WŁÓKNA I TKANINY. Aby powstała odzież potrzebna jest tkanina, a aby powstała tkanina potrzebne jest włókno.

Transkrypt

1 WŁÓKNA I TKANINY Ubranie jest nam potrzebne z wielu względów. Po pierwsze chroni nas przed działaniem czynników atmos ferycznych, ale i przed uszkodzeniem ciała. Jest nieodzownym elementem, który pozwala nam się wyróżniać i podkreślać swoją indywidualność wśród innych ludzi. Pełni jeszcze jedną ważną rolę, mianowicie pozwala nam kształtować swój wizerunek tuszować wady postawy, nadwagę, jednocześnie eksponować to co uważamy za piękne i warte podkreślenia. Podstawowymi materiałami do wyrobu odzieży są tkaniny i dzianiny. Otrzymuje się je przez przeplatanie w określony sposób nitek przędzy. Tkanina to wyrób, który powstał w wyniku przeplatania osnowy i wątku, tworzących sploty tkackie. Podstawowym, najstarszym splotem jest splot płócienny, w którym jedna nitka wątku przeplata się z jedna nitką osnowy. Tkanina powstaje w zakładach tkackich na krosnach, a dzianina to wyrób otrzymywany przez łączenie przędzy w oczka na maszynach dziewiarskich w zakładach dziewiarskich lub ręcznie na drutach. Aby powstała odzież potrzebna jest tkanina, a aby powstała tkanina potrzebne jest włókno.

2 To moda kształtuje nasz styl ubierania się. RODZAJE WŁÓKIEN Włókna naturalne - są przewiewne, nie elektryzują się, są ekologicznie bezpieczne - nie wywołują alergii. Z drugiej strony gniotą się i posiadają małą wytrzymałość mechaniczną. Włókna naturalne mogą być pochodzenia: roślinnego: len, sizal, bawełna, konopie, juta; pochodzenia zwierzęcego: wełna, jedwab naturalny. Włókna chemiczne - są wytrzymałe na rozciąganie, łatwe w utrzymaniu czystości, są mało przewiewne i elektryzują się. Włókna chemiczne ze względu na sposób wytwarzania dzielimy na:

3 włókna sztuczne: merona, jedwab wiskozowy; włókna syntetyczne: elana, stylon (nylon). Włókna sztuczne - wytwarzane są ze związków znajdujących się w przyrodzie, np. z celulozy, którą uzyskuje się z drewna, białka. Włókna syntetyczne - zbudowane są ze związków, których w przyrodzie nie ma, a powstają w drodze syntezy chemicznej z prostych związków węgla. Rodzaj włókna można rozpoznać po symbolach umieszczonych na metkach odzieży. Rodzaj włókna Wełna Poliestrowe, (elana, torlen) Poliakrylonitrylowe (anilana) Poliamidowe (stylon) Celulozowe (argona) Kolor nitki na metce Niebieska Czerwona Zielona Szara Żółta Warto wspomnieć, że włókna naturalne stosowane są także w różnych mieszankach z włóknami sztucznymi. Wyroby wytwarzane z mieszanek, włókien naturalnych i sztucznych, często uzyskują nowe właściwości, jakich przedtem nie miały włókna naturalne: niegniotliwość, niekurczliwość, wodoodporność itp. CHARAKTERYSTYKA NIEKTÓRYCH WŁÓKIEN NATURALNYCH BAWEŁNA Bawełna jest rośliną, której krzew zwany jest bawełnicą i osiąga wysokość do 2,5 m. Kwiaty bawełny są białe, żółtawe albo różowe. Po przekwitnięciu zawiązują torebki nasienne, które pokryte są delikatnymi włoskami włóknami bawełny. Na jednym krzewie występuje do 60 torebek.

4 Bawełna Im włókno bawełny jest dłuższe, tym jest cieńsze i można z niego otrzymać cieńszą przędzę. Włókno bawełny jest mało sprężyste, dlatego wyroby z niego otrzymywane mają skłonność do gniecenia się. Bawełna wchłania wilgoć z powietrza - łatwo wchłania pot, daje się łatwo barwić na kolor, i co ważne nie jest atakowana przez mole. Produkuje się z niej: tkaniny bieliźniarskie i pościelowe, sukienkowe i ubraniowe, zasłony i firanki, tkaniny dekoracyjne, dzianiny i pończochy oraz skarpetki.

5 Bardzo często mamy w domu pościel wykonaną z bawełny. Z bawełny produkuje się wykorzystywany do robótek ręcznych kordonek LEN

6

7 Len jest rośliną o pięknych niebieskich kwiatach. Len jest uważany za pierwsze włókno stosowane przez człowieka. Przy produkcji włókna lnianego suszy się len na słomę lnianą, następnie poddaje się ją suszeniu i międleniu, w celu pokruszenia łodygi. Potem otrzymane włókno jest trzepane i czesane.

8 Produkcja lnu jest znacznie droższa niż bawełny. Włókno lniane jest bardziej wytrzymałe na rozciąganie niż bawełna. Sprężystość tego włókna jest mniejsza niż bawełny, dlatego wyroby lniane są bardzo gniotliwe. Len jest higroskopijny, czyli wchłania wodę, dlatego nadaje się na odzież letnią. Wyroby lniane odznaczają się wielką trwałością, są gładkie i dlatego nie brudzą się łatwo. Nic nie zastąpi krótkich spodenek z lnu na upalne lato. KONOPIE

9 Roślina konopie (Cannabis sativa) ma długie, lancetowate liście i jest dwupienna. Osobniki męskie nazywają się płaskoniami, a osobniki żeńskie - głowaczami; różnią się one między sobą wyglądem i okresem wegetacji. Konopie męskie Uprawiane jest głównie na włókno otrzymywane z łodyg, a używane do produkcji lin, tkanin żaglowych, namiotowych, opakunkowych (worki) i brezentów, wężów strażackich, nici i sieci. Z nasion tłoczy się olej konopny, obecnie używany jako olej techniczny, zaś wytłoki służą jako pasza dla zwierząt.

10 Bardzo mocny sznur z konopi SIZAL Sizal to włókno otrzymywane z agawy sizalowej i wykorzystywane do produkcji artykułów powroźniczych (lin, sznurów itp.), mat, tkanin.

11 Agawa sizalowa jest bardzo podobna do agawy, którą można spotkać w przydomowych ogródkach. Sznur wykonany z sizalu

12 Tkanina sizalowa JUTA Jest to roślina jednoroczna, uprawiana w krajach o wilgotnym klimacie. Roślina włóknista dostarcza włókna do produkcji tkanin, nici, sznurka, powrozów, lin, szczotek, pędzli i innych wyrobów. W Europie przerabia się ją przede wszystkim na tkaniny workowe.

13 Bardzo wysoka roślina jednoroczna juta WEŁNA Wełnę otrzymuje się z uwłosienia zwierząt. Najpopularniejsza jest wełna owcza, którą otrzymuje się przez strzyżenie owiec raz lub dwa razy w roku. Rzadziej stosuje się wełnę kozią i króliczą. Wełna wielbłądzia jest bardzo lekka i ciepła.

14 Istnieją specjalne rasy owiec hodowane na wełnę.

15 Owca angora Na wełnianych wyrobach można spotkać określenie: czysta, żywa wełna, co oznacza: czysta - wełna bez domieszek innych włókien, żywa" - uzyskana przez strzyżenie żywych zwierząt. Zapewnia to większą sprężystość i lepszy gatunek włókna. Dotykając wyrobów wełnianych wyczuwamy, oprócz miękkości, charakterystyczną szorstkość. Wełna działa jak termos - jest złym przewodnikiem ciepła, dlatego sprawdza się jako odzież zimowa. Wełna jest wykorzystywana do produkcji tkanin ubraniowych, na dzianinę i bieliznę, wyroby pończosznicze, kostiumy kąpielowe. Z wełny wyrabia się także tkaniny obiciowe i dekoracyjne, filce techniczne, kapelusznicze oraz obuwnicze. Wełna wymaga szczególnych środków ostrożności przy praniu i prasowaniu.

16 Tak wygląda wełna z ostrzyżonego zwierzęcia A tu mamy już przędzę wełnianą

17 Materiał wełniany Bardzo ciepłe wełniane szale JEDWAB Jedwab naturalny jest surowcem pochodzenia zwierzęcego uzyskuje się go z oprzędu jedwabnika morwowego. Nitka jedwabiu naturalnego odwiniętego z kokonu jedwabnika ma długość do 800 m.

18 Z jedwabiu naturalnego można wykonać tkaniny delikatne, cienkie i miękkie. Wyroby te są ponadto bardzo sprężyste i higroskopijne. Jedwab naturalny jest złym przewodnikiem ciepła.

19 Z jedwabiu produkuje się bardzo delikatne materiały. Najdelikatniejsze jedwabne nici DZIANINY

20 Włóczka przerabiana jest za pomocą drutów, szydełka lub specjalnych maszyn na wyroby włókiennicze. Dzianina jest wyrobem włókienniczym powstałym z włóczki, z której tworzy się oczka, łącząc je jednocześnie. Oczka połączone w kierunku poziomym tworzą rządki, a w kierunku pionowym - kolumienki.

21 Skarpetki zrobione na drutach. Trudna sztuka robienia na drutach

22 Moher suszący się na słońcu. NIEKTÓRE INFORMACJE UMIESZCZONE NA METKACH PRODUKTÓW WŁÓKIENNICZYCH. Wyrób może być prany wyłącznie ręcznie Wyrób może być prany mechanicznie w temperaturze nie przekraczającej 90 o C. Wyrób nie może być prany Można suszyć w suszarkach bębnowych

23 Wyrób może być prany mechanicznie Wyrób można czyścić chemicznie we wszystkich powszechnie stosowanych rozpuszczalnikach organicznych (i z chlorem) Wyrób nie może być prasowany Wyrób może być prasowany w temperaturze średniej Nie czyścić chemicznie

24 Nie suszyć w suszarce CIEKAWOSTKI Jedwabie kolorowe zachowują żywe kolory, jeżeli na godzinę przed praniem zamoczymy je w letniej wodzie z dodatkiem sody oczyszczonej (2 łyżeczki na litr). Do każdego płukania jedwabiu powinniśmy dodać łyżeczkę octu, a do ostatniego łyżeczkę cukru. Wszystkie jedwabie po upraniu zwijamy w gruby ręcznik frotte i po 2 godzinach prasujemy lekko wilgotne, po lewej stronie. Kolorowe wyroby bawełniane dobrze jest przed praniem zamoczyć na godzinę w zimnej wodzie z dodatkiem octu. Zapobiega to spieraniu się koloru. Wyroby z bawełnianego welwetu, czyli sztruksu, powinno się przed pierwszym praniem moczyć przez trzy godziny w wodzie z dodatkiem octu (2 łyżeczki na litr), a później octową kąpiel stosować co drugie, trzecie pranie. Mokre wiesza się i podczas wysychania czesze suchą, ostrą szczotką z włosem i pod włos. Nie prasuje się ich. Wyroby z wełny (np. angora) wkładamy przed praniem do torebki z plastiku i chowamy na 2-3 dni przed praniem do zamrażalnika lodówki (w ten sposób zapobiega się wypadaniu delikatnych włosków). Pierzemy je w 2 godziny po wyjęciu z lodówki. Do ostatniego płukania dodajemy 2 łyżeczki gliceryny. Suszymy rozłożone na ręczniku. Materiały wełniane należy prasować po lewej stronie przez wilgotne płótno gorącym żelazkiem.

25 Ciemną wełnę dobrze jest prasować przez gazetę. Odzyskuje kolor i ładny wygląd.