PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI CZESKIEGO, POLSKIEGO I WĘGIERSKIEGO SYSTEMU UBEZPIECZEŃ KREDYTÓW EKSPORTOWYCH

Transkrypt

1 dr Henryk Czubek Kraków, styczeń/lipiec 2003 Katedra Handlu Zagranicznego Wydział Ekonomii Akademia Ekonomiczna w Krakowie PORÓWNANIE SKUTECZNOŚCI CZESKIEGO, POLSKIEGO I WĘGIERSKIEGO SYSTEMU UBEZPIECZEŃ KREDYTÓW EKSPORTOWYCH Nowe instytucje na nowe czasy Jednym z podstawowych instrumentów wspierania eksportu są instytucje ubezpieczeń kredytów eksportowych. Wystarczy wspomnieć, że w niektórych krajach funkcjonują one nieprzerwanie już prawie od 100 lat. W tym czasie stały się one wzorcem do naśladowania dla państw podejmujących próby usprawnienia funkcjonowania sfery handlu zagranicznego 1. Tak więc np. założony w 1917 r. niemiecki HERMES lub funkcjonujący od 1946 r. francuski COFACE określiły zarys pożądanej ścieżki rozwoju dla podobnych instytucji w trzech krajach Europy Środkowo-Wschodniej tzn. w Czechach, Polsce i na Węgrzech. W każdym z tych krajów powołano do życia na fali przemian społeczno-gospodarczych na przełomie lat 80-tych i 90-tych nowe wyspecjalizowane instytucje odpowiedzialne za prowadzenie działalności w zakresie ubezpieczania kredytów eksportowych. Ich znamienną cechą jest to, że oprócz prowadzenia działalności ubezpieczeniowej na własny rachunek posiadają one upoważnienie i właściwie monopol do wystawiania na rachunek swojego Skarbu Państwa polis ubezpieczeniowych dla kredytów eksportowych chroniących przed ryzykiem niehandlowym. Główna charakterystyka ubezpieczycieli W Republice Czeskiej działa od 1992 r. spółka akcyjna o nazwie EGAP i jej kapitał własny na koniec 2001 r. wynosił 7,5 mld koron (ok. 197,7 mln USD). Większościowym akcjonariuszem posiadającym 40% głosów jest Ministerstwo Finansów, a pozostali trzej akcjonariusze są również centralnymi organami administracji państwowej (Ministerswo Przemysłu i Handlu 36%, Ministerstwo Rolnictwa 12% i Ministerstwo Spraw Zagranicznych 12%) 2. W Polsce powołano w 1991 r. do życia Korporację Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A. i jej kapitał własny na koniec 2001 r. wyniósł 113,1 mln zł (ok. 27,5 mln USD). Także w KUKE S.A. większościowym akcjonariuszem jest Ministerstwo Finansów będące w posiadaniu 87,85% kapitału akcyjnego. Drugim znaczącym akcjonariuszem jest NBP (9,23%), a pozostali reprezentują prywatne instytucje finansowe związane z obsługą transakcji handlu zagranicznego 3. 1 Por. T.H. Bednarczyk, Instrumenty wspierania eksportu. Kredyty i ubezpieczenia, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, Por. z dnia Por. KUKE S.A. Raport Roczny 2001

2 Na Węgrzech wydzielono w 1994 r. z działającej od 1991 r. firmy Gwarancji Eksportowych S.A., która zajmowała się głównie udzielaniem poręczeń od ryzyka politycznego na rachunek skarbu państwa, dwie firmy: Węgierską Ubezpieczalnia Kredytów Eksportowych S.A. (Magyar Exporthitel Biztosító Rt. - MEHIB) oraz Export-Import Bank S.A. (EXIMBANK). MEHIB, odpowiedzialny za sferę ubezpieczania kredytów eksportowych, rozpoczął pełną działalność z początkiem 1995 r. Na koniec 2001 r. kapitał własny tej instytucji wynosił 6,1 mld HUF (ok. 21,4 mln USD). Organem założycielskim w stosunku do MEHIB, sprawującym nadzór i wykonującym prawa z akcji, jest Ministerstwo Finansów. Równocześnie do rady nadzorczej (obecnie 4 osoby) i zarządu (obecnie 11 osób) MEHIB są wyznaczane osoby reprezentujące zarówno Urząd Premiera, jak i Ministerstwo Gospodarki, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Regionalnego oraz Węgierski Bank Narodowy 4 5. Uwagi metodologiczne Dane dotyczące węgierskiego MEHIB pochodzą z raportów rocznych, a informacje na temat wysokości eksportu (zarówno w USD, jak w HUF) w poszczególnych latach uzyskać można ze stron internetowych węgierskiego ministerstwa gospodarki ( Co ciekawe MEHIB w swoich raportach za lata 2000 i 2001 nie podaje bezpośrednio wielkości wskaźnika pokrycia węgierskiego eksportu ubezpieczeniami swojej instytucji. Wartość eksportu podawana w raporcie określona jest w USD, a wielkości dotyczące efektów działalności firmy podawane są w tys lub mln HUF. Czytelnik raportu musi więc sam dokonać odpowiednich obliczeń. Pewnie przyczyną jest relatywnie słaby rezultat kształtujący się na poziomie 1 % wartości eksportu, a nawet poniżej i w związku z tym autorzy raportów rocznych uznali, że nie ma się czym chwalić. Najbardziej całościową informację można uzyskać na stronach internetowych czeskiego EGAP ( Są tam pełne wersje rocznych raportów finansowych za lata (również w formacie PDF, czyli gotowe do druku). EGAP już bezpośrednio podaje ile procent czeskiego eksportu pokryte jest jego ubezpieczeniem. Dodatkowo dane dotyczące wartości eksportu zarówno w koronach jak i w USD można sprawdzić w trzech źródłach: na stronach Centralnego Urzędu Statystycznego ( Ministerstwa Przemysłu i Handlu ( oraz Czeskiego Banku Centralnego ( i są one wzajemnie ze sobą zgodne. Najmniej oficjalnych danych publikowane jest na temat wyników KUKE. Podstawowym źródłem informacji są tu raporty roczne, które jednak nie zachowują formatu umożliwiającego dokonywanie wiarygodnych porównań międzyokresowych. Brakuje w raportach całościowej informacji na temat struktury pobranych składek, wypłaconych odszkodowań i odzyskanych należności. Porównanie trzech ubezpieczycieli Dobrym wskaźnikiem ukazującym zdolność tych instytucji do pokrycia potencjalnego zapotrzebowanie na udzielanie gwarancji kredytów eksportowych jest relacja kapitału własnego do poziomu eksportu. Każda transakcja eksportowa stanowi część potencjalnego 4 Por. MEHIB Rt., 2001 Annual Report 5 Por. H.Czubek, System gwarancji kredytów eksportowych na Węgrzech, Handel Zagraniczny. Metody, problemy, tendencje, Materiały VII Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pod redakcją K. Budzowskiego i S. Wydymusa, cz. II, AE Kraków, Katedra Handlu Zagranicznego,

3 popytu jednostek gospodarczych na usługi, jakimi jest ubezpieczanie transakcji eksportowych. Aby móc zaspokoić ten popyt konieczne jest posiadanie kapitału własnego, jako bazy prowadzonej działalności. Oczywiście im wyższy kapitał tym większa jest możliwość spełniania oczekiwań eksporterów. Porównanie kapitału własnego posiadanego przez EGAP, KUKE i MEHIB z wielkością eksportu odpowiednio czeskiego, polskiego i węgierskiego umożliwia wyznaczenie realnych możliwości tych trzech instytucji w procesie kształtowania obrotów handlu zagranicznego odnośnych krajów. Porównanie takie na koniec 2001 r. przedstawione jest na rysunku nr 1. Można łatwo stwierdzić, że potencjał czeskiego ubezpieczyciela jest znacznie wyższy niż dwóch pozostałych instytucji i przewaga EGAP w tym zakresie jest prawie 10-krotna. Należy o tym pamiętać rozpatrując w dalszej części artykułu osiągnięte przez te trzy instytucje wyniki w zakresie ubezpieczania kredytów eksportowych. Rysunek nr 1 STOSUNEK KAPITAŁU WŁASNEGO EGAP, KUKE I MEHIB DO EKSPORTU W CZECHACH, POLSCE I NA WĘGRZECH W 2001 R. 0,60% 0,592% 0,50% 0,40% 0,30% 0,20% 0,10% 0,076% 0,070% 0,00% EGAP - Czechy KUKE - Polska MEHIB - Węgry Źródło: Raporty roczne EGAP, KUKE i MEHIB z lat Miarą pokazującą rzeczywisty udział danej instytucji ubezpieczeniowej w ułatwianiu warunków eksportu swojego kraju jest stosunek eksportu objętego gwarancjami do całości eksportu. Jest to podstawowy wskaźnik pokazujący skuteczność działania danej instytucji. Sytuację w tej dziedzinie w Czechach, Polsce i na Węgrzech na przestrzeni lat przedstawia rysunek nr

4 Rysunek nr 2 STOSUNEK EKSPORTU OBJĘTEGO GWARANCJAMI EGAP, KUKE i MEHIB DO CAŁEGO EKSPORTU W CZECHACH, POLSCE I NA WĘGRZECH 6,3% 6,8% 7,00% 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% 0,00% 5,3% 4,2% 1,9% 2,6% 2,7% 1,0% 1,0% 1,2% 0,7% 2,0% EGAP - Czechy... KUKE - Polska... MEHIB - Węgry Źródło: Raporty roczne EGAP, KUKE i MEHIB z lat Należy tu podkreślić wyraźną tendencję wzrostową odnotowaną w tym zakresie w przypadku działalności EGAP, podczas gdy KUKE po okresie dobrych lat odnotowało mało satysfakcjonujący wynik w 2001 r. Nawet jednak wcześniejsze wyniki KUKE w latach odznaczały się mniejszą dynamiką niż to miało miejsce w odniesieniu do EGAP. Rezultaty węgierskiej instytucji MEHIB oscylują wokół poziomu 1%, a w ostatnim z rozpatrywanych lat nawet obniżyły się o prawie 50% w stosunku do 2000 r. Niezadowalające efekty w tej dziedzinie, jakie można zaobserwować zarówno w przypadku KUKE, jak i MEHIB, na tle pozytywnego trendu odnotowywanego w rozwoju działalności EGAP, są przypuszczalnie głównie spowodowane niewystarczającą bazą kapitałową, oraz małym uświadomieniem węgierskiego i polskiego grona przedsiębiorców w grupie małych i średnich podmiotów gospodarczych 6. Wszystkie trzy instytucje: EGAP, KUKE i MEHIB mają wśród swoich statutowych celów prowadzenie ubezpieczeń kredytów eksportowych na rachunek skarbu państwa. W każdym z trzech rozpatrywanych krajów na podstawie ustawy budżetowej corocznie określany jest poziom środków finansowych, jakie skarb państwa jest w stanie przeznaczyć na gwarancje z tytułu ubezpieczenia kredytów eksportowych od ryzyka politycznego. Zawsze istnieje sfera takich kontraktów eksportowych, gdzie ryzyko jest na tyle duże, że żadna komercyjna firma ubezpieczeniowa nie jest w stanie go reasekurować i wtedy niezbędna jest interwencja w postaci zaangażowania środków budżetowych. Równocześnie też prowizje pobierane od 6 Por. H.Czubek, Porównanie skuteczności polskiego i węgierskiego systemu ubezpieczeń kredytów eksportowych w Problemy Handlu Międzynarodowego. Materiały VIII Konferencji Naukowej pod redakcją Klemensa Budzowskiego i Stanisława Wydymusa, AE Kraków, Katedra Handlu Zagranicznego,

5 udzielania gwarancji z tytułu ryzyka politycznego są wyższe niż prowizje od gwarancji z tytułu ryzyka handlowego, więc stanowią też większe obciążenie dla eksporterów. Ten fakt oraz skomplikowane warunki, jakie trzeba spełnić, aby zakwalifikować się do objęcia takimi gwarancjami, stanowią dosyć duże utrudnienie w dostępie do tego rodzaju usługi oferowanej przez EGAP, MEHIB i KUKE. Jest to więc być może jedna z głównych przyczyn, że w przypadku wszystkich trzech instytucji corocznie limity ustalane na gwarancje z tytułu ryzyka politycznego nie są wykorzystywane, a czasami nawet ich utylizacja nie przekracza 50%. Jak kształtował się podział ubezpieczeń EGAP, KUKE i MEHIB na ryzyko handlowe i polityczne w latach przedstawione jest na rysunku nr 3. Rysunek nr 3 100% 80% 60% 40% 20% 41,0% 59,0% PODZIAŁ EKSPORTU OBJĘTEGO GWARANCJAMI EGAP, KUKE i MEHIB NA RYZYKO HANDLOWE I POLITYCZNE 45,8% 54,2% 52,2% 47,8% 59,3% 40,7% 84,0% 16,0% 72,7% 27,3% 68,9% 31,1% 76,4% 23,6% 54,0% 46,0% 81,1% 18,9% 77,7% 22,3% 69,4% 30,6% 0% EGAP - Czechy KUKE - Polska MEHIB - Węgry gwarancje z tyt. ryzyka handlowego gwarancje z tyt. ryzyka politycznego Źródło: Raporty roczne EGAP, KUKE i MEHIB z lat Również w przypadku podziału na ubezpieczenia z tytułu ryzyka handlowego i ryzyka politycznego łatwo można stwierdzić, że EGAP jest tą instytucją, która od początku starała się być najbardziej zaangażowana w stymulowanie czeskiego eksportu do krajów uznawanych za niepewne politycznie. Widoczny jest jednak też trend skierowany na obniżenie udziału ubezpieczeń od ryzyka politycznego, gdyż od 1998 r. do 2001 r. udział ten zmalał o 1/3. W przypadku KUKE i MEHIB trudno jest wyodrębnić wyraźne tendencje w tym zakresie. Widać, że najpierw obie instytucje odznaczały się dwoma przeciwstawnymi tendencjami. W strukturze ubezpieczeń oferowanych przez KUKE dominowały na początku ubezpieczenia z tytułu ryzyka handlowego i dopiero w 1999 r. udział gwarancji z tytułu ryzyka politycznego przekroczył 25%, ale w 2001 r. z powrotem obniżył się poniżej tego poziomu. W MEHIB natomiast główny punkt ciężkości położony był na początku na gwarancje z tytułu ryzyka politycznego i dopiero po niekorzystnym rozwoju wydarzeń na rynkach eksportowych objętych tymi gwarancjami zaangażowanie MEHIB zmniejszyło się z prawie 60% w 1997 r. do niecałych 20% w 1999 r., ale w 2001 r. osiągnęło znowu poziom 30%

6 Wygląda, że po wstępnym okresie wahań wskaźniki te będą w przypadku wszystkich trzech ubezpieczycieli oscylowały na poziomie od 20% do 30%. Jest to związane ze zgromadzonym do tej pory doświadczeniem, mówiącym, że faktycznie eksport na kredyt wspierany ubezpieczeniem od ryzyka politycznego może wykazać znaczącą dynamikę wzrostu, ale też w przypadku materializacji ryzyka wielkość ponoszonych strat jest olbrzymia i może znacząco zaważyć na wynikach firmy, tak jak to miało miejsce w przypadku EGAP-u i MEHIB-u w 1999 r. i KUKE w 2001 r. Dyskusja o realizacji priorytetów Nowe agencje ubezpieczania kredytów eksportowych, jakie powstały w trzech analizowanych krajach, stały się przedmiotem ożywionej dyskusji na temat roli, jaką mają do spełnienia w gospodarkach okresu transformacji i priorytetów, którymi powinny się kierować w trakcie swojego działania. Trzeba sobie równocześnie zdawać sprawę, że te wszystkie trzy instytucje są praktycznie rówieśnikami krajowych systemów ubezpieczeniowo-bankowych i wraz ze wzrostem rynków pieniężnych w tych krajach stawały się coraz bardziej dopasowanym elementem struktury tych rynków. Główna oś dyskusji odnosi się do kwestii, czy odpowiednie instytucje są we właściwy sposób ukierunkowane w ramach wykonywania swoich podstawowych funkcji i czy zasadnicze cele, jakie zostały przed nimi postawione są realizowane poprzez prowadzenie normalnej działalności operacyjnej. Jednym z podstawowych argumentów, które podnoszone są w trakcie dyskusji, jest struktura przychodów z działalności operacyjnej. Pojawia się bowiem pytanie, jaki jest udział w przychodach wpływów otrzymywanych z tytułu udzielonych gwarancji i ubezpieczeń, a jaki jest udział przychodów z lokat wolnych środków finansowych. Standardowym zarzutem pojawiającym się w trakcie dyskusji jest zakwestionowanie poprawności tej struktury. Powszechnie wygłasza się opinię, że jeżeli dana instytucja więcej zarabia na działalności lokacyjnej niż na działalności ubezpieczeniowej, to fakt ten oznacza niepoprawne rozłożenie akcentów działalności i niewłaściwe wykorzystanie powierzonych środków publicznych. Należy jednak pamiętać, że właśnie takie określenie priorytetów działalności, było, jest i być może nadal będzie spowodowane określonym rodzajem struktury właścicielskiej akcjonariatu poszczególnych ubezpieczycieli. We wszystkich trzech przypadkach podmiotem dominującym jest centralny urząd administracji państwowej w postaci odpowiedniego ministerstwa finansów. Naczelna rola tego organu administracji rządowej zapewnia odpowiednią finansową dyscyplinę danych jednostek. Determinuje to też po części nastawienie na maksymalizację zysku, jaka może się dokonywać właśnie poprzez lokowanie środków w instrumenty rynku pieniężnego. Natomiast z dużą dozą ostrożności nakazuje podchodzić do angażowania się w ryzyko ubezpieczania niepewnych transakcji handlu zagranicznego. Warto więc przeanalizować strukturę przychodów poszczególnych instytucji i wyciągnąć wnioski, czy zarzut, odnośnie niewłaściwego rozłożenia akcentów w działalności operacyjnej na rzecz zwiększania przychodów z lokat finansowych kosztem zmniejszania przychodów z udzielanych gwarancji oraz ubezpieczeń, odnosi się tylko do sytuacji KUKE S.A. w Polsce, czy też ma to miejsce w dwóch pozostałych krajach. Jeśliby sytuacja była podobna w pozostałych krajach, niewątpliwie istotnym jest określenie potencjalnych przyczyn danego stanu rzeczy. Liczby mogąca służyć za podstawę takiej analizy zawarte są w tabeli nr 1. Pogrupowano w niej strukturę przychodów odpowiednich firm wg trzech zasadniczych - 6 -

7 podziałów. Do grupy pierwszej zaliczono wszystkie przychody brutto z tytułu prowadzonej działalności ubezpieczeniowej, czyli są to wszystkie przypisy składek z tytułu udzielonych gwarancji i wystawionych polis ubezpieczeniowych i nie są one pomniejszone o odpisy z tytułu reasekuracji ryzyka u innych ubezpieczycieli. Do drugiej grupy zaliczono przychody z tytułu lokat bankowych i na rynku pieniężnym oraz kapitałowym. Dotyczy to głównie inwestycji odpowiednich instytucji w bony i obligacje skarbowe. Do trzeciej grupy zaliczono łącznie wszystkie przychody, które nie mogą zostać zakwalifikowane do dwóch pierwszych. Obliczenia zawarte w tabeli nr 1 zostały przeprowadzone w oparciu o oficjalne dane finansowe trzech instytucji ubezpieczeń kredytów eksportowych zaprezentowane w postaci ogólnie dostępnych rachunków wyników. Ponieważ najbardziej istotny jest podział ogólnej sumy przychodów na poszczególne kategorie, to dane zawarte w tabeli nr 1 przedstawione są w postaci udziałów procentowych, gdyż umożliwia to porównanie sytuacji w zakresie źródeł generowania przychodów, jaka miała miejsce pomiędzy poszczególnymi instytucjami. Tabela nr 1 Struktura przychodów w firmach ubezpieczeń kredytów eksportowych w Czechach, Polsce i na Węgrzech w latach udział w łącznej sumie przychodów EGAP składki brutto z tyt. działal. ubezp. 30,4% 50,4% 64,8% 68,9% przychody z lokat i inwest. finans. 31,4% 40,3% 26,8% 28,1% pozostałe przychody operacyjne 38,2% 9,2% 8,4% 3,0% KUKE składki brutto z tyt. działal. ubezp. 41,2% 49,8% 58,8% 66,5% przychody z lokat i inwest. finans. 56,1% 43,1% 38,7% 29,6% pozostałe przychody operacyjne 2,7% 7,1% 2,5% 3,9% MEHIB składki brutto z tyt. działal. ubezp. 31,4% 13,3% 43,1% 41,2% przychody z lokat i inwest. finans. 63,0% 22,0% 19,4% 22,9% pozostałe przychody operacyjne 5,6% 64,7% 37,5% 35,9% Źródło: Rachunki wyników odpowiednich firm Wniosek nasuwający się z porównania danych liczbowych zawartych w tabeli nr 1 jest taki, że wszystkie trzy instytucje: EGAP, KUKE i MEHIB dokonują powolnej ale skutecznej transformacji struktury swoich przychodów. Odchodzą one od udziału wpływów z tytułu działalności w zakresie lokat i inwestycji finansowych na poziomie nawet przekraczającym 50% w łącznej sumie przychodów na rzecz bardziej zrównoważonego podziału pomiędzy trzy wyodrębnione kategorie. Liderem tych przekształceń stało się polskie KUKE, które z poziomu 41,2% udziału składki z tytułu działalności ubezpieczeniowej w całości przychodów w 1998 r. zwiększyło znaczenie tego segmentu działalności do wysokości 66,5% w 2001 r. Nastąpił więc wzrost o ponad 25 punktów procentowych. Błędnym byłoby więc wyciąganie wniosków na temat rozłożenia akcentów w działalności firm takich jak KUKE, EGAP, czy MEHIB na podstawie rezultatów jednego roku i należy to analizować w dłuższej perspektywie czasowej, wraz z odniesieniem tego procesu do sytuacji w innych krajach. Nie mniej jednak należy pamiętać, że odnotowana w przypadku wszystkich ubezpieczycieli stopniowa zmiana struktury przychodów ma związek z odnotowanym na przestrzeni analizowanego okresu obniżeniem średniego poziomu stóp procentowych. Spowodowało to, - 7 -

8 że lokowanie wolnych środków pieniężnych w instrumenty finansowe stało się mniej atrakcyjne, niż to było jeszcze w środku dekady lat 90-tych XX w. Podsumowanie Jako bezsprzeczny lider wśród analizowanej trójki instytucji ubezpieczeń kredytów eksportowych w Czechach, Polsce i na Węgrzech jawi się czeski EGAP. Jego mocna i stosunkowo duża baza kapitałowa pozwoliła mu już na objęcie ubezpieczeniami prawie 7% czeskiego eksportu. Jest to wynik o 7 razy lepszy niż to ma miejsce na Węgrzech i prawie 3,5 razy lepszy niż w Polsce. Z posiadanych danych oraz informacji wynika, że czeski system ubezpieczeń kredytów eksportowych rozwija się poprawnie i stanowi istotny instrument wspomagania eksportu. Nie brakło w nim też jednak momentów krytycznych np. straty w 1999 r. Na podstawie dostępnych informacji można powiedzieć, że do końca 2000 r. KUKE radziła sobie najlepiej z całej rozpatrywanej trójki pod względem rentowności kapitału własnego (wskaźnik ROE). Zmieniło się to oczywiście po zarejestrowaniu straty w 2001 r., która była związana z koniecznością utworzenia rezerw na zagrożone należności. W pokryciu eksportu ubezpieczeniami KUKE plasuje się dokładnie w środku stawki, ale na pewno nie jest to wynik na miarę potrzeb polskiej gospodarki w tym zakresie. W odniesieniu do wyników węgierskiego MEHIB-u należy podkreślić, że jak do tej pory nie udało się tej instytucji osiągnąć jakiegokolwiek wymiernego wpływu na wielkość i strukturę węgierskiego eksportu. Jest to spowodowane głównie realizowaniem ponad połowy węgierskiego eksportu przez duże korporacje międzynarodowe, które posiadając własne kanały dystrybucji nie muszą zwracać się o gwarancje takiej instytucji jak MEHIB. Również baza kapitałowa jest zupełnie niewystarczająca do rozwinięcia szerszej działalności. MEHIB posiada tylko jeden oddział (centralę) w Budapeszcie i mimo, że Węgry nie są dużym krajem nie jest w stanie zaprezentować swojej oferty wszystkim potencjalnym klientom. W przypadku dalszej kontynuacji tej stagnacji w rezultatach MEHIB-u można oczekiwać znaczących zmian kapitałowo-organizacyjnych, które doprowadziłyby do zdynamizowania działalności tej instytucji. Wszystkie trzy instytucje charakteryzują się podobnym procesem przekształcania struktury swoich przychodów i powoli dokonują przeorientowania ich na wpływy pochodzące z działalności ubezpieczeniowej, a zmniejszają udział innych pozycji. Jest to jednak po części uwarunkowane zarówno sytuacją na rynku pieniężnym i wahaniami stopy procentowej, jak również określoną strukturą właścicielską tych instytucji, gdzie odpowiednie ministerstwa finansów odgrywają kluczową rolę. Okresowe porównanie wyników systemów ubezpieczeń kredytów eksportowych w krajach o podobnym stopniu rozwoju gospodarczego oraz będących na progu członkostwa w Unii Europejskiej, jak to ma miejsce w przypadku Czech, Polski i Węgier może przyczynić się do określenia mocnych i słabych stron takiej działalności. W dalszej perspektywie będzie pomocne w opracowaniu nowych, skuteczniejszych modeli działania

9 Wyniki czeskiego, polskiego i węgierskiego w wartościach bezwzględnych CZECHY Eksport mln USD , , , ,0 mln koron , , , ,0 Wyniki EGAP mln koron Wartość ubezpieczonych kredytów , , , ,0 w tym na rach. Skar. Państw , , , ,0 Prowizje otrzymane 456,0 793, , ,0 Wypłacone odszkodowania 86,0 533,0 633,0 478,0 Odzyskane wierzytelności 8,0 11,0 99,0 233,0 Kapitał własny 6 871, , , ,0 zysk/strata netto 97,0-364,0 273,0 377,0 WĘGRY Eksport mln USD , , , ,8 mld HUF 4 934, , , ,2 Wyniki MEHIB mln HUF Wartość ubezpieczonych kredytów , , , ,3 w tym na rach. Skar. Państw , , , ,9 Prowizje otrzymane 771,0 621, ,0 948,3 Wypłacone odszkodowania 188, , , ,1 Odzyskane wierzytelności 427,0 428,0 330, ,6 Kapitał własny 5 422, , , ,5 zysk/strata netto 1 056,0-355,0 126,3 190,1 POLSKA Eksport mln USD , , , ,2 mln zł , , , ,5 Wyniki KUKE mln zł Wartość ubezpieczonych kredytów 1 862, , , ,0 w tym na rach. Skar. Państw. 297,6 788, ,3 685,8 Prowizje otrzymane???? Wypłacone odszkodowania???? Odzyskane wierzytelności???? Kapitał własny 111,0 120,0 127,1 113,1 zysk/strata netto 9,1 10,7 9,2-10,2 Źródło: Raporty roczne EGAP, KUKE i MEHIB z lat

10 Wskaźniki wyników czeskiego, polskiego i węgierskiego CZECHY dynamika eksportu mln USD 1,5% 10,5% 15,2% mln koron 8,9% 23,4% 13,2% Wyniki EGAP wartość ubezpieczonych kredytów/eksport 4,2% 5,3% 6,3% 6,8% udział ubezpieczeń na rach. Skarb.Państ. 59,0% 54,2% 47,8% 40,7% ROE 1,4% -5,2% 3,8% 5,0% WĘGRY dynamika eksportu mln USD 8,7% 12,3% 8,6% mld HUF 20,3% 33,8% 10,1% Wyniki MEHIB wartość ubezpieczonych kredytów/eksport 1,0% 1,0% 1,2% 0,7% udział ubezpieczeń na rach. Skarb.Państ. 46,0% 18,9% 22,3% 30,6% ROE 19,5% -7,0% 2,1% 3,1% POLSKA dynamika eksportu mln USD -2,9% 15,5% 14,0% mln zł 10,3% 26,8% 7,4% Wyniki KUKE wartość ubezpieczonych kredytów/eksport 1,9% 2,6% 2,7% 2,0% udział ubezpieczeń na rach. Skarb.Państ. 16,0% 27,9% 31,1% 23,6% ROE 8,2% 8,9% 7,2% -9,0% Źródło: Raporty roczne EGAP, KUKE i MEHIB z lat