2. Organizacja jako przestrzeń negocjowania znaczeń. Perspektywa interpretatywna

Transkrypt

1 Spis treści Wstęp Perspektywa teoretyczna Paradygmat interpretatywny jako język opisu rzeczywistości instytucji korekcyjnych Początki symbolicznego interakcjonizmu i jego współczesna kontynuacja Emocje z perspektywy interpretatywnej Strategie radzenia sobie z emocjami negatywnymi z perspektywy interpretatywnej Teorie naznaczania w ramach nurtu interpretatywnego Organizacja jako przestrzeń negocjowania znaczeń. Perspektywa interpretatywna opisu organizacji Zakłady poprawcze (ZP) i schroniska dla nieletnich (SdN) w Polsce jako instytucje totalizujące Metodologia badań interakcji wychowanków zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich Problemy metodologiczne i etyczne Zasady triangulacji przyjęte w pracy Narzędzia badawcze Wywiad swobodny Obserwacja uczestnicząca jawna Analiza materiału filmowego Analiza zdjęć Analiza dokumentów w ramach badanych placówek Analiza dokumentów zewnętrznych Metoda badawcza. Podejście etnograficzne 91

2 6 4. Ramy formalne określające działalność zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich w Polsce Najważniejsze akty prawne określające działalność zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich Oficjalne cele zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich Rodzaje zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich oraz warunki kwalifikacji do nich nieletnich Organizacja zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich Formalne narzędzia oddziaływania wobec wychowanków, czyli system środków dyscyplinarnych i nagród Elementy podkultury więziennej w rzeczywistości schronisk dla nieletnich i zakładów poprawczych Podkultura więzienna w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich w przeszłości Drugie życie dzisiaj z perspektywy personelu i wychowanków Uwarunkowania grypsowania Uwarunkowania grypsowania w odniesieniu do wychowanków Wychowankowie doświadczeni a drugie życie Wychowankowie z wolności a drugie życie Uwarunkowania grypsowania w odniesieniu do personelu Uwarunkowania grypsowania w odniesieniu do specyfiki placówki Uwarunkowania grypsowania w odniesieniu do okoliczności spoza placówki Pojawienie się nowych wychowanków w placówce. Pierwsze kroki Pojawienie się nowego wychowanka z perspektywy działań personelu Miejsce pochodzenia wychowanka Lektura akt sprawy Pobyt w izbie przejściowej Przyporządkowanie do grupy Obserwacja i dyscyplinowanie Pojawienie się nowego wychowanka z perspektywy działań podopiecznych Wychowankowie doświadczeni Udzielenie rekomendacji ze strony wychowanków z poprzedniej placówki Weryfikacja tożsamości nowego poprzez wykorzystanie kontaktów spoza placówki Wychowankowie z wolności Weryfikacja tożsamości poprzez okazywanie białka Testowanie 154

3 Sytuacje kreowane przez innych testowanie Sytuacje kreowane samodzielnie starania Uwarunkowania wejścia wspólne dla wychowanków doświadczonych i z wolności Permanentna obserwacja Powiązania rodzinne Terytorializacja Działania inicjowane przez wychowanków w celu kreowania ich publicznej tożsamości Pierwsze wrażenie Ujawnianie tożsamości prawdziwej lub kreowanie nieprawdziwej Elementy występu. Fasady Wyznaczniki statusu w grupie wśród dziewcząt i chłopców Wyznaczniki pozycji w hierarchii, takie same w przypadku dziewcząt i chłopców Przeszłość kryminalna Wcześniejsze pobyty w placówkach opiekuńczych Staż pobytu w zakładzie Kompetencje osobowościowe Skłonność do działań ryzykownych Siła i sprawność fizyczna Posiadanie talentów cenionych przez grupę Wyznaczniki pozycji w hierarchii grup zakładowych różne w przypadku dziewcząt i chłopców Zachowania homoseksualne Udział w konflikcie Relacje z personelem Zakład poprawczy a schronisko dla nieletnich w kontekście przejść statusowych Emocje wychowanków w realiach zakładów poprawczych i schronisk dla nieletnich Uwarunkowania emocji wśród dziewcząt i chłopców Emocje powstające na skutek wzajemnych oddziaływań personelu i wychowanków Naruszenie subiektywnych norm sprawiedliwości Ingerencja w normy i wartości typowe dla środowiska dorastania wychowanka Wprowadzanie dyscypliny lub jej egzekwowanie Emocje powstające na skutek wzajemnych oddziaływań wychowanków Pojawienie się nowego wychowanka Występowanie mechanizmów hierarchiotwórczych 203 7

4 Naruszanie norm grupowych w zakresie przestrzegania hierarchii Naruszenie subiektywnych norm sprawiedliwości Relacje homoseksualne Zakład poprawczy a schronisko dla nieletnich w kontekście pojawiania się emocji negatywnych Sposoby radzenia sobie z negatywnymi emocjami wśród wychowanków Wychowankowie z wolności Strategie prezentacji siebie jako osoby bezbronnej Strategia naśladownictwa bardziej doświadczonych kolegów Strategia agresji werbalnej i fizycznej Wychowankowie doświadczeni Strategie akceptowane przez personel placówki Realizacja pasji/hobby Unikanie sytuacji konfliktowych Niereagowanie na ataki innych Koncentracja na przyszłości Strategie warunkowo akceptowane Strategie nieakceptowane przez personel placówki Angażowanie się w konflikty w celu rozładowania napięcia Stosowanie przemocy w momencie silnego wzburzenia emocjonalnego Samookaleczenia Zakład poprawczy a schronisko dla nieletnich w kontekście sposobów radzenia sobie z emocjami negatywnymi Role przyjmowane przez wychowanków w grupie Wychowankowie znaczący Przywódcy Żołnierze Wychowankowie mało znaczący Aspirujący Frajerzy Wychowankowie na uboczu Szwajcarzy Neofici Świry Umysłowo niepełnosprawni Socjopaci/psychopaci Wychowankowie nieakceptowani Wychowankowie nie dbający o higienę brudasy Wychowankowie uciążliwi Kozły ofiarne 256

5 Informatorzy Cwele Agresorzy wobec rodziny Majciarze Architektura a interakcje Infrastrukturalne uwarunkowania kontroli wychowanków przez personel Infrastrukturalne uwarunkowania interakcji wewnątrzgrupowych wśród wychowanków Placówki wychowawcze w świetle wybranych teorii makrospołecznych. Inne możliwe ramy teoretyczne Socjologia postmodernistyczna Zygmunta Baumana Socjologia figuracyjna Norberta Eliasa Teoria władzy Michela Foucaulta Konstruktywizm strukturalistyczny w odniesieniu do habitusu Pierre a Bourdieu Zakończenie Bibliografia 299 Podziękowania 313 Spis fotografii 315 Indeks osobowy 317 Od redakcji 323 9