. + I kw r. II kwartał 2013 obejmuje III kw r. + IV kw r. + I kw r. + II kw r. III kwartał 2013 obejmuje IV kw r. + I kw r. + II kw r. + III kw r. IV kwartał 2013 obejmuje I kw r. + II kw r. + III kw r. + IV kw r. I kwartał 2014 obejmuje II kw r. + III kw r. + IV kw r. + I kw r. II kwartał 2014 obejmuje III kw r. + IV kw r. + I kw r. + II kw r. 76 Narodowy Bank Polski

78 Tabele statystyczne 2013* 2014* I kw. II kw. III kw. IV kw. I kw. II kw. 72,7 71,1 72,5 71,2 70,6 71,6 20,1 20,9 21,4 19,9 19,4 18,6 66,1 70,4 76,2 71,4 72,1 71,1 197,4 191,5 191,8 186, ,2 36,4 36, ,8 37,7 37, ,4 24,2 23,8 23,6 23,3 113,6 115,4 118,6 120,1 124,1 124, ,1658 4,1516 4,1792 4,1973 4,2045 4,1960 Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

79 Tabela XXVI Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na długoterminowe i krótkoterminowe (mln EUR) Okres Razem Razem Zadłużenie zagraniczne Polski Sektor rządowy Razem Narodowy Bank Polski I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Okres Razem Zadłużenie zagraniczne Polski MIF z wyłączeniem NBP Pozostałe sektory Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Razem Razem Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe Krótkoterminowe Długoterminowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

80 Tabele statystyczne Tabela XXVII Zadłużenie zagraniczne Polski w podziale na sektory i instrumenty (mln EUR) Okres Razem Rachunki bieżące i depozyty Sektor rządowy Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Razem SDR-y alokacja Narodowy Bank Polski Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Pozostałe pasywa dłużne Okres Razem Rachunki bieżące i depozyty MIF z wyłączeniem NBP Dłużne papiery wartościowe Kredyty i pożyczki Pozostałe pasywa dłużne Razem Rachunki bieżące i depozyty Dłużne papiery wartościowe Pozostałe sektory Kredyty i pożyczki Kredyty handlowe Pozostałe pasywa dłużne Rezerwy tech- niczno- -ubezpieczeniowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Biuletyn Płatniczy RP za II kwartał

81 cd. Tabeli XXVII Okres Razem Otrzymane kredyty handlowe Inwestycje bezpośrednie: instrumenty dłużne Pozostałe kredyty i pożyczki otrzymane Rachunki bieżące i depozyty Pozostałe pasywa zagraniczne Dłużne papiery wartoś ciowe I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw III kw IV kw I kw II kw Narodowy Bank Polski

82