Wykorzystanie komponentów Open Source w wytwarzaniu oprogramowania. Czym jest Open Source?

Transkrypt

1 Wykorzystanie komponentów Open Source w wytwarzaniu oprogramowania Czym jest Open Source?

2 Open Source 1. Open Source jest podejściem do projektowania, wytwarzania oraz dystrybucji oprogramowania 2. Pozwala na dostęp do kodu źródłowego i innych materiałów związanych z oprogramowaniem/produktem 3. Nie dotyczy tylko i wyłącznie oprogramowania, pryncypia stojące za OS zostały wykorzystane dla wielu efektów innych typów twórczej pracy człowieka 4. Ruch OS został zapoczątkowany przez takie osoby jak: Ritchard Stallman, Bruce Perens, Michael Tiemann, Eric Raymond

3 Open Source (2) 1. Open Source nie oznacza za darmo! 2. Powszechnie uznawane bariery, zazwyczaj zwiększające ryzyko inwestycji, będące przeszkodą przed komercyjnym wykorzystaniem OS: wrażenie, że licencje zgodne z OS posiadają cechy wirusów, brak formalnego wsparcia, szkoleń itp., częstotliwość zmian, brak dalekosiężnych planów, map drogowych itp. 3. Jednakże: również i wiele komercyjnych projektów ma niesprecyzowaną przyszłość, nie wszystkie licencje mają podobny poziom restrykcji, wiele poważnych projektów typu OS (np. systemy operacyjne, bazy danych) zarabia na wsparciu, dokumentacji, szkoleniach itp. (Red Hat, Novell, Cedega etc.)

4 Open Source (3)

5 Open Source (4) 1. O ruchu OS decydują w praktyce dwie główne organizacje: Free Software Foundation and Open Source Initiative 2. Obie mają ten sam cel, różnią się metodą dążenia do niego, filozofią, etyką 3. Ruch Wolnego Oprogramowania (The Free Software movement) ma na celu uwolnienia oprogramowania od ciężaru, jakim jest własność intelektualna. Uważają, że ten ciężar ogranicza rozwój technologiczny i są sprzeczne z dobrem ogółu. 4. Ruch Otwartego Oprogramowania (The Open Source movement) ma podobne cele, jednak przyjmuje bardziej pragmatyczne podejście. Członkowie tego ruchu skupiają się na ekonomicznych i technicznych zyskach płynących z otwartości oprogramowania, zamiast moralnych i etycznych, napędzających Ruch Wolnego Oprogramowania.

6 Free Software Foundation 1. Założona przez Richarda Stallmana 4ego października 1985 by wspierać ruch wolnego oprogramowania, opartego o zasadę copyleft, która ma na celu promocję wolności jakimi są prawo do nieograniczonego rozpowszechniania i modyfikowania oprogramowania. 2. Od momentu założenia do połowy lat 90tych, fundusze FSF były wykorzystywane głównie do zatrudniania programistów piszących wolne oprogramowanie na potrzeby projektu GNU. 3. Od połowy lat 90tych, pracownicy oraz wolontariusze FSF skupiali się głównie na kwestiach prawnych i strukturalnych niezbędnych ruchowi oraz jego społeczności.

7 Cztery wolności 1. Prawo uruchamiania oprogramowania w dowolnym celu (wolność 0). 2. Prawo do analizy sposobu działania oprogramowania oraz dostosowywania go do własnych potrzeb (wolność 1). Dostęp do kodu źródłowego jest niezbędny do realizacji tego prawa. 3. Prawo do redystrybucji oprogramowania by móc pomóc sąsiadom (wolność 2). 4. Prawo do ulepszania oprogramowania i możliwości rozpowszechnienia poprawek tak by cała społeczność mogła z nich skorzystać (wolność 3). Dostęp do kodu źródłowego jest niezbędny do realizacji tego prawa.

8 Działalność FSF Projekt GNU Oryginalnym celem FSF była promocja ideałów wolnego oprogramowania. Wytworzony przez FSF system operacyjny GNU miał być przykładem takiej działalności. Licencje GNU FSF jest autorem The GNU General Public License (GPL), popularnej licencji używanej przez projekty tworzące wolne oprogramowania. Obecna, trzecia wersja została wydana w czerwcu 2007 roku. FSF jest również autorem The GNU Lesser General Public License (LGPL), The GNU Free Documentation License (GFDL), oraz The GNU Affero General Public License (AGPL).

9 Działalność FSF (2) The Free Software Directory - Jest to lista oprogramowania, które przeszło pozytywną weryfikację i zostało uznane za wolne. Celem tego przedsięwzięcia jest dostarczenie wyszukiwarki wolnego oprogramowania oraz możliwości weryfikacji czy oprogramowanie opisywane jako wolne rzeczywiście takim jest. Ten projekt w drobnym stopniu był współfinansowany przez UNESCO. Utrzymywanie Definicji Wolnego Oprogramowania FSF utrzymuje wiele dokumentów definiujących ruch wolnego oprogramowania. Hosting projektów FSF udostępnia projektom miejsce na swoich serwerach w ramach witryny Savannah ( oraz

10 Działalność FSF (2) Coroczne nagrody "Award for the Advancement of Free Software" "Free Software Award for Projects of Social Benefit" GNU Press Wydawnictwo FSF, odpowiedzialne za publikację dostępnych książek związanych z informatyką za pomocą wolnych licencji ("publishing affordable books on computer science using freely distributable licenses.")

11 Działalność FSF (3) Kampanie polityczne FSF sponsoruje kampanie przeciwko wszystkiemu co postrzega jako zagrożenie dla wolności oprogramowania, np.: patenty na oprogramowanie, digital rights management (które FSF określa poprzez "digital restrictions management", jako jeden z środków na podkreślenie, że takie technologie stworzono po to, by "odebrać i ograniczyć Twoje prawa"), prawa autorskie do interfejsów użytkownika. Wadliwe z Definicji (Defective by Design) zainicjowana przez FSF kampania przeciwko DRM. BadVista jest kampanią przeciwko systemowi Microsoft Windows Vista i mającą na celu promocję wolnych alternatyw. Kampania promująca Ogg+Vorbis. FSF również sponsoruje niektóre projekty o wysokim priorytecie.

12 Działalność prawna 1. FSF jest właścicielem praw autorskich do kluczowych elementów systemu GNU, jak np. GNU Compiler Collection 2. Do roku 2004 była jedyną organizacją, która pilnowała przestrzegania zasad licencji GPL. Później Harald Welte uruchomił serwis gpl-violations.org i rozpoczął podobną działalność 3. Od 1991 do 2001, wymuszanie przestrzegania zasad licencji GPL było realizowane nieformalnymi metodami, zazwyczaj przez samego Stallmana. Zazwyczaj była to krótka wymiana i

13 Działalność prawna (2) 4. Pod koniec 2001, Bradley M. Kuhn, przy współpracy Moglena, Davida Turnera i Petera T. Browna, sformalizowali te działania tworząc GPL Compliance Labs. Od tego czasu coraz powszechniejsze stały się formalne działania prawne takie jak przeciwko Linksys czy OpenTV 5. Od 2003 do 2005, FSF prowadziła seminaria prawnicze mające na celu wyjaśnienie, czym jest i z czym wiąże się GPL. Seminaria te dawały punkty CLE (Continuing Legal Education) i były pierwszą próbą formalnej edukacji na temat GPL

14 Działalność prawna (3) 6. Podczas słynnego pozwu SCO przeciwko IBM, FSF, w trakcie 2003 i 2004 roku, zaangażowała znaczące środki prawnicze by zminimalizować jego negatywny aspekt na postrzeganie i akceptację wolnego oprogramowania 7. W grudniu 2008, FSF pozwała Cisco za wykorzystywanie niezgodnie z licencją GPL elementów oprogramowania w routerach Linksys. Cisco wiedziało o sprawie już od 2003 roku, jednak unikało przestrzegania zasad licencji GPL

15 Open Source Initiative 1. Założona w lutym 1998 przez Bruce'a Perensa i Erica S. Raymonda 2. Powstanie ma związek z upublicznieniem kodu Netscape Communicatora przez Netscape Communications Corporation 3. Neguje konfrontacyjne podejście ruchu wolnego oprogramowania, preferuje zachęcanie do otwartości poprzez wykazanie korzyści z tego płynących. Celem jest zachęcenie biznesu do korzystania z otwartego oprogramowania 4. Raymond określił swoje podejście słowami: "If you want to change the world, you have to co-opt the people who write the big checks."

16 Definicja Open Source 1. Na jej podstawie Open Source Initiative określa czy dane oprogramowanie może być traktowane jako otwarte\ 2. Została oparta od Wskazówki dla Wolnego Oprogramowania Debiana (Debian Free Software Guidelines), napisana głównie przez Brucea Perensa 3. Open Source nie oznacza tylko dostępu do kodu źródłowego 4. Aby oprogramowanie mogło zostać uznane za otwarte musi spełniać następujące warunki:

17 Definicja Open Source (2) 1. Wolność redystrybucji Licencja nie może ograniczać jakiegokolwiek podmiotu przed sprzedażą lub oddaniem oprogramowania będącego składnikiem większej całości zawierającej oprogramowanie z różnych źródeł. Licencja nie może narzucać jakiejkolwiek rekompensaty za taką redystrybucję. 2. Kod źródłowy Oprogramowanie musi być dostarczane wraz z kodem źródłowym oraz musi umożliwiać dystrybucję zarówno postaci źródłowej jak i binarnej. Jeżeli oprogramowanie nie jest rozpowszechniane wraz z kodem źródłowym powinna istnieć dobrze opisana metoda jego pozyskania po kosztach nie większych niż koszt nośnika lub bezpłatnego pobrania z Internetu. Kod źródłowy musi być podstawową formą modyfikowalną oprogramowania. Celowe zaciemnianie kodu jest zabronione. Postacie pośrednie takie jak wynik działania preprocesora lub translatora są niedozwolone.

18 Definicja Open Source (3) 3. Dzieła pochodne Licencja powinna zezwalać na modyfikacje i tworzenie dzieł pochodnych. Musi też umożliwiać redystrybucję efektów tych prac na tej samej licencji co oryginalne dzieło. 4. Integralność kodu źródłowego oryginalnego autora Licencja może zabronić redystrybucji zmodyfikowanego kodu tylko w przypadku, gdy umożliwia dystrybucję łat" wprowadzających określone modyfikacje w kodzie. Licencja musi jednoznacznie zezwalać na dystrybucję oprogramowania zmodyfikowanego poprzez łaty. Licencja może narzucić wymóg zmiany nazwy lub wersji nowo powstałego oprogramowania. 5. Brak dyskryminacji osób i grup Licencja nie może dyskryminować żadnej osoby lub grupy osób.

19 Definicja Open Source (4) 6. Brak dyskryminacji przeciw zastosowaniu czy polu działania Licencja nie może ograniczać pola zastosowania aplikacji. Nie może np. zabraniać wykorzystania aplikacji w celach komercyjnych lub np. w celu badań naukowych nad genomem. 7. Dystrybucja licencji Prawa przypisane do oprogramowania muszą w tej samej formie obowiązywać wszystkich użytkowników bez konieczności akceptacji dodatkowych licencji. 8. Licencja nie może być zależna od produktu Uprawnienia dostarczane wraz z licencją nie mogą być zależne od faktu czy oprogramowanie należy do jakiejś konkretnej całości czy nie. Jeżeli program zostanie w jakiś sposób wyłączony z większej dystrybucji i będzie rozpowszechniany na podstawie tej samej licencji musi gwarantować takie same prawa jak te, które uzyskują użytkownicy zagregowanej aplikacji.

20 Definicja Open Source (5) 9. Licencja nie może ograniczać innego oprogramowania Licencja nie może wprowadzać dodatkowych ograniczeń co do oprogramowania rozpowszechnianego wraz z licencjonowanym oprogramowaniem. Przykładowo licencja nie może wymagać, by inne zainstalowane na komputerze oprogramowanie było na określonej licencji. 10. Licencja musi być neutralna technologicznie Prawa wynikające z licencji nie mogą być zależne od wykorzystanej technologii, stylu czy interfejsu.

21 Open Source Initiative (2) 1. OSI próbowała pozyskać wyłączność na znak firmowy, jakim jest 'open source', jednak się to nie udało 2. OSI udało się jednak nawiązać na tyle dobre stosunki z środowiskiem biznesowym, że pojęcie to nie jest zbyt często nadużywane 3. Ruchowi udało się pozyskać uwagę głównych graczy na rynku oprogramowania, doprowadzając, że znane przedsiębiorstwa zaczęły w swojej ofercie proponować rozwiązania typu OS (np. Corel (Corel Linux), Sun Microsystems (OpenOffice.org), IBM (OpenAFS))

22 OSI vs FSF 1. Pochodząc z tego samego środowiska co Free Software Foundation, Open Source Initiative została utworzona i zaadoptowała termin open source, cytując Michaela Tiemanna, by "odrzucić moralizujące i konfrontacyjne nastawienie wiązane wcześniej z 'wolnym oprogramowaniem' oraz zachęcić innych do pomysłu kierując się takimi samymi, pragmatycznymi ideami, jakimi kierowała się firma Netscape." 2. Wg Stallmana, istotną i podstawową różnica jest filozofia stojąca za obiema instytucjami 3. Stallman opisuje obie inicjatywy jako dwa odrębne obozy w tej samej społeczności zorientowanej na otwartość oprogramowania

23 OSI vs FSF (2) 4. Stallman: "Różnimy się z obozem open source w podstawowych celach i wartościach, jednakże zarówno ich jak i nasze poglądy prowadziły zazwyczaj do tych samych efektów, czyli tworzenia wolnego oprogramowania. W wyniku tego działacze z obu obozów często współpracują ze sobą. 5. OSI oraz FSF są obecnie dwiema głównymi organizacjami w hakerskiej społeczności

24 Wykorzystanie komponentów Open Source w wytwarzaniu oprogramowania Własność intelektualna

25 Własność intelektualna Własność intelektualna to pewna liczba różnorodnych monopoli obejmujących twórczość umysłową, zarówno artystyczną jak i komercyjną, oraz odpowiadające jej obszary prawne. Na podstawie własności intelektualnej, jej posiadacze otrzymują pewne unikalne prawa w stosunku do chronionych zasobów. Typowe rodzaje własności intelektualnej: Prawa autorskie Znaki towarowe Patenty

26 Znaki towarowe 1. Unikatowy symbol lub wyznacznik stosowany przez osoby indywidualne, organizacje czy dowolny inny podmiot prawny 2. Wykorzystywany do odróżnienia produktu od podobnych oferowanych przez inne podmioty 3. Zazwyczaj jest to imię, frazes, logo, symbol, twór artystyczny czy dowolna kombinacja tych elementów 4. Właściciel znaku towarowego może podjąć akcje prawne przeciwko podmiotom wykorzystującym znak towarowy bez zezwolenia 5. Definiuje się 3 rodzaje znaków towarowych: 1. Niezarejestrowany znak towarowy (unregistered trademark) ( TM ) 2. Niezarejestrowany znak usługowy (unregistered service mark) ( SM ) 3. Zarejestrowany znak towarowy lub usługowy (registered trade or service mark) ( )

27 Prawo autorskie 1. Autor dzieła otrzymuje wyłączne prawa na pewien okres czasu na publikację, dystrybucję oraz modyfikację chronionego dzieła. Po tym czasie dzieło trafia do przestrzeni publicznej 2. Zazwyczaj czas ochrony trwa od 50 do 100 lat od czasu śmierci autora. W przypadku dzieł anonimowych i korporacyjnych czas ochrony jest zazwyczaj krótszy 3. Zazwyczaj nie jest wymagana żadna formalna rejestracja 4. Prawa autorskie są znormalizowane w skali światowej dzięki podpisaniu przez większość krajów konwencji: Berne Convention oraz Universal Copyright Convention

28 Prawo autorskie w Polsce 1. Dwie formy prawa autorskiego osobiste oraz majątkowe. Osobiste mówią kto wykonał dzieło, są niezbywalne. Prawa majątkowe umożliwiają decyzję o sposobie dystrybucji itp. Dalej będziemy mówić o prawie majątkowym 2. Prace opublikowane są chronione przez 70 lat po śmierci autora lub 70 lat od pierwszej publikacji, gdy autor jest nieznany lat dla programów TV, fonogramów i audiogramów 4. Dzieło nie musi być w żaden sposób zarejestrowane czy opatrzone jakimkolwiek znakiem by było chronione

29 Prawo autorskie w pigułce 1. Publikacja dzieła bez zgody jest zabroniona, zarówno w przypadku zastosowań komercyjnych jak i niekomercyjnych 2. Proste informacje prasowe nie są chronione przez prawo autorskie (art. 4 punkt 4) 3. Raz opublikowane krótkie sprawozdania prasowe, streszczenia itp. mogą być rozpowszechniane bez zgody autora (art. 25) 4. Jeżeli tego nie zabroniono w umowie pomiędzy dystrybutorem a autorem, autor może rozpowszechniać dzieła w inny sposób niż to wskazano w umowie 5. Prawo nie jest chronione prawem autorskim

30 Dozwolony użytek w Polsce 1. W określonych przypadkach dzieła mogą być wykorzystywane bez zgody autora 2. Osobisty dozwolony użytek dzieła chronione prawem autorskim mogą być rozpowszechniane bez zgody autora w obrębie niejasno zdefiniowanego kręgu osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego 3. Nie osobisty dozwolony użytek zdefiniowana jest szczegółowa lista przypadków, kiedy zgoda na wykorzystanie dzieła nie jest konieczna 4. Formalnie w Polsce zakazana jest nieautoryzowana dystrybucja dzieł chronionych prawem autorskim

31 Dozwolony użytek w Polsce (2) 1. Dozwolony użytek nie dotyczy oprogramowania 2. Dozwolony użytek jest ograniczony poprzez DRM i inne zabezpieczenia jeżeli dzieło jest zabezpieczone w jakikolwiek sposób (nawet łatwy do obejścia) nie można wykonywać czynności wymagających przełamywanie zabezpieczeń 3. Użytkownik końcowy musi udowodnić, że wykorzystanie dzieła nie wykracza poza dozwolony użytek

32 Osobisty dozwolony użytek 1. Użytkownicy mogą wykonywać kopie bezpieczeństwa legalnie nabytych materiałów pod warunkiem braku zabezpieczeń przed kopiowaniem 2. Materiały audio-video oraz tekst nie mogą być rozpowszechniane bez zgody autora 3. Oprogramowanie oraz cyfrowe bazy danych NIE są objęte prawem dozwolonego użytku. Wykorzystywanie, pobieranie, rozpowszechnianie, kopiowanie itp. Zawsze jest niezgodne z prawem (chyba, że licencja mówi inaczej)

33 Nie osobisty dozwolony użytek 1. Dopuszczalne jest wykorzystanie utworów nie mających samodzielnego znaczenia gospodarczego, a potrzebnego do przeprowadzenia procesu technologicznego (instrukcje obsługi, know-how) 2. Rozpowszechnianie publicznie dostępnych kanałów TV i radiowych do nie więcej niż 50 gospodarstw domowych 3. Jednostki edukacyjne mogą sporządzać kopie i nieodpłatnie korzystać z fragmentów utworów w celach dydaktycznych o ile przekazują materiały nieodpłatnie uczestnikom zajęć 4. Biblioteki i archiwa mogą udostępniać prace chronione poprzez wypożyczanie

34 Nie osobisty dozwolony użytek w Polsce (2) 5. Prawo cytatu cytowanie dzieła nie wymaga zgody autora 6. Publiczne odtwarzanie materiałów chronionych podczas ceremonii religijnych, akademickich i państwowych jest dozwolone, pod warunkiem, że wstęp na uroczystość jest otwarty i darmowy a wykonawca nie otrzymuje żadnej gratyfikacji za wykonane dzieło 7. Dystrybucja publicznie dostępnych dzieł zlokalizowanych w miejscach publicznych takich jak place, skwery, ulice itp. pod warunkiem, że dystrybuowane dzieło będzie miało inną formie niż oryginał, np. zdjęcie pomnika

35 Nie osobisty dozwolony użytek w Polsce (3) 8. Encyklopedie i atlasy mogą publikować materiały prawnie chronione w sytuacji, gdy uzyskanie zgody może być trudne 9. We wszystkich przypadkach konieczne jest podanie źródła i autora 10.Jeżeli nie jest zaznaczone inaczej w konkretnym prawie, to właściciel praw autorskich zawsze może wystąpić o zadośćuczynienie Pamiętaj jeżeli chcesz by inni respektowali Twoje prawa, respektuj ich, włączając w to prawa autorskie

36 Dozwolony użytek w USA 1. Opisane w par. 107 ustawy Copyright Act of Zawiesza penalizację oraz roszczenia w przypadku, gdy dzieło zostało wykorzystane uczciwie w celu krytyki, komentarza, nauki czy badań. 3. Uczciwość użycia określana jest na podstawie następujących kryteriów: jak i dlaczego dzieło zostało użyte rodzaj dzieła, który został użyty wielkość użytego fragmentu w stosunku do rozmiaru dzieła pochodnego efekt, jaki przyniosło wykorzystanie dzieła i jego wpływ na wartość i sprzedaż dzieła pochodnego 4. Prawo oparte o precedensy ciągłe zmiany

37 Wykorzystanie komponentów Open Source w wytwarzaniu oprogramowania Licencje

38 Czym są licencje? 1. Licencja jest to jest instrumentem prawnym opisującym wykorzystanie i/lub dystrybucje chronionego dzieła 2. Każde dzieło, które nie zostało przeniesione do Public domain jest chronione 3. Zazwyczaj licencja zezwala użytkownikowi na wykorzystanie jednej lub więcej kopii dzieła w sposób, który w innych wypadkach traktowany byłby jako naruszenie prawa autorskiego 4. Licencja jest więc obietnicą ze strony autora, że nie będzie dochodził wobec użytkownika swoich praw opisanych przez odpowiednie ustawy 5. Porównanie wielu licencji na oprogramowanie znajdziemy pod adresem: 6. W Polsce każdą licencję można wypowiedzieć, nawet tą nadaną na czas nieokreślony (po 5 latach), w USA licencja może być niewypowiadalna

39 Licencje na oprogramowanie a prawa autorskie 1. Zazwyczaj prawa autorskie dają więcej niż licencja 2. Przykładowo w USA, sekcja 117 Copyright Act zezwala właścicielowi kopii oprogramowania na wykorzystywanie tej kopii za pomocą komputera, nawet jeżeli to wykorzystywanie będzie wymagało wykonania kopii lub modyfikacji oprogramowania. Kopiowanie takie, czy też modyfikacja, nie wymaga więc zgody właściciela praw autorskich i zezwala na wykorzystanie kopii posiadanej kopii oprogramowania bez licencji. 3. Własnościowe licencje mają na celu utrzymanie większej kontroli nad oprogramowaniem poprzez utrzymanie własności nad kopią przez dystrybutora 4. Dzięki temu, sekcja 117 przestaje obowiązywać, a użytkownik końcowy, chcąc korzystać z oprogramowania, musi zaakceptować ostrzejsze wymogi licencyjne niż by to wynikało z prawa autorskiego.

40 Rodzaje licencji na oprogramowanie 1. Licencje własnościowe (Proprietary licenses) 2. Wolne licencje (Free software licenses) 3. Otwarte licencje (Open Source licenses) 4. Każdy rodzaj ma inny wpływ na prawa końcowego użytkownika

41 Licencje własnościowe 1. Dystrybutor oprogramowania udziela licencji na jedną lub więcej kopii 2. Dystrybutor pozostaje właścicielem każdej kopii (stąd nazwa własnościowe ) Konsekwencją tej cechy licencji własnościowych jest posiadanie przez dystrybutora praktycznie wszystkich praw do każdej kopii oprogramowania. Tylko wąski, dobrze zdefiniowany zakres uprawnień przekazany jest użytkownikowi Użytkownik musi zaakceptować licencję chcąc wykorzystywać dane oprogramowanie. 3. Typowym przykładem tego typu licencji jest licencja systemu Microsoft Windows. Ta licencja zawiera typową listę zabronionych czynności, np.: reverse engineering, używanie przez więcej niż 1 użytkownika naraz, publikacja wyników benchmarków czy testów wydajnościowych

42 Problem z EULA 1. Licencje prawie zawsze udzielane są na zasadzie wszystko albo nic 2. Zazwyczaj można ją przeczytać dopiero po zakupie produktu, często w postaci okienka dialogowego z przyciskami Akceptuj/Odrzuć 3. Zazwyczaj narzucają dodatkowe ograniczenia względem praw użytkownika a także zwalniają dystrybutora z jakiejkolwiek odpowiedzialności za działania wynikłe z użytkowania oprogramowania 4. Część dostawców używa EULA by ominąć ograniczenia jakie na licencje nakłada prawo autorskie

43 EULA problem (2)

44 Wolne licencje 1. W odróżnieniu od licencji własnościowych, prawo własności do kopii nie pozostaje przy dystrybutorze a przechodzi na użytkownika końcowego 2. Właściciel kopii" nie jest tożsamy z właścicielem praw autorskich" użytkownik końcowy uzyskuje prawa tylko do tej jednej kopii, reszta praw pozostaje przy autorze 3. Wolne licencje zazwyczaj rozszerzają prawa jakie posiada użytkownik końcowy względem praw, jakie dałoby mu prawo autorskie

45 Wolne licencje (2) 1. Akceptacja licencji jest opcjonalna użytkownik końcowy może używać oprogramowanie bez konieczności akceptacji licencji 2. Jeżeli użytkownik chce skorzystać z dodatkowych praw wynikających z licencji (np. możliwość redystrybucji) to musi ją zaakceptować i przestrzegać 3. GNU GPL jest najbardziej znaną wolną licencją

46 Otwarte licencje ( copyleft ) 1. Mają na celu zachowanie wolności i otwartości oprogramowania 2. Dają końcowemu użytkownikowi duże uprawnienia takie jak możliwość redystrybucji, reverse engineer'ingu czy innej formy modyfikacji kodu, 3. Zazwyczaj dodatkowe prawa wymagają czegoś w zamian od użytkownika, musi się on zgodzić na dodatkowe warunki by móc z tych praw skorzystać, 4. GPL jest przykładem takiej licencji.

47 Otwarte licencje ( zezwalające ) 1. Licencje zezwalające (permissive licenses) mają na celu zachowanie wolności końcowego użytkownika 2. Zezwalają końcowemu użytkownikowi na pełną dowolność w wykorzystaniu oprogramowania, 3. Nie ma żadnych zobowiązań połączonych z tymi prawami, 4. Przykładem jest tutaj licencja BSD czy MIT 5. Oprogramowanie na takiej licencji może być wykorzystywane przez oprogramowanie własnościowe

48 Inne cechy licencji 1. Oprócz nadawania praw czy wymuszania ograniczeń licencje opisują zależności oraz odpowiedzialność za kod i wykorzystanie oprogramowania zachodzące pomiędzy stronami porozumienia licencyjnego 2. Zazwyczaj mówią, że producent nie ponosi odpowiedzialności za wszelkie uszkodzenia wynikłe z prawidłowego jak i nieprawidłowego wykorzystania oprogramowania. Zazwyczaj stwierdzają, że korzystanie z oprogramowania zgodnie z jego zastosowaniem nie powinno spowodować jakiś złych rzeczy 3. W rozwiązaniach komercyjnych zazwyczaj dodatkowo chronią przedsiębiorstwo dystrybutora

49 Najpopularniejsze licencje Istnieje bardzo dużo wolnych/otwartych licencji (Free-Libre / Open Source Software (FLOSS)), jednakże tylko kilka jest powszechnie stosowane Licencje są kompatybilne pomiędzy sobą strzałka od A do B oznacza, że można łączyć oprogramowanie wydane na licencji A z oprogramowaniem wydanym na licencji B, ale całość musi być wydana na licencji B

50 Public Domain 1. W rzeczywistości nie jest to licencja, jednak w praktyce działa tak jakby to była jedna z nich 2. Oprogramowanie znajdujące się w przestrzeni publicznej może być dowolnie używane, jest jednak rzadkością 3. Oprogramowanie musi być jawnie umieszczone w przestrzeni publicznej lub trafia tam automatycznie, gdy jest wytworzone przez pracowników rządu USA w ramach ich stosunku pracy

51 MIT/X11 1. Prosta, zezwalająca licencja, zgodna z GPL 2. Stosowana głównie przez XFree86, najpopularniejszej implementacji systemu X Window dla systemów UNIX'owych 3. Generalna zasada: Możesz rozbić co tylko zechcesz z kodem, ale nie możesz powiedzieć, że go napisałeś. 4. Oprogramowanie wydane na licencji X11 może być wykorzystywane w zamkniętym kodzie, pod warunkiem dołączenia treści licencji 5. W 2004, wraz z wydaniem XFree86 4.4, licencja X11 została zmodyfikowana, wzbudzając tym samym wielkie niezadowolenie w społeczności

52 Zmodyfikowana MIT/X11 1. Zmiana dodała jeden, prosty warunek: The end-user documentation included with the redistribution, if any, must include the following acknowledgment: "This product includes software developed by The XFree86 Project, Inc ( and its contributors", in the same place and form as other third-party acknowledgments. Alternately, this acknowledgment may appear in the software itself, in the same form and location as other such third-party acknowledgments. 2. Tak zmodyfikowana licencja jest zgodna z GPL v3 ale nie jest zgodna z GPL v2 3. Zmiana ta spowodowała zaprzestanie wykorzystania XFree86 przez wszystkie główne dystrybucje systemu Linux

53 BSD 1. Istnieją 3 wersje licencji BSD: Oryginalna, 4-zdaniowa zabraniająca używania w materiałach reklamowych nazwisk/nazw autorów i wymagająca wspomnienia o nich w dokumentacji Zmodyfikowana, 3-zdaniowa zabraniająca używania w materiałach reklamowych nazwisk/nazw autorów Uproszczona, 2-zdaniowa nie posiadająca powyższych ograniczeń 2. Wersja 4 zdaniowa nie jest zgodna z GPLv2

54 Licencja BSD a MIT/X11 1. Licencje te są w dużej mierze zgodne ze sobą i mogą być stosowane wymiennie, zwłaszcza licencja 3 zdaniowa 2. Licencja BSD jest niejednoznaczna istnieją przynajmniej jej 3 wersje 3. Richard Stallman proponuje zamiast którejkolwiek z licencji BSD używać licencji X11 4. Licencja X11 zawiera nieprecyzyjne sformułowania zajmować się oprogramowaniem (w oryg. to deal in the Software ) oraz oprogramowanie i związane [dołączone] pliki dokumentacji (w oryg. this software and associated documentation files ), które (wg Rosena) mogą sprawiać problemy w interpretacji prawnej. 5. Uproszczona licencja BSD jest tożsama również z licencją PostgreSQL

55 Apache The Apache License (wersje 1.0, 1.1, oraz 2.0) wymaga zachowania informacji o posiadaczu praw autorskich, nie jest licencją typu 'copyleft' zezwala na stosowanie oprogramowania w trakcie wytwarzania zarówno zamkniętego jak i wolnego czy otwartego kodu 2. Jest zgodna z GPLv3, ale nie jest zgodna z GPLv1 and GPLv2, z powodu dodatkowych wymagań nie uwzględnianych przez te wersje licencji GPL. Te wymagania obejmują np. pewne kwestie patentowe 3. Kod wydany na licencji Apache może być stosowany wraz z kodem wydanym na licencji GPLv3 ale nie vice versa

56 GPL 1. Opracowana przez Ritcharda Stallmana, podstawa dla filozofii stojącej za FSF 2. Jest to najpopularniejsza i najbardziej znana licencja typu 'copyleft', wymaga by prace pochodne również były wydane na GPL 3. Jest uważana za licencyjnego wirusa 4. Zgodnie z filozofią FSF, licencja GPL daje użytkownikowi prawa wynikające z definicji wolnego oprogramowania oraz stosuje silny 'copyleft' by zachować przechodniość i niezmienność tych praw w sytuacji gdy dzieło zostało zmienione lub rozbudowane 5. Oprogramowanie, które wykorzystuje, łączy, zmienia czy nawet linkuje kod wydany na licencji GPL, jeżeli tylko jest rozpowszechniane, musi być rozpowszechniane na zasadach licencji GPL 6. Wersja trzecia narzuca szereg warunków, jak np. obowiązek udzielenia licencji na patenty, nie możność stosowania w DRM itp.

57 GPL (2) 1. Treść licencji GPL nie jest na licencji GPL. Modyfikacja licencji jest zabroniona 2. Kopiowanie oraz dystrybucja licencji jest dozwolona, gdyż użytkownik końcowy wraz z produktem musi uzyskać kopie licencji 3. Zgodnie z FAQ licencji, każdy może wprowadzać zmiany w licencji pod warunkiem zmiany nazwy wynikowej pracy, usunięciu preambuły oraz braku wzmianki terminu 'GNU' 4. Uwaga na zapis or later zgadzamy się w ten sposób na wykorzystanie kodu na podstawie dowolnej przyszłej wersji licencji GPL, której warunki są trudne do przewidzenia

58 GPL - przykłady 1. Joomla! jest wydana na GNU/GPL, rozszerzenia w większości są utworami zależnymi Joomla!, w związku z czym muszą być wydawane na licencji GNU/GPL 2. egroupware jest wydawane na dwu licencjach GPL i komercyjnej. Wszelkie zmiany i dodatki do wersji GPL muszą być wydane na GPL, nie stoi jednak nic na przeszkodzie, by właściciel kodu (Stylide.de) wydał swoje zmiany tylko do wersji komercyjnej na zamkniętej licencji albo i tu i tu na różnych licencjach 3. GPL posiada szereg wyjątków classpath, libstdc++, system itp., dzięki czemu jest w ogóle stosowalna w praktyce (np. bez wyjątku systemowego każde oprogramowanie działające pod Linux musiałoby być na licencji GPL, gdyż korzysta z funkcji jądra systemu)

59 GPL - fork Modyfikując oprogramowanie wydane na GPL należy pamiętać o kilku rzeczach: 1. Nazwę oprogramowania pochodnego należy zmienić 2. Nie można usuwać oryginalnych wpisów o prawie własności z plików źródłowych a jedynie dodać własne 3. Wskazywanie oryginalnego oprogramowania w informacjach reklamowych nie jest konieczne ale i tak wynika z kodu źródłowego i copyrights 4. Loga, grafiki itp. należy zmienić możemy nie mieć do nich praw autorskich 5. Dzieło pochodne musi zostać wydane na GPL

60 LGPL 1. GNU Lesser General Public License (LGPL) jest to zmodyfikowana, bardziej zezwalająca wersja licencji GPL 2. Oryginalnie pomyślana została jako licencja dla bibliotek 3. Główną różnicą pomiędzy GPL a LGPL jest możliwość łączenia kodu opartego na LGPL z kodem opartym o inne licencje bez konieczności zmiany licencji wynikłego dzieła, niezależnie czy dodatkowy kod jest wolny czy zamknięty 4. Jeżeli wynikowe dzieło jest dziełem pochodnym, to jego licencja musi zezwalać na "modyfikację na potrzeby użytkownika oraz reverse engineering potrzebny do debugowania tych zmian." 5. Od wersji 3 jest de facto wyjątkiem od licencji GPL

61 Affero 1. Affero General Public License (GNU AGPL) jest tożsama z licencją GPL dla oprogramowania opartego o architekturę klient-serwer 2. Różnice polegają na objęciu licencją sytuacji, gdzie oprogramowanie jest zainstalowane na serwerze i dostępne zdalnie. Licencja ta wymaga by kod źródłowy aplikacji był dostępny dla każdego użytkownika, mimo, że de facto nie otrzymują kopii oprogramowania 3. Przygotowana jest dla dostawców, którzy nie rozpowszechniają kopii oprogramowania, a jedynie udostępniają użytkownikom przez sieć jedną określoną kopię

62 MPL 1. Mozilla Public License (MPL) została opracowana przez Mitchella Bakera, kiedy pracował jako prawnik w Netscape Communications Corporation, wersja 1.1 została opracowana przez Mozilla Foundation 2. Jest to hybryda pomiędzy zmodyfikowaną licencją BSD a licencją GPL 3. Postrzegana jest jako słabe 'copyleft'. Kod wydany na MPL, po modyfikacji musi pozostać na MPL 4. MPL używana jest głównie przez Mozilla Application Suite, Mozilla Firefox, Mozilla Thunderbird i inne oprogramowanie wydane przez fundację Mozilla

63 MPL (2) 1. Inaczej niż to ma miejsce w silnych 'copyleft', kod wydany na MPL może być łączony z kodem własnościowym w jednym programie 2. MPL jako granicę oddziaływania licencji traktuje plik źródłowy określony plik jest albo w całości na MPL albo w całości na innej licencji 3. GPL jako granicę ustanawia proces wykonany w środowisku docelowym

64 Creative Commons 1. Opracowana przez organizację non-profit 1. Utworzona w 2001 roku w USA 2. Oddziały partnerskie prowadzone w 70 krajach 3. Oddział w Polsce od 2005 roku Od 2007 oferowana jest wersja Unported licencji odwołania do umów międzynarodowych zamiast do lokalnych przepisów

65 Creative Commons - Cele 1. Kompromis między pełną ochroną praw autorskich a nieskrępowanym korzystaniem z twórczości innych 2. Elastyczne zasady w obliczu restrykcyjnych reguł prawa autorskiego 3. Wsparcie wolnej kultury 4. Idea Some rights reserved

66 Licencje CC 1. Pozwalają na udostępnianie utworów podlegających ochronie prawami autorskimi 2. NIE SĄ przeznaczone do licencjonowania oprogramowania 3. Można samodzielnie określać zasady współdzielenia (warunki licencyjne jako klocki) 4. Szacuje się ok. 500 milionów utworów udostępnionych na licencjach CC 5. Zachowują prawa autorskie twórcy 6. Umożliwiają kopiowanie i rozpowszechnianie 7. Wykorzystanie dzieła w zakresie licencji jest nieodpłatne

67 Jak wybrać licencję? Konieczność odpowiedzi na dwa podstawowe pytania: 1. Czy chcę umożliwić komercyjne wykorzystanie dzieła? 2. Czy zgadzam się na tworzenie utworów zależnych od oryginału? Jeżeli tak: czy dzieło pochodne ma być udostępnione na tej samej licencji?

68 Warunki podstawowe 1. Uznanie autorstwa 2. Użycie niekomercyjne 3. Na tych samych warunkach 4. Bez utworów zależnych

69 Generowanie licencji 1. Możliwość tworzenia dowolnej (prawie) kombinacji warunków podstawowych 2. W każdej musi występować Uznanie autorstwa 3. Bez utworów zależnych i Na tych samych warunkach wykluczają się 4. Łącznie 6 możliwości, np.: Uznanie autorstwa Użycie niekomercyjne Bez utworów zależnych licencja ta zezwala na rozpowszechnianie, przedstawianie i wykonywanie utworu jedynie w celach niekomercyjnych oraz pod warunkiem zachowania go w oryginalnej postaci.

70 CC0 czyli Public domain od CC 1. no rights reserved 2. Jednostronne oświadczenie twórcy, który zrzeka się wszystkich praw jakich można się zrzec w danym systemie prawnym 3. W idealnym przypadku - przekazanie dzieła do domeny publicznej 4. Gdy prawa autorskie są niezbywalne zrzeczenie się autorskich praw majątkowych w maksymalnym zakresie w jakim to jest możliwie 5. Free Software Foundation dopuszcza i zaleca stosowanie CC0 dla oprogramowania

71 Konstrukcja licencji CC Trzy warstwy licencji: Tekst prawny tradycyjny, formalny tekst prawny Przystępne podsumowanie graficzna reprezentacja przyjazna dla użytkowników Wersja czytelna dla komputerów sformalizowane i ustandaryzowane metadane opisujące licencję Grafika pochodzi ze strony

72 Zalety 1. Dobra i przystępnie napisana dokumentacja 2. Łatwo wybrać odpowiednią licencję 3. Miłe dla oka podsumowanie licencji 4. Brak obciążeń przy drukowaniu wystarczy podać link do treści licencji. 5. Idealne dla materiałów edukacyjnych Łatwe rozpowszechnianie Duże zaangażowanie społeczności Utwory mogą być tłumaczone i dostosowywane do lokalnych standardów

73 Wady 1. Ile jest licencji Creative Commons? Sześć? Ale te licencje mają różne wersje (1.0, 2.0, 2.5, 3.0) W ramach inicjatywy CC aktywnie działa 70 krajów, każdy z nich przygotowuje wersje narodowe 6 x 4 x 70 = Idea Creative Commons nie jest idealna dla każdego Problemy blogerów i felietonistów każdy może skopiować ich tekst i wstawić na swoją stronę, wystarczy tylko dopisać autora Farmy wpisów

74 Wady c.d. 1. Na tych samych warunkach jest wirusem licencyjnym (podobnie jak GPL) 2. Nie do końca jasne co to znaczy Użycie niekomercyjne czasami trudno określić jaka działalność ma charakter komercyjny 3. Kilka postanowień sprzecznych z ustawą Art. 18 ust. 3 wprowadza niezbywalne prawo do wynagrodzenia W CC licencjodawca zrzeka się prawa do pobierania opłat, indywidualnie, czy też za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania np. ZAIKS próbował pobierać opłaty na zasadzie na wszelki wypadek

75 CC - Podsumowanie 1. Dobra licencja dla materiałów edukacyjnych lub informacyjnych 2. Idea rozpowszechniania wiedzy nie ważne w jaki sposób informacja się rozpowszechnia, ważne aby dotarła do każdego zainteresowanego 3. Promowany jest tylko i wyłącznie autor utworu 4. Coraz większa społeczność 5. Dobry model biznesowy utwór rozpowszechniany za darmo pobieramy opłaty tylko za coś ekstra 6. Nie dla oprogramowania oficjalne FAQ Creative Commons zaleca skorzystać z FSF lub OSI.

76 Wykorzystanie komponentów Open Source w wytwarzaniu oprogramowania Patenty

77 Patenty 1. Patent jest to zestaw pewnych dodatkowych i wyłącznych praw nadawany przez państwo wynalazcy lub wskazanej jednostce na pewien okres czasu w zamian za ujawnienie szczegółów wynalazku 2. Wynalazek ubiegający się o patent musi być czymś nowym, odkrywczym, użytecznym lub mającym zastosowanie w przemyśle 3. Patent nie jest prawem wykorzystania a sposobem na wykluczenie innych z prawa do wykorzystania dzieła 4. Wg WTO patenty powinny: być przydzielane każdemu typowi wynalazku na dowolnym polu technologicznym na minimum 20 lat

78 Problemy z patentami 1. Patent musi być przyznany w każdym kraju/regionie osobno, każdy z nich może mieć inne standardy czy procedury 2. Dostęp do listy i treści patentu może być drogi 3. Trywialne patenty i trolle patentowe 4. Wiele osób twierdzi, że tak naprawdę ograniczają innowacyjność zamiast ją indukować bariera licencyjna 5. Wprowadzają problem niezgodności typów - GIF i PNG, MP3 i OGG Vorbis 6. Patenty na oprogramowanie w praktyce możliwe w USA, jeszcze nie możliwe w Europie

79 Problemy z patentami na oprogramowanie 1. Wspomniane wcześniej problemy z kompatybilnością 2. Wynalazek zaimplementowany za pomocą komputera - wynalazek, którego implementacja wymaga zastosowanie komputera, sieci komputerowej lub innego urządzenia programowalnego, wynalazek, którego przynajmniej jedna z cech jest częściowo lub w pełni realizowana przez program komputerowy co jest wynalazkiem w co jest tylko programem? 3. Pokrycie definicji z prawami autorskimi EPO (European Patent Office) wydało decyzję (T 424/03), że oprogramowanie jest patentowalne, gdyż jest to metoda techniczna wykonana za pomocą komputera. Należy ją odróżnić od samego programu, który tak naprawdę wykonuje metodę, wtedy program jest tylko sposobem wyrazu tej metody a przez to chroni go prawo autorskie

80 Patenty na oprogramowanie w USA 1. "wholly pre-empt the mathematical formula and in practical effect would be a patent on the algorithm itself" vs. "it is said that the decision precludes a patent for any program servicing a computer. We do not so hold." 2. W wyniku powyższego dowolny program niezbędny do uruchomienia patentowanego urządzenia jest patentowalny wraz z tym urządzeniem na podstawie wyroku Sądu Najwyższego z 1981: "a claim drawn to subject matter otherwise statutory does not become nonstatutory simply because it uses a mathematical formula, computer program, or digital computer". 3. Więc wniosek zawierający "algorytm matematyczny i implementuje ten algorytm w pewnej strukturze lub procesie, który postrzegany jako całość wykonuje zadania, które z założenia powinny być chronione przez prawo patentowe" jest patentowalny

81 Prawo patentowe w Europie 1. Programy dla komputerów" są wyłączone z możliwości patentowania mowa tutaj o wnioskach na samodzielny program 2. Powyższe jest interpretowane jako możliwość patentowania dowolnego wynalazku, nawet w całości realizowanego poprzez program komputerowy, jeżeli stanowi nieoczywisty wkład technologiczny lub rozwiązuje w nieoczywisty sposób problem techniczny 3. Komputerowo zaimplementowane wynalazki rozwiązujące problem biznesowy traktowane są jako niepatentowalne, gdyż brakuje im pierwiastka innowacyjności

82 Sytuacja w innych krajach 1. Japonia wynalazki zaimplementowane jako programy są patentowalne aby program był patentowalny musi zawierać rozwiązanie problemu technicznego z wykorzystaniem praw natury to wymaganie zazwyczaj jest spełniany poprzez realizację procesu przetwarzania informacji z wykorzystaniem zasobów sprzętowych 2. Australia algorytmy nie są patentowalne, ale ich implementacje z wykorzystaniem komputera są 3. Korea Poludniowa oprogramowanie jest patentowalne i wiele takich patentów zostało przyznanych 4. Indie patentowanie oprogramowania jest niedozwolone

83 Wojny patentowa 1. Coraz częściej patenty wykorzystywane są jako sposób na eliminację konkurencji 2. Duże koncerny zgłaszają po kilkaset patentów rocznie by ograniczyć możliwości konkurencji 3. W dużej mierze pozwy sprowadzają się do próby unieważnienia patentu 4. Nowym graczom ciężko wejść na rynek wypełniony patentami