Zwiększenie efektywności energetycznej, a redukcja kosztów. 8 kwietnia 2013, Hotel Rzeszów, al. Piłsudskiego 44

Transkrypt

1

2

3 Szanowni Państwo, Redukcja kosztów dzięki zwiększeniu efektywności energetycznej jest kluczowym elementem funkcjonowania wielu przedsiębiorstw i jednostek publicznych. Dlatego tez w imieniu firmy Strefa 51 Sp. z o.o. oraz Instytut Dobrych Ekorozwiązań Alternatywa Sp. z o.o. zapraszamy Państwa do udziału w Konferencji pn. Zwiększenie efektywności energetycznej, a redukcja kosztów 8 kwietnia 2013, Hotel Rzeszów, al. Piłsudskiego 44 Celem Konferencji jest przybliżenie tematyki związanej z efektywnością energetyczną wśród kadry zarządzającej oraz osób zajmujących się energetyką w zakładach przemysłowych oraz budynkach użyteczności publicznej. Poszczególne panele poprowadzone będą przez najlepszych ekspertów-praktywków branży z różnych części Polski. Podczas konferencji poruszone zostaną następujące tematy: Czy można zarobić na fotowoltaice? Pozyskiwanie środków na energooszczędne inwestycje Mikrogeneracja, kogeneracja, trójgeneracja Energooszczędne oświetlenie Zmiana sprzedawcy energii Nowoczesne sytemy zarządzania energią Biogazownie Szczegółowe informacje, karta zgłoszeniowa na konferencję znajduje się na stronie tel szkolenia@strefa51.com marzec Strefa 3

4 Wydawca: Adres: Rzeszów ul. Bernardyńska 2 REDAKCJA: Redaktor naczelny: Bartosz Szczepański Zespół redakcyjny: Rafał Adamski, Michał Aniołczyk, Karolina Chrząstek, Adam Cyło, Piotr Dubiel, Tomasz Kuźniar, Dominik Łazarz, Tomasz Pado, Jakub Sieradzki, Robert Sochacki, Joanna Ślońska, Karol Wojciechowski, Jakub Czarnota redakcja@strefa51.com Współpraca: Krzysztof Grzebyk, Marta Januszewska, Grzegorz Lepianka, Krzysztof Mazur, Jaromir Rajzer, Anna Ryznar-Musz, Stanisław Siwak, Paweł Bukała reklama Katarzyna Kołodziej tel reklama@strefa51.com Mariusz Gawlik mobile: marketing@strefa51.com Aneta Kozdroń mobile: biuro@strefa51.com Katarzyna Janas mobile: magazyn@strefa51.com Skład DTP Tomasz Dobek TDESIGN CENTER mobile: biuro@tdesigncenter.pl center center DRUK F.P.H.U. Drukarnia Millenium Dębica, ul. Transportowców 18 mobile: tel fax zamowienia@drukm.pl Drukarnia Millenium Kredytowy hamulec zwolniony Szkoda, że tak późno!, krzyknęli chóralnie bankowcy. Komisja Nadzoru Finansowego odkręciła bankom śrubę kredytową przyjmując łagodniejszą wersję tzw. rekomendacji T. Nie obyło się bez kontrowersji. Rekomendacja została przyjęta stosunkiem głosów 4:3, a wśród tych, którzy głosowali za odrzuceniem projektu, byli przewodniczący KNF oraz dwaj wiceprzewodniczący. Za głosowali natomiast nominat NBP, przedstawiciel Ministerstwa Finansów, przedstawiciel ministra pracy i polityki społecznej oraz nominat Prezydenta RP. Oznacza to, że rekomendacja przeszła tylko dzięki głosom zewnętrznych członków KNF. Decyzja ta ma kilka przyczyn, ale jedno zasadnicze zagrożenie o czym później. Pierwszą przyczyną jest ekspansja działalności instytucji parabankowych. Kredytobiorcy po decyzji odmownej o przyznaniu kredytu ze strony swojego banku i kilku kolejnych zmuszeni byli skorzystać z usług parabanków lub różnego rodzaju chwilówek, a gigantyczne oprocentowania skutkowały wpadnięciem w spiralę zadłużenia. Można odczytać tą decyzję jako próbę zachęcenia kredytobiorców do powrotu w objęcia banków, a co za tym idzie ograniczenia działalności nieregulowanej przez KNF. Drugą przyczyną, która uzasadnia również taki, a nie inny podział głosów to przypuszczalnie chęć rozbujania akcji kredytowej i próba zahamowania spadku wzrostu gospodarczego. Kolejne wskaźniki coraz bardziej niepokoją, a jak wynika z naszego materiału Made in Polska popyt wewnętrzny odpowiada za 60% PKB. Widać wyraźnie, że polskiemu konsumentowi kończy się amunicja i potrzeba nowego bodźca do utrzymania popytu na dotychczasowym poziomie. Problem jaki się nie tyle pojawia, co nasila to zwiększone ryzyko pułapki kredytowej. Może nie tak szybkiej jak przy parabankach, ale nie mniej uciążliwej. Zliberalizowanie uproszczonej procedury oceny zdolności kredytowej to według niektórych ekonomistów dawanie małpie brzytwy. W efekcie rekomendacji T otrzymujemy jako kredytobiorcy możliwości, ale i zagrożenia, których każdy powinien być świadomy. Niestety tu KNF nie może zrobić nic, bo problemem jest edukacja. Rzucone kiedyś hasło ekonomia zamiast religii w szkole może jest kontrowersyjne, ale nie pozbawione sensu. Nie ucząc oszczędzania i inwestowania od szkoły podstawowej, nie da się ograniczyć popytu na pożyczanie pieniędzy. Oczywiście są sytuacje kiedy nie ma innego wyjścia, ale jestem przekonany że ok. 1/3 zadłużenia polaków nie jest wymuszone sytuacjami losowymi, ale kupnem chociażby telewizora bo EURO2012. EURO się skończyło, zaś my zostaliśmy z kartą kredytową, która kusi jeszcze bardziej i raczej się jej nie pozbędziemy tak szybko. Cieszy działalność różnych organizacji pozarządowych jak np. Fundacji FOR, bo jak dowiódł kryzys świadome ekonomicznie społeczeństwo jest zdrowsze. Warto zatem czasem dwa razy się zastanowić zanim zadłużymy się, zwłaszcza teraz, gdy banki wręcz eksplodują ofertami kredytów na dowód. W ten sposób przeszliśmy płynnie od Komisji Nadzoru Finansowego do EURO2012, zaś ja zapraszam do lektury 11. numeru Strefy Jesteśmy na

5

6 Kronika gospodarcza Sanok przygotowuje tereny inwestycyjne SANOK Miasto chce wykonać dokumentację techniczną uzbrojenia blisko 40 ha gruntów w dzielnicy Dąbrówka. Złożyło już wniosek o dofinansowanie z programu Innowacyjna Gospodarka. Opracowanie dokumentacji technicznej uzbrojenia terenu (drogi, przyłącza gazu, prądu, kanalizacji, wodociągu) to pierwszy krok do realizacji przedsięwzięcia. Na wykonanie prac miasto zamierza starać się o pozyskanie środków unijnych, ale z następnego budżetu. Ziemia rolna najtańsza na Podkarpaciu PODKARPACKIE KRAJ Za hektar ziemi rolnej trzeba płacić średnio 26,3 tys. zł wynika z danych GUS za IV kwartał zeszłego roku. To wzrost w ujęciu rocznym aż o 27,3%. Najtańsze grunty znaleźć można w województwach: lubuskim i podkarpackim - średnia nie przekracza 16 tys. zł za ha. Najwięcej za ziemię rolną trzeba zapłacić w województwach: kujawsko-pomorskim i wielkopolskim. Jest to odpowiednio niespełna 34 i 36 tys. zł za ha. Wyniki te są więc przeszło dwukrotnie wyższe niż w przypadku najtańszych lokalizacji. Z Rzeszowa do Warszawy polecimy Bombardierem RZESZÓW Od 31 marca Eurolot zaczyna rejsy na linii Warszawa-Rzeszów-Warszawa. Linie dysponują kilkoma rodzajami samolotów. Są to francusko-włoskie ATR i , brazylijskie Embraery 175 i najnowsze kanadyjskie Bombardier Q 400. Loty do Rzeszowa będą obsługiwane przez Bombardiery Q 400 Next Gen zabiera na pokład 78 pasażerów. Przewoźnik pierwszą maszynę tego typu kupił w 2012 roku. W tej chwili jest ich osiem, a kolejnych sześć przyleci z Toronto między kwietniem a czerwcem 2013 roku. Huta Stalowa Wola liderem konsorcjum bojowych wozów piechoty STALOWA WOLA, WARSZAWA Huta Stalowa Wola SA oraz kilka firm z innych części Polski wspólnie opracują bojowy wóz piechoty, wystartują w przetargu ogłaszanym przez Ministerstwo Obrony Narodowej oraz zajmą się jego produkcją. Konsorcjum przygotuje ofertę najpierw na wykonanie prac badawczo- -rozwojowych, a potem na wdrożenie BWP do 6 Strefa. marzec 2013 produkcji seryjnej. - Powołaliśmy konsorcjum, które sprawiedliwie i na zdrowych zasadach łączy polskie przedsiębiorstwa zbrojeniowe wokół realizacji projektów kluczowych dla uzbrojenia polskiej armii mówi Antoni Rusinek, członek zarządu Huty Stalowa Wola S.A. Siedziba konsorcjum będzie w Stalowej Woli, a jego liderem jest HSW. Restrukturyzacja w PZU będą zwolnienia W spółkach PZU SA i PZU Życie SA wprowadzony będzie plan restrukturyzacji. Nie obejdzie się bez zwolnień grupowych. Mają one objąć pracowników pionów Likwidacji Szkód i Świadczeń, Finansowego, Administracji i Logistyki, Sprzedaży Masowej, IT, jak również pracowników centrali. Plan redukcji zatrudnienia związany jest przede wszystkim z automatyzacją, uproszczeniem i optymalizacją procesów oraz centralizacją. Zwolnionych z pracy ma być 630 pracowników obydwu spółek. Ponadto 2515 pracownikom firma zamierza zmienić warunki pracy i płacy w drodze porozumienia lub wypowiedzenia zmieniającego. II edycja Podkarpackie Regionalia - pod patronatem Strefy 23 marca (sobota) w Rzeszowie na terenie Podkarpackiego Centrum Hurtowego AGRO- HURT S.A. od godziny 9 rano, odbędą się targi produktów regionalnych i tradycyjnych. W imprezie wezmą udział firmy zajmujące się dystrybucją wysokiej jakości produktów takich jak wędliny, jaja, nabiał, kwiaty, sadzonki, nasiona art. dekoracyjne i ogrodnicze. W programie imprezy zaplanowano, pokaz florystyczny (dekoracja koszyków Wielkanocnych, kompozycje na stół Świąteczny), przygotowania do sezonu wiosennego w ogrodnictwie z akcją wiosna zamknięta w doniczce oraz prezentację materiału szkółkarskiego: krzewów i drzewek. Ponadto artykuły nasiennicze, narzędzia ogrodnicze, wyposażenie ogrodów i balkonów, nawozy i środki ochrony roślin oraz degustacja produktów regionalnych, lokalnych i ekologicznych w tym liczne konkursy, nagrody i niespodzianki. Kongres Profesjonalistów IT RZESZÓW Innowacyjne technologie komunikacyjne i informatyczne tak brzmi temat przewodni Kongresu Profesjonalistów IT, który odbędzie się 13 marca w Rzeszowie. Organizuje go Klaster Firm Informatycznych Polski Wschodniej. W programie Kongresu znalazły się wystąpienia plenarne oraz debata poświęcona przyszłości w informatyce i perspektywom rozwoju na najbliższe lata. Mowa będzie m.in. o Business Intelligence czy trendach i kierunkach rozwoju technologii mobilnych. Dotacje dla firm z Regionalnego Programu Operacyjnego PODKARPACKIE Pod koniec lutego ogłoszony zostanie pierwszy nabór w 2013 roku do RPO (działanie 1.1B Bezpośrednie dotacje inwestycyjne). O pieniądze mogą się starać mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa. Dofinansowanie może sięgnąć do 55% wydatków kwalifikowanych. Kwoty wsparcia od 10 aż do 500 tys. zł. Dofinansowanie otrzymają inwestycje przede wszystkim oparte na szeroko rozumianych innowacjach i wiedzy, inwestycje polegające na rozszerzeniu zakresu działania przedsiębiorstwa, a także dotyczące zmian w procesie produkcyjnym lub sposobie świadczenia usług, a także unowocześnienia wyposażenia niezbędnego do prowadzenia działalności gospodarczej. Kupić będzie można nowe lub używane środki trwałe (ale nie np. grunty, budynki i lokale, środki transportu czy sprzęt medyczny), a także licencje. Kosztem kwalifikowanym będzie też podatek VAT Dotacja 40 tys. zl na firmę z RARR PRZEWORSK Aktywność popłaca skorzystaj z nowych rozwiązań. Projekt Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego. Projekt jest skierowany do bezrobotnych z województwa podkarpackiego w wieku lat, które utraciły pracę z przyczyn dotyczących zakładu pracy w okresie nie dłuższym niż 6 m-cy przed przystąpieniem do projektu. Premiowani będą bezrobotni o niskich kwalifikacjach zawodowych, osoby które dotychczas zatrudnione były w jednym zakładzie pracy minimum 10 lat, a także kobiety. Rekrutacja rozpocznie się w marcu 2013 r. Przyjętych zostanie 70 osób. Dla 50 przewidziano dotację na założenie działalności gospodarczej do 40 tys. zł oraz wiążące się z tym szkolenia z umiejętności interpersonalnych, zakładania firmy, a także szkolenia specjalistyczne. Biuro projektu zlokalizowane jest w Biurze Terenowym Rzeszowskiej Agencji Rozwoju Regionalnego S.A. w Przeworsku Dotacje na innowacyjne projekty Nawet 40 mln zł dotacji może otrzymać firma na sfinansowanie innowacyjnych projektów w konkursie 4.4 w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Wnioski należy składać do Polskiej Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości. Małe i średnie przedsiębiorstwa, które są na etapie planowania lub przygotowywania projektu innowacyjnego

7 mogą wysłać swoje zgłoszenia od 15 maja do 5 czerwca tego roku. Ważne, by wdrażana czy nabywana (w ramach inwestycji) technologia może być stosowana na świecie dłużej niż trzy lata, chyba że jej stopień globalnego rozprzestrzenienia w danej branży nie przekracza 15 proc. W wyniku projektu musi powstać nowy lub zasadniczo ulepszony produkt czy usługa. Rządowy program kredytów dla małych i średnich firm Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) będzie udzielał gwarancji na kredyty oferowane przez banki komercyjne małym i średnim przedsiębiorstwom. Wysokość kredytu to maksymalnie 6 mln złotych. Poziom funduszy Banku Gospodarstwa Krajowego umożliwia udzielenie gwarancji do kwoty 30 mld zł. Szacunki banku wskazują, że w 2013 r. z programu skorzysta 50 tysięcy firm. Z pomocy będą mogli skorzystać przedsiębiorcy należący do sektora mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw. Maksymalna kwota takiej gwarancji to jest 3,5 mln złotych, ale nie więcej niż 60 proc. kwoty kredytu. Umożliwia to wzięcie kredytu w wysokości 6 mln złotych Podkarpackie firmy w klastrze Hefajstos PODKARPACKIE W Poznaniu po raz kolejny spotkali się przedsiębiorcy, którzy zgłosili swój akces do Polskiego Klastra Innowacyjnych Technologii Kuźniczych Hefajstos. Do klastra należy kilka firm z północy województwa podkarpackiego. Są to Tasta Armatura, HSW Kuźnia Sp. z o.o., ATI ZKM Forging Sp. z o.o. (Zakładu Kuźnia Matrycowa), PPUH Intermech, TSA M. Górski,S. Rutkowski Sp.J. ze Stalowej Woli oraz HSW FEZ Fastec Sp. z o.o. z Zaklikowa. Jest także Inkubator Technologiczny w Stalowej Woli. Budimex i Eurovia budują autostradową obwodnicę Rzeszowa RZESZÓWAutostradową obwodnicę Rzeszowa miała budować firma Radko. Jednak po opóźnieniach Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad zerwała kontrakt. Inwestycje podzielono na dwa zadania i ogłoszono nowe przetargi. Umowy z wykonawcami zostały już podpisane. Budimex S.A. za kwotę ponad 183 mln zł dokończy budowę autostrady A4 od węzła Rzeszów Zachód do węzła Rzeszów Centralny. Firma ma 14 miesięcy na dokończenie odcinka. Drugą część obwodnicy odcinek drogi ekspresowej S-19 na odcinku węzeł Rzeszów Zachód - węzeł Świlcza budować będzie Eurovia. Francuska firma ma 10 miesięcy. Wartość kontraktu to 142,9 mln zł. Obydwa projekty są współfinansowane z unijnego Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Kongres Profesjonalistów Public Relations RZESZÓW Tomasz Machała z portalu Na- Temat oraz Mariusz Sokołowski z Komendy Głównej Policji będą prelegentami Kongresu Profesjonalistów PR. Kongres odbędzie się tym razem w Rzeszowie, w dniach 18 i 19 kwietnia. Miejscem spotkania będzie Hotel Rzeszów. Eksperci będą dyskutować nie tylko o tym, co dotychczas wydarzyło się w branży, ale przede wszystkim o nowościach i wyzwaniach stojących przed praktykami. - Tematyka trzeciego Kongresu Profesjonalistów to nowe trendy i innowacje w komunikacji wyjaśnia dr Dariusz Tworzydło z Uniwersytetu Wrocławskiego, organizator kongresów PR. - Ponadto po raz pierwszy, w ramach warsztatów uczestnicy będą mieli możliwość zmierzenia się z praktycznymi aspektami wykorzystania narzędzi public relations. Powstaje fundusz pożyczkowy Samorządowa Polska PODKARPACKIE Unia Gospodarcza Samorządowych Funduszy Pożyczkowych Samorządowa Polska chce, by w każdej gminie powstał Lokalny Fundusz Pożyczkowy Samorządowa Polska spółka z o.o. Współwłaścicielami spółki miałyby być samorząd terytorialny( 40% udziałów) i Centrum Operacyjne Samorządowa Polska (60% udziałów). Fundusze będą korzystać ze środków Unii Europejskiej, a zysk przeznaczać na cele statutowe. Do roku 2018 w województwie podkarpackim ma powstać co najmniej 24 takie fundusze, a każdy z nich będzie mógł uzyskać do 2020 r. dotacje ze środków unijnych na poziomie mln zł. Maksymalna pożyczka wyniesie 25 tys. euro i skorzysta z niej co piąty przedsiębiorca z sektora MSP. Będą zmiany w handlu ziemią Już za trzy lata (1 maja 2016 r.) obcokrajowcy będą mogli bez ograniczeń kupować polskie grunty. Resort rolnictwa w ciągu najbliższych miesięcy przedstawi do konsultacji społecznych projekt ustawy ułatwiającej dostęp do ziemi polskim gospodarzom, zwłaszcza młodym rolnikom. Prawdopodobnie Agencja Nieruchomości Rolnych będzie mogła odwołać przetarg na wniosek izby rolniczej, jeśli ta przedstawi uzasadnione wątpliwości dotyczące osób mających w nim uczestniczyć. W przetargach, przy wyłanianiu potencjalnych nabywców wśród rolników indywidualnych, poza ceną i warunkami płatności mają być brane pod uwagę również inne kryteria, w tym m.in. powierzchnia gospodarstwa potencjalnego nabywcy oraz odległość jego gospodarstwa od sprzedawanej nieruchomości. 20 lat Euroregionu Karpackiego RZESZÓW 14 lutego w Rzeszowie odbyła się konferencja z okazji 20 rocznicy powstania Euroregionu Karpackiego. Wśród uczestników byli inicjatorzy z polskiej strony, m.in. Adam Pęzioł, ówczesny wojewoda przemyski, Jan Bartmiński z Przemyśla, a także inicjatorzy ze strony słowackiej Martin Pado, Rudolf Bauer i Józef Polaćko. Byli też Piotr Heliński i Zofia Kordela-Borczyk, którzy w początkowym okresie kierowali biurem Euroregionu. Polską strukturą Euroregionu jest Stowarzyszenie Euroregion Karpacki Polska, do którego należy 58 samorządów. Prowadzi ono szereg działań - ostatnio wdraża Alpejsko Karpacki Most Współpracy, finansowany przez Szwajcarię. Przez długi czas Euroregion Karpacki nie miał struktur na Słowacji, Rumunii, czy na Ukrainie. Powstały one dopiero w ostatnich miesiącach. Wzorują się na rozwiązaniach polskich. Adam Cyło LICZBA 61% - Wzrost zyskowności produkcji rolnej w Polsce Gdyby za bazę przyjąć rok 2004, to okazałoby się, że w całej Unii średnia zyskowność produkcji rolnej spadła o 11,9%. W Polsce jednak wzrosła aż o 61%. Podobnie jest w kilku nowych krajach Unii Europejskiej - na Litwie wzrost o 64,5%, a w Czechach o 72%. Za to w Niemczech zaledwie o 12,4%. W tym samym okresie na Słowacji zyskowność spadła aż o 60,3%. Źródło: Eurostat

8 telekomunikacja Rozbudowa sieci kablowej jest konieczna Rozmowa z Piotrem Muszyńskim, Wiceprezesem Zarządu ds. Operacyjnych Orange Polska. BARTOSZ SZCZEPAŃSKI: Dlaczego rozwój kablowej sieci szerokopasmowej jest tak ważny? Może wystarczy rozbudować sieć Internetu mobilnego lub Internet satelitarny? Piotr Muszyński: Sieć szerokopasmowa staje się dziś jednym z najważniejszych elementów infrastruktury i w szybko rozwijającym się świecie odgrywa podobną rolę, jak niegdyś kolej czy sieć energetyczna. Wysokie parametry przesyłu danych w tej sieci warunkują rozwój gospodarczy, niosąc korzyści dla biznesu, opieki zdrowotnej i edukacji. Trudno dziś wyobrazić sobie skuteczne funkcjonowanie społeczeństwa bez szybkich łączy internetowych. Dzięki nim wzrasta też bezpieczeństwo obywateli, poprawia się dostęp do wiedzy, informacji. Władze lokalne mają ułatwione zarządzanie swoimi obszarami. Trzeba pamiętać, że technologie informacyjne i komunikacyjne odpowiadają za 25% wzrostu PKB i aż 40% wzrostu produktywności Unii Europejskiej. Kraje i regiony z dobrze rozwiniętą siecią są konkurencyjne zarówno na rynku globalnym, jak i na regionalnym. Budowa szybkiego i bardzo szybkiego Internetu to jednak ogromne nakłady finansowe. W Polsce niezbędne wydatki są szacowane na ok. 25 mld zł. Nie ma przy tym zasadniczej sprzeczności pomiędzy rozwojem sieci stacjonarnej i mobilnej. One powinny się raczej uzupełniać. Nasza strategia rozwoju do roku 2015 przewiduje kompleksowy rozwój obydwu tych sieci (np. VHBB + LTE) zmierzający do pokrycia wszystkich obszarów i zwiększenia pojemności. Chcemy po prostu możliwie jak najlepiej zaspokoić potrzeby naszych klientów dzięki konwergencji usług fix i mobile. Nieco inaczej rzecz ma się z połączeniami satelitarnymi, które m.in. z uwagi na opóźnienia transmisji raczej nie będą w stanie sprostać wymaganiom takich usług, jak np. gry on-line. Poza tym technologie transmisji satelitarnej są nadal relatywnie dość drogie, co ma oczywiście wpływ na ceny usług oferowanych klientom. Reasumując można powiedzieć, że choć rozbudowa sieci Internetu mobilnego czy satelitarnego jest oczywiście bardzo ważna, to jednak może stanowić jedynie uzupełnienie koniecznej rozbudowy sieci kablowej. BS: Orange Polska buduje sieci szerokopasmowe w dwóch województwach. Na jakim etapie są te projekty? PM: Orange jest sprawdzonym i rzetelnym partnerem samorządów lokalnych. Mamy doświadczenie zdobyte m.in. przy realizacji inwestycji wynikających z Porozumienia z UKE. Mamy też rzeczywiście podpisane z marszałkami województw lubuskiego i pomorskiego umowy na dofinansowanie projektów budowy szerokopasmowej sieci szkieletowo-dystrybucyjnej zakończonej węzłami w miejscowościach pozbawionych dostępu do nowoczesnych usług internetowych. W woj. lubuskim już budujemy, powstało 310 km sieci, a ponad połowa zakresu inwestycji ma gotową dokumentację projektową. W woj. pomorskim rozpoczęliśmy projekt nieco później i obecnie kompletowana jest dokumentacja projektowo-budowlana, gotowa dla niemal 800 km, a z robotami startujemy niebawem. Poza tym drobna, acz istotna errata od 12 lutego 2013 można mówić o naszej aktywności w zakresie budowy sieci szerokopasmowej także w województwie warmińsko mazurskim, bo spółka Otwarte Regionalne Sieci Szerokopasmowe, stworzona w ramach Platformy Inwestycyjnej wspólnej inicjatywy podjętej przez Orange Polska, Alcatel-Lucent i Hawe, wygrała przetarg na budowę sieci w tym regionie. BS: Orange przygotował dla samorządów nową ofertę długoterminowej dzierżawy sieci szerokopasmowej. Czym różni się ona od innych ofert? PM: Tę ofertę adresujemy przede wszystkim do jednostek samorządu terytorialnego, które realizują projekty budowy sieci szerokopasmowych z wykorzystaniem środków unijnych. Może ona okazać się dla nich atrakcyjna, bo dzięki wykorzystaniu już istniejącej infrastruktury pozwoli na zmniejszenie kosztów budowy sieci szerokopasmowych i skrócenie czasu ich realizacji. Możemy też przygotować rozwiązanie pod projekt, czyli do istniejącej infrastruktury dobudować brakujące elementy sieci od podstaw. Oczywiście to my pozostajemy właścicielem dzierżawionej infrastruktury, ale zapewniamy nadzór nad nią, przeglądy oraz interwencje w przypadku ewentualnych awarii. Opłaty za dzierżawę będą określane na podstawie wyceny projektowej, w zależności od warunków przetargu ogłaszanego przez daną jednostkę samorządu terytorialnego, z uwzględnieniem np. okresu, na jaki umowa zostanie podpisana oraz rodzaju prac inwestycyjnych niezbędnych do wykonania w ramach projektu. Generalnie będzie to jednak zawsze dzierżawa wyłączna zawierana na czas zbliżony do przewidywanego okresu użyteczności infrastruktury, co powinno pozwolić na osiągnięcie celów danego projektu. Nasza nowa oferta to także odpowiedź na zalecenia UE dotyczące niedublowania istniejącej infrastruktury telekomunikacyjnej. BS: Jak ma się oferta Orange do ofert ramowych ustalonych przez UKE? PM: Oferty regulowane zatwierdzone przez Prezes UKE i propozycja ofertowa Orange w żaden sposób ze sobą nie kolidują, lecz wzajemnie się uzupełniają. Oferta regulowana zakłada dzierżawę gotowych już elementów infrastruktury i to tylko wtedy, gdy Orange posiada wolne zasoby. Tymczasem nasza nowa oferta idzie znacznie dalej. Chcemy umożliwić samorządom dostęp do tzw. ciemnych włókien, które są produktem najczęściej poszukiwanym w projektach publicznych. Poza tym oferty ramowe zapewniają dostęp do elementów, które by utworzyły zintegrowaną i pełnowartościową sieć telekomunikacyjną wymagają centralnego powiązania i nadzoru, a to właśnie daje nowa oferta Orange. Dostarcza ona produkty i rozwiązania, które nie są opisane ofertami regulowanymi i do których świadczenia żaden operator działający na rynku nie został zobowiązany. Tak się składa, że to właśnie one są najczęściej przedmiotem zapytań jednostek samorządowych w ramach projektów finansowanych ze środków publicznych. 8 Strefa. marzec 2013

9 BS: Czy do 2020 roku uda się zrealizować założenia Europejskiej Agendy Cyfrowej (min. 30 Mb/s dla wszystkich obywateli UE i min 100 Mb/s dla 50% gospodarstw domowych)? PM: Bez polityki regulacyjnej, tworzącej zachęty inwestycyjne, realizacja celów Agendy Cyfrowej może okazać się nierealna. To ogromne wyzwanie finansowe, któremu nie sprostają nawet połączone siły wszystkich obecnych na naszym rynku operatorów. Z jednej strony konieczne są takie działania regulacyjne, które aktywnie wesprą skoordynowane inwestycje np. telekomunikacji z energetyką, przedsiębiorstwami komunalnymi i drogowymi itp. To może istotnie wpłynąć na obniżenie kosztów budowy i modernizacji sieci telekomunikacyjnej w kierunku NGA, a tym samym realizacji założeń Agendy Cyfrowej. Z drugiej strony pamiętajmy, że w najnowszym, ustalonym właśnie budżecie Unii Europejskiej na lata z pierwotnej kwoty 9,2 mld euro w ramach instrumentu Łącząc Europę (Connecting Europe Facility - CEF) na działania związane z Cyfrową Europą pozostała kwota 1 mld euro (na rozwój e-usług). To pociąga za sobą konieczność finansowania projektów rozwoju sieci szerokopasmowych w ramach funduszy strukturalnych UE i budżetów własnych poszczególnych państw. Można też spodziewać się nowych dłużnych instrumentów finansowych przygotowanych przez KE wraz z Europejskim Bankiem Inwestycyjnym. Przydałyby się też preferencyjne warunki długoterminowego finansowania dla inwestycji szerokopasmowych - ulgi podatkowe, gwarancje państwa dla kredytów etc. Jeśli te warunki zostaną spełnione i nastąpi pełna mobilizacja wszystkich zainteresowanych stron, to cele Agendy cały czas możemy jeszcze zrealizować. BS: Jaką rolę w tym procesie widzi dla siebie Orange Polska? PM: Chcemy w tym procesie aktywnie uczestniczyć i staramy się angażować w budowę sieci z wykorzystaniem środków UE wszędzie, telekomunikacja gdzie tylko jest taka możliwość i gdzie ma to biznesowy sens. Obecnie budujemy sieci szkieletowe w woj. lubuskim i pomorskim, gdzie wygraliśmy konkursy. Pamiętajmy jednak, że światłowodowa sieć szkieletowa, choć jest niezbędna i niezwykle istotna, nie daje jeszcze bezpośredniego dostępu do Internetu w gospodarstwach domowych. Sieci dostępowe mieli budować lokalni przedsiębiorcy, mniejsze firmy, ale one najczęściej po prostu nie mają środków na takie inwestycje. Z kolei duzi operatorzy nie mogą zgodnie z prawem ubiegać się o unijne dotacje na budowę sieci dostępowej. Moim zdaniem tylko modyfikacja podejścia regulacyjnego i współpraca między operatorami może pomóc w zwiększeniu popytu i spowodować rozwój sieci światłowodowych. Wsparcie dla inwestycji w FTTH może nastąpić w zgodzie z zaleceniami Komisji Europejskiej. Chodzi np. o możliwość zastosowania segmentacji geograficznej rynku i wyłączenia obszarów konkurencyjnych spod regulacji w zakresie wszystkich technologii, tj. miedzianej i światłowodowej. Taki model zastosowano np. w Wielkiej Brytanii, Portugalii czy Austrii. Szerokopasmowa rewolucja od lewej w pierwszym rzędzie siedzą Elżbieta Polak Marszałek województwa lubuskiego Jerzy Karney Prezes Hawe Andrzej Dulka Prezes Alcatel-Lucent Polska Krzysztof Witoń pełnomocnik Zarządu Orange Polska Sukces w budowie społeczeństwa informacyjnego to nie tylko dostarczenie niezbędnej infrastruktury, ale przede wszystkim jej szerokie wykorzystanie przez biznes, administrację i mieszkańców podkreślali uczestnicy konferencji Czy inwestycje szerokopasmowe umożliwią skok cywilizacyjny?, która odbyła się w 14 lutego 2013 w siedzibie Orange w Warszawie. W ostatnich latach polski rynek usług szerokopasmowych oraz infrastruktury telekomunikacyjnej dynamicznie się rozwijał. Mimo to, Polska w dalszym ciągu pozostaje w tyle państw Unii Europejskiej, pod względem dostępności usług i ich prędkości. Mają temu zaradzić działania prowadzone przez instytucje rządowe. Uczestnicy konferencji podjęli dyskusję na temat dotychczasowych dokonań w realizacji projektów szerokopasmowych, napotkanych problemów a także scenariuszy na przyszłość. Celem działań jest realizacja zamierzeń zdefiniowanych w Agendzie Cyfrowej Wielką szansą na sprawną rozbudowę sieci szerokopasmowej ma być projekt systemowy przygotowany przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. W jego ramach resort oferuje wsparcie i pomoc prawną, techniczną przy realizacji inwestycji dla jednostek samorządu terytorialnego i przedsiębiorców. W ramach Narodowego Planu Szerokopasmowego powołano zespół zadaniowy, który pracuje nad sieciami szerokopasmowymi. Zidentyfikowaliśmy problemy w zakresie sieci szerokopasmowych: są to m.in. trudności w zdobyciu informacji o lokalizacjach istniejących sieci, pomimo przeprowadzanych inwentaryzacji oraz lokalizacja inwestycji w pasach drogowych, zwłaszcza w drogach krajowych poza terenem zabudowanym. Brakuje map cyfrowych i szczegółowych informacji dotyczących geodezji powiedziała Marta Pietrow-Konieczny, Radca Ministra, kierująca Departamentem Telekomunikacji, Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji. Również Urząd Komunikacji Elektronicznej stara się wspomóc samorządy. Ma temu służyć Megaustawa - inicjatywa stworzenia tej ustawy oraz jej wstępny projekt powstały w UKE - oraz cyfrowa mapa istniejącej infrastruktury, którą urząd oferuje zainteresowanym w internecie. Komisja Europejska wymaga, aby taka marzec Strefa 9

10 telekomunikacja informacja była przekazywana inwestorom i samorządom prowadzącym inwestycje przed rozpoczęciem budowy powiedziała Marzena Śliz, Dyrektor Departamentu Rozwoju Infrastruktury UKE. Główna rola Ministerstwa Rozwoju Regionalnego to monitowanie i sprawdzanie postępów w budowie sieci. Największy wpływ na beneficjentów, czyli samorządy mamy wtedy, gdy projekty są na etapie przygotowania podkreśliła Ewa Wnukowska, Dyrektor Departamentu Koordynacji Programów Regionalnych i Cyfryzacji z MRR. DOBRE PRAKTYKI Wiele razy w trakcie konferencji podkreślano rolę upowszechniania dobrych praktyk stosowanych przez samorządy. Model budowy sieci szerokopasmowej przyjęty w województwie lubuskim i pomorskim spełnia swoje założenia i dlatego chcielibyśmy kontynuować dialog w zakresie dalszej współpracy. Wspólnie z Hawe oraz Alcatel-Lucent będziemy próbowali zmierzyć się z nowym modelem finansowania sieci szerokopasmowych w województwie warmińsko-mazurskim powiedział Piotr Muszyński, Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych Orange Polska. Renata Butryn posłanka PO - Władze województwa lubuskiego, jako pierwsze podjęły decyzję o zorganizowaniu konkursu na dofinansowanie sieci w ramach Lubuskiego Regionalnego Programu Operacyjnego. Konkurs wygrała TP. Dzięki temu jest szansa na realizację inwestycji w całym województwie i coraz bardziej realna staje się strategia Zielona kraina nowoczesnych technologii powiedziała Elżbieta Polak, marszałek województwa lubuskiego. Drugim województwem, w którym TP realizuje projekt jest pomorskie. W ramach projektu Szerokopasmowe Lubuskie powstanie sieć światłowodowa o długości 1337 km, docierająca do 281 miejscowości pozbawionych obecnie dostępu do szerokopasmowego Internetu. Dofinansowanie projektu obejmuje wyłącznie sieć szkieletową i dystrybucyjną. Wartość projektu wyniesie ok. 150 mln zł. Poziom dotacji unijnej to 50 mln. zł, Orange Polska pokrywa ok. 2/3 budżetu z własnych środków. W drugim z projektów - Szerokopasmowe Pomorskie - celem jest wyeliminowanie wykluczenia cyfrowego poprzez dotarcie z siecią światłowodową do 253 miejscowości. W województwie pomorskim powstanie sieć światłowodowej o łącznej długości 1.818km. Wartość projektu to 156 mln zł, z czego 36 mln zł stanowi dofinansowanie unijne. TRUDNOŚCI I SUKCESY Bardzo ciekawe przebiegały także dwie dyskusje panelowe. Pierwsza z nich dotyczyła realizacji projektów szerokopasmowych z dofinansowaniem UE na podstawie doświadczeń poszczególnych województw. Druga poświęcona była wykorzystaniu nowych zasobów na potrzeby lokalnych społeczności. Wśród najważniejszych elementów służących rozwojowi Internetu uczestnicy dyskusji wskazali na oczekiwania mieszkańców po realizacji projektów i potrzebę budowania popytu na usługi internetowe. Jako kluczowe zadania wymieniono tworzenie ofert usługowych usprawniających działanie urzędów samorządowych, edukacji, e- zdrowia i bezpieczeństwa mieszkańców. Wspomniano także o dotychczasowych sukcesach w budowie sieci szerokopasmowych oraz trudnościach napotkanych w trakcie realizacji inwestycji. INTERNET DLA WSZYSTKICH W podsumowaniu konferencji, Krzysztof Witoń pełnomocnik Zarządu ds. rozwoju sieci szerokopasmowej Orange Polska, powiedział, że trzeba wykorzystać obecna szansę, bo być może nasz kraj, w kolejnych perspektywach finansowych nie będzie miał takiego zastrzyku finansowego z Unii Europejskiej jak w minionej perspektywie lat Dziś największym problemem jest brak czasu. Trzeba potraktować dwa najbliższe lata, jako alert i tam gdzie jest to możliwe wykorzystać istniejącą już sieć. Zwłaszcza, że wykonawcy zaczynają się obawiać ryzyka związanego z coraz krótszymi terminami realizacji projektów, jakie pozostały do zakończenia i rozliczenia inwestycji w szerokopasmową sieć powiedział Krzysztof Witoń. Na koniec przedstawiono priorytety Orange na najbliższe lata, które mają przeciwdziałać wykluczeniu cyfrowemu. Są to rozbudowa sieci szerokopasmowych, rozwój nowoczesnych usług oraz edukacja. Ważne, aby udało się rozwiązać problemy, z którymi borykają się wszystkie samorządy, np. prawo drogi i zapewnić synergię inwestycji pomiędzy operatorami i jednostkami samorządu terytorialnego. Piotr Muszyński Wiceprezes Zarządu ds. Operacyjnych Orange Polska Trzeba potraktować dwa najbliższe lata, jako alert i wykorzystać istniejącą już sieć. Zwłaszcza, że wykonawcy zaczynają się obawiać ryzyka związanego z coraz krótszymi terminami realizacji projektów, jakie pozostały do zakończenia i rozliczenia inwestycji w szerokopasmową sieć. Marzena Śliz Dyrektor Departamentu Rozwoju Infrastruktury UKE, Krzysztof Witoń pełnomocnik Zarządu Orange Polska Wielką szansą na sprawną rozbudowę sieci szerokopasmowej ma być projekt systemowy przygotowany przez Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. W jego ramach resort oferuje wsparcie i pomoc prawną, techniczną przy realizacji inwestycji dla jednostek samorządu terytorialnego i przedsiębiorców. 10 Strefa. marzec 2013

11 Szybki internet szybciej i taniej Czy budować sieć internetową od nowa czy może wykorzystać już istniejącą sieć operatorów? To dylemat wielu samorządów, które przygotowują lub prowadzą inwestycję w szerokopasmową sieć. Gotowe rozwiązanie proponuje Orange Polska, który przygotował ofertę długoterminowej dzierżawy infrastruktury. Dzięki niej mieszkańcy zyskają dostęp do internetu szybciej, a budowa będzie tańsza. KAROL WOJCIECHOWSKI /ORANGE Szer okopasmowy internet to przepustka do współczesnego świata i wielu udogodnień, które dzięki e-usługom są w zasięgu ręki. Wielu z nas nie wyobraża sobie życia bez internetu. Sieci szerokopasmowe zmieniają życie całego regionu, pomagają jego mieszkańcom i usprawniają działanie firm i instytucji. Stąd ogromne zainteresowanie samorządów lokalnych, unijnymi dotacjami na budowę infrastruktury szerokopasmowego internetu. Niestety, na ich wykorzystanie samorządy mają coraz mniej czasu projekty powinny być zakończone i rozliczone w drugiej połowie 2015 r. Nie napawają optymizmem także wnioski z raportu Najwyższej Izby Kontroli dotyczące wykorzystania środków publicznych w tym dotacji Unii Europejskiej na rozbudowę szerokopasmowej sieci. Budowa szybkiego internetu w Polsce przebiega zbyt wolno. Konsekwencją może być utrata istotnej części z niespełna 1, 5 mld euro unijnych dotacji pozyskanych na ten cel. Aby temu zapobiec Orange Polska przygotował i zaproponował jednostkom samorządu terytorialnego ofertę dzierżawy długoterminowej. Przedmiotem oferty jest dzierżawa torów światłowodowych i powierzchni na urządzenia teletechniczne. Propozycja obejmuje infrastrukturę już istniejącą jak też nowo wybudowaną. Właścicielem dzierżawionej infrastruktury pozostaje Orange Polska, który zapewni nadzór nad infrastrukturą, przeglądy oraz interwencje w przypadku ewentualnych awarii. W ramach oferty, propozycja każdorazowa będzie przygotowana, jako rozwiązanie pod projekt. Oznacza to, że oprócz istniejącej infrastruktury, operator deklaruje budowę brakujących elementów sieci od podstaw. Wykorzystanie istniejącej sieci pozwoli uniknąć dublowania sieci, co znajduje się w zaleceniach Unii Europejskiej. - Dziś trudno sobie wyobrazić funkcjonowanie społeczeństwa bez szybkich łączy internetowych. Aby je zapewnić we wszystkich regionach kraju, a zwłaszcza w obszarach zagrożonych wykluczeniem cyfrowym, konieczne jest współdziałanie samorządu terytorialnego i operatorów przy budowie nowoczesnej infrastruktury teleinformatycznej - przekonuje Jarosław Starczewski, Dyrektor Zarządzania Relacjami z Klientami-Operatorami Orange Polska. Ważnym jest, aby środki publiczne, w tym fundusze UE wydawać efektywnie, aby uzyskać jak najlepszy efekt końcowy, a że środki na budowę muszą być wykorzystane i rozliczone w ciągu najbliższych dwóch lat, warto się zastanowić na tą ofertą. Orange Polska zaprasza wszystkich zainteresowanych do współpracy. Szczegóły oferty znajdują się pod adresem inwestycje.phtml.

12

13 Prof. Leszek Balcerowicz: Finanse Organizujmy się w grupy obywatelskie, ale nie w partie Organizujmy się w grupy obywatelskie, ale nie w partie. Musi być jakaś kontra wobec niektórych grup nacisku. Jeden z najbardziej znanych polskich ekonomistów, autor i realizator pakietu reform gościł w lutym na Wyższej Szkole Informatyki i Zarządzania w Rzeszowie. Promował książkę, którą wydala założona przez niego fundacja, spotkał się ze studentami i pracownikami uczelni, odpowiadał na wiele pytań. I oczywiście odwiedził plac, któremu mieszkańcy sami nadali imię Balcerowicza. ADAM CYŁO Prorektor Wyższej Szkoły i Zarządzania w Rzeszowie Jerzy Chłopecki zapowiadając gościa przypomniał, że w ostatnim ćwierćwieczu było trzech Polaków znanych na całym świecie. - To bez są wątpienia Jan Paweł II, Lech Wałęsa i Leszek Balcerowicz powiedział profesor Jerzy Chłopecki. Wykład profesora Balcerowicza na WSIiZ w Rzeszowie jest częścią kampanii, mającej na celu ponowne wprowadzenie pojęcia wolności do dyskursu publicznego. Jej osią jest książka Odkrywając wolność - przeciw zniewoleniu umysłów, która powstała dzięki staraniom Forum Obywatelskiego Rozwoju. - Tej książce przyświeca nie tylko czysto intelektualna misja, ale to też ważne narzędzie w celu edukacji społeczeństwa. Dlatego oprócz rewelacyjnej treści, ma także rewelacyjnie niska cenę. zachwalał prof. Balcerowicz. Publikacja jest zbiorem esejów wybranych przez prof. Balcerowicza. Znalazły się tam teksty takich myślicieli, jak David Hume, Adam Smith, John Stuart Mill, Friedrich von Hayek, Ludwig von Mises, czy Milton Friedman. Opatrzona jest wstępem Leszka Balcerowicza. Cena jest śmiesznie niska ponad tysiącstronicowa księga kosztuje zaledwie 25 zł. Było to możliwe dzięki dofinansowaniu od firmy Press Glass, która należy do Arkadiusza Musia, jednego z najbogatszych Polaków. Nawet w najgrubszej książce trudno wyczerpać tematykę wolności. Dziennikarze pytali, czy będzie kolejny tom. - Na razie chcę sprzedać tę książkę zapewnił profesor. Ale nie wykluczam kontynuacji. Może wtedy sam coś napiszę. Leszek Balcerowicz dodaje, warto czytać filozofię. Ale nie każdą, lecz filozofię analityczną. Jej przeciwieństwem, są dzieła Georga Hegla, którego profesor zdecydowanie odradza. PATRZEĆ WŁADZY NA RĘCE - W Polsce potrzebna jest silniejsza kontrola obywatelska. Kiedy aparat państwowy się rozrasta, to zaczyna szkodzić mówił Leszek Balcerowicz. - Działając w Forum Obywatelskiego Rozwoju, chcemy zmobilizować opinię publiczną, do patrzenia władzy na ręce. Nie zakładam, że nagle 100% społeczeństwa zwróci się na te jasne tory. Dlatego zwracam się do środowisk opiniotwórczych. Prof. Balcerowicz zaprzeczył jednak, że FOR to zalążek nowej partii politycznej. - Chcę stworzyć siłę obywatelskiego nacisku na rządzących. Podkreślił, że nie można być biernym i snobować się na apolityczność. Trzeba bronić zagrożonych wolności, zwłaszcza gospodarczych.. Jak jego zdaniem poznać wolny kraj? Np. po tym, że katalog przestępstw politycznych jest jak najmniejszy. WOLNOŚCIĄ SŁOWA WE WROGÓW WOLNOŚCI Profesor Jerzy Chłopecki pytał, co Leszek Balcerowicz sądzi o haśle Nie ma wolności dla wrogów Wolności? Odpowiedź jest prosta. - Za pomocą wolności słowa ograniczamy skuteczność wrogów wolności uważa ekonomista. Dodaje, że bardzo ważną sprawą jest aktywność i samoorganizowanie się. Jego zdaniem przy bierności zawsze jest klęska, a sukces czasem zdarza się przy aktywności. Szef Forum Obywatelskiego Rozwoju odniósł się też do najbardziej nośnych obecnie tematów, np. do polityki klimatycznej. - Komitet Klimatyczny Polskiej Akademii Nauk wydał sceptyczną opinię do założeń klimatycznych UE. Ja to czytam zaznaczył były wicepremier. Jego zdaniem zaangażowanie w to, co nazywamy ochrona klimatu można wytłumaczyć tym, że młodzi ludzie są idealistyczni. - Chcą zbawić cały świat, bo zbawić swój kraj to dla nich za mało ocenia naukowiec. - Do tego dochodzą cyniczne interesy koncernów. Ktoś zarabia na wiatrakach, a pozyskana dzięki nim energia stanowi margines, choć jest bardzo droga. Pytany o koncepcję rozwoju regionalnego wyjaśnił, że pewne miejsca czy regiony mają zdolność do tworzenia miejsc pracy. I te regiony należy wzmacniać. Przy okazji stwierdził, że Rzeszów jest dobrym tego przykładem. UNIA NIE CAŁKIEM RYNKOWA Profesor Leszek Balcerowicz opowiada się za jak najmniejszym udziałem państwa w gospodarce. Przypomina, że socjalizm to dominacja własności nieprywatnej. Z tego względu nie można nazwać Unii Europejskiej socjalistyczną. Są w Unii elementy, które są bardzo rynkowe wolny rynek, cztery wolności (przypływ ludzi, towaru, usług i kapitału). Ale to jest niedokończone, np. nie ma pełnej liberalizacji handlu. W Polsce najgorsze przepisy są produkcji krajowej, a część z ich twórców głosi, że to dostosowywanie się do Unii. - Tak jest na przykład z przepisami dotyczącymi wywozu śmieci uważa Leszek Balcerowicz. - Dyrektywy unijne dopuszczają różne rozwiązania, a w naszym prawie wybrano najgorsze. Podsumowując wątek, profesor stwierdza, iż lepiej być w Unii niż poza nią. Eksploatacji sektora prywatnego dokonuje się przez grupy roszczeniowe z sektora publicznego, które naciskają na państwo. Za mało w Polsce jest mobilizacji antyroszczeniowej. - Dominacja związków zawodowych to często przyczyna problemów przedsiębiorstw przypomniał profesor, skądinąd nie od dziś krytycznie nastawiony do działalności związków zawodowych. A najnowszy przykład to Polskie Linie Lotnicze Lot. Do tego dochodzi obecna w Polsce kultura nieodpowiedzialności ludzi władzy. Nie wiadomo kto z wiceministrów nadzorował Lot mówi Balcerowicz. - Albo kto z prokuratorów ścigał ludzi bez dowodów? marzec Strefa 13

14 Finanse RECEPTA NA ROZWÓJ GOSPODARCZY Słuchacze po wykładzie zadali szereg pytań. Jedno z nich dotyczyło pomysłu profesora Krzysztofa Rybińskiego. Chodzi o przyznawanie rodzicom stypendiów w wysokości 1 tysiąca złotych miesięcznie na każde dziecko. Takie rozwiązanie zrujnowałoby i rodziny, i finanse publiczne ocenia szef Fundacji Obywatelskiego Rozwoju. -Gdyby polityka prorodzinna - na mocy cudu - dała skutek, to te dzieci będą pracować dopiero za 20 lat uważa ekonomista. - A tymczasem mamy tym momencie przeszkody teraz w zwiększaniu zatrudniania, Te przeszkody to zdaniem autora polskich reform np. płaca minimalna. Trzeba ją obniżyć, tak jak to zrobiono w Grecji. Kolejna przeszkoda w zatrudnianiu, to niedopasowanie edukacyjne wykształcenia do rzeczywistych potrzeb gospodarki. - Ilu politologów może pracować zgodnie z zawodem? Czyli być posłem albo asystentem posła ironizował Leszek Balcerowicz. - Spowolnienie utrzyma się nie rok, ale dłużej przewiduje były wicepremier. Oznak jest dużo, np. niskie oszczędności, bo je budżet pożera mając duży deficyt. Przedsiębiorcy nie inwestują, bo uważają, że im się nie opłaca. - Np. nikt nie zainwestuje w mieszkania na wynajem, bo jest ustawa o ochronie lokatorów ten przykład gość WSIiZ-u przywoływał kilka razy. Tempo łączne wzrostu produktywności do niedawna ten wskaźnik rósł i kształtował się dobrze. Szedł za nim transfer technologii. Teraz już nie bo na pewno będzie spadek. A co gorsza - rada gospodarcza przy premierze tym się nie zajmuje. Gdyby w Polsce wprowadzono wcześniej liberalizację rynku pracy, to nie byłoby tego, co się stało w latach dwutysięcznych, gdy wyż demograficzny wpadł najpierw w bezrobocie, a potem ruszył na emigrację. UREALNIĆ SOCJALIZM Leszek Balcerowicz to od ponad 20 lat ikona gospodarczego liberalizmu. Ale nie zawsze tak było. - Byłem w 1978 roku grupie ekonomistów zaangażowanych w urealnianie socjalistycznej gospodarki przypomniał podczas rzeszowskiego spotkania. Nasza praca utrzymana była w duchu realizmu nie wierzyliśmy wtedy, że ZSRR upadnie. Mimo wszystko postanowiliśmy coś zmienić. Gdy powstała Solidarność, to zaczął z nią współpracę. Pewnego dnia do mieszkania ówczesnego doktora Leszka Balcerowicza, adiunkta z ówczesnej Szkoły Głównej Planowania i Statystyki zapukali panowie z niezależnego od komunistycznych władz związku i zaproponowali współpracę. - Było to w moim mieszkaniu na warszawskim Bródnie wspomina. Zgodziłem się. Był m.in. ekspertem Sieci, czyli komisji związkowych z kilkunastu największych zakładów Przedsiębiorstwo ma przynosić zysk Profesor Leszek Balcerowicz specjalnie dla Strefy ADM CYŁO: Polska zajmuje przedostatnie miejsce w Unii Europejskiej pod względem innowacyjności przedsiębiorstw. I to mimo wielu programów, także dotacyjnych, czy licznych strategii innowacji. Z czego to wynika? Prof. Leszek Balcerowicz: W PRL także były różne programy, z których nic nie wynikało. Jednym z obecnych problemów jest brak transferu osiągnięć naukowych, bo mało jest jak na razie wyników badań na polskich uczelniach, które nadawałyby się do zastosowania w praktyce. Ale unijne wskaźniki nie wychwytują wszystkich aspektów sprawy, np. masowego transferu technologii z innych państw. Rzeszów jest doskonałym przykładem tego zjawiska. Receptą jest więcej konkurencji, a także reforma uczelni, zwłaszcza publicznych. Obecnie ustrój uczelni nie zachęca do przygotowywania projektów innowacyjnych. AC: Jaki w tym kontekście może mieć wpływ na Polskę unijna ostatnia regulacja dotycząca ochrony patentowej? LB: Eksperci FOR uważają, że miałoby to negatywny wpływ na rozwój polskiej gospodarki. AC: Co pan myśli o ekonomii społecznej? LB: Pojęcie ekonomia społeczna służy ociepleniu samego słowa ekonomia. A co ono znaczy? Co znaczy przedsiębiorstwo społeczne? Jeśli ono ma zarabiać, to po co mu dodatkowe określenie? Przedsiębiorstwo ma być sprawne i przynosić zysk. Czy przedsiębiorstwo społeczne ma przynosić straty? przemysłowych w Polsce. W jego ówczesnej koncepcji, poprawa funkcjonowania przedsiębiorstw miała odbywać się poprzez zwiększenie ich niezależności od władz partyjnych i rządowych oraz poprzez samorząd pracowniczy. Powstał nieformalny raport, który takie właśnie działania zalecał. - Nie były to tak radykalne kroki jak w latach 1989/1990 zastrzega naukowiec. Nazwisko Leszka Balcerowicza, pojawiło się 12 grudnia 1981 roku podczas obrad Komisji Krajowej NSZZ Solidarność w kontekście Społecznej Rady Gospodarki Narodowej. Było to ciało ekspertów, które miało proponować rządowi kierunki przemian gospodarczych. - Po stanie wojennym już machnąłem ręka i zacząłem zajmować się prywatyzacją, ale jako hobbysta wspomina Balcerowicz. - Ale to hobby okazało się być użyteczne inaczej w 1989 roku nie zgodziłbym się wejść do rządu. ZEBRAĆ ZESPÓŁ Leszek Balcerowicz wszedł w 1989 roku, do pierwszego niekomunistycznego rządu Tadeusza Mazowieckiego, jako wicepremier i minister finansów. Jak mówi zgodził się na to, bo udało mu się zebrać odpowiedni zespół współpracowników. - Nie reformuje się kraju bez zespołu ludzi - podkreśla. - Ale nie z ekipą od public relations, ale od merytorycznej pracy. Podobne zespoły udało mi się zebrać, gdy po raz drugi byłem wicepremierem, a także gdy byłem prezesem Narodowego Banku Polskiego. Obecnie nie chce angażować się w działalność partyjną, ale jak najbardziej chce być aktywny publicznie. Czyni to poprzez Forum Obywatelskiego Rozwoju think tank ekonomiczny. Takim zaangażowaniem jest np. licznik polskiego długu publicznego. Spotkanie w Rzeszowie odbyło się w dzień po nominacji Jacka Rostowskiego na wicepremiera. -To dobrze, że minister Rostowski został wicepremierem ocenił profesor Balcerowicz. Pamiętam go jako zwolennika wolnego rynku. Były wicepremier nie chciał jednak skomentować obecnych działań ministra finansów. NA PLACU BALCEROWICZA Promocja książki, wykład na WSIiZ-ie i spotkanie z dziennikarzami nie były jedynymi punktami wizyty w Rzeszowie. Leszek Balcerowicz po raz kolejny odwiedził bowiem tzw. plac Balcerowicza, czyli popularne targowisko przy ulicy Moniuszki. - Robię tu zakupy zawsze, gdy jestem w Rzeszowie zaznaczył profesor. Mam nawet znajomych kupców. Podobnych spontanicznie powstałych targowisk, często także nazywanych Balcerowiczami jest w polskich miastach więcej. To jak mówił profesor Jerzy Chłopecki - prawdziwe pomniki polskiego kapitalizmu. 14 Strefa. marzec 2013

15 Dobre inwestycje dobra oferta Park Przemysłowy Gminy Leżajsk, poprzez tworzenie warunków do zwiększenia napływu potencjalnych inwestorów oraz wspieranie przedsiębiorców, w ciągu ostatnich dwóch lat przyczynił się do poprawy atrakcyjności i wzrostu konkurencyjności regionu, przekształcając go w korzystne miejsce do lokowania kapitału. Stanowimy przestrzeń inwestycyjną dla kilkunastu małych i średnich przedsiębiorstw z różnych branż. Dzięki efektywnej pracy pracowników Parku Przemysłowego, w 2012 roku grono inwestorów powiększyło się między innymi o Spółkę OZONO. Jest ona przykładem przedsiębiorstwa, które poprzez konsekwentną realizację założeń inwestycyjnych, efektywne promowanie marki oraz wdrażanie nowatorskich pomysłów, sukcesywnie zwiększa szansę odniesienia sukcesu na rynku. Spółka OZONO kieruję swoją ofertę zarówno do dużych firm, jak i klientów indywidualnych. Produkowane przez firmę krzesła i stoliki to świetny sposób na ciekawą i nowoczesną aranżację zarówno zielonego otoczenia ogrodów, jak i rezydencji, hoteli czy restauracji. Z pewnością przypadną one do gustu osobom ceniącym sobie ekologiczne materiały, różnorodną gamę kolorów oraz funkcjonalność. Głównymi odbiorcami produktów Spółki OZONO są dystrybutorzy z Niemiec, Włoch, Belgii i Holandii. Aktualnie starania firmy skupiają się na pozyskaniu kolejnego rynku eksportowego, jakim są Stany Zjednoczone. Sukcesywnie powiększające się grono inwestorów Parku Przemysłowego Gminy Leżajsk stwarza szansę na dalszy, dynamiczny rozwój gospodarczy regionu oraz wzrost liczby miejsc pracy.

16 biznes (Nie) wszyscy jesteśmy architektami? Diana Sarna Sarna Architekci W okresie, gdy niczym grzyby po deszczu wznoszone były bloki z tzw. wielkiej płyty, liczyło się przede wszystkim własne M3. Szczęśliwcy z kluczami do własnego mieszkania wyruszali na poszukiwanie mebli, kierując się żelazną zasadą: zdobyć nie ważne co, byleby tylko coś było. PAWEŁ BUKAŁA Czy myślał ktoś wtedy o aranżacji wnętrz? Raczej wątpliwe, chociaż niewykluczone. Wyposażenie i aranżacja wnętrz była bardziej dziełem przypadku, niż świadomego wyboru. Trudno się więc dziwić, że w większości mieszkań najważniejszym meblem okazywała się kultowa meblościanka. Do tego można było dodać jeszcze stolik, dwa fotele, rozkładaną wersalkę i oczywiście w centralnym punkcie mieszkania telewizor (najlepiej kolorowy). Nie lepszy los spotykał pomieszczenia biurowe. Prawda jest taka, że zarówno do mieszkań jak i do biur wpychano co popadło i gdzie popadło MODA, CZY REALNA POTRZEBA? Obecnie sytuacja radykalnie się zmieniła. Potencjalni użytkownicy jakiejkolwiek powierzchni mierzonej w metrach kwadratowych aranżację wnętrz powierzają specjalistom z biur projektowych. Niektórzy zwykli powtarzać, że profesjonalne aranżacje pomieszczeń to współczesna moda, lub, jak kto woli, kaprys osób mogących sobie na taki luksus pozwolić. Czy faktycznie takie podejście jest właściwą interpretacją tego zagadnienia? Nie do końca zgadza się z tym Diana Sarna, właściciel działającego na rynku od ponad 10 lat biura projektowego Sarna Architekci z Rzeszowa. Praktycznie każde opracowywane przez nas zlecenie projektowe aranżacji wnętrza zawiera w sobie projekty branżowe, które są niezwykle istotne. Mówiąc prościej, to konkretne i precyzyjne wyliczenia, oraz pomiary. Projektowanie wnętrz to nie tylko ich strojenie lub powszechnie spotykane dekoratorstwo. W gruncie rzeczy to opracowywanie funkcji Każdy prywatny drobiazg musi zostać sprecyzowany, by to, na czym nam najbardziej zależy, czyli satysfakcja klienta, była w pełni zrealizowana danych pomieszczeń z uwzględnieniem obowiązujących obecnie trendów oraz dostępnych materiałów wykończeniowych. Działalność większości biur projektowych nie ogranicza się do jednotorowej specjalizacji, wokół której budowana byłaby ich pozycja. Nasza oferta skierowana jest zarówno do firm i instytucji, jak też do odbiorców indywidualnych. Bardzo często mamy przyjemność aranżacji biur oraz powierzchni handlowo- -usługowych, czy też domów lub mieszkań niemal od momentu tzw. czystej kartki dodaje Aleksander Sarna koordynujący realizację projektów. Powstaje jednak pytanie, jak wcześniej mieszkano i jak radzono sobie w owym chaosie. Odpowiedź jest prosta każdy był na swoje potrzeby architektem, malarzem, tapeciarzem, elektrykiem itd. Po latach bylejakości oduczyliśmy się jej i dlatego w cenie są specjaliści z danej branży. Pojęcie architekta wnętrz zaczyna nareszcie funkcjonować podkreśla Aleksander Sarna. Wcześniej powierzchownie utożsamiany jedynie z bryłą budynku, rysowaniem ścian, w ostatnich latach zaczyna być odbierany w zupełnie inny, właściwy sposób. Spory odsetek społeczeństwa posiada faktyczną świadomość tego, że chce, aby taka osoba wzięła w swoje ręce czynność, którą wykona profesjonalnie i kompleksowo, a z drugiej strony zaoszczędzi czas samego inwestora. ROLA KRYZYSU DLA BRANŻY Skutecznym hamulcem dla samej działalności okazuje się być sytuacja rynkowa panująca obecnie w kraju. Kryzys podcina także tą gałąź usługową. Z perspektywy biura nie sposób tego nie zauważyć. Zarówno ubiegły jak i obecny rok przyniósł odczuwalną stagnację w przypadku zleceń indywidualnych. W tym czasie jednak inne podmioty prawa handlowego zgłaszają zapotrzebowanie na nowe siedziby i biura, co sprawia, że nasza aktywność jest tu niezbędna. Rynek podkarpacki, pod względem biur architektonicznych oceniany jest w kraju jako niezwykle chłonny. Czy faktycznie ta opinia ma odzwierciedlenie w rzeczywistości? Z punktu widzenia naszego biura trudno to jednoznacznie oceniać mówi Aleksander Sarna. Nasza firma nie działa tylko na rynku regionalnym. Znacząca część aktywności zlokalizowana jest poza Rzeszowem, stąd trudno powiedzieć, czy rzeczywiście tak jest. Mamy to szczęście, że nasi inwestorzy cały czas obdarzają nas zaufaniem i kolejnymi zleceniami. Co można więc poradzić zagubionym w gąszczu porad i wskazówek ewentualnym zlecenio- 16 Strefa. marzec 2013

17 dawcom kolejnych projektów? Przyglądając się obecnie panującym trendom w aranżacjach wnętrz można pokusić się o stwierdzenie, że dominuje w nich nowoczesność. Jednak firmy z założenia starają się być otwarte na propozycje klientów. Mieszkania zdominowane są przez nowoczesność, natomiast domy z nimi bywa różnie zauważa Diana Sarna. Nowoczesność to wygoda i praktyczność, co także we wnętrzach biurowych jest niezwykle ważne. Uwagę zwracamy na niemal wszystkie jej aspekty jak ergonomia, akustyka, czy oświetlenie. Właściciele domów wciąż chętnie skłaniają się w stronę stylu klasycznego, choć nowoczesność z każdym rokiem jest mocniej zauważalna. CELEM JEST OBOPÓLNA SATYSFAKCJA Z PROJEKTU Obecnie wiele osób fakt zakupu nieruchomości uznaje za spore osiągnięcie finansowe i za wszelką cenę stara się nie wybiegać zbytnio w przyszłość. Jednak widok pustego wnętrza jest ciężki do zniesienia. Przemieszanie stylów i form może z kolei zostać wytknięte przez znajomych i rodzinę, a komfort życia w takich warunkach może być wątpliwy. Czy faktycznie aż tak wysokie są koszty, jakie mogą za sobą pociągnąć porady specjalisty? Nie twierdzi stanowczo Aleksander Sarna. Obawy są mocno przesadzone. Koszty aranżacji wnętrz, to ułamek procenta całości inwestycji. Dzięki temu inwestor ma tak na dobrą sprawę komfort wejścia w gotowe wnętrze. Nie musi głowić się nad podziałem przestrzeni, ustawieniem elementów wnętrza by te spełniały wymogi ergonomii ani doborem materiałów, które będą ze sobą korelować. My zrobimy to za niego. Prócz tego zamortyzujemy wydatki wskazując miejsca i firmy gdzie w dobrej cenie można kupić niezbędne elementy wyposażenia. Klient nasz pan, zwykło się mówić jednak jaki powinien on być i jaki jest obecnie? Tu także rozpiętość jest spora, a istotna część wymagań Fakt wolności zawodu i braku przynajmniej minimalnej regulacji powoduje, że w tej profesji przewija się coraz większa liczba osób przypadkowych warunkowana jest cechami indywidualnymi. Spektrum osób jest mocno zróżnicowane zaznacza Aleksander Sarna. Każdy z nas ma indywidualnie przyzwyczajenia, wymagania, zapotrzebowania i to jest bardzo pozytywne w naszej pracy polegającej na ich spełnianiu. Zdarzają się jednak sytuacje, gdzie w toku projektowania krystalizuje się finalny kształt projektu i cały proces poprzez wspólne znajdowanie odpowiedzi może się wydłużać. Okazuje się także, że korzystanie z tego typu usług nie jest już tylko domeną osób bardzo dobrze sytuowanych. W każdej grupie społecznej znajdą się osoby, które wyrażą chęć zmierzenia się z taką formą aranżacji pomieszczeń. Całość definiują raczej preferencje i cechy charakteru klienta. Jesteśmy otwarci na propozycje, spotykamy się, rozmawiamy, wsłuchujemy w opinie i oczekiwania inwestorów dodaje Diana Sarna. Każdy prywatny drobiazg musi zostać sprecyzowany, by to, na czym nam najbardziej zależy, czyli satysfakcja klienta, była w pełni zrealizowana KAŻDA PRACOWNIA MA SWÓJ STYL W samym regionie napotkać można na liczne ofert podobnych biur. Jak zatem wygląda codzienność na rynku branży projektowej? Przejawów niezdrowej konkurencji nie odczuwamy stwierdza Diana Sarna. Z biurami, które funkcjonują na terenie Rzeszowa i Podkarpacia w pewnym stopniu utrzymujemy kontakt. Każde biuro odznacza się pierwiastkiem indywidualności, co sprawia że autorsko projekty są rozpoznawalne. W naszym przypadku zespół projektowy tworzą osoby wyróżniające się wykształceniem kierunkowym architektonicznym. Istotną kwestią jest tu samo przygotowanie merytoryczne. Fakt wolności zawodu i braku przynajmniej minimalnej regulacji powoduje, że w tej profesji przewija się coraz większa liczba osób przypadkowych dodaje Aleksander Sarna. Rynek oferując szkolenia pod hasłem: zostań architektem w pięć tygodni sam prowokuje taką sytuację. Ich uczestnicy ulegają niekiedy mylnym złudzeniom. Niewykonalne jest bowiem przyswojenie całości elementarza specjalistycznej wiedzy uzyskanej w okresie wieloletniej, kierunkowej edukacji w kursie weekendowym. Nasza firma może się pochwalić nagrodami za twórczość, np. otrzymana ostatnio podczas gali w Warszawie. To niespodziewane, ale wielce satysfakcjonujące wyróżnienie przypadło nam za zrealizowane wnętrze w którym użyty został produkt wiodącego producenta europejskiego. Aktualnie w kolejnych juz edycjach zapraszani jesteśmy do konkursowego jury i jest to miły akcent w naszej dotychczasowej działalności. Zdecydowanie cenniejsze są dla nas jednak oznaki wdzięczności, które otrzymujemy ze strony naszych inwestorów, motywujące nas do dalszej pracy podsumowuje Aleksander Sarna. Projektowanie wnętrz to nie tylko ich strojenie lub powszechnie spotykane dekoratorstwo. W gruncie rzeczy to opracowywanie funkcji danych pomieszczeń z uwzględnieniem obowiązujących obecnie trendów oraz dostępnych materiałów wykończeniowych. marzec Strefa 17

18 statystyka WYNAGRODZENIA BEZ TAJEMNIC Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2012 r. w Polsce wyniosło 3728,36 zł natomiast w gospodarce narodowej 3521,67 zł. Wynagrodzenia liczone są również dla poszczególnych województw i tak w województwie podkarpackim przeciętne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w 2012 r. wyniosło 3016,17 zł, a w gospodarce narodowej w III kwartale 2012 roku 3171,55 zł. Dlaczego podawane są dwie przeciętne płace, tzn. w sektorze przedsiębiorstw i w gospodarce narodowej? Czym się różnią i co mogą oznaczać? Spróbujmy sobie to pokrótce wyjaśnić. ANGELIKA KOPROWICZ, MAREK TOMCZYK, URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE SEKTOR PRZEDSIĘBIORSTW Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw dotyczy podmiotów prowadzących działalność gospodarczą w zakresie m.in.: przetwórstwa przemysłowego, wytwarzania i zaopatrywania w energię elektryczną, gaz, parę wodną, gorącą wodę, zakwaterowania i gastronomii, budownictwa, handlu, naprawy pojazdów samochodowych, transportu i gospodarki magazynowej, obsługi rynku nieruchomości, które zatrudniają powyżej 9 osób. Przeciętną miesięczną płacę w danym roku w sektorze przedsiębiorstw oblicza się dzieląc sumę wynagrodzeń w roku przez przeciętną liczbę zatrudnionych w roku, a następnie otrzymaną liczbę dzieląc przez 12 miesięcy. Do przeciętnej liczby zatrudnionych wliczane są tylko pełne etaty, czyli, jeżeli dwie osoby w przedsiębiorstwie pracują na pół etatu, to są liczone jako jedna na pełny etat. Liczba zatrudnionych w przedsiębiorstwie obejmuje zarówno pracowników szeregowych, jak i osoby tworzące kadrę kierowniczą oraz zarząd, których płace są na ogół o wiele wyższe od płac pozostałych pracowników. Jak napisaliśmy, podawana przeciętna płaca jest wynagrodzeniem brutto, czyli łącznie ze składkami zdrowotnymi, rentowymi, emerytalnymi oraz zaliczką na poczet podatku dochodowego. Do wynagrodzeń oprócz płacy zasadniczej wliczane są również m.in.: premie, nagrody, dodatki (np. stażowy), wypłaty z tytułu udziału w zysku lub w nadwyżce bilansowej. Główny Urząd Statystyczny podaje przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw w każdym miesiącu, kwartale i roku. To nam pokazuje czy płace w przedsiębiorstwach rosną, stoją w miejscu, czy maleją. GOSPODARKA NARODOWA Z kolei do przeciętnej płacy w gospodarce narodowej wliczane są wszystkie przeciętne wynagrodzenia, zarówno z sektora przedsiębiorstw jak i pozostałych podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, jednostek sfery budżetowej, stowarzyszeń, mówiąc krótko wszystkich podmiotów gospodarki narodowej bez względu na liczbę pracujących oraz charakter własności. Przeciętną płacę w gospodarce narodowej GUS ogłasza kwartalnie zaś na początku lutego przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej za ubiegły rok. CO OZNACZA REALNY WZROST? Prezes GUS podaje również do publicznej wiadomości komunikat w sprawie realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w stosunku do roku poprzedniego. Wynagrodzenie realne określa sumę dóbr i usług konsumpcyjnych, które można zakupić przy danej wielkości wynagrodzenia. Czy realny wzrost wynagrodzeń obrazuje stan naszej gospodarki? Tylko częściowo, ponieważ jest bez wątpienia jednym z czynników URZĄD STATYSYCZNY W RZESZOWIE ją określających. Płace mogą stać w miejscu, ponieważ ekonomiści np. ostrzegają przed nadciągającym kryzysem, więc przedsiębiorcy już zaczynają ciąć koszty, w tym nie podnosząc wynagrodzeń. Mogą też nie rosnąć, w wyniku już nie najlepszej kondycji finansowej przedsiębiorstw, a co za tym idzie i naszej gospodarki. Spróbujmy to zobrazować liczbami. W 2007 roku, kiedy jeszcze nikt nie mówił o kryzysie, realny wzrost wynagrodzeń w gospodarce narodowej w Polsce w stosunku do roku 2006 wyniósł 6,3%. Dwa lata później, czyli w 2009 roku w porównaniu do roku 2008 już tylko 2,1%. W roku 2011 w stosunku do 2010 roku zmalał do 1,2%, aby w ub. roku w stosunku do 2011 roku osiągnąć poziom 99,9, tj. zmaleć o 0,1%. Oznacza to de facto, że siła nabywcza naszych wynagrodzeń wprawdzie nieznacznie, ale zmalała. Sytuacja taka nie jest zbyt korzystna dla koniunktury w gospodarce, ponieważ niższe wynagrodzenia powodują niższy popyt. PODKARPACIE BIEDNIEJSZE, ALE... Poszczególne urzędy statystyczne zamieszczają w comiesięcznych komunikatach o sytuacji społeczno-gospodarczej województwa przeciętne miesięczne wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w danym województwie. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw na Podkarpaciu w 2012 roku, tak jak wspomnieliśmy, wyniosło 3016,17 zł. W odniesieniu do wojewódzkich liderów, dużo mniej. Dla przykładu w województwie mazowieckim osiągnęło wartość 4530,27 zł, a w śląskim 4073,23 zł. Faktem jest, 18 Strefa. marzec 2013

19 PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIA BRUTTO W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE I WOJEWÓDZTWIE PODKARPACKIM W LATACH PRZECIĘTNE MIESIĘCZNE WYNAGRODZENIA BRUTTO W SEKTORZE PRZEDSIĘBIORSTW WEDŁUG WOJEWÓDZTW W 2012 R. WSKAŹNIKI REALNYCH PRZECIĘTNYCH WYNAGRODZEŃ BRUTTO ORAZ DYNAMIKA PRZECIĘTNYCH WYNAGRODZEŃ BRUTTO W POLSCE W GOSPODARCE NARODOWEJ W LATACH (rok poprzedni = 100) że Podkarpacie to region uboższy od Mazowsza czy Śląska, ale jeżeli weźmiemy pod uwagę ceny wielu podstawowych artykułów i usług, to ta różnica już się trochę zmniejszy. Mieszkaniec Podkarpacia w grudniu ub. roku zapłacił za wywóz śmieci 22,51 zł, natomiast mieszkaniec Mazowsza 25,94 zł, a Śląska aż 29,71 zł (wszystkie ceny są cenami przeciętnymi dla województwa). Bilet normalny na przejazd autobusem sieci miejskiej w województwie podkarpackim kosztował 2,29 zł, w mazowieckim 3,25 zł, a w śląskim 2,92 zł. Tańsze były u nas m.in.: jaja kurze, ziemniaki, masło, mleko, szynka wieprzowa gotowana, chleb pszenno-żytni. Mniej zapłaciliśmy za usługi fryzjerskie, przejazd taksówką i metr kwadratowy mieszkania. Oczywiście część cen jest porównywalna, jak chociażby ceny paliw, nowych samochodów czy leków. Kwestia dodatkowa znacznych różnic w płacach, to również miejskie metropolie, w których zarabia się najwięcej. Największym miastem Podkarpacia jest Rzeszów liczący niewiele ponad 180 tys. mieszkańców. Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw w stolicy Podkarpacia wyniosło 3690,74 zł. Warszawa jest miastem 10-krotnie większym od Rzeszowa, w której wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ukształtowało się na poziomie 4753,83 zł. Nic więc dziwnego, że przeciętne wynagrodzenia w stolicy znacznie bardziej rzutują na całe województwo mazowieckie. Podobnie rzecz się ma w województwie śląskim z potężną aglomeracją skupioną wokół Katowic. Mamy nadzieję, że udało nam się Państwu przybliżyć nieco pojęcie przeciętnych wynagrodzeń, określić składniki, które wchodzą w ich skład oraz w ujęciu dynamicznym (realny wzrost wynagrodzeń) przedstawić ich powiązanie z aktualnym stanem gospodarki. Wynagrodzenia, zarówno w sektorze przedsiębiorstw, jak i w gospodarce narodowej są ważnym elementem, opisującym sytuację społeczno-gospodarczą kraju w danym okresie. Podobnie zresztą jak stopa bezrobocia, produkcja sprzedana przemysłu i budownictwa czy inflacja. W następnym artykule przybliżymy Państwu pojęcie inflacji. Mało kto dzisiaj pamięta, że jeszcze w latach 80-tych i 90-tych mieliśmy dwu-trzycyfrowe wskaźniki cen towarów i usług konsumpcyjnych - tak brzmi oficjalna nazwa inflacji. W 1982 roku inflacja w Polsce wyniosła 100,8% W roku 1990 mieliśmy do czynienia z hiperinflacją 585,8%, a w roku poprzednim, czyli 2012 inflacja ukształtowała się na poziomie 3,7%. W jaki sposób obliczana jest inflacja? Co oznacza nie tylko dla gospodarki, ale i dla sytuacji społeczno-gospodarczej kraju? Wszystko o inflacji już za miesiąc. Zapraszamy! marzec Strefa 19

20 biznes Jak się robi interesy na Ukrainie Biznesmen z Rzeszowa otworzył firmy w Kijowie i Czerniowcach. To początek ekspansji na Wschód STANISŁAW SIWAK Rzeszowski biznesmen, Wacław Płonka, właściciel i prezes firmy BWP Enterprise robi udane interesy na Ukrainie. Otworzył oddziały firmy w Czerniowcach i Kijowie. Ale to nie koniec jego ekspansji na rynki wschodnie wkrótce uruchomi kolejny oddział w Kazachstanie. Rynek ukraiński ma opinię ryzykownego wśród naszych przedsiębiorców. Często słychać głosy, że w kraju wschodnich sąsiadów rządzi mafia, nic tam się nie da załatwić bez łapówek, a partnerzy biznesowi bywają niesolidni. Czy potwierdza pan te opinie zapytaliśmy prezesa Płonkę. - Panuje u nas takie przekonanie, że w kontaktach biznesowych na ukraińskim rynku trzeba uważać, być bardzo ostrożnym. Prawda jest taka, że w każdym biznesie trzeba być ostrożnym, także współpracując z rynkami Europy Zachodniej. Tymczasem Ukraina to kraj, gdzie spotykam życzliwych i odpowiedzialnych ludzi, którzy chcą się rozwijać, czerpać z polskich doświadczeń w dziedzinie biznesu, czy kultury podkreśla biznesmen z Rzeszowa. CENTRALĘ URZĄDZIŁ W RZESZOWIE Jeszcze w czasach szkoły średniej marzył o tym, by mieć własną firmę. Plan ziścił się po ukończeniu studiów na Politechnice Rzeszowskiej. Dziś jest właścicielem albo udziałowcem sześciu firm, które dają pracę 600 ludziom. Główną siedzibę ma w Rzeszowie. Ale równie dobrze swe centralne biuro biznesowe może mieć w Warszawie, gdyż tam prowadzi przynajmniej połowę swych interesów. Jest on na Mazowszu znanym biznesmenem. i cenionym pracodawcą. Podczas gali w Pałacu Kultury i Nauki z udziałem Prezydenta Warszawy, Hanny Gronkiewicz-Waltz, już trzykrotnie został nagrodzony statuetką Lidera Rozwoju Przedsiębiorczości w woj. Mazowieckim. - Wybrałem Rzeszów jako centralę swej działalności biznesowej, gdyż tu się urodziłem, tutaj mam dom, rodzinę i czuję się najlepiej przyznaje prezes Płonka. INTERESY Z ZACHODEM Jak robi się biznes z ludźmi z Zachodu? - Bardzo istotne jest dotrzymanie danego słowa. - Jeśli w jakieś sprawie składasz deklaracje, czy robisz ustalenia, wszystko musi być zrealizowane. Wiarygodność i rzetelność to podstawa robienia biznesu z przedsiębiorcami z Zachodu. Mówię to z własnego doświadczenia ocenia. Utrzymuje szerokie kontakty z biznesem zachodnim. Twierdzi, że w nawiązaniu współpracy nieraz pomaga przypadek, kiedy indziej wystarczy polecenie od znajomych przedsiębiorców. Przez biznes do biznesu. - Kiedyś poszukiwaliśmy wysokiej jakości elementów złącznych dla jednego z naszych klientów i dotarliśmy do producenta na zachodzie. Zaczęliśmy z nim współpracować, a po jakimś czasie zaproponował abyśmy ich reprezentowali na rynku polskim - daje jeden z przykładów Wacław Płonka zaznacza, że to wszystko nie dzieje się od razu. Zachodni partnerzy muszą nabrać do ciebie zaufania. A potem należy pilnować, aby nie doszło do jakiejś wpadki, że przestałeś być wiarygodny, bo wtedy biznes się kończy. TERAZ POSTAWIŁ NA WSCHÓD Współpracę ze Wschodem rozpoczął 12 lat temu. Oceniał, że nie jest to rynek łatwy, ale niesłychanie perspektywiczny. Pierwszy kontakt nawiązał z firmą z Sankt Petersburga. Były to dostawy części dla przemysłu. Ostrzegano nas, że to rynek bardzo ryzykowny. I wrażliwy, jeśli idzie o płatności. Ale cała transakcja odbyła się bez zakłóceń. Potem pojawili się odbiorcy z Kijowa. Podczas rozmów biznesowych w Tarnopolu na Ukrainie. Drugi z prawej prezes Wacław Płonka 20 Strefa. marzec 2013