I Międzynarodowa Konferencja Naukowo Techniczna ODPORNOŚĆ INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ LOTNISK UŻYTKU PUBLICZNEGO

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "I Międzynarodowa Konferencja Naukowo Techniczna ODPORNOŚĆ INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ LOTNISK UŻYTKU PUBLICZNEGO"

Transkrypt

1 I Międzynarodowa Konferencja Naukowo Techniczna ODPORNOŚĆ INFRASTRUKTURY KRYTYCZNEJ LOTNISK UŻYTKU PUBLICZNEGO SZYMANY

2 Od nieuków lepszy ten, co księgi czyta; Od czytających, kto pamięcią chwyta; Od pamiętających, kto ich treść rozumie; Od rozumiejących ten, kto działać umie. Mane SWAJAMBHUWA Przekł., wstęp, przedmowa, przypisy i słowniczek M. K. Byrski 2

3 Plan prezentacji WPROWADZENIE ISTOTA TRANSFORMACJI LOTNICZEJ ISTOTA GLOBALNEGO PROGRAMU PBN ICAO I JEGO WPŁYW NA INFRASTRUKTURĘ KRYTYCZNĄ PORTU LOTNICZEGO KONKLUZJA

4 Wprowadzenie

5 CZYNNIKI DETERMINUJĄCE ROZWÓJ TRANSPORTU LOTNICZEGO PRAWNE: rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej, porozumienia międzynarodowe, międzynarodowe programy (Galileo, Single European Sky, Global Aviation Safety Plan , Global Air Navigation Plan ), krajowe akty normatywne, narodowe strategie (Strategia Rozwoju Kraju 2020, Strategia Rozwoju Transportu do 2020 r. z perspektywą do 2030 r., Polityka Transportowa Państwa na lata , Program rozwoju sieci lotnisk i lotniczych urządzeń naziemnych). UŻYTKOWE: zagęszczenie szlaków komunikacyjnych i potrzeba zapewnienia bezpieczeństwa, zapotrzebowanie na precyzyjne dane, walka z klęskami żywiołowymi, ochrona środowiska, zmiany preferencji pasażerów dotyczące cen i wyboru rodzaju środka transportu, turystyka i rekreacja. TECHNICZNE: ogólna dostępność technik i technologii satelitarnych, informatyzacja każdej sfery działalności człowieka, implementacja zaawansowanego oprogramowania, sztucznej inteligencji, wykorzystywanie innowacyjności firm lotniczych.

6 UKŁADANKA LOTNICZA SYSTEMY ATM BEZPIECZEŃSTWO KOMUNIKACJA ELASTYCZNOŚĆ I WYDAJNOŚĆ NADZOROWANIE, RADIOLOKACJA POJEMNOŚĆ NAWIGACJA

7 CNS/ATM SYSTEM

8 RVSM ADF RNP ACARS LROPS ADS-C VDLM3 ADS-B TCAS CPDLC VHF DME VDLM4 ATN GPS HF SATVOICE ILS MLS VOR RADAR

9 Rozwój transportu lotniczego 1 mln pasażerów w porcie lotniczym = 1 tys. miejsc pracy na lotnisku + 3 tys. miejsc pracy w regionie i subregionie

10 Istota transformacji lotniczej

11 Początek 1997r. od przyjęcia przez państwa ECAC wniosku EUROCONTROL dotyczącego opracowania Air Traffic Management Strategy for the years Dokument ten stanowił nowe spojrzenie, ale równocześnie kontynuację i scalenie strategii ECAC rozwijanych w latach oraz włączenie końcowej fazy EATCHIP (European Air Traffic Control Harmonisation and Integration Programme) i zakresu działalności APATSI (Airport/Air Traffic Services Interface Programme) opacowanie Air Traffic Management Strategy for the years W pracach Komisji uczestniczyli przedstawiciele, ICAO, ECAC, Joint Authorities Aviation (JAA), NATO, Federal Aviation Administracja (FAA), European Association Aerospace Equipment Manufacturers (AECMA), European Organisation for Civil Equipment Aviation (EUROCAE), EUROCONTROL, użytkownicy przestrzeni powietrznej, producentów przemysłowych, profesjonalnych stowarzyszeń lotniczych.

12 Na bazie Air Traffic Management Strategy for the years 2000+, opracowano: program standaryzacji, implementacji i harmonizacji działań w Europie (ECIP). każdy kraj został zobligowany do opracowania i realizowania własnego - lokalnego programu (np. LCIP Poland). następnie pod wpływem rozwijanego programu Single European Sky (SES) rozszerzono dokument i zmieniono na LSSIP Poland (Local Single Sky Implementation Poland). Realizacja kolejnej wersji program SES II Plus wymagała skonsolidowania wysiłków ekonomiczno finansowych krajów europejskich i podjęcia wspólnego programu SESAR (Single European Sky ATM Research). Stanowi on techniczne i technologiczne wsparcie dla nowego systemu zarządzania ruchem lotniczym (ATM) wdrażanego w ramach Jednolitej Europejskiej Przestrzeni Powietrznej i został on zdefiniowany w przepisach rozporządzenia wykonawczego Komisji (EU) Nr 409/2013.

13 Aktualnie realizowana ostatnia trzecia faza programu SESAR, ale już w fazie definiowania opracowana została pierwsza wersja Europejskiego Generalnego Planu Zarządzania Przestrzenią Powietrzną (European ATM Master Plan), który po akceptacji przez Komisję Transportu EU w 2009r. został skierowany do realizacji.

14 Poziomy wydajności/zdolności są ściśle powiązane z systemami udziałowców, procedurami operacyjnymi, zasobami ludzkimi i innymi. Osiągnięcie wyższego poziom to konieczność wykonanie nowych przedsięwzięć, inwestowanie, ponoszenie nakładów finansowych i kosztów. Poziomy usług są ściśle powiązane z oferowanymi serwisami operacyjnymi i pożądanymi przez użytkownika. Toteż osiągnięcie wyższego poziom oznacza poprawę działań operacyjnych np. statek powietrzny z poziomem 3 przemieszcza się na lotnisko z poziomem 2 serwis na poziomie 2 niższym lotniska; statek powietrzny z poziomem 1 przemieszcza się na lotnisko z poziomem 2 serwis zapewniany jest poziomie 1 i takie korzyści. Rozmieszczenie poziomów serwisu i zdolności z segmentami IP programu SESAR

15 KONIECZNOŚĆ WYMIANY URZĄDZEŃ

16 7. Realizując program ATM oraz implementując PBN, można uzyskać efekty związane z eksploatacją serwisu, o ile spełnione zostaną wymagania równowagi pomiędzy dostawcą usługi/serwisu a użytkownikiem (posiadanie odpowiedniej i wymaganej zdolności). W zróżnicowanym środowisku ATM takie rozbieżności zdolności będą występować w pewnym zakresie. Jakkolwiek, przyjęta ogólna zasada dotycząca wyposażania zakłada, że zarówno pokładowa, jak i naziemna zdolność powinny być geograficznie zsynchronizowane, na tyle, na ile jest to tylko możliwe, aby uniknąć marnowania potencjalnej zdolności.

17 8. Transformacja lotnictwa wymaga zastosowania zaawansowanych poziomów serwisu ATM. Założono równocześnie, że stary ruch będzie również stopniowo ewoluować w stronę coraz bardziej zaawansowanych poziomów serwisowych, ale wystąpią kilkuletnie opóźnienia, spowodowane przyczynami obiektywnymi. Wystąpią one w rezultacie implementacji wyposażenia/modernizacji do odpowiednio wyższych poziomów: statków powietrznych, lotniczych centrów operacyjnych, lotnisk, obiektów ATM. 9. Zapewne względy ekonomiczne, w licznych przypadkach zarządzający lotniskiem (np. użytkownik, usługodawca/operator,) spowodują, że udziałowcy przy minimalnie wymaganym wyposażeniu mogą chcieć opuścić niższy poziom i zdecydują się od razu osiągnąć (w miarę swoich możliwości) najwyższy poziom np. z poziomu 1 do poziomu 3. Związek pomiędzy serwisem ATM a wydajnością poziomów

18 Istota globalnego programu PBN ICAO i jego wpływ na infrastrukturę krytyczną portu lotniczego

19 PBN stanowi priorytet globalny ICAO - Doc PBN Manual, raporty Global Aviation Safety Plan (GASP) oraz Global Air Navigation Plan (GANP).

20 Koncepcja PBN - czyli przejście z nawigacji opartej o sensor na nawigację opartą o wymagane parametry.

21 W lotniczych pojęciach, rozwiniętych w ramach projektu SESAR, Performance Based Navigation (PBN) stanowi główny element koncepcji Zarządzania Przestrzenią Powietrzną (ATM); ICAO Doc PBN Manual - projekt standardów i wskazówek wprowadzenia PBN; PBN to nowe kryteria nawigacyjne: dokładność, wiarygodność, dostępność, ciągłość; PBN umożliwia zmiany w zarządzaniu przestrzenią powietrzną (ATM) oraz wprowadzenie zaawansowanych technik i technologii w lotnictwie, poprawiając wydajność przestrzeni powietrznej, trwałość lotniska, redukując oddziaływanie na środowisko transportu powietrznego pod względem hałasu i emisji, zwiększać bezpieczeństwo i poprawić wydajność lotu; PBN uwzględnia przygotowanie odpowiedniej infrastruktury nawigacyjnej oraz krajowych przepisów, aby ułatwić wykorzystanie GNSS podczas wszystkich etapów lotu; Polska przyjęła decyzję ICAO A36-23.

22 Performance Based Navigation zawiera dwie specyfikacje nawigacyjne, zestawy wymagań, niezbędnych do wykonania operacji lotniczej w określonej strukturze przestrzeni powietrznej: RNAV konieczność utrzymania wymaganej dokładności (prefix, liczba) np. RNAV 5, RNAV 1. Inne wymagania określają kryteria wiarygodności i ciągłości oraz związane są z posiadaniem pokładowej bazy danych; RNP dodatkowo, względem RNAV dodaje konieczność pokładowego monitoringu dokładności oraz alarmowania (np. RNP 4)

23 Transformacja lotnictwa Skoordynowana transformacja lotnictwa, gdyż odgrywa poważną rolę w światowej działalności gospodarczej; Podjęcie w skali globalnej programu PBN Przejście od nawigacji klasycznej (sensorowej) do dokładnościowej to jeden z głównych elementów utrzymywania witalności lotnictwa cywilnego, zapewniający: - bezpieczne, - wydajne i elastyczne użytkowanie przestrzeni powietrznej - ochroną środowiska naturalnego, - zrównoważone operacje na globalnym, regionalnym, krajowym poziomach;

24 PBN założony plan trudny do realizacji i uaktualnienie rezolucji A37-11 ICAO; Polska jest sygnatariuszem tego porozumienia a nad implementacją PBN w UE, na wniosek Komisji Europejskiej zajmuje się EASA, rozwijając przepisy regulujące zharmonizowaną realizację europejskiego PBN.

25 ICAO - GNSS Satellite Based Augmentation System (SBAS) GPS GALILEO (TBD) Ground Based Augmentation System (GBAS) GNSS GLONASS Airborne Based Augmentation System (ABAS) RAIM Receiver Autonomous Integrity Monitoring Autonomiczne monitorowanie wiarygodności odbiornika AAIM Aircraft Autonomous Integrity Monitoring Autonomiczne monitorowanie wiarygodności statku powietrznego

26 Trochę o nawigacji Nawigacja RNAV Nawigacja obszarowa - po dowolnie określonej trasie lotu w zasięgu naziemnych urządzeń nawigacyjnych PBN Nawigacja oparta na charakterystykach - na wymaganiach charakterystyk dla statków powietrznych operujących po trasie ATS, zgodnie z procedurą podejścia według przyrządów lub w wyznaczonej przestrzeni powietrznej

27 PBN trzeci poziom w rozwoju nawigacji, przejście od danych sensorowych do utrzymywanie zdefiniowanych parametrów;

28 CHARAKTERYSTYK NAWIGACJI DOKŁADNOŚCIOWEJ - PBN nawigacja dokładnościowa PBN - oparta na wymaganych wartościach parametrów: dokładność, wiarygodność, dostępność, ciągłość w zależności od etapu lotu

29 SHERPA Project (Support ad-hoc to Eastern Region Pre-operational in GNSS) SHERPA-PANSA-NMA-D11EP EGNOS POLAND MAKET ANALYSIS SHERPA-PANSA-NSR-D21EP Polish National Scenario Report SHERPA-PANSA-ENIP-D22EP EGNOS National Implementation Plan

30 Kwiecień 2013 opublikowanie w AIP Polska procedury RNAV GNSS

31 BUSINESS CASE niezbędnym elementem; SAFETY CASE niezbędnym elementem; 31

32 Porównanie danych ULC oraz ICAO - informacje różnią się między sobą.

33

34

35

36

37

38

39

40 Implementacja zalecanych w PBN procedur tylko podczas podejścia pojedynczego statku powietrznego do lądowania: skraca drogę o 4 nautyczne mile (podczas lotu o 8 nm: start i lądowanie) i czas o 3 minuty; redukuje zużycie paliwa o 82,7 kg (~ 104 litry); Urząd Lotnictwa Cywilnego, Departament Techniki Lotniczej, Wydział Ochrony Środowiska Emisja spalin z silników lotniczych , podaje, że: - współczesny silnik lotniczy spala 1 kg paliwa w 3,5 kg tlenu i wytwarza spaliny: 3,16 kg dwutlenku węgla (CO 2 ); 1,29 kg wody (H 2 O); 0,6 g tlenku węgla (CO); 15 g tlenków azotu (NOx); 0,8 g dwutlenku siarki (SO 2 ), poniżej 0,01 g nie spalonych węglowodorów (CHx); 0,01 0,03 g sadzy, wynikające korzyści są oczywiste; - w lotnictwie cywilnym zużycie 80% a wojsko ok. 20% spalanego paliwa lotniczego; - paliwo do silników odrzutowych - nafta lotnicza, stanowi ok. 98% paliwa spalanego w lotnictwie; - w lotniczych silnikach tłokowych produkty spalania benzyny lotniczej to: tlenek węgla, tlenki azotu, węglowodory, aldehydy, dwutlenek siarki, cząsteczki sadzy i szereg innych, powstających w nieznacznych ilościach z domieszek do paliwa, jak np. ołów (np. w silnikach Cessna 152/182 z 1 kg benzyny Avgas powstaje 3,05 kg dwutlenku węgla a średnie zużycie paliwa to 20 i 40 litrów na godzinę;

41 - pomiary spalin prowadzone na ziemi, w hamowni, odpowiadają cyklowi startu do wysokości 915 m (3000 feet) i lądowania z tej wysokości - LTO (The Landing/Take-Off cycle) a wzorcowy cykl LTO składa się z faz: 1. Start 2. Wznoszenie początkowe 3. Podejście do lądowania 4. Kołowanie/bieg jałowy

42 Pracujący w zakresie startowym i w fazie początkowego wznoszenia silnik odrzutowy: a) CFM56-3C-1(B737) spala ok. 1 kg paliwa/sekundę; b) nowoczesny silnik Trent 1000 (B787) spala 2 kg paliwa/sekundę czyli w 3 minuty (180), spalą odpowiednio: a) 180 kg * 3,4 = 612 kg b) 360 kg * 3,4 = 1224 kg operacji MPL Kraków 2015 wystarczy pomnożyć przez 3 minuty pomnożyć przez 3,4 kg tlenu..

43 W roku 2014 wykonano w Polsce operacji lotniczych (starty, lądowania) a straty wynikające z powodu nie funkcjonowania w naszym kraju GNSS tylko podczas podejść do lądowania to dodatkowe: zużycie ton paliwa, ton tlenu dodatkowa emisja ton CO 2 (opracowanie ULC na podstawie informacji uzyskanych z portów lotniczych, Warszawa 2015).

44 GLOBALNA STANDARYZACJA I HARMONIZACJA ADS, CPDLC dla LOTÓW TRASOWYCH RNP 4/30 RNP1 RNP1 ADS, CPDLC, RNP4 Controller Pilot Data Link Communications (CPDLC) Required Navigation Performance (RNP)

45 Ochrona środowiska Efektywność kosztowa Bezpieczeństwo Pojemność

46 Spodziewane zyski z wdrożenia GNSS Sfera operacyjna Sfera bezpieczeństwa Sfera ekonomiczna Sfera środowiskowa Globalny zasięg i powszechny dostęp Większa elastyczność wyboru trasy Mniejsze minima operacyjne dla lotnisk Dodatkowe źródło informacji nawigacyjnej Możliwa do zastosowania tam, gdzie nie ma możliwości zapewnienia klasycznych pomocy nawigacyjnych Tania bo nie wymagająca dodatkowej infrastruktury naziemnej Przyjazna dla środowiska (paliwo, czas lotu, hałas Do zastosowania we wszystkich fazach lotu

47 KONKLUZJA

48 TEAM Together Everyone Achieve More

49 Centrum jednostka pozawydziałowa

50 INTEGRACJA/SYNERGIA CENTRUM OŚRODKI SZKOLENIOWE UCZELNIE BIZNES SZKOŁY ŚREDNIE

51 14 października 2011, Paryż, Francja pierwsze spotkanie w ramach Sieci Organizacji Szkoleniowych ECAC - ECAC Network of Training Organisations. Niezwykle ważne wydarzenie w branży lotniczej, w którym ze strony polskiej uczestniczą jedynie dwa ośrodki: Centrum PŚ oraz Politechnika Rzeszowska. (źródło: ral_information/netwo rk_training_organisati ons_1st

52 Rozwoju Urzędy Transportu Podstawowe zbiory informacji Badania Wypa System Dobrych Praktyk Rejestr Aktów Transportowych Rozwiązania biznesowe Administrator e Komisje Wypadkowe 52

53 Model Platformy Bezpieczeństwa Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju Urzędy Transportu Państwowe Komisje Badania Wypadków System Dobrych Praktyk Rejestr Aktów Transportowych Rozwiązania biznesowe Administrator Uczelnie/Jednostki Badawcze Warsztat Utrzymaniowe Komisje Wypadkowe Podmiot Odpowiedzialny za Utrzymanie Przewoźnicy Zarządcy Infrastruktury Wybrane Informacje Alerty Bezpieczeństwa Wymagania Prawne Informacje o zdarzeniach istotnych 53

54 RPAS Team Zespół ds. Bezpilotowych Statków Powietrznych Centrum Kształcenia Kadr Lotnictwa Cywilnego Europy Środkowo Wschodniej Data utworzenia RPASteam: Zgoda JM Rektora Politechniki Śląskiej z dnia

55 Lataliśmy dla: - KMP w Bielsku-Białej (akcja poszukiwawczo-ratownicza) - Wojewódzkiego Inspektoratu Transportu Drogowego w Katowicach; - Komendy Wojewódzkiej Policji w Katowicach; - V Komisariatu Policji w Nikiszowcu; - Międzynarodowego Portu Lotniczego Katowice w Pyrzowicach; - Urzędu Transportu Kolejowego; - Wydziału Transportu monitorowanie natężenia ruchu - autostrada A4; - Komenda Powiatowa w Tarnowskich Górach. Posterunek w Zbrosławicach Badania własne: loty nocą z termowizją, nad zbiornikami wodnymi; Badania własne: w terenie kolejowym Ligota, Katowice, Mikołów; Szczebrzeszyn i Zamość; Wykonaliśmy wiele lotów próbnych, testów oprogramowania oraz sprzętu. Znamy mocne i słabe strony platform bezzałogowych statków powietrznych. Posiadamy stosowne uprawnienia i zezwolenia na wykonywanie zadań w polskiej 55 przestrzeni powietrznej. Prowadzimy szkolenia i badania.

56

57

58 V Śląsko-Zagłębiowski Piknik Modelarski w Bobrownikach; pokaz dronowy i wyścigi dronowe dla dzieci; RPAS TEAM na Beskidzkim Tygodniu Mobilności w Bielsku-Białej, (NOWE MIASTO ul. Legionów 26-28). Od godz. 10 prezentowano możliwości BSP; "Szanse i zagrożenia dla biznesu dronowego: kierunki rozwoju, regulacje, badania", DroneTech 1st Meeting, pokaz drona, występ członków RPAS TEAM jako prelegentów, RPAS TEAM, Centrum i Katedra partnerami wydarzenia i organizatorem seminarium, Pokaz dronowy RPAS Team dla Zespołu Szkół w Wojkowicach, okolicznościowy wykład "Czynnik ludzki, SMS, drony w policji fanaberia czy konieczność?" podczas finału trzeciej edycji Ogólnopolskiego Konkursu Policjant Służby Kryminalnej Roku 2017 w Szkole Policji w Pile 58

59

60 Propozycje Europejskiej Agencji Bezpieczeństwa Lotniczego ws. dronów: Kategoria otwarta (niskie ryzyko): bezpieczeństwo zapewniane jest poprzez ograniczenia dotyczące wysokości i masy i spełnianie minimum zasad, geofencing. Za egzekwowanie przepisów odpowiedzialna będzie przede wszystkim policja. CAT A0: Zabawki i minidrony < 1 kg CAT A1: Bardzo małe drony < 4 kg CAT A2: Małe drony < 25 kg Kategoria szczególna (średnie ryzyko): zezwolenie wydawane przez krajowy nadzór lotniczy (ULC). Loty mogą być wykonywane przy użyciu dronów posiadających certyfikat lub inny rodzaj zezwolenia. Środki ograniczające ryzyko wymienione są w instrukcji operacyjnej. Kategoria certyfikowana (wysokie ryzyko): wymogi porównywalne z wymogami obowiązującymi w przypadku załogowych statków powietrznych. Nadzór sprawowany przez krajowy nadzór lotniczy (ULC, także PAŻP). Należy zapewnić zdatność statku powietrznego do lotu i jego zgodność z normami środowiskowymi, tak samo, jak ma to obecnie miejsce w przypadku lotnictwa załogowego. 60

61 Aplikacja jest świetnym źródłem wiedzy nt. bezpieczeństwa lotu Antoni Odrobina, "DRONE safety checklist" Bardzo fajna i przydatna ( ) Idea słuszna. zgodna z międzynarodowymi zalecaniami ICAO Cir 328 Forum Unmanned Aircraft Systems (UAS) zgodna z Manual on Remotely Piloted Aircraft Systems (RPAS) czyli Doc Zgodna z Załącznikiem 19 ICAO "Safety Management Systems" i ICAO Doc 9859 "Safety Management Manual". Stanowi ważną pozycję wśród dla urządzeń aplikacji mobilnych z systemem Android 1.6 mobilnych dla niemal każdego lista kontrolna ukaże się w najbliższym numerze operatora BSP w Polsce. Magazynu Ważna tu jest Drony na pewno inicjatywa, pomysł i zajmuje 1,5 MB prostota wykonania info.dron.pl/drone-safety-checklist- Jest bezpłatna! czyli-polska-aplikacja-na-urzadzenia- mobilne-wspomagajaca-prace- operatora-drona/ "Dla bezpieczeństwa i dobrej zabawy startuj zawsze po sprawdzeniu listy kontrolnej" 61

62 Zamiast podsumowania propozycje Szkolenia z zakresu nowych przepisów, prawa dronowego, Badania dronem (z użyciem termowizji), Szkolenia z zakresu czynnika ludzkiego psychologia lotnicza Zarządzanie bezpieczeństwem - SMS, ochrona lotnictwa cywilnego, szkolenia kaskadowe,

63 Model centrum zarządzania kryzysowego w oparciu o systemy satelitarne i bezpilotowe statki powietrzne POŁĄCZENIA URZĘDY, ADMINISTRACJA ZEWNĘTRZNE POLICJA OCHRONA ŚRODOWISKA UŻYTKOWNIK STRAŻ POŻARNA 63

64

65 Materiały źródłowe [1] ICAO Technical Manual, ICAO Doc. 9705, [2] ICAO Doc. 9896, [3] Główny Geodeta Kraju, Zalecenia techniczne geodezyjnych pomiarów satelitarnych GNSS., s. 4, 2011, [4] Performance-Based Navigation (PBN) implementation in the European Air Traffic Management Network (EATMN), Notice of Proposed Amendment , RMT , EASA, [5] Doc PBN Manual, [6] Doc Global Aviation Safety Plan (GASP), ICAO, Second Edition, 2016 [7] Doc 9750 Global Air Navigation Plan. (GANP) , ICAO Fifth Edition [8] Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej, wszystkie z [9] Rzeczpospolita Lotnictwo potrzebuje 23 tys. pracowników w ciągu 5 lat, [10] Communication from the Commission to the Council, The European Parliament, The European Economic and Social Committee and The Committee of the Regions. An action plan for airport capacity, efficiency and safety in Europe. Brussels, 2007.

66 Andrzej Fellner Dyrektor Centrum Kształcenia Kadr Lotnictwa Cywilnego Europy Środkowo - Wschodniej Politechniki Śląskiej

Spotkanie inaugurujące projekt Direct AiR Transport (DART), 18 kwietnia 2016 Instytut Lotnictwa Warszawia. Eurocontrol - NATMC - 11/11/03-1

Spotkanie inaugurujące projekt Direct AiR Transport (DART), 18 kwietnia 2016 Instytut Lotnictwa Warszawia. Eurocontrol - NATMC - 11/11/03-1 Spotkanie inaugurujące projekt Direct AiR Transport (DART), 18 kwietnia 2016 Instytut Lotnictwa Warszawia Eurocontrol - NATMC - 11/11/03-1 DOŚWIADCZENIE Eurocontrol - NATMC - 11/11/03-2 POLITECHNIKA ŚLĄSKA

Bardziej szczegółowo

EWOLUCJA NAWIGACJI POWIETRZNEJ DETERMINUJE ROZWÓJ TRANSPORTU LOTNICZEGO

EWOLUCJA NAWIGACJI POWIETRZNEJ DETERMINUJE ROZWÓJ TRANSPORTU LOTNICZEGO PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 119 Transport 2017 Andrzej Fellner Politechnika Śląska, Centrum Kształcenia Kadr Lotnictwa Cywilnego Europy Środkowo - Wschodniej EWOLUCJA NAWIGACJI POWIETRZNEJ

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIE I ROZWIĄZANIA STOSOWANE W WOJSKOWEJ SŁUŻBIE RUCHU LOTNICZEGO. płk Paweł BRATKOWSKI

TECHNOLOGIE I ROZWIĄZANIA STOSOWANE W WOJSKOWEJ SŁUŻBIE RUCHU LOTNICZEGO. płk Paweł BRATKOWSKI TECHNOLOGIE I ROZWIĄZANIA STOSOWANE W WOJSKOWEJ SŁUŻBIE RUCHU LOTNICZEGO płk Paweł BRATKOWSKI SINGLE EUROPEAN SKY Inicjatywa Single European Sky (SES) docelowo ma doprowadzić do utworzenia jednolitego

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa... 11

Spis treści. Przedmowa... 11 Spis treści Przedmowa.... 11 Nowe trendy badawcze w ruchu lotniczym. Zagadnienia wstępne... 13 I. Ruch lotniczy jako efekt potrzeby komunikacyjnej pasażera.... 13 II. Nowe środki transportowe w ruchu lotniczym....

Bardziej szczegółowo

PODEJŚCIA DO LĄDOWANIA APV SBAS NA LOTNISKACH W FIR WARSZAWA

PODEJŚCIA DO LĄDOWANIA APV SBAS NA LOTNISKACH W FIR WARSZAWA PODEJŚCIA DO LĄDOWANIA APV SBAS NA LOTNISKACH W FIR WARSZAWA PIOTR CZEŚNIK piotr.czesnik@pansa.pl Kierownik Działu Projektowania Procedur i Analizy Przeszkód Lotniczych RYS HISTORYCZNY WDROŻEŃ PROCEDUR

Bardziej szczegółowo

Działania PAśP w obszarze wdroŝenia nawigacji GNSS w lotnictwie cywilnym

Działania PAśP w obszarze wdroŝenia nawigacji GNSS w lotnictwie cywilnym Działania PAśP w obszarze wdroŝenia nawigacji GNSS w lotnictwie cywilnym Tomasz Woźniak tel.: +48 22 574 53 80 e-mail: t.wozniak@pansa.pl ZAGADNIENIA 1. PAśP i jego misja 2. Zalety nawigacji GNSS 3. Działania

Bardziej szczegółowo

NAWIGACJA OBSZAROWA ORAZ OSIĄGI SYSTEMÓW GNSS/EGNOS JAKO PODSTAWA DO POPRAWY POZYCJONOWANIA, SEPARACJI ORAZ WZROSTU POJEMNOŚCI LOTNISKA

NAWIGACJA OBSZAROWA ORAZ OSIĄGI SYSTEMÓW GNSS/EGNOS JAKO PODSTAWA DO POPRAWY POZYCJONOWANIA, SEPARACJI ORAZ WZROSTU POJEMNOŚCI LOTNISKA Krzysztof Banaszek Polska Agencja Żeglugi Powietrznej NAWIGACJA OBSZAROWA ORAZ OSIĄGI SYSTEMÓW GNSS/EGNOS JAKO PODSTAWA DO POPRAWY POZYCJONOWANIA, SEPARACJI ORAZ WZROSTU POJEMNOŚCI LOTNISKA Streszczenie:

Bardziej szczegółowo

NAWIGACJA GNSS PROCEDURY. Warszawa, MARZEC 2013 r.

NAWIGACJA GNSS PROCEDURY. Warszawa, MARZEC 2013 r. NAWIGACJA GNSS PROCEDURY Warszawa, MARZEC 2013 r. PROCEDURY NPA RNAV GNSS Wdrożenie nieprecyzyjnych procedur podejścia do lądowania RNAV (GNSS), planowane zgodnie z cyklem AIRAC w dniu 04.04.2013, obejmuje:

Bardziej szczegółowo

Analiza metod SIS i koncepcja ich wykorzystania podczas podejścia do lądowania według GNSS. Krzysztof Banaszek

Analiza metod SIS i koncepcja ich wykorzystania podczas podejścia do lądowania według GNSS. Krzysztof Banaszek Analiza metod SIS i koncepcja ich wykorzystania podczas podejścia do lądowania według GNSS. Krzysztof Banaszek Chełm, 15.02.2005 Zakres prezentacji Wymagania ICAO dla systemów GNSS Wymagania ICAO dla poszczególnych

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE)

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 26.7.2018 L 189/3 ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2018/1048 z dnia 18 lipca 2018 r. ustanawiające wymogi dotyczące korzystania z przestrzeni powietrznej i procedury operacyjne dotyczące

Bardziej szczegółowo

Jednolita Europejska Przestrzeń Powietrzna. Sesja INFORMS - Warszawa 18.09.2012

Jednolita Europejska Przestrzeń Powietrzna. Sesja INFORMS - Warszawa 18.09.2012 Sesja INFORMS - Warszawa 18.09.2012 Geneza i przyczyny powstania inicjatywy Lata 1975 2000 - ruch lotniczy zwiększył się prawie trzykrotnie Lata 1997-1999 - Komisja Europejska rozpoczęła analizy wzrostu

Bardziej szczegółowo

Hałas statków powietrznych 2. Emisje z silników statków powietrznych. Ochrona środowiska

Hałas statków powietrznych 2. Emisje z silników statków powietrznych. Ochrona środowiska 2 Lata 60-te XX wieku - wzrost zainteresowania problemami ochrony w sąsiedztwie lotnisk 1971 - uchwalenie przez Radę ICAO międzynarodowych norm i zalecanych metod postępowania w zakresie hałasu lotniczego

Bardziej szczegółowo

w ramach eksperymentalnych podejść RNAV EGNOS/GNSS

w ramach eksperymentalnych podejść RNAV EGNOS/GNSS Lotnicza walidacja procedur LPV w ramach eksperymentalnych podejść RNAV EGNOS/GNSS Andrzej Fellner Henryk Jafernik Paweł Trómiński Konferencja Komisji Geodezji Satelitarnej Komitetu Badao Kosmicznych i

Bardziej szczegółowo

NAWIGACJA GNSS MAPY PROCEDUR RNAV GNSS. Warszawa, 2015 r.

NAWIGACJA GNSS MAPY PROCEDUR RNAV GNSS. Warszawa, 2015 r. NAWIGACJA GNSS MAPY PROCEDUR RNAV GNSS Warszawa, 2015 r. PROCEDURY RNAV GNSS Procedury podejścia RNAV GNSS do minimów LNAV dla większości lotnisk kontrolowanych zostały wdrożone operacyjnie zgodnie z cyklem

Bardziej szczegółowo

Drugi Przegląd Bezzałogowych Systemów Latających Zagadnienia prawno formalne oraz wymagania przepisów ATM/CNS Warszawa, r.

Drugi Przegląd Bezzałogowych Systemów Latających Zagadnienia prawno formalne oraz wymagania przepisów ATM/CNS Warszawa, r. Drugi Przegląd Bezzałogowych Systemów Latających Zagadnienia prawno formalne oraz wymagania przepisów ATM/CNS Warszawa, 18.03.2013 r. Zakres prezentacji 1. Zadania PAŻP, Wizja i Misja. 2. Ruch lotniczy

Bardziej szczegółowo

Plan poprawy skuteczności działania oraz projekty realizowane w ramach SESAR jako narzędzia wdrażania pakietu SES II

Plan poprawy skuteczności działania oraz projekty realizowane w ramach SESAR jako narzędzia wdrażania pakietu SES II Plan poprawy skuteczności działania oraz projekty realizowane w ramach SESAR jako narzędzia wdrażania pakietu SES II Krzysztof Banaszek Prezes PAŻP Wrocław, 19-20.05.2011 r. PAŻP / PANSA Agencja jest państwową

Bardziej szczegółowo

PRZYGOTOWANIE, PRZEKAZANIE I PUBLIKACJA W AIP INFORMACJI AIS DOT

PRZYGOTOWANIE, PRZEKAZANIE I PUBLIKACJA W AIP INFORMACJI AIS DOT PRZYGOTOWANIE, PRZEKAZANIE I PUBLIKACJA W AIP INFORMACJI AIS DOT. MAŁYCH LOTNISK ORAZ WYMOGI DOTYCZĄCE OPERATÓW PRZESZKÓD NIEZBĘDNYCH DLA PRAWIDŁOWYCH PUBLIKACJI AIS/AIM ORAZ OPRACOWANIA PROCEDUR PODEJŚCIA

Bardziej szczegółowo

RYZYKO OPERACJI LOTNISKOWYCH A DOKŁADNOŚĆ POZYCJONOWANIA (RNP)

RYZYKO OPERACJI LOTNISKOWYCH A DOKŁADNOŚĆ POZYCJONOWANIA (RNP) 4-2009 PROBLEMY EKSPLOATACJI 71 Krzysztof BANASZEK PAŻP / PANSA Warszawa Marek MALARSKI Politechnika Warszawska RYZYKO OPERACJI LOTNISKOWYCH A DOKŁADNOŚĆ POZYCJONOWANIA (RNP) Słowa kluczowe Ruch lotniczy,

Bardziej szczegółowo

U-Space: trzeci wymiar miasta UE samorządy drony

U-Space: trzeci wymiar miasta UE samorządy drony U-Space: trzeci wymiar miasta UE samorządy drony AWARDED W prezentowanej koncepcji chodzi przede wszystkim o uprzemysłowienie dziedziny (dziesiątki tysięcy lotów dziennie) a nie realizację jednostkowych

Bardziej szczegółowo

Obowiązek szkolenia kadry lotniczej

Obowiązek szkolenia kadry lotniczej Obowiązek szkolenia kadry lotniczej Dr hab. inż. nawig. Andrzej Fellner Politechnika Śląska, dr Piotr Uchroński Międzynarodowy Port Lotniczy w Katowicach Krosno, 15.06.2018r. Lotnisko - podlega obowiązkowej

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0258/36. Poprawka. Peter Liese w imieniu grupy PPE

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0258/36. Poprawka. Peter Liese w imieniu grupy PPE 8.9.2017 A8-0258/36 36 Artykuł 1 akapit 1 punkt -1 a (new) Dyrektywa 2003/87/WE Artykuł 3 d ustęp 2 Tekst obowiązujący 2. Od dnia 1 stycznia 2013 r. odsetek przydziałów rozdzielany w drodze sprzedaży aukcyjnej

Bardziej szczegółowo

LOTNISKO Rozwój infrastruktury PAŻP na tle ruchu lotniczego w 2010 i perspektywy na kolejne lata

LOTNISKO Rozwój infrastruktury PAŻP na tle ruchu lotniczego w 2010 i perspektywy na kolejne lata LOTNISKO 2011 Rozwój infrastruktury PAŻP na tle ruchu lotniczego w 2010 i perspektywy na kolejne lata Krzysztof Banaszek Prezes PAŻP Warszawa, 16.02.2011 r. Zagadnienia 1. Misja / Wizja PAŻP. 2. Operacje

Bardziej szczegółowo

ZAŁĄCZNIK 8. ECAC, EUROCONTROL, ECIP / LCIP Polska. Analiza dokumentów międzynarodowych dotyczących LUN

ZAŁĄCZNIK 8. ECAC, EUROCONTROL, ECIP / LCIP Polska. Analiza dokumentów międzynarodowych dotyczących LUN ECAC, EUROCONTROL, ECIP / LCIP Polska Na podstawie ujednoliconej Konwencji EUROCOTROL, w celu ustanowienia jednolitego europejskiego systemu zarządzania przestrzenią powietrzną Umawiające się Strony, dla

Bardziej szczegółowo

Systemy przyszłościowe. Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej

Systemy przyszłościowe. Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej Systemy przyszłościowe Global Navigation Satellite System Globalny System Nawigacji Satelitarnej 1 GNSS Dlaczego GNSS? Istniejące systemy satelitarne przeznaczone są do zastosowań wojskowych. Nie mają

Bardziej szczegółowo

System zarządzania bezpieczeństwem SMS

System zarządzania bezpieczeństwem SMS System zarządzania bezpieczeństwem SMS Poziom globalny (ogólnoświatowy) ICAO Poziom regionalny (europejski) Parlament Europejski i Rada Europy oraz Rozporządzenia Komisji Europejskiej i EUROCONTROL Poziom

Bardziej szczegółowo

SESAR. Systemy zarządzania ruchem lotniczym. Wykład 5 dr inż. Anna Kwasiborska

SESAR. Systemy zarządzania ruchem lotniczym. Wykład 5 dr inż. Anna Kwasiborska Systemy zarządzania ruchem lotniczym Wykład 5 dr inż. Anna Kwasiborska SESAR Single European Sky ATM Research Jednolity europejski system zarządzania ruchem lotniczym nowej generacji Podstawy systemu centralny

Bardziej szczegółowo

Wdrożenie procedur podejścia GNSS na lotniskach General Aviation

Wdrożenie procedur podejścia GNSS na lotniskach General Aviation Wdrożenie procedur podejścia GNSS na lotniskach General Aviation Biuro Przygotowania Operacyjnego Dział Projektowania Procedur i Analizy Przeszkód Lotniczych Krosno, 2018-06-15 Zagadnienia 1. Co to jest

Bardziej szczegółowo

RPAS Team. Bezzałogowe statki powietrzne jako narzędzie wsparcia służb lotniskowych

RPAS Team. Bezzałogowe statki powietrzne jako narzędzie wsparcia służb lotniskowych RPAS Team Bezzałogowe statki powietrzne jako narzędzie wsparcia służb lotniskowych Radosław Fellner Centrum Kształcenia Kadr Lotnictwa Cywilnego Europy Środkowo Wschodniej wraz z upowszechnieniem dronów,

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie systemu EGNOS w nawigacji lotniczej w aspekcie uruchomienia serwisu Safety-of-Life

Wykorzystanie systemu EGNOS w nawigacji lotniczej w aspekcie uruchomienia serwisu Safety-of-Life UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI w Olsztynie Wydział Geodezji i Gospodarki Przestrzennej Katedra Geodezji Satelitarnej i Nawigacji Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie Wykorzystanie systemu

Bardziej szczegółowo

Lotniska lokalne jako baza dla firm serwisowych, przewoźników lotniczych i szkół lotniczych. Krzysztof Pawełek P.P.H.U. Royal-Star

Lotniska lokalne jako baza dla firm serwisowych, przewoźników lotniczych i szkół lotniczych. Krzysztof Pawełek P.P.H.U. Royal-Star Lotniska lokalne jako baza dla firm serwisowych, przewoźników lotniczych i szkół lotniczych. Krzysztof Pawełek P.P.H.U. Royal-Star I. ROLA LOKALNYCH LOTNISK Sieć portów lotniczych oraz lotnisk lokalnych

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie ruchem lotniczym a ochrona klimatu globalnego. Perspektywa PAśP. Warszawa

Zarządzanie ruchem lotniczym a ochrona klimatu globalnego. Perspektywa PAśP. Warszawa Zarządzanie ruchem lotniczym a Ochrona Klimatu Globalnego Perspektywa PAśP Warszawa 16.11.2009 Misja PAśP* Świadczenie wysokiej jakości usług związanych z zarządzaniem ruchem lotniczym, przyjaznych dla

Bardziej szczegółowo

KARTA CHARAKTERYSTYKI PROFILU DYPLOMOWANIA

KARTA CHARAKTERYSTYKI PROFILU DYPLOMOWANIA POLITECHNIKA KRAKOWSKA Instytut Inżynierii Drogowej i Kolejowej Studia stacjonarne I stopnia kierunek TRANSPORT KARTA CHARAKTERYSTYKI PROFILU DYPLOMOWANIA Nazwa profilu: Transport lotniczy Specyfika profilu:

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Projekt ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR.../2010. z dnia [...]

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Projekt ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR.../2010. z dnia [...] KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia [ ] r. Projekt ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR.../2010 z dnia [...] ustanawiające wspólne wymagania dotyczące korzystania z przestrzeni powietrznej oraz procedury

Bardziej szczegółowo

Przepisy unijne status, główne założenia

Przepisy unijne status, główne założenia Magdalena Ostrihansky Departament Spraw Międzynarodowych Urząd Lotnictwa Cywilnego Warszawa, dnia 4 lipca 2019 r. Przepisy unijne status, główne założenia Hierarchia aktów prawnych prawo polskie Konstytucja

Bardziej szczegółowo

Globalny monitoring na rzecz środowiska i bezpieczeństwa (GMES) Anna Badurska 12 czerwca 2008

Globalny monitoring na rzecz środowiska i bezpieczeństwa (GMES) Anna Badurska 12 czerwca 2008 Globalny monitoring na rzecz środowiska i bezpieczeństwa (GMES) status wdrożenia w kontekście usług downstream i możliwych modeli biznesowych Anna Badurska 12 czerwca 2008 GMES = Global Monitoring for

Bardziej szczegółowo

Projekt System Transportu Małymi Samolotami (STMS) Sylwester Wyka, Andrzej Iwaniuk, Krzysztof Piwek INSTYTUT LOTNICTWA

Projekt System Transportu Małymi Samolotami (STMS) Sylwester Wyka, Andrzej Iwaniuk, Krzysztof Piwek INSTYTUT LOTNICTWA Projekt System Transportu Małymi Samolotami (STMS) Sylwester Wyka, Andrzej Iwaniuk, Krzysztof Piwek INSTYTUT LOTNICTWA Wyższy Cel Społeczny Zwiększenie Promienia Dziennego Działania Jednostki System Transportu

Bardziej szczegółowo

EKSPLOATACJA STATKÓW LATAJĄCYCH. WYKŁAD 20 MARCA 2012 r. dr inż. Kamila Kustroń

EKSPLOATACJA STATKÓW LATAJĄCYCH. WYKŁAD 20 MARCA 2012 r. dr inż. Kamila Kustroń POLITECHNIKA WARSZAWSKA Wydział Mechaniczny Energetyki i Lotnictwa EKSPLOATACJA STATKÓW LATAJĄCYCH WYKŁAD 20 MARCA 2012 r. dr inż. Kamila Kustroń 6, 13, 20 marca: Własności i właściwości eksploatacyjne:

Bardziej szczegółowo

PAŻP wobec wyzwań UEFA EURO 2012

PAŻP wobec wyzwań UEFA EURO 2012 PAŻP wobec wyzwań UEFA EURO 2012 Jarosław Niewiński Warszawa, 10.12.2010 UEFA EURO 2012 z perspektywy PAŻP q Przewidywany tymczasowy ponadplanowy wzrost ruchu lotniczego w FIR EPWW q Peak hours q Dodatkowo

Bardziej szczegółowo

wykonywania operacji z użyciem dronów w Europie

wykonywania operacji z użyciem dronów w Europie Propozycja opracowania wspólnych zasad dotyczących wykonywania operacji z użyciem dronów w Europie easa.europa.eu/drones september 2015 w Europie PAGE 2 Explained in a few words: Dokument EASA A NPA 2015-10:

Bardziej szczegółowo

Sektor Lotniczy a Pakiet Klimatyczny. Ruch lotniczy i Przestrzeń Powietrzna

Sektor Lotniczy a Pakiet Klimatyczny. Ruch lotniczy i Przestrzeń Powietrzna Sektor Lotniczy a Pakiet Klimatyczny Ruch lotniczy i Przestrzeń Powietrzna Warszawa 06.05.2010 PAŻP Agencja jest państwową osobą prawną powołaną od 01.04.2007 r. na bazie ustawy określającej zadania. Misja

Bardziej szczegółowo

Wszechstronna analiza możliwości przekształcenia lotniska sportowego w Gliwicach w lotnisko biznesowe

Wszechstronna analiza możliwości przekształcenia lotniska sportowego w Gliwicach w lotnisko biznesowe Wszechstronna analiza możliwości przekształcenia lotniska sportowego w Gliwicach w lotnisko biznesowe Anna Włodarczak Miasto Gliwice Konferencja końcowa projektu, Wrocław, 4 października 2011 www.viaregiaplus.eu

Bardziej szczegółowo

PRZEDSIĘWZIĘCIA MORSKIE W KRAJOWYM PROGRAMIE KOSMICZNYM

PRZEDSIĘWZIĘCIA MORSKIE W KRAJOWYM PROGRAMIE KOSMICZNYM PRZEDSIĘWZIĘCIA MORSKIE W KRAJOWYM PROGRAMIE KOSMICZNYM Bogdan Wiszniewski Polska Agencja Kosmiczna Gdańsk, 20.11.2018 PLAN PREZENTACJI Wyzwania Zakres działań Oczekiwania Propozycje (kosmicznych) przedsięwzięć

Bardziej szczegółowo

Konferencja "Perspektywy rozwoju Polskich Portów Lotniczych" Warszawa, 17 lutego 2010 r.

Konferencja Perspektywy rozwoju Polskich Portów Lotniczych Warszawa, 17 lutego 2010 r. Konferencja "Perspektywy rozwoju Polskich Portów Lotniczych" Warszawa, 17 lutego 2010 r. Z dniem 1 kwietnia 2007 r., na mocy Ustawy z dnia 8 grudnia 2006 r., Polska Agencja Żeglugi Powietrznej stała się

Bardziej szczegółowo

OPINIA nr 05/2007 EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO

OPINIA nr 05/2007 EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO OPINIA nr 05/2007 EUROPEJSKIEJ AGENCJI BEZPIECZEŃSTWA LOTNICZEGO w sprawie możliwości zmiany rozporządzenia (WE) nr 1702/2003 w odniesieniu do zasad wykonawczych dla certyfikacji statków powietrznych i

Bardziej szczegółowo

BEZZAŁOGOWE STATKI POWIETRZNE DRONY

BEZZAŁOGOWE STATKI POWIETRZNE DRONY BEZZAŁOGOWE STATKI POWIETRZNE DRONY Bezzałogowe statki powietrzne (ang. unmanned aerial vehicle UAV) Bezzałogowy systemem latający ( (ang. unmanned aerial system UAS) System zdalania pilotowanych statków

Bardziej szczegółowo

GNSS, DOC 10 10, , 11, 15, DOC 9674 WGS-84

GNSS, DOC 10 10, , 11, 15, DOC 9674 WGS-84 NAWIGACJA GNSS PRZEPISY DOC 9849 GNSS Manual zawiera informacje związane z aspektami wdrożeniowymi GNSS. Podręcznik opisujący jak wdrożyć operacje GNSS. Aneks 10 Telekomunikacja lotnicza, tom I Pomoce

Bardziej szczegółowo

Wspólne Europejskie Niebo

Wspólne Europejskie Niebo Wspólne Europejskie Niebo Single European Sky (SES) Marta Andrukiewicz Plan prezentacji Wstęp: jednolity rynek transportowy System kontroli lotów w Europie i jego problemy Propozycje rozwiązań: SES i SES2

Bardziej szczegółowo

POPRAWKI PL Zjednoczona w różnorodności PL 2010/2208(INI) Projekt opinii Norbert Glante (PE v01-00)

POPRAWKI PL Zjednoczona w różnorodności PL 2010/2208(INI) Projekt opinii Norbert Glante (PE v01-00) PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Komisja Przemysłu, Badań Naukowych i Energii 15.12.2010 2010/2208(INI) POPRAWKI 1-12 Norbert Glante (PE452.612v01-00) Zastosowania w transporcie globalnych systemów nawigacji

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA LOTNICTWA CYWILNEGO W UNII EUROPEJSKIEJ

ORGANIZACJA LOTNICTWA CYWILNEGO W UNII EUROPEJSKIEJ POLITECHNIKA ŚLĄSKA Wydział Transportu STUDIA PODYPLOMOWE DWUSEMESTRALNE ORGANIZACJA LOTNICTWA CYWILNEGO W UNII EUROPEJSKIEJ Katowice, luty 2010 r. PLAN NAUCZANIA PROGRAM STUDIÓW PODYPLOMOWYCH ORGANIZACJA

Bardziej szczegółowo

EKSPERTYZA OPRACOWANA W RAMACH STRATEGII ROZWOJU SYSTEMU TRANSPORTU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO

EKSPERTYZA OPRACOWANA W RAMACH STRATEGII ROZWOJU SYSTEMU TRANSPORTU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO 1 EKSPERTYZA DOTYCZĄCA TRANSPORTU LOTNICZEGO OPRACOWANA W RAMACH STRATEGII ROZWOJU SYSTEMU TRANSPORTU WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO Ekspert: prof. nadzw. dr hab. inż. nawig. Andrzej FELLNER Katowice 2011 2 Opracowano

Bardziej szczegółowo

Rola transportu lotniczego w transporcie intermodalnym

Rola transportu lotniczego w transporcie intermodalnym TRANSPORT INTERMODALNY TRENDY POLSKIE Rola transportu lotniczego w transporcie intermodalnym dr Andrzej Iwaniuk Definicje Transport multimodalny - przewóz osób lub towarów, przy użyciu dwóch lub więcej

Bardziej szczegółowo

Rozwój Lotnisk w Małopolsce stymulatorem dalszego rozwoju Małopolski korzyści i utrudnienia

Rozwój Lotnisk w Małopolsce stymulatorem dalszego rozwoju Małopolski korzyści i utrudnienia Rozwój Lotnisk w Małopolsce stymulatorem dalszego rozwoju Małopolski korzyści i utrudnienia Kierunki rozwoju lotnisk w Polsce zarządzanie przestrzenią powietrzną bezpieczeństwo żeglugi powietrznej. Kraków,

Bardziej szczegółowo

Użytkownik statku powietrznego właściciel statku powietrznego lub inna osoba wpisana jako użytkownik do rejestru statków powietrznych.

Użytkownik statku powietrznego właściciel statku powietrznego lub inna osoba wpisana jako użytkownik do rejestru statków powietrznych. SRL-sem6-W1-IRL1a - Lotnictwo pojęcia podstawowe Statek powietrzny - urządzenie przeznaczone do przewożenia osób lub rzeczy w przestrzeni powietrznej, zdolne do unoszenia się w atmosferze na skutek oddziaływania

Bardziej szczegółowo

RNAV GNSS NIEZBĘDNYM ETAPEM IMPLEMENTACJI LUN I SZANSĄ DLA POLSKIEGO GENERAL AVIATION

RNAV GNSS NIEZBĘDNYM ETAPEM IMPLEMENTACJI LUN I SZANSĄ DLA POLSKIEGO GENERAL AVIATION PRACE INSTYTUTU LOTNICTWA 211, s. 57-67, Warszawa 2011 RNAV GNSS NIEZBĘDNYM ETAPEM IMPLEMENTACJI LUN I SZANSĄ DLA POLSKIEGO GENERAL AVIATION ANDRZEJ FELLNER*, HENRYK JAFERNIK*, PAWEŁ TRÓMIŃSKI** Politechnika

Bardziej szczegółowo

Lotnictwo: sprawozdania okresowe wskazują na zagrożenia dla realizacji kluczowych celów europejskiego zarządzania ruchem lotniczym

Lotnictwo: sprawozdania okresowe wskazują na zagrożenia dla realizacji kluczowych celów europejskiego zarządzania ruchem lotniczym KOMISJA EUROPEJSKA KOMUNIKAT PRASOWY Lotnictwo: sprawozdania okresowe wskazują na zagrożenia dla realizacji kluczowych celów europejskiego zarządzania ruchem lotniczym Bruksela, 25 listopada 2011 r. Autorzy

Bardziej szczegółowo

Edukacja lotnicza kształcenie pilotów

Edukacja lotnicza kształcenie pilotów KONFERENCJA Edukacja lotnicza kształcenie pilotów Temat prezentacji: Rola innych ośrodków w szkoleniu pilotów na podstawie doświadczenia FTO Royal Star 1995 rok założenia Royal-Star 2003 rok certyfikat

Bardziej szczegółowo

Scientific Journal of Silesian University of Technology. Series Transport Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Transport

Scientific Journal of Silesian University of Technology. Series Transport Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Transport Scientific Journal of Silesian University of Technology. Series Transport Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Seria Transport Volume 88 2015 p-issn: 0209-3324 e-issn: 2450-1549 DOI: 10.20858/sjsutst.2015.88.3

Bardziej szczegółowo

Urząd Lotnictwa Cywilnego

Urząd Lotnictwa Cywilnego Integracja w obszarze systemów zarządzania bezpieczeństwem na przykładzie porozumień operacyjnych pomiędzy Polską Agencją Żeglugi Powietrznej a Instytutem Meteorologii i Gospodarki Wodnej 1 Podstawy prawne

Bardziej szczegółowo

Inżynieria ruchu lotniczego 2 wykład 2

Inżynieria ruchu lotniczego 2 wykład 2 Inżynieria ruchu lotniczego 2 wykład 2 Kto jest odpowiedzialny i gdzie publikowane są informacje o aktualnych warunkach przestrzeni powietrznej i występujących zmianach? dr inż. Anna Kwasiborska Zarządzanie

Bardziej szczegółowo

System nawigacji satelitarnej Galileo oferta biznesowa

System nawigacji satelitarnej Galileo oferta biznesowa System nawigacji satelitarnej Galileo oferta biznesowa Forum Satelitarne Marta Krywanis-Brzostowska European GNSS Agency Europejska Agencja GNSS (GSA) MISJA: wspomaganie UE w uzyskaniu możliwie wysokiego

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA WYKŁAD 4. dr inż. Kamila Kustroń

POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA WYKŁAD 4. dr inż. Kamila Kustroń POLITECHNIKA WARSZAWSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY ENERGETYKI I LOTNICTWA WYKŁAD 4 dr inż. Kamila Kustroń Warszawa, 17 marca 2015 24 lutego: Wykład wprowadzający w interdyscyplinarną tematykę eksploatacji statków

Bardziej szczegółowo

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0021/4. Poprawka. Jakop Dalunde w imieniu grupy Verts/ALE

PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0021/4. Poprawka. Jakop Dalunde w imieniu grupy Verts/ALE 8.2.2017 A8-0021/4 4 Ustęp 1 1. z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji dotyczący europejskiej strategii w dziedzinie lotnictwa oraz działania Komisji mające na celu rozpoznanie źródeł ożywienia sektora

Bardziej szczegółowo

Nawigacyjne zabezpieczenie lotnisk cywilnych, rozwiązania konwencjonalne i satelitarne

Nawigacyjne zabezpieczenie lotnisk cywilnych, rozwiązania konwencjonalne i satelitarne Nawigacyjne zabezpieczenie lotnisk cywilnych, rozwiązania konwencjonalne i satelitarne Ruch lotniczy w 2011 r. i prognozy na kolejne lata. Nałęczów, 24.02.2012 r. Zagadnienia 1. Nawigacyjne zabezpieczenie

Bardziej szczegółowo

Implementacja procedur podejścia z wykorzystaniem GNSS na małych lotniskach. Reforma regulacyjna lotnisk lokalnych szansą dla regionów

Implementacja procedur podejścia z wykorzystaniem GNSS na małych lotniskach. Reforma regulacyjna lotnisk lokalnych szansą dla regionów Implementacja procedur podejścia z wykorzystaniem GNSS na małych lotniskach Reforma regulacyjna lotnisk lokalnych szansą dla regionów Katowice 18.04.2012 r. Zagadnienia 1. Nawigacyjne zabezpieczenie lotnisk

Bardziej szczegółowo

Wykonywanie lotów przez BSL w polskiej przestrzeni powietrznej

Wykonywanie lotów przez BSL w polskiej przestrzeni powietrznej Wykonywanie lotów przez BSL w polskiej przestrzeni powietrznej Warszawa, 18.03.2013 r. Łukasz Godlewski Ośrodek Planowania Strategicznego Cele strategiczne PAŻP: 1. Utrzymanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Propozycje prowadzenia dalszych prac nad STMS z udziałem zainteresowanych samorządów i innych podmiotów

Propozycje prowadzenia dalszych prac nad STMS z udziałem zainteresowanych samorządów i innych podmiotów REGIONY JAKO GŁÓWNY BENEFICJENT SYSTEMU TRANSPORTU MAŁYMI SAMOLOTAMI Biała Podlaska, 22 X 2009 Propozycje prowadzenia dalszych prac nad STMS z udziałem zainteresowanych samorządów i innych podmiotów Krzysztof

Bardziej szczegółowo

Co oznacza sukces portu lotniczego i kiedy ma wpływ na gospodarkę miasta i regionu? dr Sonia Huderek-Glapska

Co oznacza sukces portu lotniczego i kiedy ma wpływ na gospodarkę miasta i regionu? dr Sonia Huderek-Glapska Co oznacza sukces portu lotniczego i kiedy ma wpływ na gospodarkę miasta i regionu? dr Sonia Huderek-Glapska I Konferencja Naukowo-Techniczna Odporność infrastruktury krytycznej lotnisk użytku publicznego

Bardziej szczegółowo

CST SYSTEMY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM. Clear Sky Training. Szkolenia Wdrożenia Doradtwo

CST SYSTEMY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM. Clear Sky Training. Szkolenia Wdrożenia Doradtwo CST Clear Sky Training SYSTEMY ZARZĄDZANIA BEZPIECZEŃSTWEM Szkolenia Wdrożenia Doradtwo Clear Sky Consulting Sp. z o.o. założyliśmy w 2011 roku na bazie naszych wspólnych doświadczeń w prowadzeniu projektów

Bardziej szczegółowo

Efektywność i bezpieczeństwo biznesu morskiego - impulsy dla wdrożeń IT

Efektywność i bezpieczeństwo biznesu morskiego - impulsy dla wdrożeń IT Efektywność i bezpieczeństwo biznesu morskiego - impulsy dla wdrożeń IT wykorzystanie technologii ICT dziś systemy automatyki przemysłowej oraz sensory pozwalają na zdalne monitorowanie pracy urządzeń

Bardziej szczegółowo

Emisja spalin z silników lotniczych

Emisja spalin z silników lotniczych URZĄD LOTNICTWA CYWILNEGO 2013-08-02 Departament Techniki Lotniczej Wydział Ochrony Środowiska Emisja spalin z silników lotniczych Produkty spalania w lotniczych silnikach tłokowych benzyny lotniczej to:

Bardziej szczegółowo

Omówienie obowiązujących aktów prawnych, spodziewanych zmian prawa dotyczącego żeglugi oraz planowanych działań w ramach UE dot.

Omówienie obowiązujących aktów prawnych, spodziewanych zmian prawa dotyczącego żeglugi oraz planowanych działań w ramach UE dot. Omówienie obowiązujących aktów prawnych, spodziewanych zmian prawa dotyczącego żeglugi oraz planowanych działań w ramach UE dot. siarki Agnieszka Zapłatka Naczelnik Wydziału Ochrony Środowiska Morskiego

Bardziej szczegółowo

Polska polityka kosmiczna koordynacja działań administracji publicznej. 19 lutego 2015 r.

Polska polityka kosmiczna koordynacja działań administracji publicznej. 19 lutego 2015 r. Polska polityka kosmiczna koordynacja działań administracji publicznej Anna Kobierzycka, Naczelnik Wydziału Polityki Kosmicznej Departament Innowacji i Przemysłu, Ministerstwo Gospodarki 19 lutego 2015

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) / z dnia r.

ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) / z dnia r. KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 6.3.2017 r. C(2017) 1426 final ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) / z dnia 6.3.2017 r. zmieniające rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) nr 1207/2011 ustanawiające

Bardziej szczegółowo

BADANIA EMISJI ZWIĄZKÓW SZKODLIWYCH W STATKACH POWIETRZNYCH

BADANIA EMISJI ZWIĄZKÓW SZKODLIWYCH W STATKACH POWIETRZNYCH Jerzy Merkisz BADANIA EMISJI ZWIĄZKÓW SZKODLIWYCH W STATKACH POWIETRZNYCH Praca przewozowa x10 6 [tonokilometry] Wskaźnik pracy przewozowej w transporcie lotniczym wg ICAO 6000000 5000000 4000000 3000000

Bardziej szczegółowo

Kursy. operatorów bezzałogowych statków powietrznych. Warszawa

Kursy. operatorów bezzałogowych statków powietrznych. Warszawa Kursy operatorów bezzałogowych statków powietrznych Warszawa 22 października 2015 1 1. Wymagania ogólne stawiane kandydatom biorącym udział w szkoleniu do świadectwa kwalifikacji operatora bezzałogowych

Bardziej szczegółowo

II Forum Innowacji Transportowych Warszawa, 5 grudnia Instytut Geodezji i Kartografii w Warszawie

II Forum Innowacji Transportowych Warszawa, 5 grudnia Instytut Geodezji i Kartografii w Warszawie II Forum Innowacji Transportowych Warszawa, 5 grudnia 2013 THE ISSUE interdyscyplinarna międzynarodowa platforma współpracy sektora transportowego dr Agata Ciołkosz-Styk, Aleksandra Furmankiewicz-Szeląg,

Bardziej szczegółowo

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej Polish Air Navigation Services Agency ZMIANA KONFIGURACJI PRZESTRZENI POWIETRZNEJ

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej Polish Air Navigation Services Agency ZMIANA KONFIGURACJI PRZESTRZENI POWIETRZNEJ ZMIANA KONFIGURACJI PRZESTRZENI POWIETRZNEJ W REJONIE LOTNISKA LUBLIN Przestrzeń powietrzną FIR Warszawa należy traktować jako wspólne dobro, w którym realizowane powinno być pełne spektrum potrzeb wszystkich

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE SYSTEMU EGNOS NA POTRZEBY NAWIGACJI LOTNICZEJ W POLSCE WSCHODNIEJ

WYKORZYSTANIE SYSTEMU EGNOS NA POTRZEBY NAWIGACJI LOTNICZEJ W POLSCE WSCHODNIEJ 1-2011 PROBLEMY EKSPLOATACJI 57 Janusz ĆWIKLAK, Marek GRZEGORZEWSKI, Henryk JAFERNIK, Stanisław OSZCZAK Wyższa Szkoła Oficerska Sił Powietrznych w Dęblinie Adam CIEĆKO Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w

Bardziej szczegółowo

Język prowadzenia zajęć Semestr nominalny 6 Rok akademicki 2013/2014 posiada wiedzę o systemach telekomunikacyjnych w transporcie

Język prowadzenia zajęć Semestr nominalny 6 Rok akademicki 2013/2014 posiada wiedzę o systemach telekomunikacyjnych w transporcie 1 z 5 2013-09-25 09:55 Kod przedmiotu Nazwa przedmiotu TR.SIP627 Lotnicze systemy łączności Wersja przedmiotu 2012/13 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów Poziom Kształcenia Stopień Rodzaj Kierunek

Bardziej szczegółowo

Opis przedmiotu. Karta przedmiotu - Lotnicze systemy łączności Katalog ECTS Politechniki Warszawskiej

Opis przedmiotu. Karta przedmiotu - Lotnicze systemy łączności Katalog ECTS Politechniki Warszawskiej Opis przedmiotu Kod przedmiotu TR.SIP627 Nazwa przedmiotu Lotnicze systemy łączności Wersja przedmiotu 2015/16 A. Usytuowanie przedmiotu w systemie studiów Poziom kształcenia Studia I stopnia Forma i tryb

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 13 lutego 2015 r. (OR. en)

Rada Unii Europejskiej Bruksela, 13 lutego 2015 r. (OR. en) Rada Unii Europejskiej Bruksela, 13 lutego 2015 r. (OR. en) 6216/15 AVIATION 22 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 9 lutego 2015 r. Do: Nr dok. Kom.: D034512/03 Dotyczy: Sekretariat

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie systemów satelitarnych w bezpiecznej nawigacji powietrznej

Wykorzystanie systemów satelitarnych w bezpiecznej nawigacji powietrznej CIEĆKO Adam 1,2 GRZEGORZEWSKI Marek 2 ĆWIKLAK Janusz 2 OSZCZAK Stanisław 2 GRUNWALD Grzegorz 1 BABER Krzysztof 2 Wykorzystanie systemów satelitarnych w bezpiecznej nawigacji powietrznej WSTĘP Nawigacja

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące Dziennik Ustaw Nr 106 8969 Poz. 678 678 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA INFRASTRUKTURY 1) z dnia 11 czerwca 2010 r. w sprawie zakazów lub ograniczeń lotów na czas dłuższy niż 3 miesiące Na podstawie art. 119 ust.

Bardziej szczegółowo

Podstawy prawne systemu szkolenia pilotów w Polsce

Podstawy prawne systemu szkolenia pilotów w Polsce Podstawy prawne systemu szkolenia pilotów w Polsce teraźniejszość i przyszłość. Opracował: Tomasz Grzegorczyk Urząd Lotnictwa Cywilnego 2012 07 25 1 Wprowadzenie Podstawy prawne: źródła prawa i przepisy

Bardziej szczegółowo

PAŻP wobec wyzwań EURO 2012 na tle ruchu lotniczego w latach 2007/2008/2009

PAŻP wobec wyzwań EURO 2012 na tle ruchu lotniczego w latach 2007/2008/2009 PAŻP wobec wyzwań EURO 2012 na tle ruchu lotniczego w latach 2007/2008/2009 Zagadnienia 1. EURO 2012 z perspektywy PAŻP, 2. Obszary działań PAŻP w kontekście EURO 2012, 3. Cele PAŻP w kontekście EURO 2012,

Bardziej szczegółowo

Prof. Ing. Alica Kalašová, PhD. Katedra Transportu Drogowego i Miejskiego Wydział Eksploatacji i Ekonomiki Transportu i Łączności

Prof. Ing. Alica Kalašová, PhD. Katedra Transportu Drogowego i Miejskiego Wydział Eksploatacji i Ekonomiki Transportu i Łączności Prof. Ing. Alica Kalašová, PhD. Katedra Transportu Drogowego i Miejskiego Wydział Eksploatacji i Ekonomiki Transportu i Łączności Zdefiniowanie problemu System Transportowy Człowiek Środowisko Środki transportu

Bardziej szczegółowo

IMPLEMENTACJA PROCEDUR LPV W SYMULATORACH LOTNICZYCH

IMPLEMENTACJA PROCEDUR LPV W SYMULATORACH LOTNICZYCH Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (33) nr 2, 2013 Oleg ANTEMIJCZUK Krzysztof TOKARZ Eugeniusz PIECHOCZEK IMPLEMENTACJA PROCEDUR LPV W SYMULATORACH LOTNICZYCH Streszczenie. Dzięki możliwościom systemu EGNOS

Bardziej szczegółowo

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej Polish Air Navigation Services Agency. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej/Politechnika Śląska

Polska Agencja Żeglugi Powietrznej Polish Air Navigation Services Agency. Polska Agencja Żeglugi Powietrznej/Politechnika Śląska Polska Agencja Żeglugi Powietrznej Polish Air Navigation Services Agency Polska Agencja Żeglugi Powietrznej/Politechnika Śląska Od nieuków lepszy ten, co księgi czyta; Od czytających, kto pamięcią chwyta;

Bardziej szczegółowo

Chemss2016 Seminarium. Zintegrowana Ocena Wpływu wprowadzenie dla nowych i istniejących przedsiębiorstw

Chemss2016 Seminarium. Zintegrowana Ocena Wpływu wprowadzenie dla nowych i istniejących przedsiębiorstw 1 Chemss2016 Seminarium Zintegrowana Ocena Wpływu wprowadzenie dla nowych i istniejących przedsiębiorstw Kielce, 19 kwietnia 2016 organizowane w ramach Chemss2016 I. Wprowadzenie - nowe modele światowej

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 6. Modele latające o masie startowej nie większej niż 25 kg, używane wyłącznie w. operacjach w zasięgu widzialności wzrokowej.

Załącznik nr 6. Modele latające o masie startowej nie większej niż 25 kg, używane wyłącznie w. operacjach w zasięgu widzialności wzrokowej. Załącznik nr 6 Modele latające o masie startowej nie większej niż 25 kg, używane wyłącznie w operacjach w zasięgu widzialności wzrokowej Spis treści 1.1. Przepisy niniejszego załącznika stosuje się do

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE DANE SYSTEMU GPS

PODSTAWOWE DANE SYSTEMU GPS NAWIGACJA GNSS NAWIGACJA GNSS GNSS Global Navigation Satellite System jest to PODSTAWOWY sensor nawigacji obszarowej. Pojęcie to obejmuje nie tylko GPS NAVSTAR (pierwszy w pełni funkcjonujący globalny

Bardziej szczegółowo

* SPÓJNE CELE DROGOWE

* SPÓJNE CELE DROGOWE Drogi publiczne * SPÓJNE CELE DROGOWE BUDOWA NOWYCH DRÓG SPÓJNOŚĆ KOMUNIKACYJNA POPRAWA STANU ISTNIEJĄCYCH DRÓG DBAŁOŚĆ O BEZPIECZEŃSTWO *Stan obecny Stan realizacji rok 2015 * Program Budowy Dróg Krajowych

Bardziej szczegółowo

Procedury dotyczące sterylnej kabiny załogi lotniczej

Procedury dotyczące sterylnej kabiny załogi lotniczej Procedury dotyczące sterylnej kabiny załogi lotniczej POWIĄZANE NPA/CRD: 2012-06 RMT.0416 (OPS.009(A)) ORAZ RMT.0417 (OPS.009(B)) 10/06/2013 STRESZCZENIE Niniejsza opinia przedstawia kwestie bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Załącznik nr 1 do SIWZ OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA Przedmiotem zamówienia jest usługa polegająca na wykonywaniu okresowej kontroli z powietrza lotniczych urządzeń naziemnych NAV i VAN funkcjonujących na

Bardziej szczegółowo

Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 113

Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 113 Warszawa, dnia 18 grudnia 2013 r. Poz. 113 OGŁOSZENIE Nr 10 PREZESA URZĘDU LOTNICTWA CYWILNEGO z dnia 18 grudnia 2013 r. w sprawie programów szkoleń do uzyskania świadectw kwalifikacji członków personelu

Bardziej szczegółowo

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego

Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego Dodatek do opinii nr 05/2007 PreRIA 21.040 Europejska Agencja Bezpieczeństwa Lotniczego WSTĘPNA OCENA WPŁYWU UREGULOWAŃ PRAWNYCH Zadanie nr 21.040 Dokumenty dotyczące hałasu lotniczego 1. Cel i zamierzony

Bardziej szczegółowo

Port Lotniczy Zielona Góra/Babimost

Port Lotniczy Zielona Góra/Babimost Port Lotniczy Zielona Góra/Babimost Regionalne lotnisko......globalne możliwości! facebook.com/ieg.epzg NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA 13.04.2010 r. Województwo Lubuskie założyło spółkę Lotnisko Zielona Góra/Babimost

Bardziej szczegółowo

SAFETY CASE AS A NECESSARY ASPECT OF THE AVIATION IMPLEMENTATION OF THE GNSS SAFETY CASE JAKO NIEZBĘDNY ASPEKT LOTNICZEJ IMPLEMENTACJI SYSTEMU GNSS

SAFETY CASE AS A NECESSARY ASPECT OF THE AVIATION IMPLEMENTATION OF THE GNSS SAFETY CASE JAKO NIEZBĘDNY ASPEKT LOTNICZEJ IMPLEMENTACJI SYSTEMU GNSS DOI 10.2478/jok-2014-0003 Journal of KONBiN 1(29)2014 ISSN 1895-8281 SAFETY CASE AS A NECESSARY ASPECT OF THE AVIATION IMPLEMENTATION OF THE GNSS SAFETY CASE JAKO NIEZBĘDNY ASPEKT LOTNICZEJ IMPLEMENTACJI

Bardziej szczegółowo

I FORUM INNOWACJI TRANSPORTOWYCH - dobre praktyki na rzecz zrównoważonego rozwoju

I FORUM INNOWACJI TRANSPORTOWYCH - dobre praktyki na rzecz zrównoważonego rozwoju Konferencja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Techniczna I FORUM INNOWACJI TRANSPORTOWYCH - dobre praktyki na rzecz zrównoważonego rozwoju Badania i innowacje

Bardziej szczegółowo