ORDYNACJA PODATKOWA KOMENTARZ. 4. wydanie. Cezary Kosikowski Leonard Etel. Rafał Dowgier, Piotr Pietrasz, Mariusz Popławski, Sławomir Presnarowicz

Transkrypt

1 KOMENTARZ Cezary Kosikowski Leonard Etel Rafał Dowgier, Piotr Pietrasz, Mariusz Popławski, Sławomir Presnarowicz ORDYNACJA PODATKOWA 4. wydanie Stan prawny: 1 marca 2011 r.

2 Wykaz skrótów Wprowadzenie Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) Dział I Przepisy ogólne Art. 1. [Przedmiot regulacji] Art. 2. [Zakres przedmiotowy, wyłączenia] Art. 3. [Słowniczek] Art. 3a. [Składanie deklaracji w formie elektronicznej] Art. 3b. [Warunki składania deklaracji w formie elektronicznej] Art. 3c. (uchylony) Art. 3d. [Możliwość składania deklaracji w formie elektronicznej w przypadku podatków lokalnych] Art. 4. [Obowiązek podatkowy] Art. 5. [Zobowiązanie podatkowe] Art. 6. [Normatywne pojęcie podatku] Art. 7. [Podatnik] Art. 8. [Płatnik] Art. 9. [Inkasent] Art. 10. [Wybór zryczałtowanej formy opodatkowania] Art. 11. [Rok podatkowy] Art. 12. [Obliczanie terminów] Dział II Organy podatkowe i ich właściwość Rozdział 1 Organy podatkowe Art. 13. [Organy podatkowe]

3 Art. 13a. [Nadawanie uprawnień organów podatkowych w sprawach wyjątkowych] Art. 14. [Nadzór ogólny w sprawach podatkowych] Rozdział 1a Interpretacje przepisów prawa podatkowego Art. 14a. [Ogólne interpretacje prawa podatkowego] Art. 14b. [Indywidualne interpretacje prawa podatkowego] Art. 14c. [Przedmiot interpretacji indywidualnej i jej zaskarżalność do sądu administracyjnego] Art. 14d. [Termin wydania interpretacji indywidualnej] Art. 14e. [Zmiana wydanej interpretacji ogólnej i indywidualnej] Art. 14f. [Opłata za wydanie interpretacji indywidualnej] Art. 14g. [Pozostawienie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej bez rozpatrzenia] Art. 14h. [Odpowiednie stosowanie przepisów o.p. do interpretacji indywidualnej] Art. 14i. [Publikacja interpretacji ogólnych i indywidualnych oraz przekazywanie interpretacji indywidualnych organom podatkowym i organom kontroli skarbowej] Art. 14j. [Wydawanie interpretacji indywidualnych przez samorządowe organy podatkowe pierwszej instancji] Art. 14k. [Zasada nieszkodzenia i wąski zakres jej zastosowania] Art. 14l. [Skutki prawne zastosowania się do interpretacji przed opublikowaniem interpretacji ogólnej lub przed doręczeniem interpretacji indywidualnej] Art. 14m. [Szeroki zakres zastosowania zasady nieszkodzenia] Art. 14n. [Zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed powstaniem spółki lub oddziału bądź przedstawicielstwa] Art. 14o. [Skutki niewydania interpretacji indywidualnej w terminie] Art. 14p. [Odpowiednie stosowanie przepisów rozdziału 1a] Rozdział 2 Właściwość organów podatkowych Art. 15. [Przestrzeganie właściwości] Art. 16. [Właściwość rzeczowa] Art. 17. [Właściwość miejscowa] Art. 17a. [Właściwość miejscowa w sprawie odpowiedzialności osoby trzeciej] Art. 18. [Zmiana właściwości miejscowej w trakcie okresu Art. 18a. rozliczeniowego] [Zmiana właściwości miejscowej po zakończeniu roku podatkowego lub rozliczeniowego] Art. 18b. [Właściwość miejscowa w dniu wszczęcia postępowania] Art. 19. [Spory o właściwość] Art. 20. [Czynności organu do czasu rozstrzygnięcia sporu]

4 Dział IIa Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych Art. 20a. [Porozumienia jednostronne] Art. 20b. [Porozumienia dwustronne i wielostronne] Art. 20c. [Transakcje objęte porozumieniem] Art. 20d. [Brak zgody na porozumienie ze strony zagranicznej władzy podatkowej] Art. 20e. [Konsultacje w sprawie zawarcia porozumienia] Art. 20f. [Obowiązki wnioskodawcy] Art. 20g. [Procedura wyjaśniania wątpliwości] Art. 20h. [Zmiana propozycji wnioskodawcy] Art. 20i. [Decyzja w sprawie porozumienia] Art. 20j. [Termin załatwienia sprawy dotyczącej porozumienia] Art. 20k. [Zmiana lub uchylenie decyzji w sprawie porozumienia] Art. 20l. [Stwierdzenie wygaśnięcia decyzji] Art. 20m. [Opłaty] Art. 20n. [Opłata uzupełniająca] Art. 20o. [Przeznaczenie opłat] Art. 20p. [Koszty postępowania] Art. 20q. [Stosowanie przepisów] Art. 20r. [Odpowiednie stosowanie] Dział III Zobowiązania podatkowe Rozdział 1 Powstawanie zobowiązania podatkowego Art. 21. [Powstawanie zobowiązania podatkowego] Art. 21a. [Potwierdzenie braku zaległości podatkowych] Art. 21b. [Decyzja ustalająca wysokość dochodu] Art. 22. [Zaniechanie poboru podatków i zwolnienie płatnika z jego obowiązków] Art. 23. [Oszacowanie podstawy opodatkowania] Art. 23a. [Określenie wysokości zaliczek przy oszacowaniu podstawy opodatkowania] Art. 24. [Określenie wysokości straty przez organ podatkowy] Art. 24a. (uchylony) Art. 24b. (uchylony) Art. 25. (uchylony) Rozdział 2 Odpowiedzialność podatnika, płatnika i inkasenta Art. 26. [Odpowiedzialność podatnika] Art. 26a. [Wyłączenie odpowiedzialności podatnika] Art. 27. (uchylony)

5 Art. 28. [Wynagrodzenie płatnika i inkasenta] Art. 29. [Odpowiedzialność a małżeńska wspólność majątkowa] Art. 30. [Odpowiedzialność płatnika i inkasenta] Art. 31. [Wyznaczenie osób do wykonywania czynności płatnika i inkasenta] Art. 32. [Przechowywanie dokumentów przez płatnika i inkasenta] Rozdział 3 Zabezpieczenie wykonania zobowiązań podatkowych Art. 33. [Zabezpieczenie zobowiązania podatkowego przed terminem płatności lub przed wydaniem decyzji] Art. 33a. [Wygaśnięcie decyzji o zabezpieczeniu] Art. 33b. [Zabezpieczenie na majątku osób innych niż podatnik] Art. 33c. [Zabezpieczenie odsetek za zwłokę] Art. 33d. [Zabezpieczenie wykonania zobowiązania podatkowego na wniosek strony] Art. 33e. [Gwarant zobowiązania podatkowego] Art. 33f. [Wybór formy zabezpieczenia] Art. 33g. [Zaskarżalność postanowienia w sprawie przyjęcia zabezpieczenia] Art. 34. [Hipoteka przymusowa] Art. 35. [Powstanie hipoteki przymusowej] Art. 36. (uchylony) Art. 37. (uchylony) Art. 38. [Tryb zakładania księgi wieczystej] Art. 39. [Wyjawienie nieruchomości i praw majątkowych] Art. 40. (uchylony) Art. 41. [Zastaw skarbowy] Art. 42. [Powstanie zastawu skarbowego] Art. 42a. [Wykreślenie wpisu z rejestru zastawów skarbowych na wniosek] Art. 43. [Rejestr zastawów skarbowych] Art. 44. [Wpis zastawu skarbowego do rejestru] Art. 45. [Wyjawienie oraz spis rzeczy ruchomych i praw majątkowych] Art. 45a. (uchylony) Art. 46. [Wypis z rejestru zastawów skarbowych] Rozdział 4 Terminy płatności Art. 47. [Termin płatności podatku] Art. 48. [Odraczanie terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego] Art. 49. [Termin zapłaty odroczonego i rozłożonego na raty podatku] Art. 50. [Upoważnienie Ministra Finansów do przedłużania terminów przewidzianych w przepisach prawa podatkowego]

6 Rozdział 5 Zaległość podatkowa Art. 51. [Zaległość podatkowa] Art. 52. [Przypadki zrównane z zaległością podatkową] Rozdział 6 Odsetki za zwłokę i opłata prolongacyjna Art. 53. [Naliczanie odsetek za zwłokę] Art. 53a. [Decyzja określająca wysokość odsetek za zwłokę] Art. 54. [Nienaliczanie odsetek za zwłokę] Art. 55. [Wpłacanie odsetek za zwłokę] Art. 56. [Stawka odsetek za zwłokę] Art. 57. [Opłata prolongacyjna] Art. 58. [Zobowiązanie Ministra Finansów do określenia szczegółowych zasad naliczania odsetek za zwłokę i opłaty prolongacyjnej] Rozdział 7 Wygaśnięcie zobowiązań podatkowych Art. 59. [Sposoby wygasania zobowiązań podatkowych] Art. 60. [Określenie terminu zapłaty podatku] Art. 61. [Obowiązek zapłaty podatku w formie bankowych rozliczeń bezgotówkowych] Art. 61a. [Zapłata kartą płatniczą] Art. 62. [Zasady zaliczania wpłat podatków] Art. 62a. [Zapłata podatku a środki pieniężne przyjęte jako zabezpieczenie]. 390 Art. 63. [Zaokrąglanie podstaw opodatkowania i kwot podatków] Art. 64. Art. 65. [Potrącenie zobowiązania podatkowego z wierzytelności podatnika wobec Skarbu Państwa] [Potrącenie zobowiązania podatkowego z wierzytelności podatnika wobec gminy] Art. 66. [Przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych] Art. 67. (uchylony) Rozdział 7a Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych Art. 67a. [Odroczenie, rozłożenie na raty, umorzenie podatku] Art. 67b. [Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych przedsiębiorców] Art. 67c. [Ulgi w spłacie należności płatników, inkasentów, spadkobierców oraz osób trzecich] Art. 67d. [Ulgi udzielane z urzędu] Art. 67e. [Delegacja do wydania aktu wykonawczego] Rozdział 8 Przedawnienie Art. 68. [Przedawnienie prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego]. 437

7 Art. 69. [Przedawnienie prawa do ustalenia zobowiązania podatkowego w razie utraty prawa do ulgi] Art. 70. [Przedawnienie zobowiązania podatkowego] Art. 70a. [Zawieszenie biegu terminu przedawnienia w związku z uzyskiwaniem informacji od organów innego państwa] Art. 70b. (uchylony) Art. 71. [Przedawnienie należności płatników i inkasentów] Rozdział 9 Nadpłata Art. 72. [Pojęcie nadpłaty] Art. 73. [Określenie wysokości nadpłaty] Art. 74. [Termin powstania nadpłaty] Art. 74a. [Określenie wysokości nadpłaty przez organ podatkowy] Art. 75. [Postępowanie z nadpłatą] Art. 76. [Zwrot nadpłaty] Art. 76a. [Zaliczenie nadpłaty] Art. 76b. [Tryb zwrotu nadpłaty] Art. 76c. [Nadpłata zaliczek] Art. 77. [Terminy zwrotu nadpłaty] Art. 77a. [Zwrot nadwyżki zaliczek na podatek dochodowy] Art. 77b. [Zwrot nadpłaty] Art. 77c. [Nadpłata a korekta zeznania na podatek dochodowy] Art. 78. [Oprocentowanie nadpłaty] Art. 78a. [Zwrot części nadpłaty] Art. 79. [Ograniczenie i wygaśnięcie prawa do złożenia wniosku o stwierdzenie nadpłaty] Art. 80. [Wygaśnięcie prawa do zwrotu i zaliczenia nadpłaty] Rozdział 9a Podpisywanie deklaracji Art. 80a. [Pełnomocnictwo do podpisywania deklaracji] Art. 80b. [Skutki podpisania deklaracji przez pełnomocnika] Rozdział 10 Korekta deklaracji Art. 81. [Korygowanie deklaracji] Art. 81a. (uchylony) Art. 81b. [Zawieszenie uprawnienia do korekty deklaracji] Art. 81c. (uchylony) Rozdział 11 Informacje podatkowe Art. 82. [Sporządzanie i przekazywanie informacji podatkowych] Art. 82a. [Informacje dotyczące nierezydentów]

8 Art. 83. [Zobowiązanie Ministra Finansów do określenia zakresu i trybu przekazywania informacji podatkowych przez organy i jednostki MON i MSWiA] Art. 84. [Sporządzanie i przekazywanie informacji podatkowych przez sądy, komorników sądowych i notariuszy] Art. 85. [Upoważnienie Ministra Finansów do określania obowiązków w zakresie składania deklaracji podatkowych oraz prowadzenia ksiąg podatkowych] Art. 86. [Przechowywanie ksiąg podatkowych i dokumentów] Rozdział 12 Rachunki Art. 87. [Obowiązek wystawiania rachunków] Art. 88. [Numerowanie rachunków i przechowywanie ich kopii] Art. 89. (uchylony) Art. 90. (uchylony) Rozdział 13 Odpowiedzialność solidarna Art. 91. [Stosowanie przepisów kodeksu cywilnego do odpowiedzialności solidarnej za zobowiązania podatkowe] Art. 92. [Przesłanki objęcia solidarną odpowiedzialnością za zobowiązania podatkowe] Rozdział 14 Prawa i obowiązki następców prawnych oraz podmiotów przekształconych Art. 93. [Następstwo prawne przedsiębiorców i innych jednostek organizacyjnych] Art. 93a. [Następstwo prawne przy przekształceniach] Art. 93b. [Następstwo prawne związane z łączeniem lub przekształceniem komunalnych zakładów budżetowych] Art. 93c. [Następstwo prawne związane z przejęciem lub podziałem osoby prawnej] Art. 93d. [Następstwo w zakresie praw i obowiązków wynikających z de cyzji] Art. 93e. [Wyłączenie zastosowania art d] Art. 94. Art. 95. [Następstwo prawne przy komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych] [Ograniczenie odpowiedzialności następców prawnych komercjalizowanych i prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych] Art. 96. [Naliczanie odsetek za zwłokę i oprocentowanie zwrotu podatku następcom prawnym komercjalizowanych i prywatyzowanych przedsiębiorstw państwowych] Art. 97. [Następstwo prawne spadkobierców podatnika]

9 Art. 97a. (uchylony) Art. 98. [Odpowiedzialność podatkowa spadkobierców] Art. 99. [Zawieszenie biegu terminów wobec spadkobierców] Art [Decyzja o zakresie odpowiedzialności spadkobierców] Art [Naliczanie spadkobiercy odsetek za zwłokę i oprocentowania zaliczek na podatek od towarów i usług] Art [Przesłanki stosowania art. 100 i 101] Art [Zawiadomienie spadkobierców o sytuacji procesowej podatnika] Art [Postępowanie wobec spadkobiercy podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych] Art [Oprocentowanie nadpłat i zwrotów podatków należnych spadkobiercom] Art [Odpowiedzialność zapisobiercy za zobowiązania podatkowe spadkodawcy] Rozdział 15 Odpowiedzialność podatkowa osób trzecich Art [Zakres odpowiedzialności osób trzecich] Art [Decyzja o odpowiedzialności osoby trzeciej] Art [Przepisy mające zastosowanie do odpowiedzialności osób trzecich] Art [Odpowiedzialność rozwiedzionego małżonka podatnika] Art [Odpowiedzialność członka rodziny podatnika] Art [Odpowiedzialność nabywcy majątku podatnika] Art. 112a. [Odpowiedzialność nabywcy w postępowaniu egzekucyjnym oraz upadłościowym] Art [Odpowiedzialność firmującego działalność gospodarczą podatnika] Art [Odpowiedzialność właściciela, samoistnego posiadacza lub użytkownika wieczystego za zaległości podatkowe użytkownika] Art. 114a. [Odpowiedzialność dzierżawcy i użytkownika nieruchomości podatnika] Art [Odpowiedzialność wspólnika spółki niemającej osobowości prawnej] Art [Odpowiedzialność członków zarządów spółek z o.o. i akcyjnych] Art. 116a. [Odpowiedzialność członków organów zarządzających innych osób prawnych] Art [Odpowiedzialność w przypadku podziału osoby prawnej] Art. 117a. [Odpowiedzialność gwaranta lub poręczyciela] Art [Przedawnienie prawa do wydania decyzji o odpowiedzialności osoby trzeciej] Art [Waloryzacja kwot podanych w ordynacji podatkowej]

10 Dział IV Postępowanie podatkowe Rozdział 1 Zasady ogólne Art [Zasada legalności i praworządności] Art [Zasada postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, zasada udzielania informacji] Art [Zasada udzielania informacji] Art [Zasada prawdy obiektywnej] Art [Zasada czynnego udziału stron w każdym stadium postępowania] Art [Zasada przekonywania stron] Art [Zasada szybkości i prostoty postępowania] Art [Zasada pisemności] Art [Zasada dwuinstancyjności] Art [Zasada trwałości decyzji ostatecznych] Art [Zasada jawności postępowania] Rozdział 2 Wyłączenie pracownika organu podatkowego oraz organu podatkowego Art [Przesłanki wyłączenia pracownika organu podatkowego] Art [Przesłanki wyłączenia naczelnika urzędu skarbowego] Art. 131a. [Wyłączenie naczelnika urzędu celnego] Art. 131b. [Forma wyznaczenia organu podatkowego] Art [Przesłanki wyłączenia wójta, burmistrza, prezydenta] Rozdział 3 Strona Art [Definicja funkcjonalna strony] Art. 133a. [Działanie organizacji społecznej w sprawie podatnika] Art (uchylony) Art [Zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych] Art [Działanie strony przez pełnomocnika] Art [Pełnomocnik i tryb jego ustanowienia] Art [Wyznaczenie przedstawiciela, ustanowienie kuratora] Rozdział 4 Załatwianie spraw Art [Terminy załatwiania spraw] Art [Przekroczenie terminu do załatwienia sprawy] Art [Ponaglenie na niezałatwienie sprawy we właściwym terminie] Art [Odpowiedzialność pracownika organu podatkowego] Art [Upoważnienie pracownika do załatwiania spraw]

11 Rozdział 5 Doręczenia Art [Doręczanie pism] Art. 144a. [Doręczenia drogą elektroniczną] Art [Adresaci pism w postępowaniu podatkowym] Art [Obowiązek zawiadomienia organu o zmianie adresu] Art [Pełnomocnik do spraw doręczeń] Art. 147a. [Pełnomocnik do spraw doręczeń w postępowaniu przed organami celnymi] Art [Miejsce doręczenia pism osobom fizycznym] Art [Doręczanie pism w przypadku nieobecności adresata w mieszkaniu] Art [Postępowanie w przypadku niemożności doręczenia pisma w sposób przewidziany w art lub art. 149] Art [Doręczanie pism osobom prawnym i jednostkom nieposiadającym osobowości prawnej] Art. 151a. [Pozostawienie pisma w aktach sprawy ze skutkiem doręczenia]. 780 Art [Potwierdzanie odbioru pism] Art. 152a. [Doręczanie pism za pomocą środków komunikacji elektronicznej] Art [Odmowa przyjęcia pisma] Art [Doręczanie pism kuratorowi, przedstawicielowi oraz przedstawicielom dyplomatycznym i konsularnym] Art. 154a. [Wniosek o doręczenie pisma organu podatkowego przez władze państwa członkowskiego UE] Art. 154b. [Stosowanie przepisów] Art. 154c. [Stosowanie przepisów i zasada wzajemności] Rozdział 6 Wezwania Art [Przesłanki wzywania] Art [Ograniczenie obowiązku osobistego stawienia się] Art [Pomoc prawna] Art [Obowiązek osobistego stawienia się] Art [Treść wezwania] Art [Szczególne formy wezwań] Rozdział 7 Przywrócenie terminu Art (uchylony) Art [Przywrócenie uchybionego terminu] Art [Postanowienie w sprawie przywrócenia terminu] Art [Wstrzymanie wykonania decyzji lub postanowienia]

12 Rozdział 8 Wszczęcie postępowania Art [Wszczęcie postępowania (inicjatywa, forma, data)] Art. 165a. [Postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania] Art. 165b. [Wszczęcie postępowania podatkowego po kontroli podatkowej] Art [Współuczestnictwo formalne] Art. 166a. [Stosowanie przepisów] Art [Rozszerzanie zakresu żądania strony] Art [Wnoszenie podań] Art [Braki formalne podania] Art [Przekazanie podania według właściwości] Art [Rozpatrywanie podań dotyczących kilku spraw] Rozdział 9 Protokoły i adnotacje Art [Czynności wymagające sporządzenia protokołu] Art [Treść i sposób sporządzania protokołu] Art [Protokół przesłuchania] Art [Zeznanie na piśmie oraz inne dokumenty] Art [Skreślenia i poprawki w protokole] Art [Adnotacje urzędowe] Rozdział 10 Udostępnianie akt Art [Prawo strony wglądu do akt] Art [Wyłączenie prawa strony do wglądu do akt] Rozdział 11 Dowody Art [Zasady postępowania dowodowego] Art [Dowody z deklaracji, informacji oraz innych dokumentów] Art [Dowody z informacji instytucji finansowych] Art [Wezwanie naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego do udzielenia informacji przez instytucję finansową] Art [Warunki, jakim powinno odpowiadać żądanie naczelnika urzędu skarbowego lub naczelnika urzędu celnego udzielenia informacji przez instytucje finansowe] Art [Warunki odmowy udzielenia informacji przez instytucje finansowe] Art (uchylony) Art [Zakres i sposób zbierania oraz rozpatrywania materiału dowodowego] Art [Żądanie strony przeprowadzenia dowodu] Art [Wezwanie strony do przedstawienia dowodu] Art [Prawo strony do udziału w czynnościach dowodowych]

13 Art [Zasada swobodnej oceny dowodu] Art [Warunki uznania okoliczności faktycznej za udowodnioną] Art [Księga jako dowód w postępowaniu (rzetelność i niewadliwość ksiąg)] Art [Dowód z dokumentów urzędowych] Art. 194a. [Poświadczenie odpisów dokumentów] Art [Wyłączenie świadków] Art [Prawo odmowy zeznań lub odmowy odpowiedzi na pytania] Art [Powołanie i wyłączenie biegłego] Art [Dowód z oględzin] Art [Dowód z przesłuchania strony] Art. 199a. [Ustalenie treści czynności prawnej przez organ podatkowy] Art [Prawo strony do wypowiedzenia się w sprawie zebranego materiału dowodowego przed wydaniem decyzji] Rozdział 11a Rozprawa Art. 200a. [Przesłanki przeprowadzenia rozprawy] Art. 200b. [Przesłanki przeprowadzenia rozprawy] Art. 200c. [Przesłanki przeprowadzenia rozprawy] Art. 200d. [Przesłanki przeprowadzenia rozprawy] Rozdział 12 Zawieszenie postępowania Art [Obligatoryjne zawieszenie postępowania] Art [Obowiązek dążenia przez organ podatkowy do usunięcia przeszkód w prowadzeniu postępowania] Art [Rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego] Art [Postanowienie o zawieszeniu postępowania w sprawie udzielenia ulg w spłacie zobowiązań podatkowych] Art. 204a. [Stosowanie przepisów] Art [Postanowienie o podjęciu zawieszonego postępowania] Art. 205a. [Podjęcie przez organ podatkowy postępowania z urzędu] Art [Wstrzymanie biegu terminów z powodu zawieszenia postępowania] Rozdział 13 Decyzje Art [Rozstrzyganie spraw w formie decyzji] Art [Umorzenie postępowania] Art [Zajęcie stanowiska przez inny organ] Art [Treść decyzji podatkowej] Art [Pisemna forma doręczenia decyzji] Art [Związanie organu wydaną decyzją] Art [Prawo strony żądania uzupełnienia lub sprostowania decyzji] Art [Skutki błędnego pouczenia strony o środkach zaskarżenia]

14 Art [Prostowanie błędów rachunkowych, oczywistych omyłek oraz wyjaśnianie wątpliwości] Rozdział 14 Postanowienia Art [Postanowienia] Art [Treść postanowienia] Art [Pisemna forma postanowienia] Art [Odpowiednie stosowanie przepisów] Rozdział 15 Odwołania Art [Prawo odwołania] Art [Rozpatrywanie odwołań od decyzji Ministra Finansów lub samorządowego kolegium odwoławczego wydanych w pierwszej instancji] Art [Treść odwołania od decyzji] Art [Właściwość i termin do wniesienia odwołania] Art. 223a. (uchylony) Art (uchylony) Art. 224a. (uchylony) Art. 224b. (uchylony) Art. 224c. (uchylony) Art (uchylony) Art [Podejmowanie decyzji w trybie autokontroli] Art [Przekazanie sprawy organowi odwoławczemu] Art [Niedopuszczalność odwołania lub uchybienie terminowi do jego wniesienia] Art [Dodatkowe postępowanie organu odwoławczego lub organu, który wydał decyzję] Art [Zwrot sprawy organowi pierwszej instancji do wymiaru uzupełniającego] Art (uchylony) Art [Cofnięcie odwołania przez stronę] Art [Decyzje organu odwoławczego] Art [Zakaz orzekania na niekorzyść strony (zakaz reformationis in peius)] Art. 234a. [Zwrot akt organowi pierwszej instancji] Art [Odpowiednie stosowanie przepisów] Rozdział 16 Zażalenia Art [Prawo zażalenia, termin wniesienia] Art [Zaskarżanie postanowień, na które nie przysługuje zażalenie] Art (uchylony) Art [Odesłanie do przepisów dotyczących odwołań]

15 Rozdział 16a Wykonanie decyzji Art. 239a. [Brak wykonalności decyzji nieostatecznej] Art. 239b. [Przesłanki i zasady nadawania decyzji nieostatecznej rygoru natychmiastowej wykonalności] Art. 239c. [Rygor natychmiastowej wykonalności decyzji o zabezpieczeniu] Art. 239d. [Wyłączenia przy nadawaniu decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności] Art. 239e. [Zasady wykonywania decyzji ostatecznej] Art. 239f. [Zasady wstrzymywania wykonania decyzji ostatecznej] Art. 239g. [Wstrzymanie wykonania decyzji a jej dobrowolne wykonanie] Art. 239h. [Wpływ wstrzymania wykonania decyzji na naliczanie odsetek] Art. 239i. [Hipoteka przymusowa i zastaw skarbowy a wykonanie decyzji] Art. 239j. [Odpowiednie stosowanie przepisów rozdziału do wykonywania postanowień] Rozdział 17 Wznowienie postępowania Art [Przesłanki wznowienia postępowania] Art [Wznowienie postępowania z urzędu lub na żądanie strony] Art (uchylony) Art [Forma prawna wznowienia i odmowy wznowienia postępowania] Art [Właściwości organu w sprawie wznowienia postępowania] Art [Rodzaje decyzji wydanych po ponownym rozpoznaniu wznowionej sprawy] Art [Wstrzymanie wykonania decyzji] Rozdział 18 Stwierdzenie nieważności decyzji Art [Przyczyny stwierdzenia nieważności] Art [Właściwość organu, forma prawna wszczęcia i odmowy wszczęcia postępowania] Art [Niedopuszczalność wszczęcia postępowania wskutek upływu terminu] Art (uchylony) Art [Wstrzymanie wykonania decyzji] Rozdział 19 Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej Art [Uchylenie lub zmiana decyzji ostatecznej, na mocy której strona nie nabyła prawa] Art. 253a. [Uchylenie decyzji, na mocy której strona nabyła prawo]

16 Art. 253b. [Wyłączenie możliwości uchylenia decyzji, na mocy której strona nabyła prawo i nie nabyła prawa] Art [Zmiana decyzji ostatecznej ustalającej wysokość zobowiązania podatkowego] Art [Uchylenie decyzji z powodu niedopełnienia przez stronę określonej czynności] Art [Odmowa wszczęcia postępowania] Art (uchylony) Rozdział 20 Wygaśnięcie decyzji Art [Przesłanki] Art [Niedotrzymanie terminu płatności raty] Rozdział 21 Odpowiedzialność odszkodowawcza Art [Zasada odpowiedzialności odszkodowawczej] Art (uchylony) Rozdział 22 Kary porządkowe Art [Przesłanki] Art. 262a. [Przesłanki] Art [Właściwość organu] Rozdział 23 Koszty postępowania Art [Obciążenie Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy] Art [Zakres kosztów postępowania] Art [Zwrot kosztów postępowania] Art [Obciążenie strony kosztami] Art [Koszty dodatkowe] Art [Postanowienie w sprawie kosztów] Art [Umorzenie kosztów postępowania] Art. 270a. [Postanowienie w sprawie kosztów postępowania] Art [Egzekucja] Dział V Czynności sprawdzające Art [Cel czynności sprawdzających] Art. 272a. [Sprawdzanie dokumentów składanych w zakresie wymiany informacji z państwami członkowskimi UE] Art (uchylony) Art [Wezwanie do złożenia wyjaśnień oraz skorygowania deklaracji podatkowej]

17 Art. 274a. [Poprawność deklaracji podatkowych] Art. 274b. [Przedłużenie terminu zwrotu podatku] Art. 274c. [Sprawdzanie dokumentów u kontrahentów podatnika] Art [Wezwanie do okazania dokumentów, złożenia kopii dokumentów, sporządzenia i przekazania informacji] Art [Oględziny lokalu mieszkalnego] Art [Stosowanie przepisów] Art [Składanie deklaracji a wyłączenie organu podatkowego od wykonywania czynności sprawdzających] Art. 278a. (uchylony) Art (uchylony) Art [Stosowanie przepisów] Dział VI Kontrola podatkowa Art [Zakres i cel kontroli podatkowej] Art. 281a. [Reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w toku kontroli podatkowej] Art [Podjęcie kontroli podatkowej] Art. 282a. [Względny zakaz ponownego wszczęcia kontroli podatkowej] Art. 282b. [Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej] Art. 282c. [Kontrola podatkowa bez zawiadomienia o zamiarze jej wszczęcia] Art [Upoważnienie do kontroli] Art [Doręczenie upoważnienia do wszczęcia kontroli podatkowej] Art. 284a. [Postanowienia szczególne dotyczące kontroli podatkowej] Art. 284b. [Termin zakończenia kontroli podatkowej] Art [Obecność kontrolowanego podczas kontroli] Art. 285a. [Miejsce kontroli podatkowej] Art. 285b. [Miejsce kontroli podatkowej zasady szczególne] Art [Uprawnienia kontrolującego] Art. 286a. [Pomoc i asysta innych organów w toku kontroli] Art [Obowiązki kontrolowanego] Art [Kontrola lokalu mieszkalnego] Art. 288a. (uchylony) Art [Powiadomienie kontrolowanego o przeprowadzeniu dowodu] Art [Protokół kontroli] Art. 290a. [Sposób zabezpieczenia, odtwarzania i wykorzystywania dowodów utrwalonych w toku kontroli podatkowej] Art [Zastrzeżenia i wyjaśnienia do protokołu kontroli] Art. 291a. [Porozumienia w sprawie koordynacji kontroli] Art. 291b. [Obowiązek kontrolowanego po zakończeniu kontroli podatkowej] Art. 291c. [Kontrola podatkowa u przedsiębiorcy] Art [Stosowanie przepisów]

18 Dział VII Tajemnica skarbowa Art [Definicja tajemnicy skarbowej] Art [Podmioty zobowiązane do przestrzegania tajemnicy skarbowej] Art [Ograniczony dostęp do niektórych informacji podatkowych] Art. 295a. [Dostęp do informacji ujawnionych w postępowaniu w sprawie ustalania cen transakcyjnych] Art [Przechowywanie informacji pochodzących od instytucji finansowych] Art [Udostępnianie akt zawierających informacje pochodzące od instytucji finansowych] Art. 297a. [Udostępnianie informacji uzyskanych od państw członkowskich UE] Art. 297b. [Udostępnianie akt dotyczących porozumień w sprawie ustalania cen transakcyjnych] Art [Udostępnianie akt niezawierających informacji objętych tajemnicą skarbową] Art [Udostępnianie informacji niepochodzących od instytucji finansowych] Art. 299a. [Oznaczanie akt objętych tajemnicą skarbową] Art. 299b. [Zgoda na ujawnienie tajemnicy skarbowej] Art (uchylony) Art [Ochrona nabytych uprawnień strony] Art (uchylony) Art (uchylony) Art (uchylony) Art [Podawanie informacji zbiorczych do wiadomości publicznej] Dział VIIa Wymiana informacji podatkowych z innymi państwami Rozdział 1 Zasady ogólne wymiany informacji podatkowych Art. 305a. [Zasada udostępniania informacji podatkowych między państwami] Rozdział 2 Szczegółowe zasady wymiany informacji podatkowych z państwami członkowskimi Unii Europejskiej Art. 305b. [Zakres wymiany informacji podatkowych] Art. 305c. [Występowanie do obcych władz o udzielenie informacji podatkowych] Art. 305d. [Tryb udzielania informacji podatkowych] Art. 305e. [Wniosek o udzielenie informacji podatkowej]

19 Art. 305f. [Wszczęcie postępowania w sprawie udzielenia informacji podatkowej] Art. 305g. [Wezwanie do uzupełnienia wniosku] Art. 305h. [Odmowa udzielenia informacji podatkowej] Art. 305i. [Wycofanie wniosku] Art. 305j. [Stosowanie przepisów] Art. 305k. [Udzielanie informacji podatkowych] Art. 305l. [Porozumienia w sprawie zasad i trybu udzielania oraz wymiany informacji podatkowych] Art. 305m. [Przekazywanie informacji podatkowych innej obcej władzy] Rozdział 3 Szczegółowe zasady wymiany informacji o przychodach (dochodach) z oszczędności Art. 305n. [Przekazywanie informacji o przychodach z oszczędności] Art. 305o. [Udostępnianie informacji] Dział VIII Przepisy karne Art [Odpowiedzialność karna w zakresie zachowania tajemnicy skarbowej] Dział VIIIa Zaświadczenia Art. 306a. [Obowiązek wydawania zaświadczeń] Art. 306b. [Treść zaświadczenia] Art. 306c. [Odmowa wydania zaświadczenia] Art. 306d. [Ograniczenie żądania zaświadczenia przez organ podatkowy] Art. 306e. [Wydanie zaświadczenia o niezaleganiu w podatkach lub stwierdzającego stan zaległości podatkowej] Art. 306f. [Zaświadczenie o zobowiązaniach spadkodawcy] Art. 306g. [Zaświadczenie o zaległościach podatkowych zbywającego] Art. 306h. [Zaświadczenie o zaległościach podatkowych podatnika dla podmiotów związanych z nim z różnych tytułów prawnych] Art. 306i. [Zaświadczenie o wysokości dochodu i obrotu podatnika] Art. 306j. [Delegacja do wydania aktu wykonawczego] Art. 306k. [Odpowiednie stosowanie do zaświadczeń innych przepisów ordynacji podatkowej] Art. 306l. [Zaświadczenie o miejscu zamieszkania lub siedzibie na terytorium RP] Art. 306m. [Zaświadczenie o miejscu zamieszkania lub siedzibie na terytorium RP ze względu na źródło przychodów położone w niektórych innych państwach] Art. 306n. [Delegacja do wydania aktu wykonawczego]

20 Dział IX Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe Rozdział 1 Zmiany w przepisach obowiązujących Rozdział 2 Przepisy przejściowe Rozdział 3 Przepisy końcowe Skorowidz rzeczowy

21

22 Wykaz skrótów Akty prawne k.c. ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) k.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. Nr 88, poz. 553 z późn. zm.) k.k.s. ustawa z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz. U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 z późn. zm.) k.p.a. ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.) k.p.c. ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. Nr 43, poz. 296 z późn. zm.) k.p.k. ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555 z późn. zm.) k.r.o. ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 z późn. zm.) k.s.h. ustawa z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. Nr 94, poz z późn. zm.) o.p. ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa p.p.s.a. (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz z późn. zm.) r.w.o.p. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz. U. Nr 165, poz z późn. zm.) TFUE u.f.p. Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, wprowadzony na mocy Traktatu z 17 grudnia 2007 r. zmieniającego Traktat o Unii Europejskiej i Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską (tekst skonsolidowany: Dz. Urz. UE C 83 z , s. 47) ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz z późn. zm.) 25

23 Wykaz skrótów u.k.w.h. u.p.d.o.f. u.p.d.o.p. u.p.e.a. u.p.o.l. u.p.t.u. u.s.d.g. ustawa z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 z późn. zm.) ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) ustawa z dnia z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz z późn. zm.) ustawa z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613 z późn. zm.) ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 220, poz z późn. zm.) ustawa o dochodach j.s.t. ustawa z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526 z późn. zm.) ustawa o kontroli skarbowej ustawa o podatku akcyzowym ustawa o podatku od spadków i darowizn ustawa z dnia 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214) ustawa z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11) ustawa z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (tekst jedn.: Dz. U. z 2009 r. Nr 93, poz. 768) ustawa o podatku rolnym ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm.) ustawa o podatku leśnym ustawa z dnia 30 października 2002 r. o podatku leśnym (Dz. U. Nr 200, poz z późn. zm.) ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych, (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 z późn. zm.) ustawa o opłacie skarbowej ustawa z dnia 9 września 2006 r. o opłacie skarbowej (Dz. U. Nr 225, poz z późn. zm.) u.z.p. ustawa z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach podatkowych (tekst jedn.: Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 z późn. zm.) 26

24 Wykaz skrótów Czasopisma, orzecznictwo i inne Biul. Skarb. Biuletyn Skarbowy Dor. Pod. Doradztwo Podatkowe Dz. U. Dziennik Ustaw Dz. Urz. UE Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej epuap elektroniczna Platforma Usług Administracji Publicznej j.s.t. jednostki samorządu terytorialnego Jur. Pod. Jurysdykcja Podatkowa M.P. Monitor Polski M. Pod. Monitor Podatkowy M. Praw. Monitor Prawniczy NIK Najwyższa Izba Kontroli NP Nowe Prawo NSA Naczelny Sąd Administracyjny NTA Najwyższy Trybunał Administracyjny OG Orzecznictwo Gospodarcze OECD Organizacja Wspólnoty Gospodarczej i Rozwoju ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego ONSAiWSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkich Sądów Administracyjnych OSN Orzecznictwo Sądu Najwyższego OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Cywilna OSP Orzecznictwo Sądów Polskich OSPiKA Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych OwSS Orzecznictwo w Sprawach Samorządowych PiP Państwo i Prawo POP Przegląd Orzecznictwa Podatkowego PPH Przegląd Prawa Handlowego Pr. Gosp. Prawo Gospodarcze Prz. Pod. Przegląd Podatkowy PS Przegląd Sądowy RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny Sam. Teryt. Samorząd Terytorialny SFK Serwis Finansowo-Księgowy SN Sąd Najwyższy St. Pr.-Ek. Studia Prawno-Ekonomiczne TK Trybunał Konstytucyjny ZNSA Zeszyty Naukowe Sądownictwa Administracyjnego

25

26 Wprowadzenie Przedstawiamy Państwu czwarte wydanie komentarza do ordynacji podatkowej z 1997 r. Jego autorzy są pracownikami Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku. Jednocześnie wszyscy związani są z praktyką w sprawach podatkowych, w tym dwóch autorów to sędziowie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Komentarz jest opracowaniem najnowszym, ponieważ uwzględnia stan prawny na dzień 1 marca 2011 r. Przepisy ordynacji podatkowej ulegają ciągłym zmianom, co wywołuje potrzebę aktualizacji komentarzy do niej. Jakość legislacyjna i merytoryczna przepisów ordynacji podatkowej, poczynając od pierwszej wersji tej ustawy, nie była najwyższa. Pogląd ten podzielił także Trybunał Konstytucyjny w swoich orzeczeniach. Należy żałować, że Trybunał Konstytucyjny nie dostrzegł wszystkich mankamentów tego aktu. Ujawniają się one w orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych oraz Naczelnego Sądu Administracyjnego i Sądu Najwyższego, są wskazywane przez Rzecznika Praw Obywatelskich, a także w literaturze przedmiotu. Z pewnym natomiast opóźnieniem gdy idzie o czas i zakres zmian w ustawie reaguje na nie ustawodawca. Faktem jest jednak, że ordynacja podatkowa doczekała się dotychczas już ponad czterdziestu nowelizacji, w tym ponad dwudziestu po ogłoszeniu w 2005 r. tekstu jednolitego. Prezentowana Państwu publikacja zawiera komentarz do wszystkich części ustawy, łatwiej bowiem korzystać z jednego, nie zaś z wielu tomów opracowania. W treści komentarza uwzględniamy nie tylko aktualne brzmienie przepisów ordynacji podatkowej, lecz także zamieszczamy i odwołujemy się do wszystkich niezbędnych orzeczeń Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego, a także wojewódzkich sądów administracyjnych. Powołujemy również pisma i wyjaśnienia Ministerstwa Finansów. Ponadto cytujemy i odsyłamy w szczegółach do literatury przedmiotu, i to zarówno książkowej, jak i artykułowej oraz do glos. Naszą intencją jest bowiem, aby Czytelnikami komentarza byli nie tylko podatnicy, lecz także osoby, które wykonując powierzone im zadania, stosują przepisy ordynacji podatkowej (np. aparat podatkowy, inspektorzy kontroli skarbowej, urzędy celne, płatnicy) lub rozstrzygają o ich stosowaniu (organy 29

27 Wprowadzenie odwoławcze, wojewódzkie sądy administracyjne i NSA). Komentarz ma służyć także doradcom podatkowym oraz osobom przygotowującym się do wykonywania tego trudnego zawodu. Jest on wreszcie przeznaczony również dla naukowców i studentów. W komentarzu wprowadzono podtytuły do poszczególnych artykułów ustawy, został on również opatrzony skorowidzem rzeczowym, co powinno ułatwić Czytelnikom korzystanie z publikacji. W imieniu autorów Cezary Kosikowski Warszawa, luty 2011 r.

28 Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60; zm.: Dz. U. z 2005 r. Nr 85, poz. 727, Nr 86, poz. 732, Nr 143, poz. 199; z 2006 r. Nr 66, poz. 470, Nr 104, poz. 708, Nr 143, poz. 1031, Nr 217, poz i Nr 225, poz. 1635; z 2007 r. Nr 105, poz. 721, Nr 112, poz. 769 i Nr 120, poz. 818; z 2008 r. Nr 118, poz. 745, Nr 141, poz. 888, Nr 192, poz i Nr 180, poz. 1109; z 2009 r. Nr 209, poz. 1316, 1318, 1320, Nr 131, poz. 1075, Nr 157, poz. 1241, Nr 166, poz. 1317, Nr 168, poz. 1323, Nr 213, poz. 1676: z 2010 r. Nr 40, poz. 230, Nr 57, poz. 355, Nr 127, poz. 858, Nr 142, poz. 961, Nr 167, poz. 1131, Nr 182, poz. 1228, Nr 197, poz. 1306)

29

30 Dział I Przepisy ogólne Art. 1. [Przedmiot regulacji] Ustawa normuje: 1) zobowiązania podatkowe; 2) informacje podatkowe; 3) postępowanie podatkowe, kontrolę podatkową i czynności sprawdzające; 4) tajemnicę skarbową. 1. Określenie zakresu ordynacji podatkowej Artykuł 1 niepoprawnie określa zakres ordynacji podatkowej. Akt ten obejmuje obecnie dwanaście działów: 1) Przepisy ogólne (art. 1 12); 2) Organy podatkowe i ich właściwość (art ); 2a) Porozumienia w sprawach ustalenia cen transakcyjnych (art. 20a 20r); 3) Zobowiązania podatkowe (art ); 4) Postępowanie podatkowe (art ); 5) Czynności sprawdzające (art ); 6) Kontrola podatkowa (art ); 7) Tajemnica skarbowa (art ); 7a) Wymiana informacji podatkowych z innymi państwami (art. 305a 305o); 8) Przepisy karne (art. 306); 8a) Zaświadczenia (art. 306a 306n); 9) Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe (art ). 2. Ordynacja podatkowa a kodyfikacja prawa podatkowego Ordynacja nie dokonała kodyfikacji prawa podatkowego. Objęła dotychczas obowiązujące przepisy ustawy z dnia 19 grudnia 1980 r. o zobowiązaniach po Cezary Kosikowski 33

31 Art. 2 Dział I. Przepisy ogólne datkowych (tekst jedn.: Dz. U. z 1993 r. Nr 108, poz. 486 z późn. zm.) i wybrane (nie zawsze szczęśliwie) przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz z późn. zm.), w części dotyczącej postępowania podatkowego. Poza ramami ordynacji podatkowej znalazły unormowanie takie zagadnienia jak: ewidencja i identyfikacja podatkowa, kontrola skarbowa, szczególny nadzór podatkowy. Nie uchylono też ani jednego przepisu dotyczącego wymiaru i poboru podatków z licznych przepisów odrębnych ustaw podatkowych. Ordynacja nie zrealizowała więc idei kodyfikacji prawa podatkowego. Co więcej, poprzez blankietowość swych postanowień (przewidziano wydanie licznych rozporządzeń wykonawczych). Zlekceważono dorobek doktryny prawa podatkowego oraz orzecznictwa sądowego. O zasadności krytyki ordynacji jako aktu normatywnego ogólnego prawa podatkowego oraz produktu legislacyjnego mogą świadczyć wyroki TK, który uznał wiele przepisów omawianej ustawy za niezgodne z Konstytucją RP. Ponadto, tekst o.p. był wielokrotnie nowelizowany, a od czasu do czasu w Ministerstwie Finansów odżywa (niestety na krótko) myśl o potrzebie zastąpienia obecnej ustawy nowym, bardziej doskonałym aktem normatywnym. Ocenia się bowiem, że obecny zakres przedmiotowy ordynacji jest wciąż zbyt skromny w stosunku do oczekiwań i postulatów zgłaszanych pod adresem aktu, który powinien kodyfikować tzw. ogólne prawo podatkowe 1. Ordynacja podatkowa różni się też pod tym względem od podobnych aktów obowiązujących w innych krajach 2. Art. 2. [Zakres przedmiotowy, wyłączenia] 1. 3 Przepisy ustawy stosuje się do: 1) podatków, opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe; 2) 4 (uchylony); 3) opłaty skarbowej oraz opłat, o których mowa w przepisach o podatkach i opłatach lokalnych; 1 Por. R. Mastalski, Wprowadzenie do prawa podatkowego, Warszawa 1995, s. 47 i n.; C. Kosikowski, Problemy zmiany systemu i prawa podatkowego, PiP 1990, z. 3; B. Brzeziński, Ordynacja podatkowa w świetle kryteriów oceny jakości aktów normatywnych (w:) Ordynacja podatkowa. Wokół nowelizacji, red. R. Dowgier, Białystok 2009, s. 17 i n. 2 C. Kosikowski, O nie zrealizowanej koncepcji polskiego Kodeksu podatkowego (w:) Księga jubileuszowa prof. dr Leona Kurowskiego, Warszawa 1998; A. Kostecki, Niektóre problemy kodyfikacji prawa podatkowego (w:) Księga jubileuszowa prof. dr Leona Kurowskiego. 3 Brzmienie przepisu ulegało zmianie zob. Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 z późn. zm. i Dz. U. z 2002 r. Nr 169, poz z późn. zm. 4 Przepis został uchylony w 1998 r. zob. Dz. U. Nr 106, poz. 668 z późn. zm. 34 Cezary Kosikowski

32 Dział I. Przepisy ogólne Art. 2 4) 5 spraw z zakresu prawa podatkowego innych niż wymienione w pkt 1, należących do właściwości organów podatkowych Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, przepisy działu III stosuje się również do opłat oraz niepodatkowych należności budżetu państwa, do których ustalenia lub określenia uprawnione są inne niż wymienione w 1 pkt 1 organy. 3. Organom, o których mowa w 2, przysługują uprawnienia organów podatkowych. 4. Przepisów ustawy nie stosuje się do świadczeń pieniężnych wynikających ze stosunków cywilnoprawnych oraz do opłat za usługi, do których stosuje się przepisy o cenach. 1. Zakres przedmiotowy ordynacji podatkowej Artykuł 2 określa zakres przedmiotowy o.p. w sposób zawiły, ponieważ ustanawia najpierw zasadę ( 1), by następnie ją rozszerzyć ( 2) oraz wskazać na wyłączenia od niej ( 4). Dla ustalenia zasady prawodawca wymienia rodzaje dochodów budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego, zastrzegając, że chodzi o dochody, do których ustalania lub określania uprawnione są organy podatkowe. Określenie zakresu przedmiotowego stosowania ordynacji podatkowej zbiega się zatem z kompetencją do ustalania lub określania zobowiązań podatkowych przez uprawnione organy podatkowe (art. 2 1 pkt 1) lub inne organy (art. 2 2 i 3) oraz z właściwością organów podatkowych do rozstrzygania spraw z zakresu prawa podatkowego (art. 2 1 pkt 4). W rezultacie określenie zakresu stosowania ordynacji ma zarówno charakter przedmiotowy, jak i podmiotowy 7. Dla określenia zakresu stosowania przepisów ordynacji podatkowej w art. 2 zastosowano dwa kryteria: 1) rodzaj daniny publicznej, 2) właściwość rzeczowa do ustalania lub określania wysokości obciążenia lub rozstrzygania innych spraw podatkowych należących do właściwości organów podatkowych. W literaturze przedmiotu proponuje się, aby przyjąć, że istnieje swego rodzaju domniemanie podlegania wszelkich należności publicznoprawnych przepisom o.p., zaś wykluczenie z tego zakresu wymaga odrębnych, szczegółowych regu 5 Przepis w brzmieniu ustalonym w 2002 r. zob. Dz. U. Nr 169, poz z późn. zm. 6 Przepis w brzmieniu zmienionym w 2002 r. zob. Dz. U. Nr 169, poz z późn. zm. 7 Takie stanowisko zajmuje również R. Mastalski (w:) B. Adamiak, J. Borkowski, R. Mastalski, J. Zubrzycki, Ordynacja podatkowa. Komentarz 2005, Wrocław 2005, s Cezary Kosikowski 35