(12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) (13) T4 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego:

Transkrypt

1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP (13) T4 (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: (1) Int. Cl. A61C7/28 (06.01) (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej Europejski Biuletyn Patentowy 09/32 EP B1 (4) Tytuł wynalazku: Ulepszony zamek ortodontyczny () Pierwszeństwo: US (43) Zgłoszenie ogłoszono: Europejski Biuletyn Patentowy 06/47 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono: Wiadomości Urzędu Patentowego 01/ (47) O złożeniu tłumaczenia poprawionego ogłoszono:.04. Wiadomości Urzędu Patentowego 04/ (73) Uprawniony z patentu: Orthodontic Research and Development, S.L., Barcelona, ES PL/EP T4 (72) Twórca (y) wynalazku: Bathen Juergen, McMinnville, US Lluch Luis Carriere, Barcelona, ES (74) Pełnomocnik: Przedsiębiorstwo Rzeczników Patentowych Patpol Sp. z o.o. rzecz. pat. Bury Lech Warszawa 1 skr. poczt. 37 Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).

2 1 2 3 Opis TŁO WYNALAZKU [0001] Niniejsze ujawnienie dotyczy ulepszonych, samozatrzaskowych lub bezligaturowych zamków ortodontycznych. [0002] Leczenie ortodontyczne obejmuje na ogół zabiegi dentystyczne mające na celu skorygowanie nieprawidłowości uzębienia lub stosunku zębów względem otoczenia anatomicznego. Nieprawidłowości mogą dotyczyć wad zgryzu o różnym stopniu nasilenia. Na przykład, wady zgryzu klasy I mogą polegać na nieprawidłowych odstępach między zębami, takich jak stłoczenia lub rozstępy (przerwy między dwoma przyległymi zębami). W przypadku wad zgryzu klasy II może występować przodozgryz górny, tj. wada, w której przednie zęby górne są wychylone labialnie (w kierunku na zewnątrz) za przednie zęby dolne. Natomiast w przypadku wad zgryzu klasy III może występować przodozgryz dolny, tj. wada, w której przednie zęby górne zamykają się po stronie lingwalnej (wewnętrznej) przednich zębów dolnych. Leczenie tego typu nieprawidłowości, jak również innych obserwowanych wad, polega na ogół na założeniu aparatów ortodontycznych lub innych przyrządów mechanicznych wspomagających przemieszczanie zębów, tak aby uzyskać ich właściwe ustawienie ortodontyczne. [0003] Ogólnie, aparaty ortodontyczne zawierają zamki ortodontyczne, skonfigurowane do przymocowania do labialnych lub lingwalnych powierzchni zębów lub przytwierdzenia do metalowych taśm zamocowanych wokół zębów. Zamki mają zazwyczaj szczeliny na drut łukowy, z którymi można powiązać giętki, ale sprężysty drut łukowy. Zazwyczaj każdy zamek zostaje spojony z powierzchnią zęba, tak aby znajdujące się w zamku szczeliny na drut łukowy były skierowane w sposób umożliwiający powiązanie drutu łukowego. Do regulacji położenia zamka stosuje się rozmaite techniki. Na przykład, w aparatach krawężnobrzeżnych ( edgewise ) każdy zamek jest ustawiany i spajany z zębem w taki sposób, aby szczelina na drut łukowy była prostopadła do osi długiej korzenia zęba. Z kolei w aparatach w technice drutu prostego każdy zamek jest ustawiony i spojony z zębem w taki sposób, aby szczelina na drut łukowy była równoległa do płaszczyzny zgryzowej (powierzchni żujących zębów). [0004] Drut łukowy jest zazwyczaj zakrzywionym drutem metalowym o przekroju prostokątnym lub okrągłym; wygiętym lub skręconym przed powiązaniem z zamkami. Siła pamięci kształtu lub siła przywracająca wywierana przez drut łukowy na zamki służy do przesuwania zębów w celu ich właściwego wyrównania. Przez cały okres leczenia ortodontycznego ortodonta okresowo dostosowuje kształt drutu łukowego (oraz konfigurację innych elementów, takich jak. taśmy elastyczne itd.), tak aby uzyskać właściwe wyrównanie ortodontyczne. [000] Większość stosowanych obecnie aparatów ortodontycznych posiada skrzydełka wiązałkowe lub wypustki, które wystają w górę i w dół w kierunku dziąsłowo-zgryzowym i wymagają stosowania ligatur lub modułów ligaturujących w celu przytrzymywania drutu łukowego wewnątrz szczelin na drut łukowy. Ligatury lub moduły ligaturujące są zazwyczaj elastomerowymi pierścieniami lub drutami w kształcie obwarzanka, które okręca się dookoła skrzydełek zaczepowych lub naciąga na nie. [0006] Stosowanie tego typu ligatur lub modułów ligaturujących wiąże się z wieloma nieodłącznymi wadami, z których niektóre zostaną tu wspomniane. Założenie łuków drutowych z użyciem ligatur lub modułów ligaturujących o małych rozmiarach jest czasochłonne. Ponieważ w trakcie leczenie ortodontycznego na ogół ortodonta będzie wielokrotnie dopasowywać drut łukowy, ligatury lub moduły ligaturujące będą najprawdopodobniej wiele razy zakładane i zdejmowane. Innym problemem jest kwestia higieny, ponieważ stosowanie ligatur lub modułów ligaturujących zwiększa ilość obszarów, w których mogą 1

3 1 2 3 zatrzymywać się cząstki pożywienia. Ponadto, w wyniku ruchów spowodowanych przeżuwaniem lub innymi czynnościami, ligatury lub moduły ligaturujące mogą odpaść, powodując wypadnięcie łuków ze szczelin. [0007] Ligatury lub moduły ligaturujące mają też pewne ograniczenia w sensie sił wywieranych na zamki. Na przykład, siła skierowana labialnie lub na zewnątrz, jaką można przyłożyć do zęba z zamkiem spojonym z jego powierzchnią labialną jest ograniczona wytrzymałością ligatury lub modułu ligaturującego w kierunku labialnym. Na tym samym zębie, siła, jaką można zastosować w kierunku lingwalnym nie jest w ten sposób ograniczona (ponieważ siła jest przyłożona na strukturę zamka, a nie na ligaturę lub moduł ligaturujący). Na podobnej zasadzie, siły wzdłużne (mezjalno-dystalne), które mogą być przyłożone wzdłuż drutu łukowego mogą być ograniczane lub definiowane przez tarcie między ligaturą lub modułem ligaturującym, a łukiem. W przeciwieństwie do powyższego, urządzenie do zamykania drutu łukowego w szczelinie na drut łukowy zwiększałoby siły, jakie można wywierać w kierunku wzdłuż drutu łukowego. W podobny sposób, środki przytrzymujące ślizgowo drut łukowy w szczelinie na drut łukowy zapewniałyby większą elastyczność niż ta, którą oferują zamki wymagające używania ligatur lub modułów ligaturujących. [0008] Zaprojektowanych zostało wiele samozamykających lub samoligaturujących (bezligaturowych) zamków ortodontycznych. Większość z nich ma jednak skomplikowaną konstrukcję, zawiera elementy wymagające zaporowo kosztownej obróbki maszynowej lub składa się z wielu oddzielnych części, co z kolei zwiększa liczbę możliwych usterek takich zamków. Inne konstrukcje zostały odrzucone przez rynek z uwagi na słabości projektowe, braki funkcjonalne, trudność stosowania lub jeszcze inne czynniki. [0009] Patent USA nr opisuje przyrząd ortodontyczny obejmujący człon druciany i człon mocujący. Człon druciany składa się z drutu łukowego zamocowanego przez spięcie z zębem oraz z części zaczepowej, zamocowanej w pozycjach odpowiadających punktom mocowania drutu łukowego. Człon mocujący zamocowany na zębie jest wyposażony w rowek montażowy, służący do montażu części zaczepowej. [00] Międzynarodowa publikacja patentowa nr WO99/871, stanowiąca stan techniki dla zastrzeżenia 1 w formie dwuczęściowej, opisuje moduł samoligaturującego zamka ortodontycznego, obejmujący zamek z poprzeczną szczeliną na drut łukowy. Pierwsza powierzchnia przednia zamka z jednej strony szczeliny kończy się powierzchnią szczeliny po jednej jej stronie. Nie ma ona żadnych wystających do przodu części, ponieważ w przeciwnym wypadku przesłaniałyby one otwór szczeliny na drut łukowy i utrudniały jego widoczność osobie zakładającej lub poprawiającej zamek. Druga powierzchnia przednia kończy się powierzchnią szczeliny na drut łukowy z drugiej strony. W parze prowadnic ze szczelinami prowadzącymi skierowanymi do wewnątrz, znajdującymi się po drugiej stronie szczeliny na drut łukowy, znajduje się suwak ligaturujący. Suwak ligaturujący może poruszać się między położeniem cofniętym, a położeniem podpartym nad szczeliną. Do przytrzymania suwaka ligaturującego w żądanym położeniu względem struktury podpierającej zamka są zastosowane różne zaczepy, znajdujące się zarówno na suwaku ligaturującym jak i poza nim, a także wpuszczone w zamek. [0011] Niniejszy wynalazek ma na celu dostarczenie zamka ortodontycznego, stanowiącego rozwiązanie przynajmniej części z wyżej wymienionych problemów. Odpowiednio, według jednego z aspektów niniejszego wynalazku przewidziano samoligaturujący zamek ortodontyczny, w którego skład wchodzą: podstawa montażowa do przyczepiania do powierzchni zęba; szczelina na drut łukowy, uformowana na wspomnianej podstawie i dostosowana wymiarami do przyjmowania ortodontycznego drutu łukowego przez otwór uformowany w powierzchni zamka przeciwległej do powierzchni spojenia zamka z zębem; kanał uformowany na wspomnianej podstawie i zorientowany poprzecznie do wspomnianej szczeliny 2

4 1 2 3 na drut łukowy; oraz człon suwaka ligaturującego, ślizgowo przytrzymywany we wspomnianym kanale i zamykalny nad wspomnianą szczeliną na drut łukowy, dla przytrzymania w niej wspomnianego ortodontycznego drutu łukowego, wyróżniający się tym, że wspomniany człon suwaka ligaturującego i wspomniana podstawa mają współpracujący co najmniej jeden sprężynujący mechanizm przytrzymujący, wyrównany koplanarnie względem wspomnianego członu suwaka ligaturującego i zdolny do wywierania sił przytrzymujących w kierunku koplanarnym ze wspomnianym członem suwaka ligaturującego, a przez to do urzytrzymywania wspomnianego członu suwaka ligaturującego w położeniu zamkniętym. [0012] Korzystne jest, gdy wspomniany kanał jest uformowany między bokami wspomnianego kanału zaciśniętymi do wewnątrz tak, że tworzą one kanał w kształcie jaskółczego ogona. [0013] Korzystnie, wspomniany kanał ma wyżłobione wzdłużne bruzdy uformowane wzdłuż podstawy wspomnianych boków wspomnianego kanału. [0014] W dogodnym rozwiązaniu wspomniany człon suwaka ligaturującego zawiera ponadto co najmniej jeden aktywny występ zaczepiający, służący do zaczepiania i ograniczania wspomnianego ortodontycznego drutu łukowego wewnątrz szczeliny na drut łukowy. [001] Cechy wspomnianego zamka korzystnie wyznaczają linię środkową poprzeczną do wspomnianej szczeliny na drut łukowy i użyteczną jako wzrokowy element wspomagający pozycjonowanie wspomnianego zamka na wspomnianej powierzchni zęba. [0016] Zamek jest ponadto korzystnie wyposażony w pionową szczelinę poprzeczną do wspomnianej szczeliny na drut łukowy, uformowaną między wspomnianą szczeliną na drut łukowy, a powierzchnią spajania wspomnianej podstawy montażowej z zębem, przy czym wspomniana powierzchnia spajania z zębem służy do spajania wspomnianego zamka ze wspomnianą powierzchnią zęba. [0017] W dogodnym rozwiązaniu zamek jest wyposażony w co najmniej jedną parę skrzydełek, uformowanych na wspomnianej podstawie poprzecznie do wspomnianej szczeliny na drut łukowy. [0018] Wspomniany zamek jest korzystnie wykonany z materiału biokompatybilnego. [0019] Korzystnie, wspomniany zamek posiada korpus zamka formowany wtryskowo. [00] W dogodnym rozwiązaniu wspomniany zamek jest wykonany ze stopu kobaltowo-chromowego. [0021] Wspomniany człon suwaka ligaturującego posiada korzystnie element nacięty, do ślizgowego manipulowania wspomnianym członem suwaka ligaturującego w obrębie wspomnianego kanału za pomocą narzędzia ortodontycznego. [0022] W korzystnym rozwiązaniu wspomniany zamek ma element nacięty znajdujący się naprzeciw wspomnianej szczeliny na drut łukowy od wspomnianego członu suwaka ligaturującego, gdy wspomniany człon suwaka ligaturującego jest ustawiony w położeniu otwartym, odsłaniającym wspomnianą szczelinę na drut łukowy, przy czym wspomniany element nacięty służy do ślizgowego manipulowania wspomnianym członem suwaka ligaturującego w obrębie wspomnianego kanału. [0023] W dogodnym rozwiązaniu powierzchnie wspomnianego zamka przeciwległe powierzchni spajania wspomnianej podstawy montażowej z zębem mają wypukły kształt dla zwiększenia wygody pacjenta, przy czym wspomniana powierzchnia spajania z zębem służy do spajania wspomnianego zamka ze wspomnianą powierzchnią zęba. [0024] Wspomniany człon suwaka ligaturującego i wspomniany kanał mają korzystnie kształt wypukły. [002] W korzystnym rozwiązaniu wspomniany człon suwaka ligaturującego jest zaopatrzony w co najmniej jeden występ zatrzymujący przesuwanie, dla przytrzymania wspomnianego członu suwaka 3

5 1 2 3 ligaturującego we wspomnianym kanale, gdy wspomniany człon suwaka ligaturującego znajduje się w położeniu całkowicie otwartym i odsłania wspomnianą szczelinę na drut łukowy. [0026] W dogodnym rozwiązaniu wspomniana podstawa montażowa ma powierzchnię spajania z zębem zaopatrzoną w rowki, które polepszają przyleganie do wspomnianej powierzchni zęba. [0027] Korzystnie, wspomniany zamek ma jednoelementowy, formowany wtryskowo korpus zamka, w którym wspomniany człon suwaka ligaturującego jest utrzymywany ślizgowo we wspomnianym kanale, przy czym wspomniany kanał jest uformowany między zaciśniętymi do wewnątrz bokami wspomnianego kanału, tworzącymi kanał w kształcie jaskółczego ogona. [0028] W korzystnym rozwiązaniu, wspomniany co najmniej jeden sprężynujący mechanizm przytrzymujący jest zaopatrzony w element w kształcie palca, zdolny do odchylania w kierunku poprzecznym do i koplanarny z kierunkiem ślizgowego przemieszczania wspomnianego członu suwaka ligaturującego wewnątrz wspomnianego kanału, dookoła współpracującego występu uformowanego na zamykającym końcu wspomnianego kanału. [0029] W dogodnym rozwiązaniu wspomniany element w kształcie palca jest w nieznacznym kontakcie z dodatkowym występem, uformowanym na wspomnianym zamykającym końcu wspomnianego kanału, przy czym wspomniany dodatkowy występ poprawia koplanarne siły zamykające oddziaływujące na wspomniany element w kształcie palca. [00] Korzystnie, wspomniana podstawa ma boki definiujące wspomniany kanał na wspomniany człon suwaka ligaturującego z górną częścią wspomnianych boków tak nachyloną do wewnątrz, aby utworzyć kanał w kształcie jaskółczego ogona. [0031] Aby niniejszy wynalazek można było łatwiej zrozumieć, zostaną obecnie opisane jego przykłady wykonania, z odniesieniem do załączonych rysunków. KRÓTKI OPIS KILKU RYSUNKÓW [0032] W celu pełniejszej zrozumiałości niniejszego wynalazku zamieszczone tu rysunki ilustrują przykłady wykonania wynalazku. Rysunki nie ograniczają jednak zakresu wynalazku. Podobne odnośniki na rysunkach wskazują na podobne elementy. Fig. 1 przedstawia ulepszony zamek ortodontyczny w widoku aksonometrycznym według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Fig. 2 przedstawia przykładowy widok od przodu ulepszonego zamka ortodontycznego umieszczonego na zębie i zaczepionego na drucie łukowym. Fig. 3 przedstawia przekrój ulepszonego zamka ortodontycznego, aktywnie zaczepionego na drucie łukowym, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Fig. 4 przedstawia przekrój ulepszonego zamka ortodontycznego z członem suwaka ligaturującego w położeniu otwartym, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Fig. przedstawia przekrój ulepszonego zamka ortodontycznego pasywnie zaczepionego na drucie łukowym, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Fig. 6 przedstawia człon suwaka ligaturującego, według jednego z przykładów wykonania wynalazku w widoku aksonometrycznym z góry. Fig. 7 przedstawia człon suwaka ligaturującego, według jednego z przykładów wykonania wynalazku w widoku aksonometrycznym z dołu. Fig. 8 przedstawia, w widoku aksonometrycznym, ulepszony zamek ortodontyczny z usuniętym członem suwaka ligaturującego, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. 4

6 Fig. 9 przedstawia, w widoku aksonometrycznym, ulepszony zamek ortodontyczny zaczepiony na drucie łukowym, według jednego z przykładów wykonania wynalazku,. Fig. przedstawia człon suwaka ligaturującego umieszczony w kanale ulepszonego zamka ortodontycznego, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Fig. 11 przedstawia człon suwaka ligaturującego umieszczony w kanale ulepszonego zamka ortodontycznego po dokonaniu operacji dobijania, dla przytrzymania członu suwaka ligaturującego wewnątrz kanału, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Fig. 12 przedstawia rzut z góry równoległobocznej wersji ulepszonego zamka ortodontycznego z haczykiem kulowym, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Fig. 13 przedstawia, w widoku aksonometrycznym, ulepszony zamek ortodontyczny z członem suwaka ligaturującego w położeniu otwartym, według jednego z przykładów wykonania wynalazku SZCZEGÓŁOWY OPIS KORZYSTNYCH PRZYKŁADÓW WYKONANIA [0033] W poniższym szczegółowym opisie przedstawionych zostało wiele szczegółowych detali, tak aby zapewnić dogłębne zrozumienie niniejszego wynalazku. Specjaliści z dziedziny zrozumieją jednak, że niniejszy wynalazek można zrealizować również bez tych szczegółowych detali, że niniejszy wynalazek nie jest ograniczony do opisanych przykładów wykonania oraz że niniejszy wynalazek można realizować w wielu różnych wykonaniach alternatywnych. W innych przykładach nie podano szczegółowego opisu dobrze znanych metod, procedur, elementów składowych i systemów. [0034] W sposób pomocny w zrozumieniu niniejszego wynalazku zostaną też opisane różnego rodzaju operacje w postaci wielorakich wykonywanych po kolei dyskretnych kroków. Nie należy jednak przez to rozumieć, że kolejność opisu oznacza, że operacje te wykonywane są koniecznie w przedstawionej kolejności lub nawet, że w ogóle zależą od kolejności. [003] Przejdziemy obecnie do poszczególnych rysunków. Fig. 1 przedstawia, w widoku aksonometrycznym, samoligaturujący zameka ortodontyczny 0 według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Samoligaturujący zamek ortodontyczny 0 składa się z podstawy montażowej do przyczepiania do powierzchni zęba, szczeliny na drut łukowy 1 uformowanej na podstawie montażowej oraz dostosowanej wielkością do przyjmowania ortodontycznego drutu łukowego (nie pokazanego), członu suwaka ligaturującego 11 (pokazanego w położeniu zamkniętym) do przytrzymywania ortodontycznego drutu łukowego w szczelinie na drut łukowy 1. Jak zostanie to bardziej szczegółowo omówione poniżej, człon suwaka ligaturującego 11 może przesuwać się w kanale uformowanym między bokami 1, skierowanymi poprzecznie do szczeliny na drut łukowy 1. Człon suwaka ligaturującego 11 korzystnie zawiera jeden lub więcej koplanarnych sprężynujących elementów przytrzymujących (lub mechanizm) 12 do przytrzymywania członu suwaka ligaturującego 11 w położeniu zamkniętym, przez co ortodontyczny drut łukowy jest utrzymywany w szczelinie na drut łukowy 1. [0036] Jak pokazano na fig. 1, jeden lub więcej koplanarnych sprężynujących elementów przytrzymujących 12 może obejmować sprężynujące części członu suwaka ligaturującego 11, odpowiednio uformowane, tak aby umożliwić koplanarne odchylanie, a następnie zamykanie za pomocą jednego lub więcej współpracujących występów 1 i 13. Sprężynujące elementy przytrzymujące 12 zaprojektowano tu tak, aby odchylały się do zewnątrz, prostopadle do kanału uformowanego przez boki 1, dla zamykalnego powiązania z większym (współpracującym) występem 1 i mniejszymi (dodatkowymi) występami 13. W takiej konfiguracji sprężynujące elementy przytrzymujące 12 odchylają się i wiążą ze współpracującymi z

7 1 2 3 nimi występami 1 i 13 poprzecznie do i koplanarnie z kanałem uformowanym między bokami 1. W konsekwencji, wywierane siły, normalne do członu suwaka ligaturującego 11, jakie mogą się pojawiać w wyniku poruszania się drutu łukowego przytrzymywanego w szczelinie na drut łukowy 1, nie będą raczej wpływały na przytrzymywanie drutu łukowego w szczelinie na drut łukowy 1. Dzięki temu samoligaturujący zamek ortodontyczny 0 przytrzymuje drut łukowy pewniej niż w przypadku innych konstrukcji zamków. [0037] Jak pokazano na fig. 1, zamek 0 może być wyposażony w elementy narzędzi ortodontycznych takie jak wybranie 1 w górnej części zamka oraz wybranie 14 na członie suwaka ligaturującego 11. Tego typu cechy mogą zwiększać łatwość posługiwania się zamkiem 0. Na przykład, aby otworzyć lub zamknąć człon suwaka ligaturującego 11 w celu odkrycia lub zakrycia szczeliny na drut łukowy 1, można wykorzystać wybranie 14 i użyć narzędzi ortodontycznych takich jak skaler lub zgłębnik. Człon suwaka ligaturującego 11 można też zamknąć dzięki wybraniom 1 i 14 przy użyciu szczypiec lub innych narzędzi dentystycznych. Wybrania 1 i 14, w połączeniu z występem 1 i innymi widocznymi elementami zamka 0 wyznaczają ponadto linię środkową zamka 0, która pomaga ortodoncie umieścić zamek 0 na zębie pacjenta. [0038] Zamek 0 ma korzystnie zaokrąglone krawędzie, sfazowane zakończenia szczeliny na drut łukowy oraz ogólnie wypukły kształt w celu poprawienia komfortu pacjenta noszącego aparat ortodontyczny. Jak już pokazano i jak będzie widać na wielu innych zamieszczonych tu ilustracjach, człon suwaka ligaturującego 11, kanał utworzony przez boki 1 i inne elementy, które mogą wyznaczać zewnętrzne powierzchnie zamka 0 naprzeciwległe względem podstawy montażowej, tworzą korzystnie kształt wypukły w celu zwiększenia komfortu pacjenta i zminimalizowania wielkości łącznego profilu bocznego lub zewnętrznego wymiaru zamka 0, licząc od powierzchni spajania podstawy montażowej. [0039] Na fig. 2 pokazano przykładowy widok od przodu samoligaturującego zamka ortodontycznego 0 umieszczonego na zębie i zaczepionego na drucie łukowym 2. Zamek 0 pokazany jest w pozycji założenia na powierzchnię labialną górnego zęba przedniego (jeden z górnych zębów środkowych, bocznych lub kłów). Zamek 0 można jednak również mocować na powierzchni lingwalnej zęba, a ząb może być dowolnym zębem, np. jednym z górnych lub dolnych zębów środkowych, bocznych, kłów, zębów przedtrzonowych, trzonowych itd. [00] Jak widać na rysunku, drut łukowy 2 jest przytrzymywany w samoligaturującym zamku 0 i biegnie równolegle do powierzchni zgryzowej (brzegu tnącego lub siecznego) zęba. Zamek 0 nadaje się do stosowania również przy ustawieniu w innych kierunkach. Taka orientacja jest jednak typowa dla aparatów w technice drutu prostego (lub Roth), przez co projekt zamka 0 uwzględnia angulację korony i nachylenie korony, co pozwala na stosowanie drutu, który jest prosty lub równoległy do brzegu tnącego każdego zęba (gdy zęby mają właściwe ustawienie w łukach zębowych). Angulacja korony jest zazwyczaj orientacją zęba mezjalno-dystalną do dziąsłowo-zgryzowej i podlega wpływowi mezjalno-dystalnej orientacji szczeliny na drut łukowy (lub przechyłu szczeliny). Angulacja korony dla zamka 0, jak pokazano na fig. 2, jest prostopadła. Drut łukowy 2 na fig. 2 biegnie wzdłuż linii mezjalno-dystalnej równoległej do brzegu siecznego zęba i jest skierowany prostopadle do osi dziąsłowo-zgryzowej (lub osi długiej) korony klinicznej. W zamku 0 można też zaprojektować inne nieprostopadłe angulacje korony, co prowadzi do zamka 0 o profilu przednim romboidalnym lub równoległobocznym zamiast pokazanego na fig. 2 profilu przedniego prostokątnego. [0041] Nachylenie korony jest na ogół orientacją zęba labialno-lingwalną do dziąsłowo-zgryzowej i podlega wpływowi orientacji obrotowej szczeliny na drut łukowy (lub torku szczeliny) wzdłuż osi mezjalno- 6

8 1 2 3 dystalnej (lub osi drutu łukowego). Orientacja obrotowa szczeliny na drut łukowy zostanie omówiona bardziej szczegółowo poniżej w kontekście widoku osiowego lub przekroju zamka wzdłuż osi mezjalno-dystalnej. [0042] O ile w aparatach w technice łuku prostego zamki są zazwyczaj projektowane indywidualnie, a każdy zamek ma żądane nachylenie korony (tork szczeliny) i żądaną angulację korony (przechył szczeliny) dla danego zęba, możliwe jest stosowanie innych technik, wymagających innych orientacji. Na przykład standardowy aparat edgewise ma zazwyczaj zamki o profilu prostokątnym i ustawieniu takim, że linia środkowa zamka przebiega wzdłuż osi dziąsłowo-zgryzowej (lub osi długiej) korony klinicznej i prostopadle do szczeliny na drut łukowy. Na ogół zamki w standardowym aparacie edgewise mają szczeliny, które nie są równoległe do brzegów tnących zębów (gdy zęby mają właściwe ustawienie w łukach zębowych). Zamiast tego, aby wyznaczyć pożądaną pozycję zęba, drut łukowy jest wyginany, kształtowany i skręcany. [0043] Nadal w odniesieniu do fig. 2, podstawa montażowa 21 zamka 0 może zostać dostosowana wymiarami tak, aby pasowała do konkretnej powierzchni zęba. Na przykład, podstawa montażowa 21 może być szersza na brzegu siecznym zęba, tak aby dopasować się do kształtu powierzchni zęba. Zamek 0 może zostać spojony z powierzchnią zęba lub ewentualnie z modułem taśmy (nie pokazanym), zamocowanym do zęba. Jak widać na rysunku, zamek 0 jest ustawiony w taki sposób, że człon suwaka ligaturującego 2 przesuwa się i otwiera w kierunku dziąsłowym, a zamyka w kierunku zgryzowym. Zamek może być jednak ustawiony odwrotnie, tak że człon suwaka ligaturującego 2 przesuwa się i otwiera w kierunku zgryzowym, a zamyka w kierunku dziąsłowym. Człon suwaka ligaturującego 2 jest pokazany w położeniu zamkniętym, służącym do przytrzymywania drutu łukowego 2. [0044] Tak jak na fig. 1, człon suwaka ligaturującego 2 może przesuwać się w kanale uformowanym między bokami 22 i zorientowanym poprzecznie do szczeliny na drut łukowy. Człon suwaka ligaturującego 2 korzystnie zawiera jeden lub więcej koplanarnych sprężynujących elementów przytrzymujących ( lub mechanizm) 2 do przytrzymywania członu suwaka ligaturującego 2 w położeniu zamkniętym, przez co przytrzymywany jest drut łukowy 2. Jeden lub więcej koplanarnych sprężynujących elementówy przytrzymujących 2 może obejmować sprężynujące odcinki członu suwaka ligaturującego 2, odpowiednio ukształtowane, tak aby umożliwić koplanarne odchylanie, a następnie zamykanie za pomocą jednego lub więcej współpracujących występów 23 i 2. Sprężynujące elementy przytrzymujące 2 zaprojektowano tu tak, aby odchylały się na zewnątrz, w kierunku mezjalno-dystalnym, prostopadle do kanału (dziąsłowo-zgryzowego) uformowanego przez boki 22, dla zamykalnego powiązania z większym (współpracującym) występem 23 i mniejszymi (dodatkowymi) występami 2. W takiej konfiguracji sprężynujące elementy przytrzymujące 2 odchylają się i wiążą ze współpracującymi z nimi występami 23 i 2 poprzecznie do i koplanarnie z kanałem, utworzonym między bokami 22. [004] Bardziej szczegółowo, w jednym z przykładów wykonania sprężynujące elementy przytrzymujące 2 przypominają koplanarne palce w członie suwaka ligaturującego 2, które odchylają się na zewnątrz w kierunku mezjalno-dystalnym wokół współpracującego występu 23 w zamku 0. Gdy człon suwaka ligaturującego 2 przesuwa się w dół (w kierunku zgryzowym), sprężynujące elementy przytrzymujące 2 odchylają się na zewnątrz, a następnie wracają do swoich poprzednich położeń, po zatrzaśnięciu się na współpracujących z nimi występach 23. Tuż zanim sprężynujące elementy przytrzymujące 2 wrócą do swoich wcześniejszych pozycji niewielka część zewnętrznych zakończeń sprężynujących elementów przytrzymujących 2 wchodzi w kontakt z mniejszymi występami 2, co poprawia (dośrodkowe i koplanarne) siły zamykające, wywierane na sprężynujące elementy przytrzymujące 2. 7

9 1 2 3 [0046] Na koniec, w odniesieniu do fig. 2, współpracujące występy 23, inne symetryczne elementy zamka 0 takie jak boki 22 oraz wybrania 24 i, indywidualnie lub w połączeniu wyznaczają linię środkową zamka 0, która pomaga ortodoncie w umieszczeniu zamka 0 na powierzchni zęba. [0047] Następnie, fig. 3 przedstawia przekrój (zaznaczony na fig. 2) ulepszonego zamka ortodontycznego 0 z aktywnymi występami zaczepiającymi służącymi do aktywnego zaczepienia drutu łukowego 3, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Zamek 0 jest pokazany z członem suwaka ligaturującego 31 w położeniu zamkniętym, przez co drut łukowy 3 jest przytrzymywany w szczelinie na drut łukowy 3. Dolna część członu suwaka ligaturującego 31 posiada jeden lub więcej aktywnych występów zaczepiających, które dociskowo przytrzymują (lub aktywnie zaczepiają) drut łukowy 3, gdy człon suwaka ligaturującego 31 znajduje się w położeniu zamkniętym nad łukiem 3. Aktywne zaczepienie drutu łukowego 3 w szczelinie na drut łukowy 3 skutecznie zamyka drut łukowy 3 w szczelinie na drut łukowy 3, przez co polepsza się kontrola mezjalno-dystalna. Dzięki aktywnemu zaczepieniu drutu łukowego 3 siły działające z drutu łukowego 3 w kierunku mezjalno-dystalnym mogą być przekazywane na zamek 0 za pośrednictwem jednego lub więcej aktywnych występów zaczepiających. Na przykład, zamek 0 z aktywnym zaczepem może być używany obok innego zamka bez aktywnego zaczepu do zamykania rozstępów między zębami. [0048] Aktywne zaczepienie drutu łukowego 3 (w szczególności zaś prostokątnego drutu łukowego, tak jak na rysunku) w (prostokątnej) szczelinie na drut łukowy 3 umożliwia również poprawę kontroli nachylenia korony. Dzięki zamknięciu drutu łukowego 3 w szczelinie na drut łukowy 3, skręcenia wzdłuż drutu łukowego 3 mogą być przekazywane do zamka 0 za pośrednictwem jednego lub więcej aktywnych występów zaczepiających oraz styków między wzdłużnymi krawędziami prostokątnego drutu łukowego 3, a powierzchniami odpowiadającej mu prostokątnej szczeliny na drut łukowy 3. Jak już wcześniej wspomniano, nachylenie korony stanowi na ogół labialno-lingwalną do dziąsłowo-zgryzowej orientację zęba i podlega wpływowi orientacji obrotowej szczeliny na drut łukowy 3 (lub torku szczeliny) wzdłuż osi mezjalno-dystalnej (lub osi drutu łukowego). Na fig. 3 pokazano widok osiowy (lub przekrój) zamka 0 wzdłuż osi mezjalno-dystalnej. Pokazana tu szczelina na drut łukowy 3 jest ustawiona lekko pod kątem (lub obrócona), tak, że ściany labialno-lingwalne szczeliny na drut łukowy 3 (położone normalnie do członu suwaka ligaturującego 31) nie są prostopadłe (lub nie są normalne) do powierzchni zęba 32. Jest to typowa orientacja obrotowa szczeliny na drut łukowy, używanej w aparatach w technice drutu prostego, w której tork szczeliny jest zaprojektowany w zamku. W przeciwieństwie do powyższego, w standardowym aparacie edgewise ściany szczeliny na drut łukowy są na ogół prostopadłe do powierzchni montażu na zębie. [0049] Oprócz jednego lub kilku aktywnych występów zaczepiających, które mogą być uformowane na dolnej stronie członu suwaka ligaturującego 31, po dolnej stronie członu suwaka ligaturującego 31 mogą być uformowane zderzaki 3 zatrzymujące człon suwaka, tak aby uniemożliwić wysunięcie się członu suwaka ligaturującego 31 poza granice toru suwania się 33 uformowanego jako wgłębiony obszar wewnątrz kanału. [000] Inne własności zamka 0 pokazane na fig. 3 to wypukły kształt członu suwaka ligaturującego 31 oraz innych elementów wyznaczających najbardziej zewnętrzne powierzchnie zamka 0, para skrzydełek zaczepowych 3, wystających poprzecznie do szczeliny na drut łukowy 3 (jedno wystające w kierunku dziąsłowym, a drugie wystające w kierunku zgryzowym), oraz wgłebiony obszar 33 (zaznaczony liniami przerywanymi), odpowiadający wybraniu, pokazanemu na fig. 2. Jak zostało to już wspomniane wcześniej, wypukły kontur dziąsłowo-zgryzowy zamka 0 zwiększa komfort pacjenta noszącego aparat. 8

10 1 2 3 Skrzydełka zaczepowe 3 zwiększają elastyczność stosowania i zapewniają dodatkową możliwość wykorzystania w sytuacjach, w których pożądane jest, aby ortodonta używał standardowych ligatur elastomerowych lub innych nakładek wymagających używania skrzydełek zaczepowych. [001] W jednym z przykładów wykonania można wprowadzić pionową szczelinę do zamka 0. Pionowa szczelina (zaznaczona liniami przerywanymi) jest pokazana w położeniu poprzecznym do szczeliny na drut łukowy 3 w kierunku dziąsłowo-zgryzowym i jest położona między szczeliną na drut łukowy 3, a podstawa montażową zamka 0. Tego typu pionowa szczelina (taka jak pionowa szczelina ) pozwala umieszczać w niej gdy jest taka potrzeba elementy pomocnicze ułatwiające nachylanie zęba, angulację i obracanie. [002] Fig. 4 przedstawia przekrój ulepszonego zamka ortodontycznego 0 z jednym lub kilkoma aktywnymi występami zaczepowymi oraz członem suwaka ligaturującego 41 w położeniu całkowicie otwartym, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. W położeniu całkowicie otwartym, jeden lub więcej zderzaków członu suwaka 4, uformowanych na dolnej stronie członu suwaka ligaturującego 41, zapobiega wysunięciu się członu suwaka ligaturującego 41 poza koniec toru suwania się 43. [003] Fig. przedstawia przekrój ulepszonego zamka ortodontycznego 00 pasywnie zaczepionego na drucie łukowym 0, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Podczas gdy zamek 0 pokazany na fig. 4 odpowiada zamkowi 0 z członem suwaka ligaturującego pokazanym w położeniu całkowicie otwartym, zamek 00 odpowiada podobnemu przekrojowi innego zamka. Zamek 00 posiada człon suwaka ligaturującego pokazany w położeniu zamkniętym i zakrywający drut łukowy 0, tak, że drut łukowy 0 nie jest dociskowo przytrzymywany w szczelinie na drut łukowy 1. Drut łukowy 0 jest tutaj utrzymywany w szczelinie na drut łukowy 1 z możliwością ruchu w szczelinie na drut łukowy 1. Z tego właśnie powodu w odniesieniu do zamka 00 mówi się, że jest on na drucie łukowym 0 zaczepiony pasywnie. Jak zostało to już wspomniane wcześniej, zamek 00 z zaczepem pasywnym może być stosowany do zamykania rozstępów między zębami. Na przykład, gdy zamki przyklejone do zębów mogą poruszać się wzdłuż osi (drutu łukowego) mezjalno-dystalnej, do oddziaływania na zęby można używać gumek. [004] Następnie, na fig. 6 i 7 pokazano odpowiednio widok z góry i z dołu członu suwaka ligaturującego, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Człon suwaka ligaturującego 600 posiada wypukłą pokrywę szczeliny wyposażoną na jednym końcu w sprężynujące elementy przytrzymujące 60 i 6. Sprężynujące elementy przytrzymujące 60 i 6 mogą mieć kształt inny niż pokazany na fig. 6. Jednak w korzystnym rozwiązaniu, sprężynujące elementy przytrzymujące 60 i 6 są tak ukształtowane, aby umożliwić odchylanie poprzecznie do i koplanarnie z kierunkiem ruchu członu suwaka ligaturującego 600, tak aby możliwe było odchylenie się o jeden lub więcej współpracujących występów, uformowanych na końcu przyjmującym (lub zamykającym) kanału przytrzymującego człon suwaka ligaturującego 600. Jak pokazano, sprężynujące elementy przytrzymujące 60 i 6 mają koplanarne palcowate wypustki uformowane na końcu zamykającym członu suwaka ligaturującego 600. Sprężynujący element przytrzymujący 60 jest tak zaprojektowany, aby odchylał się na zewnątrz od linii środkowej członu suwaka ligaturującego 600 w stronę krawędzi zewnętrznej 61. Podobnie, ale w odwrotnym kierunku, sprężynujący element przytrzymujący 6 jest tak zaprojektowany, aby odchylał się na zewnątrz od linii środkowej członu suwaka ligaturującego 600 w stronę krawędzi zewnętrznej 6. Obydwa sprężynujące elementy przytrzymujące 60 i 6 powracają sprężyście do kształtu z przed odgięcia, przez co zamykają i przytrzymują człon suwaka ligaturującego 600 w położeniu zamkniętym. 9

11 1 2 3 [00] Dolna strona członu suwaka ligaturującego 600 jest pokazana na fig. 7. Człon suwaka ligaturującego może posiadać wydłużone występy 70 i 7, służące do aktywnego zaczepiania drutu łukowego w szczelinie na drut łukowy zamka (takiego jak zamek 0). Człon suwaka ligaturującego jest korzystnie zaopatrzony w występy zderzakowe 71 i 7, służące do przytrzymywania członu suwaka ligaturującego 600 w położeniu otwartym, przez co odsłonięta zostaje szczelina na drut łukowy zamka (takiego jak zamek 0). [006] Fig. 8 przedstawia, w widoku aksonometrycznym, ulepszony zamek ortodontyczny z usuniętym członem suwaka ligaturującego, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Korpus zamka 800, tak jak pokazano na rysunku, ma wypukły, dziąsłowo-zgryzowy kontur ciągnący się od skrzydełka zaczepowego 80, przez szczelinę na drut łukowy 8, aż do skrzydełka zaczepowego 81. Chociaż nie jest to pokazane, w jednym z przykładów wykonania korpus zamka 800 ma wypukły mezjalno-dystalny kontur ciągnący się wzdłuż szczeliny na drut łukowy 8. Podstawa montażowa 8 może być zaokrąglona albo w kierunku dziąsłowo-zgryzowym, albo mezjalno-dystalnym, albo w obu, tak aby polepszyć przyleganie do powierzchni zęba. [007] W jednym z przykładów wykonania, tory suwania się 82 i 8 są tak zwymiarowane, aby zmieścić zderzaki członu suwaka ligaturującego 71 i 7 oraz (zwłaszcza w przypadku stosowania członu suwaka ligaturującego z aktywnym zaczepianiem) wydłużone występy 70 i 7. Tory suwania się 82 i 8 korzystnie rozciągają się aż na drugą stronę szczeliny na drut łukowy 8, tak aby przyjąć wydłużone występy 70 i 7, gdy człon suwaka ligaturującego znajduje się w położeniu zamkniętym. Większy współpracujący występ 83 i mniejsze występy zamykające 8 mogą być takie, jak zostało to wcześniej opisane i przedstawione na fig. 1 i 2. [008] Nadal w odniesieniu do fig. 8, w podstawie 800 zamka mogą być uformowane wyżłobione bruzdy 84, 80, 8 i 860 ułatwiające operację dobijania, w której człon suwaka ligaturującego zostaje uchwycony i przytrzymany w kanale o kształcie jaskółczego ogona, uformowanym przez zaciśnięcie boków kanału 86, 870, 87 i 880 do wewnątrz. Wyżłobione bruzdy 84, 80, 8 i 860 mogą być uformowane wzdłuż krawędzi kanału przy podstawie ścian kanału 86, 870, 87 i 880. [009] Fig. 9 przedstawia, w widoku aksonometrycznym ulepszony zamek ortodontyczny 900 zaczepionego na drucie łukowym prostokątnym 90, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Boki kanału 9, 91, 9 i 92 zostały zaciśnięte do wewnątrz, tak aby uchwycić człon suwaka ligaturującego 9. Człon suwaka ligaturującego 9 może być zamknięty i przytrzymywany w położeniu zamkniętym tak, jak zostało to wcześniej opisane i przedstawione na fig. 1 i 2. [0060] Następnie, fig. i 11 przedstawiają przykładowe szczegóły dotyczące kanału, w którym może być ślizgowo utrzymywany człon suwaka ligaturującego. Fig. przedstawia człon suwaka ligaturującego 00 umieszczony w kanale, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Kanał ma boki 0,, 1 i, które zostają następnie zaciśnięte do wewnątrz, tak aby ślizgowo dopasować się do odpowiednio zbieżnych krawędzi 2 i członu suwaka ligaturującego 00. Wyżłobione bruzdy 3 i mogą być uformowane w kanale podłużnie w sąsiedztwie wzdłużnego punktu przejścia, w którym boki 0,, 1 i wystają w górę z podstawy zamka 4. [0061] Fig. 11 przedstawia człon suwaka ligaturującego 10 umieszczony w kanale ulepszonego zamka ortodontycznego po dokonaniu operacji dobijania bicia w celu przytrzymania członu suwaka ligaturującego 10 wewnątrz kanału, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Jak widać na rysunku, boki 1, 11, 111 i 11 są zaciśnięte do wewnątrz tak, aby ślizgowo dopasować się, do

12 1 2 3 odpowiednio zbieżnych krawędzi członu suwaka ligaturującego 10. W efekcie powstaje połączenie przesuwane (czasem określane mianem połączenia na jaskółczy ogon lub połączenie w kształcie jaskółczego ogona) między bokami 1, 11, 111 i 11, a członem suwaka ligaturującego 11. Wyżłobione bruzdy 113 i 11 mogą zostać nieco zmniejszone w wyniku operacji dobijania, która ma na celu zaciśnięcie boków 1, 11, 111 i 11 do wewnątrz. Do innych korzyści należy też to, że wyżłobione bruzdy poprawiają jakość wymiarową kanału w kształcie jaskółczego ogona i zapewniają dodatkowy prześwit, dzięki któremu człon suwaka ligaturującego 11 może przesuwać się w kanale. [0062] Zgodnie z powszechną praktyką leczenia ortodontycznego, zamki mogą być wykonane na receptę dla poszczególnych pacjentów. Zamki mogą zostać tak skonstruowane, aby uwzględnić odpowiedni tork szczeliny i przechył szczeliny dla każdego pojedynczego zęba danego pacjenta. Na przykład, specjalnie skonstruowane zamki mogą być wykonane z przeznaczeniem na górny lewy ząb środkowy, górny lewy ząb boczny, górny lewy kieł i tak dalej, poruszając się dystalnie w stronę górnych lewych zębów trzonowych (używając notacji Palmera do wskazywania poszczególnych zębów). Każdy zamek ma na ogół określony tork szczeliny i przechył szczeliny oraz inne właściwości, odpowiednio do potrzeb. Na przykład, zamek na górny lewy kieł może mieć przechył szczeliny wynoszący być może 9, może mieć haczyk kulowy do używania gumek lub też inne elementy o przeznaczeniu ortodontycznym. Tego typu zamek może mieć elementy takie jak na fig. 12. [0063] Jak pokazano, fig. 12 przedstawia, w widoku z góry, równoległoboczną wersję ulepszonego zamka ortodontycznego 10 z haczykiem kulowym 1, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Zamek 10 ma zaprojektowany przechył szczeliny 12, tak że zamek jest równoległy do angulacji zęba dla łatwego ulokowania. Pokazany haczyk kulowy 1 jest uformowany na mezjalnodziąsłowej części dziąsłowego skrzydełka zaczepowego 121. Człon suwaka ligaturującego 12 jest pokazany jako tak skierowany, aby otwierał się w dół w kierunku brzegu siecznego zęba (w przeciwieństwie do zamków pokazanych na wcześniejszych ilustracjach, które otwierały się w kierunku dziąsłowym, w stronę dziąseł). Zarówno drut łukowy 122 jak i krawędź zgryzowa 12 zamka 10 są równoległe do brzegu siecznego zęba, a linia środkowa 123 zamka 10 jest zgrana z osią długą korony klinicznej. [0064] Należy docenić, że odmiany tu opisanego, ulepszonego zamka ortodontycznego mogą być widoczne. Na przykład, fig. 13 przedstawia, w widoku aksonometrycznym, ulepszony zamek ortodontyczny 10 z członem suwaka ligaturującego 1 w położeniu otwartym, według jednego z przykładów wykonania wynalazku. Samoligaturujący zamek ortodontyczny 10 posiada podstawę montażową 13, służącą do mocowania do powierzchni zęba, szczelinę na drut łukowy 131, uformowaną w podstawie montażowej 13 i dostosowaną rozmiarami do przyjmowania ortodontycznego drutu łukowego (nie pokazanego) oraz człon suwaka ligaturującego 1 (pokazany w położeniu otwartym), służący do utrzymywania ortodontycznego drutu łukowego w szczelinie na drut łukowy 131. Człon suwaka ligaturującego 1 może przesuwać się w kanale uformowanym między bokami 13 i zorientowanym poprzecznie do szczeliny na drut łukowy 131. Człon suwaka ligaturującego 1 korzystnie zawiera jeden lub więcej sprężynujących elementów przytrzymujących 132, służących do przytrzymywania członu suwaka ligaturującego 1 w położeniu zamkniętym, przez co ortodontyczny drut łukowy zostaje przytrzymany w szczelinie na drut łukowy 131. [006] Jak pokazano na fig. 13, jeden lub więcej koplanarnych sprężynujących elementów przytrzymujących (lub mechanizm) 132 mogą posiadać sprężynujące części członu suwaka ligaturującego 1, odpowiednio uformowane, aby umożliwić koplanarne odchylanie, a następnie zamykanie za pomocą jednego lub więcej współpracujących występów 13 i 133. Sprężynujące elementy przytrzymujące

13 1 2 3 zaprojektowano tu tak, aby odchylały się do wewnątrz, prostopadle do kanału uformowanego przez boki 13, dla powiązania z nacięciami 13 i 133. W takiej konfiguracji sprężynujące elementy przytrzymujące 132 odchylają się i wiążą ze współpracującymi z nimi nacięciami 13 i 133, poprzecznie względem kanału uformowanego między bokami 13 i koplanarnie z nim. W konsekwencji, wywierane siły normalne do członu suwaka ligaturującego 1, jakie mogą się pojawiać w wyniku poruszania się drutu łukowego przytrzymywanego w szczelinie na drut łukowy 131, nie będą raczej wpływały na przytrzymywanie drutu łukowego w szczelinie na drut łukowy 131. Dzięki temu samoligaturujący zamek ortodontyczny 10 przytrzymuje drut łukowy pewniej niż w przypadku innych konstrukcji zamków. [0066] Zderzaki ślizgu, zapobiegające całkowitemu wysunięciu się członu suwaka ligaturującego 1 z pozostałej części zamka 10 mogą być zrealizowane przez odpowiednio uformowane boki 13, tak jak pokazano na fig. 13 lub tak jak opisano to i pokazano na fig. 4,, 7 i 8. W odniesieniu do fig. 4,, 7 i 8, zamek 10 może także posiadać występy uformowane na członie suwaka ligaturującego 1 i odpowiadające im obszary wydrążone służące do aktywnego zaczepienia na drucie łukowym w szczelinie na drut łukowy 131. [0067] Chociaż nie jest to pokazane, zamek 10 może posiadać boki 13, które mogą być zaciśnięte do wewnątrz, tak jak boki 1, 11, 111 i 11 na fig. 11. Ponadto, podstawa montażowa 13 może posiadać nierówną lub chropowatą powierzchnię spajania 13, tak jak to pokazano. Będzie też zrozumiałe, że wiele lub wszystkie powyższe własności można wprowadzić w zamku 10. Na przykład, zamek 10 może posiadać haczyk kulowy na jednym ze skrzydełek zaczepowych takich jak skrzydełko zaczepowe 134, pionową szczelinę poprzeczną do szczeliny na drut łukowy 131, leżącą między szczeliną na drut łukowy 131 a podstawą montażową 13 oraz kształt równoległoboczny, tak jak na fig. 12. [0068] Opisany tu ulepszony zamek ortodontyczny może być wykonany z każdego z szerokiej gamy materiałów nadających się do stosowania w przyrządach ortodontycznych. Do tego typu materiałów zalicza się zwykle tworzywa sztuczne, ceramikę, stal nierdzewną, tytan i inne stopy metali. W korzystnym rozwiązaniu, zamek jest wykonany z materiału biokompatybilnego odpornego na korozję, jest korzystne, gdy zamek wykonany jest z materiału, który można formować w pokazaną strukturę, ale który charakteryzuje się odpowiednimi własnościami wytrzymałościowymi, tak aby mógł on przytrzymywać powszechnie stosowane ortodontyczne druty łukowe lub inne części aparatu ortodontycznego. [0069] Nikiel jest w ortodoncji prawdopodobnie najpopularniejszym metalem, który jest kojarzony z kontaktowym zapaleniem skóry. Najnowsze dane sugerują, że być może nawet % pacjentów wykazuje wrażliwość na nikiel. Mimo to, stopy metalowe zawierające nikiel, jak na przykład nikiel-tytan i stal nierdzewna, znajdują szerokie zastosowanie w aparatach ortodontycznych. Stopy niklowo tytanowe mogą zawierać ponad 0% niklu i potencjalnie mogą wydzielać dostateczną ilość niklu w jamie ustnej, aby wywołać objawy reakcji alergicznych. Zawartość niklu w stali nierdzewnej jest o wiele niższa, wynosi być może około 8%, a ponieważ w stali nierdzewnej nikiel jest związany w siatce krystalicznej, być może jego reaktywność jest mniejsza. W konsekwencji, prawdopodobieństwo wywoływania nadwrażliwości na nikiel przez komponenty ortodontyczne ze stali nierdzewnej jest mniejsze. [0070] Ponieważ jednak indywidualna wrażliwość pacjenta na nikiel pozostaje nieznana, pożądane być może opracowanie bezniklowych zamków ortodontycznych, tak aby całkowicie wyeliminować ryzyko nadwrażliwości na nikiel. Dlatego też, w opisanym tu ulepszonym zamku ortodontycznym preferuje się zastosowanie materiału bezniklowego. W jednym z przykładów wykonania zamek jest wykonany z bezniklowego stopu kobaltowo-chromowego. 12

14 1 2 [0071] Do produkcji opisanego tu ulepszonego zamka ortodontycznego można zastosować wiele metod. Na przykład zamek można wykonać jako odlew, maszynowo, przez formowanie wtryskowe i tak dalej. W zależności od wybranych materiałów, możliwe jest zastosowanie formowania wtryskowego tworzyw sztucznych, formowania wtryskowego materiałów ceramicznych (CIM) lub formowania wtryskowego metalu (MIM). Ponadto, zamek może się składać z kilku połączonych ze sobą elementów. Na przykład, zamek może się składać z uformowanego modułu korpusu zamka i uformowanego członu suwaka ligaturującego, przy czym człon suwaka ligaturującego będzie utrzymywany w kanale w korpusie zamka w wyniku operacji dobijania, dzięki której boki kanału zostają zaciśnięte do wewnątrz wzdłuż boków członu suwaka ligaturującego (w wyniku czego tworzy się połączenie na jaskółczy ogon). Haczyk kulowy może zostać przylutowany na module zamka, a na podstawie montażowej zamka może zostać przyklejona siatka druciana, tak aby ulepszyć powierzchnię spajania zamka. [0072] W jednym z przykładów wykonania, podstawa ulepszonego zamka ortodontycznego jest uformowana z bezniklowego stopu kobaltu i chromu w procesie formowania wtryskowego metalu, z podobnie skonstruowanym członem suwaka ligaturującego, który zostaje przymocowany w wyniku operacji dobijania, tak aby zacisnąć boki podstawy zamka (korpusu zamka). W jednym z przykładów wykonania, ulepszony zamek ortodontyczny posiada jednoelementowy odlewany człon suwaka ligaturującego, przy czym człon suwaka ligaturującego jest połączony z korpusem zamka za pomocą wspomnianej powyżej operacji dobijania. [0073] Zgodnie z zamieszczonym tu opisem, niniejszy wynalazek oferuje ulepszony samoligaturujący zamek ortodontyczny. Według jednego z przykładów wykonania, ulepszony zamek ortodontyczny może posiadać podstawę montażową do przyczepiania do powierzchni zęba, szczelinę na drut łukowy uformowaną na podstawie i o wymiarach umożliwiających przyjmowanie ortodontycznego drutu łukowego, kanał uformowany na podstawie, zorientowany poprzecznie do szczeliny na drut łukowy oraz człon suwaka ligaturującego ślizgowo utrzymywany w kanale i zamykający się nad szczeliną na drut łukowy, w którym utrzymywany jest ortodontyczny drut łukowy, przy czym człon suwaka ligaturującego ma co najmniej jeden koplanarny sprężynujący mechanizm przytrzymujący, który wywiera siły przytrzymujące koplanarne z członem suwaka ligaturującego, które to siły utrzymują człon suwaka ligaturującego w położeniu zamkniętym. W jednym z przykładów wykonania ulepszony zamek ortodontyczny jest zamkiem z członem suwaka ligaturującego ślizgowo utrzymywanym w kanale w kształcie jaskółczego ogona. [0074] Terminy i wyrażenia użyte w powyższej specyfikacji stosowane są w niej jako pojęcia opisujące, a nie ograniczające; a w użyciu tego typu terminów i wyrażeń nie ma intencji wykluczenia równoważności pokazanych i opisanych części lub ich fragmentów, ponieważ uznaje się, że zakres wynalazku jest zdefiniowany i ograniczony wyłącznie przez podane poniżej zastrzeżenia. 3 13

15 1 2 3 Zastrzeżenia patentowe 1 Samoligaturujący zamek ortodontyczny (0), zawierający: podstawę montażową () do przyczepiania do powierzchni zęba; szczelinę na drut łukowy (1), uformowaną na wspomnianej podstawie () i zwymiarowaną do przyjmowania ortodontycznego drutu łukowego przez otwór uformowany w powierzchni zamka przeciwległej do powierzchni spajania z zębem; kanał uformowany na wspomnianej podstawie () i zorientowany poprzecznie do wspomnianej szczeliny na drut łukowy (1); oraz człon suwaka ligaturującego (11), utrzymywany ślizgowo we wspomnianym kanale i domykalny nad wspomnianą szczeliną na drut łukowy (1), dla utrzymywania w niej wspomnianego ortodontycznego drutu łukowego, znamienny tym, że wspomniany człon suwaka ligaturującego (11) i wspomniana podstawa () mają wspólnie przynajmniej jeden sprężynujący mechanizm przytrzymujący (12), zorientowany koplanarnie ze wspomnianym członem suwaka ligaturującego (11) i zdolny do wywierania sił przytrzymujących w kierunku koplanarnym ze wspomnianym członem suwaka ligaturującego (11) i przez to do utrzymywania wspomnianego członu suwaka ligaturującego (11) w położeniu zamkniętym. 2 Zamek (0) według zastrz. 1, w którym wspomniany kanał jest uformowany między bokami (1) wspomnianego kanału zaciśniętymi do wewnątrz, tworzącymi kanał w kształcie jaskółczego ogona. 3 Zamek (0) według zastrz. 2, w którym wspomniany kanał zawiera wyżłobione bruzdy (84, 80, 8, 860) uformowane podłużnie wzdłuż podstawy wspomnianych boków (1) wspomnianego kanału. 4 Zamek (0) według któregokolwiek wcześniejszego zastrz., w którym wspomniany człon suwaka ligaturującego (11) zawiera ponadto co najmniej jeden aktywny występ zaczepiający (12), służący do zaczepiania i ograniczania wspomnianego ortodontycznego drutu łukowego wewnątrz wspomnianej szczeliny na drut łukowy (1). Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym elementy wspomnianego zamka (11) wyznaczają linię środkową, poprzeczną do wspomnianej szczeliny na drut łukowy (0) i użyteczną jako wzrokowy element wspomagający pozycjonowanie wspomnianego zamka (0) na wspomnianej powierzchni zęba. 6 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., zawierający ponadto pionową szczelinę () poprzeczną do wspomnianej szczeliny na drut łukowy (1) i uformowaną między wspomnianą szczeliną na drut łukowy, a powierzchnią spajania z zębem na wspomnianej podstawie montażowej, przy czym wspomniana powierzchnia spajania z zębem służy do spojenia wspomnianego zamka (0) ze wspomnianą powierzchnią zęba. 7 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., zawierający ponadto co najmniej jedną parę skrzydełek zaczepowych (80), uformowanych na wspomnianej podstawie poprzecznie do wspomnianej szczeliny na drut łukowy (1). 8 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniany zamek (0) zawiera materiał biokompatybilny. 9 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniany zamek (0) zawiera korpus zamka formowany wtryskowo. 14

16 1 2 3 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniany zamek (0) zawiera stop kobaltowo-chromowy. 11 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniany człon suwaka ligaturującego (11) posiada nacięcie do ślizgowego manipulowania wspomnianym członem suwaka ligaturującego (11) w obrębie wspomnianego kanału za pomocą narzędzia ortodontycznego. 12 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniany zamek ma nacięcie (13, 133) znajdujące się naprzeciw wspomnianej szczeliny na drut łukowy (1) od wspomnianego członu suwaka ligaturującego (11), gdy wspomniany człon suwaka ligaturującego (11) ustawiony jest w położeniu otwartym odsłaniającym wspomnianą szczelinę na drut łukowy (1), przy czym wspomniane nacięcie (13, 133) służy do ślizgowego manipulowania \wspomnianym członem suwaka ligaturującego (11) w obrębie wspomnianego kanału za pomocą narzędzia ortodontycznego. 13 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym powierzchnie wspomnianego zamka (0) naprzeciw powierzchni spajania z zębem wspomnianej podstawy montażowej () mają wypukły kształt dla zwiększenia wygody pacjenta, przy czym wspomniana powierzchnia spajania z zębem służy do spojenia wspomnianego zamka (0) ze wspomnianą powierzchnią zęba. 14 Zamek (0) według któregokolwiek wcześniejszego zastrz., w którym wspomniany człon suwaka ligaturującego (11) i wspomniany kanał mają kształt wypukły. 1 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniany człon suwaka ligaturującego (11) posiada najmniej jeden występ zderzaka suwaka (71, 7), służący do przytrzymania wspomnianego członu suwaka ligaturującego (11) w wspomnianym kanale, gdy wspomniany człon suwaka ligaturującego (11) znajduje się w położeniu całkowicie otwartym i odsłania wspomnianą szczelinę na drut łukowy (1). 16 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniana podstawa montażowa () ma powierzchnię spajania z zębem zaopatrzoną w rowki, dla polepszenia adhezji do wspomnianej powierzchni zęba. 17 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniany zamek (0) ma jednoelementowy, formowany wtryskowo korpus zamka, w którym we wspomnianym kanale jest utrzymywany ślizgowo wspomniany człon suwaka ligaturującego (11), przy czym wspomniany kanał jest uformowany między zaciśniętymi do wewnątrz bokami (1) wspomnianego kanału, tworzącymi kanał w kształcie jaskółczego ogona. 18 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniany co najmniej jeden sprężynujący mechanizm przytrzymujący (12) ma element w kształcie podobnym do palca, który może się odchylać w kierunku poprzecznym do i koplanarnym z kierunkiem ślizgowego przesuwu wspomnianego członu suwaka ligaturującego (11) wewnątrz wspomnianego kanału, naokoło współpracującego występu (1), uformowanego na końcu zamykającym wspomnianego kanału. 19 Zamek (0) według zastrz. 18, w którym wspomniany element w kształcie podobnym do palca lekko kontaktuje się z drugim występem (13) uformowanym na wspomnianym końcu zamykającym wspomnianego kanału, przy czym wspomniany drugi występ (13) poprawia koplanarne siły zamykające oddziaływujące na wspomniany element w kształcie podobnym do palca. 1

17 Zamek (0) według któregokolwiek z wcześniejszych zastrz., w którym wspomniana podstawa () ma boki wyznaczające wspomniany kanał dla przyjmowania wspomnianego członu suwaka ligaturującego (11) z górną częścią wspomnianych boków (1) nachyloną do wewnątrz dla utworzenia kanału w kształcie jaskółczego ogona

18 17

19 18

20 19