ORTOPEDIA Chirurdzyortopedzi spisalisięnamedal. UROLOGIA Ultradźwiękami wkamienienerkowe. Napoczątkumarcagorzowskimchirurgomortopedom

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ORTOPEDIA Chirurdzyortopedzi spisalisięnamedal. UROLOGIA Ultradźwiękami wkamienienerkowe. Napoczątkumarcagorzowskimchirurgomortopedom"

Transkrypt

1 Pacjentki znów mogą liczyć na specjalistów od nowotworów piersi W poradni onkologicznej siedmiu lekarzy przyjmuje od poniedziałku do piątku. Ważna wiadomość dla pacjentek: do poradni wrócili specjaliści od nowotworów piersi. Przyjeżdżają na konsultacje dwa razy w tygodniu.>>7 26/ sobota/niedziela Pacjent jest w dobrych rękach KARDIOLOGIA Przez tętnicę lub żyłę udową lekarz wprowadza do serca pacjenta specjalną elektrodę. Końcówka tej elektrody jest rozgrzewana do około 60 stopni. W ten sposób wypala się w sercu ogniska powstawania arytmii. >>8 Strony przygotowała Aleksandra Szymańska fot. Jakub Pikulik LekarzRyszardRzeuskiwykonujepierwsząwhistoriigorzowskiegoszpitalaablację.Tonowoczesnyzabiegleczeniaróżnycharytmiiserca. NEUROLOGIA Cudownylek naudarmózgu Wramachoddziałuneurologiidziałapododdziałleczenia udarów.stosujesiętum.in. specjalistycznąmetodę: trombolizę.-pacjentdostaje lek,którymożecałkowicie odwrócićskutkiudaru-tłumaczygrzegorzrutkowski, kierownikoddziału. >>4 GINEKOLOGIA Porodówka robiwrażenie Mamy,któretutajrodzą, bardzosobiechwaląwarunki:duże,jasneiładnie urządzonepomieszczenia złazienkami.dotego sześćsalporodowych,jednoosobowych,przystosowanychdoporodówrodzinnych. >>5 ONKOLOGIA Specjaliści tropiąraka Gorzowskaonkologianajczęściejzajmujesięchoryminarakapłuc,rakapiersi,nowotworamiukładu pokarmowego,układu moczowego,narządurodnegoukobiet.specjaliści popierwszediagnozują raka. >>7 ORTOPEDIA Chirurdzyortopedzi spisalisięnamedal Napoczątkumarcagorzowskimchirurgomortopedom udałosięprzeprowadzićzabieghemipelwektomii.lekarzeusunęliczęśćmiednicyi amputowaliprawąnogępacjentceznowotworemkości. Topierwszatakaoperacjaw historiiszpitala. >>3 LARYNGOLOGIA Usuwaniemigdałków tonicstrasznego -Mamy2,5tys.pacjentów rocznie.wmiesiącuwykonujemy zabiegów.u dzieciaczkówsątoprzede wszystkimmigdałki-informujedoktormareksobecki, zastępcaordynatoralaryngologii,gdzietrafiajądorośli orazdzieci. >>5 UROLOGIA Ultradźwiękami wkamienienerkowe Urologiamasalęendoskopową,gdziesąwykonywanezabiegi,m.in.aparatemESWL, który rozbija kamienienerkowezapomocąultradźwięków.oddziałmasięwzbogacićoramięc,nowoczesny przenośnyrentgenumożliwiającyoperacje. >>8

2 02// Informator szpitalny Szpital w liczbach 34 Gazeta Lubuska Wiadomość dla pacjentów: Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie stara się o certyfikat jakości ISO. W czerwcu przejdzie pierwszy sprawdzian. Piotr Dębicki prezes zarządu Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie Jużwieleudałosięzrobić Od 6 września 2013 roku Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim jest spółką. Proces przekształcenia wywoływał kontrowersje, a nawet strach. Przez wiele miesięcy rozpalał emocje pacjentów lecznicy, pracowników i osób, którym bezpieczeństwo zdrowotne Lubuszan leży na sercu. Minęło ponad pół roku, nic złego się nie stało. Co więcej - utworzenie spółki prawa handlowego dało naszej lecznicy pełną stabilizację finansową. Kont nie zajmują komornicy. Poza pożyczką udzieloną przez samorząd województwa lubuskiego (ze spłatą nie obciążającą zbytnio szpitala) nie mamy żadnych zobowiązań, które utrudniałyby nam pracę. Teraz możemy się rozwijać, planować inwestycje i zakupy nowego, bardzo potrzebnego sprzętu. Pomimo tego, że wiele udało się już naprawić w działalności szpitala, to nie spoczywamy na laurach. Wciąż zmieniamy się na lepsze. Na początku roku (w lutym) otworzyliśmy wyremontowany oddział urologii, gotowy do otwarcia jest oddział psychiatryczny o podstawowym zabezpieczeniu, poradnie genetyki onkologicznej i ginekologiczno - położnicza. Przebudowaliśmy szpitalny oddział ratunkowy wraz z wiatą dla karetek i powstało nowe lądowisko dla śmigłowców ratunkowych. Remontujemy korytarze i windy. Planujemy też świadczyć usługi, jakich jeszcze w Gorzowie nie było. Na początek radioterapia, która będzie uzupełnieniem naszej oferty leczenia chorób nowotworowych. Ten oddział sprawi, że szpital w Gorzowie pacjentów onkologicznych będzie leczył kompleksowo. Jeszcze latem ubiegłego roku pacjenci obawiali się, że przekształcenie w spółkę prawa handlowego będzie oznaczało konieczność ponoszenia kosztów za leczenie. Nic bardziej mylnego. Naszym głównym płatnikiem wciąż jest Narodowy Fundusz Zdrowia. Leczenie i diagnostyka są w naszej spółce świadczone bezpłatnie. Skracamy kolejki oczekujących i poprawiamy jakość obsługi pacjentów bez pobierania od nich żadnych opłat. W tej publikacji chcemy Państwu przybliżyć Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki w Gorzowie Wielkopolskim sp. z o.o. Pragniemy pokazać, że na specjalistyczne leczenie nie trzeba wyjeżdżać poza województwo, nie trzeba też korzystać z prywatnych klinik czy gabinetów. Wybór Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego w Gorzowie daje pacjentom możliwość bycia w stałym kontakcie z najbliższymi. My, ze swej strony oferujemy leczenie na najwyższym poziomie, w wielu przypadkach lepszym niż kliniki w sąsiednich województwach. Mamy świadomość naszego ponadregionalnego oddziaływania, bowiem leczymy nie tylko Lubuszan, ale również pacjentów z województw zachodniopomorskiego i wielkopolskiego. Chętnie wybierają nasz szpital, ponieważ dysponujemy świetną kadrą. O zdrowie pacjentów dbają doświadczeni i oddani swojej pracy lekarze i pielęgniarki. Wszystko co robimy, robimy z myślą o pacjentach. Ich życie, zdrowie i komfort leczenia są dla nas najważniejsze. Pacjencioceniają pracęlekarzy SZPITALWGORZOWIECzy po przy ję ciu do szpi ta - la do stał pan/pa ni in for ma cje, gdzie jest ła zien ka, gdzie mo żna sko rzy stać z te le fo nu, ja kie są pra wa pa cjen ta? Czy le ka rze i pie lę gniar ki po świę ca li pa - nu/pa ni wy star cza ją co du żo cza su? Te i in ne py ta nia go rzow ski szpi tal za da je swo im pa cjen tom. Jak? Za po mo cą an kiet. Pra wie 3 tys. dru ków tra fi ło na szpi - tal ne od dzia ły i do po rad ni. Po tem nad an kie ta mi sią dzie psy cho log, a to, cze go się z nich do wie, wy - ko rzy sta pod czas warsz ta tów z le ka rza mi i pie lę - gniar ka mi. oddziały szpitalne są ulokowane w budynkach przy ul. Dekerta i przy ul. Walczaka łóżek czeka w szpitalu na pacjentów pracowników zatrudnia lecznica pacjentów rocznie przewija się przez szpital dzieci w ciągu roku rodzi się w lecznicy chorych korzysta z opieki szpitala w Gorzowie Pacjentami Wielospecjalistycznego Szpitala Wojewódzkiego są mieszkańcy północnej części woj. lubuskiego, ale też okolic Zielonej Góry, mieszkańcy woj. zachodniopomorskiego i wielkopolskiego. fot. To masz Ru sek Szpitalplanuje SZPITALWGORZOWIE Leczenieonkologiczne,noweoddziały-teiinnezadaniasąwstrategiiszpitala. Prze bu do wa ny pod jazd szpi tal ne go od dzia łu ra tun ko we go to już wi zy tów ka zmian w go rzow skim Stra te gia roz wo ju szpi ta la wo je - wódz kie go w Go - rzo wie jest już go - to wa. To szcze gó - ło wy plan na naj bli ższe sześć lat. Do ku ment mu si te raz oce nić ra da nad zor cza szpi tal nej spół ki i jej wła - ści ciel, czy li Urząd Mar szał - kow ski w Zie lo nej Gó rze. Ja kie pla ny ma szpi tal na ośrod kiem ko lej ne la ta? Ja kie le cze nie chce roz wi jać i ja ki sprzęt ku po wać? Wresz cie, na co mo gą li czyć pa cjen ci naj - więk szej lecz ni cy na pół no - cy wo je wódz twa lu bu skie - go? Go rzow ski szpi tal chce przede wszyst kim roz wi jać le cze nie on ko lo gicz ne. Po - wód? - Nie ste ty, w na szym re gio nie wzra sta za cho ro - wal ność na no wo two ry i też Nowoczesny sprzęt dla okulistów OKULISTYKA Niedawno oddział wzbogacił się o nowoczesny sprzęt medyczny. - Mamy m.in. nowy mikroskop operacyjny, który umożliwi nam zabiegi witrektomii - mówi ordynator Franciszek Weryszko. >> 6. wzra sta umie ral ność pa - cjen tów, dla te go mu si my re ago wać - tłu ma czy dok tor Adam Ostrow ski, za stęp ca dy rek to ra ds. lecz nic twa. Że by po pra wić ja kość le cze - nia on ko lo gicz ne go, szpi tal chce na przy kład wy re mon - to wać od dział on ko lo gicz - ny. Ten i in ne od dzia ły oraz szpi tal ne po rad nie, ra zem z ra dio te ra pii, two rzył by Go rzow skie Cen - trum On ko lo gii. Sa ma ra - dio te ra pia skła dał by się z za kła du, od dzia łu oraz po - rad ni. Szpi tal już pra cu je nad pro jek tem ośrod ka (nie dłu go ma ogło sić prze - targ na wy ko naw cę pro jek - tu). Pla ny za kła da ją, że już pod ko niec 2015 r. ra dio te - ra pia za czę ła by dzia łać Dzię ki te mu pa cjen ci nie by li by od sy ła ni do Zie lo nej Gó ry, Szcze ci na czy Po zna - nia (wię cej o tym ta kże na str. 7). Szpi tal chce też two rzyć tzw. cen tra funk cjo nal ne. - Ta kie, ja kie dzia ła ją na Za - cho dzie - mó wi dyr. Ostrow ski. Cen tra funk cjo - nal ne, np. cen trum le cze nia ra ka pier si, bę dą ofe ro wa ły peł ny za kres opie ki me - dycz nej. In ny mi sło wy: że - by po ko nać no wo twór, pa - cjent ki nie bę dą mu sia ły bie gać czy jeź dzić od lecz - ni cy do lecz ni cy. In ne pla ny szpi ta la to np. od two rze nie od dzia łu za - kaź ne go (Go rzów i ca ły re - gion dzi siaj ta kie go nie ma - ją). In we sto wa nie w no wo - cze sny sprzęt to ko lej ne za - da nie, o któ rym jest mo wa w stra te gii go rzow skiej lecz ni cy. Zresz tą już od kil - Więk szy od dział, krót sza ko lej ka HEMATOLOGIA La da dzień od dział po więk szy się o sa lę dzien nej che mio - te ra pii. To ozna cza, że zmniej szy się ko lej ka pa - cjen tów ko rzy sta ją cych z tej ku ra cji. Nie bę dą też mu sie li zo sta wać w szpi ta - lu. >>7.

3 GazetaLubuska Na ortopedii jest 65 łóżek. Na oddział trafiają pacjenci z woj. lubuskiego i zachodniopomorskiego. Zdarzają się też chorzy z Wielkopolski czy Śląska. //03 Informatorszpitalny szpitalu. 7 mln zł kosztowała przebudowa SOR-u i budowa lądowiska Chory staje na nogi ORTOPEDIA Szpital w Gorzowie ma największy w województwie oddział chirurgii ortopedycznej i urazów narządu ruchu. Robi się tu wiele rodzajów zabiegów. Na oddział chirurgii ortopedyczgo, a także, choć rzadziej, wego, kolanowego, skokowenej i urazów narządu ruchu tra- Dumą oddziału są zabiegi protezy w obrębie ręki. fiają dwie grupy artroskopowe, czyli nowoczesne, chorych: pacjenci po urazach bez konieczności i pacjenci z chorobami narządu ruchu (np. ze zmianami otwierania pacjentów (robi się je za pomocą artroskopu, zwyrodnieniowymi, deformacjami urządzenia, które poprzez wrodzonymi czy po- urazowymi). Na oddziale leczy milimetrowe nacięcia skóry wprowadza się do stawu). - się głównie dorosłych. - Wykonujemy artroskopie Myślę, że w naszym województwie to oddział o najszerszym spektrum zabiegów i leczonych chorób - mówi ordynator Krzysztof Chrobrowski, specjalista ortopeda traumatolog. Jeśli chodzi o urazy, to na gorzowską ortopedię może trafić każdy. - Poza urazami czaszkowo - mózgowymi leczymy wszystko. Nie musimy odsyłać pacjentów. Operacyjnie leczymy kręgosłup szyjny, piersiowy, lędźwiowy. A to unikat na skalę województwa. Leczymy złamania wielomiejscowe, wielonarządowe. Do tego oczywiście złamania barku, czyli wszelkie patologie stawu barkowego i kolanowego. Zaczynamy artroskopie stawu biodrowego i skokowego - mówi ordynator Chrobrowski. W przyszłości gorzowska ortopedia ma się powiększyć o ortogeriatrię (ortopedię geriatryczną), czyli leczenie pacjentów po 65. roku życia. - Społeczeństwo się starzeje, a osoby po 65. roku życia dotykają urazy wieku starczego, przede wszystkim załamania w obrębie przedramienia i w obrębie stawu biodrowego. To jest u nas epidemia! Nie ma dyżuru, żeby nie trafiały stawowe. Dużych, do nas dwie - trzy osoby z trudnych zabiegów wymagają złamania miednicy i też je tym problemem. Tacy pacjenci wymagają zupełnie innego robimy - mówi ordynator podejścia. To nie jest Chrobrowski. Gorzowska ortopedia to też rozbudowana protezoplastyka, czyli wymiana stawów na protezy. W Gorzowie robi się protezy barku, stawu biodro- młody człowiek, który ma tylko coś złamane, ale pacjent, który ma mnóstwo innych problemów - tłumaczy doktor Chrobrowski. fot. Alek san dra Szy mań ska -Zasadąnaortogeriatriibyłobyoperowaniepacjentawciągu 48godzinodprzyjęciadoszpitala-mówiordynatorKrzysztof Chrobrowski. To pierw sza ta ka ope ra cja w szpi ta lu OR TO PE DIA Na po cząt ku mar ca go rzow skim or to pe - dom uda ło się prze pro wa - dzić za bieg he mi pel wek to - mii. To by ła pierw sza ta ka ope ra cja w hi sto rii szpi ta la wo je wódz kie go w Go rzo wie. Do tej po ry he mi pel wek to - mie wy ko ny wa ły tyl ko kli ni - ki, np. w Po zna niu czy Szcze ci nie. Zresz tą pod czas trzy go dzin ne go za bie gu spe - cja li stom z Go rzo wa to wa - rzy szył dr Da niel Kot nych z Kli ni ki Or to pe dii Trau ma to - lo gii i On ko lo gii Na rzą du Ru - chu Po mor skie go Uni wer sy - te tu Me dycz ne go w Szcze ci - nie. Na czym po le gał za bieg? Chi rur dzy or to pe dzi usu nę li część mied ni cy i am pu to wa - li pra wą no gę pa cjent ce z no - wo two rem ko ści. Guz miał już kil ka dzie siąt cen ty me - trów śred ni cy. Bez ope ra cji 50-lat ka z pow. su lę ciń skie - go, od lat przy ku ta do łó żka z po wo du uszko dze nia krę - go słu pa (cier pi na nie do - wład czte ro koń czy no wy), nie mia ła by szans na prze ży - cie. Spe cja li ści z or to pe dii od daw na wy ko nu ją skom pli ko - wa ne ope ra cje krę go słu pa i mied ni cy (czy taj obok). He - mi pel wek to mia by ła jed nak pierw szą ope ra cją prze pro - wa dzo ną ze wska zań on ko - lo gicz nych. Po nad to w ra - mach od dzia łu chi rur gii or - to pe dycz nej ma po wstać ośro dek szko lą cy le ka rzy, któ rzy sto su ją im plan ty on - ko lo gicz ne. oprac. ku mie się cy w szpi ta lu po ja wia ją się no wo ści, m.in. na od dzia le in ten - syw nej te ra pii czy na neo - na to lo gii. - Sta ra my się o trze ci po - ziom re fe ren cji dla po ło - żnic twa i gi ne ko lo gii - mó wi dyr. Ostrow ski. Szpi ta lo wi uda ło się też gdzie nie gdzie skró cić ko lej - ki. Po pierw sze, ko lej ki do za bie gów, bo le ka rze ope ru - ją ta kże w go dzi nach po po - łu dnio wych. Po dru gie, uda ło się uspraw nić pra cę wie lu po rad ni. Choć by w po rad ni on ko lo gicz nej pa - cjen ci re je stru ją się bez cze ka nia. Tym cza sem jesz - cze kil ka mie się cy te mu cho rzy na wet pół ro ku mu - sie li cze kać na wi zy tę u on - ko lo ga! Chi rur gów spo so by na ra ka CHI RUR GIA Ope ra cje on ko lo gicz ne to dzie dzi na, któ ra się roz wi ja. Już dziś na go rzow skiej chi - rur gii ope ru je się ra ka pier si, je li ta gru be go i w ogó le no wo - two ry prze wo du po kar mo we - go (rza dziej trzust ki i wą tro by), no wo two ry skó ry czy mię sa ki. W pla nach jest ope ro wa nie no - wo two rów płuc i prze ły ku. Nie przez przy pa dek rak pier si jest na cze le tej li sty. Z tym no wo two rem le ka rze ma - ją do czy nie nia naj czę ściej. Wal ka z nim za czy na się na eta pie po rad ni on ko lo gicz nej, któ ra od nie daw na znów uru - cho mi ła tzw. pa to lo gię sut ka. Więk szość pa cjen tek w ogó le nie tra fia na szpi tal ny od dział, bo nie ma ta kiej po trze by, a do - bre za bie gi są wy ko ny wa ne w po rad ni (za bie gi pod kon tro lą USG, m.in. biop sje). Już na od - dzia le wy ko ny wa na jest mam - mo to mia. - To re we la cyj ny spo sób usu wa nia zmian ła god - nych w pier si, np. guz ków, tor - bie li. Ro bi my to w ra mach chi - rur gii jed ne go dnia - tłu ma czy chi rurg on ko log Ma ciej Gó rec - ki. Wśród za bie gów prze pro wa - dza nych przez chi rur gów on - ko lo gów war to wy mie nić tzw. wę zeł war tow ni czy. U cho rych na ra ka pier si lub czer nia ka, że - by nie usu wać wszyst kich wę - złów chłon nych i za po biec ewen tu al nym prze rzu tom, usu wa się tzw. wę zeł war tow - ni czy z pa chy. Naj pierw trze ba go zlo ka li zo wać. Ro bi się to m.in. z uży ciem no wo cze snej gam ma ka ma ry Ko lej nym eta pem le cze nia no wo two rów w Go rzo wie ma być chi rur gia od twór cza, czy li np. pro te zy pier si. No wo cze sny sprzęt. No wo cze sne me to dy CHI RUR GIA Go rzow ska chi - rur gia ma do dys po zy cji naj - no wo cze śniej szy sprzęt (m.in. sys tem do ko agu la cji, sys tem sta ple rów). Szpi tal przy mie rza się do za ku pu spe cja li stycz ne go no ża har - mo nicz ne go do cię cia du żych na czyń. Jedenremonttrwa, innysięzaczyna Zabiegiendoskopem zamiastdługichoperacji Szybkawalkazrakiem dziękiprogramowic50 Operacje pogodzinach oznaczająkrótszekolejki SZPI TAL W GOR ZO WIE W stra te gii roz wo ju szpi ta la spo - ro miej sca po świę ca się re - mon tom. Nie któ re już się za - koń czy ły, in ne trwa ją, jesz cze in ne wkrót ce ru szą. Świe żo po re mon cie jest od dział uro - lo gii. Trwa re mont na he ma - to lo gii. Od no wio ne zo sta ły nie któ re po rad nie. CHI RUR GIA Szpital prak tycz - nie od rę ki le czy en do sko - po wo krwa wie nia z gór ne go od cin ka prze wo du po kar mo - we go. Cho dzi o do le gli wo ści ty pu krwa wie nie z ży la ków prze ły ku czy krwa wią ce wrzo dy. Le czy się je przy po - mo cy apa ra tu wpro wa dza ne - go do wnę trza cia ła. ON KO LO GIA W szpi talu jest re ali zowany Pro gram C50 (w mię dzy na ro do wej kla sy fi ka - cji sym bol C 50 ozna cza no - wo two ry gru czo łu sut ko we - go). To szyb ka dia gno sty ka gu zów pier si. Od by wa się m.in. w po rad ni on ko lo gicz - nej. Le ka rze da ją so bie na nią 3-4 ty go dnie. CHI RUR GIA Od kil ku mie - się cy do szpi tal ne go gra fi ku po dłu giej prze rwie wró ci ły po po łu dnio we i wie czor ne se sje ope ra cyj ne. To ozna - cza krót sze ko lej ki do za - bie gów. Cho dzi o za bie gi pla no we. Na głe przy pad ki ope ro wa ne są od ra zu. oprac. fot. Aleksandra Szymańska Chirurgia ma do dyspozycji dwie sale na szpitalnym bloku operacyjnym. Odbywają się w nich trudne, wielogodzinne zabiegi.

4 04//Informator szpitalny Gazeta Lubuska Sobota/niedziela,26/27kwietnia2014 Wiedzaoraztechnika. Taksiętutajleczyludzi NEUROLOGIATrafiajątuchorzyzcałegoregionu,bonapółnocywojewództwaniemadrugiegooddziałuneurologii.To teżjedenznielicznych,którystosujetrombolizę,specjalistycznąmetodęleczeniaudarówmózgu. 43 łóżka maneurologia Wramachoddziału działapododdział leczeniaudarów(20 łóżek).naneurologiisą m.in.dwiesaledo intensywnegonadzoru udarówczysalado wczesnejrehabilitacji. Zespółlekarskito7 osób.naoddziale pracujeteż4rehabilitantów,psycholog orazlogopeda. Neurologiajeszcze pachnienowością. Niedawnozbudynku przyul.walczaka przeniosłasięna Dekerta. W pra cow ni EEG pa cjent le ży na ko zet ce, a kom pu ter po ka zu je, co się z nim dzie je. Dok tor Grze - gorz Rut kow ski i tech nik EEG An na Ka sa ra ba wła śnie oglą da ją za pis jed ne go z ba dań. Pacjentów po udarach mózgu na gorzowskiej neurologii jest najwięcej. Dlatego w ramach oddziału działa pododdział leczenia udarów. Stosuje się tu m.in. specjalistyczną metodę: trombolizę. - Pacjent, który spełnia określone warunki, dostaje lek, który może całkowicie odwrócić skutki udaru. Te warunki to przede wszystkim czas. Lek można zastosować do sześciu godzin od wystąpienia pierwszych objawów udaru. Dlatego tak ważne jest szybkie rozpoznanie, odpowiednia diagnostyka, m.in. tomografia - tłumaczy specjalista neurolog Grzegorz Rutkowski, kierownik oddziału. W zeszłym roku trombolizę zastosowano prawie u 40 pacjentów szpital wojewódzkiego w Gorzowie. Najmłodszy z nich miał nieco ponad 40 lat. Najstarszy przekroczył Najczęstszą przyczyną udaru jest zatkanie naczynia krwionośnego poprzez materiał zakrzepowy. Lek ma za zadanie rozpuścić zakrzep. Jeżeli trafimy w odpowiednim momencie, to w zasadzie skutki niedowładu się odwracają. To naprawdę robi wrażenie. Już na drugi dzień pacjent mógłby iść do domu, ale oczywiście zostaje, bo musimy go obserwować - tłumaczy doktor Rutkowski. Jednak leczenie udarów niedokrwiennych i krwotocznych to niejedyne zadanie oddziału neurologii. Tu też są wykrywane i - na ile to możliwe - leczone inne choroby układu nerwowego, w tym guzy mózgu, zespoły padaczkowe, zespoły bólowe kręgosłupa. Neurologia ma do dyspozycji całą bazę diagnostyczną szpitala, m.in. tomograf, rezonans, nowoczesny aparat EEG z możliwością wideorejestracji. - EEG wykorzystujemy głównie przy padaczkach - mówi doktor Rutkowski. Badanie EEG, czyli elektroencefalografia, polega na odpowiednim rozmieszczeniu elektrod na skórze głowy. Rejestrują one aktywność mózgu. Potem lekarze analizują zapis EEG. Badania jest bezbolesne. - Pacjent leży na kozetce, ma założony czepek z elektrodami, które mu odczytują potencjały mózgu. Do tego jego zachowanie rejestruje kamera wideo. Lekarze analizują potem zapis EEG i wykluczają lub potwierdzają padaczkę - opisuje doktor Rutkowski. Grakomputerowa,któraratujeżycie NEUROCHIRURGIAGorzowscyneurochirurdzydooperacjistosująneuronawigację. Neu ro na wi ga cja wy ko rzy - sty wa na jest głów nie przy ope ra cjach gu zów mó - zgu. To bar dzo za awan so wa - na me to da. Z bo ku wy glą da tro chę jak gra kom pu te ro wa. Na mo ni to rze le karz wi dzi zdję cia ze wszyst kich ba dań dia gno stycz nych, rzu co ne na trój wy mia ro wy ob raz czasz ki. To po zwa la do kład nie usta lić, gdzie są umiej sco wio ne cho re tkan ki. To jak by pod róż w głąb mó zgu, ale bez ko niecz - no ści otwie ra nia czasz ki. A to bar dzo wa żne! - To urzą dze nie, któ re pre - cy zyj nie - z do kład no ścią do 1 mm - lo ka li zu je zmia ny w struk tu rach mó zgu, na wet tych głę bo kich. Po zwa la dokładnie tra fić w tę zmia nę i to dro gą jak naj mniej uraź li - wą dla mó zgu. A to nie jest bez zna cze nia, zwłasz cza, je - śli ope ru je my w ob sza rze od - po wie dzial nym za ruch, mo - wę - tłu ma czy fa cho wo dr na - uk me dycz nych Sa tur nin Pu - tow ski, or dy na tor od dzia łu neu ro chi rur gii i neu ro trau ma - to lo gii go rzow skie go szpi ta la. Neu ro na wi ga cja, jak wy ja - śnia dok tor Pu tow ski, jest po - moc na przy wie lu za bie gach - nie tyl ko on ko lo gicz nych. - Ta kże przy ope ra cjach wo do - gło wia czy ope ra cjach sta bi li - za cji krę go słu pa - wy li cza spe - cja li sta. A neu ro na wi ga cja i no wo cze sne ra mię C to już peł ne spek trum mo żli wo ści. No we ra mię C szpi tal wła śnie ku pił. Co to ta kie go? To prze no śny rent gen (naj wa żniej sza część urzą dze nia kształ tem fak tycz - nie przy po mi na li te rę: c). De - tek tor pro mie nio wa nia gam - ma jest wbu do wa ny w ru cho - me ra mię. Do te go są mo ni to - ry i kom pu ter, na któ rych wi - dać, np. prze świe tla ne struk - tu ry kost ne w ró żnych płasz - czy znach (trój wy mia ro wo). - Ra mię C sprzę żo ne z neu - ro na wi ga cją ma za sto so wa nie np. przy ope ra cjach sta bi li za - cyj nych krę go słu pa, w ope ra - cjach gu zów. Dla le ka rza ta ki sprzęt też ma zna cze nie, bo ra mię C to lep sza ochro na ra - dio lo gicz na - wy ja śnia dr Pu - tow ski. Ponad800spotkań przystoleoperacyjnym NEUROCHORURGIA Od - dział neu ro chi rur gii Wie lo - spe cja li stycz ne go Szpi ta la Wo je wódz kie go w Go rzo wie to 26 łó żek, w tym łącz nie 8 w dwóch sa lach in ten syw nej opie ki me dycz nej - dla pa - cjen tów po ope ra cjach. Rocz nie neu ro chi rur dzy prze pro wa dza ją po nad 800 za bie gów. Co raz wię cej tych nie zwy kle skom pli ko wa - nych ope ra cji to chi rur gia ma ło in wa zyj na, wy ko rzy - stu ją ca no wo cze sne tech ni - ki, sprzęt, np. mi kro skop ope ra cyj ny, ssak ul tra dźwię - ko wy (nie zwy kle pre cy zyj - nie usu wa gu zy mó zgu) czy wier tar ka szyb ko obro to wa (w szyb kim cza sie po zwa la do trzeć np. do gu za, oszczę - dza jąc struk tu ry kost ne, ner - wy). Krio le zja to ulga przy upo rczy wych bó lach Nie wiel ka sprę żyn ka po tra fi zdzia łać cu da NEUROCHIRURGIA Na od - dzia le neu ro chi rur gii wy ko - ny wa na jest m.in. krio le zja. To ina czej: za mra ża nie ner - wów. Do kład nie cho dzi o za - mro że nie ga łą zek ner wo - wych prze wo dzą cych bodź ce bó lo we ze struk tur kost nych, ob ję tych pro ce sem zwy rod - nie nio wym lub za pal nym. Krio le zja przy no si ulgę przy ze spo łach bó lo wych, w cho - ro bach zwy rod nie nio wych. - Gdzie le cze nie ope ra cyj ne nie ma za sto so wa nia - tłu ma - czy dr Sa tur nin Pu tow ski. Za - bieg jest wy ko ny wa ny przy znie czu le niu miej sco wym (przez nie wiel kie na cię cie skó ry wpro wa dza się son dę). Po ma ga na wie le mie się cy. Mo żna go po wta rzać. NEUROLOGIA To skom pli - ko wa ne za bie gi, któ re da ją świet ne efek ty. Cho dzi o sten to wa nie na czyń tęt ni - czych szyi. Od dział neu ro lo gii ma je w pla nach. Stent to ro - dzaj sprę żyn ki, któ ra wpro - wa dzo na do zwę żo nych na - czyń roz prę ża się i w ten spo - sób po pra wia ich dro żność (po pra wia krą że nie mó zgo - we). Dla cze go to tak wa żne w le cze niu neu ro lo gicz nym? Po nie waż naj częst szą przy - czy ną uda rów jest mia żdży - ca. Do ty czy ona na czyń szyj - nych, do pro wa dza ją cych krew do mó zgu. Stent roz prę - ża się i blasz ka mia żdży co wa jest przy ci ska na do ścian ki tęt ni cy w miej scu zwę żo ne go prze pły wu krwi. fot. Aleksandra Szymańska Neurochirurdzy właściwie codziennie operują. Na stałe mają do dyspozycji jedną z sal szpitalnego bloku operacyjnego.

5 GazetaLubuska Sobota/niedziela,26/27kwietnia2014 Informatorszpitalny//05 Od dział dla ma łych i du żych LARYNGOLOGiA Na wet 200 pa cjen tów ka żde go mie sią ca. Od 100 do 120 za bie gów na blo ku ope ra cyj nym. Le cze nie do - ro słych oraz dzie ci i mło dzie ży. Tak naj kró cej mo żna opi sać pra cę od dzia łu la ryn go lo gii go rzow skie go szpi ta la. Oddział laryngologii z pododdziałem chirurgii szczękowo - twarzowej ma 25 łóżek. Zajmują je pacjenci dorośli oraz dzieci. Dla tych drugich na stałe przeznaczone są dwie sale. - Staramy się, żeby dzieci czuły się tu jak najlepiej, chociaż czasem trudno zapanować nad taką gromadką - śmieje się pielęgniarka oddziałowa Małgorzata Chraplak. Zadania oddziału to - zgodnie z nazwą - zabiegi z zakresu chirurgii szczękowej (zabiegi uszu, nosa, gardła, krtani, choćby u pacjentów po wypadkach, ale też drobne zabiegi onkologiczne oraz zabiegi związane z diagnozowaniem nowotworów). Na oddziale leczone są też oczywiście wszelkie schorzenia laryngologiczne. - Mamy 2,5 tys. pacjentów rocznie. W miesiącu wykonujemy zabiegów. U dzieciaczków są to przede wszystkim migdałki - informuje doktor Marek Sobecki, zastępca ordynatora laryngologii. Dorosłym pacjentom oddział pomaga np. uporać się z takimi dolegliwościami jak bezdech czy chrapanie. - Zabiegi wykonujemy metodą radiokoagulacji podniebienia miękkiego - tłumaczy doktor Sobecki. Brzmi złowieszczo, ale to drobny zabieg, przy znieczuleniu miejscowym, wykonywany w trybie jednodniowym (po wszystkim pacjent wraca do domu). - Zabieg polega na nakłuwaniu specjalnymi igiełkami podniebienia miękkiego w określonych miejscach, czyli takie podrażnienie podniebienia miękkiego. Efekt gojenia jest taki, że podniebienie zaczyna lepiej funkcjonować i dolegliwości się zmniejszają - mówi doktor Sobecki. Kto może się poddać zabiegowi? Każdy, kogo skieruje na niego laryngolog (np. laryngolog z przyszpitalnej poradni). Plany laryngologii? - Dzięki temu, że powiększy się kadra oddziału, wrócimy do zabiegów endoskopowych w zakresie nosa i zatok, w tym zabiegów onkologicznych. Zapotrzebowanie na nie jest ogromne! Zabiegi endoskopowe, w odróżnieniu od zabiegów wykonywanych metodami klasycznymi, są mniej inwazyjne, a równie albo nawet dużo bardziej skuteczne - wyjaśnia doktor Sobecki. Dorosłympacjentom oddziałpomaga uporaćsięztakimi dolegliwościami jakbezdechczy chrapanie Gorzowskalaryngologiamaswójblokoperacyjny.Przytakiejliczbiezabiegów,jakiesiętutajprzeprowadza, własny bloktopo prostukonieczność. Mamybardzosobiechwaląwarunki GiNEKOLOGiA To je den z naj więk szych od dzia łów. Mie sięcz nie ro dzi się tu na wet 120 dzie ci! Od dział po ło żni czo - gi ne - ko lo gicz ny to łącz nie 50 łó żek: 16 na pod od dzia le pa to - lo gii cią ży, 22 na pod od dzia le po ło go wym z blo kiem po ro do - wym i 12 łó żek na gi ne ko lo gii. Nie da się ukryć, że to też je den z naj ład niej szych od dzia łów szpi ta la. Szcze gól nie efek tow nie pre - zen tu je się po ro dów ka. Ma - my, któ re tu taj ro dzą (pra wie 1,4 tys. po ro dów rocz nie), bar - dzo so bie chwa lą wa run ki: du - że, ład nie urzą dzo ne po miesz - cze nia z ła zien ka mi. Do te go sześć sal po ro do wych, jed no - oso bo wych, przy sto so wa nych do po ro dów ro dzin nych (w tym jed na sa la z wan na po ro - do wą - czy taj obok). - Ca ły trakt po ro do wy jest wy po sa żo ny w no wy sprzęt, łącz nie z sys te mem nad zo ru oko ło po ro do we go, któ ry umo - żli wia nad zo ro wa nie przez 24 go dzi ny na do bę pa cjen tek w sa lach po ro do wych i na pa to lo - gii cią ży - tłu ma czy or dy na tor Ma riusz Brych. Cho dzi oczy wi - ście o ob ser wa cje za pi sów kar - dio to ko gra ficz nych (czy li mo - ni to ru ją cych ak cję ser ca dziec - ka przed na ro dzi na mi i jed no - cze snych skur czów ma ci cy u mat ki). Do dat ko wo od dział ma sys tem te le me trii. - Ma my bez - prze wo do we gło wi ce do apa ra - tów KTG. Pa cjent ki cho dzą z ni mi jak np. z te le fo na mi ko - mór ko wy mi. Nie mu szą być przy ku te do łó żka, że by być pod sta łym nad zo rem - wy ja - śnia dok tor Brych. Go rzow ski od dział ma też je - den z nie licz nych w wo je wódz - twie apa rat wy ko nu ją cy EKG ser ca dziec ka w trak cie po ro du. - Od dział to też oczy wi ście do - świad czo ny per so nel. Na sze po ło żne od bie ra ją po ro - dów ty go dnio wo - wy li cza or - dy na tor Brych. Du żo dzie je się też na pod - od dzia le gi ne ko lo gii, gdzie tra - fia ją m.in. pa cjent ki z no wo - two ra mi. Rocz nie prze pro wa - dza się tu nie mal 1 tys. za bie - gów, w tym ope ra cje on ko lo - gicz ne. Dok tor Brych mó wi o mo żli wo ści wy ko ny wa nia ba - dań śród o pa ra cyj nych (np. ba - da nie gu za w trak cie ope ra cji). Do cze go słu ży wan na? Do ła go dze nia bó lu GiNEKOL OGiA Pa cjent ki go rzow skie go od dzia łu po - ło żni czo - gi ne ko lo gicz ne - go mo gą m.in. zde cy do wać się na po ród w wo dzie (czy- li imer sję wod ną). Od dział ma do te go wa run ki - po - cząw szy od wan ny po ro do - wej. - Na ta kie po ro dy de cy - du je się kil ka na ście pa cjen - tek w cią gu ro ku - mó wi or - dy na tor Ma riusz Brych. Wię cej ko biet ko rzy sta z wan ny dla zła go dze nia bó lu w pierw szym okre sie po ro - du. Takżewcześniakom lekarzemogąpomóc GiNEKOLOGiA Od dział współ pra cu je z no wo rod - kami, któ rymi kie ru je pe dia - tra, neo na to log Han na Chry - sty niak (peł na na zwa: od dział no wo rod ko wy z pod od dzia - łem in ten syw nej opie ki nad no wo rod kiem). Na no wo - rod kach ra tu je się dzie ci wa - żą ce za le d wie 500 g! Kiedytrzecimigdałekzaczynabyćkłopotem LARYNGOLOGiA Jak roz po - znać u dziec ka kło po ty z tzw. trze cim mig dał kiem (czy li gar dło wym)? - Gdy dziec ko nie od dy cha pra wi dło wo no - sem. Gdy śpi z otwar tą bu zią al bo tro chę po chra pu je. Gdy na sta wia te le wi zor gło śniej niż in ni, bo ma pro blem ze słu chem. To wszyst ko są ob - ja wy, któ ry mi po wi nien się za jąć la ryn go log - wy li cza dok tor Ma rek So bec ki. Usu - wa nie mig dał ków u ma łych pa cjen tów go rzow skiej la ryn - go lo gii za wsze od by wa się w znie czu le niu ogól nym. - Sta - ra my się, że by le cze nie by ły mo żli wie bez stre so we. Dzie ci mo gą być na od dzia le ra zem z ro dzi ca mi - mó wi dok tor So bec ki. Gorzowskioddział specjaliścichwalą GiNEKOLOGiA Go rzow ska gi ne ko lo gia ma dru gi sto pień re fe ren cji (w trzy stop nio wej ska li). For mal nie, bo w rze - czy wi sto ści za pew nia już le - cze nie na naj wy ższym po zio - mie, jak kli ni ka. Po twier dza to prof. Ja na Skrzyp czak, wo - je wódz ki kon sul tant ds. po ło - żnic twa i gi ne ko lo gii. -Wielekobietwwanniespędzapierwszyokresporodu-mówi doktormariuszbrych.

6 06//Informator szpitalny Gazeta Lubuska Lekarzeinowaaparatura ratująpacjentomwzrok OKULISTYKA Do świad czo na ka dra i no wo cze sny sprzęt - to prze pis na spraw nie dzia ła ją cy od dział. Rocz nie ro bi się tu pra wie 2 tys. ope ra cji. - Nie ma my kom plek sów wo bec Pa ry ża czy Ber li na - mó wi or dy na tor Fran ci szek We rysz ko. 2 tysiącepacjentów leczyrocznie okulistyka. Wzeszłymrokunatym oddzialeszpitala wojewódzkiego specjaliści przeprowadzili1,7tys. operacji,wtym400 zabiegówzaćmy. Gorzowscyokuliści wykonaliteżponad700 zabiegów laserowych.jeszcze większetłumy pacjentówodwiedziły iodwiedzająszpitalne poradnieokulistyczne. Wzeszłymroku przewinęłosięprzeznie aż11tys.pacjentów itonietylkoznaszego regionu. OrdynatorFranciszekWeryszkoijegozespółmajądodyspozycjispecjalistycznysprzętdiagnostyczny Go rzow ska oku li - sty ka ma sze ściu le ka rzy. Wszy scy z wie lo let nim do - świad cze niem (ze spe cja li za cją II stop nia). - Po - dob nie pie lę gniar ki - chwa li dok tor We rysz ko. Jak mó wi, no wo cze sne sprzęt bez do - świad czo nej ka dry, na nic się zda. - Tak jak do świad czo na ka dra nie obej dzie się bez sprzę tu. Ma my jed no i dru gie - pod kre śla dok tor. Na go rzow skiej oku li sty ce wal czy się z za ćmą, czy li po - pu lar ną i bar dzo ucią żli wą cho ro bą po le ga ją cą na zmęt - nie niu so czew ki oka (pro sta dro ga do śle po ty). Dzien nie wy ko nu je się tu na wet kil ka - na ście ope ra cji za ćmy me to dą fa ko emul sy fi ka cji (roz bi cie zmęt nia łej so czew ki oka za po mo cą ul tra dźwię ków). W Go rzo wie ope ru je się na wet pa cjen tów z pro ble ma mi kar - dio lo gicz ny mi, cze go nie ro bi się ni gdzie w wo je wódz twie. Tu tej si spe cja li ści wy ko nu - ją rów nież za bie gi prze ciw ja - skro we kla sycz ne (tra be ku - lek to mii) i z uży ciem za sta - wek fil tra cyj nych, za bie gi ko - rek cyj ne ze za (głów nie u dzie - ci), le czą AMD, czy li zwy rod - nie nie siat ków ki (do kład nie: zwy rod nie nie plam ki żół tej). W tym przy pad ku sto su je się in iek cję do szklist ko wą z Lu - cen ti su. To ta ki za strzyk, któ ry wpusz cza do oka lek (wła śnie Lu cen tis) po wstrzy - mu ją cy cho ro bę. Ko lej ne za da nie oku li sty ki to dia gno zo wa nie cho rób. Od - dział ma do te go pra cow nię an gio gra fii flu ore sce ino wej i la se ro te ra pii, pra cow nię optycz nej to mo gra fii kom pu - te ro wej (OCT), pra cow nię pe - ry me trii (ba da się tu ob szar wi dze nia), pra cow nię USG. Go rzow scy oku li ści dia gno - zu ją re ti no pa tię wcze śnia czą (uszko dze nie siat ków ki) na od dzia le no wo rod ko wym szpi ta la. Ma lu chów (choć już nie wcze śnia ków) do ty czy też udra żnia nie ka na li ków łzo - wych (za bieg trwa oko ło 20 min., u dzie ci wy ko nu je się go przy znie czu le niu ogól nym). Nie daw no od dział oku li - stycz ny wzbo ga cił się o do - dat ko wy sprzęt, w tym no - wo cze sny apa rat do znie czu - la nia pa cjen tów. - Ma my też no wy mi kro skop ope ra cyj ny, któ ry umo żli wi nam roz po - czę cie za bie gów wi trek to mii - mó wi or dy na tor. Wi trek to - mia to za bieg ope ra cyj ny na cie le szkli stym i siat ków ce oka - po le ga na usu nię ciu z nich pa to lo gicz nych zmian. O wi trek to mii mó wi się za- bieg ostat niej szan sy, bo fak tycz nie czę sto jest ostat - nim spo sobem na ura to wa nie wzro ku pa cjen ta. Internatokilka działek medycyny ODDZIAŁWEWNĘTRZNY Nad ci śnie nie, tar czy ca, po wi kła nia cu krzy cy - to za da nia dla in ter ny. To, czym się zaj mu je go - rzow ska in ter na (jak w me dycz nym żar go nie na zy wa się od dział we wnętrz ny) za - war te jest w sa mej na zwie: od - dział cho rób we wnętrz nych, nad ci śnie nia tęt ni cze go, en - do kry no lo gii i ga stro en te ro lo - gii. Jak in for mu je kie row nik od - dział ku dok tor Ro man Ko ło - dziej czak, tra fia ją tu i pa cjen ci z pro ble ma mi kar dio lo gicz ny - mi (np. do dal sze go le cze nie po za bie gach kar dio lo gicz - nych), z do le gli wo ścia mi wy - ni ka ją cy mi z za awan so wa ne - go wie ku, z cho ro ba mi wą tro - by, trzust ki i wie lo ma in ny mi. Rów nie wa żne dla od dzia łu jest dia gno zo wa nie i le cze nie nad ci śnie nia tęt ni cze go. Wbrew po wszech nym opi - niom czę sto do ty czy ono mę - żczyzn mło dych i w śred nim wie ku. - Nie ste ty, do szpi ta la tra fia ją już z bar dzo wy so kim ci śnie niem i z po wi kła nia mi - mó wi dok tor Ko ło dziej czak. Bó le w klat ce pier sio wej, osła - bie nie, za bu rze nia wi dze nia, za słab nie cie - to wszyst ko są ozna ki nad ci śnie nie tęt ni cze - go (rza dziej, bó le gło wy). Jak się le czy nad ci śnie nie? Przede wszyst kim, szu ka jąc przy - czyn. - Ana li zu je my czyn no ści ne rek, una czy nie nie ne rek, za bu rze nia en do kry no lo gicz - ne, bo nad ci śnie nie bar dzo czę sto wią że się z en do kry no - lo gią - tłu ma czy spe cja li sta. Ko lej na dział ka in ter ny to dia gno sty ka i le cze nie cho rób przy sad ki mó zgo wej, nad ner - czy, tar czy cy i przy tar czyc (czy taj też po ni żej). Stąd: en - do kry no lo gia w na zwie od - dzia łu. In ter na ma ogrom ne mo żli wo ści dia gno stycz ne (ko rzy sta m.in. z no wo cze sne - go szpi tal ne go la bo ra to rium), a oprócz dia gno zo wa nia - ta - kże le czy, np. kie ru jąc na la pa - ro sko po we ope ra cje nad ner - czy, któ re też są wy ko ny wa ne w szpi ta lu (na chi rur gii). Wresz cie: ga stro en te ro lo - gia, czy li cię żkie przy pad ki czy po wi kła nia cu krzy cy, cho ro by prze wo du po kar mo we go (np. cho ro by Croh na), w tym dia - gno sty ka no wo two rów prze - wo du po kar mo we go. Do ma łych pa cjen tów trze ba mieć po dej ście OKULISTYKA Z od dzia łem ści śle współ pra cu ją po rad - nie: oku li stycz na oraz po - rad nia le cze nia ze za, gdzie przyj mu ją trzy or top tyst ki. Ich spe cjal ność to dia gno za i le cze nie nie do wi dze nia, ze - za oraz za bu rzeń wi dze nia obu ocz ne go u dzie ci i do ro - słych. Nie któ rzy pa cjen ci or top ty stek ma ją za le d wie 6 mie się cy! Więk szość to dzie - ci od 5-, 7-let nie. - To bar dzo wy ma ga ją cy pa cjen ci - mó - wi dok tor Agniesz ka Ska lec - ka. - Ze za le czy my za cho - waw czo i ope ra cyj nie - do - da je dok tor Fran ci szek We - rysz ko. Do po rad ni po trzeb - ne jest skie ro wa nie od oku - li sty. Na to miast do oku li sty do sta nie my się bez skie ro - wa nia od le ka rza ro dzin ne - go. Nowoczesnametoda wykrywaniachorób ODDZIAŁWEWNĘTRZNY Go rzow ska in ter na chce po - sze rzyć dzia łal no ści o en do - so no gra fię. To me to da dia - gno stycz na, któ ra po zwa la do kład nie obej rzeć na rzą dy we wnętrz ne: gło wi ca ul tra so - no gra ficz na jest wpro wa dzo - na en do sko po wo do żo łąd ka czy dwu nast ni cy. Zzagadkowąchorobąudajesiędziśwalczyć ODDZIAŁ WEWNĘTRZNY Nadczynność przytarczyc (zaburzenie czynności przytarczyc) do niedawna było uznawane za niezwykle rzadką chorobę. W wyniku nadczynności przytarczyc dochodzi w organizmie do nadmiernej produkcji hormonu regulującego m.in. poziom wapnia. Objawia się to zmianami, bólami kostnymi, prowadzi do kamicy nerkowej i nie tylko. Obecnie szpitalny zakład medycyny nuklearnej wykonuję scyntygrafię przytarczyc (badanie diagnostyczne). Dzięki temu wykrywa się chorobę i przygotowuje pacjentów do operacji. Same operacje wykonuje oddział chirurgii. Zapaleniewątroby? Tuzaczynasiękuracja ODDZIAŁWEWNĘTRZNY Od nie daw na od dział pro wa - dzi le cze nie in ter fe ro nem pa - cjen tów z wi ru so wym za pa - le niem wą tro by. Na od dzia le pa cjen ci są kwa li fi ko wa ni do ku ra cji i przy go to wy wa ni do niej. Sa mo le cze nie in ter fe ro - nem pro wa dzi po rad nia he - pa to lo gicz na. Ortoptystka Agnieszka Skalecka(nazdjęciuakuratwporadni okulistycznej)zajmujesięnajmłodszymipacjentami.

7 Gazeta Lubuska Informator szpitalny//07 Hematologiabędziewiększa HEMATOLOGIA Nahematologiipracawre.Ladadzieńoddziałpowiększysięosalędziennejchemioterapii.Tooznacza, żezmniejszysiękolejkapacjentówkorzystającychztejkuracji.niebędąteżmusielizostawaćwszpitalu. Chemię w warunkach ambulatoryjnych(czylibez konieczności leżenia w szpitalu) w nowej części oddziału hematologicznego będzie mogło przyjąć nawet 10 osób dziennie. - Chorzy otrzymają chemię i będą mogli wrócić do domu - mówi Katarzyna Brzeźniakiewicz - Janus, która od niedawna kieruje gorzowską hematologią. Dzienna chemioterapia topierwsza zmiana, którą udało się wprowadzić na oddziale. Doktor Brzeźniakiewicz - Janus cieszy się, bo takie rozwiązanie skróci kolejki pacjentów. Poza tym pododdział będzie wzorowo wyposażony. W sali dziennejchemioterapiistanąnowoczesne łóżka - fotele (elektryczne, umożliwiającepacjentowizmianępozycji). Kupione są już nowe pompy infuzyjne (przyrządy do dokładnego dawkowania leku) czy monitory do kontrolowania stanu ogólnego pacjenta. W sumie dzienna chemioterapia będzie miała pięć stanowisk dla chorych. Otwarcie nowej części oddziału hematologiijestzaplanowane na8maja. Planów jest więcej, choć już dziś oddział hematologii i chorób rozrostowych układu krwiotwórczego (to pełnanazwa)oferujepełne leczenie hematologiczne. Z wyjątkiem przeszczepów szpiku. Naoddziałtrafiająprzede wszystkim pacjenci z chorobami nowotworowymi układu krwiotwórczego (z białaczkami, chłoniakami, szpiczakami i innymi) oraz pacjenci z innymi chorobamikrwi,np.zhemofilią.na oddziale hematologii choroby są diagnozowane i leczone. Niedługohematologiama się wzbogacić o nowoczesny system monitorowani chorychopartynawi-fi.pacjentbędziepodłączonydo monitora,aleobrazzniego będzie można odczytać w dyżurcepielęgniarek. - Myślimy również o wprowadzeniu systemu bezigłowego rozpuszczania cytostatyków - zapowiada doktor Katarzyna Brzeźniakiewicz - Janus. Chodzi o bezpieczny i bardziej wydajnysystempodawanialeków (właśnie cytostatyków)używanychwchemioterapii. Na oddziale hematologii jestteraz26łóżek.chorymi opiekujesięsześciuspecjalistów.zajmująsięosobami w różnym wieku. Cześć chorych trafia na oddział prosto ze szpitalnego oddziału ratunkowego. To osobynp.zostrąbiałaczką, która objawia się nagle i gwałtownie, i wymaga natychmiastowego leczenia. fot. Alek san dra Szy mań ska Oddziałhematologiiichoróbrozrostowychukładukrwiotwórczegomadodyspozycjim.in.gabinetzabiegowy Pierwsze zadanie: wykryć nowotwór Sąróżnesposoby naleczenieraka Doporadnionkologii nietrzebaskierowania ONKOLOGIA W obecnym kształcie oddział onkologii klinicznej z pododdziałem dziennej chemioterapii działa sześć lat. Trafiają tu pacjenci z podejrzeniem lub rozpoznaną chorobą nowotworową. - Mamy do czynienia ze wszystkimi nowotworami, poza nowotworami krwi i układu chłonnego - mówi ordynator Krzysztof Marzewski. Gorzowska onkologia najczęściej zajmuje się chorymi na raka płuc, raka piersi, nowotworami układu pokarmowego, układu moczowego, narządu rodnego u kobiet. Specjaliści po pierwsze diagnozują raka. - Do diagnostyki mamy wszystko - zapewnia doktor. W rozpoznawaniu chorób są wykorzystywane możliwości szpitalnego zakładu radiologii. U chorych robi się też badania endoskopowe (układu oddechowego i pokarmowego), badania obrazowe, czyli rezonans, tomografię, ultrasonografię, scyntygrafię (badanie narządów za pomocą izotopów promieniotwórczych). ONKOLOGIA Leczenieraka w Gorzowie to głównie leczeniesystemowe.ordynatoroddziałuonkologiidoktor Krzysztof Marzewski tłumaczy: - Podstawową metodą leczenia w nowotworach jest leczenie operacyjne.onodajenajlepsze skutki.drugametoda-jeśli chodzi o skuteczność - to radioterapia. Trzecią metodą jest leczenie systemowe -wyjaśnialekarz. Wramachleczeniasystemowegogorzowscyonkolo- dzy sięgają po chemioterapię, immunoterapię (to różnemetodyleczenia,które modyfikują działanie układu odpornościowego). -Stosujemytakżenowoczesne leki celowane, czyli takie, które bardzo precyzyjnie starają sie trafić w obszarchoroby,poto,żeby ją zniszczyć czy zahamować. Do tego leczenie hormonalne, stosowane na przykład w raku piersi i raku prostaty - wylicza ordynator. ONKOLOGIA Przy szpitalu wojewódzkim w Gorzowie działająobecnie:wojewódzka Poradnia Onkologiczna oraz poradnia chirurgii onkologicznej (obie mieszczą się w kompleksie szpitalnym przy ul. Walczaka). Warto pamiętać,żedoporadnionkologicznejmożnasięzgłosićbezskierowania(inaczejniżdoporadnichirurgiionkologicznej).w poradnionkologicznejlekarze - w sumie siedmiu specjalistów - przyjmują od poniedziałkudopiątku.ważnawia- domośćdlapacjentek:porad- nia znów ma specjalistów od nowotworów piersi. Przyjeżdżająnakonsultacjedwarazywtygodniu,popołudniami (poniedziałek, wtorek, ,wkolejcedonichczeka sięokołomiesiąc).wporadni chirurgii onkologicznej przyjęcia są trzy razy w tygodniu (środa, czwartek, piątek, takżewgodzinachpopołudniowych).niedługoszpitalwojewódzki uruchomi jeszcze poradnię genetyki onkologicznej. Rakowimożnazapobiec. Możnagoteżspowolnić Programylekowe dlachorychnaraka Naradioterapię wciążtrzebajeździć Ośrodekradioterapii tojużkonkretnyplan Centrumonkologiczne właśniesiętworzy Gdziemożnapytać odarmowebadania? ONKOLOGIA Specjaliścizoddziałustosująróżnegorodzajuterapiewspomagające,żebyzapobiecrozwojowinowotworuczygoopóźnić.Pacjencimająteżleczenieuzupełniające.Tamgdziepooperacjinowotworuryzykonawrotujestzbytduże,stosuje sięchemioterapię. ONKOLOGIAProgramylekowe-tokolejnysposóbna walkęznowotworami.-mamynp.programleczeniaraka piersiprzeciwciałami,czyli immunoterapię.mamyprogramleczeniaczerniaka.immunoterapięrakajelitagru- bego-wyliczaordynator KrzysztofMarzewski. ONKOLOGIA WGorzowienie maośrodkaradioterapii.jednaklekarzewspółpracująz innymilecznicami.tolubuskiośrodekonkologiiwzielonejgórze,klinikaonkoterapiiwszpitalucegielskiego wpoznaniuizachodniopomorskiecentrumonkologii wszczecinie. ONKOLOGIA OśrodekradioterapiiszpitalawojewódzkiegowGorzowiemazacząć działaćjużpodkoniec2015r. Wskładośrodkabędąwchodziły:zakładradioterapii,oddziałz40łóżkamidlapacjentóworazporadnia.Budowa obiektumakosztowaćok.80 mlnzł. ONKOLOGIA WszpitaluwojewódzkimmadziałaćGorzowskieCentrumOnkologii. Stworząjejużistniejąceoddziałyiporadnie:onkologii klinicznejzchemioterapią, chirurgiionkologicznej,poradniaonkologicznaichirurgiionkologicznej.listęma uzupełnićradioterapia. ONKOLOGIA Wszpitalnym zakładzieradioizotopowym mieścisięwok(wojewódzki OśrodekKoordynującyPopulacyjnyProgramProfilaktykii WczesnegoWykrywaniaRakaSzyjkiMacicy).Paniezainteresowanebadaniamicytologicznymi,tumogąoniepytać-tel

8 08//Informator szpitalny Gazeta Lubuska Sposobynazawały iinneproblemysercowe X KARDIOLOGIARocznienaoddziałkardiologiigorzowskiegoszpitalatrafianiemal3,5tys.pacjentów.Prawiepołowazzawałami.Naszczęściewieluwychodziznichbezszwanku.Podwarunkiem,żewporętrafinaoddział. fot. Ja kub Pi ku lik 1,2 tys. pa cjen tów z za wa ła mi tra fia na ka rdio lo gię Ok. 500 cho rym wsz cze pia się sty mu la to ry i de fi bry la to ry. 1,7 tys. pa cjen tów ko rzy sta z dia gno styki. Na kardiologii wykonywane są m.in. abla cje. Te zabiegi to no wość w go rzow skim szpi ta lu. Kar dio lo dzy przeprowadzają je do pie ro od kil ku mie się cy. Dzię ki te le tran - smi sji po go to wie ra tun ko we z ca - łej pół noc nej czę ści wo je - wódz twa mo że do nas wy słać EKG - tłu ma czy dok tor Wie - sław Su piń ski, or dy na tor kar - dio lo gii. Mo wa o ra to wa niu pa cjen tów z za wa ła mi. Od ja - kie goś cza su eki py ka re tek na czy nia mo gą wy sy łać do szpi ta la za - pis ba da nia EKG pa cjen ta. W ten spo sób od by wa się wstęp na kwa li fi ka cja, jesz cze za nim cho ry tra fi do lecz ni cy. Je śli w cią gu 5-7 go dzin od wy stą pie nia bó lu uda je się do wieźć pa cjen ta do szpi ta la i wsz cze pić mu stent, za wał nie po zo sta wia śla du. Stent to jak by sprę żyn ka, któ ra umiesz czo na we wnątrz krwio no śne go, udra żnia je. - Wsz cze pia nie sten tów to je den z za bie gów lecz ni czych, któ re wy ko nu je - my na od dzia le. Wsz cze pia - my sten ty i to naj bar dziej no - wo cze sne, włącz nie z bio de - gra do wal ny mi, któ re w cią gu pół ro ku roz pusz cza ją się w na czy niu i zni ka ją - wy ja śnia or dy na tor. In ny za bieg lecz ni czy, wy - ko ny wa ny przez go rzow skich kar dio lo gów, to abla cja - no - wo cze sna, prze zskór na, me - to da le cze nia aryt mii ser ca. Przez tęt ni cę lub ży łę udo wą wpro wa dza się do ser ca spe - cjal ną elek tro dę. Koń ców ka tej elek tro dy jest roz grze wa - na do oko ło 60 st. Tak wy pa - la się w ser cu ogni ska po - wsta wa nia aryt mii. Przez ca - ły czas pa cjent jest przy tom - ny. Nie dłu go wa chlarz za bie - gów po sze rzy się o ro ta bla - cję. To jak by prze wier ca nie się przez tęt ni cę, że by ją po - sze rzyć. Me to da sto so wa na przez nie wie le ośrod ków w Pol sce. Go rzow ska kar dio lo gia to też oczy wi ście dia gno zo wa - nie pa cjen tów (dia gno zo wa - nie cho ro by wień co wej i za - bu rzeń ryt mu ser ca). - Dys - po nu je my ca łym za ple czem mo żli wo ści dia gno sty ki nie - in wa zyj nej i in wa zyj nej - mó - wi dok tor Su piń ski. Dzisiajtaksięleczynacałymświecie UROLOGIAZabiegiendoskopowei otwarte operacje-tospecjalnośćgorzowskiegooddziału. Sta ra my się za pew nić pa - cjen tom peł no pro fi lo wą opie kę uro lo gicz ną, że by nie mu sie li jeź dzić po świe cie - mó wi dok tor Zbi gniew Zię - tek, or dy na tor od dzia łu uro - lo gii i on ko lo gii uro lo gicz nej. Tra fia ją tu pa cjen ci ze scho rze nia mi uro lo gicz ny mi (np. ka mi ce mo czo we ró żne - go ty pu), z wa da mi roz wo jo - wy mi ukła du mo czo we go i, nie ste ty, pa cjen ci z no wo - two ra mi. Nie mal po ło wa pod opiecz nych od dzia łu to cho rzy on ko lo gicz nie (na no - wo two ry ukła du mo czo wo - płcio we go, m.in. ner ki, mo - czo wo du, gru czo łu kro ko we - go). Do dia gno zo wa nia cho rych od dział wy ko rzy stu je mo żli - wo ści szpi tal ne go za kła du ra - dio lo gii (re zo nans, to mo - graf). Sa ma uro lo gia ma sa lę en do sko po wą, gdzie co - dzien nie wy ko ny wa ne są no - wo cze sne za bie gi, m.in. apa - ra tem ESWL, któ ry roz bi ja ka mie nie ner ko we za po mo - cą ul tra dźwię ków. Wkrót ce od dział ma się wzbo ga cić o ra mię C, no wo cze sny prze no - śny rent gen umo żli wia ją cy prze pro wa dze nie ope ra cji. - W uro lo gii prze wa ża ją ed no - sko po we, czy li ma ło in wa zyj - ne za bie gi. W ten spo sób usu - wa ne są np. gu zy pę che rza, pro sta ty czy ka mie nie z pę - che rza mo czo we go - wy li cza Be ata Kwie ciń ska, pie lę - gniar ka od dzia ło wa. W pla nach, już czę ścio wo re ali zo wa nych, są ope ra cje otwar te, w tym re kon - struk cje dróg mo czo wych. Ta kie za bie gi są po trzeb ne np. po usu nię ciu no wo two - rów, ale też po ura zach, wy - pad kach ko mu ni ka cyj nych. - U jed ne go z pa cjen tów pla nu - je my wstaw kę je li to wą, że by za stą pić cho rą część mo czo - wo du frag men tem je li ta - wy ja śnia dok tor Zię tek. In na do bra wia do mość dla cho rych to - no wość na od - dzia le - gięt ki cy sto skop. Urzą dze nie umo żli wia prze - pro wa dze nie bez bo le snej cy - sto sko pii, czy li ba da nia pę - che rza mo czo we go. Dopiero co był tutaj generalny remont UROLOGIA Oddział niedawno przeszedł generalny remont. Nowe wyposażenie (m.in. nowe łóżka z wmontowanymi stojakami na kroplówki) kosztowało 230 tys. zł. Sam remont, czyli materiały i robocizna - ponad 560 tys. zł. Do tego oddział wzbogacił się o nowy specjalistyczny sprzęt medyczny za 2 mln zł. Nowy oddział może przyjąć więcej osób, bo zamiast 20 łóżek ma teraz 30 (w tym tzw. wybudzeniowe, czyli dla pacjentów po zabiegach). Na urologię trafił też nowy aparat do znieczulenia i zabiegowy stół urologiczny. Rocznie na gorzowską urologię trafia prawie 2 tys. pacjentów. No wo cze sne ba da nia do wy bo ru do ko lo ru KARDIOLOGIAOd dział wy - ko nu je sze reg ba dań dia gno - stycz nych nie in wa zyj nych. - Ma my pe łen za kres ba dań za bu rzeń ryt mu ser ca, ba da - nia ul tra so no gra ficz ne. W szpi tal nej pra cow ni izo to po - wej ro bi my ba da nia per fu - zyj ne - wy li cza dok tor Wie - sław Su piń ski. No wi spe cja li ści do łą czy li do ze spo łu UROLOGIA Ka dra szpi ta la wo je wódz kie go po więk szy ła się o no wych spe cja li stów. Na od dzia le uro lo gii szpi tal za trud nił dwóch le ka rzy z ty - tu ła mi pro fe sor ski mi (m.in. or dy na tor Zbi gniew Zię tek). Na he ma to lo gii - trzech no - wych le ka rzy, w tym dwie oso by z ty tu ła mi: dok tor na - uk me dycz nych. Dwóch no - wych spe cja li stów ma or to - pe dia. La ryn go lo gia od nie - daw na ma spe cja li stę la ryn - go lo gii on ko lo gicz nej. Szpi tal za trud nił trzech spe cja li stów ra dio lo gów, spe cja li stę w za - kre sie chi rur gii he pa to bi liar - nej, spe cja li stę me dy cy ny nu kle ar nej oraz spe cja li stę w za kre sie pe dia trii i dia be to lo - gii dzie cię cej. oprac. Ni ska tem pe ra tu ra po ko na aryt mię ser ca KARDIOLOGIAOd kil ku mie się cy na kar dio lo gii wy - ko ny wa ne są abla cje. Ko lej - nym kro kiem ma ją być - krio abla cje. To za bie gi, któ - re - jak te pierw sze - li kwi - du ją aryt mie ser ca. Tu jed - nak ogni ska ko mó rek od po - wie dzial ne na scho rze nie są za mra ża ne. fot. Aleksandra Szymańska Pielęgniarka oddziałowa Beata Kwiecińska (na zdjęciu z Markiem Wasilewiczem) doglądała remontu

Rozwiązywanie umów o pracę

Rozwiązywanie umów o pracę Ryszard Sadlik Rozwiązywanie umów o pracę instruktaż, wzory, przykłady Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o. Gdańsk 2012 Wstęp...7 Rozdział I Wy po wie dze nie umo wy o pra cę za war tej na

Bardziej szczegółowo

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE

POLA ELEKTROMAGNETYCZNE 5. Pro mie nio wa nie elek tro ma gne tycz ne (PEM) nie jo ni - zu ją ce wy stę pu je w po sta ci na tu ral nej (źró dła mi są Zie - mia, Słoń ce, zja wi ska at mos fe rycz ne) oraz sztucz nej (zwią za

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy!

Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! Kluczpunktowaniaarkusza Kibicujmy! KLUCZODPOWIEDZIDOZADAŃZAMKNIĘTYCH zadania 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. Poprawna odpowiedź D B A D C D D C B C C B D B B C B

Bardziej szczegółowo

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU

PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU PRAWO SPÓŁDZIELCZE I MIESZKANIOWE... Część 6, rozdział 1, punkt 4.1, str. 1 6.1.4. PRAWO ODRĘBNEJ WŁASNOŚCI LOKALU 6.1.4.1. Usta no wie nie od ręb nej wła sno ści Z człon kiem spół dziel ni ubie ga ją

Bardziej szczegółowo

Rewolucja dziewczyn na informatyce

Rewolucja dziewczyn na informatyce Rewolucja dziewczyn na informatyce Wro ku aka de mic kim 2017/18 od no to wa no w Pol sce naj więk szy w hi sto rii przy rost licz by stu den tek kie run ków in for ma tycz nych o 1179 w ska li kra ju

Bardziej szczegółowo

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key

W I L K A P R Z E W A G A P R Z E Z J A K O Ś Ć Master Key Master Key Zalety i korzyści Ochro na praw na klu cze sys te mo we pro du ko wa ne są wy łącz nie w fir mie WIL KA. Ponad to WIL KA chro ni je przed nie upraw nio ną pro duk cją, umiesz - cza jąc na nich

Bardziej szczegółowo

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa

Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Obcinanie gałęzi i ścinanie drzewa Zasady bezpieczeństwa WAŻNE Przed użyciem piły należy uważnie przeczytać instrukcję obsługi, dołączoną do urządzenia. 1. Pi łę na le ży moc no trzy mać obiema rę ka mi.

Bardziej szczegółowo

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni?

Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? 2 Na jaką pomoc mogą liczyć pracownicy Stoczni? biuletyn informacyjny dotyczący ochrony praw pracowników USTA WA z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze

Bardziej szczegółowo

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej

Fotografia kliniczna w kosmetologii i medycynie estetycznej aparatura i technika Dr n. farm. Sławomir Wilczyński Katedra i Zakład Biofizyki Wydziału Farmaceutycznego z OML w Sosnowcu, SUM w Katowicach Kierownik Katedry: prof. zw. dr hab. n. fiz. Barbara Pilawa

Bardziej szczegółowo

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11

ORGANIZACJA I ZARZĄDZANIE WSTĘP...9 ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI...11 SPIS TRE ŚCI WSTĘP.....................................................9 ROZ DZIAŁ I ISTO TA I PRZED MIOT NA UKI O OR GA NI ZA CJI.......................11 1. TEO RIE OR GA NI ZA CJI A NA UKI O ZAR ZĄ

Bardziej szczegółowo

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE:

I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: 44 Scenariusz 10 I. TE MAT LEK CJI: W a dza usta wo daw cza, czy li kto two rzy pra wo II. ZA O E NIA ME TO DYCZ NE: Te ma ty ka lek cji do ty czy pod r cz ni ka Wie dza o spo e czeƒ stwie, cz Êç I. Pod

Bardziej szczegółowo

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia

1. Zdecydowane masowanie wzdłuż ramienia: 2. Zdecydowane uciskanie całego ramienia: od nad garst ka w kie run ku ra mie nia masazyk_layout 1 10/9/13 2:29 PM Page 1 Ćwi cze nie Spo sób wy ko na nia Ma su je te ra peu ta lub sa mo dziec ko ko lej no każ dą rę kę od od ra mie nia w kie run ku dło ni po stro nie ze wnętrz nej ra

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna # Modlitwa nad darami " # # K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. lub... Któ

Bardziej szczegółowo

Montaż okna połaciowego

Montaż okna połaciowego Montaż okna połaciowego L Okna do pod da szy do star czają na pod da sze pra wie 40% świa tła wię cej niż okna o tej sa mej po wierzch ni za mon to wa ne pio no wo. Wy bór okna za le ży od: po wierzch

Bardziej szczegółowo

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ

Liturgia eucharystyczna. Modlitwa nad darami œ Msza święta Liturgia eucharystyczna K. Pa - nie, nasz Bo - że, niech ta O - fia - ra, któ - rą skła - da - my...... Przez Chry - stu - sa, Pa - na na - sze - go. Modlitwa nad darami... Któ - ry ży - e

Bardziej szczegółowo

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI

Rozdział 4. Blokada nadgarstka PODSTAWY WSKAZANIA DO ZASTOSOWANIA ŚRODKI OSTROŻNOŚCI Rozdział Blokada nadgarstka PODSTAWY Blo ka da nad garst ka po le ga na znie czu le niu trzech ner wów: pro mie nio we go, po środ ko we go oraz łok cio we go. 1. Nerw łok cio wy ma ga łąz kę czu cio wą

Bardziej szczegółowo

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji

Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Jak działa mikroskop? Konspekt lekcji Zajęcia zgodne z niniejszym konspektem przeprowadzono z uczniami klasy I gimnazjum podczas Klubu Młodego Odkrywcy DawBas, działającego przy Zespole Szkół w Górsku.

Bardziej szczegółowo

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych

Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych Konstruowanie Indywidualnych Programów Edukacyjno-Terapeutycznych BE ATA DZIE WIĘC KA Głów nym za da niem wy cho waw czo dy - dak tycz nym re ali zo wa nym przez pla - ców ki przed szkol ne jest stwo rze

Bardziej szczegółowo

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li?

Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Skąd się bie rze si ła drę czy cie li? Drę czy ciel nie jest ani ta ki zły, ani ta ki sil ny, na ja kie go wy glą da. Sam, bez po mo cy dzie ci, drę czy ciel jest ni kim. q Si ła drę czy cie la bie rze

Bardziej szczegółowo

przekrój prostokàtny

przekrój prostokàtny Szcze gól ne miej sce w wen ty la cji me cha nicz nej znaj du je wen ty - la cja o prze kro ju pro sto kąt nym. Co raz czę ściej sto so wa na i co raz czę ściej po szu ki wa na przez wy ko naw ców. Naj

Bardziej szczegółowo

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku

Wpro wa dze nie dzie ci w tym wie ku DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Europejski Dzień Wiosny Eu ro pej ski Dzień Wio sny w Szko le Pod sta wo wej nr 59 im. Ja na Ma tej ki w kla sach na ucza nia zin te gro wa ne go za ini cjo wa li na uczy cie

Bardziej szczegółowo

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem

dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem dr To masz To kar ski er go no mia pra cy z lap to pem War sza wa 2010 Pro jekt okład ki Do ro ta Za jąc Zdję cie na okład ce Wojciech Sternak Opra co wa nie re dak cyj ne Iza bel la Skrzecz Re dak cja

Bardziej szczegółowo

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie

Opis tech nicz ny. Prze zna cze nie Nie jed no krot nie chęć po sia da nia ko min ka w dom ku let ni sko wym wy mu sza zna le zie nie ta kie go roz wią za nia, aby by ło spraw ne i bez piecz - ne, a jak to uczy nić je śli w samym dom ku

Bardziej szczegółowo

w umowach dotyczących

w umowach dotyczących Niezbędne postanowienia w umowach dotyczących utworów audiowizualnych Produkcja utworu audiowizualnego wymaga nie tylko sporych nakładów finansowych i organizacyjnych, ale również współpracy wielu podmiotów

Bardziej szczegółowo

Wilno: magia historii

Wilno: magia historii Wilno: magia historii Są miejsca magiczne na ziemi, ale drugiego takiego jak Wilno nie ma JAROSŁAW DUMANOWSKI Wil no by ło i jest mia stem ma gicz - nym, nie zwy kle waż nym dla wszyst kich za miesz ku

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Chemia Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z PERNEM Chemia Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież uznać od po wie dzi

Bardziej szczegółowo

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny

Wy daw ca - GREMI MEDIA Sp. z o.o. z sie dzi bą w War sza wie przy ul. Pro sta 51, płat nik VAT za re je stro wa ny Ogól ne za sa dy za miesz cza nia ogło szeń wy mia ro wych i re klam w Par kie cie i je go do dat kach oraz wkład ko wa nia I. PO STA NO WIE NIA OGÓL NE 1 Ile kroć w ni niej szych za sa dach ogól nych

Bardziej szczegółowo

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się

Nie pod le głość Li twy w 1990 r. sta ła się ZE ŚWIATA Wspieranie rozwoju dziecka na Litwie Na świe cie za uwa ża się wy raź ną ten den cję do wspie ra nia roz wo ju dziec ka. Uza leż nio ne jest to jed nak od tra dy cji edu ka cyj nych, kul tu ro

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM i Gazetą Wyborczą. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od po wie dzi.

Bardziej szczegółowo

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów

Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Wojciech Świątek Nowe zasady prowadzenia ewidencji odpadów Praktyczne wskazówki dla specjalistów ds. ochrony środowiska Ochrona środowiska VERLAG DASHÖFER www.dashofer.pl Wydawnictwo VERLAG DASHOFER Sp.

Bardziej szczegółowo

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy

Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Modele odpowiedzi do arkusza Próbnej Matury z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom podstawowy Listopad 2010 W klu czu są pre zen to wa ne przy kła do we pra wi dło we od po wie dzi. Na le ży rów nież

Bardziej szczegółowo

Konstrukcja szkieletowa

Konstrukcja szkieletowa Obudowa wanny Obudowę wanny mocuje się na konstrukcji szkieletowej zbudowanej z listewek o grubości 40 x 40 mm, rozstawionej wzdłuż boków wanny i przymocowanej do ściany. NARZĘDZIA poziomnica wyrzynarka

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Miejsce na naklejk z kodem ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM CHEMIA Instrukcja dla zdajàcego POZIOM PODSTAWOWY Czas pracy 120 minut 1. Spraw dê, czy ar kusz eg za mi na cyj ny za wie ra 11 stron (zadania

Bardziej szczegółowo

Układanie wykładzin podłogowych

Układanie wykładzin podłogowych Układanie wykładzin podłogowych Sposoby układania Sposób układania Układanie swobodne Zastosowanie Zalety Wady W małych pomieszczeniach, tam gdzie wystarcza jeden arkusz lub rzadko odwiedzanych Szybkie

Bardziej szczegółowo

Opakowania na materiały niebezpieczne

Opakowania na materiały niebezpieczne Założyciel firmy Georg Utz 1916 1988 Opakowania na materiały 208 GGVS Opakowania na materiały 209 Opakowania na materiały Cer ty fi ko wa ne po jem ni ki Utz jest pro du cen tem sze ro kiej ga my opa ko

Bardziej szczegółowo

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa?

Medyczny laser CO2. C jaki aparat jest optymalny dla lekarza medycyny estetycznej/dermatologa? 1 3aparatura i technika Dr n. farm. S 0 0awomir Wilczy Ґski Katedra i Zak 0 0ad Podstawowych Nauk Biomedycznych, Wydzia 0 0 Farmaceutyczny z OML w Sosnowcu 0 1l 0 2skiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Bardziej szczegółowo

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1

ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011: :34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 1 ul-czaspracy_kampoznaj-wzn-zus2011:02 2011-09-05 11:34 Strona 2 Przydatne pojęcia Czas pra cy to czas, w któ rym po zo sta jesz w dys - pozycji

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM. Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Wiedza o społeczeństwie Poziom rozszerzony Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do

Bardziej szczegółowo

FASADY FOTOWOLTAICZNE

FASADY FOTOWOLTAICZNE JANUSZ MARCHWIŃSKI FASADY FOTOWOLTAICZNE TECHNOLOGIA PV W ARCHITEKTURZE WARSZAWA 2012 SPIS TREŚCI WSTĘP...........................................................7 1. Przedmiot, uzasadnienie i cel pracy....................................7

Bardziej szczegółowo

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą,

Na uczy ciel jest oso bą wspo ma ga ją cą, DZIELIMY SIĘ DOŚWIADCZENIAMI Ratujmy kasztanowce Metoda projektu Istota metody projektów polega na tym, że grupa osób uczących się samodzielnie inicjuje, planuje i wykonuje pewne przedsięwzięcia, a następnie

Bardziej szczegółowo

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim

Jaki podatek. zapłaci twórca? podatki. prawo. Twór ca i ar ty sta wy ko naw ca w pra wie au tor skim Jaki podatek zapłaci twórca? Zbliża się czas rozliczenia z fiskusem. Wielu twórcom rozliczenia podatkowe mogą nastręczać trudności, zwłaszcza, gdy prowadzą kilka rodzajów działalności, albo osiągają przychody

Bardziej szczegółowo

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE

STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Statut Zwi zku Kynologicznego w Polsce 2/ 1 STA TUT ZWI Z KU KY NO LO GICZ NE GOWPOL SCE Roz dzia³ I Po sta no wie nia og l ne 1 Sto wa rzy sze nie no si na zw Zwi zek Ky no lo gicz ny w Pol sceµ zwa ny

Bardziej szczegółowo

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia

Gwarantowana Renta Kapitałowa. Ogólne warunki ubezpieczenia Gwarantowana Renta Kapitałowa Ogólne warunki ubezpieczenia OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA GWARANTOWANEJ RENTY KAPITAŁOWEJ GRK/R/4/2007 1. DE FI NI CJE Ile kroć w ni niej szych ogól nych wa run kach

Bardziej szczegółowo

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach

Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach BAR BA RA WOY NA ROW SKA, MA RIA SO KO OW SKA, MAG DA LE NA WOY NA ROW SKA -SO DAN Doskonalenie w zakresie edukacji zdrowotnej kurs dla nauczycieli wf w gimnazjach W nowej podstawie programowej kszta³cenia

Bardziej szczegółowo

Układanie paneli z PCV

Układanie paneli z PCV Układanie paneli z PCV Wybór paneli 1. Panele z PVC są produktem gotowym do użytku. Można kłaść je we wszystkich rodzajach pomieszczeń. Szczególnie dobrze sprawdzają się w pomieszczeniach wilgotnych (łazienki,

Bardziej szczegółowo

250 pytań rekrutacyjnych

250 pytań rekrutacyjnych 250 pytań rekrutacyjnych które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi 250 pytań rekrutacyjnych, które pomogą Ci zatrudnić właściwych ludzi Autorzy Katarzyna Chudzińska dyrektor zarządzający zasobami ludzkimi

Bardziej szczegółowo

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy

KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy KRYTERIA OCENIANIA ODPOWIEDZI Próbna Matura z OPERONEM Geografia Poziom podstawowy Listopad 2011 W ni niej szym sche ma cie oce nia nia za dań otwar tych są pre zen to wa ne przy kła do we po praw ne od.

Bardziej szczegółowo

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI

ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI Miejsce na identyfikację szkoły ARKUSZ PRÓBNEJ MATURY Z OPERONEM JĘZYK NIEMIECKI POZIOM ROZSZERZONY CZĘŚĆ I LISTOPAD 2010 Instrukcja dla zdającego Czas pracy 120 minut 1. Sprawdź, czy ar kusz eg za mi

Bardziej szczegółowo

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe

JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe JUŻ PRA CU JĄ! materiały prasowe Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach działania

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych

Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ubezpieczenie Ryzyka Śmierci lub Kalectwa wskutek Nieszczęśliwego Wypadku Ogólne Warunki Ubezpieczenia Umowy Dodatkowej do Ubezpieczeń Uniwersalnych Ogólne Warunki Ubezpieczenia Ryzyka Śmierci lub Kalectwa

Bardziej szczegółowo

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym

Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym Ścianka z płyt gip so wo- -kar to no wych na rusz cie aluminiowym szpachelka (15 cm) NARZĘDZIA piła długa linijka drobnoziarnisty papier ścierny nóż z wymiennym ostrzem kuweta na zaprawę kuweta na klej

Bardziej szczegółowo

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA

o przetargach nieograniczonych na sprzedaż zespołów składników majątku Stoczni Gdynia SA w po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w STOCZ NI GDYNIA S.A., pro wa dzo nym na pod sta wie prze pi sów usta wy z dnia 19 grud nia 2008 r. o po stę po wa niu kom pen sa cyj nym w pod mio tach o szcze gól

Bardziej szczegółowo

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym.

Sztuka i komputer. Fotografia opracowana w kom pu te ro wym pro gra mie gra ficz nym. Sztuka i komputer Jak już wie cie, za po mo cą kom pu te ro wych pro gra mów gra ficz nych moż na wy ko ny wać róż ne dzie ła pla stycz ne, czy li two rzyć gra fi kę kom pu te ro wą. Ta ki ob raz moż na

Bardziej szczegółowo

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku

Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Mi chał Gra bia, Grze gorz So ko łow ski, Piotr Ho łu bo wicz In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia GS1 Polska Pierw sze in no wa cyj ne wdro że nie sys te mu EPC/RFID na pol skim ryn ku Śle dząc

Bardziej szczegółowo

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA

Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Część I NOWE SPOJRZENIE NA OKRES DORASTANIA Rozdział 1 Lu dzie uwa ża ją, że... In na książ ka dla na sto lat ków Więk szość lu dzi uwa ża, że nie je ste ście w sta nie zro zu mieć te go, co przed sta

Bardziej szczegółowo

potrzebna jest wiedza o umyśle?

potrzebna jest wiedza o umyśle? Dlaczego przedszkolakom potrzebna jest wiedza o umyśle? MAR TA BIA ŁEC KA -PI KUL, AR KA DIUSZ BIA ŁEK Gdy na zy wa my dziec ko ma łym psy cho lo - giem i mó wi my, że ma na iw ną wie dzę o umy śle, czy

Bardziej szczegółowo

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry

Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry Tomasz LATAWIEC członek SIDiR Re no wa cje bez wy ko po we prze wo dów in fra struk tu ry pod ziem nej miesz czą się w sze ro ko ro zu mia nej dzie - dzi nie in ży nie rii sa ni tar nej i ochro nie śro

Bardziej szczegółowo

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so -

Metoda projekt w. badawczych. Po szu ku j¹c no wych spo so b w za in te re so - Metoda projekt w badawczych Me to da pro jek t w jest spo so bem wspie ra nia ak tyw ne go za an ga o wa nia i ce lo we go ucze nia siê oraz roz wo ju in te lek tu al ne go, a dla nie kt rych na uczy cie

Bardziej szczegółowo

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia:

Otwar cie 1. Zna cze nie Otwar cie 1 ma na stę pu ją ce zna cze nia: 20 Wspólny Język 2010 Wspólny J zyk 2010 Standard Otwar cie Zna cze nie Otwar cie ma na stę pu ją ce zna cze nia: A) 5 kar w si le 12 17, B) układ 4441 z czwór ką ka ro w si le 12 17, C) układ 4 ka ra,

Bardziej szczegółowo

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9

Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM. G d y n i a 2 0 0 9 Marek Ko odziej INFORMATYKA PROGRAM NAUCZANIA DLA GIMNAZJUM G d y n i a 2 0 0 9 Program nauczania do nowej podstawy programowej (Rozporzàdzenie Ministra Edukacji Narodowej z dn. 23.2.2008 r.) skonsultowany

Bardziej szczegółowo

Terminy określone w ogólnych warunkach umowy podstawowej stosuje się odpowiednio w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia.

Terminy określone w ogólnych warunkach umowy podstawowej stosuje się odpowiednio w niniejszych ogólnych warunkach ubezpieczenia. Ogólne warunki dodatkowego ubezpieczenia na wypadek śmierci lub trwałego i całkowitego inwalidztwa w wyniku nieszczęśliwego wypadku Niniejsze ogólne warunki ubezpieczenia na wypadek śmierci lub trwałego

Bardziej szczegółowo

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej

3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej 3. Propozycje ćwiczeń z zakresu edukacji zdrowotno-ruchowej Te mat: Pod sta wo we ćwiczenia gimnastyczne Zbiór ka, przy wi ta nie, po da nie te ma tu i celów zajęć. Za po znanie dzieci z za sa da mi bez

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treœci.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET STANDARD. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET STANDARD. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET STANDARD Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treści.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki

Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych. Ubezpieczenie Składki Ogólne warunki umowy dodatkowej do ubezpieczeń uniwersalnych Ubezpieczenie Składki OGÓL NE WA RUN KI UBEZ PIE CZE NIA SKŁAD KI US/J/3/2007 Ni niej sze ogól ne wa run ki ubez pie cze nia sto su je się wy

Bardziej szczegółowo

Środ ka mi ochro ny indywidualnej wska za ny mi w oce nie ry zy ka za wo do we go przy ob słu dze LPG są także: oku

Środ ka mi ochro ny indywidualnej wska za ny mi w oce nie ry zy ka za wo do we go przy ob słu dze LPG są także: oku BHP NA STACJACH LPG Pra cow nik, przy stę pu jąc do pra cy na sta no wi sku ope ra to ra LPG po wi nien za po znać się z oce ną ry zy - ka za wo do we go dla je go sta no wi ska oraz sto so wać odzież

Bardziej szczegółowo

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki

Elżbieta Judasz. Prawo pra cy. pierwsze kroki Elżbieta Judasz Prawo pra cy pierwsze kroki War sza wa 2012 Aktualizacja Katarzyna Piecyk Pro jekt okład ki www.jsphoto.eu Opra co wa nie re dak cyj ne Izabella Skrzecz Opra co wa nie ty po gra ficz ne

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Og lne Warunki Ubezpieczenia Sp³aty Kredytu dla Kredytobiorc w Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treœci.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA

Kontrola inbredu. hodowla NEGATYWNE SKUTKI INBREDU DEPRESJA INBREDOWA hodowla Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Kontrola inbredu Terminem inbred, chów wsobny albo kojarzenie krewniacze określa się kojarzenia spokrewnionych

Bardziej szczegółowo

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji

Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Mi ro sław No wak, Ja cek Za jąc In sty tut Lo gi sty ki i Ma ga zy no wa nia Aspek ty or ga ni za cyj no -tech no lo gicz ne wy bra nych sys te mów kom ple ta cji Wy daj ność sys te mów dys try bu cji

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET OPTIMUM. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET OPTIMUM. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET OPTIMUM Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treści.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET KOMFORT. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET KOMFORT. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET KOMFORT Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treści.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010

Rada Unii Europejskiej. Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 Rada Unii Europejskiej Ministerstwo Spraw Zagranicznych 2010 1 Autorzy: Aleksander Parzych, Aureliusz Wlaź Projekt graficzny serii: Techna Studio www.techna.pl Zdjęcia na okładce i w tekście: The Audiovisual

Bardziej szczegółowo

NA SASKIEJ KĘPIE. Niewielki, lecz funkcjonalny salon został konsekwentnie urządzony w stonowanej kolorystyce z ożywczymi akcentami limonki

NA SASKIEJ KĘPIE. Niewielki, lecz funkcjonalny salon został konsekwentnie urządzony w stonowanej kolorystyce z ożywczymi akcentami limonki APARTAMENT NA SASKIEJ KĘPIE t e k s t i s t y l i z a c j a : J o a n n a W o y d a / M i ó d M a l i n a S t u d i o, z d j ę c i a : Ł u k a s z K o z y r a / M i ó d M a l i n a S t u d i o, p r o j

Bardziej szczegółowo

Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz obiektach sektora beauty

Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz obiektach sektora beauty higiena pracy mgr inż. Dominika Gacka, mgr Dorota Wodzisławska-Czapla Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Katowicach Postępowanie z bielizną i odpadami w gabinetach medycyny estetycznej oraz

Bardziej szczegółowo

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej 3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Ćwi cze nia na to rze prze szkód wrot ki, ro we ry, kół ka hu la - ho op, słup ki, ła wecz ki, rów no waż nia Zbiór ka na

Bardziej szczegółowo

Art Lift nowa technologia liftingu

Art Lift nowa technologia liftingu medycyna estetyczna Marcin Wujtowicz Sales manager MYDERM Laboratories S.A. Art Lift nowa technologia liftingu Me dy cy na este tycz na to no wa ga łąź na uk me dycz nych po wsta ła zpo łą cze nia der

Bardziej szczegółowo

Budowa i zasada działania. Budowa. instrukcja obsługi grupy pompowej. powrót GW 1/2. zasilanie GW 1/2

Budowa i zasada działania. Budowa. instrukcja obsługi grupy pompowej. powrót GW 1/2. zasilanie GW 1/2 instrukcja obsługi grupy pompowej Rys. 1. Budowa grupy pompowej powrót 2 3 GW 1/2 6 7 1 zasilanie 4 GW 1/2 1. zawór termostatyczny ZT 2. zawór regulacyjny ZR 3. zawór odcinający G1" belki zasilającej 4.

Bardziej szczegółowo

Opis techniczny Przeznaczenie Instrukcja montażu

Opis techniczny Przeznaczenie Instrukcja montażu Sys tem ko mi no wy HY BRY DA IZO to re wo lu cyj ne roz wią za nie w tech ni ce ko mi no wej i ab so lut nie no wy pro dukt fir my Spi ro flex. Wie lo let nie do świad cze nie po zwo li ło nam na stwo

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET KOMFORT. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET KOMFORT. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET KOMFORT Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treści.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp ZANIM SIĘ ZAPRZYJAŹNISZ DZIESIĘĆ CECH PRAWDZIWEJ PRZYJAŹNI... 18

Spis treści. Wstęp ZANIM SIĘ ZAPRZYJAŹNISZ DZIESIĘĆ CECH PRAWDZIWEJ PRZYJAŹNI... 18 Spis treści Wstęp.................................................................... 7 Po co nam przyjaźnie?.................................................... 7 Kim jestem? Moje wewnętrzne JA....................................

Bardziej szczegółowo

Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P. Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych

Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P. Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych Ogólne warunki grupowego pracowniczego ubezpieczenia na życie GRU/P Ogólne warunki dodatkowych ubezpieczeń grupowych Szanowni Państwo, Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom naszych Klientów, zamieściliśmy

Bardziej szczegółowo

ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU

ZA CHRYSTUSEM HYMN V SYNODU EIN ZYMŃKI Z CHRYUEM HYMN V YNODU DIECEZJI RNOWKIEJ Z CHRYUEM HYMN V YNODU DIECEZJI RNOWKIEJ Wielbimy Ciebie, rójco Przenajśiętsza: Ojcze i ynu i Duchu Miłości! Otorzyć chcemy serc i sumień nętrza na

Bardziej szczegółowo

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w

OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w OGسLNE ZASADY zamieszczania nekrolog w I. DEKLARACJA WYDAWCY II. OKREعLENIA Ago ra SA, wy daw ca Ga ze ty Wy bor czej wiad czy kom plek so wà usùu gو Ne kro lo gi, po le ga jà cà na za miesz cza niu ne

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET OPTIMUM. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET OPTIMUM. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Rat Kredytu dla Kredytobiorców MultiBanku PAKIET OPTIMUM Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treści.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

FIDIC a polskie regulacje prawne czy stosowanie warunków kontraktowych FIDIC przeszkadza w sprawnej realizacji kontraktów?

FIDIC a polskie regulacje prawne czy stosowanie warunków kontraktowych FIDIC przeszkadza w sprawnej realizacji kontraktów? Tomasz LATAWIEC Członek Zarządu SIDiR FI DIC a pol skie re gu la cje praw ne. Od dłu ższe go cza su w śro do wi sku in fra struk tu ral nym trwa dys ku sja na te mat te go, czy wa run ki kon trak to we

Bardziej szczegółowo

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Kredytu dla Kredytobiorców Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z.

Ubezpieczenia osobowe. Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Kredytu dla Kredytobiorców Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY. Allianz ubezpieczenia od A do Z. Ubezpieczenia osobowe Ogólne Warunki Ubezpieczenia Spłaty Kredytu dla Kredytobiorców Banku PAKIET MULTIBEZPIECZNY Allianz ubezpieczenia od A do Z. Spis treści.........................................................................................................

Bardziej szczegółowo

Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da

Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da postęp hodowlany Ka mil Siat ka Ma zo wiec kie Cen trum Ho dow li i Roz ro du Zwie rząt Sp. z o.o. w Ło wi czu Okre ślić cel ho dow la ny dla wła sne go sta da Ho dow la to skom pli ko wa ny, dłu go trwa

Bardziej szczegółowo

www.nie bo na zie mi.pl

www.nie bo na zie mi.pl Nie bo Na Zie mi www.nie bo na zie mi.pl Kon rad Mi lew ski Wszel kie pra wa za strze żo ne. Nie au to ry zo wa ne roz po wszech nia nie ca ło ści lub frag men tu ni niej szej pu bli ka cji w ja kiej kol

Bardziej szczegółowo

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji

Pra co wi te la ta. Zo bacz cie Pań stwo i oceń cie sa mi. Pro jek ty zre ali zo wa ne lub w trak cie re ali za cji czwartek, 14 sierpnia 2014 Z życia Gminy 3 Pra co wi te la ta W cią gu mi ja ją cej ka den cji (2010 2014) wój ta Zbi gnie wa Grzy ba i rad nych Gmi ny dzię ki wspar ciu środ ków ze wnętrz nych uda ło

Bardziej szczegółowo

lek. med. Wioletta Sikora otolaryngolog, lekarz medycyny anty-aging

lek. med. Wioletta Sikora otolaryngolog, lekarz medycyny anty-aging aparatura i technika lek. med. Wioletta Sikora otolaryngolog, lekarz medycyny anty-aging Właściciel i manager wielospecjalistycznych klinik Eskulap w Pabianicach Urządzenia wykorzystujące w swej technologii

Bardziej szczegółowo

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele

1 3Przyj 0 1cie FOT. MAT. PRASOWE CUKIERNIA KACZMARCZYK. 58 magazyn wesele 1 3Przyj 0 1cie W E S E L N E 58 magazyn wesele 1 3 Tortowy zawr t g 0 0owy C o fantazjach w 0 2wiecie s 0 0odko 0 2ci C u kier ni czy 0 2wiat roz wi ja si 0 1 w b 0 0y ska wicz - nym tem pie, ofe ru j

Bardziej szczegółowo

Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym?

Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym? Jak doskonalić percepcję wzrokową na starcie szkolnym? Dziecko sześcioletnie rozpoczyna naukę czytania i pisania. W tym okresie po raz pierwszy podejmuje również wiele innych zadań, w wykonywaniu których

Bardziej szczegółowo

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej

3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej 3. Pro po zy cje ćwi czeń z za kre su edu ka cji zdro wot no ru cho wej Te mat: Za ba wy z pił ką pił ki do siat ków ki, pił ki noż ne, słup ki, szar fy I. Część wstęp na. Zbiór ka, przy wi ta nie, po

Bardziej szczegółowo

Postępowanie z pacjentem triage i pielęgniarką triage ową

Postępowanie z pacjentem triage i pielęgniarką triage ową ROZDZIAŁ 5 Postępowanie z pacjentem triage i pielęgniarką triage ową Wstęp Pomiędzy absolutnym priorytetem klinicznym ustalonym w sposób opisywany w ni niej szym opra co wa niu a prio ry te tem względ

Bardziej szczegółowo

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK.

1. PRZEWODNIK. 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów PRZEWODNIK. PRZEWODNIK Rozdzia³ 1, str. 1 SKUTECZNE ZARZ DZANIE SPÓ DZIELNI MIESZKANIOW Spis treœci 1. PRZEWODNIK 1.1. Spis treœci 1.2. Zespó³ autorski 1.3. Skorowidz rzeczowy 1.4. Wykaz skrótów 1.5. Objaœnienia piktogramów

Bardziej szczegółowo

Prze pro wa dza nie do świad czeń na lek -

Prze pro wa dza nie do świad czeń na lek - Che mia w ma łej ska li w prak ty ce szkol nej Efek tyw ne na ucza nie che mii w szko le na pod sta wie szkol ne go eks pe ry men tu che micz ne go jest rze czą ko niecz ną i głę bo ko uza sad nio ną dy

Bardziej szczegółowo

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon -

Świat współczesny. 1 wy mie nia głów ne kie run ki pol skiej. z sąsia da mi i pań stwa mi Unii Eu ro - wymienia zadania am ba sa d i kon - 1 Plan wy ni ko wy Pol ska we współ - cze snym świe cie NA TO od zim nej woj ny do współ - ist nie nia In te gra cja eu ro - pej ska Pol ska w sys te - mie po li tycz nym i go spo dar czym Świat współczesny

Bardziej szczegółowo