PROTOKÓŁ. z XIII spotkania Komitetu Koordynującego Programu Bezpieczeństwa Powodziowego w Regionie Wisły Środkowej w Warszawie

Transkrypt

1 PROTOKÓŁ z XIII spotkania Komitetu Koordynującego Programu Bezpieczeństwa Powodziowego w Regionie Wisły Środkowej w Warszawie Mazowiecki Urząd Wojewódzki, godz. 11:00, , Warszawa W spotkaniu uczestniczyli: 1. Leszek Bagiński, RZGW 2. Mateusz Balcerowicz - Pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego ds. Programu Bezpieczeństwa Powodziowego w Regionie Wisły Środkowej 3. Andrzej Baranowski, K-PUW 4. Małgorzata Bogucka- Szymalska, MUW 5. Krzysztof Dąbrowski, MUW, Dyrektor WBZK 6. Katarzyna Falińska, MUW 7. Jakub Gibek, MŚ 8. Dariusz Gronek, Hydroprojekt 9. Hanna Ignaciuk, PUW 10. Roman Jaworski, MSW 11. Robert Kęsy, WZMIUW 12. Bartłomiej Kolipiński, MBPR 13. Piotr Kowalski, ŚUW 14. Wiesław Kołodziejski, MFPK 15. Maria Machlarz, MAiC 16. Stanisław Maciejewski, WZMIUW 17. Artur Magnuszewski, UW 18. Waldemar Mioduszewski, ITP. 19. Rafał Miłaszewski, Politechnika Białostocka 20. Wiesław Ostaniewicz, W-MUW 21. Leszek Papaj, ŚUW 22. Andrzej Rybus-Tołłoczko - MUW 23. Andrzej Sadurski, PIG 24. Marek Sokołowski, ŁUW 25. Marcin Stankiewicz, MŚ 26. Adam Sulejewski, Zarząd Mienia Miasta Stołecznego Warszawy 27. Grzegorz Szymoniuk, LUW 28. Zbigniew Śwircz, MAiC 29. Michał Tomusiak, MUW 30. Bogusław Wiącek, RZGW 31. Sławomir Wosiński, MUW 32. Jan Żelazo- Przewodniczący Zespołu Ekspertów, SGGW 33. Jacek Błażejczyk, ZPWiM.

2 PROGRAM SPOTKANIA 11:00 11:10 Otwarcie spotkania Krzysztof Dąbrowski, Dyrektor WBZK MUW 11:10 11:30 Stan prac nad Programem Bezpieczeństwa Powodziowego w Regionie Wodnym Środkowej Wisły Mateusz Balcerowicz, Pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego 11:30-11:50 Informacja na temat wątpliwości Komisji Europejskiej w zakresie gospodarowania wodami Jakub Gibek, Przedstawiciel Ministerstwa Środowiska 11:50-12:10 Aktualne działania nad minimalizacją ryzyka powodziowego w regionie Środkowej Wisły Małgorzata Bogucka Szymalska, MUW 12:10-12:40 Dyskusja moderator - Ekspertów prof. dr hab. Jan Żelazo, Przewodniczący Zespołu 12:40-12:50 Przerwa 12:50-13:10 Możliwości wariantowania działań z zakresu ochrony przeciwpowodziowej prof. dr hab. Jan Żelazo, Przewodniczący Zespołu Ekspertów 13:10-13:25 Baza danych Programu Michał Tomusiak, MUW 13:25-14:00 Dyskusja moderator - prof. dr hab. Jan Żelazo, Przewodniczący Zespołu Ekspertów

3 Cel spotkania Zorganizowane w Mazowieckim Urzędzie Wojewódzkim trzynaste spotkanie Komitetu Koordynującego Programu Bezpieczeństwa Powodziowego w Dorzeczu Wisły Środkowej dotyczyło unieważnienia postępowania przetargowego na strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko Programu Bezpieczeństwa Powodziowego w Regionie Wodnym Środkowej Wisły oraz działań związanych ze zwiększeniem bezpieczeństwa powodziowego w regionie wodnym. Przebieg spotkania 1. Otwarcie spotkania Spotkanie otworzył Krzysztof Dąbrowski, Dyrektor WBZK MUW witając zgromadzonych uczestników. Następnie Dyrektor WBZK omówił krótko cel, a także program spotkania po czym oddał głos pełnomocnikowi Wojewody Mazowieckiego ds. Programu Mateuszowi Balcerowiczowi. 2. Stan prac nad Programem Bezpieczeństwa Powodziowego w Regionie Wodnym Środkowej Wisły Na wstępie swojej wypowiedzi, Mateusz Balcerowicz, Pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego ds. Programu przypomniał, iż powodem rozpoczęcia prac nad programem jest powódź z 2010 roku. Następnie omówił etapy powstawania Programu zaczynając od jego inicjacji na konferencji w Płocku w kwietniu 2011r. Harmonogram przygotowania dokumentu na 2013 r. zakładał opracowanie prognozy oddziaływania na środowisko oraz przeprowadzenie konsultacji społecznych. Z uwagi na wątpliwości Komisji Europejskiej w stosunku do gospodarowania wodami na terenie Polski zawieszono działania związane z przeprowadzeniem postępowania przetargowego na strategiczną ocenę oddziaływania na środowisko Programu. Następnie Mateusz Balcerowicz przedstawił tzw. efekty miękkie, które udało się uzyskać dzięki opracowaniu programu tj.: wzrost znaczenia społecznego i politycznego w regionie wodnym środkowej Wisły; wypracowanie sfery dialogu i debaty, wypracowanie nowego autorskiego podejścia opracowania Programu, zlecenie ekspertyz, które pokazały duży zbiór danych mogących być przedmiotem analiz; wykorzystanie zaktualizowanych materiałów w celu podniesienia świadomości obywateli. W opracowanie tego programu w znaczeniu politycznym zaangażowali się przedstawiciele Rady Ministrów (udział Ministra Środowiska oraz Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji, a następnie Ministra Administracji i Cyfryzacji). W działania włączonych zostało 8 wojewodów (mazowiecki, kujawsko pomorski, lubelski, łódzki, podlaski, świętokrzyski, śląski, warmińsko mazurski). Zaangażowano instytucje odpowiedzialne za gospodarkę wodną: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej oraz 8 Wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych. W prace nad programem zaangażowały się również jednostki samorządu terytorialnego i organizacje pozarządowe, które włączyły się w proces konsultacji. W spotkaniach warsztatowych udział brali przedstawiciele łącznie 93 instytucji. W imieniu profesora Jana Żelazo przewodniczącego zespołu ekspertów - Mateusz Balcerowicz przedstawił, co zostało wypracowane w ramach podejścia metodologicznego w opracowaniu dokumentu programowego. Podczas opracowywania programu przeprowadzono cenne ekspertyzy

4 dotyczące m.in. obiektów małej retencji, wpływu roślinności na warunki przepływu wody w międzywalu, czy akumulacji rumowiska w strefie oddziaływania zbiorników. Następnie omówione zostały już rozpoczęte pilotaże edukacyjne podnoszące świadomość społeczną w zakresie bezpieczeństwa powodziowego oraz zgromadzone materiały z zakresu zagospodarowania przestrzennego. Mateusz Balcerowicz potwierdził, iż projekt Programu jest zgodny z ze strategiami krajowymi, po pierwsze poprzez ograniczenie ryzyka powodzi i jej skutków oraz zarządzanie w podziale zlewniowym, po drugie przez uwzględnienie działań technicznych i nietechnicznych oraz udziale społeczeństwa. Opracowany dokument jest funkcjonalny w skutecznym zarządzaniu i koordynowaniu państwem. Celem tych wszystkich działań jest zmniejszenie ryzyka wystąpienia powodzi oraz poprawa jakości życia społeczeństwa. Zgodność z Dyrektywą Wodną uzyskana została w ramach działania w układzie zlewniowym, poprzez szeroki zakres działań dla zmniejszenia ryzyka powodziowego oraz poprzez zapewnienie możliwości aktywnego udziału wszystkich zainteresowanych stron (warsztaty, konsultacje wojewódzkie, konsultacje społeczne). Następnie poruszony został temat starań o uzyskanie zgodności z Dyrektywą Powodziową poprzez uwzględnienie wszystkich elementów niezbędnych dla oceny ryzyka powodziowego. Do końca 2013 roku przewidziany jest termin opracowania map zagrożenia i ryzyka powodziowego, a na rok 2015 przewidziane jest opracowanie planów zarządzania ryzykiem powodziowym. W Programie zapisana została lista zadań inwestycyjnych oraz zadań nieinwestycyjnych. Na koniec Mateusz Balcerowicz omówił prace, które są realizowane oraz działania, które musiały zostać zawieszone na rok Następnie przekazał głos przedstawicielowi Ministerstwa Środowiska. 3. Informacja na temat wątpliwości Komisji Europejskiej w zakresie gospodarowania wodami. Temat ten omówiony został przez Jakuba Gibka z Departamentu Gospodarki Wodnej Ministerstwa Środowiska. Naczelnik Gibek zaprezentował zarzuty Komisji Europejskiej w zakresie gospodarowania wodami w Polsce. Jednym z zarzutów, które stawia Komisja jest mnogość dokumentów strategicznych w dziedzinie ochrony przeciwpowodziowej. Komisja Europejska uważa, iż powinny obowiązywać tylko dwa dokumenty, tj. plany gospodarowania wodami w dorzeczu oraz plany zarządzania ryzykiem powodziowym. Następnym omówionym przez Pana Gibka tematem był Program dla Górnej Wisły, który spotkał się szeregiem zarzutów Komisji Europejskiej, która zwróciła uwagę na jego niedociągnięcia. W opinii Komisji dokument jest sprzeczny z 3 dyrektywami tj.z Ramową Dyrektywą Wodną, Dyrektywą Siedliskową, a także z przepisami Dyrektywy w sprawie ocen wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia na środowisko. Następnie Jakub Gibek podkreślił, iż Komisja Europejska jasno stwierdziła, że zablokuje środki finansowe przeznaczone na realizację programów przeciwpowodziowych w Polsce, co oznacza utratę nieco ponad 2 mld złotych przeznaczanych na ochronę przeciwpowodziową w kraju. Ponadto Komisja Europejska uważa, iż Polska nie spełnia na chwilę obecną warunków ex - ante uzyskania środków finansowych na szeroko rozumianą gospodarkę wodną, w przyszłych ramach czasowych na lata Ponadto Komisja Europejska ma możliwość wystąpienia do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z wnioskiem o nałożenie na Polskę kar za niespełnienie wymogów Dyrektyw. Wysokość kar może sięgać setek tysięcy euro dziennie. Komisja Europejska domaga się podjęcia przez Polskę szeregu działań, związanych z Projektami przeciwpowodziowymi jak i szerszych działań w całej gospodarce wodnej. Komisja zwróciła się do Polski z postulatem przygotowania master planów w dorzeczu Odry i Wisły. Według niej projekty programów przeciwpowodziowych dorzeczy Odry i Wisły nie spełniają warunków zgodnych z Ramową Dyrektywą Wodną. Komisja domaga się aby ocenie w master

5 planach poddane zostały wszystkie projekty, które mogą wpłynąć na fizyczną charakterystykę rzek. Dotyczy to zarówno projektów, które są już w fazie realizacji, jak i projektów, które są na etapie planowania. W dalszej części Jakub Gibek wymienił kolejny zarzut Komisji Europejskiej dotyczący braku dokumentu zawierającego wytyczne w jaki sposób taką ocenę należy przeprowadzać. Ponadto Komisja domagała się aby dokonać oceny wpływu projektów na obszary chronione zgodnie z Dyrektywą Siedliskową. Ministerstwo Środowiska podjęło decyzję o wzmocnieniu planowania strategicznego w gospodarce wodnej poprzez przygotowanie master planów. Z drugiej strony Polska musi przygotować plany gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, tak aby nie narazić się na powtórkę zarzutów Komisji Europejskiej, a także spełnić warunki umożliwiające korzystanie z funduszy europejskich. Ministerstwo Środowiska podjęło także szereg działań legislacyjnych służących uzupełnieniu transpozycji prawodawstwa europejskiego do prawa krajowego. Podsumowując swoje wystąpienie Jakub Gibek przedstawił wstępny harmonogram opracowywania master planów - ich opracowanie ma zostać zakończone do sierpnia następnego roku po czym podziękował za uwagę i zakończył prezentację. 4. Aktualne działania nad minimalizacją ryzyka powodziowego w regionie wodnym środkowej Wisły. W tej części głos zabrała Pani Małgorzata Bogucka Szymalska. Na wstępie przedstawione zostały obecne działania podejmowane w ramach poprawy bezpieczeństwa powodziowego w regionie Środkowej Wisły są to między innymi: ekspertyzy, współpraca ze służbami planistycznymi marszałków województw, pilotaże edukacyjne, współpraca z MŚ i KZGW, bazy danych, komunikacja. W dalszej części prezentacji szczegółowo omówione zostały poszczególne działania. Po zakończeniu prezentacji rozpoczęła się dyskusja. 5. Dyskusja Głos w dyskusji zabrał Krzysztof Dąbrowski, Dyrektor WBZK MUW, mówiąc iż nie można czekać z bieżącymi działaniami dla bezpieczeństwa powodziowego do czasu aż powstaną master plany. Działania będą trwały, mimo iż nie będą powiązane z dokumentem programu sektorowego. Następnie dyrektor Dąbrowski przedstawił cel dyskusji jakim jest pytanie: Co robić aby działania były bardziej efektywne mając na względzie to, iż równolegle będą powstawały master plany. Głos zabrał prof. dr hab. Jan Żelazo, Przewodniczący Zespołu Ekspertów, który na początku swojej wypowiedzi potwierdził, iż ocena Komisji Europejskiej jest negatywna, oraz, że skrytykowała ona działania podejmowane w gospodarce wodnej w Polsce. Następnie Pan Jan Żelazo przedstawił swoje wątpliwości dotyczące master planów oraz poprosił przedstawiciela MŚ o ich dokładniejsze omówienie w celu rozwiania nasuwających się wątpliwości. W kwestii pozostałych wystąpień poprosił o uwagi w szczególności do tego co mówił Pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego Pan Mateusz Balcerowicz. Następnie zgodził się z dyrektorem Dąbrowskim, że działania mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa powodziowego powinny być kontynuowane. W odpowiedzi na wątpliwości prof. Żelazo głos zabrał przedstawiciel MŚ pan Jakub Gibek. Potwierdził, iż master plany nie będą dotyczyły tylko i wyłącznie ochrony przeciwpowodziowej. Ponadto zgodził się z profesorem, iż stworzenie master planów

6 w tak krótkim czasie jest zadaniem bardzo ambitnym i trudnym do wykonania. Master plany z jednej strony muszą zostać uwzględnione w aktualizacji planów gospodarowania wodami jednocześnie wpisując się w ograniczenia czasowe wynikające z wdrażania przez Polskę Dyrektywy Wodnej. Udział w dyskusji wziął również Profesor Andrzej Sadurski, który w swojej krótkiej wypowiedzi krytycznie podszedł do realizacji zadania postawionego przez Komisję Europejską. Następnie głos zabrał Dyrektor WZMIUW-u w Warszawie Robert Kęsy. Jego zdaniem jeżeli dana inwestycja nie będzie miała dokumentacji, oceny i potwierdzonej zgodności z Ramową Dyrektywą to nie ma szans wejścia do master planu. Pan Robert Kęsy w odpowiedzi na pytanie dotyczące kosztów związanych z wariantowaniem przedsięwzięć zadanego przez Pana Dąbrowskiego powtórzył swoje wątpliwości co do możliwości uwzględnienia inwestycji, które nie mają przeprowadzonej oceny oddziaływania na środowisko. Zapytanie do przedstawiciela MŚ skierował również Bartłomiej Kolipiński z Mazowieckiego Biura Planowania Regionalnego. Pytanie dotyczyło kierunku zmian Ustawy o Prawie Wodnym. Jakub Gibek MŚ, w odpowiedzi na pytanie Pana Kolipińskiego mówił o procesach, które są prowadzone tj.: nowelizacja Ustawy pod kątem transpozycji Prawa Europejskiego oraz założenia do nowej Ustawy Prawo Wodne, które obejmują reformę instytucjonalną. Założenia do nowej Ustawy są na etapie konsultacji. Głos w dyskusji zabrał również Pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego, Pan Mateusz Balcerowicz, który uzupełnił informacje dotyczące master planów i ich zakresów. Dyskusję krótkim podsumowaniem zakończył Pan Krzysztof Dąbrowski, zarządzając równocześnie 10-cio minutową przerwę. Przerwa 6. Możliwości wariantowania działań z zakresu ochrony przeciwpowodziowej. Po rozpoczęciu drugiej części spotkania głos w sprawie możliwości wariantowania działań z zakresu ochrony przeciwpowodziowej zabrał profesor Jan Żelazo. Przedstawione zostały koncepcje wariantowania w zlewniach. Podstawowymi założeniami wariantowania w Programie są: prostota i wypełnianie podstawowych wymagań, możliwość stosowania we wszystkich wyodrębnionych zlewniach, zastosowanie niestandardowego podejścia do analizy wariantów i różnych metodyk. Profesor wyróżnił dwa typy wariantowania, tzw.: - wariantowanie selektywne - wariantowanie hierarchiczne 7. Baza danych programu. W kwestii baz danych programu wypowiadał się Michał Tomusiak, MUW. Koncepcją stworzenia baz danych było wspomaganie prac nad opracowaniem Programu. Sama baza jest bardzo obszerna, gdyż zawiera szereg informacji pozyskiwanych z wielu instytucji. Pozyskane zostały między innymi: Numeryczny Model Terenu 1:25000, Mapa Podziału Hydrograficznego Polski, Mapa podtopień, mapa topograficzna, mapa obszarów chronionych, Corine Land Cover 2006, studium dla potrzeb ochrony przeciwpowodziowej. Bazy danych

7 posiadają wiele atutów tj. między innymi: aktualność, szczegółowość, spójność, różnorodność danych, dużą objętość danych czy możliwość szybkiej analizy. Obecnym przeznaczeniem danych jest wsparcie w aktualizacji planów zarządzania kryzysowego, operacyjnych planów działania na wypadek powodzi oraz wykorzystanie w bieżących działaniach dla zwiększenia bezpieczeństwa powodziowego. 8. Dyskusja Głos jako pierwszy zabrał prof. dr hab. Rafał Miłaszewski z Politechniki Białostockiej zgadzając się z dwoma pojęciami wprowadzonymi przez Pana profesora Żelazo tj. wariantowanie selektywne i wariantowanie hierarchiczne. Jako następny głos zabrał Marek Sokołowski, Pełnomocnik Wojewody Łódzkiego. Zwrócił się on z pytaniem czy przewiduje się jakieś wystąpienie do uczestników programu, członków regionalnych zespołów konsultacyjnych czy do gmin w kontekście prezentacji Pana Mateusza Balcerowicza oraz prezentacji Pani Małgorzaty Szymalskiej. Odpowiedzi udzielił Pan Mateusz Balcerowicz, sugerując aby poczekać do posiedzenia poświeconego zmianom w harmonogramie działań zaplanowanego na 19 czerwca. Wspomniał również o unieważnionym postępowaniu przetargowym na SOOS Programu. Następnie do dyskusji dołączył profesor Jan Żelazo, mówiąc, aby z bieżącego spotkania nie wyniknęło wrażenie, że wszystkie działania związane z programem są zawieszane. Dalej w swojej wypowiedzi mówi, że mimo iż Program nie jest jeszcze doskonały to należy podejmować działania żeby stał się dokumentem precyzyjnym. Głos zabrał również Krzysztof Dąbrowski mówiąc o posiedzeniu Komitetu Sterującego mającym się odbyć 19 czerwca. Chęć zabrania głosu wyraził prof. dr. hab. Waldemar Mioduszewski, który przygotował krótką wypowiedź dotyczącą wariantów, omawianych przez profesora Żelazo. Jedna z uwag dotyczyła sytuacji, w której wydatki na ochronę przeciwpowodziową nie zarabiają na siebie (są większe niż straty powodziowe). Druga uwaga dotyczyła wariantowania selektywnego i hierarchicznego. Profesor zasugerował iż metoda ekspercka była by mniej pracochłonna i jego zdaniem dokładniejsza. Do wypowiedzi Pana Mioduszewskiego odniósł się profesor Żelazo mówiąc, że nie ma sprzeczności między jego wypowiedzią, a wypowiedzią profesora. Udział w dyskusji wziął również Roman Jaworski z Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Wyraził chęć skorzystania przez MSW z baz danych i wszelkich zdobytych informacji w celu wykorzystania w planach jak i w późniejszej fazie reagowania kryzysowego przez samo MSW jak i przez podległe im służby. Na zakończenie spotkania, Krzysztof Dąbrowski dyrektor WBZK, podsumował XIII spotkanie Komitetu Koordynującego Program Bezpieczeństwa Powodziowego w Dorzeczu Wisły Środkowej w Warszawie. Zaprosił na Komitet 19 czerwca oraz podziękował za liczne przybycie wszystkim uczestnikom spotkania. Protokół sporządził: Bartosz Zaborski, praktykant (WBZK)