Dziecko przyszły obywatel czy obywatel od urodzenia? Monika Rościszewska- Woźniak

Transkrypt

1 Dziecko przyszły obywatel czy obywatel od urodzenia? Monika Rościszewska- Woźniak Fundacja Warszawa, Komeńskiego

2 Dziecko- obywatel? W jakim stopniu mamy uczyć dzieci, jak mają być obywatelami, a na ile pozwolić im uczestniczyć w Ŝyciu społecznym jako obywatelom? Co dzieci mogą nam dorosłym zaoferować i zaproponować? Jak wprowadzać dzieci w prawdziwy świat, a dorosły świat przybliŝać dzieciom?

3 Dzieci obywatelami od urodzenia Miasto Reggio Emilia i jego dzieci

4 Dzieci obywatelami miasta Reggio Emilia Filozofia pedagogiczna Reggio słuchanie i relacja. Warunkują one proces uczenia i stanowią odzwierciedlenie wartości kulturowych solidarności, demokracji i współpracy. Współpraca to nie tylko włączania rodziców w Ŝycie szkoły, ale wartość, sposób patrzenia na uczestników procesu edukacyjnego i na rolę szkoły. Jednostka i grupa uzupełniają się, nauka indywidualna splata się z nauką w grupie. Vea Vecchi. Zawsze osią współpracy jest dialog. Historia 40 lat Reggio to historia nieprzerwanego dialogu między mieszkańcami miasta oraz dialogu z resztą świata, dialogu zarazem lokalnego i globalnego. Określenie relacje dotyczy nie tylko kontaktów między dziećmi, rodzicami i nauczycielami, ale takŝe miedzy placówkami edukacyjnymi a szerszą społecznością oraz całym miastem. Dziecko to aktywny obywatel, który juŝ dziś decyduje o przyszłości miasta; to pełnoprawny uczestnik Ŝycia społecznego i twórca kultury wnosi czynny wkład w Ŝycie lokalne. Miasto rozumiane nie tylko jako przestrzeń fizyczna, ale teŝ kulturowa stanowi przedmiot najwyŝszego zainteresowania mieszkańców.

5 Dzieci obywatelami Reggio - dzieci dają wskazówki dorosłym

6 Wasilków dzieci zmieniają dom parafialny w Wólce Przedmieście

7 Warszawa - dzieci ratują kasztanowiec

8 Samodzielność i czynny wpływ dziecka Kirsten Poulsgaard Przykład z Danii Co to znaczy wysłuchać dziecko? Zasada równości i szacunku dla kaŝdego, niezaleŝnie od jego wieku; Słuchanie najmłodszych zobowiązuje nas do wzięcia pod uwagę ich potrzeb i zainteresowań; Wpływ dziecka na sytuację, w jakiej się znajduje, zaleŝy od tego, czy i jak dorosły umie interpretować sygnały dziecka. KsiąŜeczka, zatytułowana Czy dzieci mają jakieś prawa?, przeznaczona była do głośnego czytania w przedszkolach (w grupie wiekowej 3-6 lat) i niŝszych klasach szkoły podstawowej.

9 Projekt Dziecko współobywatel Przebieg : Dzieci (10-14 lat) prowadziły m. in. obserwacje w przedszkolu Pomogliśmy dorosłym zauwaŝyć błędy w ich codziennej pracy, a było ich całkiem sporo [ ] Wszyscy dorośli siedzieli przy stole, jedli śniadanie i rozmawiali podniesionym głosem, a dzieciom kazali być cicho. Po obiedzie wszyscy musieli wyjść na dwór. Większość wolałaby zostać, ale wszyscy mieli obowiązek spędzić na powietrzu aŝ dwie godziny. Tymczasem dorośli, którzy teŝ marzli, mogli wchodzić i wychodzić kiedy chcieli. Efekt : Wytyczne rządowe dotyczące aktywizacji dzieci: Placówki dzienne: W placówkach dziennych naleŝy słuchać tego, co dzieci mają do powiedzenia i traktować ich wypowiedzi powaŝnie. Dzieci muszą mieć moŝliwość wywierania wpływu na przebieg swoich zajęć w zaleŝności od wieku i poziomu rozwoju. Kluby: Dzieci i młodzieŝ muszą mieć wpływ na program realizowany w klubie. Treść programu naleŝy zawsze uzgodnić wspólnie z jego uczestnikami.

10 Horyniec Zdrój - dzieci zmieniają układ ksiąŝek w bibliotece

11 Małe dzieci to eksperci Słuchanie metodą mozaikową (Mosaic Approach) Alison Clark Małe dzieci to eksperci w sprawach dotyczących ich własnego Ŝycia - kompetencje, do wypowiadania się w sprawach własnego Ŝycia z ich punktu widzenia. Małe dzieci komunikują się poprzez sto języków (Malaguzzi). Słuchanie małych dzieci to reagowanie nie tylko na słowa, ale takŝe na sygnały fizyczne i wizualne. Małe dzieci to aktywni uczestnicy - czynna, a nie bierna rola w procesie słuchania techniki oceny uczestniczącej (pierwotnie uŝywane w badaniach międzynarodowych programów rozwoju dla poznania i opinii społeczności lokalnych.) Małe dzieci chcą zrozumieć sens doświadczeń - Słuchanie to proces aktywny - nie tylko słyszenie, ale takŝe omówienie i interpretacja uzyskanego materiału razem z dzieckiem.

12 Słuchanie metodą mozaikową Obserwacja to waŝny składnik słuchania. Rozmowy z dziećmi / wywiady -codzienne doświadczenia: dlaczego chodzą do przedszkola, jak widzą dorosłych, co lubią robić najbardziej, kogo lubią, a czego i kogo nie lubią. Fotografowanie - nowe sposoby wyraŝania siebie przez dzieci, dla dorosłych - okazja, by posłuchać. Zwiedzanie - placówki z dzieckiem jako przewodnikiem (dziecko wybiera trasę, sposób rejestracji i prowadzi dokumentację) Tworzenie mapy - sposób rejestracji informacji przekazanych przez dziecko w trakcie zwiedzania placówki. Opinie nauczycieli i rodziców waŝne zwłaszcza w przypadku dzieci, które jeszcze nie umieją dobrze mówić. Opinie dorosłych koncentrują się na interpretacji uczuć i potrzeb dziecka i tego, co jest dla dziecka waŝne.

13

14 Jak wprowadzamy dzieci w świat? Złoty trójkąt edukacji Edukacja nieformalna Edukacja pozaformalna Edukacja formalna Fundacja Komeńskiego

15 Edukacja formalna Gdzie się odbywa? Przedszkola i inne formalne formy wychowania i edukacji Warunki Otwarty program pracy, oparty na współuczestniczeniu w najbliŝszym środowisku; Socjalizacja (relacje, komunikacja, współpraca); Rozwój duchowy (odpowiedzialność, dzielenie się, bycie poŝytecznym ); Dojrzałość emocjonalna, samodzielność, odwaga, wytrwałość. Jak wzmacniać? Standardy jakości; Kształcenie i doskonalenie nauczycieli; Współpraca - partnerstwo z rodzicami rodzice eksperci od dzieci, nauczyciele ekspertami od edukacji. Fundacja Komeńskiego

16 Edukacja formalna Pełne szacunku relacje z dorosłymi, uwaŝne słuchanie, rozmowa, bezpieczeństwo Fundacja Komeńskiego

17 Edukacja formalna Robienie poŝytecznych rzeczy dla innych Samodzielność, odpowiedzialność

18 Uzgodnienia i dyskusje, które prowadzą do nowej wiedzy, Myślenie krytyczne, Relacja i dialog w realnym kontekście. Edukacja formalna Współpraca między dziećmi, Pomaganie.

19 Edukacja formalna Docenienie znaczenia edukacji i uczenia się, Uczenie innych.

20 Edukacja pozaformalna Gdzie się odbywa? poza systemem edukacyjnym w rodzinie, w piaskownicy - w grupach rówieśniczych przez media, Podstawowe znaczenie mają więzi w rodzinie i otwarte środowisko jakŝe bogate i ciekawe jest Ŝycie poza systemem edukacyjnym! Jak wzmacniać? zmniejszyć stres rodzicom (być moŝe lepiej załatwić opał na zimę niŝ namawiać do czytania dzieciom na dobranoc), zwiększyć dostęp do informacji dostęp do wiedzy, umiejętności wychowawczych poprawić otoczenie Ŝeby dzieci mogły bawić się bezpiecznie

21 Edukacja pozaformalna W domu z mamą, ciocią i babciami Z ojcem przy ognisku

22 Z rodzeństwem na huśtawce Z siostrą w piaskownicy Edukacja pozaformalna

23 Z przyjaciółmi na boisku Z kolegami przy błotku Edukacja pozaformalna

24 Edukacja nieformalna Gdzie się odbywa? W społeczeństwie obywatelskim W nieformalnych, ale zorganizowanych inicjatywach, motorem jest aktywność rodziców i społeczności lokalnej, podstawą - działalność wolontarystyczna Formy Grupy wsparcia matek, (Materskie centra np. Czechy i Słowacja) Dzienna mama - opieka we własnym domu nad kilkorgiem dzieci Grupy zabawowe dla małych dzieci, Grupy spotkaniowe rodziców - warsztaty, zajęcia sportowe weekendowe, czy popołudniowe (np. harcerstwo), teatr amatorski, kluby dyskusyjne Jak wzmacniać? Dać moŝliwość spotkań- istniejące przedszkola, domy kultury, biblioteki mogą być zasobem mają wiedzę, doświadczenie, przestrzeń, zabawki. Fundacja Komeńskiego

25 Edukacja nieformalna Wolontariusze z gimnazjum bawią się z dziećmi, Rodzice w grupie zabawowej uczestniczą w zajęciach edukacyjnych

26 Rodzice szkolą się na warsztatach, Rodzice organizują sobotnie wycieczki z dziećmi

27 Dziękuję za uwagę! Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego tel. (22) , Fundacja Komeńskiego