ZACHOWAŁ SIĘ JAK TRZEBA

Transkrypt

1 ZACHOWAŁ SIĘ JAK TRZEBA PIOSENKA JACKA KACZMARSKIEGO:,,OBŁAWA NA MŁODE WILKI - SLAJDY Z PREZENTACJI POŚWIĘCONEJ ZIMNEJ WOJNIE Narrator1 W VI 1989 r. upadł w naszym kraju komunizm. Chwilę później runęło radzieckie imperium. Nowy okres w polskiej historii kreśliły kolejne wydarzenia. W III 1999 r. Polska stała się członkiem Sojuszu Północnoatlantyckiego. Jednak swojego pierwszego oficera w NATO Polska miała już wcześniej. A to za sprawą Ryszarda Jerzego Kuklińskiego, który po ukończeniu w 1976 r. Akademii Sił Zbrojnych ZSRR w Moskwie awansował do stopnia pułkownika. Od tej chwili pełnił funkcję zastępcy szefa Zarządu Operacyjnego Sztabu Generalnego WP. ( slajd nr 3 i nr 5-7 z prezentacji o Kuklińskim ) Chcemy Wam opowiedzieć historię trudną, pogmatwaną i niezwykle złożoną. To historia człowieka, który dla jednych pozostał bohaterem, kimś kto dobrze przysłużył się ojczyźnie, dzięki któremu Polska miała uniknąć totalnej zagłady grożącej ze strony ZSRR przygotowującego nuklearną inwazję na Europę. Dla innych pozostanie na zawsze zdrajcą i szpiegiem obcego wywiadu. Postać Jacka Stronga, bo takim pseudonimem operacyjnym posługiwał się płk Kukliński, zmusza każdego z nas do szukania odpowiedzi na istotne pytania o wartości i postawy. Wymusza niejako konieczność stawiania równie trudnych pytań sobie samemu. SCENA I W SZTABIE GENERALNYM WOJSKA POLSKIEGO ( obrady na najwyższym szczeblu. Wojskowi rozmawiają o tajnych planach akcji przygotowywanej w Europie, stół, mapy, żywa dyskusja, flagi ZSRR i Polski) Oficer1 Nasi sojusznicy radzieccy przedstawią nam już niedługo dane techniczne najnowszego czołgu T-72 i rakiet Strzała-2. Oficer2 Przeanalizujmy rozmieszczenie radzieckich sojuszniczych jednostek przeciwlotniczych na terenie naszego kraju i NRD ( rozkłada mapy ) 1

2 Oficer radziecki Tawariści. Wam nużna poniać szto wajna budiet. Budiet konieszna. Ponimajetie. Budu gawarić po polskami izyku. Mamy sposoby i metody, w jaki sposób unikać namierzania naszych obiektów przez satelity szpiegowskie. Jeśli Wy sami nie zareagujecie to ( zapada cisza, zaskoczenie na oczach obradujących polskich oficerów, dosiada się do stołu Kukliński. Oficer3 Sytuacja jest poważna. Prędzej czy później ruszy nasza operacja. Plany inwazji muszą być dopracowane i dopięte na ostatni guzik. Wykonać. Kukliński: ( wychodzi na pierwszy plan, w stronę publiczności ) W związku ze swymi obowiązkami miałem dostęp do informacji objętych najwyższym stopniem tajności, bezpośrednio związanych z agresywnymi planami ZSRR. Byłem autorem doktryny obronnej PRL. Uczestniczyłem w naradach i posiedzeniach poświęconych podstawowym problemom Układu Warszawskiego. Współdziałałem także w opracowaniu dokumentów związanych z wprowadzeniem stanu wojennego w Polsce. Oficerowie wychodzą, zostaje sam Kukliński ( stół z rozłożonymi mapami, Kukliński robi zdjęcia, pospiesznie zwija niektóre dokumenty: muzyka pełna napięcia, wychodzi rozglądając się czy nikt go nie widzi, inny oficer przypadkowo trąca go przechodząc obok, Kukliński wypuszcza z rąk materiały, krótka rozmowa, inny oficer pomaga mu zbierać materiały ) SCENA II - SŁOWO O WSPÓŁPRACY Z AMERYKANAMI Narrator1 W 1972 r. podczas wycieczki jachtem ''Legia'' po Morzu Bałtyckim i Północnym, w niemieckim porcie Wilhelmshaven, Kukliński wybrał się na samotny spacer po mieście. Klucząc po ulicach i sprawdzając, czy nie jest śledzony, dociera do urzędu pocztowego. Tam pisze i wysyła do Ambasady USA w Bonn krótki list. List ten, napisany po angielsku, należy obecnie do ujawnionych i w pełni wiarygodnych dokumentów. Urząd pocztowy w Wilhelmshaven: kilka krzeseł, urzędnik pocztowy, dwie osoby nadają paczkę, zaklejają kopertę dialog w języku angielskim i niemieckim Kukliński: rozglądając się zachowawczo, bierze kartkę, kupuje kopertę i nakleja znaczek, pisze list i szybko wychodzi z urzędu 2

3 ,, Jestem oficerem armii jednego z państw Układu Warszawskiego. Chciałbym spotkać się z przedstawicielami armii USA. Spróbuję zadzwonić do Waszej Ambasady w Hadze, gdy dotrę tam za 5 lub 10 dni. Według udokumentowanej książki Boba Woodwarda:,,CIA - Tajne Wojny., Kukliński należał do najcenniejszych i najbardziej utajnionych współpracowników figurujących na specjalnej liście oznaczonej kryptonimem ''Bigot''. Jego informacje były przekazywane do rąk własnych w specjalnych kopertach tylko pięciu osobom: prezydentowi, wiceprezydentowi, sekretarzowi stanu, sekretarzowi obrony i doradcy ds. bezpieczeństwa. SCENA III UCIECZKA NA ZACHÓD PIOSENKA J. KACZMARSKIEGO:,, My starzy ludzie w autobusie w tle slajdy z prezentacji:,, Z niewydrukowanych stronic bibuły Scenka w autobusie: o wszystkim decyduje kierowca ( siadać, prędko, nie mam czasu, zachciało się podróżować to siadać bez dyskusji i jedziemy ), ludzie się przepychają, ktoś krzyczy siadaj, jeden się odwraca i już nie ma miejsca, kręci się wkoło, przewraca się, próbuje łapać się uchwytu, narzekają jak to, płaciłem za bilet, mam prawo siedzieć. Kierowca trzymając jedną ręką kierownicę, wyciąga w drugiej kartkę z napisem:,,zabrania SIĘ ROZMAWIAĆ Z KIEROWCĄ, i szyderczo się uśmiecha, a potem przeraźliwie śmieje, gwałtownie hamuje i wrzeszczy:,,wysiadać! Narrator1 Sytuacja w kraju pogarsza się z dnia na dzień. W XI 1981 r. Ryszard Kukliński wymyka się z imprezy w ambasadzie radzieckiej. Dzięki pomocy kolegi z dzieciństwa p. Romana Barszcza i jego żony Barbary, udaje się zorganizować ucieczkę. Punktem z którego rozpoczyna się zaplanowany transport pułkownika i jego rodziny na Zachód jest mieszkanie Barszczów na Saskiej Kępie, przy ulicy Paryskiej 12. Kukliński wraz z żoną Hanną i dwoma synami docierają do Berlina, by stamtąd poleć do Stanów Zjednoczonych. W listopadzie 1981r, gdy Ryszard Kukliński,,zaginął Zarząd WSW w rozkazie poszukiwań tak go scharakteryzował:. wzrost 167 cm, twarz pociągła włosy ciemnoblond czesane na bok, oczy niebieskie, chód kołyszący, sylwetka pochylona lekko do przodu. Pułkownik nie był jeszcze bezpieczny, ale był już poza granicami PRL. Slajd z rysopisem Pułkownika nr 4 z prezentacji o Kuklińskim 3

4 PIOSENKA JACKA KACZMARSKIEGO:,, Mur Jest grudzień roku Od ponad roku trwają przygotowania do wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Owe przygotowania kontroluje sam naczelny dowódca wojsk Układu Warszawskiego marszałek Wiktor Kulikow. Warto pamiętać, iż na potrzeby stanu wojennego sporządzono projekty różnych aktów prawnych, wydrukowano w ZSRR 100 tys. egzemplarzy obwieszczenia o wprowadzeniu stanu wojennego. Ponadto intensywne ćwiczenia w walkach z tłumem przechodzą oddziały ZOMO. W więzieniach przygotowano miejsca dla około 5 tysięcy działaczy,,solidarności i opozycji, którzy zostaną internowani. Kolejne slajdy z prezentacji:,,stan wojenny ( nr 2,3,4,5,11,12 ) fragment piosenki JACKA WÓJCICKIEGO,, Dom dla psychicznie chorych ( wykonanie Piotr Ulatowski ) Pani Barbara, żona Romana Barszcza ( w swoim domu w Emowie niedaleko Wiązownej ) Roman zobacz co znalazłam w skrzynce. Spójrz. Kto mógł go napisać? I dlaczego trafił do nas?. Czyżby znowu SB coś knuło i prowokowało. Obserwują nasz dom codziennie. Roman Barszcz Musimy być ostrożni. Podczas przesłuchania nic im nie powiedziałem. Pokaż co to za list? ( otwiera z zaciekawieniem list i coraz głośniej czyta ) Jesteśmy cali i zdrowi. U nas wszystko w porządku.podpisano Warszawscy. Basiu. To list od Ryśka. Oni żyją. Aby zmylić cenzurę podpisali się,,warszawscy. Narrator1 ( zdjęcia z folderu Kukliński skany: nr 4, 5, 12 ) W latach osiemdziesiątych Ryszard Kuklinski (pod zmienionym nazwiskiem) mieszkał pod Waszyngtonem i pracował jako doradca Pentagonu do spraw Europy Wschodniej. Sowieckie i peerelowskie służby łudziły sie początkowo, że uda się im porwać, uprowadzić lub zamordować pułkownika. SCENA IV W OBLICZU STANU WOJENNEGO Tymczasem w kraju - w domu jednego z opozycjonistów ( slajdy z prezentacji Stan wojenny: nr21,26,45,46,47 ) Opozycjonista1: Słyszałeś co się stało? O2: Spokojnie, siadaj, odetchnij i mów, ale pomału i wyraźnie 4

5 O3: Słyszałem, że komuniści zatrzymali wielu naszych. O4: O Boże, co robić, nie dobrze!!! Po chwili zastanowienia Wiem, idziemy do,,regionu, trzeba zniszczyć dokumenty, powielarki, wszelaką,,bibułę. Jak ZOMO znajdzie to wszystko w siedzibie to już po nas Dalej szybko, dzwoń do przewodniczącego!!! O4: Ciekawe w jaki sposób, przecież nie działają telefony. Odcięli połączenia w całym mieście. Walenie do drzwi Do mieszkania wchodzą funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa.. Grupy milicji i esbeków przeprowadzają kolejną operację, na wzór tej z 13 XII o kryptonimie,,jodła, której celem było internowanie opozycjonistów, zwłaszcza z grona,,solidarności. Funkcjonariusz SB1: Jesteście aresztowani!!! Funkcjonariusz SB2: z ironią Wyłapiemy Was wszystkich. Czeka Was wycieczka, a sprzętem to my się już zajmiemy Funkcjonariusz SB3: Ciekawe O jakie gazetki i powielarki. Czy to jakaś drukarnia nielegalna? czy mi się tylko zdaje? SB1: Sporo tej,,bibuły tu macie SB2: no dalej, ruszać się wychodzimy!!! W ciągu kilku dni w 49 ośrodkach internowania umieszczono około 5 tysięcy osób. W tej ogromnej operacji policyjno-wojskowej wzięło udział 70 tysięcy żołnierzy, 30 tys. Milicjantów. Przeciwko cywilom wyprowadzono czołgi i wozy opancerzone. SCENA V POSTAĆ WIELKA, TRAGICZNA i NIEJEDNOZNACZNA w tle piosenka Jacka Kaczmarskiego:,,Mury. Telewizyjny program o Kuklińskim. Publiczność w sali jest publicznością w tym programie. Dziennikarz/prowadzący Szanowni Państwo. Postać, której działania przed chwilą prezentowali Wasi koledzy pozostaje wciąż kontrowersyjną. Dokładnie za rok, w lutym minie 10 lat od jego śmierci w Tampie na Florydzie. A o jednoznaczną ocenę jego działania, postawy i wyborów, jakich dokonał, wciąż trudno. Przedstawimy za chwilę opinie,,za i,,przeciw, które zebrali nasi koledzy i koleżanki. Oddajmy głos Amerykanom 5

6 Uczeń 1 Generał Wiliam Odon - Główny Oficer Wywiadu Armii Stanów Zjednoczonych w latach 80. Stwierdził, iż Raporty Kuklińskiego miały ogromną wartość informacyjną dla USA, a poza tym otworzyły nam oczy na militarną doktrynę sowiecką.ujawnienie planów agresji sowieckiej na Europę przez Kuklińskiego, a także jego komentarze strategiczne do tych planów wpłynęły na zmianę amerykańskiej koncepcji obrony Europy. Uczeń2 Najbliższy doradca prezydenta USA Ronalda Reagana profesor Richard Pipes powiedział:,,kuklińskiemu chodziło o to, aby uratować własną ojczyznę.. To było bohaterstwo. Jeżeli Wojsko Polskie w okresie okupacji sowieckiej nie było suwerenną armią, tylko całkowicie zależną od Moskwy, to Kukliński nie tylko miał prawo, ale nawet obowiązek dokonać tej,,zdrady'' na rzecz swojej ojczyzny. Uczeń3 Dyrektor Centralnej Agencji Wywiadowczej CIA Robert Gates w książce,,from the Shadows napisał:,,polski pułkownik Kukliński był najcenniejszym naszym źródłem informacji w całym bloku sowieckim. Przekazał Stanom Zjednoczonym ponad 30 tysięcy stron najtajniejszych dokumentów Armii Sowieckiej, co pozwoliło uprzedzić agresywne zamiary Kremla Dziennikarz Wiemy, że nie brakuje również opinii negatywnych na temat działań podjętych przez Mewę czy Jacka Stronga. Posłuchajcie także i tych. Bardzo proszę. Uczeń 4 Jeżeli widział zło systemu. Mógł wystąpić z wojska. Zakończyć karierę i działać, jak inni opozycjoniści. Nie zrobił tego. Złamał złożoną przysięgę. Zdradził ojczyznę. Był przecież polskim żołnierzem. Uczeń5 Maciej Stasiński z Gazety Wyborczej napisał niedawno m.in.: Zatem jeśli w latach Kukliński miał nadzieję, że jego współpraca wywiadowcza z USA uratuje Polskę przed interwencją sowiecką, to pewnie mu się udało, ale w sposób zapewne dla niego samego nieoczekiwany. Pomógł bowiem ekipie gen. Jaruzelskiego i Kiszczaka dokonać zamachu stanu w rękawiczkach, a Amerykanom - przyzwolić na to. Uczeń6 Ten sam autor pisze również, iż: Gdyby przyjąć, że Kukliński był szpiegiem, który nie szuka górnolotnej motywacji, lecz wyłącznie osobistej korzyści, trzeba by przyznać, że też nie mógł być do końca spełniony. Po 1981 r. resztę życia spędził trochę jak tropione zwierzę, żyjąc w samotności, ze zmienionym nazwiskiem, bez przyjaciół i zwykłego życia towarzyskiego, pod stałą ochroną 6

7 ochroniarzy i agentów kontrwywiadu amerykańskiego przed możliwą zemstą. Nadto ta zemsta najprawdopodobniej i tak go dosięgła, bo swoją działalność przypłacił utratą dwóch dorosłych synów Bogdana i Waldemara Dziennikarz Nie można także zapomnieć, iż w V 1984 r. sąd wojskowy w Warszawie zaocznie skazał płk Kuklińskiego na karę śmierci. Dopiero w 1997 r. śledztwo umorzono argumentując, że działał w stanie wyższej konieczności. W 1998 r. nadano mu honorowe obywatelstwo miast Krakowa i Gdańska. ( slajdy z Folderu- Kukliński: nr 1,7,15 ) Na koniec oddajmy głos świadkowi historii, jednej z najważniejszych postaci naszego projektu Romanowi Barszczowi, który w kaplicy Fortu Myers, podczas pogrzebu Pułkownika, na cmentarzu w Arlington mówił m.in. Roman Barszcz ( slajdy z Folderu- Kukliński: nr 3,6,9,12, ),, Przyjacielu z piaskownicy. Marzyłeś o wolnej, demokratycznej Polsce. Jako syn żołnierza Polski Podziemnej wyniosłeś z domu rodzinnego wolę walki, nauki i obrony prześladowanych ( ). Pułkowniku realisto( ) Życie zakończyłeś w Ameryce, ale zabierzemy Cię do Twojej ukochanej Warszawy. Spoczniesz w Alei Zasłużonych, wśród swoich poprzedników w walce o wolną Polskę Dziennikarz (slajdy z Folderu: Kukliński-Powązki) w tle piosenka J. Kaczmarskiego i P. Gintrowskiego:,, Każdy Twój wyrok Postać wielka i tragiczna zarazem, budząca kontrowersje i niejednoznaczne oceny. Człowiek, który poświęcił się polskiej sprawie. Świadek historii. (slajd nr 8) 7