Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu chemia w zakresie podstawowym dla klasy I szkoły ponadgimnazjalnej. Ocena dobra.

Transkrypt

1 Plan wynikowy z wymaganiami edukacyjnymi przedmiotu chemia w zakresie podstawowym dla klasy I szkoły ponadgimnazjalnej Temat Ocena dopuszczająca. Uczeń: Ocena dostateczna. Uczeń: Dział 1. Materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego 1. Co łączy piasek, stosuje zasady bhp opisuje budowę szkło i światłowody? obowiązujące w tlenków pracowni chemicznej zapisuje wzory poprawnie nazywa tlenków na podstawie sprzęt i szkło ich nazw oraz podaje laboratoryjne nazwę tlenków na odczytuje z układu podstawie ich okresowego wzorów pierwiastków bada i opisuje chemicznych właściwości tlenku informacje dotyczące krzemu wymienia omawiane materiały i tworzywa pochodzenia naturalnego wymienia odmiany tlenku krzemu (IV) krzemu (IV) występujące w przyrodzie wylicza zastosowanie odmian tlenku krzemu (IV) Ocena dobra. Uczeń: niektóre pierwiastki występują w przyrodzie w stanie wolnym, a inne w postaci związków chemicznych opisuje proces produkcji szkła reakcji tlenku krzemu (IV) z mocnymi zasadami Ocena bardzo dobra. Uczeń: porównuje budowę tlenku krzemu (IV) z budową tlenku węgla (IV) oraz wymienia różnice w budowie i właściwościach tych tlenków doświadczenie, które wykaże, jaki jest charakter chemiczny tlenku krzemu (IV) korzysta ze źródeł wskazanych przez nauczyciela w celu uzyskania informacji na temat szkła i kwarcu oraz zastosowania tych substancji Ocena celująca. Uczeń: wymienia metody formowania szkła samodzielnie korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji na temat szkła i kwarcu oraz zastosowania tych substancji str. 1

2 2. Skały na co dzień i dla ozdoby wymienia związki, z których produkuje się szkło podstawowe właściwości szkła szkła zastosowanie szkła wyjaśnia, co to są wyroby ceramiczne wymienia surowce potrzebne do produkcji wyrobów ceramicznych, cementu i betonu zastosowanie ceramiki, cementu i betonu, wymienia skały wapienne zastosowanie skał wapiennych oraz wapieni podaje nazwę i wzór głównego składnika skał wapiennych zapisuje wzory: bada i opisuje cechy ceramiki, cementu i betonu nazywa zjawisko obserwowane podczas wykrywania tlenku węgla (IV) sposób wykrycia skały wapiennej reakcji przebiegające podczas termicznego rozkładu węglanu wapnia bezpiecznie wykonuje doświadczenie, dzięki któremu można wykryć wapień oraz proponuje sposoby wykrywania produktu gazowego reakcji węglanu wapnia z kwasem solnym reakcji tlenku węgla (IV) z wodorotlenkiem wapnia wymienia te cechy ceramiki, cementu i betonu, które decydują o ich zastosowaniu wymienia surowce potrzebne do produkcji wyrobów ceramicznych, cementu oraz betonu i przeprowadza doświadczenie, dzięki któremu można odróżnić skałę wapienną od innych skał i minerałów doświadczenie, za pomocą którego wykryje tlenek węgla (IV) wyjaśnia proces wietrzenia wapieni reakcji wietrzenia opisuje proces technologiczny wytwarzania ceramiki str. 2

3 3. Hydraty, czyli jak to się wiąże z wodą 4. Bogactwo form węgla węglanu wapnia, wodorotlenku wapnia, tlenku wapnia i tlenku węgla (IV) wskazuje metal i resztę kwasową we wzorach soli hydratów dzieli sole na uwodnione i bezwodne zapisuje wzór siarczanu (VI) wapnia wymienia skały gipsowe wymienia różnice we wzorze gipsu palonego i gipsu krystalicznego zastosowanie skał gipsowych alotropii wymienia odmiany alotropowe węgla wymienia właściwości diamentu wody krystalizacyjnej zapisuje wzór gipsu krystalicznego tworzy nazwy soli bezwodnych i uwodnionych na podstawie ich wzorów opisuje różnice we właściwościach hydratów i substancji bezwodnych umie przygotować zaprawę gipsową opisuje zjawiska zachodzące podczas ogrzewania hydratów wyjaśnia proces twardnienia zaprawy gipsowej różnice w budowie i właściwościach diamentu i grafitu reakcji przebiegające podczas twardnienia zaprawy gipsowej reakcji otrzymywania gipsu palonego bezpiecznie wykonuje doświadczenie otrzymywania gipsu palonego różnice w budowie i właściwościach diamentu, grafitu i fullerenów zastosowanie grafitu, diamentu i wapieni przewiduje zachowanie się hydratów podczas ogrzewania wyjaśnia pojęcia hydratacji i dehydratacji doświadczenie, w wyniku którego można otrzymać gips palony rozwiązuje zadania z wykorzystaniem zależności między masą, gęstością i objętością budowę komórek elementarnych kryształów doświadczenie, dzięki któremu można udowodnić, że stary tynk zawiera węglan wapnia samodzielnie korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskiwania informacji o fullerenach i nanorurkach str. 3

4 i grafitu zastosowanie odmian alotropowych węgla wymienia po trzy przykłady zastosowania diamentu i grafitu Dział 2. Chemia środków czystości 5. Mydła nazywa dwa najważniejsze wyższe kwasy tłuszczowe (palmitynowy i stearynowy) definiuje pojecie tłuszczu właściwego definiuje pojecie mydła wymienia sposoby otrzymywania mydeł mydeł wody twardej dzieli związki na rozpuszczalne i trudno rozpuszczalne w wodzie korzystając z tabeli rozpuszczalności, wskazuje związek zapisuje wzory kwasów stearynowego i palmitynowego zapisuje wzór glicerolu zapisuje wzór ogólny tłuszczu opisuje proces zmydlania tłuszczów opisuje słownie proces zmydlania tłuszczów wymienia produkty powstające podczas zmydlania tłuszczów wymienia związki chemiczne powodujące twardość wody zjawisko obserwowane podczas fullerenów na podstawie o budowy tych związków hydrofilowości i hydrofobowości budowę mydła i w jego cząsteczce wskazuje część hydrofobową i hydrofilową bada odczyn roztworu mydła do mycia w twardej wodzie należy użyć więcej mydła zapisuje równania reakcji związków powodujących twardość wody z mydłem doświadczenie hydrolizy tłuszczu i wyjaśnia obserwowane zjawiska polegają właściwości myjące mydła doświadczenie pozwalające ocenić za pomocą mydła, czy woda jest twarda nanorurki i omawia ich zastosowanie zna wzory estrów glicerolu i kwasów stearynowego oraz palmitynowego reakcji zmydlania tłuszczu rozwiązuje proste zadania stechiometryczne str. 4

5 trudno rozpuszczalny w produktach reakcji mydła z twardą wodą 6. Środki czystości definiuje pojęcie środków czystości zapisuje wzór reszty kwasowej kwasu fosforowego (V) eutrofizacji analizuje etykiety środków czystości i podaje nazwę głównego składnika danego produktu wskazuje na charakter chemiczny głównego składnika badanego środka czystości podczas stosowania środków do mycia szkła, przetykania rur kanalizacyjnych, czyszczenia metali i biżuterii należy zachować szczególne środki bezpieczeństwa oraz stosować się do informacji mycia się mydłem w twardej wodzie dzieli środki czystości ze względu na ich zastosowanie, wartość ph ich roztworów oraz ze względu na zakres stosowania związków powierzchniowo czynnych detergentów syntetycznych i omawia ich zastosowanie zna zasady dobierania substancji czyszczących do danego produktu środki służące do czyszczenia rdzy zaznacza fragmenty hydrofobowe i hydrofilowe we wzorach cząsteczek substancji powierzchniowo czynnych wpływ fosforanów (V) na proces eutrofizacji reakcji tłuszczu z wodorotlenkiem sodu oblicza skład procentowy substancji wyjaśnia konieczność eliminowania fosforanów (V) ze składu proszków do prania detergentu polega proces usuwania brudu tłumaczy przyczynę eliminowania fosforanów (V) ze składu proszków do prania wykorzystuje szereg aktywności metali do przewidywania reakcji kwasu z metalem w dostępnych źródłach wyszukuje informacje na temat środków do czyszczenia drewna stopnia utlenienia oraz podaje przykłady reakcji redoks dodatki zwiększające skuteczność prania, takie jak na przykład enzymy i środki wybielające wymienia środki zmiękczające stosowane w proszkach do prania zamiast fosforanów(v) oraz omawia ich wady i zalety str. 5

6 zamieszczonych etykietach na 7. Kosmetyki kosmetyku dzieli kosmetyki ze względu na ich zastosowanie 8. Preparaty kosmetyczne emulsji emulsji zastosowania emulsji past do zębów podane w podręczniku Dział 3. Chemia a zdrowie człowieka 9. Jak rodziła się medycyna i farmacja? obrót kosmetykami jest regulowany prawnie proces tworzenia się emulsji opisuje tworzenie się emulsji analizuje skład kosmetyków na podstawie załączonych etykiet działanie kosmetyków w dostępnych źródłach wyszukuje informacje na temat działania kosmetyków korzysta ze wskazanych przez nauczyciela źródeł i wyszukuje informacje na temat substancji dodawanych do kosmetyków budowę emulsji typu o/w i w/o w dostępnych źródłach wyszukuje informacje na temat składników dodawanych do past do zębów korzysta z poleconych przez nauczyciela źródeł i kosmetyków nie należy nadużywać i zawsze stosować się do instrukcji podanej na opakowaniu preparatyki chemicznej substancji (w kosmetyce) preparatu i wykonuje doświadczenie, w wyniku którego otrzyma emulsję korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji na temat pomadek i błyszczków korzysta z dostępnych źródeł i samodzielnie wyszukuje informacje na str. 6

7 10. Dawkowanie i postaci leków 11. Wybrane substancje chemiczne i ich działanie wymienia czynniki przyspieszające proces rozpuszczania dawki leku oraz skuteczności leku, dlaczego istotne jest przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania leków wymienia toksyny niebezpieczne dla zdrowia człowieka bierne palenie wie, że nadużywanie alkoholu jest szkodliwe dla zdrowia dopalacze wymienia czynniki od których zależą lecznicze i toksyczne właściwości rodzaje dawek leków wyjaśnia pojęcia dawkowania, efektu działania, sposobu podawania leku analizuje instrukcje stosowania leku wyjaśnia, jak się zachowuje białko pod wpływem alkoholu polega szkodliwość nadużywania alkoholu polega szkodliwość palenia tytoniu, zażywania narkotyków i nadużywania leków wyjaśnia znaczenie substancji o właściwościach leczniczych w życiu człowieka wyjaśnia wpływ sposobów podawania leków na organizm człowieka analizuje substancje zawarte w dymie papierosowym wyjaśnia znaczenie substancji o właściwościach leczniczych w życiu człowieka wyjaśnia działanie dopalaczy na organizm człowieka sposób działania wapna, węgla aktywowanego i aspiryny wyszukuje informacje na temat lekarzy i procesów leczenia ludzi od czasów starożytnych do współczesnych podaje przykłady naturalnych produktów zawierających substancje o właściwościach leczniczych polega działanie leków na organizm człowieka podaje przykłady naturalnych produktów zawierających substancje o właściwościach leczniczych zaznacza wzór grupy karboksylowej i estrowej w dowolnej cząsteczce związku chemicznego korzysta z dostępnych źródeł w temat lekarzy i procesów leczenia ludzi od czasów starożytnych do współczesnych sposoby powstawania leków wykorzystuje wzór Widmarka do obliczania zawartości alkoholu w organizmie człowieka korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji na temat budowy aspiryny analizuje budowę cząsteczki aspiryny i zaznacza w niej poznane grupy funkcyjne na podstawie budowy cząsteczki aspiryny str. 7

8 12. Woda jest życiem 13. Jak powstają wina, pieczywo i produkty mleczne? substancji chemicznych uzależnienie wskazuje jak należy zażywać leki wymienia popularne napoje codzienne wymienia używki stosowane w naszej kulturze (kawa i herbata) używki podaje nazwę głównego składnika kawy i herbaty o działaniu pobudzającym, wpływającym na organizm człowieka wymienia składniki odżywcze mleka fermentacji alkoholowej, octowej i mlekowej promilu węgla aktywowanego odwodnienia organizmu wymienia drogi ubytku wody z organizmu człowieka opisuje procesy fermentacyjne zachodzące podczas wyrabiania i na organizm człowieka reakcji kwasu solnego z tlenkiem i wodorotlenkiem magnezu związki magnezu mogą być stosowane do produkcji leków na nadkwasotę wpływ składników popularnych napojów na zdrowie człowieka zapisuje równania reakcji fermentacji alkoholowej, octowej i mlekowej celu uzyskania informacji o środkach neutralizujących nadmiar kwasów w żołądku korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji o działaniu kofeiny na organizm ludzki rozwiązuje zadania stechiometryczne z podręcznika rozwiązuje proste zadania stechiometryczne z podręcznika wyjaśnia, czym mogą być spowodowane niekorzystne dla organizmu skutki jej nadużywania doświadczenie pozwalające wykazać adsorpcyjne właściwości węgla aktywowanego korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji o sposobie uwalniania kofeiny z liści herbaty i ziaren kawy dodatki dodawane do jogurtów wyjaśnia różnice pomiędzy jogurtem str. 8

9 14. Dodatki do żywności definiuje pojęcie dodatków do żywności wymienia dodatki stosowane do żywności (konserwanty, barwniki, aromaty, zagęszczacze, przeciwutleniacze) wymienia wady i zalety poszczególnych dodatków do żywności kupując produkty spożywcze, należy się pieczenia chleba, produkcji wina, otrzymywania kwaśnego mleka, jogurtów, serów uzasadnia konieczność stasowania dodatków do żywności sposoby konserwowania żywności wyjaśnia przyczyny psucia się żywności zjawisko zwiększania się objętości ciasta w blaszce wstawionej do piekarnika reakcji analizy wodorowęglanu sodu i wodorowęglanu amonu proces, który zachodzi podczas kwaśnienia wina reakcji, która zachodzi podczas kwaśnienia wina wady i zalety dodatków stosowanych do żywności znaczenie i konsekwencje stosowania dodatków do żywności, w tym konserwantów wyjaśnia, czym są przeciwutleniacze, emulgatory, wypełniacze i zagęstniki, stabilizatory, minerały, proteiny, słodziki oraz konserwanty analizuje tabele zawierające dane o dodatkach do żywności, zwracając uwagę na działanie dodatków na żywność oraz wpływ niektórych z nich na organizm człowieka truskawkowym a jogurtem o smaku truskawkowym wyjaśnia, jak można się ustrzec przed popsutą żywnością str. 9

10 Dział 4. Chemia gleby 15. Właściwości gleby 16. Nawozy konieczność czy zbytek? zapoznać z datą przydatności do spożycia (żywność) lub okresem przydatności od użycia (leki, kosmetyki) gleby wyjaśnia podstawowe różnice między glebą a skałami gleb wymienia składniki gleby, dzięki którym gleba uzyskuje właściwości sorpcyjne wymienia przyczyny zakwaszenia gleby wymienia funkcje gleby wyjaśnia, czym są nawozy wymienia najważniejsze pierwiastki niezbędne do rozwoju roślin dzieli nawozy na wyjaśnia, jak się zmienia ph roztworu po wprowadzeniu do wody substancji kwaśnych i zasadowych określa odczyn danej próbki gleby polegają sorpcyjne właściwości gleby podaje przykłady związków chemicznych używanych jako nawozy polega wietrzenie biologiczne, fizyczne i chemiczne skał wymienia sposoby regulowania odczynu gleby opisuje wpływ ph gleby na wzrost wybranych roślin uzasadnia potrzebę stosowania nawozów skutki wynikające z przenawożenia gleby doświadczenie, dzięki któremu określi ph gleby doświadczenie, za pomocą którego wykaże właściwości sorpcyjne gleby sorpcji działanie nawozów wyjaśnia, czym się zajmuje nauka zwana gleboznawstwem czynniki kształtujące glebę korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji, czym jest poplon, a czym płodozmian str. 10

11 17. Zanieczyszczenie gleb naturalne i sztuczne wymienia czynniki powodujące degradację gleby Dział 5. Paliwa obecnie i w przyszłości 18. Metody dzieli procesy na pozyskiwania egzoenergetyczne i energii endoenergetyczne 19. Kopalne źródła energii definiuje pojęcie destylacji wymienia surowce naturalne wykorzystywane są do uzyskania energii węgli kopalnych wymienia produkty suchej destylacji węgla kamiennego wyjaśnia, co to są węglowodory skład ropy proponuje sposoby ochrony gleby przed degradacją dzieli podane równania na równania reakcji egzo- i endotermicznych zapisuje i odczytuje równania reakcji spalania metanu i etanu polega sucha destylacja węgla kamiennego czynniki powodujące degradację gleby wymienia przykłady reakcji egzo- i endoenergetycznych zapisuje równania reakcji spalania dowolnych węglowodorów bada i opisuje właściwości ropy naftowej przestrzega zasad bhp podczas wykonywania doświadczeń przedstawia obserwacje towarzyszące suchej destylacji węgla kamiennego korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji, jaki wpływ na zdrowie człowieka ma skażona gleba rozwiązuje zadania z podręcznika doświadczenie w celu zbadania właściwości ropy naftowej doświadczenie umożliwiające przeprowadzenie suchej destylacji węgla kamiennego korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji o skażeniu gleb wynikającym z nieszczelnych zbiorników z paliwem oraz spowodowanym katastrofami drogowymi i kolejowymi z udziałem cystern przewożących chemikalia wymienia sposoby pozyskiwania energii powstawanie złóż ropy naftowej i węgli kopalnych proponuje sposób usuwania ropy naftowej z wody str. 11

12 naftowej wymienia produkty spalania węglowodorów podczas wykonywania doświadczeń z ropą naftową należy zachować szczególne środki ostrożności palącej się ropy naftowej nie wolno gasić wodą 20. Co i jak można wymienia produkty wyjaśnia, czym się wyjaśnia, jaka jest uzyskać z ropy destylacji ropy różnią poszczególne polega destylacja ropy doświadczenie, dzięki zależność między naftowej? naftowej frakcje destylacji ropy naftowej któremu można wielkością cząsteczek naftowej korzystając ze schematu przeprowadzić węglowodorów zastosowanie wymienia sposoby kolumny rektyfikacyjnej destylację ropy wchodzących w skład najważniejszych zwiększania liczby destylacji ropy naftowej, naftowej ropy naftowej a produktów ropy oktanowej benzyny omawia kolejność środki przebiegiem procesu jej naftowej wydzielania produktów bezpieczeństwa, które destylacji polega reforming i destylacji i zwraca uwagę należy zachować korzysta z dostępnych liczby oktanowej kraking na temperatury wrzenia podczas źródeł w celu uzyskania składników przeprowadzenia informacji na temat uzasadnia konieczność destylacji ropy przeróbki gazu ziemnego prowadzenia krakingu i naftowej reformingu w przemyśle opisuje zastosowanie produktów destylacji ropy naftowej 21. Źródła energii dzieli źródła energii wyjaśnia przyczyny analizuje techniczne korzysta z różnych proces str. 12

13 inne niż ropa naftowa 22. Metody pozyskiwania energii z niewyczerpywalnych źródeł naturalnych 23. Wpływ różnych sposobów pozyskiwania energii na środowisko przyrodnicze na odnawialne i nieodnawialne wymienia odnawialne źródła energii wymienia nieodnawialne źródła energii wymienia źródła energii odnawialnej spalanie produktów destylacji ropy naftowej zagraża środowisku naturalnemu Dział 6. Chemia opakowań i odzieży 24. Papier, szkło i zalicza celulozę do metal jako odpowiedniej klasy opakowania związków organicznych opakowań poszukiwania alternatywnych źródeł energii wyjaśnia, czym są biopaliwa i biomasa wyjaśnia przyczyny szybkiego wzrostu liczby elektrowni wiatrowych i kolektorów słonecznych w Polsce zagrożenia związane z wydobyciem węgli kopalnych i ropy naftowej wady i zalety opakowań celulozowych, metalowych i szklanych możliwości wykorzystania, odnawialnych źródeł energii w przemyśle, transporcie i gospodarstwie domowym ocenia zalety i wady alternatywnych źródeł energii wyjaśnia, czym są źródła geotermalne zrównoważonego rozwoju gospodarczego analizuje problemy środowiska naturalnego związane z wydobyciem surowców naturalnych wykorzystywanych do uzyskania energii analizuje opakowania i proponuje bardziej oszczędne lub mniej szkodliwe dla środowiska źródeł w celu uzyskania informacji o możliwości zastosowania energii alternatywnej zalety i wady odnawialnych źródeł energii skutki eksploatacji złóż surowców energetycznych efekty produkcji energii elektrycznej różnymi metodami korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji o innych opakowaniach niż omówione na lekcji uzyskiwania energii podczas spalania wodoru sposób uzyskiwania energii jądrowej działanie elektrowni wodnej i wiatrowej zużycie energii w Polsce oraz politykę energetyczną naszego kraju poszczególne etapy produkcji papieru str. 13

14 25. Tworzywa sztuczne 26. Podstawy recyclingu recyklingu dokonuje podziału tworzyw sztucznych wyjaśnia pojęcia polimeru, monomeru, reakcji polimeryzacji wyjaśnia, co to są termoplasty i duroplasty klasyfikuje tworzywa sztuczne w zależności od ich właściwości (sposobu zachowania podczas ogrzewania) wyjaśnia, co to jest utylizacja i recykling 27. Włókna wyjaśnia, czym jest włókno dzieli włókna na grupy i wymienia ich przykłady wyjaśnia, do jakiej grupy włókien należy dokonuje podziału tworzyw polimerowych i omawia je wskazuje na zagrożenia wynikające z wdychania gazów powstających podczas spalania PVC wymienia odpady mające największe znaczenie dla rynku surowców wtórnych w Polsce zastosowanie wybranych włókien otrzymywanie i zastosowanie ważniejszych tworzyw sztucznych uzasadnia potrzebę ponownego zagospodarowania różnych rodzajów opakowań właściwości niektórych włókien oraz wymienia ich zalety i wady związek wełny i jedwabiu z właściwościami białek (np. tektura) reakcji polimeryzacji chlorku winylu korzysta z dostępnych źródeł w celu uzyskania informacji na temat przetwarzania stłuczki szklanej doświadczenie umożliwiające identyfikację włókien wyjaśnia, czym są poliwęglany, ABS, poliamidy proces przetwarzania papieru sposoby odzyskiwania metali ze złomu sposoby przetwarzania tworzyw sztucznych przyczyny, zwiększenia produkcji włókien syntetycznych podaje nazwy handlowe popularnych włókien syntetycznych właściwości str. 14

15 wełna i jedwab opisuje właściwości włókien odróżnia włókna białkowe od celulozowych użytkowe syntetycznych porównaniu właściwościami poznanych naturalnych włókien w z włókien str. 15