Edukacja przedszkolna dzieci w środowisku wiejskim. Elżbieta Tołwińska-Królikowska, Siedlce, 9 grudnia 2008

Transkrypt

1 Edukacja przedszkolna dzieci w środowisku wiejskim Elżbieta Tołwińska-Królikowska, Siedlce, 9 grudnia 2008

2 Dlaczego edukacja przedszkolna jest ważna Wyniki podłużnych badań amerykańskich (czas 30 lat) Po wkroczeniu w dorosłość dzieci korzystające z zajęć edukacyjnych programu High/Scope w porównaniu z tymi, które nie korzystały z edukacji przedszkolnej: więcej zarabiają - 29% vs 7%, cieszą się wyższym standardem życia 36% vs 13%, są lepiej wykształcone 71% vs 54%, mniej korzystają z pomocy społecznej w ciągu ostatnich 10 lat 59% vs 80%, zanotowano wśród nich znacząco mniejszą liczbę aresztowań 7% vs 35%. I.Lazar, R. Darlington.The lasting effects of early education: a raport from the Consortium for Longitudial Studies, Journal of the Socielty for Research in Child Development, 1982,

3 Dlaczego edukacja przedszkolna jest ważna Polska - Wpływ uczęszczania do przedszkola na poziom umiejętności czytania, pisania i umiejętności matematycznych dzieci 7-letnich Wniosek: Im dłuższy staż przedszkolny, tym lepsza umiejętność czytania, zwłaszcza u chłopców z rodzin o niskim statusie społeczno-ekonomicznym (SES) Dr B. Murawska, Segregacje na progu szkoły podstawowej Instytut Spraw Publicznych, Warszawa 2004

4 Dlaczego edukacja przedszkolna na wsi jest szczególnie ważna Specyficzne potrzeby wiejskich środowisk lokalnych: zwiększanie szans edukacyjnych dzieci, edukacja i rozbudzanie aspiracji edukacyjnych rodziców, aktywizacja mieszkańców wsi wokół problemów edukacji.

5 Obecny stan upowszechnienia edukacji przedszkolnej

6 Upowszechnienie edukacji przedszkolnej w krajach OECD % 4-latków w placówkach edukacyjnych Eurostat % 90% 80% 70% 60% 50% 36% 40% 30% 20% Polska Finlandia Irlandia Litwa Grecja Cypr Łotwa Słowacja Bułgaria Holandia Rumunia Słowenia Portugalia Lux Estonia Niemcy EU (27) EU (25) Szwecja Strefa Euro Czechy Wegry Wielka Bryt Dania Malta Austria Belgia Hiszpania Francja Włochy Turcja Macedonia Szwajcaria Chorwacja Lich. USA Norwegia Islandia Japonia 0% 10%

7 Ile kosztują przedszkola? Wydatki na opiekę przedszkolną jako % PKB źródło: OECD, MF RP, GUS, dane za rok 2001, Polska

8 Anglia * Różnorodne formy wspierania rozwoju i edukacji małych dzieci Portugalia * Francja * Dla dzieci w wieku 0-5 lat Grupy zabawowe Dzienne placówki oświaty Ośrodki dla dzieci Ośrodki rodzinne Przedszkola Klasy zerowe przy szkołach podstawowych (od 3 lat) Świetlice rekreacyjne Świetlice rodzinne Opiekunki do dzieci Świetlicobusy Wypożyczalne zabawek I inne * Zgodnie z ustawą The Children Act Dla dzieci w wieku 3-5 lat Przedszkola stacjonarne Wędrujące nauczycielki Świetlice przedszkolne *Na podstawie Ustawy ramowej o edukacji przedszkolnej Dla dzieci w wieku 0-5 lat Opiekunki pracujące we własnych domach Opiekunki zajmujące się dziećmi w domu rodziców Publiczne żłobki Żłobki rodzinne Ogniska dziecięce École maternelle * powszechna edukacja dla dzieci 3-5 letnich (99% dzieci) *Na podstawie Ustawy o szkolnictwie z 1886 r.

9 Edukacja przedszkolna w Polsce miasto i wieś % gmin wiejskich, w których nie ma ani jednego przedszkola % dzieci 3-5 letnich w przedszkolach gmin wiejskich

10 Edukacja przedszkolna w Polsce liczba przedszkoli W Polsce jest 2156 gmin wiejskich i miejskowiejskich W ponad 869 gminach nie ma żadnego przedszkola!

11 Edukacja przedszkolna w regionach % dzieci w wieku 3-5 lat uczęszczających do przedszkola do ogólnej liczby dzieci 3-5 lat rok szkolny 2004/2005 (wg danych GUS) 1. podlaskie 5,90% 2. zachodniopomorskie 7,16% 3. warm.-mazurskie 7,51% 4. kujawsko-pom. 10,11% 5. lubelskie 12,12% 6. pomorskie 12,37% 7. świętokrzyskie 12,71% 8. mazowieckie 13,54% 9. podkarpackie 14,24% 10. dolnośląskie 14,40% 11. łódzkie 16,78% 12. lubuskie 16,86% 13. małopolskie 19,31% 14. wielkopolskie 24,64% 15. śląskie 33,54% 16. opolskie 44,07% Ogółem w kraju 16,70%

12 % dzieci w wieku 3-5 lat w przedszkolach Polska 42,40% Wieś 17,20% Miasto 62,10% 0% 20% 40% 60% 80%

13 Dlaczego tak jest? Niska świadomość społeczna wagi wspierania wczesnego rozwoju dziecka i roli przedszkola, słabość społeczeństwa obywatelskiego, brak woli politycznej, brak integracji działań instytucji odpowiedzialnych za zdrowie, opiekę, wychowanie i edukację małego dziecka, trudna sytuacja finansowa gmin przy jednoczesnej odpowiedzialności za edukację przedszkolną.

14 Plany z zakresu polityki oświatowej W Narodowej Strategii Integracji Społecznej i Krajowym Planie Działania, edukacja przedszkolna jest wpisana jako priorytet, wszelkich działań przeciwdziałających marginalizacji. Powszechność Edukacji Przedszkolnej ma osiągnąć w Polsce wskaźnik dla wsi 40% do W innych krajach UE ma on osiągnąć w tym czasie 90%.

15 Jednym z ważnych elementów prorodzinnego programu jest upowszechnianie edukacji przedszkolnej, która szczególnie potrzebna jest dziś na terenach wiejskich. To najlepsza droga wyrównywania szans w starcie życiowym w dorosłe życie, a także zapobieganie dziedziczeniu wykluczenia społecznego Expose Premiera Rządu RP Donalda Tuska

16 Środki UE na edukację przedszkolną Europejski Fundusz Społeczny Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich SPO RZL Priorytet: 2 Rozwój społeczeństwa opartego na wiedzy Działanie 2.1 Zwiększenie dostępu do edukacji - promocja kształcenia przez całe życie Schemat: a Zmniejszenie dysproporcji edukacyjnych między wsią a miastem Instytucja wdrażająca - MEN

17 Obecne środki UE na edukację przedszkolną Program Operacyjny Kapitał Ludzki PO KL Instytucje wdrażające: Urzędy Marszałkowskie i ich agendy

18 Programy przedszkolne Federacji Inicjatyw Oświatowych SPO RZL Małe Przedszkole w Każdej Wsi - woj. łódzkie, kujawsko-pomorskie, pomorskie, zachodniopomorskie Mazowieckie Małe Przedszkola - woj. mazowieckie, świętokrzyskie Idziemy do przedszkola. Małe Przedszkole na Dolnym Śląsku - woj. dolnośląskie

19 MMP cele projektu 1. Wyrównanie szans edukacyjnych dzieci mieszkających na wsi poprzez: założenie 30 placówek edukacji przedszkolnej, po zakończeniu projektu prowadzonych przez stowarzyszenia działające na wsi, stworzenie programu wsparcia osób pracujących w Małych Przedszkolach i prowadzących je. 2. Aktywizacja rodziców i innych mieszkańców wsi. Czas realizacji: marzec marca 2008 r.

20 Organizacja projektu Lider: Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Lipiny, Dębowce, Borki, Partnerzy regionalni: Stowarzyszenie na rzecz Ekorozwoju Wsi Góry Wysokie Stowarzyszenie Rodziców TU z Zalesia Górnego Towarzystwo Wspierania Szkolnictwa Wyższego i Oświaty w Płocku Partner merytoryczny: Federacja Inicjatyw Oświatowych szkolenia, poradnictwo, portal edukacyjny, ewaluacja

21 Model Małego Przedszkola organ prowadzący - Stowarzyszenie Rozwoju Wsi, przedszkole niepubliczne, edukacja dzieci w grupie różnowiekowej, edukacja rodziców (LifeLong Learning), centrum rozwoju wsi: kultura, pomoc społeczna, sport, przedsiębiorczość.

22 Pierwowzór Małe Szkoły Ok. 300 Małych Szkół w całym kraju. Model wspierany przez Federację Inicjatyw Oświatowych i zastosowany w 3 innych projektach alternatywnych form edukacji przedszkolnej.

23 Założone Małe Przedszkola 22 MP na terenie woj. mazowieckiego

24 Założone Małe Przedszkola 8 MP na terenie woj. świętokrzyskiego

25 Strona internetowa i platforma e-learningowa projektu

26 Szkolenia e-learningowe

27 Co dał program społecznościom lokalnym: - zatrudnienie przygotowanego nauczyciela, - zapewnienie placówki funkcjonującej min. 15 godz./tyg., - środki na wyposażenie placówki w meble, pomoce dydaktyczne i zabawki (8000 zł), - zestaw wybranych przez fachowców książeczek dla dzieci, - laptop i drukarkę, - środki na materiały papiernicze i organizację przedszkolnych imprez, - wsparcie prawnika i innych specjalistów w procesie zakładania stowarzyszenia i dalszego jego działania.

28 Co dał program nauczycielom: - zatrudnienie na pół etatu, w ramach umowy o pracę zgodnej z KP, - udział w 72-godzinnym szkoleniu stacjonarnym przygotowującym do pracy w Małym Przedszkolu, - dostęp do portalu edukacyjnego, na którym prowadzone były szkolenia internetowe (e-learning), fora dyskusyjne, czaty ze specjalistami, porady ekspertów, - poradnik metodyczny prof. Edyty Gruszczyk-Kolczyńskiej, - możliwość kontaktu i wymiany doświadczeń z grupą nauczycieli przedszkolnych.

29 Jak przedszkole zmienia wieś Karwowo gm. Łobez - dane z 2006 r. wieś popegeerowska, położona 11 km od Łobza, brak połączenia autobusowego, zlikwidowana szkoła (lata 90), mieszkańcy 176, w tym: liczba dzieci do 18 roku 41 liczba dzieci w wieku 3-5 lat - 10 Zasoby: świetlica, sklep, kościół, leśnictwo, stowarzyszenie na rzecz rozwoju wsi (2005)

30 Stowarzyszenie Przyjaciół Karwowa Zakładamy przedszkole w naszej wsi dla dzieci z Trójkąta tj. Karwowo, gm. Łobez, Smorawina i Karnice gm. Radowo Małe Lokalizacja do uzgodnienia z władzami gminy i koordynatorem projektu MP.

31 Świetlica wiejska w Karwowie (lato 2006) w przeddzień remontu

32 Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Odnowa Wsi Poprawa infrastruktury wiejskiej wsi Karwowo : Remont świetlicy wiejskiej Budowa Placu Edukacyjnego Projekt finansowany z funduszy Unii Europejskiej oraz Gminy Łobez Realizacja zadania: wrzesień grudzień 2006

33 Świetlica w trakcie remontu

34 Nowa elewacja i wejście do Świetlicy

35 Pożegnanie 6-latków

36 Spotkanie z rodzicami i dziećmi

37 Realizacja projektów edukacyjnych we wsi Karwowo w 2007 roku 1. Fundusz Gminy Łobez: Programy profilaktyki przeciwalkoholowej 2. Fundacja Wspomagania Wsi: Pożyteczne Ferie 2007 (Zimowe spotkania z historią) Pożyteczne Wakacje 2007 (Zielona Szkoła w Karwowie) 3. Fundacja im. M. Rataja: Program terapeutyczno - wspierający dla matek i dzieci ze wsi Karwowo Opracowanie i wykonanie: Członkowie Stowarzyszenia Przyjaciół Karwowa

38 Pożyteczne Ferie 2007

39 Zimowe spotkania z historią

40 Program Fundacji im. Rataja: zajęcia z logopedą, mediatorem, diabetykiem, kosmetyczką, pedagogiem, bukieciarką, okulistą

41

42 Szkolenie kosmetyczne

43 Edukacja eko turystyczna Budowa Placu Edukacyjno - Rekreacyjnego (Gmina Łobez - z programu Odnowa Wsi ) Otwarcie Zielonej Szkoły (Stowarzyszenie Przyjaciół Karwowa z programu Fundacji Wspomagania Wsi)

44 Budowa Placu Edukacyjno - Rekreacyjnego

45 Tablice edukacji przyrodniczej

46 Wizyta turystów z Klubu TKKF Błyskawica Pożegnanie Lata 2007 w Zielonej Szkole

47 Lekcja aktywnego wypoczynku w Zielonej Szkole

48 Pożegnanie Lata z grupą turystów z TKKF Błyskawica

49 Dziękuję, Elżbieta Tołwińska-Królikowska Federacja Inicjatyw Oświatowych,