WYMIANA JONÓW, CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA i JONOWA. prof. Bogdan Zygmunt prof. Marian Kamiński

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WYMIANA JONÓW, CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA i JONOWA. prof. Bogdan Zygmunt prof. Marian Kamiński"

Transkrypt

1 WYMIANA JONÓW, CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA i JONOWA prof. Bogdan Zygmunt prof. Marian Kamiński

2 Wprowadzenie Wymiana jonowa jest operacją rozdzielania i oczyszczania stosowaną przez człowieka od bardzo dawna pod różnymi nazwami. W przyrodzie, proces wymiany jonowej często decyduje o składzie i jakości gleb. Najbardziej powszechne zastosowanie wymiany jonowej w technologii, to ciągle - demineralizacja wody kotłowej, a także wody dla reaktorów jądrowych i innych urządzeń wymagających stosowania wody całkowicie pozbawionej jonów. Proces wymiany jonów też stosowany do prekoncentracji i rozdzielania metali ziem rzadkich oraz transuranowców W energetyce wymiana jonowa zastępuje znacznie bardziej energochłonną destylację wody, szczególnie, dwustopniową. Ostatnio, jednak, wymiana jonowa jest coraz częściej zastępowana przez odwróconą osmozę (RO), a w wielkiej skali - przez elektroosmozę. Wysokosprawna chromatografia jonowymienna, zwana jonową, ma znacznie krótszą historię, począwszy od roku 1975.

3 Wymiana jonowa zarys historyczny Pierwsze wzmianki w Piśmie Świętym: Po wrzuceniu wskazanego przez Pana drzewa woda gorzka, niezdatna do picia, zmieniła smak i stała się zdatną do picia Thompson (1850): Opis adsorpcji jonowymiennej w zakresie filtracji roztworów soli metali alkalicznych i metali ziem alkalicznych przez gleby zawierające glinokrzemiany Folin i Bell (1917): naturalne wymieniacze jonowe zastosował do oznaczania jonów amonowych w moczu H. Small (lata 1950-te): wskazał na możliwość zastąpienia klasycznych metod oznaczania jonów metodami elucyjnej chromatografii jonowymiennej

4 Wymiana jonów praktyka dnia dzisiejszego -- Systemy periodyczne -- Systemy pseudo-ciągłe ---- z okresową regeneracją kolumny jonowymiennej -- Systemy o działaniu ciągłym, w tym, SMB ---- warunki elucyjne, bez konieczności okresowej regeneracji kolumny jonowymiennej

5 Chromatografia jonowymienna, to wymiana jonowa, wykonywana w sposób elucyjny, z zastosowaniem kolumny jonowymiennej. Retencja jonów w kolumnie opiera się na zjawisku równowagi wymiany jonowej Ma miejsce wiązanie przez sorbent (jonit) jonów i obecnych w roztworze cząstek obdarzonych ładunkiem elektrycznym; Jonit oddaje do roztworu inne jony o tym samym znaku Wymieniane jony, to najczęściej, OH -, H +, Na +, Cl -, ale także SO4 2-, CO3 2-, anionów kwasów karboksylowych, kationów amin i alkanolo-amin itp. Wymiana jonów to proces odwracalny i stechiometryczny. Istnieje możliwość regeneracji jonitu, tzn. utworzenie postaci pierwotnej jonitu.

6 Chromatografia jonowymienna fazą stacjonarną stałe jonity (anionity lub kationity), albo ich mieszaniny Anionit zasada na trwale związana z powierzchnią stałej substancji porowatej - grupa z ładunkiem dodatnim trwale związana z powierzchnią sorpcyjną, mobilne przeciw-jony mają ładunek ujemny i mogą ulegać wymianie przez inne aniony; Kationit - kwas związany z powierzchnią stałej substancji porowatej - grupa z ładunkiem ujemnym na trwale związana, mobilne przeciw-jony mają ładunek dodatni i mogą ulegać wymianie przez inne kationy; Jonity amfoteryczne wymiana, albo anionów, albo kationów (w zależności od ph) Jonity bipolarne jednocześnie - anionit i kationit

7 Jonity naturalne kationity glinokrzemianowe, głównie zeolity Na 2 O. CaO. Al 2 O 3. nsio 2. mh 2 O Jonity półsyntetyczne głównie węgle sulfonowane (Permutyt-H, Zecarb HJ, Wofatit-X) Jonity syntetyczne głównie żywice jonowymienne czyli wielkocząsteczkowe polimery organiczne nierozpuszczalne w wodzie i większości rozpuszczalników organicznych zawierające grupy funkcyjne zdolne do wymiany jonów w roztworze elektrolitów, m.in. żele krzemionkowe chemicznie modyfikowane grupami alkilo- lub arylosulfonowymi, karboksylowymi, alkilo-, albo arylo- amoniowymi lub -aminowymi; także sorpcja tychże na C18- chromatograia par jonowych (IPC).

8 Żywice kationo-wymienne w postaci pierwotnej, grupy kwasowe odszczepiające proton - H + wymienialny na inne kationy Grupy funkcyjne związane na powierzchni sorpcyjnej: -Sulfonowe: -SO 3 H mocny -Karboksylowe: -COOH średnio mocny, albo słaby -Amino-di-octanowe: -N(CH 2 COOH) 2 słaby -Fenolowe: -C 6 H 4 OH bardzo słaby -Fosfonowe: -PO 3 H 2 mocny -Fosfinowe: -PO 2 H słaby

9 Żywice aniono-wymienne grupy funkcyjne o charakterze zasadowym związane na powierzchni sorpcyjnej: -czwartorzędowe grupy amoniowe: -NR 3+, - N + (CH 3 ) 2 C 2 H 4 OH mocny -Aminy, amidy, protonowane aminy II i III rzędowe: -NH 2, =NH, -NR 2 H +, -NRH 2+ NH 3+ - średni, słaby, b. słaby -dialkilosulfoniowe: -SR słaby do b. słaby

10 Żywice amfoteryczne równocześnie grupy funkcyjne o charakterze zasadowym i kwasowym -N(CH) 3+ i -COOH - inne kombinacje

11 week centers Sulfonowany kopolimer polistyrenu i diwinylobenzenu Inne grupy: ; -COOH: kopolimeryzacja kwasu akrylowego i diwinylobenzenu -NR 4 Cl: aminowanie kopolimeru polistyrenu i diwinylobenzenu (aminami trzeciorzędowymi)

12 Sposoby przygotowania żywic jonowymiennych

13 Żywica kationowymienna - mocny wymieniacz jonowy

14

15 Wysokosprawna chromatografia jonowymienna chromatografia jonowa (IC) lub wysokosprawna chromatografia jonowa (HPIC) Chromatografia jonowa (IC) wysokosprawne kolumny rozdzielające oraz (najczęściej) detekcja konduktometryczna po supresji jonów eluentu IC wprowadzona 1975 (Small, Stevens, Bauman)

16 Chromatografia jonowa (IC) Eluenty o małej sile jonowej: 0,1 1 mm Żywice rozdzielające o małej pojemności jonowej Konieczne tłumienie tła: supresja jonów eluentu, lub elektroniczna korekta tła dla bardzo małej siły jonowej eluentu! Uniwersalna detekcja konduktometryczna po supresji jonów eluentu Próg detekcji (LOD) ogranicza poziom przewodnictwa oznaczanych jonów Detektory przydatne w szczególnych przypadkach: UV- VIS (np. azotany -5 i -3, siarczki), RID (wyższe stężenia), ELD (reduktory)

17 Przykłady rozdzielań IC elucja izokratyczna

18 Chromatografia jonowa w warunkach elucji gradientowej - detektor konduktometryczny z tzw. auto-supresorem mikro-membranowym

19

20 Klasyczny aparat do chromatografii jonowymiennej Aparat do chromatografii jonowej z supresją jonów eluentu

21

22 Nowoczesny chromatograf jonowy, z supresorem jonów

23 Kolumny w chromatografii jonowej Generalnie niższa sprawność niż w niejonowej HPLC Mimo to z cząstkami rzędu 5 mm, nawet półek teoretycznych / m Wypełnienia całkowicie porowate grupy funkcyjne w przestrzeni całej matrycy Wypełnienia błonkowate grupy funkcyjne w porowatej warstewce jonitu na powierzchni nieprzepuszczalnych cząstek (ziaren) rdzenia cząstek

24 Właściwości jonitów całkowicie porowatych i błonkowatych Właściwość Jonit całkowicie porowaty Pojemność wymienna Duża Mała Skłonność do pęcznienia Duża Mała Rozdzielanie Dobre Słabe Wpływ innych substancji Mały Duży Wymagane stężenie eluentu Duże Małe Jonit błonkowaty Uzyskiwane piki Szerokie Wąskie

25 Wypełnienia kolumn w IC

26 Grupy funkcyjne na powierzchni Struktura pojedynczej cząstki wypełnienia (IonPac AS14) z warstwą anionowymienną: 9 mm; 55%; 52 meq/13 meq (2x250 mm); grupa alkiloamoniowa; hydrofobowość; średnia-wysoka

27 Rdzeń z kopolimeru etylowinylobenzenu (EVB) i divinylobenzenu (DVB) EVB sieciowany 55% DVB Grupy funkcyjne na powierzchni Całkowita zgodność z różnymi rozpuszczalnikami Z rdzeniem kowalencyjnie związana warstewka polimeru o właściwościach wymieniacza jonowego. Grubość warstewki wymieniacza jonowego mała i kontrolowana szybka wymiana masy i w konsekwencji wysoka sprawność Tego typu wypełnienia zdeformowane piki gaussowskie zaokrąglone wchodząca i schodząca część piku przy podstawie

28 Lateks z rdzeniem oddziaływania elektrostatyczne i van-der-waalsa Struktura żywicy anionowymiennej: sulfonowana powierzchniowo cząstka kopolimeru polistyrenu i diwinylobenzenu (5 mm, 25 mm) Całkowicie aminowana porowata cząstka lateksu (ok. 100 nm) czyli polimeru z polichlorku winylobenzylu lub polimetakrylanu

29 Trzy obszary ziaren Obojętny i mechanicznie trwały rdzeń mechaniczna trwałość i umiarkowane Cienki film grup sulfonowych na rdzeniu Sulfonowani powierzchni rdzenia ogranicza dyfuzję indywiduów nieorganicznych do wnętrza rdzenia wykluczanie Donnana. Proces dyfuzji zdominowany przez grupy funkcyjne związane z kulkami Zewnętrzna warstwa kulek lateksowych z czwartorzędowymi grupami amoniowymi małe rozmiary to szybka dyfuzja i wysoka sprawność Grupy funkcyjne na powierzchni redukcja pęcznienia i kurczenia się Wysoka trwałość chemiczna wiązania jonowe trwałe nawet w 4M NaOH

30 Wypełnienia Kopolimery styrenu i diwinylobenzenu powierzchnia sulfonowana poprzez reakcję ze stężonym H 2 SO Pojemność meq/g Dyfuzja całkowicie zdysocjowanych kationów Na +, K +, Mg 2+ do wnętrza rdzenia pomijalnie mała wysoka sprawność w porównaniu z całkowicie sulfonowanymi wypełnieniami Kopolimer EVB/DVB (8mm, 450m 2 ) w dużym stopniu usieciowany z kowalencyjnie związanym polimerem z grupami kationowymiennymi (-COOH) ( nm) metale alkaliczne i ziem alkalicznych Mała powtarzalność aminowania brak wypełnień z warstewką sulfonowanych kulek lateksowych

31 Cząstka żywicy kationowymiennej (10mm): ziarna aminowanego lateksu (50 nm); ziarna całkowicie sulfonowanego lateksu (250 nm); dopiero w 1986 bo bezpośrednie aminowanie niepraktyczne

32 Lateksowe wypełnienia dają znacznie wyższą sprawność niewiele zmieniającą się ze wzrostem przepływu separacja Na +, NH 4+ i K + w ciągu 3 min Specjalne wypełnienie lateksowe w 1990 do jednoczesnej separacji metali alkalicznych i ziem alkalicznych Wysoce usieciowany kopolimer EVB i DVB (8,5 W czasie polimeryzacji monowarstwa koloidalnych cząstek całkowicie aminowanego polimeru jest kowalencyjnie wiązana na Warstwa ta kotwicą dla sulfonowanych kulek lateksowych (właściwy wymieniacz Wysoka stabilność mechaniczna i Eluent mieszanina kwasu 2,3-diaminopropionowego i HCl

33 76 nm 140 nm Czwartorzędowa grupa amoniowa Wytwarzanie wypełnień dwufunkcyjnych (CSA5A). CEC 20meq; AEC 40 meq (250x4 mm)

34 Retencja: Wymiana między jonami próbki i przeciwjonami występującymi na żywicy R-SO 3- H + + Me + R-SO 3- Me + + H + odwracalne R-NR 3+ (OH) - + A - RNR 3+ A - + OH - reakcje Gdy przeciwjon zastąpiony jonem analitu wówczas analit jest tymczasowo zatrzymany w kolumnie Różne anality różne powinowactwo i różny czas przebywania w fazie stacjonarnej i w kolumnie separacja

35 R-NR 3+ (HCO 3 ) - + A - RNR 3+ A - + HCO 3 - R-NR 3+ (HCO 3 ) - + B - RNR 3+ B - + HCO 3 - Stała równowagi czyli współczynnik selektywności K = [X - ] s. [HCO 3- ] m / [X - ] m. [HCO 3- ] s a i = f i.c i - stężenia małe c i zamiast a i Wyższa wartość K dłuższy czas retencji Masowy współczynnik podziału, D g = [X - ] s /[X - ] m Współczynnik retencji, k = D. (m ż )/(V s )

36 Inne mechanizmy retencji: Jony organiczne: oddziaływania hydrofobowe intensyfikowane wysoką siłą jonową fazy ruchomej Pewne sytuacje: wykluczanie - duże cząsteczki słabo penetrują pory wypełnienia gdzie występuje większość centrów aktywnych Wykluczanie jonów: potencjał Donnana jony z tym samym ładunkiem nie wchodzą do porów (separacja obdarzonych ładunkiem od obojętnych)

37 Kolejność elucji (wymywania) - zasady ogólne Czynniki zwiększające k ((K)-retencję): -Wzrost ładunku jonu / przeciw-jonu -Wzrost promienia jonowego i polaryzowalności jonu / przeciw-jonu -Wzrost oddziaływań hydrofobowych np. jony z pierścieniem aromatycznym silniej oddziaływają z żywicą polistyrenową dodatek modyfikatora organicznego może odwrócić kolejność elucji

38

39 Szeregi elucyjne w chromatografii jonwej (orientacyjnie): Kationy: Li + < H + < Na + < NH 4+ < K + < Cs + < Ag +, Cu 2+ < Cd 2+ < Ni 2+ < Ca 2+ < Sr 2+ < Pb 2+ < Ba 2+ Aniony: F < OH < acetate < formate < Cl < SCN < Br < I < NO 3 < SO 4 2 < citrate Aktualny szereg elucyjny charakterystyczny dla konkretnego wymieniacza - Dla wymieniaczy typu słaby kwas - preferowane jony H + - Dla wymieniaczy typu słaba zasada - preferowane jony OH - lub HCO 3 -

40 Wybór eluentu zasady ogólne Powinowactwo jonów eluentu i analitu porównywalne Wybór zależy od systemu detekcji - detekcja konduktometryczna po supresji jonów eluentu mała siła jonowa eluentu - detekcja konduktometryczna z elektroniczną kompensacją tła bardzo mała siła jonowa eluentu - inne sposoby detekcji (inne niż siła jonowa czynniki wyboru eluentu) - dotyczy detekcji: - potencjometrycznej, woltamperometrycznej, amperometrycznej, fluorescencyjnej, refraktometrycznej, spektrofotometrycznej UV i Vis bezpośredniej i pośredniej, a także - AAS, ICP-MS, ICP-AES, ICP-MS

41 Optymalizacja warunków rozdzielania: Konieczne dobranie optymalnych wartości / programu zmian wartości takich parametrów eluentu, jak: siła jonowa, ph, temperatura, natężenie przepływu, stężenie buforu, stężenie modyfikatora organicznego -- Siła jonowa kontrola retencji (wartości k) -- ph kontrola selektywności ph = pk a [ ionized ] [ non ionized ] -- Optymalne ph buforu ph = pk a (1 2) dla zasad ph = pk a + (1 2) dla kwasów przytrzymywane jedynie w postaci zdysocjowanej -- Zmiany temperatury zmiana retencji, a często selektywności Modyfikator organiczny dodatek ważny jeśli retencja jonów jest kontrolowana przez mechanizm faz odwróconych

42 Siła jonowa siła elucyjna wzrasta z siłą jonową; na selektywność mały wpływ; przeciw-jon eluentu kontroluje wielkość oddziaływania z fazą stacjonarną ph kontrola selektywności; wzrost ph: spadek retencji w chromatografii kationowymiennej i wzrost w anionowymiennej Dodatek modyfikatora organicznego do eluentu ważny jeśli retencja jest kontrolowana przez mechanizm faz odwróconych (dodatek modyfikatora organicznego powoduje też wzrost siły jonowej eluentu), zmiana modyfikatora to zmiana selektywności (jak w RP- HPLC); Obniżenie lepkości eluentu - polepszenie warunków wymiany masy

43 Natężenie przepływu eluentu wpływa silnie na sprawność rozdzielania stosuje się niższe prędkości przepływu eluentu, niż w innych odmianach HPLC - by zwiększyć rozdzielczość i poprawić kinetykę wymiany masy Rodzaj bufor siła elucyjna i selektywność zależna od przeciw-jonu soli buforu; sól buforu również wpływa na ph Wzrost temperatury - poprawia kinetykę wymiany masy i obniża lepkość fazy ruchomej

44 Supresor jonów eluentu zmniejszenie tła (sygnału detektora) pochodzącego od eluentu przez obniżenie przewodnictwa eluentu po opuszczeniu kolumny I. Stosowanie kolumny tłumienia (lata 80-te - przestarzały sposób, do którego obecnie się wraca) - konieczność okresowej regeneracji kolumny supresyjnej (można zautomatyzować); poszerzenie pasm (można zminimalizować dzięki wysokiej sprawności kolumny supresyjnej) Rozdzielanie anionów: Za kolumną aniono-wymienną, kolumna z silnym kationitem żywica H + + NaOH żywica Na + + H 2 O (eluent) Konwersja rozdzielanych anionów do kwasów żywica H + + M + + A - żywica M + + H + +A - (a) Rozdzielanie kationów Za kolumną kationo-wymienną, kolumna z silnym anionitem żywica OH - + HCl żywica Cl - + H 2 O (eluent) Konwersja rozdzielanych kationów do zasad żywica OH - + M + + Cl - Resin Cl - + M + + OH - (b)

45 Często stosowane eluenty w IC anionów z detekcją koduktometryczną poprzedzoną supresją jonów eluentu Eluent Jon eluentu Produkt supresji Siła elucyjna Na 2 B 4 O 7 B 4 O 7 2- H 3 BO 3 b.słaba NaOH OH - H 2 0 słaba NaHCO 3 HCO 3 - CO 2 + H 2 0 słaba NaHCO 3 /Na 2 CO 3 HCO 3- / CO 3 2- CO 2 + H 2 0 Dość silny H 2 NCH(R)C00H/ NaOH RNHCH(R )SO 3 H/ NaOH H 2 NCH(R)C00 - RNHCH(R )SO 3 - H 3 N + CH (R)COO - RNH 2+ CH( R )SO 3 - Na 2 CO 3 CO 3 2- CO 2 + H 2 0 silny Dość silny Dość silny

46 Eluenty w chromatografii jonowej kationów Wybór eluentu : Metale alkaliczne, jon amonowy, małocząsteczkowe aminy w zastosowaniu do mocnych kationitów; Kwasy mineralne (HCl, H 2 SO 4, HNO 3 ), albo NaOH lub NaHCO 3 w zastosowaniu do mocnych anionitów; Kwas metanosulfonowy tylko przy eletrolitycznie generowanym supresorze; Dla dwuwartościowych jonów rozcieńczone kwasy mineralne są za słabym eluentem (zbyt niskie stęenie H + ); Dla metali ziem alkalicznych mieszanina kwasu 2,3- diaminopropionowego i solnego; IC bez supresji mieszanina etylenodiaminy i alifatycznych kwasów di-karboksylowych.

47 UWAGI PRAKTYCZNE W IC wykorzystywać najwyżej 5% pojemności jonowej kolumny Stosować stałe ph a siłę elucyjną zmieniać poprzez siłę jonową Jeżeli analit ma fragmenty hydrofobowe a fazą stacjonarną jest organiczny kwas lub zasada lub faza stacjonarna opiera się na kopolimerze PS i DVB dodatek modyfikatora organicznego jest z reguły niezbędny, by zmniejszyć oddziaływania hydrofobowe Dodatek substancji przeciwgrzybowych NaN3, kwas kapronowy, fenol, krezol Płukać okresowo tłok i uszczelkę pompy, szczególnie gdy stosuje się bufory będące solami nieorganicznymi

48 ALTERNATYWNE SPOSOBY ROZDZIELANIA JONÓW Chromatografia par jonowych z zastosowaniem sorbentów C18, C8, C2. Przykłady substancji tworzących pary jonowe: kwasy alkilo-sulfonowe; zasady alkilo-amoniowe Cofanie dysocjacji kwasów i zasad układy faz odwróconych Wykluczanie jonowe rozdzielanie słabych kwasów i zasad Dodatek substancji przeciwgrzybowych NaN 3, kwas kapronowy, fenol, krezol

49 II. Supresory membranowe i auto-supresory jonów eluentu

50 Supresor MSM firmy Metrohm: trzy kolumny tłumienia; 1- regeneracja kwasem siarkowym; 2 przemywanie wodą dejonizowaną; 3 połączona z kolumną rozdzielającą (aktualnie pracująca). Mała pojemność mała siła jonowa eluentu; małe szumy w przypadku kolumn tłumienia

51 Ciągła regeneracja, eluent - 3 drogi, dwie: elektroliza jony do regeneracji, jedna do złoża supresji, 200mL, mała sprawność

52 Na 2 SO 4 do ścieków SO 4 2- Na + CO 3 2-, HCO3 Aniony X - w eluencie Na 2 CO 3 /NaHCO 3 Na + Na 2 SO 4 do ścieków SO 4 2- H 2 SO 4 H + do detektora H 2 CO 3 H + H 2 SO 4 Ścianka kapilary Włókno kationowymienne Włókno kationowymienne Ścianka kapilary

53 BaCl 2 do ścieków Cl - BaCl 2 do ścieków H + Ba 2+ Ba(OH) 2 do detektora H 2 O Kationy Y + w eluencie HCl Cl - Ba 2+ OH - OH - Ba(OH) 2 Ścianka kapilary Włókno anionowymienne Włókno anionowymienne Ścianka kapilary

54 H 2 0, O 2 do ścieków NaOH, H 2 do ścieków H 2 O do detektora Na +, X -, w H 2 O H 2 O Na +, X -, w eluencie NaOH H + OH - Na + OH - 4 H + + O 2 H OH - 2 H 2 O 2 H 2 O Anoda Membrana kationowymienna Membrana kationowymienna Katoda

55 Reakcje zobojętniania w supresorze z autoregeneracją (CSRS)

56 Duży zakres liniowości (z 0,1 do 100 mg/l) bo MSA (H + ) całkowicie zdysocjow any Transport jonów w supresorze CSRS-S.C.: ES - supresor eluentu; AC konwertor analitu. Analit np. NH 4+ jako kwas metanosulfonowy w znikomym tle tego samego kwasu

57

58 Roztwór regenerujący (regenerant) pod ciśnieniem 5-10 psi z natężeniem 5-10 ml/min. Zużyty środek - do ścieków. Stężenie H2SO4 10 mmol/l w chromatografii izokratycznej,ale 2-krotnie większe w IC gradientowej

59 Wymieniacz jonowy Schemat supresora mikro-membranowego pracującego w systemie AutoRegen dla pracy ciągłej (kilkudniowej). Czas pracy = pojemność/(stężenie x natężenie przepływu) nawet do 30 dni dla anionów nieorganicznych

60 Regenerant jest wypierany przez eluat wypływający z celki konduktometrycznej dodatkowa pompa zbyteczna. Zbiorniki eluentu i regeneranta jednakowej objętości

61 Eluat z celki konduktometryczne jako źródło potrzebnej wody dejonizowanej. W supresorze przeciwjony wymieniane są na jony hydroniowe. Eluat z supresora to praktycznie dejonizowana woda (z wyjątkiem nielicznych jonów analitu). Stosowalny z czystymi eluentami wodnymi.

62 Supresor stanowi monolityczny wymieniacz jonowy. Złoże monolityczne pocięte w plastry i poprzedzielane przez krążki z otworami. Jony eluentu wymieniane są na jony regenerentu generowane na anodzie.

CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA i JONOWA. Prof. Bogdan Zygmunt Prof. Marian Kamiński

CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA i JONOWA. Prof. Bogdan Zygmunt Prof. Marian Kamiński CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA i JONOWA Prof. Bogdan Zygmunt Prof. Marian Kamiński Chromatografia jonowymienna retencja opiera się na zjawisku wymiany jonowej Wymiana jonowa obecne w roztworze jony i cząsteczki

Bardziej szczegółowo

CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA

CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA CHROMATOGRAFIA JONOWYMIENNA (IExchC) / JONOWA (IC) - SKRÓT ZASAD - Zastosowanie: rozdzielanie i oznaczanie nieorganicznych, albo organicznych kationów, albo/i anionów, w tym, kwasów karboksylowych, hydroksy-kwasów,

Bardziej szczegółowo

MATERIAŁY DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH - CHROMATOGRAFIA JONOWA

MATERIAŁY DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH - CHROMATOGRAFIA JONOWA MATERIAŁY DO ĆWICZEŃ LABORATORYJNYCH - CHROMATOGRAFIA JONOWA mgr inż. Malwina Diduch mgr inż. Ewa Olkowska 1. WPROWADZENIE Termin chromatografia obejmuje wiele technik fizykochemicznych ogólnie zdefiniowanych

Bardziej szczegółowo

KATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ

KATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ KATEDRA INŻYNIERII CHEMICZNEJ I PROCESOWEJ INSTRUKCJE DWICZEŃ LABORATORYJNYCH Ćwiczenie LC-3 Operacje i techniki sorpcji desorpcji w układach ciecz ciało stałe, ciecz ciecz, w warunkach jonowymiennych

Bardziej szczegółowo

Chromatografia jonowymienna i jonowa - LITERATURA

Chromatografia jonowymienna i jonowa - LITERATURA Chromatografia jonowymienna i jonowa - LITERATURA KSIĄŻKI 1. Chromatografia cieczowa, praca zbiorowa pod red. M. Kamińskiego i R. Kartanowicza, Centrum Doskonałości Analityki i Monitoringu Środowiskowego,

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE CHROMATOGRAFII JONOWEJ W ANALIZIE WODY WPŁYW ZMIAN STĘŻENIA FAZY RUCHOMEJ NA RETENCJĘ PIKÓW CHROMATOGRAFICZNYCH

ZASTOSOWANIE CHROMATOGRAFII JONOWEJ W ANALIZIE WODY WPŁYW ZMIAN STĘŻENIA FAZY RUCHOMEJ NA RETENCJĘ PIKÓW CHROMATOGRAFICZNYCH ZASTOSOWANIE CHROMATOGRAFII JONOWEJ W ANALIZIE WODY WPŁYW ZMIAN STĘŻENIA FAZY RUCHOMEJ NA RETENCJĘ PIKÓW CHROMATOGRAFICZNYCH 1. Wprowadzenie Chromatografia jonowa oparta jest na procesach wymiany jonowej

Bardziej szczegółowo

CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC

CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC CHROMATOGRAFIA W UKŁADACH FAZ ODWRÓCONYCH RP-HPLC MK-EG-AS Wydział Chemiczny Politechniki Gdańskiej Gdańsk 2009 Chromatograficzne układy faz odwróconych (RP) Potocznie: Układy chromatograficzne, w których

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie chromatografii jonowej do oznaczania anionów w wodach powierzchniowych

Wykorzystanie chromatografii jonowej do oznaczania anionów w wodach powierzchniowych Wykorzystanie chromatografii jonowej do oznaczania anionów w wodach powierzchniowych l. Chromatografia jonowa jako narzędzie badawcze czystości wód Chromatografia jonowa jest szybką, nowoczesną i selektywną

Bardziej szczegółowo

TECHNOLOGIA OCZYSZCZANIA WÓD I ŚCIEKÓW. laboratorium Wydział Chemiczny, Studia Niestacjonarne II

TECHNOLOGIA OCZYSZCZANIA WÓD I ŚCIEKÓW. laboratorium Wydział Chemiczny, Studia Niestacjonarne II TECHNOLOGIA OCZYSZCZANIA WÓD I ŚCIEKÓW. laboratorium Wydział Chemiczny, Studia Niestacjonarne II opracowała dr inż. Dorota Jermakowicz-Bartkowiak Wymiana jonowa w podstawowych procesach technologicznych

Bardziej szczegółowo

PP7: Wymiana jonowa i chromatografia jonowymienna oznaczanie kationów i anionów

PP7: Wymiana jonowa i chromatografia jonowymienna oznaczanie kationów i anionów PP7: Wymiana jonowa i chromatografia jonowymienna oznaczanie kationów i anionów Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych - ćwiczenie nr 7 przedmiot: Metody Analizy Technicznej kierunek studiów: Technologia

Bardziej szczegółowo

PORÓWNANIE FAZ STACJONARNYCH STOSOWANYCH W HPLC

PORÓWNANIE FAZ STACJONARNYCH STOSOWANYCH W HPLC PORÓWNANIE FAZ STACJONARNYCH STOSOWANYCH W HPLC Instrukcja do ćwiczeń opracowana w Katedrze Chemii Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego 1. Wstęp Chromatografia jest techniką umożliwiającą rozdzielanie składników

Bardziej szczegółowo

RP WPROWADZENIE. M. Kamiński PG WCh Gdańsk Układy faz odwróconych RP-HPLC, RP-TLC gdy:

RP WPROWADZENIE. M. Kamiński PG WCh Gdańsk Układy faz odwróconych RP-HPLC, RP-TLC gdy: RP WPRWADZENIE M. Kamiński PG WCh Gdańsk 2013 Układy faz odwróconych RP-HPLC, RP-TLC gdy: Nisko polarna (hydrofobowa) faza stacjonarna, względnie polarny eluent, składający się z wody i dodatku organicznego;

Bardziej szczegółowo

Kolumnowa Chromatografia Cieczowa I. 1. Czym różni się (z punktu widzenia użytkownika) chromatografia gazowa od chromatografii cieczowej?

Kolumnowa Chromatografia Cieczowa I. 1. Czym różni się (z punktu widzenia użytkownika) chromatografia gazowa od chromatografii cieczowej? Kolumnowa Chromatografia Cieczowa I 1. Czym różni się (z punktu widzenia użytkownika) chromatografia gazowa od chromatografii cieczowej? 2. Co jest miarą polarności rozpuszczalników w chromatografii cieczowej?

Bardziej szczegółowo

Pytania z Wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Pytania z Wysokosprawnej chromatografii cieczowej Pytania z Wysokosprawnej chromatografii cieczowej 1. Jak wpłynie 50% dodatek MeOH do wody na retencję kwasu propionowego w układzie faz odwróconych? 2. Jaka jest kolejność retencji kwasów mrówkowego, octowego

Bardziej szczegółowo

Chromatografia jonowa (materiały do ćwiczeń)

Chromatografia jonowa (materiały do ćwiczeń) Chromatografia jonowa (materiały do ćwiczeń) autor: mgr inż. Aleksander Astel Gdańsk, październik 2002 Składam Prof. dr hab. inż. Jackowi Namieśnikowi serdeczne podziękowania za cenne uwagi oraz czas poświęcony

Bardziej szczegółowo

Wykład 9. Membrany jonowymienne i prądowe techniki membranowe (część 1) Opracowała dr Elżbieta Megiel

Wykład 9. Membrany jonowymienne i prądowe techniki membranowe (część 1) Opracowała dr Elżbieta Megiel Wykład 9 Membrany jonowymienne i prądowe techniki membranowe (część 1) Opracowała dr Elżbieta Megiel Membrany jonowymienne Membrany jonowymienne heterogeniczne i homogeniczne. S. Koter, Zastosowanie membran

Bardziej szczegółowo

Cz. 5. Podstawy instrumentalizacji chromatografii. aparatura chromatograficzna w skali analitycznej i modelowej - -- w części przypomnienie -

Cz. 5. Podstawy instrumentalizacji chromatografii. aparatura chromatograficzna w skali analitycznej i modelowej - -- w części przypomnienie - Chromatografia cieczowa jako technika analityki, przygotowania próbek, wsadów do rozdzielania, technika otrzymywania grup i czystych substancji Cz. 5. Podstawy instrumentalizacji chromatografii aparatura

Bardziej szczegółowo

Nowoczesne metody analizy pierwiastków

Nowoczesne metody analizy pierwiastków Nowoczesne metody analizy pierwiastków Techniki analityczne Chromatograficzne Spektroskopowe Chromatografia jonowa Emisyjne Absorpcyjne Fluoroscencyjne Spektroskopia mas FAES ICP-AES AAS EDAX ICP-MS Prezentowane

Bardziej szczegółowo

-- w części przypomnienie - Gdańsk 2010

-- w części przypomnienie - Gdańsk 2010 Chromatografia cieczowa jako technika analityki, przygotowania próbek, wsadów do rozdzielania, technika otrzymywania grup i czystych substancji Cz. 4. --mechanizmy retencji i selektywności -- -- w części

Bardziej szczegółowo

Kontrola produktu leczniczego. Piotr Podsadni

Kontrola produktu leczniczego. Piotr Podsadni Kontrola produktu leczniczego Piotr Podsadni Kontrola Kontrola - sprawdzanie czegoś, zestawianie stanu faktycznego ze stanem wymaganym. Zakres czynności sprawdzający zapewnienie jakości. Jakość to stopień,

Bardziej szczegółowo

Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii

Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Repetytorium z wybranych zagadnień z chemii Mol jest to liczebność materii występująca, gdy liczba cząstek (elementów) układu jest równa liczbie atomów zawartych w masie 12 g węgla 12 C (równa liczbie

Bardziej szczegółowo

Chemia I Semestr I (1 )

Chemia I Semestr I (1 ) 1/ 6 Inżyniera Materiałowa Chemia I Semestr I (1 ) Osoba odpowiedzialna za przedmiot: dr inż. Maciej Walewski. 2/ 6 Wykład Program 1. Atomy i cząsteczki: Materia, masa, energia. Cząstki elementarne. Atom,

Bardziej szczegółowo

Chromatografia kolumnowa planarna

Chromatografia kolumnowa planarna Chromatografia kolumnowa planarna Znaczenie chromatografii w analizie i monitoringu środowiska lotne zanieczyszczenia organiczne (alifatyczne, aromatyczne) w powietrzu, glebie, wodzie Mikrozanieczyszczenia

Bardziej szczegółowo

USUWANIE TWARDOŚCI WAPNIOWEJ W PROCESIE WYMIANY JONOWEJ

USUWANIE TWARDOŚCI WAPNIOWEJ W PROCESIE WYMIANY JONOWEJ USUWANIE TWARDOŚCI WAPNIOWEJ W PROCESIE WYMIANY JONOWEJ Aktualizacja 02.03.2012r. 1. Ogólna charakterystyka procesu. Jonity (wymieniacze jonowe, sorbenty jonowymienne) to wielkocząsteczkowe ciała stałe

Bardziej szczegółowo

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph

Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Temat 7. Równowagi jonowe w roztworach słabych elektrolitów, stała dysocjacji, ph Dysocjacja elektrolitów W drugiej połowie XIX wieku szwedzki chemik S.A. Arrhenius doświadczalnie udowodnił, że substancje

Bardziej szczegółowo

Wykład 10: Wymiana Jonowa

Wykład 10: Wymiana Jonowa Wykład 10: Wymiana Jonowa Zastrzeżenie Niektóre materiały graficzne zamieszczone w tym dokumencie oraz w łączach zewnętrznych mogą być chronione prawem autorskim i jako takie są przeznaczone jedynie do

Bardziej szczegółowo

Pytania z Chromatografii Cieczowej

Pytania z Chromatografii Cieczowej Pytania z Chromatografii Cieczowej 1. Podaj podstawowe różnice, z punktu widzenia użytkownika, między chromatografią gazową a cieczową (podpowiedź: (i) porównaj możliwości wpływu przez chromatografistę

Bardziej szczegółowo

1. Wstęp do chromatografii jonowej

1. Wstęp do chromatografii jonowej 1. Wstęp do chromatografii jonowej Chromatografia jest fizykochemiczną metodą rozdzielania mieszaniny poszczególnych związków. Składniki ulegają podziałowi między fazę nieruchomą (stacjonarną) i fazę ruchomą

Bardziej szczegółowo

Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej

Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej Wpływ ilości modyfikatora na współczynnik retencji w technice wysokosprawnej chromatografii cieczowej WPROWADZENIE Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest uniwersalną techniką analityczną, stosowaną

Bardziej szczegółowo

PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH WYMIANA JONOWA

PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH WYMIANA JONOWA KIiChŚ PROCESY JEDNOSTKOWE W TECHNOLOGIACH ŚRODOWISKOWYCH Ćwiczenie nr 2 WYMIANA JONOWA Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest określenie roboczej zdolności wymiennej jonitu na podstawie eksperymentalnie wyznaczonej

Bardziej szczegółowo

ELEKTRODIALIZA. Karina Rolińska Aleksandra Sierakowska Beata Ulmaniec r.

ELEKTRODIALIZA. Karina Rolińska Aleksandra Sierakowska Beata Ulmaniec r. ELEKTRODIALIZA 1 Karina Rolińska Aleksandra Sierakowska Beata Ulmaniec 29. 05. 2018 r. HISTORIA ELEKTRODIALIZY W 1952 roku powstał pierwszy zakład odsalania wody z wykorzystaniem tej metody - elektroliza

Bardziej szczegółowo

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych

Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych UNIWERSYTET GDAŃSKI WYDZIAŁ CHEMII Pracownia studencka Katedra Analizy Środowiska Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Ćwiczenie nr 2 OPTYMALIZACJA ROZDZIELANIA MIESZANINY WYBRANYCH FARMACEUTYKÓW METODĄ

Bardziej szczegółowo

Chromatogramy Załącznik do instrukcji z Technik Rozdzielania Mieszanin

Chromatogramy Załącznik do instrukcji z Technik Rozdzielania Mieszanin Chromatogramy Załącznik do instrukcji z Technik Rozdzielania Mieszanin Badania dotyczące dobrania wypełnienia o odpowiednim zakresie wielkości porów, zapewniających wnikanie wszystkich molekuł warunki

Bardziej szczegółowo

Kwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ):

Kwas HA i odpowiadająca mu zasada A stanowią sprzężoną parę (podobnie zasada B i kwas BH + ): Spis treści 1 Kwasy i zasady 2 Rola rozpuszczalnika 3 Dysocjacja wody 4 Słabe kwasy i zasady 5 Skala ph 6 Oblicznie ph słabego kwasu 7 Obliczanie ph słabej zasady 8 Przykłady obliczeń 81 Zadanie 1 811

Bardziej szczegółowo

Instrukcja ćwiczenia laboratoryjnego HPLC-2 Nowoczesne techniki analityczne

Instrukcja ćwiczenia laboratoryjnego HPLC-2 Nowoczesne techniki analityczne Instrukcja ćwiczenia laboratoryjnego HPLC-2 Nowoczesne techniki analityczne 1) OZNACZANIE ROZKŁADU MASY CZĄSTECZKOWEJ POLIMERÓW Z ASTOSOWANIEM CHROMATOGRAFII ŻELOWEJ; 2) PRZYGOTOWANIE PRÓBKI Z ZASTOSOWANIEM

Bardziej szczegółowo

RP WPROWADZENIE. M. Kamioski PG WCh Gdaosk 2013

RP WPROWADZENIE. M. Kamioski PG WCh Gdaosk 2013 RP WPRWADZENIE M. Kamioski PG WCh Gdaosk 2013 Fazy stacjonarne w RP-HPLC / RP-HPTLC CN, cyklodekstryny, - głównie substancje średnio polarne i polarne metabolity, organiczne składniki ścieków i inne Zestawienie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 9

Spis treści. Wstęp... 9 Spis treści Wstęp... 9 1. Szkło i sprzęt laboratoryjny 1.1. Szkła laboratoryjne własności, skład chemiczny, podział, zastosowanie.. 11 1.2. Wybrane szkło laboratoryjne... 13 1.3. Szkło miarowe... 14 1.4.

Bardziej szczegółowo

ROZDZIELENIE OD PODSTAW czyli wszystko (?) O KOLUMNIE CHROMATOGRAFICZNEJ

ROZDZIELENIE OD PODSTAW czyli wszystko (?) O KOLUMNIE CHROMATOGRAFICZNEJ ROZDZIELENIE OD PODSTAW czyli wszystko (?) O KOLUMNIE CHROMATOGRAFICZNEJ Prof. dr hab. inż. Agata Kot-Wasik Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska agawasik@pg.gda.pl ROZDZIELENIE

Bardziej szczegółowo

6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity

6. ph i ELEKTROLITY. 6. ph i elektrolity 6. ph i ELEKTROLITY 31 6. ph i elektrolity 6.1. Oblicz ph roztworu zawierającego 0,365 g HCl w 1,0 dm 3 roztworu. Odp 2,00 6.2. Oblicz ph 0,0050 molowego roztworu wodorotlenku baru (α = 1,00). Odp. 12,00

Bardziej szczegółowo

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk

POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH. Ćwiczenie nr 6. Adam Pawełczyk POLITECHNIKA WROCŁAWSKA INSTYTUT TECHNOLOGII NIEORGANICZNEJ I NAWOZÓW MINERALNYCH Ćwiczenie nr 6 Adam Pawełczyk Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych USUWANIE SUBSTANCJI POŻYWKOWYCH ZE ŚCIEKÓW PRZEMYSŁOWYCH

Bardziej szczegółowo

WPŁYW ILOŚCI MODYFIKATORA NA WSPÓŁCZYNNIK RETENCJI W TECHNICE WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ

WPŁYW ILOŚCI MODYFIKATORA NA WSPÓŁCZYNNIK RETENCJI W TECHNICE WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ WPŁYW ILOŚCI MODYFIKATORA NA WSPÓŁCZYNNIK RETENCJI W TECHNICE WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII CIECZOWEJ Wprowadzenie Wysokosprawna chromatografia cieczowa (HPLC) jest uniwersalną technika analityczną, stosowaną

Bardziej szczegółowo

Ciśnieniowe techniki membranowe (część 2)

Ciśnieniowe techniki membranowe (część 2) Wykład 5 Ciśnieniowe techniki membranowe (część 2) Opracowała dr Elżbieta Megiel Nanofiltracja (ang. Nanofiltration) NF GMM 200 Da rozmiar molekuły 1 nm, TMM 5 30 atm Membrany jonoselektywne Stopień zatrzymywania:

Bardziej szczegółowo

Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 6. Łukasz Berlicki

Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 6. Łukasz Berlicki Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 6 Łukasz Berlicki Techniki elektromigracyjne Elektroforeza technika analityczna polegająca na rozdzielaniu mieszanin związków przez wymuszenie

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:

HYDROLIZA SOLI. 1. Hydroliza soli mocnej zasady i słabego kwasu. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco: HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące

Bardziej szczegółowo

ZMIĘKCZANIE WODY NA KATIONICIE SODOWYM.

ZMIĘKCZANIE WODY NA KATIONICIE SODOWYM. ZMIĘKCZANIE WODY NA KATIONICIE SODOWYM. 1. WPROWADZENIE Jonity są to ciała stałe, nierozpuszczalne w wodzie, które wykazują zdolność wymiany jonów wchodzących w ich skład na jony zawarte w roztworze wodnym.

Bardziej szczegółowo

WYZNACZANIE ZAKRESU WYKLUCZANIA DLA WYPEŁNIEŃ STOSOWANYCH W WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII WYKLUCZANIA (HPSEC)

WYZNACZANIE ZAKRESU WYKLUCZANIA DLA WYPEŁNIEŃ STOSOWANYCH W WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII WYKLUCZANIA (HPSEC) WYZNACZANIE ZAKRESU WYKLUCZANIA DLA WYPEŁNIEŃ STOSOWANYCH W WYSOKOSPRAWNEJ CHROMATOGRAFII WYKLUCZANIA (HPSEC) 1. Wprowadzenie Chromatografia wykluczania (Size-Exclusion Chromatography (SEC)), zwana również

Bardziej szczegółowo

Stechiometria w roztworach. Woda jako rozpuszczalnik

Stechiometria w roztworach. Woda jako rozpuszczalnik Stechiometria w roztworach Woda jako rozpuszczalnik Właściwości wody - budowa cząsteczki kątowa - wiązania O-H O H kowalencyjne - cząsteczka polarna δ + H 2δ O 105 H δ + Rozpuszczanie + oddziaływanie polarnych

Bardziej szczegółowo

Chemia - B udownictwo WS TiP

Chemia - B udownictwo WS TiP Chemia - B udownictwo WS TiP dysocjacja elektrolityczna, reakcje w roztworach wodnych, ph wykład nr 2b Teoria dys ocjacji jonowej Elektrolity i nieelektrolity Wpływ polarnej budowy cząsteczki wody na proces

Bardziej szczegółowo

- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe.

- w nawiasach kwadratowych stężenia molowe. Cz. VII Dysocjacja jonowa, moc elektrolitów, prawo rozcieńczeń Ostwalda i ph roztworów. 1. Pojęcia i definicja. Dysocjacja elektroniczna (jonowa) to samorzutny rozpad substancji na jony w wodzie lub innych

Bardziej szczegółowo

WSTĘP DO CHROMATOGRAFII JONOWEJ

WSTĘP DO CHROMATOGRAFII JONOWEJ WSTĘP DO CHROMATOGRAFII JONOWEJ Dr inż. Dariusz Pogocki Instytut Chemii i Techniki Jądrowej, ul. Dorodna 16, 03-195 Warszawa Opiniodawca: Dr Rajmund Michalski. Instytut Podstaw Inżynierii Środowska Polskiej

Bardziej szczegółowo

Równowaga kwasowo-zasadowa

Równowaga kwasowo-zasadowa Równowaga kwasowo-zasadowa Elektrolity - substancje, które rozpuszczając się w wodzie lub innych rozpuszczalnikach rozpadają się na jony dodatnie i ujemne, czyli ulegają dysocjacji elektrolitycznej Stopień

Bardziej szczegółowo

Adsorption at the solid/liquid interface

Adsorption at the solid/liquid interface Adsorption at the solid/liquid interface Wymieniacze jonowe Termin wymiana jonowa (a nie wymiana jonów, która jest pojęciem szerszym) określa proces wymiany jonów między roztworem a jonitem. Według definicji

Bardziej szczegółowo

Egzamin z Technik Rozdzielania Mieszanin - Termin III

Egzamin z Technik Rozdzielania Mieszanin - Termin III Wersja z odpowiedziami Gdańsk, 04..204 Imię i nazwisko Nr Indeksu Egzamin z Technik Rozdzielania Mieszanin - Termin III Proszę dokładnie czytać polecenia. Należy obwieść okręgiem poprawne alternatywy,

Bardziej szczegółowo

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy

Reakcje chemiczne. Typ reakcji Schemat Przykłady Reakcja syntezy Reakcje chemiczne Literatura: L. Jones, P. Atkins Chemia ogólna. Cząsteczki, materia, reakcje. Lesław Huppenthal, Alicja Kościelecka, Zbigniew Wojtczak Chemia ogólna i analityczna dla studentów biologii.

Bardziej szczegółowo

Wypełnia Wykonawca Opis Wykonawcy

Wypełnia Wykonawca Opis Wykonawcy Oferowany przedmiot zamówienia Załącznik Nr 1 do oferty Postępowanie Nr ZP/32/2011 Lp. Opis Nazwa asortymentu, typ, model, nr katalogowy, nazwa producenta *) I. Chromatograf jonowy w ukompletowaniu: *)

Bardziej szczegółowo

Zrównoważony rozwój przemysłowych procesów pralniczych. Moduł 1 Zastosowanie wody. Rozdział 3b. Zmiękczanie wody

Zrównoważony rozwój przemysłowych procesów pralniczych. Moduł 1 Zastosowanie wody. Rozdział 3b. Zmiękczanie wody Projekt Leonardo da Vinci Zrównoważony rozwój przemysłowych procesów pralniczych Moduł 1 Zastosowanie wody Rozdział 3b Zmiękczanie wody Moduł 1 Zastosowanie wody Rozdział 3 Zmiękczanie wody 1 Treść Twardość

Bardziej szczegółowo

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka

WARSZTATY olimpijskie. Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna Kinetyka WARSZTATY olimpijskie Co już było: Atomy i elektrony Cząsteczki i wiązania Stechiometria Gazy, termochemia Równowaga chemiczna inetyka WARSZTATY olimpijskie Co będzie: Data Co robimy 1 XII 2016 wasy i

Bardziej szczegółowo

Przewodnictwo elektrolitów (7)

Przewodnictwo elektrolitów (7) Przewodnictwo elektrolitów (7) Rezystancja (opór bierny) dana jest wzorem (II prawo Ohma): U R = i 1 = κ l s U l = κ 1 i s i s U = j = κ = κ E l Chem. Fiz. TCH II/14 1 Gęstość prądu ważna wielkość w elektrochemii

Bardziej szczegółowo

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to...

a) Sole kwasu chlorowodorowego (solnego) to... b) Sole kwasu siarkowego (VI) to... c) Sole kwasu azotowego (V) to... d) Sole kwasu węglowego to... Karta pracy nr 73 Budowa i nazwy soli. 1. Porównaj wzory sumaryczne soli. FeCl 2 Al(NO 3 ) 3 K 2 CO 3 Cu 3 (PO 4 ) 2 K 2 SO 4 Ca(NO 3 ) 2 CaCO 3 KNO 3 PbSO 4 AlCl 3 Fe 2 (CO 3 ) 3 Fe 2 (SO 4 ) 3 AlPO 4

Bardziej szczegółowo

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny

Obliczenia chemiczne. Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny Obliczenia chemiczne Zakład Chemii Medycznej Pomorski Uniwersytet Medyczny 1 STĘŻENIA ROZTWORÓW Stężenia procentowe Procent masowo-masowy (wagowo-wagowy) (% m/m) (% w/w) liczba gramów substancji rozpuszczonej

Bardziej szczegółowo

Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska. Zastosowanie polimerów funkcjonalnych do usuwania/odzysku metali z surowców wtórnych

Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska. Zastosowanie polimerów funkcjonalnych do usuwania/odzysku metali z surowców wtórnych Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska Zastosowanie polimerów funkcjonalnych do usuwania/odzysku metali z surowców wtórnych naliza próbek środowiskowych i przemysłowych - laboratorium Prowadzący: dr

Bardziej szczegółowo

O czym użytkownik chromatografu jonowego powinien zawsze pamiętać (cz. I)

O czym użytkownik chromatografu jonowego powinien zawsze pamiętać (cz. I) Analityk jest najważniejszy O czym użytkownik chromatografu jonowego powinien zawsze pamiętać (cz. I) Rajmund Michalski* Chromatografia jonowa jest obecnie najważniejszą instrumentalną metodą oznaczania

Bardziej szczegółowo

METODY DEMINERALIZACJA SERWATKI

METODY DEMINERALIZACJA SERWATKI POLSKI KONGRES SEROWARSKI METODY DEMINERALIZACJA SERWATKI ZAWIERCIE 2016 Dr inż. Janusz Kroll Standardowa serwatka w proszku (WP) jest nadal głównym produktem z serwatki (masowo) Globalna produkcja produktów

Bardziej szczegółowo

Zagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I

Zagadnienia. Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I Nr zajęć Data Zagadnienia Budowa atomu a. rozmieszczenie elektronów na orbitalach Z = 1-40; I 9.10.2012. b. określenie liczby cząstek elementarnych na podstawie zapisu A z E, również dla jonów; c. określenie

Bardziej szczegółowo

OZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC

OZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC OZNACZENIE JAKOŚCIOWE I ILOŚCIOWE w HPLC prof. Marian Kamiński Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska CEL Celem rozdzielania mieszaniny substancji na poszczególne składniki, bądź rozdzielenia tylko wybranych

Bardziej szczegółowo

Techniki Rozdzielania Mieszanin

Techniki Rozdzielania Mieszanin Techniki Rozdzielania Mieszanin Techniki Sorpcji i Chromatografii cz. I prof. dr hab. inż. Marian Kamiński Gdańsk 2010 Chromatografia cieczowa jako technika analityki, przygotowania próbek, wsadów do rozdzielania,

Bardziej szczegółowo

Ślesin, 29 maja 2019 XXV Sympozjum Analityka od podstaw

Ślesin, 29 maja 2019 XXV Sympozjum Analityka od podstaw 1 WYMAGANIA STAWIANE KOLUMNIE CHROMATOGRAFICZNEJ w chromatografii cieczowej Prof. dr hab. inż. Agata Kot-Wasik Katedra Chemii Analitycznej Wydział Chemiczny, Politechnika Gdańska agawasik@pg.edu.pl 2 CHROMATOGRAF

Bardziej szczegółowo

Jolanta Jaroszewska-Manaj 1. i identyfikacji związków organicznych. Jolanta Jaroszewska-Manaj 2

Jolanta Jaroszewska-Manaj 1. i identyfikacji związków organicznych. Jolanta Jaroszewska-Manaj 2 Jolanta Jaroszewska-Manaj 1 1 Chromatograficzne metody rozdzielania i identyfikacji związków organicznych Jolanta Jaroszewska-Manaj 2 Jolanta Jaroszewska-Manaj 3 Jolanta Jaroszewska-Manaj 4 Jolanta Jaroszewska-Manaj

Bardziej szczegółowo

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH

TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH 1 REAKCJA CHEMICZNA: TYPY REAKCJI CHEMICZNYCH REAKCJĄ CHEMICZNĄ NAZYWAMY PROCES, W WYNIKU KTÓREGO Z JEDNYCH SUBSTANCJI POWSTAJĄ NOWE (PRODUKTY) O INNYCH WŁAŚCIWOŚCIACH NIŻ SUBSTANCJE WYJŚCIOWE (SUBSTRATY)

Bardziej szczegółowo

Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii

Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Wymagania programowe na poszczególne oceny chemia kl. II Gimnazjum Rok szkolny 2015/2016 Wewnętrzna budowa materii Dopuszczający (K) Dostateczny(P) Dobry(R) Bardzo dobry (D) Celujący (W) Uczeń : - wie,

Bardziej szczegółowo

Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak)

Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) Roztwory buforowe (bufory) (opracowanie: dr Katarzyna Makyła-Juzak) 1. Właściwości roztworów buforowych Dodatek nieznacznej ilości mocnego kwasu lub mocnej zasady do czystej wody powoduje stosunkowo dużą

Bardziej szczegółowo

HYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco:

HYDROLIZA SOLI. Przykładem jest octan sodu, dla którego reakcja hydrolizy przebiega następująco: HYDROLIZA SOLI Hydroliza to reakcja chemiczna zachodząca między jonami słabo zdysocjowanej wody i jonami dobrze zdysocjowanej soli słabego kwasu lub słabej zasady. Reakcji hydrolizy mogą ulegać następujące

Bardziej szczegółowo

HPLC? HPLC cz.1. Analiza chromatograficzna. Klasyfikacja metod chromatograficznych

HPLC? HPLC cz.1. Analiza chromatograficzna. Klasyfikacja metod chromatograficznych HPLC cz.1 ver. 1.0 Literatura: 1. Witkiewicz Z. Podstawy chromatografii 2. Szczepaniak W., Metody instrumentalne w analizie chemicznej 3. Snyder L.R., Kirkland J.J., Glajch J.L. Practical HPLC Method Development

Bardziej szczegółowo

masy cząsteczkowej polimerów nisko i średnio polarnych, a także lipidów, fosfolipidów itp.. silanizowanyżel krzemionkowy

masy cząsteczkowej polimerów nisko i średnio polarnych, a także lipidów, fosfolipidów itp.. silanizowanyżel krzemionkowy CHROMATOGRAFIA WYKLUCZANIA (dawniej ŻELOWA PC/SEC) Układy chromatograficzne typu GPC / SEC 1. W warunkach nie-wodnych - eluenty: THF, dioksan, czerochloroetylen, chlorobenzen, ksylen; fazy stacjonarne:

Bardziej szczegółowo

Stechiometria w roztworach

Stechiometria w roztworach Stechiometria w roztworach Woda jako rozpuszczalnik Właściwości wody - budowa cząsteczki kątowa. k - wiązania O-H O H kowalencyjne. - cząsteczka polarna. δ H 2δ O 105 H δ Rozpuszczanie rozpuszczalnik (solvent)

Bardziej szczegółowo

Wykład 8. Dyfuzyjne techniki membranowe (część 3) Opracowała dr Elżbieta Megiel

Wykład 8. Dyfuzyjne techniki membranowe (część 3) Opracowała dr Elżbieta Megiel Wykład 8 Dyfuzyjne techniki membranowe (część 3) Opracowała dr Elżbieta Megiel Dializa Dializa dla roztworów elektrolitów Równowaga Donnana, 1911 W warunkach równowagowych iloczyn jonowy każdego elektrolitu

Bardziej szczegółowo

KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to:

KWASY I WODOROTLENKI. 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: KWASY I WODOROTLENKI 1. Poprawne nazwy kwasów H 2 S, H 2 SO 4, HNO 3, to: 1. kwas siarkowy (IV), kwas siarkowy (VI), kwas azotowy, 2. kwas siarkowy (VI), kwas siarkowy (IV), kwas azotowy (V), 3. kwas siarkowodorowy,

Bardziej szczegółowo

REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW

REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW REAKCJE CHARAKTERYSTYCZNE WYBRANYCH KATIONÓW Chemia analityczna jest działem chemii zajmującym się ustalaniem składu jakościowego i ilościowego badanych substancji chemicznych. Analiza jakościowa bada

Bardziej szczegółowo

Wykład 11. Membrany ciekłe i biopodobne. Opracowała dr Elżbieta Megiel

Wykład 11. Membrany ciekłe i biopodobne. Opracowała dr Elżbieta Megiel Wykład 11 Membrany ciekłe i biopodobne Opracowała dr Elżbieta Megiel Rodzaje membran ciekłych Faza donorowa f Faza akceptorowa s Membrany grubowarstwowe ( BLM ang. Bulk liquid membrane) Membrany ciekłe

Bardziej szczegółowo

Podstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych / Zygfryd Witkiewicz, Joanna Kałużna-Czaplińska. wyd. 6-1 w PWN. Warszawa, cop.

Podstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych / Zygfryd Witkiewicz, Joanna Kałużna-Czaplińska. wyd. 6-1 w PWN. Warszawa, cop. Podstawy chromatografii i technik elektromigracyjnych / Zygfryd Witkiewicz, Joanna Kałużna-Czaplińska. wyd. 6-1 w PWN. Warszawa, cop. 2017 Spis treści Przedmowa 11 1. Wprowadzenie 13 1.1. Krótka historia

Bardziej szczegółowo

Chemia - laboratorium

Chemia - laboratorium Chemia - laboratorium Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Studia stacjonarne, Rok I, Semestr zimowy 2013/14 Dr hab. inż. Tomasz Brylewski e-mail: brylew@agh.edu.pl tel. 12-617-5229 Katedra

Bardziej szczegółowo

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016

XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego. II Etap - 18 stycznia 2016 XIV Konkurs Chemiczny dla uczniów gimnazjum województwa świętokrzyskiego II Etap - 18 stycznia 2016 Nazwisko i imię ucznia: Liczba uzyskanych punktów: Drogi Uczniu, przeczytaj uważnie instrukcję i postaraj

Bardziej szczegółowo

ROBOCZA I CAŁKOWITA ZDOLNOŚD WYMIENNA JONITU

ROBOCZA I CAŁKOWITA ZDOLNOŚD WYMIENNA JONITU Fizykochemiczne metody w ochronie środowiska - laboratorium Katedra Technologii Chemicznej, Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu ROBOCZA I CAŁKOWITA ZDOLNOŚD WYMIENNA JONITU Definicje Całkowita zdolnośd

Bardziej szczegółowo

Równowagi w roztworach wodnych

Równowagi w roztworach wodnych Równowagi w roztworach wodnych Stan i stała równowagi reakcji chemicznej ogólnie Roztwory, rozpuszczalność, rodzaje stężeń, iloczyn rozpuszczalności Reakcje dysocjacji Stopień dysocjacji Prawo rozcieńczeń

Bardziej szczegółowo

Adsorpcja (adsorption) Adsorpcja Absorpcja. Procesy adsorpcji na powierzchni ciał stałych

Adsorpcja (adsorption) Adsorpcja Absorpcja. Procesy adsorpcji na powierzchni ciał stałych Adsorpcja (adsorption) Procesy adsorpcji na powierzchni ciał stałych Adsorpcja jest procesem, w którym cząsteczki (lub cząstki, fragment cząsteczki - rodnik, atom) jednej substancji zostają związane na

Bardziej szczegółowo

roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY

roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY roztwory elektrolitów KWASY i ZASADY nieelektrolit słaby elektrolit mocny elektrolit Przewodnictwo właściwe elektrolitów < 10-2 Ω -1 m -1 dla metali 10 6-10 8 Ω -1 m -1 Pomiar przewodnictwa elektrycznego

Bardziej szczegółowo

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW

RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELEKTROLITÓW RÓWNOWAGI W ROZTWORACH ELETROLITÓW Opracowanie: dr Jadwiga Zawada, dr inż. rystyna Moskwa, mgr Magdalena Bisztyga 1. Dysocjacja elektrolityczna Substancje, które podczas rozpuszczania w wodzie (lub innych

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2

PODSTAWY CHEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA. Wykład 2 PODSTAWY CEMII INŻYNIERIA BIOMEDYCZNA Wykład Plan wykładu II,III Woda jako rozpuszczalnik Zjawisko dysocjacji Równowaga w roztworach elektrolitów i co z tego wynika Bufory ydroliza soli Roztwory (wodne)-

Bardziej szczegółowo

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu

MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu MAŁOPOLSKI KONKURS CHEMICZNY dla uczniów dotychczasowych gimnazjów i klas dotychczasowych gimnazjów prowadzonych w szkołach innego typu Etap III (wojewódzki) Materiały dla nauczycieli Rozwiązania zadań

Bardziej szczegółowo

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne

CHEMIA. Wymagania szczegółowe. Wymagania ogólne CHEMIA Wymagania ogólne Wymagania szczegółowe Uczeń: zapisuje konfiguracje elektronowe atomów pierwiastków do Z = 36 i jonów o podanym ładunku, uwzględniając rozmieszczenie elektronów na podpowłokach [

Bardziej szczegółowo

Prof. dr hab. inż. M. Kamiński aktualizacja : Techniki rozdzielania mieszanin w biotechnologii zagadnienia, pytania

Prof. dr hab. inż. M. Kamiński aktualizacja : Techniki rozdzielania mieszanin w biotechnologii zagadnienia, pytania Prof. dr hab. inż. M. Kamiński aktualizacja : 6-12-2010 Techniki rozdzielania mieszanin w biotechnologii zagadnienia, pytania 1. Zakresy zastosowań technik rozdzielania do przygotowania próbek / wsadów

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. Stanisława Staszica w Krakowie OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH 2017/18 CHEMIA - ETAP I

AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA im. Stanisława Staszica w Krakowie OLIMPIADA O DIAMENTOWY INDEKS AGH 2017/18 CHEMIA - ETAP I Związki manganu i manganometria AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA 1. Spośród podanych grup wybierz tą, w której wszystkie związki lub jony można oznaczyć metodą manganometryczną: Odp. C 2 O 4 2-, H 2 O 2, Sn

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 2. Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych

ĆWICZENIE 2. Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych ĆWICZENIE 2 Usuwanie chromu (VI) z zastosowaniem wymieniaczy jonowych Część doświadczalna 1. Metody jonowymienne Do usuwania chromu (VI) można stosować między innymi wymieniacze jonowe. W wyniku przepuszczania

Bardziej szczegółowo

Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 3. Łukasz Berlicki

Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 3. Łukasz Berlicki Metody chromatograficzne w chemii i biotechnologii, wykład 3 Łukasz Berlicki Rozdział chromatograficzny Przepływ Faza ruchoma mieszanina Faza stacjonarna Chromatografia cieczowa adsorbcyjna Faza stacjonarna:

Bardziej szczegółowo

TEST NA EGZAMIN POPRAWKOWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM

TEST NA EGZAMIN POPRAWKOWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM TEST NA EGZAMIN PPRAWKWY Z CHEMII DLA UCZNIA KLASY II GIMNAZJUM I. Część pisemna: 1. Które z poniższych stwierdzeń jest fałszywe? a.) Kwasy są to związki chemiczne zbudowane z wodoru i reszty kwasowej.

Bardziej szczegółowo

Reakcje utleniania i redukcji

Reakcje utleniania i redukcji Reakcje utleniania i redukcji Reguły ustalania stopni utlenienia 1. Pierwiastki w stanie wolnym (nie związane z atomem (atomami) innego pierwiastka ma stopień utlenienia równy (zero) 0 ; 0 Cu; 0 H 2 ;

Bardziej szczegółowo

... ...J CD CD. N "f"'" Sposób i filtr do usuwania amoniaku z powietrza. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL 09.11.2009 BUP 23/09

... ...J CD CD. N f' Sposób i filtr do usuwania amoniaku z powietrza. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL 09.11.2009 BUP 23/09 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19)PL (11)212766 (13) 81 (21) Numer zgłoszenia 385072 (51) Int.CI 801D 53/04 (2006.01) C01C 1/12 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data

Bardziej szczegółowo

dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K

dla której jest spełniony warunek równowagi: [H + ] [X ] / [HX] = K RÓWNOWAGI W ROZTWORACH Szwedzki chemik Svante Arrhenius w 1887 roku jako pierwszy wykazał, że procesowi rozpuszczania wielu substancji towarzyszy dysocjacja, czyli rozpad cząsteczek na jony naładowane

Bardziej szczegółowo

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015

VII Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 II Podkarpacki Konkurs Chemiczny 2014/2015 ETAP I 12.11.2014 r. Godz. 10.00-12.00 KOPKCh Uwaga! Masy molowe pierwiastków podano na końcu zestawu. Zadanie 1 1. Który z podanych zestawów zawiera wyłącznie

Bardziej szczegółowo