Załącznik nr 2 AUTOREFERAT. 1. Imię i Nazwisko: Paweł Domagała

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Załącznik nr 2 AUTOREFERAT. 1. Imię i Nazwisko: Paweł Domagała"

Transkrypt

1 AUTOREFERAT 1. Imię i Nazwisko: Paweł Domagała 2. Posiadane dyplomy, stopnie naukowe/ artystyczne z podaniem nazwy, miejsca i roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej. Dyplom lekarza: Pomorska Akademia Medyczna, Szczecin, 2005 rok. Stopień doktora nauk medycznych z wyróżnieniem summa cum laude: Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie, 2011 rok. Tytuł rozprawy doktorskiej: Związek klasyfikacji molekularnej raka sutka na poziomie immunofenotypowym z wybranymi konstytucyjnymi mutacjami i polimorfizmami predysponującymi do tego raka. Promotor rozprawy doktorskiej: prof. dr hab. n. med. Jan Lubiński. Dyplom specjalisty w dziedzinie patomorfologii, Centrum Egzaminów Medycznych w Łodzi, 2013 rok. 3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych/ artystycznych. Od 2006 do 2011 studium doktoranckie na Wydziale Lekarskim Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Od 2011 do 2016 roku asystent w Zakładzie Patomorfologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Od października 2016 roku adiunkt w Zakładzie Patomorfologii Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. 4. Wskazanie osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U r. poz. 882 ze zm. w Dz. U. z 2016 r. poz ): a) tytuł osiągnięcia naukowego/artystycznego, Jednotematyczny cykl publikacji pod tytułem: Znaczenie wybranych genów naprawy DNA w identyfikacji raków piersi potrójnie-ujemnych potencjalnie wrażliwych na terapię wykorzystującą niesprawne mechanizmy naprawy DNA. 1

2 Osiągnięcie zostało udokumentowane cyklem 3 oryginalnych prac opublikowanych w recenzowanych czasopismach, znajdujących się w bazie Journal Citation Reports (JCR). We wszystkich tych pracach jestem pierwszym autorem i jednocześnie tzw. autorem korespondującym. Badania te zostały wykonane w ramach grantu, który otrzymałem z Narodowego Centrum Nauki (Sonata 3, grant nr NCN-2012/05/D/NZ5/01846). Sumaryczny IF wynosi: 13,596; pkt. MNiSW: 115 b) (autor/autorzy, tytuł/tytuły publikacji, rok wydania, nazwa wydawnictwa, recenzenci wydawniczy), I. Domagała Paweł, Jakubowska Anna, Jaworska-Bieniek Katarzyna, Kaczmarek Katarzyna, Durda Katarzyna, Kurlapska Agnieszka, Cybulski Cezary, Lubiński Jan. Prevalence of germline mutations in genes engaged in DNA damage repair by homologous recombination in patients with triple-negative and hereditary non-triplenegative breast cancers. PLoS One 2015, 10:e IF: 3,057; pkt. MNiSW: 40 Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na: stworzeniu koncepcji projektu, współudziale w przeprowadzeniu doświadczeń, analizie i interpretacji wyników, analizie statystycznej, napisaniu manuskryptu, zapewnieniu integralności całego badania, pozyskaniu funduszy na badania (grant NCN). Mój udział procentowy szacuję na 70%. II. Domagała Paweł, Hybiak Jolanta, Ryś Janusz, Byrski Tomasz, Cybulski Cezary, Lubiński Jan. Pathological complete response after cisplatin neoadjuvant therapy is associated with the downregulation of DNA repair genes in BRCA1-associated triplenegative breast cancers. Oncotarget 2016, 7: IF: 5,008; pkt. MNiSW: 35 Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na: stworzeniu koncepcji projektu, współudziale w przeprowadzeniu doświadczeń, analizie i interpretacji wyników, analizie statystycznej, napisaniu manuskryptu, zapewnieniu integralności całego badania, pozyskaniu funduszy na badania (grant NCN). Mój udział procentowy szacuję na 80%. 2

3 III. Domagała Paweł, Hybiak Jolanta, Cybulski Cezary, Lubiński Jan. BRCA1/2- negative hereditary triple-negative breast cancers exhibit BRCAness. International Journal of Cancer 2017, 140: IF: 5,531; pkt. MNiSW: 40 Mój wkład w powstanie tej pracy polegał na: stworzeniu koncepcji projektu, współudziale w przeprowadzeniu doświadczeń, analizie i interpretacji wyników, analizie statystycznej, napisaniu manuskryptu, zapewnieniu integralności całego badania, pozyskaniu funduszy na badania (grant NCN). Mój udział procentowy szacuję na 85%. c) omówienie celu naukowego/artystycznego ww. pracy/prac i osiągniętych wyników wraz z omówieniem ich ewentualnego wykorzystania. CEL NAUKOWY Celem naukowym moich badań była analiza znaczenia wybranych genów naprawy DNA w identyfikacji raków piersi potrójnie-ujemnych potencjalnie wrażliwych na terapię wykorzystującą niesprawne mechanizmy naprawy DNA. Badania wykonałem z wykorzystaniem takich technik jak macierze real-time PCR, genotypowanie za pomocą sond TaqMan, sekwencjonowanie oraz multipleksowa amplifikacja sondy zależna od ligacji (MLPA). Przesłanki do badań. Raki potrójnie-ujemne (ang. triple-negative) zdefiniowane na podstawie braku ekspresji białek ER i PR oraz braku nadekspresji HER2 stanowią ok % wszystkich raków piersi. Cechują się złym rokowaniem i niewrażliwością na celowaną terapię anty-estrogenową lub skierowaną przeciw receptorowi HER2, dlatego ten podtyp raka piersi jest głównie odpowiedzialny za trudności napotykane podczas prób poprawy przeżycia pacjentek z rakiem piersi. Ponieważ nie ma współcześnie zaakceptowanej celowanej terapii dla raków potrójnie-ujemnych, dlatego stanowią one obecnie przedmiot intensywnych badań w poszukiwaniu odpowiedniego leczenia. Z piśmiennictwa wiadomo, że raki piersi BRCA1/2-zależne mają nieaktywny mechanizm naprawy DNA przez rekombinację homologiczną i w związku z tym są wrażliwe na metody leczenia wykorzystujące niesprawne mechanizmy naprawy DNA takie jak leczenie inhibitorami PARP (w mechanizmie tzw. synthetic lethality) oraz cisplatyną, która powoduje tak duże uszkodzenia DNA i w następstwie niestabilność chromosomową, że komórki pozbawione sprawnego mechanizmu naprawy DNA przez rekombinację homologiczną nie 3

4 mogą skutecznie ich naprawić alternatywnymi mechanizmami naprawy DNA i zostają skierowane na ścieżkę apoptozy. Wspomniałem powyżej, że raki potrójnie-ujemne mają złe rokowanie i nie ma dla nich celowanego leczenia takiego jak dla raków ER+, PR+ lub HER2+. W związku z powyższym podjęto szereg prób klinicznych leczenia ww. sposobami nosicielek mutacji w BRCA1 z rakami potrójnie-ujemnymi. Ale odsetek raków BRCA1-zależnych wśród raków potrójnie-ujemnych jest niewielki (ok % w zależności od wieku). Dlatego poszukuje się sposobów wyodrębnienia dodatkowych subpopulacji raków potrójnie-ujemnych wrażliwych na ww. terapie. Ponadto, z punktu widzenia rokowania, wyniki neoadjuwantowej terapii cisplatyną potrójnie-ujemnych raków piersi u nosicielek mutacji w genie BRCA1 są różne. Około 60% pacjentek uzyskuje w tych przypadkach całkowitą patologiczną regresję nowotworu (ang. pathologic complete response pcr), ale pozostałe nie uzyskują całkowitej regresji (ang. pathologic partial response ppr). Dzieje się tak, pomimo iż wszystkie te pacjentki są nosicielkami konstytucyjnych mutacji w BRCA1 co pociąga za sobą dysfunkcję naprawy DNA przez rekombinację homologiczną (uważaną dotychczas za główną przyczynę bardzo dobrej odpowiedzi na leczenie cisplatyną u tych chorych) a zatem, pod wpływem cisplatyny należałoby oczekiwać pcr we wszystkich przypadkach. Fundamentalnym, dotychczas nie wyjaśnionym wystarczająco problemem, pozostaje odpowiedź na pytanie dlaczego tak się dzieje, czyli pytanie o molekularne podłoże tych istotnych z punktu widzenia rokowania różnic w odpowiedzi na leczenie. Hipotezy badawcze. W przeprowadzonych badaniach sprawdziłem dwie hipotezy badawcze. Zakładały one, że: (1) BRCA1-zależne potrójnie-ujemne raki piersi wykazujące pcr lub brak pcr mogą różnić się ekspresją innych niż BRCA1 ważnych genów naprawy uszkodzonego DNA przed rozpoczęciem neoadjuwantowej chemioterapii cisplatyną co mogłoby tłumaczyć różnice w patologicznej odpowiedzi na to leczenie, a gdyby taką grupę genów udało się zidentyfikować mogłaby stanowić w przyszłości czynnik predykcyjny względem neoadjuwantowej chemioterapii cisplatyną. (2) Można zwiększyć odsetek raków potrójnie-ujemnych, które mogą być wrażliwe na wspomniane wyżej sposoby terapii poszukując wśród nich przypadków, które mają konstytucyjne mutacje w innych niż BRCA1/2 genach naprawy DNA przez rekombinację homologiczną albo raków rodzinnie uwarunkowanych. 4

5 GŁÓWNE OSIĄGNIĘTE WYNIKI W opublikowanych pracach będących podstawą niniejszego osiągnięcia: (1) W rakach piersi potrójnie-ujemnych u pacjentek z konstytucyjnymi mutacjami w genie BRCA1 zidentyfikowałem grupę genów zaangażowanych w kilku mechanizmach naprawy uszkodzonego DNA, których obniżony poziom ekspresji miał związek z całkowitą patologiczną regresją (pcr) nowotworu w wyniku neoadjuwantowej (przedoperacyjnej) terapii cisplatyną. Gdy poziom ekspresji tej grupy genów był zwiększony, tak dobry efekt terapeutyczny nie występował (ppr) (praca nr II). Uzyskane wyniki wskazują na określoną grupę genów naprawy DNA jako molekularne podłoże całkowitej patologicznej regresji raków piersi potrójnie-ujemnych BRCA1-zależnych pod wpływem neoadjuwantowej terapii cisplatyną. Ponadto w przypadkach, w których wystąpiła tylko częściowa patologiczna regresja raka (ppr) określiłem odrębne możliwe cele terapeutyczne dla podgrup z przerzutami w regionalnych węzłach chłonnych i bez tych przerzutów. (2) Zidentyfikowałem subpopulacje pacjentek z rakiem piersi potrójnie-ujemnym, które mimo, że nie mają mutacji w BRCA1/2 to przypuszczalnie będą dobrze reagowały na ww. nowoczesne formy terapii wykorzystujące niesprawne mechanizmy naprawy DNA, ponieważ albo mają konstytucyjne mutacje w innych niż BRCA1/2 genach zaangażowanych w naprawie uszkodzonego DNA przez rekombinację homologiczną (praca nr I), albo pomimo, że nie mają konstytucyjnych mutacji w BRCA1/2 to ich raki nie różnią się ekspresją 120 genów naprawy DNA zaangażowanych w głównych mechanizmach naprawy DNA od raków BRCA1- zależnych (praca nr III). Stwarza to możliwość zidentyfikowania w przyszłości, już przed operacją, tych raków, które najprawdopodobniej będą wrażliwe na leczenie inhibitorami PARP lub cisplatyną i zastosowania tych metod w terapii neoadjuwantowej tylko w tych grupach chorych, co jednocześnie pozwoli uchronić przed taką terapią te pacjentki, u których ten sposób leczenia byłby nieskuteczny. (3) W oparciu o wyniki pracy nr II zaproponowałem nową definicję BRCAness, która pozwoli na lepszą selekcję chorych z rakiem piersi potrójnie-ujemnym do prób klinicznych mających na celu ocenę wrażliwości tych raków na metody leczenia wykorzystujące niesprawne mechanizmy naprawy DNA (np. leczenie cisplatyną lub inhibitorami PARP) a w związku z tym na bardziej precyzyjną ocenę wyników tych badań. 5

6 I. Domagała Paweł, Jakubowska Anna, Jaworska-Bieniek Katarzyna, Kaczmarek Katarzyna, Durda Katarzyna, Kurlapska Agnieszka, Cybulski Cezary, Lubiński Jan. Prevalence of germline mutations in genes engaged in DNA damage repair by homologous recombination in patients with triple-negative and hereditary non-triple-negative breast cancers. PLoS One 2015, 10:e Celem pracy była identyfikacja pacjentek z uszkodzoną ścieżką naprawy DNA w mechanizmie rekombinacji homologicznej za pomocą analizy występowania 36 mutacji germinalnych w 8 genach (BRCA1, BRCA2, CHEK2, NBN, ATM, PALB2, BARD1 i RAD51D) u 158 pacjentek z rakami piersi potrójnie-ujemnymi. Uzyskane wyniki: a. Stwierdziłem obecność germinalnych mutacji w genach zaangażowanych w naprawę uszkodzonego DNA za pomocą rekombinacji homologicznej u 22,2% pacjentek z rakiem potrójnie-ujemnym, w tym w największym odsetku pacjentek (18,4%) w genie BRCA1. W pozostałych przypadkach (3,8%) mutacje wystąpiły w genach CHEK2, NBN, PALB2 i ATM. W pojedynczych przypadkach wykryłem mutacje w dwóch genach: BRCA1/CHEK2 i BRCA1/NBN. b. Wyższy odsetek (35,2%) germinalnych mutacji w genach naprawy DNA związanych z rekombinacją homologiczną występował u pacjentek z wczesnym ( 50 r.ż.) rakiem piersi potrójnie-ujemnym. W tej grupie odsetek mutacji w BRCA1 wzrósł do 33,3%, ponad to w pojedynczych przypadkach wystąpiły mutacje w CHEK2 oraz mutacje w dwóch genach: w BRCA1/CHEK2 i BRCA1/NBN. c. Stwierdziłem zależność występowania mutacji w genach naprawy DNA związanych z rekombinacją homologiczną od wieku, w którym rozpoznano raka piersi potrójnieujemnego. W wieku 32 lat prawdopodobieństwo występowania takiej mutacji u pacjentki z rakiem potrójnie-ujemnym wynosiło 51%, a w wieku 60 lat tylko 15%. d. Powyższe wyniki porównałem z występowaniem ww. 36 mutacji germinalnych związanych z niesprawnym mechanizmem naprawy DNA za pomocą rekombinacji homologicznej u pacjentek z rakami piersi uwarunkowanymi rodzinnie, ale nie wykazującymi cech raka potrójnie-ujemnego. W tej grupie odsetek przypadków z obecnością germinalnych mutacji w badanych genach naprawy DNA był podobny (22,7%) jak w grupie raków potrójnie-ujemnych, ale różne mutacje występowały częściej w obydwu ww. grupach raków: mutacje w BRCA1 występowały częściej w grupie raków potrójnie- 6

7 ujemnych niż w grupie raków bez cech raka potrójnie-ujemnego (18,4% vs. 2,3%), natomiast mutacje w CHEK2 występowały częściej w grupie bez cech raka potrójnieujemnego w porównaniu do grupy raków potrójnie-ujemnych (15,9% vs. 1,9%). II. Domagała Paweł, Hybiak Jolanta, Ryś Janusz, Byrski Tomasz, Cybulski Cezary, Lubiński Jan. Pathological complete response after cisplatin neoadjuvant therapy is associated with the downregulation of DNA repair genes in BRCA1-associated triplenegative breast cancers. Oncotarget 2016, 7: Celem pracy była analiza porównawcza za pomocą macierzy real-time PCR profilu ekspresji 120 genów naprawy DNA w wykonanych przed leczeniem biopsjach gruboigłowych BRCA1-zależnych potrójnie-ujemnych raków piersi, które pod wpływem neoadjuwantowej terapii cisplatyną uległy patologicznej całkowitej (pcr) lub tylko częściowej (ppr) regresji. Aby się zorientować, które z wybranych na podstawie piśmiennictwa genów mają istotne znaczenie dla wyników terapii cisplatyną, wybrałem biopsje gruboigłowe (na podstawie których ustalono rozpoznanie raka przed leczeniem) od 43 pacjentek z rakami potrójnieujemnymi BRCA1-zależnymi, które otrzymały neoadjuwantową terapię cisplatyną i u których po tej terapii oceniono stopień regresji raka na podstawie badania histopatologicznego usuniętego operacyjnie nowotworu. W części przypadków była to całkowita patologiczna odpowiedź (regresja) (pcr), w pozostałych przypadkach tylko częściowa odpowiedź na leczenie (ppr). Powstała unikalna (dotychczas w piśmiennictwie takich badań nie przeprowadzono) okazja do porównania ekspresji 120 genów zaangażowanych w naprawie DNA (nie tylko na drodze rekombinacji homologicznej, ale również na innych głównych ścieżkach naprawy DNA) w tych dwóch grupach (tzn. pcr vs ppr) raków potrójnie-ujemnych BRCA1-zależnych przed zastosowaniem leczenia neoadjuwantowego cisplatyną. Zaznaczyć trzeba, że: (1) raki BRCA1-zależne wrażliwe na cisplatynę są też wrażliwe na inhibitory PARP; (2) pcr po neoadjuwantowej terapii oznacza bardzo dobre rokowanie, natomiast tylko częściowa regresja nowotworu (ppr) jest związana ze wczesną wznową i złym rokowaniem, głównie za względu na brak możliwości celowanego leczenia w tej grupie. Uzyskane wyniki: a. W całej grupie raków stwierdziłem statystycznie istotną różnicę w ekspresji 25 genów między grupami pcr a ppr. Poziom ekspresji tych genów był obniżony w grupie pcr w porównaniu do grupy ppr. Ekspresja 9 genów: MGMT (P=0.01), ERCC4 (P=0.002), 7

8 FANCB (P=0,03), UBA1 (P=0,001), XRCC5 (P=0,0002), XPA (P=0,02), XPC (P=0,00007), PARP3 (P=0,03) i RPA1 (P=0,03) była 1,5 krotnie niższa w grupie pcr. Cztery z tych genów (ERCC4, XPA, XPC i RPA1) są zaangażowane w naprawę DNA przez wycięcie nukleotydu (NER), a XRCC5 w naprawę DNA przez scalanie niehomologicznych końców DNA (NHEJ). Analiza za pomocą programu KEGG wykazała, że te 25 genów było zaangażowanych w pięć ścieżek naprawy DNA: NHEJ, NER, naprawa przez wycięcie zasady BER, ścieżka Fanconi anemia FAP i naprawa niesparowanych zasad MMR. b. Profil ekspresji genów naprawy DNA związany z pcr różnił się u chorych z obecnością lub brakiem przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych. W podgrupie z przerzutami w węzłach chłonnych stwierdziłem zróżnicowaną ekspresję 24 genów między grupami pcr a ppr. Ponad dwukrotnie niższą ekspresję w grupie pcr wykazały cztery geny: FANCB (P=0,03), ERCC4 (P=0,005), PMS2 (P=0,0007) i MGMT (P=0,02). Szesnaście genów wykazało ponad 1,5 krotny niższy poziom ekspresji w grupie pcr. W grupie ppr przeciwnie, ww. geny wykazywały nadekspresję, w tym geny PARP1 (1.7 krotną, P=0,02) i PARP3 (1.98 krotną, P=0,02). W podgrupie bez przerzutów w węzłach chłonnych, zróżnicowana ekspresja między grupami pcr a ppr dotyczyła tylko 4 genów: UBA1 (1,8 krotnie niższa ekspresja w grupie pcr, P=0,007) oraz USP11, XRCC5 i OGG1 (1,5-1,4 krotnie niższa ekspresja). To odkrycie, przedstawione powyżej w uzyskanych wynikach, polegające na zidentyfikowaniu grupy genów naprawy DNA, których obniżona ekspresja (już w biopsji przed leczeniem) ma związek z patologiczną całkowitą regresją raka po leczeniu cisplatyną, ma fundamentalne znaczenie dla precyzyjnego wyodrębnienia w grupie chorych z BRCA1- zależnymi potrójnie-ujemnymi rakami piersi tych przypadków, które są wrażliwe na leczenie cisplatyną (lub inhibitorami PARP). Uzyskane wyniki po raz pierwszy w piśmiennictwie światowym wskazują na określoną grupę genów naprawy DNA jako molekularne podłoże wrażliwości na cisplatynę (i inhibitory PARP) w rakach piersi potrójnie-ujemnych BRCA1-zależnych i jednocześnie zwracają uwagę na możliwe do wykorzystania w przyszłości cele terapeutyczne (inne u chorych z przerzutami do regionalnych węzłów chłonnych i inne u chorych bez tych przerzutów). 8

9 III. Domagała Paweł, Hybiak Jolanta, Cybulski Cezary, Lubiński Jan. BRCA1/2-negative hereditary triple-negative breast cancers exhibit BRCAness. International Journal of Cancer 2017, 140: Celem pracy było zbadanie hipotezy, że dziedziczne raki piersi potrójnie-ujemne bez mutacji w BRCA1/2 wykazują BRCAness. W dotychczasowym piśmiennictwie termin BRCAness opisuje sytuację, w której istnieje uszkodzony mechanizm naprawy DNA przez rekombinację homologiczną pomimo tego, że komórki rakowe nie mają mutacji w BRCA1/2. Raki które wykazują BRCAness są uważane za potencjalnie wrażliwe na inhibitory PARP i cisplatynę podobnie jak raki z mutacją BRCA1/2, dlatego identyfikacja podgrup pacjentek z BRCAness wśród raków potrójnie-ujemnych może zwiększyć liczbę pacjentek, które kwalifikują się do tych terapii. Identyfikacji potrójnie-ujemnych raków piersi z nieaktywną ścieżką naprawy DNA w mechanizmie rekombinacji homologicznej dokonałem następująco: z grupy chorych z rakiem piersi potrójnie-ujemnym wyodrębniłem raki dziedziczne definiowane jako występowanie w rodzinie pacjentki dwóch lub więcej zachorowań na raka piersi i/lub jajnika. W mojej grupie badawczej stanowiły one 11,4% raków potrójnie-ujemnych. Następnie podzieliłem tę grupę pod względem obecności mutacji w BRCA1/2. W powstałych w ten sposób dwóch podgrupach (BRCA1/2+ i BRCA1/2-) porównałem ekspresję 120 genów naprawy DNA (w tym genów zaangażowanych w naprawie DNA przez rekombinację homologiczną). Uzyskane wyniki: Germinalną mutację w BRCA1/2 miało 73% chorych z dziedzicznym rakiem piersi potrójnie-ujemnym a 27% chorych nie miało takich mutacji. Pomimo to wykazałem podobieństwo (brak statystycznie istotnych różnic) ww. podgrup (BRCA1/2+ i BRCA1/2-) pod względem ekspresji badanych genów naprawy DNA zaangażowanych w rekombinację homologiczną i inne ścieżki naprawy DNA. Z powyższego wynika, że dziedziczne raki potrójnie-ujemne bez mutacji BRCA1/2 wykazują BRCAness i mogą podobnie reagować na leczenie wykorzystujące niesprawne mechanizmy naprawy DNA (inhibitory PARP, cisplatyna) jak raki z mutacją BRCA1/2. 9

10 WNIOSKI WSKAZUJĄCE NA EWENTUALNE WYKORZYSTANIE WYNIKÓW BADAŃ: Identyfikacja germinalnych mutacji w genach naprawy DNA związanych z rekombinacją homologiczną, innych niż BRCA1/2, zwiększa w sposób znaczący odsetek pacjentek z rakiem potrójnie-ujemnym, które mogą być kandydatkami do leczenia inhibitorami PARP i cisplatyną, ponieważ komórki rakowe tych nowotworów mają uszkodzoną ścieżkę naprawy DNA w mechanizmie rekombinacji homologicznej (praca nr I). Wrażliwość na cisplatynę potrójnie-ujemnych BRCA1-zależnych raków piersi zależy od poziomu ekspresji grupy genów naprawy DNA. Wrażliwość ta nie jest tylko związana z inaktywacją ścieżki naprawy DNA przez rekombinację homologiczną (jak się dotychczas uważa w piśmiennictwie), ale dla osiągnięcia bardzo dobrego efektu terapeutycznego (pcr) potrzebne jest również obniżenie ekspresji grupy genów biorących udział w innych ważnych mechanizmach naprawy DNA (m.in. NER, NHEJ i BER). Ten fakt dotychczas nie był znany a ma on znaczenie praktyczne: (1) dla precyzyjnej identyfikacji chorych z rakami piersi potrójnie-ujemnymi BRCA1-zależnymi, które mogą uzyskać całkowitą patologiczną regresję nowotworu w leczeniu neoadjuwantowym cisplatyną (lub inhibitorami PARP), (2) dla prawidłowej selekcji pacjentek z rakami potrójnie-ujemnymi BRCA1-zależnymi do prób klinicznych wykorzystujących neoadjuwantową chemioterapię z zastosowaniem cisplatyny lub inhibitorów PARP i prawidłowej analizy wyników tych badań (praca nr II). Pacjentki z rakami piersi potrójnie-ujemnymi BRCA1-zależnymi z przerzutami w węzłach chłonnych, u których występuje tylko częściowa patologiczna odpowiedź (ppr) po neoadjuwantowej terapii cisplatyną mogą być dobrymi kandydatkami do następowej terapii inhibitorami PARP, ponieważ w tej grupie występuje nadekspresja genów PARP1 i PARP3 (praca nr II). Na tej podstawie spośród pacjentek z rakami piersi potrójnie-ujemnymi BRCA1-zależnymi z przerzutami w węzłach chłonnych i tylko ppr po neoadjuwantowej terapii cisplatyną, które mają bardzo złe rokowanie i dla których nie ma obecnie żadnej zaakceptowanej celowanej terapii, wyodrębniłem subpopulację, która może odnieść korzyści z celowanego leczenia inhibitorami PARP. Ogólny wniosek z tego fragmentu wyników pracy nr II sugeruje, że jednym ze sposobów poprawy wyników neoadjuwantowej chemioterapii pacjentek z BRCA1-zależnym potrójnie-ujemnym rakiem piersi, który nie zareagował patologiczną całkowitą regresją jest poszukiwanie inhibitorów funkcjonalnie 10

11 ważnych białek kodowanych przez geny naprawy DNA, które wykazują podwyższoną ekspresję w grupie z ppr. Pacjentki z rakami piersi potrójnie-ujemnymi BRCA1-zależnymi bez przerzutów w węzłach chłonnych, u których występuje tylko częściowa odpowiedź (ppr) po neoadjuwantowej terapii cisplatyną raczej nie odniosą korzyści z dodatkowego leczenia inhibitorami PARP (ponieważ w tej grupie nie ma związku stopnia patologicznej regresji guza po neoadjuwantowej chemoterapii cisplatyną z ekspresją genów zaangażowanych w ścieżkach naprawy DNA za pomocą BER i NER) (praca nr II). Białko kodowane przez gen UBA1 stanowi potencjalny cel terapeutyczny u chorych z rakami piersi potrójnie-ujemnymi BRCA1-zależnymi bez przerzutów w węzłach chłonnych, u których występuje tylko częściowa patologiczna (ppr) odpowiedź na leczenie neoadjuvantowe cisplatyną (praca nr II). W tej grupie pacjentek, które mają złe rokowanie pomimo braku przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych wyniki pracy nr II wskazują potencjalny cel terapeutyczny do dalszych badań. W oparciu o uzyskane wyniki w pracy nr II zaproponowałem następującą nową definicję BRCAness: BRCAness oznacza fenotyp sporadycznych raków piersi wykazujący nieaktywną ścieżkę naprawy DNA przez rekombinację homologiczną z równoczesnym obniżeniem ekspresji ważnych genów zaangażowanych w inne mechanizmy naprawy DNA. Modyfikacja (uprecyzyjnienie) dotychczasowej definicji BRCAness nie jest tylko zagadnieniem natury semantycznej, ponieważ ta nowa definicja ma istotne znaczenie dla właściwej kwalifikacji chorych z potrójnie-ujemnym rakiem piersi do prób klinicznych z zastosowaniem nowoczesnych terapii celowanych wykorzystujących niesprawne mechanizmy naprawy DNA (np. inhibitorami PARP) oraz odpowiedniej interpretacji wyników tych badań. To z kolei może przyczynić się do uzyskania lepszych (niż dotychczas) efektów terapeutycznych u części chorych z rakiem piersi potrójnie-ujemnym, a z drugiej strony może uchronić inne chore z tej grupy od zbędnego leczenia środkami, które nie przyniosłyby oczekiwanego efektu terapeutycznego (praca nr II). W dotychczasowym piśmiennictwie zakłada się, że kobiety z rakiem piersi wykazującym cechy BRCAness (tzn. z upośledzeniem naprawy DNA w mechanizmie rekombinacji homologicznej) będą wrażliwe na leczenie wykorzystujące niesprawne mechanizmy naprawy DNA. Z definicji, którą przedstawiłem na podstawie wyników moich badań (praca nr II) wynika, że istotną korzyść z takiego leczenia (pcr) odniosą tylko te z tych kobiet, których raki cechują się nie tylko upośledzeniem naprawy DNA w mechanizmie 11

12 rekombinacji homologicznej, ale również obniżoną ekspresją grupy genów zaangażowanych w innych ścieżkach naprawy uszkodzonego DNA. Analiza zachorowań na raka piersi w rodzinie pacjentek z potrójnie-ujemnym rakiem piersi może mieć praktyczne zastosowanie w kwalifikacji tych pacjentek do terapii wykorzystującej niesprawne mechanizmy naprawy DNA (inhibitory PARP i/lub leki zawierające platynę), ponieważ potrójnie-ujemne dziedziczne raki piersi u kobiet nie będących nosicielkami mutacji w genach BRCA1/2 wykazują BRCAness (praca nr III). A zatem, fenomen BRCAness wyróżnia subpopulację BRCA1/2-negatywnych dziedzicznych raków piersi potrójnie-ujemnych, które mogą być wrażliwe na tego rodzaju terapie. Wyniki tej pracy mogą też mieć zastosowanie praktyczne w projektowaniu prób klinicznych w tym zakresie. Dotychczas nie zwracano wystarczającej uwagi na znaczenie rodzinnego występowania raka piersi w kwalifikacji chorych z rakiem potrójnie-ujemnym do prób klinicznych leczenia inhibitorami PARP i/lub lekami zawierającymi platynę oraz w analizie wyników takich badań. Ponad to, wyniki pracy nr III wskazują, że analiza rodowodowa wszystkich pacjentek z rozpoznaniem potrójnie-ujemnego raka piersi jest względnie prostym sposobem na wyodrębnienie dodatkowej subpopulacji raków potrójnie-ujemnych wrażliwych na ww. terapie. 5. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo - badawczych (artystycznych). Mój dorobek naukowy obejmuje prace dotyczące patologii molekularnej i genetyki raka piersi, jelita grubego, prostaty i żołądka. Głównymi moimi zainteresowaniami badawczymi są markery predykcyjne i prognostyczne w rakach piersi i rakach przewodu pokarmowego (jelita grubego i żołądka) a w szczególności geny naprawy uszkodzonego DNA, ich znaczenie predykcyjne i znaczenie występujących w nich mutacji w predyspozycji do raka piersi i raków prostaty. W moim dorobku naukowym można wyróżnić następujące tematy badawcze: Charakterystyka kliniczno-patologiczna raków piersi u nosicielek germinalnych mutacji i polimorfizmów predysponujących do tego raka. Pracę naukową rozpocząłem podczas Studiów Doktoranckich w Zakładzie Genetyki i Patomorfologii PUM w 2006 roku, pod kierunkiem Prof. dr hab. Jana Lubińskiego. Celem mojej pracy doktorskiej była odpowiedź na pytanie czy istnieje związek między nowo wyodrębnionymi podtypami immunofenotypowej klasyfikacji molekularnej raków piersi, a 12

13 wybranymi konstytucyjnymi mutacjami lub polimorfizmami u kobiet, u których te raki wystąpiły. Zbadałem 1255 kolejnych inwazyjnych raków piersi od pacjentek, u których zostały wykonane badania genetyczne na obecność 19 mutacji/polimorfizmów w następujących 11 genach związanych z predyspozycją do raka piersi: BRCA1, CHEK2, BRCA2, NOD2, CDKN2A, TP53, ERCC2, CYP1B1, FGFR2, TOX3, MAP3K1. Stosując metodę immunohistochemiczną i technikę mikromacierzy tkankowych zbadałem ekspresję ER, PR, HER-2, EGFR i CK5/6 w tych 1255 kolejnych rakach piersi. Stwierdziłem związek występowania immunofenotypowych molekularnych podtypów raka piersi z niektórymi badanymi mutacjami/polimorfizmami w 7 badanych genach m. in. mutacji skracających białko CHEK2 z podtypem luminalnym B a mutacji CHEK2-I157T z podtypem luminalnym A (praca nr 1). Wyniki tej pracy wskazują, że różne mutacje w CHEK2 predysponują do specyficznych różnych immunofenotypowych molekularnych podtypów raka piersi. Stwierdziłem też, że pacjentki ze skracającymi białko mutacjami w CHEK2 będą miały około sześciokrotnie zwiększone ryzyko wystąpienia bardziej agresywnego podtypu raka piersi czyli podtypu luminalnego B, a zatem mogą stanowić odpowiednie kandydatki do chemoprewencji tamoksyfenem. Ponadto, kobiety z podtypem luminalnym B mogą w przyszłości mieć szansę na terapię skierowaną przeciwko białkom kodowanym przez geny amplifikowane tylko w tym podtypie. W podsumowaniu, uzyskane wyniki wskazują, że analiza heterogenności raka piersi na poziomie immunofenotypowym i jej związków z konstytucyjnym podłożem genetycznym może przyczynić się do udoskonalenia profilaktyki, wczesnego wykrywania i celowanego leczenia odpowiednich immunofenotypowych podtypów raka piersi, a zatem stwierdzone związki stanowią niezależny dowód wspierający biologiczne znaczenie immunofenotypowej molekularnej klasyfikacji raka piersi. Na marginesie wspomnę, że omawiana praca nr 1 była pierwszą w piśmiennictwie gdzie udało się wykazać, że różne mutacje w tym samym genie podatności na raka piersi (CHEK2) mają związek z różnymi immunofenotypowymi molekularnymi podtypami tego raka. Praca doktorska nie tylko dostarczyła ważnych wyników w aspekcie poznawczym i praktycznym, ale materiał badawczy w niej zgromadzony i przeanalizowany oraz wynikające z niej wnioski stanowiły przesłanki do moich dalszych badań nad immunofenotypowymi molekularnymi podtypami raków piersi. Rozprawa doktorska została wyróżniona summa cum laude przez Radę Wydziału Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Wyniki dotyczące związku mutacji germinalnych w genie CHEK2 z podtypem luminalnym raka piersi przedstawiłem na 23. Kongresie European Society of Pathology w Helsinkach w 2011 roku, gdzie praca ta została nagrodzona (I nagroda 13

14 za najlepszą prezentację ustną). Brałem również udział w badaniach dotyczących weryfikacji hipotezy, że niemal u wszystkich kobiet z rakiem piersi występuje konstytucyjne podłoże genetyczne mające związek ze wzrostem ryzyka rozwoju tego raka (praca nr 2 i 3). W badaniach tych m. in. wykazano obecność podłoża genetycznego u 90,6% kobiet z rakiem piersi. Odsetek ten był jeszcze wyższy w podgrupie chorych z rakiem zrazikowym (99,3%). 1. Domagala P, Wokolorczyk D, Cybulski C, Huzarski T, Lubinski J, Domagala W. Different CHEK2 germline mutations are associated with distinct immunophenotypic molecular subtypes of breast cancer. Breast Cancer Res Treat 2011, 132: Lubinski J, Korzen M, Gorski B, Cybulski C, Debniak T, Jakubowska A, Jaworska K, Wokolorczyk D, Medrek K, Matyjasik J, Huzarski T, Byrski T, Gronwald J, Masojc B, Lener M, Szymanska A, Szymanska-Pasternak J, Serrano-Fernandez P, Piegat A, Ucinski R, Domagala P, Domagala W, Chosia M, Kladny J, Gorecka B, Narod S, Scott R. Genetic contribution to all cancers: the first demonstration using the model of breast cancers from Poland stratified by age at diagnosis and tumour pathology. Breast Cancer Res Treat 2009, 114: Lubinski J, Korzen M, Gorski B, Cybulski C, Debniak T, Jakubowska A, Medrek K, Matyjasik J, Huzarski T, Byrski T, Gronwald J, Masojc B, Lener M, Szymanska A, Szymanska-Pasternak J, Fernandez PS, Wokolorczyk D, Piegat A, Ucinski M, Domagala P, Kladny J, Gorecka B, Scott R, Narod S. Breast cancer susceptibility genes. J BUON 2007, 12 Suppl 1:S23-9. Badania czynników predykcyjnych w raku piersi. Jednym z najnowszych i budzącym duże nadzieje osiągnięciem w terapii BRCA1- zależnego i potrójnie-ujemnego raka piersi jest celowana terapia za pomocą inhibitorów białka PARP1. Polimeraza poli(adp-rybozy)-1 (PARP1) jest enzymem m. in. związanym z naprawą pęknięć DNA przez wycinanie zasad. U chorych z konstytucyjnymi mutacjami w genie BRCA1 celowana terapia za pomocą inhibitorów PARP1 opiera się na koncepcji tzw. sprzężonej letalności (ang. synthetic lethality), która polega na unieszkodliwieniu naprawy uszkodzonego DNA przez wycinanie zasad (przez inhibitory PARP1) w komórce rakowej, która nie może go naprawić drugim mechanizmem tzn. drogą rekombinacji homologicznej, a do takich należą komórki raka piersi u nosicielek mutacji w genie BRCA1. W 2011 roku opublikowałem wyniki badań ekspresji białka PARP1 metodą immunohistochemiczną w rakach piersi u kobiet w tym w rakach BRCA1-zależnych i potrójnieujemnych (praca nr 4). Była to pierwsza praca w piśmiennictwie światowym dotycząca tego zagadnienia. Jest to moja najczęściej cytowana praca naukowa (46 cytowań wg Web of Science). Wyniki tej pracy wskazują, że raki piersi u ok. 18% nosicielek mutacji w genie 14

15 BRCA1 (oraz 21% raków potrójnie-ujemnych) mogą być niewrażliwe na terapię inhibitorami PARP1, ponieważ wykazują obniżoną ekspresję lub brak ekspresji białka PARP1, przeciwko któremu ta terapia jest skierowana. Ta informacja ma istotne znaczenie w doborze chorych z BRCA1-zależnym rakiem piersi do prób klinicznych leczenia inhibitorami PARP1, a także dla analizy wyników tego leczenia. O istotnym znaczeniu tych badań dla prawidłowej oceny wyników badań klinicznych dotyczących terapii raków piersi za pomocą inhibitorów białka PARP świadczy opublikowanie w New England Journal of Medicine naszego listu do redakcji (Domagala P i wsp.: Iniparib in metastatic triple-negative breast cancer. 2011, 364:1780) jak również to, że komentarz ten był dotychczas cytowany 13 razy (wg Web of Science). W tym czasie opublikowano pierwsze wyniki badań klinicznych leczenia raka piersi inhibitorami PARP. Chociaż teoretyczne przesłanki do tych badań były bardzo dobrze udokumentowane w badaniach na liniach komórkowych, kliniczne efekty stanowiły pewne rozczarowanie. W naszym komentarzu zwróciliśmy uwagę, relacjonując wyniki omówionej powyżej pracy nr 3, że w opublikowanych próbach klinicznych nie oceniono obecności i poziomu ekspresji białka PARP w komórkach rakowych co ma istotne znaczenie w terapii celowanej na konkretne białko (podobnie jak w rakach piersi ekspresja ER lub HER2). Na podstawie wyników pracy nr 3 zaproponowaliśmy w tym komentarzu, że ocena ekspresji białka PARP w komórkach rakowych powinna być brana pod uwagę w interpretacji wyników badań klinicznych efektów działania inhibitorów PARP. Po raz pierwszy w piśmiennictwie światowym opublikowałem immunofenotypowy profil predykcyjny raków piersi u nosicielek mutacji w genie BRCA1 obejmujący 5 białek, które stanowią współcześnie punkt uchwytu tzw. terapii celowanej. Należą do nich: PARP1, EGFR, c-kit, HER-2 i receptory hormonów steroidowych (ER i PR). Z badań tych wynika, że raki piersi kobiet nosicielek mutacji w genie BRCA1 różnią się znacznie pod względem ekspresji ww. białek. W związku z powyższym, ok. 30% tych kobiet będzie miało tylko jedną opcję terapii celowanej, natomiast pozostałe mogą mieć dwie lub więcej opcji, ponieważ raki tych kobiet wykazują ekspresję dwóch lub kilku białek będących punktem uchwytu terapii celowanej. Wniosek z wyników tych badań jest następujący: aby u chorych z rakiem piersi, które są nosicielkami mutacji w genie BRCA1 uzyskać maksymalny efekt terapeutyczny należy przed podjęciem terapii celowanej ocenić immunofenotypowy profil predykcyjny raka (praca nr 5). 4. Domagala P, Huzarski T, Lubinski J, Gugala K, Domagala W. PARP-1 expression in breast cancer including BRCA1-associated, triple negative and basal-like tumors: possible implications for PARP-1 inhibitor therapy. Breast Cancer Res Treat 2011, 127:

16 5. Domagala P, Huzarski T, Lubinski J, Gugala K, Domagala W. Immunophenotypic predictive profiling of BRCA1-associated breast cancer. Virchows Arch 2011, 458: Badania czynników predykcyjnych i prognostycznych w rakach przewodu pokarmowego. Badania nad ekspresją białka PARP1 kontynuowałem w rakach jelita grubego. Wysoką ekspresję białka PARP1 stwierdziliśmy w 68% rakach jelita grubego i była ona wyższa w okrężnicy niż w odbytnicy oraz wyższa w stadium B2 niż C wg Astlera-Collera (praca nr 6). Wyniki mogą mieć praktyczne znaczenie ponieważ ocena ekspresji białka PARP1 w komórkach nowotworowych może uprecyzyjnić selekcje pacjentów z rakiem jelita grubego do ewentualnej terapii z zastosowaniem inhibitorów PARP. Ponadto w rakach jelita grubego badałem ekspresję białek takich jak: syntaza tymidylanowa, P21, E2F1 i P53. Ekspresja syntazy tymidylanowej (TS) w jądrach komórek rakowych stanowi potencjalny marker predykcyjny odpowiedzi na leczenie za pomocą preparatów opartych na 5- fluorouracylu. Wyniki naszej pracy wykazały, nieznane dotychczas, statystycznie znamienne różnice poziomu ekspresji syntazy tymidylanowej w jądrach komórek rakowych między rakami jelita grubego umiejscowionymi proksymalnie i dystalnie (wyższy poziom ekspresji w rakach umiejscowionych proksymalnie) co: (1) wspiera hipotezę mówiącą, że raki jelita grubego zlokalizowane proksymalnie i dystalnie (względem zagięcia śledzionowego) stanowią odrębne biologicznie jednostki chorobowe, (2) przemawia za potencjalnym predykcyjnym znaczeniem oceny immunohistochemicznej poziomu ekspresji syntazy tymidylanowej w jądrach komórek raka jelita grubego, (3) sugeruje, że lokalizacja raka jelita grubego powinna być brana pod uwagę przy analizie wyników chemioterapii opartej na 5-fluorouracylu (praca nr 7). Badałem ekspresję białka P21 w komórkach raków jelita grubego i związek ekspresji tego białka z przeżyciem chorych leczonych chemioterapią opartą o 5-fluorouracyl. Z badań tych wynika, że ekspresja P21 w komórkach rakowych identyfikuje podgrupę chorych z rakiem jelita grubego w stadium B2 wg Astlera-Collera, u których ww. chemioterapia wydłuża przeżycie całkowite i przeżycie bez objawów wznowy procesu nowotworowego oraz może udoskonalić selekcję pacjentów do ww. chemioterapii (praca nr 8). W badaniach prognostycznego znaczenia immunofenotypu E2F1/TS wykazaliśmy, że immunofenotyp E2F1+/TS+ może być markerem złego rokowania (najkrótsze przeżycie całkowite i przeżycie bez objawów wznowy) u pacjentów z rakiem jelita grubego poddanych 16

17 adjuwantowej chemioterapii opartej na 5-fluorouracylu. Subpopulacja pacjentów z rakami wykazującymi ten immunofenotyp może wymagać innego i prawdopodobnie bardziej agresywnego leczenia. Immunofenotyp E2F1/TS może być potencjalnym wskaźnikiem wrażliwości raka jelita grubego na 5-fluorouracyl (praca nr 9). Pomimo obfitego piśmiennictwa dotyczącego prognostycznego/predykcyjnego znaczenia syntazy tymidylanowej u chorych z rakiem jelita grubego ( never ending story ), wyniki tych prac są niejednoznaczne co uniemożliwia wykorzystanie syntazy tymidylanowej jako markera predykcyjnego w klinice. Po szczegółowej analizie piśmiennictwa postanowiliśmy ocenić prognostyczne/predykcyjne znaczenie ekspresji syntazy tymidylanowej w komórkach rakowych określonych immunofenotypem P21/P53 u pacjentów z rakiem jelita grubego w stadium B2 i C wg Astlera-Collera leczonych adjuwantową chemioterapią na bazie 5- fluorouracylu. Wyniki wykazały, że: (1) immunofenotyp P21+/P53- ma związek z dobrym rokowaniem u tych pacjentów niezależnie od poziomu ekspresji TS, (2) ekspresja TS stratyfikuje pacjentów z rakami okrężnicy (ale nie odbytnicy) wykazującymi immunofenotypy inne niż P21+/P53- do dwóch podgrup charakteryzujących się złym (wysoka ekspresja TS) i dobrym (niska ekspresja TS) rokowaniem. A zatem, wyniki sugerują predykcyjne znaczenie ekspresji TS względem adjuwantowej terapii opartej o 5-fluorouracyl tylko u pacjentów z rakiem okrężnicy wykazujących immunofenotypy inne niż P21+/P53-. Na podstawie tych wyników sformułowaliśmy prognostyczno/predykcyjny algorytm wykorzystujący immunohistochemiczną ekspresję TS, P21 i P53, dla chorych z rakiem okrężnicy w stadium B2+C leczonych adjuwantowo chemioterapią opartą o 5-fluorouracyl, który może być zastosowany do kwalifikacji chorych do prób klinicznych oceniających predykcyjne znaczenie jądrowej ekspresji syntazy tymidylanowej w komórkach rakowych. (praca nr 10). Prognostyczne i predykcyjne znaczenie ekspresji syntazy tymidylanowej ocenionej immunohistochemicznie w komórkach raka żołądka oraz związek ekspresji syntazy tymidylanowej z histologicznym typem tego raka wg Laurena są w piśmiennictwie problemami kontrowersyjnymi, głównie ze względu na subiektywne metody stosowane do oceny ekspresji syntazy tymidylanowej w komórkach rakowych. W pracy nr 11, w której oceny ekspresji syntazy tymidylanowej w komórkach rakowych dokonałem obiektywną metodą komputerowej analizy obrazu, wykazaliśmy statystycznie znamienny związek ekspresji syntazy tymidylanowej z histologiczną klasyfikacją raka żołądka wg Laurena oraz wg Goseki. Wysoka ekspresja syntazy tymidylanowej występowała częściej w jelitowym niż w rozlanym typie raka żołądka wg Laurena i częściej w I niż w IV typie wg Goseki. Związek ekspresji syntazy tymidylanowej z klasyfikacją wg Goseki jest pierwszą informacją na ten temat w 17

18 piśmiennictwie, podobnie jak stwierdzony w tej pracy związek ekspresji syntazy tymidylanowej w komórkach raka żołądka z lokalizacją raka. Dla współczesnej terapii raka jelita grubego istotne znaczenie mają nie tylko potencjalne czynniki predykcyjne wykrywane metodami immunohistochemicnymi (białka) ale przede wszystkim czynniki predykcyjne wykrywane metodami molekularnymi (np. mutacje RAS). Ponieważ metody biologii molekularnej znajdują coraz szersze zastosowanie w diagnostyce patomorfologicznej nowotworów, szczególnie w ocenie czynników predykcyjnych w związku z celowaną terapią, temu zagadnieniu poświeciłem dwie prace przeglądowe. Jeden z tych artykułów omawia szerzej molekularne markery wykorzystywane w leczeniu chorych z rakiem jelita grubego (praca nr 12). Drugi artykuł, omawia najbardziej istotne problemy związane z badaniem mutacji w KRAS na przykładzie oceny mutacji KRAS w raku jelita grubego, które są ważnym markerem predykcyjnym w terapii chorych z tym rakiem skierowanej przeciwko EGFR. Artykuł ten analizuje również zagadnienia związane z istotną rolą patologa w identyfikacji markerów molekularnych wykorzystywanych w spersonalizowanej celowanej terapii oraz jak wyniki testów molekularnych powinny być inkorporowane do rozpoznania patomorfologicznego, które stanowi podstawę decyzji terapeutycznych. Współcześnie takie rozpoznanie integruje wyniki badania mikroskopowego, immunohistochemicznego i odpowiednich testów molekularnych (praca nr 13). 6. Sulzyc-Bielicka V, Domagala P, Hybiak J, Majewicz A, Safranow K, Domagala W. Colorectal cancers differ in respect of PARP-1 protein expression. Pol J Pathol 2012, 63: Sulzyc-Bielicka V, Domagala P, Majdanik E, Chosia M, Bielicki D, Kladny J, Kaczmarczyk M, Safranow K, Domagala W. Nuclear thymidylate synthase expression in sporadic colorectal cancer depends on the site of the tumor. Virchows Arch 2009, 454: Sulzyc-Bielicka V, Domagala P, Urasinska E, Bielicki D, Safranow K, Domagala W. Expression of p21(waf1) in Astler-Coller stage B2 colorectal cancer is associated with survival benefit from 5FUbased adjuvant chemotherapy. Virchows Arch 2011, 458: Sulżyc-Bielicka V, Domagała P, Bielicki D, Safranow K, Rogowski W, Domagała W. E2F1/TS immunophenotype and survival of patients with colorectal cancer treated with 5FU-based adjuvant therapy. Pathol Oncol Res 2016, 22: Sulżyc-Bielicka V, Domagała P, Bielicki D, Safranow K, Domagała W. Thymidylate synthase expression and p21waf1/p53 phenotype of colon cancers identify patients who may benefit from 5- fluorouracil based therapy. Cell Oncol 2014, 37: Rogoza-Mateja W, Domagala P, Kaczmarczyk M, Mieżyńska-Kurtycz J, Ławniczak M, Sulżyc- Bielicka V, Bielicki D, Karpińska-Kaczmarczyk K, Domagała W. Immunohistochemical analysis of 18

19 thymidylate synthase expression in gastric carcinoma: correlation with clinicopathological parameters and survival. Histol Histopathol 2017, 32: Domagała P, Kowalik A. Badanie molekularnych markerów wykorzystywanych w leczeniu chorych na raka jelita grubego. Pol J Pathol 2014, 65 suppl.1 S Domagala P, Hybiak J, Sulzyc-Bielicka V, Cybulski C, Ryś J, Domagala W. KRAS mutation testing in colorectal cancer as an example of the pathologist s role in personalized targeted therapy: A practical approach. Pol J Pathol 2012, 63: Przeżycie pacjentek z rakiem piersi, nosicielek germinalnych mutacji w genach naprawy DNA predysponujących do tego raka. Brałem udział w badaniach przeżycia pacjentek z rakiem piersi, które były nosicielkami germinalnych mutacji w genach BRCA1, CHEK2 i NBS1. Badania wykazały brak różnicy w 10-letnim przeżyciu, pomiędzy pacjentkami z germinalną mutacją w genie BRCA1 i bez mutacji w tym genie (praca nr 14). Adneksektomia była związana ze znacznym zmniejszeniem ryzyka zgonu pacjentek z rakiem piersi i z konstytucyjną mutacją w BRCA1 (praca nr 14 i 15). Nie stwierdzono związku konstytucyjnych mutacji w genach NBS1 lub CHEK2 z 10-letnim przeżyciem oraz z kliniczno-patologiczną charakterystyką pacjentek (praca nr 16 i 17). 14. Huzarski T, Byrski T, Gronwald J, Górski B, Domagała P, Cybulski C, Oszurek O, Szwiec M, Gugała K, Stawicka M, Morawiec Z, Mierzwa T, Janiszewska H, Kilar E, Marczyk E, Kozak- Klonowska B, Siołek M, Surdyka D, Wiśniowski R, Posmyk M, Sun P, Lubiński J, Narod SA. Ten-year survival in patients with BRCA1-negative and BRCA1-positive breast cancer. J Clin Oncol 2013, 31: Huzarski T, Byrski T, Gronwald J, Cybulski C, Oszurek O, Szwiec M, Gugała K, Stawicka M, Morawiec Z, Mierzwa T, Falco M, Janiszewska H, Kilar E, Marczyk E, Kozak-Klonowska B, Siołek M, Surdyka D, Wiśniowski R, Posmyk M, Domagała P, Sun P, Lubiński J, Narod SA. The impact of oophorectomy on survival after breast cancer in BRCA1-positive breast cancer patients. Breast Cancer Res Treat 2016, 156: Huzarski T, Cybulski C, Jakubowska A, Byrski T, Gronwald J, Domagała P, Szwiec M, Godlewski D, Kilar E, Marczyk E, Siołek M, Górski B, Wiśniowski R, Janiszewska H, Surdyka D, Sibilski R, Sun P, Narod SA, Lubiński J. Clinical characteristics of breast cancer in patients with an NBS1 mutation. Breast Cancer Res Treat 2013, 141: Huzarski T, Cybulski C, Wokołorczyk D, Jakubowska A, Byrski T, Gronwald J, Domagała P, Szwiec M, Godlewski D, Kilar E, Marczyk E, Siołek M, Wiśniowski R, Janiszewska H, Surdyka D, Sibilski R, Sun P, Lubiński J, Narod SA. Survival from breast cancer in patients with CHEK2 mutations. Breast Cancer Res Treat 2014, 144:

20 Germinalne mutacje i polimorfizmy w genach naprawy DNA i w innych genach predysponujące do raka prostaty i żołądka oraz charakterystyka kliniczno-patologiczna raków związanych z tymi zmianami. Brałem udział w badaniach z tego zakresu, w których wykazano że: a. Mutacja Q548X w genie BLM występowała u 13 of 3337 (0,4%) mężczyzn z rakiem prostaty. Jej występowanie nie miało związku ani z predyspozycją do tego raka (w porównaniu do grupy kontrolnej) ani nie miało wpływu na długość przeżycia pacjentów z tym rakiem. Częstość występowania tej mutacji w populacji (0,6%) wskazuje na to, że zespół Blooma powinien pojawiać się u 1/ dzieci w Polsce (praca nr 18). b. Mutacja G84E w genie HOXB13 występowała u 0,1% (3/2604) osób w populacji i u 0,6% (20/3515) mężczyzn z rakiem prostaty co wskazuje, że predysponuje ona do raka prostaty w populacji polskiej (P=0,008), ale jest odpowiedzialna tylko za mały odsetek tych raków (praca nr 19). c. Na podstawie podwyższonego stężenia PSA w surowicy i palpacyjnego badania per rectum zdiagnozowano raka prostaty (następową biopsją gruboigłową) u 4,6% badanych. U osób z mutacją I157T w genie CHEK2 w tej grupie rak prostaty występował w 10,2% przypadków (P=0,0008). Ocena konstytucyjnych mutacji w genie CHEK2 zwiększa możliwość przewidywania predyspozycji do wystąpienia raka prostaty u mężczyzn, u których stwierdzono podwyższony poziom stężenia PSA w surowicy ( 4ng/ml) lub nieprawidłowy wynik badania per rectum, ale włączenie oceny obecności tej jak i innych badanych w tej pracy konstytucyjnych mutacji do rutynowego skryningu ma marginalne kliniczne znaczenie (praca nr 20). d. Istnieje mocny związek konstytucyjnych mutacji w genach CHEK2 i NBS1 z ryzykiem wystąpienia raka prostaty, a brak związku mutacji w BRCA1 z ryzykiem wystąpienia tego raka. Stwierdzono (badając 3750 przypadków raka prostaty), że badana mutacja (657del5) w NBS1 predysponuje do wystąpienia agresywnego raka prostaty. Przeżycie 5-letnie w grupie nosicieli tej mutacji wynosiło 49%, w grupie bez mutacji 72%. Mutacja ta występuje u ok. 1/170 mężczyzn w Polsce i ma związek z trzykrotnie zwiększonym ryzykiem wystąpienia raka prostaty (praca nr 17). Wyniki tej pracy mogą mieć znaczenie dla spersonalizowanej terapii raka prostaty u nosicieli omawianej mutacji w NBS1 (praca nr 21). e. Pomimo stwierdzonego związku obecności pięciu spośród 11 badanych SNPs z występowaniem raka prostaty dane na temat statusu SNPs nie zwiększyły zdolności przewidywania wystąpienia raka prostaty takich markerów klinicznych jak wiek, PSA i 20

21 badanie per rectum. Uzyskane wyniki nie wspierają więc oceny SNPs jako dodatkowego testu w kontekście biopsji prostaty wykonywanej na podstawie nieprawidłowych ww. markerów klinicznych (badanie wieloośrodkowe na grupie 4548 mężczyzn w Polsce) (praca nr 22). f. Mutacje w CHEK2 predysponują do raka żołądka szczególnie do raka występującego w młodym wieku (<50 lat), przy czym mutacje skracające białko są związane z wyższym ryzykiem niż mutacja typu missense I157T (praca nr 23). 18. Antczak A, Kluźniak W, Wokołorczyk D, Kashyap A, Jakubowska A, Gronwald J, Huzarski T, Byrski T, Dębniak T, Masojć B, Górski B, Gromowski T, Nagorna A, Gołąb A, Sikorski A, Słojewski M, Gliniewicz B, Borkowski T, Borkowski A, Przybyła J, Sosnowski M, Małkiewicz B, Zdrojowy R, Sikorska-Radek P, Matych J, Wilkosz J, Różański W, Kiś J, Bar K, Domagała P, Stawicka M, Milecki P, Akbari M, Narod SA, Lubiński J, Cybulski C. A common nonsense mutation of the BLM gene and prostate cancer risk and survival. Gene 2013, 532: Kluźniak W, Wokołorczyk D, Kashyap A, Jakubowska A, Gronwald J, Huzarski T, Byrski T, Dębniak T, Gołąb A, Gliniewicz B, Sikorski A, Switała J, Borkowski T, Borkowski A, Antczak A, Wojnar L, Przybyła J, Sosnowski M, Małkiewicz B, Zdrojowy R, Sikorska-Radek P, Matych J, Wilkosz J, Różański W, Kiś J, Bar K, Bryniarski P, Paradysz A, Jersak K, Niemirowicz J, Słupski P, Jarzemski P, Skrzypczyk M, Dobruch J, Domagała P, Akbari MR, Lubiński J, Narod SA, Cybulski C. The G84E mutation in the HOXB13 gene is associated with an increased risk of prostate cancer in Poland. Prostate 2013, 73: Cybulski C, Wokołorczyk D, Kluźniak W, Kashyap A, Gołąb A, Słojewski M, Sikorski A, Puszyński M, Soczawa M, Borkowski T, Borkowski A, Antczak A, Przybyła J, Sosnowski M, Małkiewicz B, Zdrojowy R, Domagała P, Piotrowski K, Menkiszak J, Krzystolik K, Gronwald J, Jakubowska A, Górski B, Dębniak T, Masojć B, Huzarski T, Muir KR, Lophatananon A, Lubiński J, Narod SA. A personalised approach to prostate cancer screening based on genotyping of risk founder alleles. Br J Cancer 2013, 108: Cybulski C, Wokołorczyk D, Kluźniak W, Jakubowska A, Górski B, Gronwald J, Huzarski T, Kashyap A, Byrski T, Dębniak T, Gołąb A, Gliniewicz B, Sikorski A, Switała J, Borkowski T, Borkowski A, Antczak A, Wojnar L, Przybyła J, Sosnowski M, Małkiewicz B, Zdrojowy R, Sikorska- Radek P, Matych J, Wilkosz J, Różański W, Kiś J, Bar K, Bryniarski P, Paradysz A, Jersak K, Niemirowicz J, Słupski P, Jarzemski P, Skrzypczyk M, Dobruch J, Domagała P, Narod SA, Lubiński J. An inherited NBN mutation is associated with poor prognosis prostate cancer. Br J Cancer 2013, 108: Kashyap A, Kluźniak W, Wokołorczyk D, Gołąb A, Sikorski A, Słojewski M, Gliniewicz B, Świtała J, Borkowski T, Borkowski A, Antczak A, Wojnar Ł, Przybyła J, Sosnowski M, Małkiewicz B, Zdrojowy R, Sikorska-Radek P, Matych J, Wilkosz J, Różański W, Kiś J, Bar K, Bryniarski P, Paradysz A, Jersak K, Niemirowicz J, Słupski P, Jarzemski P, Skrzypczyk M, Dobruch J, Domagała P, Piotrowski K, Jakubowska A, Gronwald J, Huzarski T, Byrski T, Dębniak T, Górski B, Masojć B, Wetering T, Menkiszak J, Akbari M, Lubiński J, Narod SA, Cybulski C. The presence of prostate cancer at biopsy is predicted by a number of genetic variants. Int J Cancer 2014, 134: Teodorczyk U, Cybulski C, Wokołorczyk D, Jakubowska A, Starzyńska T, Lawniczak M, Domagała P, Ferenc K, Marlicz K, Banaszkiewicz Z, Wiśniowski R, Narod SA, Lubiński J. The risk of gastric cancer in carriers of CHEK2 mutations. Fam Cancer 2013, 12:

Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii

Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną. Klinika Onkologii i Radioterapii Czy chore na raka piersi z mutacją BRCA powinny otrzymywać wstępną chemioterapię z udziałem cisplatyny? Jacek Jassem Klinika Onkologii i Radioterapii Gdańskiego ń Uniwersytetu t Medycznego Jaka jest siła

Bardziej szczegółowo

POMORSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY W SZCZECINIE OŚRODEK NOWOTWORÓW DZIEDZICZNYCH ZAKŁAD GENETYKI I PATOMORFOLOGII

POMORSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY W SZCZECINIE OŚRODEK NOWOTWORÓW DZIEDZICZNYCH ZAKŁAD GENETYKI I PATOMORFOLOGII POMORSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY W SZCZECINIE OŚRODEK NOWOTWORÓW DZIEDZICZNYCH ZAKŁAD GENETYKI I PATOMORFOLOGII STRUKTURA OŚRODKA NOWOTWORÓW DZIEDZICZNYCH Onkologiczna Poradnia Genetyczna SPSK2 w Szczecinie

Bardziej szczegółowo

Dr hab. n. med. Paweł Blecharz

Dr hab. n. med. Paweł Blecharz BRCA1 zależny rak piersi i jajnika odmienności diagnostyczne i kliniczne (BRCA1 dependent breast and ovarian cancer clinical and diagnostic diversities) Paweł Blecharz Dr hab. n. med. Paweł Blecharz Dr

Bardziej szczegółowo

Testy DNA umiarkowanie zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe

Testy DNA umiarkowanie zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe Testy DNA umiarkowanie zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe DNA tests for variants conferring low or moderate increase in the risk of cancer 2 Streszczenie U większości nosicieli zmian

Bardziej szczegółowo

Testy DNA umiarkowanie zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe

Testy DNA umiarkowanie zwiększonego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe Grzegorz Kurzawski, Janina Suchy, Cezary Cybulski, Joanna Trubicka, Tadeusz Dębniak, Bohdan Górski, Tomasz Huzarski, Anna Janicka, Jolanta Szymańska-Pasternak, Jan Lubiński Testy DNA umiarkowanie zwiększonego

Bardziej szczegółowo

Materiał i metody. Wyniki

Materiał i metody. Wyniki Abstract in Polish Wprowadzenie Selen jest pierwiastkiem śladowym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Selen jest wbudowywany do białek w postaci selenocysteiny tworząc selenobiałka (selenoproteiny).

Bardziej szczegółowo

Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć

Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Warto wiedzieć więcej o swojej chorobie, aby z nią walczyć Kilka ważnych porad dla kobiet chorych na raka piersi Konsultacja merytoryczna: dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Warto wiedzieć więcej o swojej

Bardziej szczegółowo

Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet

Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Odrębności diagnostyki i leczenia raka piersi u młodych kobiet Barbara Radecka Opolskie Centrum Onkologii Amadeo Modigliani (1884-1920) 1 Młode chore Kto to taki??? Daniel Gerhartz (1965-) 2 3 Grupy wiekowe

Bardziej szczegółowo

CLINICAL GENETICS OF CANCER 2017

CLINICAL GENETICS OF CANCER 2017 International Conference CLINICAL GENETICS OF CANCER 2017 Szczecin, 21-22 September 2017 (Center for New Medical Technologies, Unii Lubelskiej 1, Szczecin) Thursday (21 September 2017) 9:00-9:10 Conference

Bardziej szczegółowo

CLINICAL GENETICS OF CANCER 2016

CLINICAL GENETICS OF CANCER 2016 International Conference CLINICAL GENETICS OF CANCER 2016 Szczecin, 14-15 September 2016 (Center for New Medical Technologies, Unii Lubelskiej 1, Szczecin) Wednesday (14 September 2016) 9:00-9:15 Conference

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19

Spis treści. Przedmowa Barbara Czerska... 11 Autorzy... 17 Wykaz skrótów... 19 Przedmowa Barbara Czerska.................................. 11 Autorzy.................................................... 17 Wykaz skrótów.............................................. 19 Rozdział I.

Bardziej szczegółowo

Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie

Rak piersi. Doniesienia roku Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Rak piersi Doniesienia roku 2014 Renata Duchnowska Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie Miejscowe leczenie Skrócone napromienianie części piersi (accelerated partial breast irradiation;

Bardziej szczegółowo

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak

Promotor: prof. dr hab. Katarzyna Bogunia-Kubik Promotor pomocniczy: dr inż. Agnieszka Chrobak INSTYTUT IMMUNOLOGII I TERAPII DOŚWIADCZALNEJ IM. LUDWIKA HIRSZFELDA WE WROCŁAWIU POLSKA AKADEMIA NAUK mgr Milena Iwaszko Rola polimorfizmu receptorów z rodziny CD94/NKG2 oraz cząsteczki HLA-E w patogenezie

Bardziej szczegółowo

Test BRCA1. BRCA1 testing

Test BRCA1. BRCA1 testing Test BRCA1 BRCA1 testing 2 Streszczenie Za najczęstszą przyczynę występowania wysokiej, genetycznie uwarunkowanej predyspozycji do rozwoju raka piersi i/lub jajnika w Polsce uznaje się nosicielstwo trzech

Bardziej szczegółowo

S T R E S Z C Z E N I E

S T R E S Z C Z E N I E STRESZCZENIE Cel pracy: Celem pracy jest ocena wyników leczenia napromienianiem chorych z rozpoznaniem raka szyjki macicy w Świętokrzyskim Centrum Onkologii, porównanie wyników leczenia chorych napromienianych

Bardziej szczegółowo

Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist

Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist Wybór najistotniejszych publikacji z roku 2013 Lancet (IF-39)/Lancet Oncology (IF-25)/ Oncologist (IF-4) Dr n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii, Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie Warszawa

Bardziej szczegółowo

Personalizowana profilaktyka nowotworów

Personalizowana profilaktyka nowotworów Personalizowana profilaktyka nowotworów Prof. dr hab. med. Krystian Jażdżewski Zakład Medycyny Genomowej, Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Nowych Technologii, Uniwersytet Warszawski Warsaw Genomics,

Bardziej szczegółowo

Badania genetyczne. Prof. dr hab. Maria M. Sąsiadek Katedra i Zakład Genetyki Konsultant krajowy ds. genetyki klinicznej

Badania genetyczne. Prof. dr hab. Maria M. Sąsiadek Katedra i Zakład Genetyki Konsultant krajowy ds. genetyki klinicznej Badania genetyczne. Prof. dr hab. Maria M. Sąsiadek Katedra i Zakład Genetyki maria.sasiadek@am.wroc.pl Konsultant krajowy ds. genetyki klinicznej Badania genetyczne: jak to się zaczęło Genetyka a medycyna

Bardziej szczegółowo

Recenzja rozprawy doktorskiej lekarza Pawła Gajdzisa

Recenzja rozprawy doktorskiej lekarza Pawła Gajdzisa Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach Katedra i Zakład Histologii i Embriologii w Zabrzu 41-808, Zabrze ul. H. Jordana 19 www.histologiazad.sum.edu.pl Prof. dr hab. n. med. Andrzej Gabriel Zabrze dnia

Bardziej szczegółowo

Kto powinien być przebadany w kierunku BRCA1/2? Zalecenia dla kobiet nosicielek BRCA1/2 i CHEK2.

Kto powinien być przebadany w kierunku BRCA1/2? Zalecenia dla kobiet nosicielek BRCA1/2 i CHEK2. Kto powinien być przebadany w kierunku BRCA1/2? Zalecenia dla kobiet nosicielek BRCA1/2 i CHEK2. Dorota Nowakowska Poradnia Genetyczna Zakład Profilaktyki Nowotworów Jakie jest znaczenie nosicielstwa mutacji

Bardziej szczegółowo

Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii?

Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii? Czym jest medycyna personalizowana w kontekście wyzwań nowoczesnej onkologii? Wykorzystanie nowych technik molekularnych w badaniach nad genetycznymi i epigenetycznymi mechanizmami transformacji nowotworowej

Bardziej szczegółowo

Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne

Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne Rak piersi - zagrożenie cywilizacyjne dr n. med. Marcin Wiszniewski, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. M. Kopernika w Łodzi Regionalny Ośrodek Onkologiczny II Ogólnopolska Konferencja Medycyny Pracy

Bardziej szczegółowo

prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie

prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie prof. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie Sekwencyjność występowania zaburzeń molekularnych w niedrobnokomórkowym raku płuca

Bardziej szczegółowo

leczenia personalizowanego

leczenia personalizowanego Diagnostyka molekularna jako podstawa leczenia personalizowanego Dorota Nowakowska Poradnia Genetyczna CO-I Warszawa medycyna personalizowana Definicja wg Polskiej Koalicji Medycyny Personalizowanej: Kluczowe

Bardziej szczegółowo

diagnostyka raka piersi

diagnostyka raka piersi diagnostyka raka piersi Jedyne w Polsce badanie genetyczne połączone z badaniem obrazowym piersi 1 Czy jesteś pewna, że nie grozi Ci zachorowanie na raka piersi? Aktualny stan wiedzy medycznej umożliwia

Bardziej szczegółowo

OCENA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. pt Ocena jakości życia nosicielek mutacji genu BRCA1 po profilaktycznej operacji narządu rodnego

OCENA ROZPRAWY DOKTORSKIEJ. pt Ocena jakości życia nosicielek mutacji genu BRCA1 po profilaktycznej operacji narządu rodnego UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE Zakład Genetyki Klinicznej ul. Radziwiłłowska 11, 20-080 Lublin tel./fax. 81 448 6110 Kierownik: dr hab. n. med. Janusz Kocki, prof. UM Lublin, dnia 23.01.2017 r. OCENA

Bardziej szczegółowo

Potrójnie ujemne postaci raki piersi, co o nich już wiemy? Katarzyna Pogoda

Potrójnie ujemne postaci raki piersi, co o nich już wiemy? Katarzyna Pogoda Potrójnie ujemne postaci raki piersi, co o nich już wiemy? Katarzyna Pogoda Biologiczne podtypy raka piersi Przebieg choroby TNBC Biologiczny podtyp o większym ryzyku nawrotu choroby. Rozsiew następuje

Bardziej szczegółowo

POMORSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY W SZCZECINIE Wydział Lekarski Katedra Onkologii Zakład Genetyki i Patomorfologii AUTOREFERAT

POMORSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY W SZCZECINIE Wydział Lekarski Katedra Onkologii Zakład Genetyki i Patomorfologii AUTOREFERAT POMORSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY W SZCZECINIE Wydział Lekarski Katedra Onkologii Zakład Genetyki i Patomorfologii AUTOREFERAT Załącznik nr 2a do Wniosku o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego, dr

Bardziej szczegółowo

Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne

Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Ocena czynników rokowniczych w raku płaskonabłonkowym przełyku w materiale Kliniki Chirurgii Onkologicznej AM w Gdańsku doniesienie wstępne Świerblewski M. 1, Kopacz A. 1, Jastrzębski T. 1 1 Katedra i

Bardziej szczegółowo

Przegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology

Przegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology Przegląd publikacji z roku 2013 Cancer New England Journal of Medicine Annals of Oncology Renata Zaucha HOT TOPICS 2014 w Onkologii Ginekologicznej Warszawa Wybrane publikacje 1 Annals of Oncology 2013;

Bardziej szczegółowo

Płynna biopsja Liquid biopsy. Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny

Płynna biopsja Liquid biopsy. Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Płynna biopsja Liquid biopsy Rafał Dziadziuszko Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Podstawowe pojęcia Biopsja uzyskanie materiału tkankowego lub komórkowego z guza celem ustalenia

Bardziej szczegółowo

Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa

Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego. Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa Rak trzustki - chemioterapia i inne metody leczenia nieoperacyjnego Piotr Wysocki Klinika Onkologiczna Centrum Onkologii Instytut Warszawa RAK TRZUSTKI U 50% chorych w momencie rozpoznania stwierdza się

Bardziej szczegółowo

RAK JAJNIKA CZYLI RZECZ O WYBRCA-OWANYCH (WYBRAKOWANYCH) GENACH

RAK JAJNIKA CZYLI RZECZ O WYBRCA-OWANYCH (WYBRAKOWANYCH) GENACH RAK JAJNIKA CZYLI RZECZ O WYBRCA-OWANYCH (WYBRAKOWANYCH) GENACH Dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie PORUSZANE TEMATY Budowa genów odpowiedzialnych za

Bardziej szczegółowo

OFERTA BADAŃ GENETYCZNYCH

OFERTA BADAŃ GENETYCZNYCH OFERTA BADAŃ GENETYCZNYCH Obowiązuje od stycznia 2014 ONKOLOGIA Załącznik nr 4 Kod badania Jednostka chorobowa Opis badania Materiał do badań Cena ONK-001 Genetyczna do raka piersi - panel Analiza mutacji

Bardziej szczegółowo

Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości

Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Wydłużenie życia chorych z rakiem płuca - nowe możliwości Pulmonologia 2015, PAP, Warszawa, 26 maja 2015 1 Epidemiologia raka płuca w Polsce Pierwszy nowotwór w Polsce pod względem umieralności. Tendencja

Bardziej szczegółowo

CLINICAL GENETICS OF CANCER 2015

CLINICAL GENETICS OF CANCER 2015 International Conference CLINICAL GENETICS OF CANCER 2015 Szczecin, 24-25 September 2015 (Center for New Medical Technologies, Unii Lubelskiej 1, Szczecin) Thursday (24 September 2015) 9:00-9:15 Conference

Bardziej szczegółowo

Załącznik do OPZ nr 8

Załącznik do OPZ nr 8 Załącznik do OPZ nr 8 Lista raportów predefiniowanych Lp. Tytuł raportu Potencjalny użytkownik raportu 1. Lista chorych na raka stercza w zależności od poziomu antygenu PSA (w momencie stwierdzenia choroby)

Bardziej szczegółowo

Zespół BRCA klinika i leczenie. Ewa Nowak-Markwitz. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Klinika Onkologii Ginekologicznej

Zespół BRCA klinika i leczenie. Ewa Nowak-Markwitz. Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Klinika Onkologii Ginekologicznej Zespół BRCA klinika i leczenie Ewa Nowak-Markwitz Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Klinika Onkologii Ginekologicznej Wykład powstał przy wsparciu firmy AstraZeneca dziedziczenie każdy ma dwie kopie genu

Bardziej szczegółowo

ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE

ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katedra i Zakład Patomorfologii Klinicznej ROZPRAWA DOKTORSKA STRESZCZENIE Lek. Joanna Irla-Miduch WERYFIKACJA HISTOPATOLOGICZNA I OCENA EKSPRESJI BIAŁKA p16 INK4A ORAZ

Bardziej szczegółowo

3. Podstawy genetyki S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nazwa modułu. Kod F3/A. Podstawy genetyki. modułu

3. Podstawy genetyki S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Nazwa modułu. Kod F3/A. Podstawy genetyki. modułu S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) 3. Podstawy genetyki I nformacje ogólne Kod F3/A modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Podstawy

Bardziej szczegółowo

Zasady dziedziczenia predyspozycji do nowotworów Principles of genetic predisposition to malignancies

Zasady dziedziczenia predyspozycji do nowotworów Principles of genetic predisposition to malignancies Tadeusz Dębniak, Jan Lubiński Zasady dziedziczenia predyspozycji do nowotworów Principles of genetic predisposition to malignancies Streszczenie Nowotwory złośliwe powstają w wyniku genetycznie uwarunkowanej

Bardziej szczegółowo

typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe

typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Guz neuroendokrynny żołądka typ 3, sporadyczny; Techniki Obrazowe Mariusz I.Furmanek CSK MSWiA i CMKP Warszawa Ocena wyjściowa, metody strukturalne WHO 2 (rak wysoko zróżnicowany); Endoskopia i/lub EUS;

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Genetyka Kliniczna. Wydział Lekarsko-Stomatologiczny(WLS)

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Genetyka Kliniczna. Wydział Lekarsko-Stomatologiczny(WLS) S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Genetyka Kliniczna Obowiązkowy

Bardziej szczegółowo

Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych

Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Karolina Klara Radomska Ocena immunologiczna i genetyczna białaczkowych komórek macierzystych Streszczenie Wstęp Ostre białaczki szpikowe (Acute Myeloid Leukemia, AML) to grupa nowotworów mieloidalnych,

Bardziej szczegółowo

Nowotwory jajnika i piersi rzecz o wybrca-owanych (wybrakowanych) genach

Nowotwory jajnika i piersi rzecz o wybrca-owanych (wybrakowanych) genach Nowotwory jajnika i piersi rzecz o wybrca-owanych (wybrakowanych) genach Dr hab. n. med. Lubomir Bodnar Klinika Onkologii Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie PORUSZANE TEMATY Dane epidemiologiczne Budowa

Bardziej szczegółowo

Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej

Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej Prof. dr hab. n. med. Robert Słotwiński Warszawa 30.07.2018 Zakład Immunologii Biochemii i Żywienia Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry

Bardziej szczegółowo

NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r.

NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA. Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. NOWOTWORY TRZUSTKI KLUCZOWE DANE, EPIDEMIOLOGIA Dr n. med. Janusz Meder Prezes Polskiej Unii Onkologii 4 listopada 2014 r. Najczęstsza postać raka trzustki Gruczolakorak przewodowy trzustki to najczęstsza

Bardziej szczegółowo

Materiał tkankowy opracowano z godnie z obowiązującymi standardami.

Materiał tkankowy opracowano z godnie z obowiązującymi standardami. STRESZCZENIE WPROWADZENIE: Biopsja cienkoigłowa (BC) jest szybką, tanią metodą w diagnostyce raka piersi (RP) oraz ognisk przerzutowych tego nowotworu. Skuteczność tej metody uzależniona jest od umiejętności

Bardziej szczegółowo

Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce

Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce Warszawa, 27.01.2016 Seminarium naukowe: Terapie przełomowe w onkologii i hematoonkologii a dostępność do leczenia w Polsce na tle Europy Terapie dla kobiet z zaawansowanym rakiem piersi w Polsce Dr n.

Bardziej szczegółowo

INNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka płuca w Polsce i na świecie

INNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka płuca w Polsce i na świecie INNOWACJE W LECZENIU CHORYCH NA RAKA PŁUCA Standaryzacja metod patomorfologicznych w diagnostyce raka w Polsce i na świecie W.T. Olszewski Warszawa 21 03 2014 Złośliwe nowotwory nabłonkowe Squamous cell

Bardziej szczegółowo

GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz

GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO. (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz Sformatowano GUZY PODŚCIELISKOWE PRZEWODU POKARMOWEGO (Gastrointestinal Stromal Tumor (GIST)) Anna Nasierowska-Guttmejer, Katarzyna Guzińska-Ustynowicz 1. Materiał chirurgiczny: przełyk, Ŝołądek, jelito

Bardziej szczegółowo

Warszawa, 7 września 2015

Warszawa, 7 września 2015 Warszawa, 7 września 2015 Ocena pracy doktorskiej mgr Joanny Karoliny Ledwoń pt. Poszukiwanie genetycznych uwarunkowań rozwoju raka piersi i gruczołu krokowego Przedstawiona do oceny praca, wykonana pod

Bardziej szczegółowo

W dniu 09.01.2004 odbyło się posiedzenie grupy ekspertów powołanych przez Zarząd

W dniu 09.01.2004 odbyło się posiedzenie grupy ekspertów powołanych przez Zarząd W dniu 09.01.2004 odbyło się posiedzenie grupy ekspertów powołanych przez Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wraz z reprezentantami genetyków polskich. W wyniku dwudniowej dyskusji opracowano

Bardziej szczegółowo

PATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH

PATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH POL J PATHOL 2009; 3 (SUPLEMENT 1): S28-S33 PATOMORFOLOGICZNA SELEKCJA CHORYCH DO TERAPII SYSTEMOWEJ WOJCIECH P. OLSZEWSKI 1. Wstęp Decyzję o zastosowaniu terapii systemowej w leczeniu naciekającego raka

Bardziej szczegółowo

. Nosicielstwem mutacji genów, których normalna funkcja jest związana z kontrolą wierności replikacji DNA (głównie MLH1, MSH2 i MSH6

. Nosicielstwem mutacji genów, których normalna funkcja jest związana z kontrolą wierności replikacji DNA (głównie MLH1, MSH2 i MSH6 Załącznik 2a Zadania programu Program opieki nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe. Moduł 2: Wczesne wykrywanie i prewencja nowotworów złośliwych

Bardziej szczegółowo

WSKAZANIA DO NAPROMIENIANIA REGIONALNYCH WĘZŁÓW CHŁONNYCH W 4 SYTUACJACH KLINICZNYCH. Anna Niwińska

WSKAZANIA DO NAPROMIENIANIA REGIONALNYCH WĘZŁÓW CHŁONNYCH W 4 SYTUACJACH KLINICZNYCH. Anna Niwińska WSKAZANIA DO NAPROMIENIANIA REGIONALNYCH WĘZŁÓW CHŁONNYCH W 4 SYTUACJACH KLINICZNYCH Anna Niwińska 4 RÓŻNE SYTUACJE KLINICZNE RAK PIERSI PIERWOTNIE OPERACYJNY kt1n0-t2n1 I-IIB stopień Klasyczna operacja

Bardziej szczegółowo

Ocena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego

Ocena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego Aleksandra Sałagacka Ocena ekspresji genu ABCG2 i białka oporności raka piersi (BCRP) jako potencjalnych czynników prognostycznych w raku jelita grubego Pracownia Biologii Molekularnej i Farmakogenomiki

Bardziej szczegółowo

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY

PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Zbadaj się sam, czyli predyspozycje genetyczne do częstych chorób

Bardziej szczegółowo

SKONSOLIDOWANY RAPORT ZA II KWARTAŁ 2017 ROKU

SKONSOLIDOWANY RAPORT ZA II KWARTAŁ 2017 ROKU SKONSOLIDOWANY RAPORT ZA II KWARTAŁ 2017 ROKU grupy kapitałowej READ-GENE SA: READ-GENE Spółka Akcyjna z siedzibą w Szczecinie oraz INNOWACYJNA MEDYCYNA Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie za okres od 01.04.2017

Bardziej szczegółowo

CHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek

CHOROBY NOWOTWOROWE. Twór składający się z patologicznych komórek CHOROBY NOWOTWOROWE Twór składający się z patologicznych komórek Powstały w wyniku wielostopniowej przemiany zwanej onkogenezą lub karcinogenezą Morfologicznie ma strukturę zbliżoną do tkanki prawidłowej,

Bardziej szczegółowo

Agencja Oceny Technologii Medycznych

Agencja Oceny Technologii Medycznych Agencja Oceny Technologii Medycznych Rada Przejrzystości Stanowisko Rady Przejrzystości nr 182/2013 z dnia 9 września 2013 r. w sprawie oceny leku Iressa (gefitynib) we wskazaniu leczenie niedrobnokomórkowego

Bardziej szczegółowo

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS

SYLABUS. DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA (skrajne daty) Wykł. Ćw. Konw. Lab. Sem. ZP Prakt. GN Liczba pkt ECTS SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2018-2020 (skrajne daty) 1.1. PODSTAWOWE INFORMACJE O PRZEDMIOCIE/MODULE Nazwa przedmiotu/ modułu Genetyka Kod przedmiotu/ modułu* Wydział (nazwa jednostki prowadzącej

Bardziej szczegółowo

Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym

Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym Analiza mutacji genów EGFR, PIKCA i PTEN w nerwiaku zarodkowym mgr Magdalena Brzeskwiniewicz Promotor: Prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład Biologii i Genetyki Gdański Uniwersytet Medyczny

Bardziej szczegółowo

Rola mutacji BRCA 1/2 w leczeniu pacjentek z rakiem piersi

Rola mutacji BRCA 1/2 w leczeniu pacjentek z rakiem piersi Rola mutacji BRCA /2 w leczeniu pacjentek z rakiem piersi Tadeusz Pieńkowski Klinika Onkologii i Hematologii CSKMSWiA Klinika Onkologii i Hematologii CMKP Warszawa 29 Uszkodzenie genów BRCA i BRCA2 może

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi

Załącznik nr 4 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki raka piersi Program profilaktyki raka piersi 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI RAKA PIERSI, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Rak piersi jest najczęściej występującym

Bardziej szczegółowo

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011

Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki, pęcherza moczowego i prostaty 2011 Wytyczne postępowania dla lekarzy POZ i lekarzy medycyny pracy w zakresie raka nerki,

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób

Bardziej szczegółowo

RAK PIERSI JAKO WYZWANIE ZDROWIA PUBLICZNEGO

RAK PIERSI JAKO WYZWANIE ZDROWIA PUBLICZNEGO mgr Paweł Koczkodaj RAK PIERSI JAKO WYZWANIE ZDROWIA PUBLICZNEGO. EPIDEMIOLOGIA CHOROBY ORAZ PROFILAKTYKA CZYNNIKÓW RYZYKA WŚRÓD KOBIET W WIEKU OKOŁOMENOPAUZALNYM I POMENOPAUZALNYM Wstęp Zarówno na świecie,

Bardziej szczegółowo

Bariery w dostępie do terapii refundowanych w Polsce na przykładzie raka płuca

Bariery w dostępie do terapii refundowanych w Polsce na przykładzie raka płuca Bariery w dostępie do terapii refundowanych w Polsce na przykładzie raka płuca Prof. dr hab. Joanna Chorostowska-Wynimko Zakład Genetyki i Immunologii Klinicznej Mężczyźni 2013 Zachorowania Zgony Umieralność

Bardziej szczegółowo

WIEDZA. wskazuje lokalizacje przebiegu procesów komórkowych

WIEDZA. wskazuje lokalizacje przebiegu procesów komórkowych Załącznik nr 7 do zarządzenia nr 12 Rektora UJ z 15 lutego 2012 r. Opis zakładanych efektów kształcenia na studiach podyplomowych Nazwa studiów: Medycyna Molekularna w Praktyce Klinicznej Typ studiów:

Bardziej szczegółowo

Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa

Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa Dr hab. med. Mirosław Dziuk, prof. nadzw. Kierownik Zakładu Medycyny Nuklearnej WIM Warszawa ROZPOZNAWANIE: PET - CT W ONKOLOGII poszukiwanie ognisk choroby - wczesne wykrywanie różnicowanie zmian łagodnych

Bardziej szczegółowo

Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej

Pakiet onkologiczny. w podstawowej opiece zdrowotnej Pakiet onkologiczny w podstawowej opiece zdrowotnej Agnieszka Jankowska-Zduńczyk Specjalista medycyny rodzinnej Konsultant krajowy w dziedzinie medycyny rodzinnej Profilaktyka chorób nowotworowych Pakiet

Bardziej szczegółowo

Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca

Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Nowotwór złośliwy oskrzela i płuca Bevacizumab Bewacyzumab w skojarzeniu z chemioterapią opartą na pochodnych platyny jest wskazany w leczeniu pierwszego

Bardziej szczegółowo

HOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r.

HOT TOPICS 2014. W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. HOT TOPICS 2014 W GINEKOLOGII ONKOLOGICZNEJ WARSZAWA, 01 marzec 2014 r. NOWOTWORY TRZONU MACICY Przegląd publikacji w International Journal of Gynecological Cancer w 2013 roku Paweł Knapp Klinika Ginekologii

Bardziej szczegółowo

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH.

NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH. MINISTERSTWO ZDROWIA DEPARTAMENT POLITYKI ZDROWOTNEJ Nazwa programu: NARODOWY PROGRAM ZWALCZANIA CHORÓB NOWOTWOROWYCH. Nazwa zadania: PROGRAM OPIEKI NAD RODZINAMI WYSOKIEGO, DZIEDZICZNIE UWARUNKOWANEGO

Bardziej szczegółowo

Typ histopatologiczny

Typ histopatologiczny Typ histopatologiczny Wiek Stopieo zróżnicowania nowotworu Typ I (hormonozależny) Adenocarcinoma Adenoacanthoma Naciekanie przestrzeni naczyniowych Wielkośd guza Typ II (hormononiezależny) Serous papillary

Bardziej szczegółowo

Nowotwór złośliwy piersi

Nowotwór złośliwy piersi www.oncoindex.org SUBSTANCJE CZYNNE W LECZENIU: Nowotwór złośliwy piersi Lapatinib Refundacja z ograniczeniami Lapatinib jest wskazany do leczenia dorosłych pacjentów z rakiem piersi, u których nowotwór

Bardziej szczegółowo

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Stacjonarne (s)

S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne. Stacjonarne (s) Załącznik Nr 3 do Uchwały Senatu PUM 14/2012 S YLABUS MODUŁU (PRZEDMIOTU) I nformacje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów Specjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa

Bardziej szczegółowo

BIOPSJA OTWARTA KURS USG PIERSI RUTYNA CZY OSTATECZNOŚĆ? DR HAB. N. MED. DAWID MURAWA

BIOPSJA OTWARTA KURS USG PIERSI RUTYNA CZY OSTATECZNOŚĆ? DR HAB. N. MED. DAWID MURAWA BIOPSJA OTWARTA RUTYNA CZY OSTATECZNOŚĆ? KURS USG PIERSI DR HAB. N. MED. DAWID MURAWA ODDZIAŁ CHIRURGII OGÓLNEJ I MAŁOINWAZYJNEJ SZPITAL POMNIK CHRZTU POLSKI W GNIEŹNIE RODZAJE BIOPSJI CIENKOIGŁOWA (PCI,

Bardziej szczegółowo

SKONSOLIDOWANY RAPORT ZA I KWARTAŁ 2017 ROKU

SKONSOLIDOWANY RAPORT ZA I KWARTAŁ 2017 ROKU SKONSOLIDOWANY RAPORT ZA I KWARTAŁ 2017 ROKU grupy kapitałowej READ-GENE SA: READ-GENE Spółka Akcyjna z siedzibą w Szczecinie oraz INNOWACYJNA MEDYCYNA Sp. z o.o. z siedzibą w Szczecinie za okres od 01.01.2017

Bardziej szczegółowo

Rak jajnika. Prof. Mariusz Bidziński. Klinika Ginekologii Onkologicznej

Rak jajnika. Prof. Mariusz Bidziński. Klinika Ginekologii Onkologicznej Rak jajnika Prof. Mariusz Bidziński Klinika Ginekologii Onkologicznej Współpraca z firmami: Roche, Astra Zeneca, MSD, Olympus Mutacje w genach BRCA1 i BRCA2 Materiały edukacyjne Astra Zeneca Mutacje w

Bardziej szczegółowo

International Conference CLINICAL GENETICS OF CANCER 2018

International Conference CLINICAL GENETICS OF CANCER 2018 International Conference CLINICAL GENETICS OF CANCER 2018 Szczecin, 11-12 October 2018 (Pomeranian University Medical in Szczecin, Rybacka 1) Thursday (11 October 2018) 9:00-9:15 Conference opening 9:15-9:40

Bardziej szczegółowo

Zasady dziedziczenia predyspozycji do nowotworów

Zasady dziedziczenia predyspozycji do nowotworów Tadeusz Dębniak, Jan Lubiński Zasady dziedziczenia predyspozycji do nowotworów Szacuje się, Ŝe około 30% wszystkich nowotworów powstaje w wyniku wysokiej, genetycznie uwarunkowanej predyspozycji (1). Świadczą

Bardziej szczegółowo

Młode kobiety z rakiem piersi co możemy im zaoferować? Katarzyna Pogoda

Młode kobiety z rakiem piersi co możemy im zaoferować? Katarzyna Pogoda Młode kobiety z rakiem piersi co możemy im zaoferować? Katarzyna Pogoda Definicje, epidemiologia Młode chore na raka piersi do 40 rż. Bardzo młode chore na raka piersi do 35 rż. Statystyki rak piersi

Bardziej szczegółowo

Czy potrzebne jest powołanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków leczenia chorych na raka jelita grubego ("colorectal units")?

Czy potrzebne jest powołanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków leczenia chorych na raka jelita grubego (colorectal units)? Czy potrzebne jest powołanie w Polsce wyspecjalizowanych ośrodków leczenia chorych na raka jelita grubego ("colorectal units")? Lucjan Wyrwicz Centrum Onkologii Instytut im M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie

Bardziej szczegółowo

Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi

Piotr Potemski. Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi Piotr Potemski Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Szpital im. M. Kopernika w Łodzi VI Letnia Akademia Onkologiczna dla Dziennikarzy, Warszawa, 10-12.08.2016 1 Obserwowane są samoistne regresje zmian przerzutowych

Bardziej szczegółowo

Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)

Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka jelita grubego zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wykrycia raka jelita grubego Ocena

Bardziej szczegółowo

Rak pęcherza moczowego - chemioterapia jako element leczenia skojarzonego

Rak pęcherza moczowego - chemioterapia jako element leczenia skojarzonego Rak pęcherza moczowego - chemioterapia jako element leczenia skojarzonego Elżbieta Senkus-Konefka Klinika Onkologii i Radioterapii Gdański Uniwersytet Medyczny Kliknij ikonę, aby dodać obraz 888 cystektomii

Bardziej szczegółowo

Dodatek F. Dane testowe

Dodatek F. Dane testowe Dodatek F. Dane testowe Wszystkie dane wykorzystane w testach pochodzą ze strony http://sdmc.lit.org.sg/gedatasets/datasets.html. Na stronie tej zamieszczone są różne zbiory danych zebrane z innych serwisów

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA. Wniosek o wszczęcie przewodu doktorskiego

UCHWAŁA. Wniosek o wszczęcie przewodu doktorskiego UCHWAŁA 30 czerwiec 2011 r. Uchwała określa minimalne wymagania do wszczęcia przewodu doktorskiego i przewodu habilitacyjnego jakimi powinny kierować się Komisje Rady Naukowej IPPT PAN przy ocenie składanych

Bardziej szczegółowo

LECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI. Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019

LECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI. Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019 LECZENIE KOBIET Z ROZSIANYM, HORMONOZALEŻNYM, HER2 UJEMNYM RAKIEM PIERSI Maria Litwiniuk Warszawa 28 maja 2019 Konflikt interesów Wykłady sponsorowane dla firm: Teva, AstraZeneca, Pfizer, Roche Sponorowanie

Bardziej szczegółowo

Do oceny przedstawiono oprawioną rozprawę doktorską zawierającą 133 strony

Do oceny przedstawiono oprawioną rozprawę doktorską zawierającą 133 strony Prof. dr hab. Maciej Zabel Katedra Histologii i Embriologii Uniwersytet Medyczny w Poznaniu Recenzja rozprawy doktorskiej mgr Hanny Kędzierskiej pt. Wpływ czynnika splicingowego SRSF2 na regulację apoptozy

Bardziej szczegółowo

Molekularne markery nowotworowe

Molekularne markery nowotworowe Molekularne markery nowotworowe Dr Marta Żebrowska Pracownia Diagnostyki Molekularnej i Farmakogenomiki, Zakład Biochemii Farmaceutycznej i Diagnostyki Molekularnej Źródło ryc: http://www.utmb.edu/scccb/;

Bardziej szczegółowo

WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA

WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA WARSZAWSCY LEKARZE ZASTOSOWALI NOWĄ METODĘ LECZENIA RAKA JAJNIKA..,WWW.MONEY.PL ( 00:00:00) www.money.pl/archiwum/wiadomosci_agencyjne/pap/artykul/warszawscy;lekarze;zastosowali;nowa;metode;leczenia;raka;j

Bardziej szczegółowo

Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)

Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Cel wykonywania badań przesiewowych Jak powinna postępować każda kobieta? U jakich

Bardziej szczegółowo

Miejsce patomorfologa w diagnostyce molekularnej nowotworów litych. Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie

Miejsce patomorfologa w diagnostyce molekularnej nowotworów litych. Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie Miejsce patomorfologa w diagnostyce molekularnej nowotworów litych Anna Nasierowska-Guttmejer Zakład Patomorfologii CSK MSW w Warszawie I część - rola patomorfologa w erze terapii celowanej molekularnie

Bardziej szczegółowo

RECENZJA. Rozprawy doktorskiej mgr Mateusza Nowickiego. Ocena wybranych elementów niszy szpikowej u pacjentów poddawanych

RECENZJA. Rozprawy doktorskiej mgr Mateusza Nowickiego. Ocena wybranych elementów niszy szpikowej u pacjentów poddawanych Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Klinika Hematologii i Transplantacji Szpiku KIEROWNIK KLINIKI: dr hab. Lidia Gil, prof. UM 60-569 Poznań, ul. Szamarzewskiego 84 ; tel. +48 61

Bardziej szczegółowo

BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE

BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE BADANIA KONTROLNE CHORYCH NA NOWOTWORY ZŁOŚLIWE Marian Reinfuss CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE OCENA WARTOŚCI CENTRUM ONKOLOGII ODDZIAŁ W KRAKOWIE PROWADZENIA BADAŃ KONTROLNYCH 1. długość przeŝycia

Bardziej szczegółowo

Genetyka kliniczna raka prostaty Hereditary prostate cancer

Genetyka kliniczna raka prostaty Hereditary prostate cancer Cezary Cybulski, Bartosz Gliniewicz, Andrzej Sikorski, Jan Lubiński Genetyka kliniczna raka prostaty Hereditary prostate cancer Streszczenie Badania epidemiologiczne ostatniego dwudziestolecia dowodzą,

Bardziej szczegółowo