ROZDZIAŁ 6 WIELOWYMIAROWA ANALIZA PORÓWNAWCZA BANKÓW NOTOWANYCH NA GIEŁDZIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH W WARSZAWIE

Transkrypt

1 Bartosz Chorkowy Marian Drymluch ROZDZIAŁ 6 WIELOWYMIAROWA ANALIZA PORÓWNAWCZA BANKÓW NOTOWANYCH NA GIEŁDZIE PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH W WARSZAWIE Wprowadzenie Celem większości uczestników rynku t. m.in. inwestorów indywidualnych, instytuconalnych, maklerów giełdowych est dążenie do osiągnięcia maksymalne stopy zwrotu z zainwestowanego kapitału. Wynika to z faktu, że inwestorzy lokuąc środki rezygnuą z możliwości bieżące konsumpci oraz ponoszą ryzyko związane z posiadaniem aktywów finansowych. Odpowiednio wysoka stopa zwrotu stanowi nieako rekompensatę za te niedogodności. Osiągnięcie oczekiwane stopy zwrotu est możliwe tylko poprzez szczegółową analizę rynku (Ritchie, 1997). Wyróżnia się dwa podstawowe rodzae analizy rynku (Reuters, 2006): Analizę fundamentalną, będącą metodą przewidywania przyszłych ruchów cen instrumentu finansowego na podstawie czynników i danych ekonomicznych, politycznych i środowiskowych, które w akikolwiek sposób mogą wpłynąć na poziom podaży i popytu na dany instrument; Analizę techniczną, definiowaną ako metoda przewidywania ruchów cen i przyszłych trendów rynkowych za pomocą badania wykresów przedstawiaących dotychczasowe działanie rynku, obemuące poziom cen i obrotów, a eśli to możliwe, również ilość otwartych pozyci. Obiektywną ocenę fundamentalną spółki umożliwia wielowymiarowa analiza porównawcza (WAP) maąca wielorakie zastosowanie. WAP obemue metody i techniki umożliwiaące porównywanie obiektów wielocechowych według z góry ustalonego kryterium. Pozwala między innymi na rozpatrywanie zagadnienia hierarchizaci obiektów i ich zbiorów umowanych w wielowymiarowych przestrzeniach cech z punktu widzenia pewne charakterystyki, które mierzenie w sposób bezpośredni est niemożliwe (Tarczyński, 1997). Do tego typu zagadnień zaliczyć należy stopień atrakcyności papierów wartościowych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych (GPW) w Warszawie Syntetyczny miernik atrakcyności inwestyci (TMAI) W opracowaniu przedstawiono taksonomiczną miarę atrakcyności inwestyci (TMAI) pozwalaącą na wskazanie spółek notowanych na GPW w Warszawie cechuących się nawyższym stopniem (Tarczyński, 2006): atrakcyności z punktu widzenia analizy fundamentalne; bezpieczeństwa z punktu widzenia ryzyka. Procedura obliczania TMAI obemue następuące etapy (Tarczyński, 1999; Tarczyński, 2006): 1. Stworzenie macierzy obserwaci X:

2 Wielowymiarowa analiza porównawcza banków notowanych na [ x ] ( i = 1, K, n; = 1, K m) X = i,, (1) X macierz obserwaci dokonanych na zmiennych oipsuących poszczególne spółki, n liczba spółek, m liczba zmiennych. 2. Doprowadzenie do ednorodności badanych zmiennych poprzez przekształcenie wszystkich cech (zmiennych) w stymulanty. Mianem stymulanty określane są cechy maące pozytywny wpływ na badane kryterium ogólne (wzrost zmienne est korzystny z punktu widzenia badanego zawiska). Z kolei cechy, których wyższe wartości wywieraą negatywny wzrost na badane kryterium ogólne definiowane są ako destymulanty. Przekształcenie destymulant w stymulanty dokonue się poprzez obliczenie ich odwrotności wg formuły: 1 x i =, (2) ' xi x wartości destymulanty przekształcone w stymulantę x i ' i oryginalne wartości destymulanty 3. Sprowadzenie do porównywalności zmiennych o różnych mianach za pomocą procedury standaryzacyne w przedziale 0-1 (oznacza to, że każda zmienna diagnostyczna po standaryzaci ma wartość średnią równą 0 oraz odchylenie standardowe równe 1). Standaryzaci dokonue się przy wykorzystaniu następuące formuły: z i x i x średnia arytmetyczna dla - te zmienne: x S S ( i = 1, K, n; = 1, K, m), = (3) n xi i= x = 1 n, (4) odchylenie standardowe dla - te zmienne: n ( xi x ) 2 i= 1 S =. (5) n 1 4. Stworzenie systemu wag dla zmiennych diagnostycznych. Za kryterium pozwalaące utworzyć ten system można uznać formułę preferuącą cechy o nawiększe zmienności, co wynika z faktu, że w nawiększym stopniu różnicuą one badane zawisko. Do obliczenia systemu wag zastosowanie znadue następuący wzór: w = V m = 1 V ( = 1,2, K, m), współczynnik zmienności - te zmiennediagnostyczne przed standaryzacą V S V = (7) x : (6)

3 56 Bartosz Chorkowy, Marian Drymluch 5. Obliczenie odległości każdego obiektu od wzorca z uwzględnieniem różne siły wpływu zmiennych na badane zawisko. Zastosowanie znadue tuta odległość Euklidesowa i system wag oparty na współczynnikach zmienności zmiennych wykorzystywanych do budowy TMAI. Formuła umożliwiaąca obliczenie odległości od wzorca est następuąca: w wagi diagnostyczne z = max z obiekt wzo 0 d { } rcowy i i n = w = 1 2 ( z z ) ( i = 1,2, K, ), i 0 n 6. Normalizaca miernika syntetycznego polegaąca na przekształceniu miar odległości w ten sposób, aby przymowały wartości z przedziału 0-1 i ich wzrost odpowiadał korzystnieszemu kształtowaniu się analizowanego zawiska. di zi = 1 ( i = 1,2, K, n), (9) d0 z syntetyczna miara rozwou dla i tego obiektu d i 0 norma zapewniaąca przymowanie przez z wartości z przedziału 0-1: i 0 = d + 2 S d, (10) d d średnia arytmetyczna zmienned, S d odchylenie standardowe zmienned. i i Zaletą syntetycznego miernika atrakcyności inwestyci est fakt, że w wyniku uzyskue się edną zmienną syntetyczną, która informue o kierunku i wielkości zmian zachodzących w procesach opisywanych przez dowolnie liczne zbiory zmiennych diagnostycznych i ednocześnie pozwala na obiektywną ocenę tych przeobrażeń. Wskaźniki finansowe Do badania kondyci finansowe spółek oraz perspektyw ich rozwou stosowanych est szereg wskaźników. W literaturze ekonomiczne grupowane są one według pewnych, zbliżonych treści ekonomicznych. Według naczęście spotykane klasyfikaci wyróżnia się następuące grupy wskaźników opisuących sytuacę ekonomiczno-finansową przedsiębiorstwa (Szczepański, Szyszko, 2007): wskaźniki płynności, wskaźniki rentowności (zyskowności), wskaźniki zadłużenia, wskaźniki sprawności działania. Obok tych czterech podstawowych grup wyróżniana est eszcze edna grupa wskaźników tzw. wskaźniki rynkowe. Wskaźniki te, w odróżnieniu od przedstawionych wcześnie grup, są ustalane w oparciu o informace pochodzące z rynku kapitałowego. Do grupy te zalicza się przede wszystkim: wskaźnik P/E, wskaźnik P/BV, wskaźnik zysku hipotetycznego, (8)

4 Wielowymiarowa analiza porównawcza banków notowanych na Z uwagi na specyfikę działalności spółek sektora bankowego do obliczenia syntetycznego wskaźnika oceny banków przyęto zestaw wskaźników cząstkowych zaliczanych do trzech grup mierników: rentowności, zadłużenia oraz rynkowych. W grupie wskaźników rentowności uwzględnione zostały następuące wskaźniki: wskaźnik rentowności netto, wskaźnik rentowności aktywów (ROA), wskaźnik rentowności kapitału własnego (ROE) oraz marża odsetkowa. Wskaźnik rentowności netto obliczany est według formuły: zysk netto Wskaźnik rentowności netto =, (11) przychody ze sprzedaży Informue on o tym, aki procent zysku przynosi ednostka przychodu ze sprzedaży. Im wyższa wartość tego miernika tym korzystniesza kondyca finansowa przedsiębiorstwa ((Szczepański, Szyszko, 2007, Tarczyński, 1997). Wskaźnik rentowności aktywów pozwala na ocenę efektywności zaangażowania maątku. Wyznaczany est według następuącego wzoru: zysk netto Wskaźnik rentowności aktywów =, (12) aktywa ogółem Wskaźnik ten est miarą syntetyczną, która określa wielkość zysku netto, aką przynosi ednostka zaangażowanego w przedsiębiorstwie maątku. Wyższa wartość tego wskaźnika świadczy o większe efektywności firmy w zarządzaniu swoimi aktywami. Koleny z grupy wskaźników rentowności t. wskaźnik rentowności kapitału własnego dotyczy zaangażowania kapitału własnego. Obliczany est według wzoru: zysk netto Wskaźnik rentowności kapitału własnego =, (13) kapitał własny Wskaźnik ten informue o udziale zysku netto w wartości kapitału własnego. Im wartość tego wskaźnika est większa, tym sytuaca finansowa przedsiębiorstwa est korzystniesza. Większa efektywność kapitału własnego stwarza możliwości dalszego rozwou przedsiębiorstwa oraz uzyskania większych dochodów przez właścicieli (Szczepański, Szyszko, 2007). Przedmiotem analizy rentowności est również marża odsetkowa. Wyznaczana est według następuące formuły obliczeniowe: ( przychody z odsetek - koszty odsetek) Marża odsetkowa =, (14) średnia wartość aktywów Wielkość ta pozwala określić czy przychody odsetkowe pokrywaą koszty odsetkowe. Marża odsetkowa powinna umożliwić pokrycie kosztów działania, podatku dochodowego oraz umożliwić uzyskanie przez akconariusza satysfakconuącego zwrotu na kapitale (dywidendy). Ponadto wskaźnik ten pozwala dokonać oceny polityki stóp procentowych banku na tle innych banków. Do obliczenia syntetycznego wskaźnika oceny banków przyęto również, należący do grupy wskaźników zadłużenia, wskaźnik pokrycia maątku trwałego kapitałem własnym. Wyraża się on następuącym wzorem:

5 58 Bartosz Chorkowy, Marian Drymluch kapitał własny Wskaźnik pokrycia maątku trwałego kapitałem własnym =, (15) maątek trwały Wskaźnik ten pozwala na określenie udziału kapitału własnego w finansowaniu maątku trwałego przedsiębiorstwa. Z miernikiem tym związana est tzw. złota reguła bilansowania, czyli sytuaca, gdy kapitał własny w pełni pokrywa maątek trwały (Brigham, Houston, 2005). W grupie wskaźników rynkowych uwzględniono następuące mierniki: przychody z tytułu odsetek i prowizi na akcę, zysk netto na akcę, wartość księgową na akcę, wskaźnik P/E, wskaźnik P/BV oraz wskaźnik zysku hipotetycznego. Wskaźnik zysku netto na akcę obliczany est według wzoru: zysk netto Wskaźnik zysku netto na akcę = (16) liczba wyemitowanych akci Wskaźnik ten informue o wielkości zysku przypadaącego na edną akcę. Wysoka wartość tego wskaźnika est korzystna z punktu widzenia inwestorów liczących na znaczną dywidendę ak i dla inwestorów oczekuących na wzrost kursu akci. Należy ednak zwrócić uwagę na fakt, że wskaźnik obliczany est na podstawie danych historycznych, co oznacza, że niekoniecznie musi odzwierciedlać przyszłą sytuacę. Jednym z napopularnieszych wskaźników rynkowych est wskaźnik P/E. Wyraża się on następuącym wzorem: cena rynkowa akci Wskaźnik P/E =, (17) zysk przypadaący na edną akcę Wskaźnik ten informue, ile razy kura dane akci w ocenie rynku est wyższy od zysku przypadaącego na edną akcę. Interpretaca tego wskaźnika nie est ednoznaczna. Wysoka wartość tego wskaźnika nie musi oznaczać, że akce są przewartościowane, lecz że w ocenie rynku spółka ma duży potencał rozwoowy i oczekue się wzrostu e zysków w przyszłości. Z kolei niska ego wartość nie zawsze musi oznaczać, że akce są relatywnie tanie, lecz może świadczyć o ostrożności inwestorów, którzy spodziewaą się spadku zysków w przyszłym okresie. Jest to spowodowane tym, że ceny akci zależą od przyszłych zysków, a nie od zysków z okresów minionych (Mayo, 1997). Do grupy wskaźników rynkowych zalicza się także wskaźnik P/BV obliczany według następuącego wzoru: kapitał własny - akce uprzywileowane Wskaźnik w artości księgowe na akcę = (18) liczba wyemitowanych akci cena rynkowa akci Wskaźnik P/BV =, (19) wartość księgowa firmy na edną akcę Miernik ten określa, ile razy cena rynkowa edne akci est wyższa/niższa od e wartości księgowe. Wskaźnik ten pozwala określić, w akim stopniu rynkowy kurs akci spółki ma pokrycie w wartości e aktywów netto. Cena rynkowa est wielkością teraźnieszą, a wartość księgowa opiera się na danych z przeszłości. Oznacza to, że gdy spółka osiąga zyski, e maątek est w pełni wykorzystywany oraz korzysta z efektów dźwigni finansowe, to wskaźnik ten est wyższy od edności. Im wyższa wartość tego wskaźnika tym wyższa est wycena

6 Wielowymiarowa analiza porównawcza banków notowanych na spółki przez rynek (Wasilewska, Jasiukiewicz, 2000). Do grupy wskaźników rynkowych zalicza się również wskaźnik zysku hipotetycznego. Jest on wyznaczany według następuące formuły: zysk netto Wskaźnik zysku hipotetycznego =, (20) wartość księgowa 0,15 Wskaźnik ten pozwala odpowiedzieć na pytanie aką wielkość zysku powinna osiągnąć firma przy posiadanym maątku. Miernik ten est stymulantą i pożądane są ak nawyższe wartości tego wskaźnika. Przymue się, że aby ocena spółki była pozytywna to wartość tego miernika powinna kształtować się na poziomie przekraczaącym 1 (Tarczyński, 2006). Weryfikaca i ocena wyników badań Rezultaty otrzymane w wyniku zastosowania metody TMAI zostały poddane weryfikaci poprzez porównanie syntetycznych miar atrakcyności inwestowania z rzeczywistymi stopami zwrotu z akci spółek obętych analizą. Badaniem zostały obęte banki notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie 1. Wartości syntetycznego miernika atrakcyności inwestyci (TMAI) dla banków notowanych na GPW w Warszawie w latach przedstawia tabela 1. Z kolei na rysunku 1 zaprezentowano średnie wartości wskaźnika TMAI dla poszczególnych banków za okres W latach nawyższym przeciętnym wskaźnikiem TMAI na poziomie 0,482 charakteryzue się Bank BPH. Należy tu ednak zwrócić uwagę na fakt, że wskaźnik ten w ostatnich dwóch latach ( ) wykazue tendencę maleącą (z poziomu 0,602 w 2005 r. do poziomu 0,415 w 2007 r.). Niewiele niższym średnim wskaźnikiem TMAI w okresie obętym analizą cechue się ING BSK. Podobnie ak w przypadku Banku BPH wskaźnik ten w ostatnich dwóch latach spadł z poziomu 0,507 w 2005 r. do poziomu 0,277 w 2007 r. Tabela 1. Wartości TMAI dla banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach Lp. Nazwa banku Wartość TMAI Średnia 1. BACA 0,319 0,319 0,286 0,321 0,183 0, Bank BPH 0,416 0,563 0,602 0,416 0,415 0, BOS 0,247 0,235 0,161 0,105 0,107 0, BRE 0,245-0,062 0,261 0,224 0,222 0, BZWBK 0,305 0,338 0,293 0,240 0,192 0, DZ Bank Polska 0,328 0,219 0,135 0,123 0,121 0, Fortis 0,260 0,306 0,269 0,146 0,160 0, Getin 0,036 0,207 0,166 0,135 0,136 0, Handlowy 0,250 0,277 0,224 0,157 0,143 0,210 1 Analizą nie obęto banków: Noblebank oraz Unicredit, co wynika z faktu, że banki te debiut na giełdzie miały odpowiednio 20 czerwca oraz 20 października ubiegłego roku.

7 60 Bartosz Chorkowy, Marian Drymluch 10. ING BSK 0,418 0,509 0,507 0,346 0,277 0, KredytBank -0,028 0,208 0,188 0,148 0,102 0, Millennium 0,201 0,199 0,173 0,101 0,095 0, Nordea 0,140 0,209 0,110 0,056 0,057 0, PekaoSA 0,345 0,381 0,341 0,250 0,164 0, PKO BP 0,282 0,223 0,177 0,156 0,209 Źródło: opracowanie własne. Rysunek 1. Średnie wartości TMAI dla banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach ,000 0,900 0,800 0,700 0,600 0,500 0,400 0,300 0,200 0,100 0,000 BACA Bank BPH BOS BRE BZWBK DZ Bank Polska Fortis Getin Handlowy ING BSK KredytBank Millennium Nordea PekaoSA PKO BP Źródło: opracowanie własne. Kolene miesce w klasyfikaci banków ze względu na poziom wskaźnika TMAI zamue grupa banków, w przypadku których przeciętna wartość TMAI w analizowanym okresie zawierała się w przedziale od 0,25 do 0,3. Do grupy te należą: BACA (0,285), BZ WBK (0,274) oraz Bank PekaoSA (0,296). Cechą charakterystyczna banków należących do te grupy est znaczący spadek wartości TMAI w ostatnich trzech latach. W przypadku Banku Pekao SA spadek ten wynosił ponad 50% z poziomu 0,381 w 2004 r. do poziomu 0,164 w 2007 r. Kolene miesce w hierarchii banków ze względu na poziom wskaźnika TMAI zamuą banki, w przypadku których miernik ten kształtue się przeciętnie na poziomie 0, Grupę tą tworzą następuące banki: Fortis Bank (wartość TMAI na poziomie 0,228), Bank Handlowy (0,210), Bank PKO BP (0,209). W przypadku pozostałych banków syntetyczny miernik atrakcyności inwestowania kształtował się poniże wartości 0,2. Do grupy te zaliczaą się: BOS (wartość TMAI na poziomie 0,171), BRE Bank (0,178), DZ Bank Polska (0,185), Getin Bank (0,136), Kredyt Bank (0,123), Bank Millennium (0,154) oraz Nordea Bank (0,114).

8 Wielowymiarowa analiza porównawcza banków notowanych na Odmiennie prezentue się klasyfikaca banków ze względu na osiągniętą w okresie obętym badaniami stopę zwrotu z akci. Wartości stóp zwrotu z akci osiągniętych przez banki notowane na GPW w Warszawie przedstawia tabela 2, z kolei rysunek 2 prezentue przeciętne stopy zwrotu z akci za okres Tabela 2. Stopy zwrotu z akci banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach Lp. Nazwa banku Stopa zwrotu z akci Średnia 1. BACA 23,20% 43,77% 29,34% 36,63% 3,78% 27,34% 2. Bank BPH 33,22% 50,74% 53,04% 28,27% -88,77% 15,30% 3. BOS 6,09% -10,56% 49,07% 25,00% -4,50% 13,02% 4. BRE 5,11% 23,24% 48,25% 98,82% 50,30% 45,14% 5. BZWBK 7,68% 28,14% 45,88% 59,01% 11,56% 30,45% 6. DZ Bank Polska -13,04% 1,25% -8,64% 215,32% 36,86% 46,35% 7. Fortis 87,29% 26,79% 74,65% -4,27% 86,77% 54,24% 8. Getin 117,33% 93,25% 100,00% 100,79% 16,21% 85,52% 9. Handlowy -22,55% 11,09% 3,74% 30,53% 15,09% 7,58% 10. ING BSK -9,92% 12,75% 44,99% 36,17% -5,60% 15,68% 11. KredytBank -46,84% 18,13% 49,21% 42,48% 16,97% 15,99% 12. Millennium -22,73% 31,76% 56,25% 51,43% 46,29% 32,60% 13. Nordea 67,36% -4,25% 12,27% 3,53% 16,80% 19,14% 14. PekaoSA 14,29% 27,78% 26,45% 30,03% 0,04% 19,72% 15. PKO BP 13,47% 4,32% 62,07% 11,91% 22,94% Źródło: opracowanie własne. Zdecydowanie nawyższą stopą zwrotu z akci za okres charakteryzue się Getin Bank. Stopa ta wyniosła 85,52%. Należy tu ednak zwrócić uwagę na gwałtowny spadek stopy zwrotu z akci w 2007 r. o ponad 80 punktów procentowych do poziomu 16,21%. Kolene miesce w omawiane klasyfikaci zamue grupa banków o przeciętne stopiezwrotu na poziomie nie niższym niż 45%. Warunek ten spełniaą następuące banki: Fortis Bank (stopa zwrotu na poziomie 54,24%), DZ Bank Polska (46,35%) oraz BRE (45,14%). Stopą zwrotu z akci na poziomie od 30 do 45% charakteryzowały się w latach Bank Millennium (32,6%) oraz BZ WBK (30,45%). Zwraca uwagę bardzo wysoka stopa zwrotu w ostatnich trzech latach Banku Millennium, która w każdym z omawianych lat kształtowała się na poziomie przekraczaącym 45%. Koleną grupę w klasyfikaci stanowią banki o stopie zwrotu na poziomie 20-30%. Kryterium to spełniaą BACA o stopie zwrotu na poziomie 27,34% oraz PKO BP o stopie na poziomie 22,94%. Pozostałe banki charakteryzuą się przeciętną stopą zwrotu w okresie na poziomie nie przekraczaącym 20 %. Do grupy te zaliczaą się następuące banki: Pekso SA (średnia stopa zwrotu w wysokości 19,72%), Nordea Bank (19,14%), Kredyt Bank (15,99%), ING BSK (15,68%), Bank BPH (15,30%), BOS (13,02%) oraz Bank Handlowy (7,58%). Szczególnego komentarza wymaga tuta Bank BPH. W związku z podziałem Banku BPH, co est konsekwencą dokonanego w listopadzie 2005 roku przeęcia przez Grupę Uni-

9 62 Bartosz Chorkowy, Marian Drymluch Credit (inwestora strategicznego Banku Pekao) Grupy HVB (ówczesnego inwestora strategicznego Banku BPH) oraz porozumienia zawartego pomiędzy UniCredit a Ministerstwem Skarbu Państwa w kwietniu 2006 roku. Rysunek 2. Średnie stopy zwrotu z akci dla banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach ,00% 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00% BACA Bank BPH BOS BRE BZWBK DZ Bank Polska Fortis Getin Handlowy ING BSK KredytBank Millennium Nordea PekaoSA PKO BP Źródło: opracowanie własne. W zamian za przenoszone na Pekao SA składniki maątku Banku BPH, akconariusze Banku BPH 18 grudnia 2007 roku obęli Akce Emisi Podziałowe Pekao przy zachowaniu stosunku 1:3,3 (Parytet Wymiany), co oznacza, że z tytułu posiadania edne akci Banku BPH akconariusz Banku BPH otrzymał 3,3 Akci Emisi Podziałowe Pekao, przy zachowaniu dotychczasowego stanu posiadania akci Banku BPH. W konsekwenci w dniu 5 grudnia 2007 r. nastąpiło ustalenie kursu odniesienia dla akci Banku BPH SA. Kurs odniesienia został ustalony ako kurs zamknięcia akci Banku BPH SA z dnia 4 grudnia 2007 r., pomnieszony o wartość 3,3 akci Pekao SA, obliczoną według kursu zamknięcia dla akci Pekao S.A. z dnia 4 grudnia 2007 r. W wyniku tego kurs akci Banku BPH z 925 zł w dniu 4 grudnia został obniżony do poziomu 119 zł w dniu 5 grudnia (Bank BPH, 2007). Z tego też powodu stopa zwrotu z akci Banku BPH w 2007 r. wynosi -88,77%, co powodue znaczące obniżenie przeciętne stopy zwrotu z całego analizowanego okresu. Średnie stopy zwrotu z akci dla banków notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach przedstawia rysunek 2. Porównuąc klasyfikacę według wskaźnika TMAI z klasyfikaca banków według stopy zwrotu z akci uwidacznia się bardzo małe skorelowanie tych dwóch rankingów. Bank o zdecydowanie nawyższe stopie zwrotu z akci t. Getin Bank (85,52%) w klasyfikaci TMAI zamue trzecie miesce od końca. Z drugie strony ING BSK, który według kryterium TMAI est na drugim miescu (0,411), osiągnął edną z naniższych stóp zwrotu z akci (15,68%).

10 Podsumowanie Wielowymiarowa analiza porównawcza banków notowanych na Przeprowadzona analiza uwidoczniła, że zastosowanie metody syntetycznego wskaźnika atrakcyności inwestyci w odniesieniu do spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie nie zawsze przynosi spodziewane efekty. Analiza sektora bankowego pokazała znaczne rozbieżności pomiędzy rankingiem TMAI i klasyfikacą według osiągniętych stóp zwrotu. Przyczyn tego stanu należy upatrywać w tym, że giełda polska est rynkiem młodym, na którym znaczący odsetek inwestorów stanowią inwestorzy indywidualni lokuący swoe środki w horyzoncie krótkookresowym. Ponadto należy pamiętać o tym, że zadaniem niezmiernie trudnym est przewidywanie kursów akci. Wynika to z różnorodności czynników wpływaących na rynek akci do których zalicza się: czynniki wewnętrzne dotyczące spółek, których akce notowane są na giełdzie czynniki zewnętrzne, makroekonomiczne oddziaływanie zawisk losowych, czynniki psychologiczne maące wpływ na decyze inwestorów, znaczny stopień skomplikowania mechanizmu cenowego akci. Wpływ tych różnorodnych czynników znalazł swoe odzwierciedlenie na GPW w Warszawie w 2007 r. Szczególny wpływ wywieraą tu informace napływaące ze światowych gospodarek, które przekazuą wyraźne sygnały spowolnienia wzrostu gospodarczego praktycznie we wszystkich regionach. W szczególności dotyczy to gospodarki USA, która boleśnie odczuwa skutki kryzysu na rynku kredytów hipotecznych i gdzie obserwue się zawisko spowolnienia konsumpci indywidualne. Te niekorzystne tendence pozwalaą posunąć się do stwierdzenia, że w nabliższym czasie (możliwe, że będzie to perspektywa kilku lat) USA nie będą pełniły funkci lokomotywy światowego wzrostu gospodarczego ak miało to miesce w ostatnim dziesięcioleciu. Ta stagnaca w USA w sposób niekorzystny zaczęła wpływać na inne gospodarki. Znalazło to odzwierciedlenie w spadku w I kwartale bieżącego roku PKB w strefie euro (liczonym kwartał do kwartału). Tym samym mocno podważona została teza o odporności gospodarki europeskie na szoki zewnętrzne. Ma to istotny wpływ na kondycę polskich spółek, zwłaszcza że dekoniunktura dotyka krae będące istotnymi rynkami zbytu dla naszych eksporterów. W nanowszym raporcie "EU10 Regular Economic Report" Banku Światowego szacue się, że wzrost gospodarczy w Polsce w 2008 roku wyniesie 5,4%, natomiast w 2009 roku spowolni do 4,0% wobec 6,7% odnotowanych w 2007 roku. W ocenie Banku Światowego, spadek popytu zewnętrznego, uważanego za edną z głównych przyczyn spowolnienia polskie gospodarki, będzie efektem bardzo słabych perspektyw dla nawiększych gospodarek światowych. Szacue się, że globalny wzrost PKB w latach wyniesie odpowiednio 2,8%, 1,3% i 3,2%. Natomiast w podziale na strefy nagorszą sytuacą cechować się będzie naważnieszy partner handlowy Polski czyli strefa euro. Przewidue się, że tegoroczny wzrost wyniesie 1,3%, natomiast w 2009 r. będzie on na uemnym poziomie -0,4%. W 2010 r. dynamika PKB przymie wartość dodatnią i osiągnie pułap 1,7%. Niekorzystna sytuaca na światowych rynkach finansowych wraz z nienalepszymi szacunkami dotyczącymi tempa wzrostu gospodarczego na świecie w nabliższych latach spowodowały w połowie 2007 r. załamanie się trendu wzrostowego na giełdach światowych. Dotknęło to również giełdy polskie pomimo bardzo dobrych perspektyw rozwou naszego

11 64 Bartosz Chorkowy, Marian Drymluch krau (EURO 2012), korzystnych wyników gospodarczych, a także dobre kondyci finansowe spółek. Znalazło to odzwierciedlenie w głębokie przecenie akci i paniczne wyprzedaży papierów wartościowych. Te trwaące od ponad roku spadki zniosły praktycznie całą ostatnią falę hossy z lat Czynniki te spowodowały powstanie znaczących rozbieżności pomiędzy klasyfikacą banków według poziomu wskaźnika TMAI, a rankingiem banków według osiągnięte stopy zwrotu z akci. BIBLIOGRAFIA: 1. Tarczyński W., (1997), Rynki kapitałowe. Metody ilościowe, Placet, Warszawa. 2. Łuniewska M., Tarczyński W., (2006), Metody wielowymiarowe analizy porównawcze na rynku kapitałowym, PWN, Warszawa. 3. Tarczyński W., Kunasz M. (2002), Rynek kapitałowy co inwestor powinien wiedzieć, ZARR, Szczecin. 4. Ritchie J.C., (1997), Analiza fundamentalna, WIG PRESS, Warszawa. 5. Szczepański J., Szyszko L., (2007), Finanse przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa. 6. Brigham E.F., (2005), Podstawy zarządzania finansami, PWE, Warszawa. 7. Reuters, (2006), Analiza techniczna wprowadzenie, Oficyna Ekonomiczna, Kraków. 8. Wasilewska H. Jasiukiewicz M., (2000), Taksonomiczna miara atrakcyności inwestyci w akce na przykładzie wybranych spółek giełdowych. Bank i Kredyt, czerwiec (z dnia 2 maa 2008 r.) (z dnia 29 października 2008 r.)