Ocenianie z języka polskiego w klasach IV-VI w Szkole Podstawowej nr 8 w Malborku

Transkrypt

1 Ocenianie z języka polskiego w klasach IV-VI w Szkole Podstawowej nr 8 w Malborku Ocenie z języka polskiego w klasach IV-VII podlegają: - testy wewnętrzne i zewnętrzne, - praca klasowa, - konkursy na szczeblu ogólnopolskim, wojewódzkim, rejonowym i szkolnym, - sprawdziany, - dyktanda, - kartkówki, - projekty edukacyjne, - odpowiedź ustna, - dłuższe i krótsze wypowiedzi pisemne, - recytacja utworów literackich, - prace domowe, - aktywność na lekcji, - czytanie, - praca w grupach, - nieprzygotowanie do lekcji (brak podręcznika, zeszytu, zeszytu ćwiczeń ocena niedostateczną otrzymuje uczeń, gdy jest nieprzygotowany więcej niż 3 razy) Waga ocen z języka polskiego obowiązująca w klasach IV-VII w Szkole Podstawowej nr 8 w Malborku * WAGA 5 - praca klasowa literacka - test - konkurs na szczeblu wojewódzkim i ogólnopolskim * WAGA 4 - sprawdzian - dyktando - odpowiedź ustna - projekty edukacyjne - dłuższa forma wypowiedzi pisemnej - konkurs na szczeblu rejonowym * WAGA 3 - recytacja - kartkówka - praca domowa - aktywność - krótka forma wypowiedzi pisemnej - konkurs szkolny *WAGA 2 - czytanie - praca w grupach - nieprzygotowanie do lekcji (brak zeszytu, podręcznika, zeszytu ćwiczeń) 1

2 Kryteria oceniania prac pisemnych z języka polskiego w Szkole Podstawowej nr 8 Opowiadanie I - właściwa forma wypowiedzi, kompozycja z formą wypowiedzi (opowiadanie) - 2 p. II - praca zgodna z tematem (całkowicie, częściowo) - 2 p. III - zachowany spójny tok wydarzeń - 1 p. IV - narracja urozmaicona, wartka - 1 p. V - poprawny styl i język (dopuszczalne 2 błędy językowe) - 1 p. VI - poprawna ortografia ( dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VII - poprawna interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VIII - czytelny i staranny zapis - 1 p p. Opowiadanie z elementem dialogu Kryteria jak w opowiadaniu - 10 p. IX: - wprowadzenie partii dialogowych - 1 p. - umiejętny ich zapis - 1 p p. Opis (krajobrazu, przedmiotu) I - właściwa forma wypowiedzi (opis) - 1 p. II - praca zgodna z tematem - 1 p. III - wypowiedź spójna, tworząca całość - 1 p. IV - stosuje środki językowe pobudzające wyobraźnię czytelnika (epitety, porównania) - 1 p. V - poprawny styl i język (dopuszczalne 2 błędy) - 1 p. VI - poprawna ortografia ( dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VII - poprawna interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VIII - czytelny i staranny zapis - 1 p p. Opis obrazu, ilustracji I - praca na temat (opis obrazu) - kompozycja - 1 p. II - wyodrębnienie i nazywanie charakterystycznych elementów przedstawionych na obrazie - 1 p. III - określa cechy charakterystyczne dla dostrzeżonych na obrazie elementów Np. kształt, wielkość, kolor, oświetlenie - 1 p. IV - sytuuje w przestrzeni obrazu opisywane elementy (I plan, II plan) - 1 p. V - formułuje wrażenia, refleksje - 1 p. VI - poprawny styl i język (dopuszczalne 2 błędy) - 1 p. VII - poprawna ortografia ( dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VIII - poprawna interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. IX - czytelny i staranny zapis - 1 p p. Opis i interpretacja obrazu Kryteria jak w opisie obrazu X- interpretacja tekstu 1 p...10 P. Opis przeżyć 2

3 I zrozumienie tematu (odpowiednio dobiera przykład pokazujący przeżycia, doznania emocjonalne postaci 1 p. II stosuje charakterystyczne cechy dla tej formy wypowiedzi (uwzględnia najważniejsze cechy opisu przeżyć wewnętrznych: przyczynę przeżyć, analizę stanu uczuć, opis reakcji 1 p. odpowiednio dobiera środki językowe: porównania, frazeologizmy, słownictwo potoczne i ekspresywne 1p.) III kompozycja ( zachowanie trójdzielności wypowiedzi z zachowaniem właściwych proporcji, spójności i logiczności) 1p. IV poprawność językowa dopuszczalne 3 błędy 1p. V przestrzega reguł ortograficznych dopuszczalne 3 błędy 1p. VI przestrzega poprawności interpunkcyjnej dopuszczalne 3 błędy 1 p. VII estetyka stosuje akapity, pisze czytelnie 1p. Opis sytuacji I ustala zdarzenia składające się na sytuację; wskazuje postaci uczestniczące w zdarzeniu 1p. II uwzględnia najważniejsze cechy opisu sytuacji: jedność czasu, jedność miejsca, dynamiczność obrazu, okoliczności towarzyszące, przestrzenność 1 p. III odpowiednio dobiera środki językowe: wyrazy nazywające stosunki przestrzenne, ruch, tempo, nastrój 1p. IV - kompozycja ( zachowanie trójdzielności wypowiedzi z zachowaniem właściwych proporcji, spójności i logiczności) 1p. V - poprawność językowa dopuszczalne 3 błędy 1p. VI przestrzega reguł ortograficznych dopuszczalne 3 błędy 1p. VII przestrzega poprawności interpunkcyjnej dopuszczalne 3 błędy 1 p. VIII estetyka stosuje akapity, pisze czytelnie 1p... 8 p. Streszczenie I zwięźle ujmuje treść omawianego tekstu 1p. II przedstawia tylko najważniejsze fakty 1p. III unika dialogów, opisów, szczegółów 1p. IV przedstawia wydarzenia w porządku chronologicznym 1p. V tworzy spójny tekst 1p. VI - - poprawność językowa dopuszczalne 3 błędy 1p. VII przestrzega reguł ortograficznych dopuszczalne 3 błędy 1p. VIII przestrzega poprawności interpunkcyjnej dopuszczalne 3 błędy 1 p. IX estetyka stosuje akapity, pisze czytelnie 1p... 9p. Rozprawka I rozumie temat 1p. II - formułuje tezę 1p. III podaje argumenty 1p. IV właściwie rozwija argumenty 1p. V podsumowuje rozważania 1p. VI wnioskuje 1p. 3

4 VII opracowuje temat w sposób oryginalny i twórczy 1p. VIII stosuje trójdzielną kompozycję, tekst jest spójny i logicznie uporządkowany 1p. IX - - poprawność językowa dopuszczalne 3 błędy 1p. X przestrzega reguł ortograficznych dopuszczalne 3 błędy 1p. XI przestrzega poprawności interpunkcyjnej dopuszczalne 3 błędy 1 p. XII estetyka stosuje akapity, pisze czytelnie 1p p. Zaproszenie, zawiadomienie I - właściwa forma wypowiedzi - 1 p. II - w pracy znajdują się co najmniej cztery odpowiedzi na pytania:, kogo? Na co? Kiedy? Gdzie? Kto? - 1 p. III - użycie zwrotów charakterystycznych dla tej formy np. serdecznie zapraszam - 1 p. IV - podaje informacje w sposób zwięzły i precyzyjny - 1 p. V - poprawność ortograficzna, interpunkcyjna, zachowane normy gramatyczne (dopuszczalny 1 błąd z każdej kategorii) - 1 p. VI - czytelny i staranny zapis - 1 p p. Przepis, instrukcja I - poprawna forma wypowiedzi ( składniki, sposób wykonania) - 1 p. II - zachowanie formy czasownika jaka jest w poleceniu - 1 p. III - poprawność ortograficzna i interpunkcyjna (dopuszczalny 1 błąd ortograficzny i 2 błędy interpunkcyjne) - 1 p. IV - czytelny i staranny zapis - 1 p p. List I - zachowana forma wypowiedzi (miejscowość, data, nagłówek, podpis) - 1 p. II - tekst zgodny z tematem - 1 p. III - zachowane proporcje między częściami listu - 1 p. IV - zastosowanie przynajmniej pierwszego akapitu - 1 p. V - stosowanie zwrotów grzecznościowych - 1 p. VI - poprawny styl i język (dopuszczalne 2 błędy) - 1 p. VII - poprawna ortografia ( dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VIII - poprawna interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. IX - czytelny i staranny zapis - 1 p p. Dialog I - praca związana z tematem - 1 p. II - treść uporządkowana wewnętrznie - 1 p. III - właściwy zapis dialogu - 1 p. IV - poprawny styl i język (dopuszczalne 2 błędy) - 1 p. V - poprawna ortografia ( dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VI - poprawna interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. 4

5 VII - czytelny i staranny zapis - 1 p p. Sprawozdanie I - właściwa forma wypowiedzi - kompozycja - 1 p. II - przedstawienie realnych wydarzeń - 1 p. III - odtworzenie okoliczności towarzyszącym wydarzeniom - 1 p. IV - ukazanie zdarzeń następujących po sobie w sposób chronologiczny - 1 p. V - poprawny styl i język (dopuszczalne 2 błędy) - 1 p. VI - poprawna ortografia ( dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VII - poprawna interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VIII - czytelny i staranny zapis - 1 p p. Baśń I - właściwa forma wypowiedzi (opowiadanie)- kompozycja - 1 p. II - zamieszczenie elementów fantastycznych i realnych - 1 p. III - szczęśliwe zakończenie i nagroda dla bohatera - 1 p. IV - zawarcie jednego z motywów baśniowych (wędrówka, zła macocha, uosobione zwierzęta, krasnoludki, złe rodzeństwo, osierocenie) - 1 p. V - poprawny styl i język (dopuszczalne 2 błędy) - 1 p. VI - poprawna ortografia ( dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VII - poprawna interpunkcja (dopuszczalne 3 błędy) - 1 p. VIII - czytelny i staranny zapis - 1 p p. We wszystkich pracach pisemnych uczniowi z dysleksją nie zabiera się punktów za poprawną ortografię, interpunkcję. Uczeń zamyka myśli w obrębie zadnia. Stosuje wielka literę na początku i kończy odpowiednim znakiem interpunkcyjnym. Procentowe przeliczenie punktacji za prace pisemne, prace klasowe, testy, sprawdziany: 100% - 91% - ocena bardzo dobra 90% - 75% - ocena dobra 74% - 51% - ocena dostateczna 50% - 31% - ocena dopuszczająca 30% - 0 % - ocena niedostateczna KRYTERIA OCENIANIA DYKTAND ORTOGRAFICZNYCH Klasa IV 0 1 błąd bardzo dobry 2 3 błędy dobry 4 5 błędów dostateczny 6 7 błędów dopuszczający 8 i więcej błędów - niedostateczny Klasa V, VI, VII 0 błędów bardzo dobry 5

6 1 błąd dobry 2 błędy dostateczny 3 błędy dopuszczający 4 błędy i więcej niedostateczny Rozróżniamy błędy ortograficzne I stopnia i II stopnia. Na jeden błąd I stopnia wchodzą trzy błędy II stopnia. Błędy I stopnia- ó, u, ż,rz, ch, h, Błędy II stopnia ą, ę, om,on,em,en, ii, ji, wielka i mała litera, pisownia wyrazów z cząstką -by, pisownia wyrazów z nie Ponadto ocenie podlega również interpunkcja. 3 błędy interpunkcyjne = 1 błąd ortograficzny Ocenianie recytacji utworów literackich Przy ocenie recytacji bierze się pod uwagę: - opanowanie tekstu na pamięć - interpretacja tekstu - odpowiednia intonacja - właściwe tempo - wyraźne mówienie Sposób uzyskania oceny celującej Ocenę celującą uczeń może otrzymać wtedy, gdy na testach i sprawdzianach rozwiąże bezbłędnie wszystkie zdania oraz zadanie dodatkowe wykraczające poza podstawę programową. Ocena celująca wynika ze średnich ocen ważonych. Poprawa i sposób oceny. Poprawie podlegają wszystkie oceny oprócz ocen otrzymanych z testów i pracy w grupie. Ocenę można poprawić w terminie 7 dni od zajęć, na których zostały oceny podane lub po indywidualnym uzgodnieniu z nauczycielem. Oceny z poprawy wpisuje się do dziennika. SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY IV Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: I.Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE Skupia uwagę na krótkich wypowiedziach innych osób Reaguje na wypowiedzi werbalnie i niewerbalnie(mimiką,gestem,postawą) 6

7 Rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów Rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, przeprosiny Wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej Rozumie ogólny sens słuchanych utworów CZYTANIE identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji rozpoznaje proste intencje nadawcy, np.pytanie,prośbę,odmowę, przeprosiny wskazuje najważniejsze informacje w odpowiednich akapitach przeczytanego tekstu, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi rozumie ogólny sens czytanych utworów stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym DOCIERANIEDOINFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIE sprawdza pisownię wyrazu w słowniku ortograficznym ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY mówi o swoich reakcjach czytelniczych dostrzega zabiegi stylistyczne w utworach literackich, w tym funkcję obrazowania poetyckiego w liryce, z pomocą nauczyciela wskazuje epitet, porównanie, przenośnię, rymy wie, co tworzy rytm wskazuje wers, strofę, refren odróżnia fikcję od rzeczywistości odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych określa wybrane elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia rozumie rolę osoby mówiącej w tekście (narrator) zna cechy baśni i legendy wyodrębnia komiks, film i spektakl spośród innych przekazów i tekstów kultury II.Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem formułuje pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym wypowiada komunikaty zawierające proste informacje wyraża wprost swoje intencje odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, stosuje zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu za pomocą kilku zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę 7

8 za pomocą kilku prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat stosuje wyrazy o znaczeniu dosłownym wygłasza tekst utworu z pamięci PISANIE Stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu Zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó u, rz ż,ch h dzieli wyrazy na sylaby, przenosi wyraz do następnego wersu uzupełnia prosty schemat, tabelę zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego,dialogu,ramowego planu wypowiedzi i z pomocą nauczyciel zapisuje list, dialog, układa plan ramowy wypowiedzi, zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, zwierzęcia za pomocą kilku prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu stara się o estetykę zapisu wypowiedzi III. Kształcenie językowe Stosuj ewiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne oraz wyrazy pokrewne w rodzinę wyrazów) składni(konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu, rozróżnia zdania pojedyncze, złożone i równoważnik zdania, wskazuje orzeczenie w zdaniu,zna wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające) fleksji(wskazuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu, przy pomocy nauczyciela określa formę odmiennych części mowy, odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych fonetyki(zna alfabet, dzieli wyrazy na litery, głoski i sylaby) Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE słucha innych i uczestniczy w rozmowie, zadaje pytania, odpowiada wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu,tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii 8

9 rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów CZYTANIE identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi określa temat i główną myśl tekstu oddziela informacje ważne od drugorzędnych wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi rozpoznaje cechy życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu wskazuje części składowe wypowiedzi :tytuł, wstęp,rozwinięcie,zakończenie, posługuje się akapitami poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów DOCIERANIE DO INFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIE wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, encyklopedii, czasopisma,stron internetowych ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY nazywa swoje reakcje czytelnicze nazywa zabiegi stylistyczne w utworach literackich(epitet, porównanie, przenośnia, rym), rozumie funkcję obrazowania poetyckiego w liryce dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne(poetyckie i prozatorskie)oraz użytkowe odróżnia autora od osoby mówiącej w utworze określa nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia wskazuje cechy baśni i legendy w utworze rozpoznaje elementy rytmu:wers, zwrotka,rym, refren zna pojęcia: graaktorska,dekoracja,kostiumy,rekwizyty,inscenizacja,scena,widownia, próba przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości,jak np.miłość nienawiść,przyjaźń wrogość odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym(dosłownym) odczytuje morał baśni II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE świadomieuczestniczy wsytuacjikomunikacyjnej dostosowujewypowiedźdoadresataisytuacji,świadomiedobieraróżnetypywypowiedzeń prostych i rozwiniętych, wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące formułujepytania otwarte 9

10 udziela odpowiedziwformiezdańzłożonych wypowiadasięwkilkulogiczniezesobąpołączonychzdaniach natematyzwiązane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą stosujezwrotygrzecznościoweiodpowiednie konstrukcjeskładniowe(np.tryb przypuszczający)podczasrozmowyzosobądorosłąirówieśnikiem wskazujewyrazyoznaczeniudosłownymimetaforycznym składażyczenia,tworzywypowiedźocechachinstrukcji,np.zasadygry wypowiadasięwsposóbuporządkowany:opowiadazdarzeniawporządku chronologicznym,streszczautworyfabularne opisujeprzedmiot,miejsce,krajobraz,postać,zwierzę,obraz,ilustrację, plakat, stosującsłownictwookreślająceumiejscowieniewprzestrzeni dobierawyrazy bliskoznaczneiprzeciwstawne recytujeutwórpoetycki,oddającjegoogólny nastrójisens stosujezasadypoprawnejwymowyiakcentowaniawyrazówrodzimych posługujesiępozawerbalnymiśrodkamiwypowiedzi(mimiką,gestem) PISANIE stosujepodstawowezasadyortografiidotyczącepisownió u,rz ż,ch h iinterpunkcji odróżnianazwywłasneodpospolitychipotrafizastosowaćodpowiedniezasady dotyczącepisowniwielką literą dzieliwyrazynagłoskiilitery,rozróżniafunkcjęzmiękczającąisylabotwórcząi w typowych przykładach konstruujeizapisujekilkuzdaniowewypowiedzipoprawnepodwzględem logiczno-składniowym używawypowiedzeńpojedynczychizłożonych wzależnoścido adresataisytuacjiświadomiedobierawypowiedzeniaoznajmujące, pytająceirozkazujące zapisujepytania otwarte udziela odpowiedziwformiezdańzłożonych samodzielniezapisujedialog dzieli wypowiedzinaczęścikompozycyjne tworzyramowyplanwypowiedzi układaopowiadanieodtwórcze redagujenotatkęwformie prostegoschematu,tabeli,planu zapisujeprostą instrukcję,np.przepiskulinarny, zasadygry tworzyopisprzedmiotu,miejsca,krajobrazu,postaci,zwierzęcia,obrazu, ilustracji,plakatu,stosującsłownictwookreślająceumiejscowieniewprzestrzeni wliścieprywatnym,dialogu,zaproszeniustosuje odpowiedniukładgraficzny III. Kształcenie językowe Stosujewiedzęjęzykowąwzakresie: * słownictwa(wykorzystujewyrazybliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście,tworzy rodzinę wyrazów) * składni(konstruujezdaniapojedynczeprosteirozwinięteorazwypowiedzenia złożone i równoważniki zdań,używaróżnychtypów wypowiedzeń:oznajmujących,rozkazujących, pytających,wykrzyknikowych) * fleksji(określaformęgramatycznączasowników,rzeczowników,przymiotników; łączywy- 10

11 powiedzenia składowe zapomocąspójnikawwypowiedzenie złożone; poprawniezapisujeformybezokolicznikóworazformyrodzajumęskoosobo- wegoiniemęskoosobowegoczasownikówwczasieprzyszłymiprzeszłym) * fonetyki(wykorzystujeumiejętnośćdzieleniawyrazównasylabyprzyprzeno- szeniu wyrazówdonastępnejlinijki) stosujezasadyestetycznegozapisu tekstu Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE koncentrujeuwagępodczassłuchaniadłuższychwypowiedziinnych,azwłaszcza odtwarzanychutworów odróżniainformacjeważne odmniejważnych napodstawiesłuchanegotekstutworzysamodzielnąnotatkę:rysujeplan,ilustracje do tekstu, formułuje pytania właściwieodbieraintencjenadawcykomunikatu odczytujeprzenośnysens wysłuchanychutworówpoetyckichiprozatorskich CZYTANIE wyszukujewwypowiedziinformacjewyrażonepośrednio rozumie funkcję akapitu oddzielainformacjeważne oddrugorzędnych wybieraiwykorzystujeinformacjezinstrukcji,tabeli,notatki,schematu wskazujeprzenośneznaczeniewyrazówwwypowiedziorazsamodzielnietłumaczy przenośneznaczeniewybranychwyrazów,związkówwyrazówwwypowiedzi wskazujetypoweelementykonstrukcyjneistylistycznewzaproszeniach,życzeniach,ogłoszeniach,instrukcjach,przepisach rozumiefunkcjeczęściskładowychwypowiedzi:tytuł,wstęp,rozwinięcie, zakończenie głośnoczytautwory,uwzględniajączasadypoprawnejartykulacjiiintonacji DOCIERANIEDOINFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIE wybierainformacje niewyrażone wprostzróżnychźródeł, np.czasopism,stron internetowych ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY uzasadniaswoje reakcjeczytelnicze analizujeelementyświataprzedstawionego wutworzeepickim,takiejak:czas, miejsce,bohaterowie,zdarzenia identyfikujebaśńilegendę 11

12 rozumiepodstawowąfunkcję wersu, zwrotki,rymu rozumiefunkcjęakapitujakologiczniewyodrębnionejcałościwtekście objaśniaznaczeniaporównańiprzenośniwtekście wyodrębniaelementydziełafilmowego,odróżniafilm animowanyiaktorski charakteryzujeioceniabohateróworazichpostawyodnoszącesiędotakich nienawiść,przyjaźń wrogość odczytuje przesłanieutworu wartości,jaknp.miłość II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE przedstawiawłasnezdanie wrozmowie świadomiedobieraintonacjęzdaniową udziela odpowiedziwformiekrótkiejwypowiedzi uczestniczywrozmowiezwiązanejzlekturą,filmemczycodziennymi sytuacjami łączyzapomocąodpowiednichspójnikówwspółrzędnezwiązkiwyrazowe w zdaniu wypowiadasięwroliświadkaiuczestnikazdarzeń stosujepoprawneformy gramatycznerzeczownika,przymiotnika,czasownika gromadziwyrazyokreślająceinazywającecechycharakterunapodstawiezachowań i postaw wypowiadasięlogicznieiwsposób uporządkowany:opowiadazdarzenia wporządkuchronologicznym,streszczautworyfabularne,świadomiewykorzystuje wyrazyokreślającenastępstwoczasowe,zwłaszczaprzysłówki wsposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz,postać, zwierzę, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen, opinii, emocji i uczuć objaśniaznaczeniadosłowneimetaforycznewyrazów odróżniawyrazypokrewneodsynonimówwygłaszatekstpoetyckizpamięci,posługującsiępauzą, barwągłosu stosujesiędozasadwłaściwegoakcentowaniawyrazówiintonowania wypowiedzeń PISANIE stosujepoznanezasadyortografiidotyczącepisownió u,rz ż,ch hiinterpunkcjiorazpotrafijezastosować wsytuacjachnietypowych(np. wykorzystaćwiedzę owyrazachpochodnychirodzinie wyrazów) w kilkuzdaniowychwypowiedziachzwiązanychzlekturą,filmemczycodziennymisytuacjamiłączyzapomocąodpowiednichspójnikówwspółrzędnezwiązk iwyrazowe istosuje siędozasadinterpunkcji w wypowiedziachstosujepoprawneformygramatycznerzeczownika,przymiotnika,czasownika w tekstachświadomiestosuje wyrazybliskoznaczne w wypowiedziachgromadziwyrazyokreślająceinazywającecechycharakteru napodstawiezachowańipostaw układażyczenia, zapisujeprzepis,instrukcję,ogłoszenie stosujeakapitjako znaklogicznegowyodrębnieniafragmentówwypowiedzi piszelogiczneiuporządkowanepodwzględemchronologicznymopowiadanie, streszczautworyfa- 12

13 bularne,świadomiewykorzystujewyrazyokreślającenastępstwoczasowe,zwłaszczaprzysłówki;opowia dazperspektywy świadka i uczestnikazdarzeń zapisujedialogwopowiadaniu w sposóbuporządkowanyopisujeprzedmiot,miejsce,krajobraz,postać,zwierzę, obraz,ilustrację,plakat,stosującsłownictwosłużącedoformułowaniaocen i opinii,emocjiiuczuć dostrzegabłędyortograficzneiinterpunkcyjnewtworzonejwypowiedziije poprawia III. Kształcenie językowe Umiejętniestosujewiedzęjęzykowąwzakresie: * słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi iprzeciwstawnymi) * składni(stosujeróżnorodne typyzdań:pojedyncze izłożone oraz równoważniki;celowoużywaróżnychtypów wypowiedzeń:pytających,oznajmujących,wykrzyknikowych,rozkazujących wzależnościodsytuacjikomunikacyjnej; stosujesiędozasadpoprawnej interpunkcji) * fleksji(używaodmiennychczęścimowywpoprawnychformach) * fonetyki(stosujewiadomościzzakresupodziałuwyrazównalitery,głoski isylaby wpoprawnymichzapisie) Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenędobrą oraz: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE przekazujetreśćwysłuchanychwypowiedzi odczytujeprzenośnysens wysłuchanychutworówprozatorskichipoetyckich wyraża swoje zdanie natematwysłuchanegokomunikatu nazywaintencjenadawcykomunikatu CZYTANIE wyszukujewwypowiedziinformacjewyrażonepośrednioi wykorzystujeje wwypowiedzinp.opisującejluboceniającejpostaćfikcyjnąlubrzeczywistą oddzielainformacjeważneoddrugorzędnychi wykorzystujejewodczytywaniu znaczeńdosłownychiprzenośnych odczytujeiwykorzystujetreścizawartewartykule,instrukcji,przepisie,tabeli, schemacie inotatce wskazujeiodczytuje przenośneznaczeniewyrazówwwypowiedzi wskazujetypoweelementykonstrukcyjneistylistyczne w życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach ma świadomośćkonstrukcjiwypowiedziirozumiefunkcje takichczęściskładowychwypowiedzi,jak tytuł,wstęp,rozwinięcie,zakończenie głośnoczytautwory,wykorzystującumiejętnośćpoprawnejartykulacjiiintonacji, abyoddaćsens odczytywanegotekstu 13

14 DOCIERANIEDOINFORMACJI SAMOKSZTAŁCENIE wybierainformacjewyrażonepośredniowróżnych źródłach,np.czasopismach, stronachinternetowych;konfrontujejezinnymiźródłami ALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY konfrontujeswojereakcjeczytelniczezinnymiodbiorcami objaśniafunkcjęanalizowanychelementówświataprzedstawionego wutworze epickim wykorzystujewiedzęnatemat wersu,zwrotki,rymudointerpretacjiutworu objaśniafunkcję epitetów,porównańiprzenośniwtekście wyróżniawśródprzekazówaudiowizualnychprogramyinformacyjne,rozrywkowe, reklamy charakteryzujeioceniabohateróworazichpostawyodnoszącesiędotakich wartości,jaknp.miłość nienawiść,przyjaźń wrogość;konfrontujesytuację bohaterówzwłasnymidoświadczeniami II. Tworzenie wypowiedzi MÓWIENIE uzasadniawłasnezdaniewrozmowie,podajeodpowiednieprzykłady,stosujesię doregułgrzecznościowych rozpoczynaipodtrzymujerozmowęnatemat lekturyczydziełafilmowego udzielawyczerpującychwypowiedzipoprawnychpodwzględemkonstrukcyjnym istylistycznym w rozmowiezwiązanejzlekturą,filmemczycodziennymisytuacjamistosuje frazeologizmyzwiązanezomawianątematyką poprawniestosujeformyczasuteraźniejszegoorazformyrodzajumęskoosobowego iniemęskoosobowegowczasieprzeszłymiprzyszłym w opisiedziełakulturystosujesłownictwowyrażającestosunekodbiorcywobec dzieła interpretujeprzenośnetreściutworówpoetyckichprzewidzianychwprogramie nauczania zaznaczaakcentylogiczne,stosujepauzy,dostosowujetemporecytacjidotreści utworu wzbogacakomunikatpozawerbalnymiśrodkamiwypowiedzi dokonujesamokrytykiwypowiedziidoskonalijąpodwzględemkonstrukcji i języka PISANIE komponujepoprawnepodwzględemortograficznym,interpunkcyjnym,fleksyjnym,składniowymwypowiedzioprzejrzystej,logicznejkompozycji z uwzględnieniem akapitów uzasadniawłasnezdanie, podajeodpowiednieprzykłady,np.zlektury udzielawyczerpującychwypowiedzipoprawnychpodwzględemkonstrukcyjnym i stylistycznym w wypowiedziach związanychzlekturą,filmemczycodziennymisytuacjami stosujefrazeologizmyzwiązanezomawianątematyką komponujeiprzekształcaplanwypowiedzi piszeopowiadanietwórcze, listzperspektywybohatera,baśń 14

15 wopisiedziełakultury stosujesłownictwowyrażającestosunekodbiorcywobec dzieła dokonujesamodzielnejautokorektynapisanegotekstu III. Kształcenie językowe Sprawniestosujewiedzęjęzykowąwzakresie: * słownictwa(dbaopoprawnośćsłownikowątworzonychwypowiedzi,odpowiednio dobierawyrazybliskoznaczneiprzeciwstawne,wzbogacająctekstwzależnościodformy wypowiedzi i sytuacji komunikacyjnej) * składni(tworzyciekawepodwzględemskładniowym wypowiedzi,stosujesiędozasadpoprawnościlogicznoskładniowej,dbaopoprawnąinterpunkcjęwypowiedzeńzłożonych) * fleksji(wwypowiedziachstosuje wpoprawnychformachodmienneinieodmienneczęścimowyprzewidziane wprogramie nauczania,wtympoprawniestosujeformyczasuteraźniejszego orazformyrodzajumęskoosobowegoi niemęskoosobowegowczasieprzeszłym iprzyszłym) * fonetyki(biegle stosujewiadomościzzakresu fonetykiiwykorzystuje jewpoprawnymzapisiewyrazów) Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę bardzo dobrą oraz: I. Kształcenie literackie i kulturowe SŁUCHANIE odczytujei wyjaśniaprzenośnysenswysłuchanychutworówpoetyckichi prozatorskich CZYTANIE DOCIERANIEDOINFORMACJI- SAMOKSZTAŁCENIE interneto- wybieraiwykorzystujeinformacjezróżnychźródeł(np.czasopism,stron wych)wewłasnychwypowiedziach ocharakterze informacyjnymlub oceniającym czytazezrozumieniemnapoziomiesemantycznymikrytycznym,równieżteksty spoza listylektur wykorzystujetreścizawartewartykułach,instrukcjach,przepisach,tabelach, schematachinotatkachwtworzeniuwłasnychwypowiedzi odczytujegłośno utworypoetyckieiprozatorskieijeinterpretuje ANALIZOWANIE I INTERPRETOWANIE TEKSTÓW KULTURY porównujefunkcjęanalizowanychelementówświataprzedstawionegowróżnych utworachepickich wskazujeelementybaśniilegendywinnychtekstachkultury dostrzegaróżnicemiędzycelemprogramówinformacyjnych,rozrywkowych, reklam odnosisiędopostawbohaterówfikcyjnychiopisujeotaczającąichrzeczywistość II. Tworzenie wypowiedzi 15

16 MÓWIENIE przedstawiawłasne stanowiskowzwiązkuzesposobemrozwiązaniaproblemu, wykonaniazadania podejmuje rozmowę na temat przeczytanej lektury/dzieła także spoza kanonu lektur przewidzianychprogramemnauczania w klasie czwartej; omawia jew odniesieniudoinnychdzieł także spozakanonulektur interpretujemetaforyczneisymbolicznetreściutworówliterackichiplastycznych PISANIE tworzysamodzielnewypowiedzicechującesięciekawymujęciemtematu, poprawnąkonstrukcjąoraz właściwymdoboremśrodkówjęzykowych wykazujesięszczególnądbałościąopoprawnośćortograficzną,interpunkcyjną, fleksyjnąiskładniowąoraz estetykęzapisu wypowiedzi III. Kształcenie językowe świadomiestosujewiedzęjęzykowąwzakresietreścimateriałowychprzewidzianychprogramemnauczaniasłownictwa,składni,fleksjiifonetyki 16

17 SZCZEGÓŁOWE KRYTERIA OCENIANIA DLA KLASY V Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie spełnia wymagań kryterialnych na ocenę dopuszczającą. Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE skupia uwagę na prostych wypowiedziach innych osób reaguje na wypowiedzi innych werbalnie i niewerbalnie (mimiką, gestem, postawą) rozumie polecenia nauczyciela, wypowiedzi innych uczniów identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji * rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję wskazuje najważniejsze informacje w wysłuchanym niedługim tekście, zwłaszcza w jego warstwie dosłownej, i uzupełnia różne typy notatek graficznych o te informacje rozumie ogólny sens słuchanych utworów rozpoznaje nastrój słuchanych komunikatów dostrzega etyczny wymiar języka (prawdę, kłamstwo, przemilczanie informacji, brutalizację wypowiedzi) CZYTANIE identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi w prostych tekstach literackich oraz typowych sytuacjach znanych uczniowi z doświadczenia i obserwacji (autor, narrator, czytelnik, słuchacz) rozpoznaje proste intencje nadawcy, np. pytanie, prośbę, odmowę, zaproszenie, gratulacje, życzenia, przeprosiny, instrukcję, ogłoszenie wskazuje najważniejsze informacje w przeczytanym tekście, zwłaszcza w dosłownej warstwie tekstu i wyrażone wprost, i uzupełnia na podstawie czytanego tekstu różne typy notatek graficznych o te informacje wskazuje części składowe wypowiedzi (tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie) rozumie dosłowne znaczenie wyrazów w wypowiedzi rozumie ogólny sens czytanych utworów określa nastrój wypowiedzi stara się czytać teksty płynnie i poprawnie pod względem artykulacyjnym, wyróżnia pauzą koniec wypowiedzenia rozpoznaje w wypowiedziach podstawowe części mowy (rzeczownik, czasownik, przymiotnik, przysłówek) rozpoznaje zdanie pojedyncze i zdanie złożone 17

18 DOCIERANIE DO INFORMACJI sprawdza pisownię wyrazów w słowniku ortograficznym wyszukuje synonimy w słowniku wyrazów bliskoznacznych wybiera proste informacje z hasła encyklopedycznego, czasopisma, podanej strony internetowej II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY mówi o swoich reakcjach czytelniczych wyraża swój stosunek do postaci odróżnia fikcję od rzeczywistości odróżnia elementy fantastyczne od realistycznych odróżnia autora od osoby mówiącej w tekście literackim określa najważniejsze elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, omawia akcję zna cechy baśni, legendy, bajki, wie, co to jest mit rozpoznaje wers, strofę, rym, refren rozpoznaje przenośnię, porównane, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy wyodrębnia film i spektakl teatralny spośród innych przekazów i tekstów kultury oraz potrafi nazwać ich tworzywo (ruchome obrazy, warstwa dźwiękowa) III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE nawiązuje i podtrzymuje kontakt werbalny z innymi uczniami i nauczycielem formułuje proste pytania i udziela prostych odpowiedzi pod względem konstrukcyjnym wypowiada komunikaty zawierające proste informacje wyraża wprost swoje intencje odróżnia sytuację oficjalną od nieoficjalnej i potrafi odpowiednio do sytuacji komunikacyjnej skierować prośbę, pytanie, odmowę, wyjaśnienie, zaproszenie, instrukcję, gratulacje, życzenia stosuje podstawowe zwroty grzecznościowe podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem mówi na temat, opowiada o obserwowanych zdarzeniach, akcji książki, filmu za pomocą prostych zdań opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, zwierzę za pomocą prostych zdań opisuje obraz, ilustrację, plakat wygłasza tekst utworu z pamięci PISANIE stosuje wielką literę na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na jego końcu zna podstawowe zasady dotyczące pisowni wielką literą oraz pisowni ó u, rz ż, ch h tworzy proste wypowiedzi oraz notatki na podany temat uzupełnia prosty schemat, tabelę 18

19 zna podstawowe zasady układu graficznego listu prywatnego i oficjalnego, dialogu, zaproszenia, ogłoszenia, planu ramowego wypowiedzi i z pomocą nauczyciela zapisuje list, dialog, układa plan ramowy i szczegółowy wypowiedzi, redaguje zaproszenie, ogłoszenie, instrukcję, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej zapisuje kilkuzdaniowe opowiadanie odtwórcze z dialogiem za pomocą prostych zdań tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci za pomocą prostych zdań tworzy opis obrazu, ilustracji, plakatu stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (np. dobiera wyrazy bliskoznaczne), składni (konstruuje poprawne zdania pojedyncze, stosuje wielkie litery na początku wypowiedzenia i odpowiednie znaki interpunkcyjne na końcu), fleksji (stosuje czasowniki, rzeczowniki, przymiotniki i przysłówki w zdaniu), fonetyki (dzieli wyrazy przy przenoszeniu do następnej linii, zna sposoby oznaczania miękkości głosek, zauważa różnicę między wymową a zapisem samogłosek ustnych, dźwięcznych i bezdźwięcznych) stara się dbać o estetykę zapisu wypowiedzi Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dopuszczającą oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE słucha innych, uczestniczy w rozmowie oraz innych sytuacjach komunikacyjnych (zadaje pytania, odpowiada, instruuje, gratuluje, zaprasza, przeprasza) wybiera najważniejsze informacje z wysłuchanego tekstu tworzy prostą notatkę w formie tabeli, schematu, kilkuzdaniowej wypowiedzi, planu określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu rozpoznaje proste intencje niewyrażone wprost rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne i literackie na podstawie intonacji odróżnia wypowiedzenia oznajmujące, rozkazujące i pytające CZYTANIE identyfikuje nadawcę i odbiorcę wypowiedzi określa temat i główną myśl tekstu oddziela informacje ważne od drugorzędnych wybiera potrzebne informacje z instrukcji, tabeli, notatki, schematu wskazuje cytat wskazuje przenośne znaczenie wyrazów w wypowiedzi rozpoznaje cechy zaproszenia, życzeń, ogłoszenia, instrukcji, przepisu określa temat utworu, powtarza swoimi słowami ogólny sens usłyszanej wypowiedzi, opowiada fabułę usłyszanej historii, zauważa metaforyczny charakter baśni, legendy, bajki, mitu, wskazuje morał wyrażony wprost rozpoznaje typowe wypowiedzi informacyjne, literackie, reklamowe rozumie funkcję znaków interpunkcyjnych (kropki, przecinka, znaku zapytania, wy- 19

20 krzyknika), akapitów i marginesów w tekście prozatorskim, wskazuje cudzysłów wskazuje wersy, strofy, rymy w tekstach poetyckich poprawnie artykułuje i akcentuje wyrazy, stosuje intonację zdaniową podczas głośnego czytania utworów odróżnia części mowy odmienne od nieodmiennych rozpoznaje w wypowiedziach liczebnik, zaimek, przyimek, spójnik rozpoznaje podstawowe funkcje składniowe wyrazów użytych w wypowiedziach (orzeczenie, podmiot) odróżnia zdanie pojedyncze od zdania złożonego, zdanie pojedyncze rozwinięte od zdania nierozwiniętego rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, rodzajów gramatycznych (rzeczownik, przymiotnik), osób, czasów i rodzajów gramatycznych (czasownik), określa stopień przymiotnika i przysłówka posługuje się alfabetem, uwzględnia różnice między zapisem a wymową samogłosek nosowych, głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych, oznacza miękkość głosek DOCIERANIE DO INFORMACJI wybiera odpowiednie informacje ze słownika ortograficznego, słownika wyrazów bliskoznacznych, szkolnego słownika języka polskiego korzysta z encyklopedii, czasopisma, stron internetowych II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY nazywa swoje reakcje czytelnicze dostrzega cechy wyróżniające teksty artystyczne (poetyckie i prozatorskie) oraz użytkowe nazywa elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątki wskazuje elementy akcji wskazuje w utworze cechy baśni, legendy, bajki rozumie, czym jest mit wie, czym jest: wers, zwrotka, rym, rytm, refren wskazuje w tekście porównanie, przenośnię, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy wyodrębnia film spośród innych dziedzin sztuki zna pojęcia: gra aktorska, dekoracja, kostiumy, rekwizyty, inscenizacja, scena, widownia, kurtyna, kulisy, próba, program teatralny, afisz przypisuje cechy bohaterom oraz ocenia ich postawy w odniesieniu do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość odczytuje sens utworów na poziomie semantycznym (dosłownym) odczytuje morał baśni, bajek, zauważa metaforyczny charakter mitu III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE świadomie uczestniczy w sytuacji komunikacyjnej dostosowuje wypowiedź do adresata i sytuacji, świadomie dobiera różne typy wypo- 20

21 wiedzeń prostych i rozwiniętych, stosuje wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące formułuje pytania zamknięte i otwarte udziela odpowiedzi w formie zdań złożonych wypowiada się w kilku logicznie ze sobą połączonych zdaniach na tematy związane z codziennością, otaczającą rzeczywistością, lekturą stosuje zwroty grzecznościowe i odpowiednie konstrukcje składniowe (np. tryb przypuszczający) podczas rozmowy z osobą dorosłą i rówieśnikiem składa życzenia, gratulacje, instruuje wypowiada się w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych) dobiera wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne recytuje utwór poetycki, oddając jego ogólny nastrój i sens stosuje zasady poprawnej wymowy i akcentowania wyrazów rodzimych posługuje się pozawerbalnymi środkami wypowiedzi (mimiką, gestem) PISANIE stosuje podstawowe zasady ortografii dotyczące pisowni ó u, rz ż, ch h i interpunkcji odróżnia nazwy własne od pospolitych i potrafi zastosować odpowiednie zasady dotyczące pisowni wielką literą poprawnie zapisuje nie z różnymi częściami mowy poprawnie zapisuje wyrażenia przyimkowe poprawnie stopniuje przymiotniki i przysłówki konstruuje i zapisuje kilkuzdaniowe wypowiedzi poprawne pod względem logicznoskładniowym używa wypowiedzeń pojedynczych i złożonych, stosuje przecinki w zależności do adresata i sytuacji świadomie dobiera wypowiedzenia oznajmujące, pytające i rozkazujące samodzielnie zapisuje dialog dzieli wypowiedzi na części kompozycyjne (wstęp, rozwinięcie, zakończenie) buduje ramowy i szczegółowy plan wypowiedzi układa opowiadanie odtwórcze z dialogiem oraz z elementami opisu, krótką relację, zaproszenie, ogłoszenie, pamiętnik i dziennik pisany z perspektywy bohatera i własnej redaguje notatkę w formie prostego schematu, tabeli, planu zapisuje instrukcję z uwzględnieniem sformułowań wskazujących na kolejność wykonywanych czynności tworzy opis przedmiotu, miejsca, krajobrazu, postaci, obrazu, ilustracji, plakatu, stosując słownictwo określające umiejscowienie w przestrzeni (używa przysłówków i wyrażeń przyimkowych) w liście prywatnym i oficjalnym, dialogu, zaproszeniu i ogłoszeniu stosuje odpowiedni układ graficzny stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wykorzystuje wyrazy bliskoznaczne i przeciwstawne w tworzonym tekście), składni (konstruuje zdania pojedyncze proste 21

22 i rozwinięte oraz wypowiedzenia złożone, używa różnych typów wypowiedzeń: oznajmujących, rozkazujących, pytających, wykrzyknikowych; łączy wypowiedzenia składowe za pomocą spójnika w wypowiedzenia złożone), fleksji (używa poprawnych form gramatycznych czasowników, rzeczowników, przymiotników; poprawnie zapisuje formy bezokoliczników oraz formy rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego czasowników w czasie przyszłym i przeszłym stosuje zasady estetycznego zapisu tekstu Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dostateczną oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE koncentruje uwagę podczas słuchania dłuższych wypowiedzi innych oraz odtwarzanych utworów w typowych sytuacjach komunikacyjnych cytuje wypowiedzi innych, wyraża swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu odróżnia informacje ważne od mniej ważnych właściwie odbiera intencje nadawcy komunikatu (również te niewyrażone wprost) na podstawie słuchanego tekstu tworzy notatkę, pisze krótkie streszczenie odróżnia wypowiedzi literackie od informacyjnych i reklamowych dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich (objaśnia morał baśni, bajki, wyjaśnia metaforyczny charakter mitu) na podstawie intonacji odróżnia zdania neutralne od wykrzyknikowych CZYTANIE wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio rozumie funkcję akapitu i cytatu w wypowiedzi objaśnia przenośne znaczenie wybranych wyrazów, związków wyrazów w wypowiedzi odróżnia teksty literackie od informacyjnych i reklamowych dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy odczytuje przenośny sens wysłuchanych utworów poetyckich i prozatorskich wskazuje typowe elementy konstrukcyjne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach głośno czyta utwory, uwzględniając zasady poprawnej artykulacji i intonacji wskazuje różnice między rzeczownikami, czasownikami, przymiotnikami, liczebnikami, zaimkami, przyimkami i spójnikami rozpoznaje równoważnik zdania rozpoznaje w tekście formy przypadków, liczb, osób, rodzajów; odróżnia formy osobowe czasowników od nieosobowych (bezokolicznik, formy zakończone na -no, -to) DOCIERANIE DO INFORMACJI 22

23 wie, jakiego typu informacje zawierają słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych i umiejętnie je stosuje wybiera informacje niewyrażone wprost z różnych źródeł, np. czasopism, stron internetowych II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY uzasadnia swoje reakcje czytelnicze analizuje elementy świata przedstawionego w utworze epickim, takie jak: czas, miejsce, bohaterowie, zdarzenia, wątek posługuje się pojęciami akcja, fabuła, związek przyczynowo-skutkowy identyfikuje baśń, legendę, mit, bajkę, komiks rozumie podstawową funkcję wersu, zwrotki, rymu, rytmu oraz objaśnia znaczenie i funkcję środków poetyckich, takich jak: przenośnia, porównanie, epitet, wyraz dźwiękonaśladowczy rozumie funkcję akapitu jako logicznie wyodrębnionej całości w tekście wyodrębnia elementy dzieła filmowego, zna główne etapy powstawania filmu i przedstawienia, rozumie pojęcie adaptacji określa zadania twórców dzieła filmowego i teatralnego aktora, reżysera, dekoratora, suflera, reżysera charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość odczytuje przesłanie utworu III. TWORZENIE WYPOWIEDZI MÓWIENIE przedstawia własne zdanie w rozmowie świadomie dobiera intonację zdaniową udziela odpowiedzi w formie krótkiej wypowiedzi uczestniczy w rozmowie związanej z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami; łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe w zdaniu wypowiada się w roli świadka i uczestnika zdarzeń gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw wypowiada się logicznie i w sposób uporządkowany: opowiada zdarzenia w porządku chronologicznym, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe, zwłaszcza przysłówki i wyrażenia przyimkowe w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, obraz, ilustrację, plakat, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia, poprawnie używa odpowiedniego stopnia przymiotnika i przysłówka) objaśnia znaczenia dosłowne i metaforyczne wyrazów odróżnia wyrazy pokrewne od synonimów umiejętnie stosuje wiedzę językową w zakresie: słownictwa (wzbogaca tworzony tekst wyrazami bliskoznacznymi i przeciwstawnymi), składni (stosuje różnorodne typy zdań: 23

24 pojedyncze i złożone; celowo używa różnych typów wypowiedzeń: pytających, oznajmujących, wykrzyknikowych, rozkazujących w zależności od sytuacji komunikacyjnej; stosuje się do zasad poprawnej interpunkcji), fleksji (używa odmiennych części mowy w poprawnych formach), *wygłasza tekst poetycki z pamięci, posługując się pauzą, barwą głosu; zwraca uwagę na ważne treści tekstu stosuje się do zasad właściwego akcentowania wyrazów i intonowania wypowiedzeń PISANIE stosuje poznane zasady ortografii dotyczące pisowni ó u, rz ż, ch h i interpunkcji, poprawnie używa i zapisuje formy nieosobowe czasownika w kilkuzdaniowych wypowiedziach związanych z lekturą, filmem czy codziennymi sytuacjami łączy za pomocą odpowiednich spójników współrzędne związki wyrazowe i stosuje się do zasad interpunkcji w tekstach świadomie stosuje wyrazy bliskoznaczne, zastępuje powtarzające się w tekście wyrazy odpowiednimi zaimkami w wypowiedziach gromadzi wyrazy określające i nazywające cechy charakteru na podstawie zachowań i postaw układa życzenia, gratulacje, zapisuje przepis, instrukcję, ogłoszenie, zaproszenie stosuje akapit jako znak logicznego wyodrębnienia fragmentów wypowiedzi pisze logiczne i uporządkowane pod względem chronologicznym opowiadanie, streszcza utwory fabularne, świadomie wykorzystuje wyrazy określające następstwo czasowe; opowiada z perspektywy świadka i uczestnika zdarzeń (pamiętnik, dziennik) zapisuje dialog w opowiadaniu w sposób uporządkowany opisuje przedmiot, miejsce, krajobraz, postać, stosując słownictwo służące do formułowania ocen i opinii, emocji i uczuć (np. epitety, porównania, zdrobnienia) opisując obraz, rzeźbę, ilustrację, plakat, stosuje podstawowe słownictwo charakterystyczne dla danej dziedziny sztuki dostrzega błędy ortograficzne i interpunkcyjne w tworzonej wypowiedzi i je poprawia Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który spełnia wymagania kryterialne na ocenę dobrą oraz: I. ODBIÓR WYPOWIEDZI I WYKORZYSTYWANIE ZAWARTYCH W NICH INFORMACJI SŁUCHANIE przekazuje treść wysłuchanych wypowiedzi, potrafi ustosunkować się do wypowiedzi innych oraz nawiązać do nich podczas własnej wypowiedzi uzasadnia swoje zdanie na temat wysłuchanego komunikatu nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi, w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii 24

25 CZYTANIE wyszukuje w wypowiedzi informacje wyrażone pośrednio i wykorzystuje je w wypowiedzi np. opisującej lub oceniającej postać fikcyjną lub rzeczywistą oddziela informacje ważne od drugorzędnych i wykorzystuje je w odczytaniu znaczeń dosłownych i przenośnych wykorzystuje treści zawarte w artykule, instrukcji, przepisie, tabeli, schemacie i notatce nazywa intencje nadawcy komunikatu, dostrzega zależność między przenośnym znaczeniem a intencją nadawcy wypowiedzi nazywa osobę mówiącą w tekście w zależności od rodzaju utworu (podmiot liryczny, narrator) w sytuacjach typowych odróżnia fakty od opinii wskazuje typowe elementy stylistyczne i graficzne w zaproszeniach, życzeniach, ogłoszeniach, instrukcjach, przepisach dostrzega relacje między takimi elementami konstrukcji, jak tytuł, wstęp, rozwinięcie, zakończenie głośno czyta utwory, wykorzystując umiejętność poprawnej artykulacji i intonacji, aby oddać sens odczytywanego tekstu rozumie funkcje użytych w tekście zdań pojedynczych rozwiniętych i nierozwiniętych, pojedynczych i złożonych, równoważników zdań rozumie funkcję użytych form przypadków, liczb, osób, czasów w tekstach literackich, użytkowych, reklamowych DOCIERANIE DO INFORMACJI w zależności od celu poszukiwań świadomie wybiera odpowiedni słownik (słownik ortograficzny, słownik wyrazów bliskoznacznych, słownik języka polskiego, słownik wyrazów obcych) konfrontuje ze sobą informacje zgromadzone na podstawie różnych źródeł II. ANALIZA I INTERPRETACJA TEKSTÓW KULTURY konfrontuje swoje reakcje czytelnicze z innymi odbiorcami charakteryzuje osobę mówiącą na podstawie jej wypowiedzi objaśnia funkcję analizowanych elementów świata przedstawionego w utworze epickim oraz środków stylistycznych w utworze poetyckim (w tym rozróżnia ożywienie i uosobienie jako rodzaje przenośni) wykorzystuje wiedzę na temat wersu, zwrotki, rymu, rytmu, refrenu do interpretacji utworu wyróżnia wśród przekazów audiowizualnych programy informacyjne, rozrywkowe, reklamy; dostrzega różnice między celem tych programów charakteryzuje i ocenia bohaterów oraz ich postawy odnoszące się do takich wartości, jak np. miłość nienawiść, przyjaźń wrogość; konfrontuje sytuację bohaterów z własnymi doświadczeniami III. TWORZENIE WYPOWIEDZI 25