Sygn. akt I C 3671/15. WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 9 marca 2016 roku

Transkrypt

1 Sygn. akt I C 3671/15 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 9 marca 2016 roku Sąd Rejonowy dla Warszawy Śródmieścia w Warszawie I Wydział Cywilny w następującym składzie: Przewodniczący: SSR Agnieszka Dybowska Protokolant: Marek Szolc po rozpoznaniu w dniu 9 marca 2016 roku w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa xxxx przeciwko mbank spółce akcyjnej z siedzibą w Warszawie o zapłatę 1. Zasądza od mbank spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie na rzecz xxxx kwotę ,86 zł (trzynaście tysięcy sześćset dwadzieścia dwa złote i osiemdziesiąt sześć groszy) wraz z odsetkami ustawowymi za okres od dnia 24 listopada 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetkami ustawowymi za opóźnienie za okres od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. 2. W pozostałym zakresie powództwo oddala. 3. Zasądza od mbank spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie na rzecz xxxx kwotę 3099,00 zł (trzy tysiące dziewięćdziesiąt dziewięć złotych) tytułem zwrotu kosztów procesu.

2 Sygn. akt: I C 3671/15 UZASADNIENIE W pozwie z dnia 2 grudnia 2015 r. powódka wniosła o zasądzenie na swoją rzecz od pozwanego mbank spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie kwoty ,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 4.881,57 zł od dnia 29 listopada 2006 r. do dnia zapłaty; 5.139,21 zł od dnia 10 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty oraz 3.602,08 zł od dnia 7 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty. Ponadto, powódka domagała się zasądzenia na swoją rzecz od pozwanego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (pozew wraz z załącznikami k.1-117). W odpowiedzi na pozew, pozwany mbank spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie wniósł o oddalenie powództwa oraz zasądzenie na swoją rzecz kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych (odpowiedź na pozew wraz z załącznikami k ). Sąd Rejonowy ustalił następujący stan faktyczny: W dniu 24 listopada 2006 r. między powódką, a mbank spółką akcyjną z siedzibą w Warszawie (poprzednio BRE Bank spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie) została zawarta umowa o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych mplan na kwotę ,00 zł na okres 360 miesięcy, tj. od dnia 24 listopada 2006 r. do dnia 15 grudnia 2036 r. W 3 umowy kredytu zawarty został katalog sposobów zabezpieczenia kredytu. Strony ustaliły, że jednym ze sposób zabezpieczenia kredytu będzie ubezpieczenie niskiego wkładu własnego Kredytu w TU Europa S.A. i opłacenie składki ubezpieczeniowej na 36 miesięczny okres ubezpieczenia w wysokości 3,50% różnicy pomiędzy wymaganym wkładem własnym Kredytobiorcy, a wkładem wniesionym faktycznie przez Kredytobiorcę, tj. kwota 4.881,57 zł. W 3 ust. 3 umowy kredytu zawarte zostało postanowienie, że jeśli z upływem pełnych 36 miesięcy okresu ubezpieczenia nie nastąpi całkowita spłata zadłużenia objętego ubezpieczeniem ani inne zdarzenie kończące okres ubezpieczenia, Kredytobiorca zobowiązuje się do kontynuacji ubezpieczenia i tym samym opłacenia składki ubezpieczeniowej w wysokości 3,50% od kwoty niespłaconego brakującego wkładu własnego, przy czym łączny okres ubezpieczenia nie mógł przekroczyć 108 miesięcy, licząc

3 od miesiąca, w którym nastąpiła wypłata kredytu. Kredytobiorca upoważnił bank do pobierania środków na opłacenie składki z tytułu kontynuacji ubezpieczenia z rachunku wskazanego w 6 umowy bez odrębnej dyspozycji (dowód: umowa k ). Podstawą do zawarcia umowy kredytu był wniosek kredytowy złożony przez powódkę w dniu 22 października 2006 r. sporządzony na formularzu udostępnionym przez mbank spółkę akcyjną z siedzibą w Warszawie. Wnioskowana kwota kredytu wynosiła ,00 zł, zaś okres kredytowania określony został na 360 miesięcy. Jako docelowe zabezpieczenie spłaty kredytu wskazana została hipoteka na nieruchomości, przy czym przedmiot kredytowania stanowić miał jednocześnie przedmiot zabezpieczenia. W przedmiotowym wniosku, jako zabezpieczenie przejściowe kredytu zaproponowane zostało ubezpieczenie kredytu. Do wniosku kredytowego dołączone zostało oświadczenie powódki, zgodnie z którym wyraziła ona zgodę na udostępnienie przez mbank spółkę akcyjną z siedzibą w Warszawie, TU Europa S.A. informacji zawartych we wniosku (wniosek kredytowy k ). Decyzją kredytową z dnia 9 listopada 2006 r. mbank spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie przyznał powódce kredyt w wysokości ,00 zł. Jako prawne zabezpieczenie kredytu wskazano hipotekę zwykłą oraz kaucyjną na nabywanej nieruchomości oraz ubezpieczenie niskiego wkładu własnego w TU Europa S.A. (dowód: decyzja kredytowa k ). Umowa o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych mplan została zawarta przez strony według standardowego wzorca umownego stosowanego przez bank (okoliczność niesporna). W dniu 16 lipca 2008 r. zmieniono warunki umowy numer o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych mplan. Od tego momentu kredyt hipoteczny był waloryzowany kursem CHF. Umowa nie zmieniła się w zakresie warunków ubezpieczenia niskiego wkładu własnego (dowód: jednolity tekst umowy - k ). Powódka w 2006 r. była pracownikiem firmy zajmującej się pośrednictwem finansowym. Powódka nie kontaktowała się bezpośrednio z bankiem; złożyła wniosek kredytowy i otrzymała decyzję za pośrednictwem centrali. Powódka posiadała wiedzę na temat zabezpieczenia kredytu oraz znała parametry kredytów hipotecznych. Umowa kredytu była jej trzecią umową o kredyt hipoteczny. Powódka była także współkredytobiorcą kredytu wraz z rodzicami. Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego obowiązywało we wszystkich bankach i stanowiło zabezpieczenie banku. Powódka nie domagała się negocjacji w zakresie ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, istotna dla niej była wysokość prowizji. W treści umowy zawarto oświadczenie, że zapoznała się ona z postanowieniami Regulaminu

4 udzielania kredytów i pożyczek hipotecznych dla osób fizycznych w ramach mplanów i uznała jego wiążący charakter (dowód: umowa k , zeznania powódki k. 349v). W dniu 29 listopada 2006 r. mbank spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie pobrał od powódki kwotę 4.881,57 zł tytułem ubezpieczenia niskiego wkładu. mbank spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie pobrał też od powódki kolejne kwoty tytułem kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu za następne okresy ochrony ubezpieczeniowej: w dniu 10 grudnia 2009 r ,21 zł, zaś w dniu 7 grudnia 2012 r ,08 zł (dowód: potwierdzenia przelewów k ). Pismem z dnia 11 października 2013 r. powódka zwróciła się do mbank spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie o zwrot poniesionych składek na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego w wysokości ,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami (dowód: pismo k ). Pismem z dnia 25 listopada 2013 r. mbank spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie poinformował powódkę o braku podstaw do uznania jej roszczenia (dowód: pismo k ). W dniu 17 listopada 2015 r. powódka wystosowała do mbank spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie wezwanie do zapłaty kwoty ,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami w nieprzekraczalnym terminie 3 dni od daty otrzymania niniejszego wezwania. mbank spółka akcyjna z siedzibą w Warszawie otrzymała wezwanie w dniu 20 listopada 2015 r. (dowód: ostateczne przedsądowe wezwanie do zapłaty wraz z potwierdzeniem odbioru przesyłki k ). Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie załączonych do akt sprawy, a wymienionych wyżej dokumentów, których autentyczność nie budziła wątpliwości i nie była kwestionowana przez strony procesu. Ponadto ustalenia stanu faktycznego w niniejszej sprawie Sąd oparł również o zeznania powódki (k. 349v), którym dał wiarę, bowiem były one logiczne i spójne z pozostałym materiałem dowodowym. Sąd Rejonowy zważył, co następuje: Powództwo zasługiwało na uwzględnienie. Powódka dochodziła w niniejszym postępowaniu od pozwanego mbank spółki akcyjnej z siedzibą w Warszawie zapłaty kwoty ,86 zł wraz z ustawowymi odsetkami od kwot: 4.881,57 zł od dnia 29 listopada 2006 r. do dnia zapłaty; 5.139,21 zł od dnia 10 grudnia 2009 r. do dnia zapłaty oraz 3.602,08 zł od dnia 7 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty, tytułem

5 nienależnie pobranego od niej świadczenia w postaci kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu na podstawie zakwestionowanych przez nią postanowień umownych zawartych w umowie kredytowej z dnia 24 listopada 2006 r. Roszczenie swe strona powodowa wywodziła z treści przepisu art k.c., zgodnie z którym świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Powódka twierdziła przy tym, że świadczenie dochodzone pozwem było nienależne, bowiem brak było podstaw do pobrania przez pozwanego składek na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego wobec faktu, iż postanowienia umowy, w oparciu o które bank pobrał składki, stanowiły niedozwolone postanowienia umowne w rozumieniu przepisu art k.c. i jako takie nie mogły być wiążące dla powódki. W przedmiotowej sprawie bezspornym pozostawał fakt zawarcia przez powódkę z mbank spółką akcyjną z siedzibą w Warszawie w dniu 24 listopada 2006 r. umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych mplan oraz wypłacenia powódce przez pozwanego kwoty kredytu w wysokości ,00 zł. Poza sporem pozostawało, iż w dniu 16 lipca 2008 r. zmieniono warunki umowy o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych mplan. Od tego momentu kredyt hipoteczny był waloryzowany kursem CHF. Jednak umowa nie zmieniła się w zakresie warunków ubezpieczenia niskiego wkładu własnego Niespornym było również to, że w dniu 29 listopada 2006 r. pozwany pobrał od powódki kwotę 4.881,57 zł tytułem składek na ubezpieczenie niskiego wkładu naliczonych za pierwszy 36- miesięczny okres ubezpieczenia oraz wraz z upływem tego czasu, w dniu 10 grudnia 2009 r. pobrał od powódki kwotę 5.139,21 zł, zaś w dniu 7 grudnia 2012 r. kwotę 3.602,08 zł tytułem kosztów ubezpieczenia za kolejne okresy ubezpieczeniowe. Kwestią sporną w niniejszym postępowaniu było to, czy wskazane kwoty, stanowiące składki na ubezpieczenie niskiego wkładu, zostały naliczone i pobrane przez pozwanego zasadnie, a zatem czy powódka w ogóle była zobowiązana do ich uiszczenia. Pozwany zakwestionował zasadność żądania zawartego w pozwie oraz dążył do wykazania, że kwoty pieniężne z tytułu kosztów ubezpieczenia niskiego wkładu zostały przez niego pobrane zasadnie, a tym samym powódce nie należał się zwrot kwoty wskazanej w pozwie. Powódka uzasadniając żądanie pozwu powołała się miedzy innymi na treść wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2012 r. sygn. akt

6 XVII AmC 2600/11, w którym sąd uznał za niedozwolone postanowienie umowne stosowane we wzorcu umownym pozwanego o następującej treści: jeśli z upływem pełnych 36 miesięcy okresu ubezpieczenia nie nastąpi całkowita spłata zadłużenia objętego ubezpieczeniem ani inne zdarzenie kończące okres ubezpieczenia, ubezpieczenie podlega automatycznej kontynuacji, przy czym łączny okres ubezpieczenia nie może przekroczyć 108 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nastąpiła wypłata kredytu. Kredytobiorca upoważnia bank do pobrania środków tytułem zwrotu kosztów ubezpieczenia w wysokości 3,5% różnicy pomiędzy wymaganym wkładem własnym kredytobiorcy, a wkładem wniesionym faktycznie, tj. ( ) oraz zwrotu kosztów z tytułu kontynuacji przedmiotowego ubezpieczenia z rachunku wskazanego w 6 bez odrębnej dyspozycji. Postanowieniem z dnia 22 kwietnia 2015 r. pod syng. I CSK 720/14 Sąd Najwyższy odmówił przyjęcia do rozpoznania skargi kasacyjnej wniesionej od powyższego wyroku przez mbank S.A. W tym miejscu należy wskazać na wciąż nierozstrzygnięty w doktrynie i judykaturze spór o zakres tzw. rozszerzonej prawomocności wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę stoi na stanowisku, że wpisanie klauzuli umownej do rejestru klauzul niedozwolonych nie oznacza automatycznego uznania wszystkich tożsamych postanowień umownych za niedozwolone i niewiążące konsumentów z mocą wsteczną, co wyłączałoby możliwość dokonywania ich kontroli incydentalnej. Sąd w pełni podziela stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w wyroku z dnia 11 października 2007 r. w sprawie III SK 19/07, zgodnie z którym postępowanie w sprawie abstrakcyjnej kontroli klauzul używanych we wzorcach umownych ma na celu wyeliminowanie pewnych postanowień wzorców, a nie postanowień umów. Nie oznacza zatem, iż stosowanie określonych sformułowań lub unormowań jest w ogóle wyłączone w obrocie cywilnoprawnym. Niedozwolone jest jedynie posługiwanie się nimi we wzorcach umów, zaś legalność ich stosowania w konkretnej umowie może być badana w trybie kontroli incydentalnej, z uwzględnieniem postanowień całej umowy, rozkładu praw i obowiązków stron, ryzyka, jakie ponoszą, itp. Mając na uwadze powyższe oraz twierdzenia pozwanego, iż wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 24 sierpnia 2012 r. nie odnosi się do okoliczności niniejszej sprawy zarówno pod względem brzemienia spornej klauzuli, rodzaju i warunków umowy kredytowej, jak i trybu, zakresu i przedmiotu kontroli postanowienia wzorca umowy, Sąd był zobligowany do przeprowadzenia kontroli incydentalnej na podstawie przepisów art art k.c. Kontrola in concreto wzorca umowy, w odróżnieniu od kontroli in abstracto, dokonywana jest przez sąd w celu udzielenia ochrony indywidualnemu interesowi

7 konsumenta z uwzględnieniem okoliczności faktycznych konkretnej sprawy, a wyrok wydany przez sąd wiąże tylko strony danego postępowania. Sąd w pierwszej kolejności zważył, w tym zakresie przyznając rację pozwanemu, że faktycznie zapis umowy zawarty w treści 3 ust. 3, na który wskazywała strona powodowa, jak też żaden inny zapis przedmiotowej umowy, nie były tożsame w treści z postanowieniem uznanym za klauzule niedozwolone w wyroku Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie z dnia 24 sierpnia 2012 roku sygn. akt XVII AmC 2600/11. Niemniej jednak różnice pomiędzy treścią klauzuli wpisanej do rejestru klauzul niedozwolonych pod poz oraz postanowieniem z 3 ust. 3 umowy kredytowej nie są znaczące, zaś ich sens jest zbliżony. Sąd po wszechstronnej analizie materiału dowodowego zgromadzonego w niniejszej sprawie doszedł do przekonania, że nie istniały podstawy do uznania treści 3 ust. 3 umowy kredytowej zawartej przez powódkę z pozwanym za niedozwoloną klauzulę umowną w rozumieniu przepisu art k.c. Zgodnie z treścią art k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. W świetle treści wskazanego przepisu nie ulega wątpliwości, że uznanie konkretnej klauzuli umownej za postanowienie niedozwolone wymaga stwierdzenia łącznego wystąpienia wszystkich wymienionych w nim przesłanek, a zatem analizowane postanowienie umowy zawartej z konsumentem (lub wzorca umownego): nie może być postanowieniem w sposób jednoznaczny określającym główne świadczenia stron, nie może być postanowieniem uzgodnionym indywidualnie oraz musi kształtować prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy. Sąd zważy, że Kodeks cywilny w treści przepisu art pod pojęciem konsumenta wskazuje osobę fizyczną dokonującą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalności gospodarczą lub zawodową. W przedmiotowej sprawie nabywany przez powódkę lokal mieszkalny służyć miał celom mieszkaniowym, umowa kredytowa mająca na celu pozyskanie środków pieniężnych na jego zakup zawarta między stronami nie była

8 związana z działalnością zawodową ani gospodarczą powódki. Zatem powódka, w relacjach z pozwanym bez wątpienia była konsumentem w rozumieniu wskazanego przepisu. Sąd w toku niniejszego postępowania dokonał kontroli incydentalnej wskazanego przez stronę powodową zapisu umowy i zważył, że nie sposób uznać zapisu umowy kredytowej z dnia 24 listopada 2006 r. za niedozwoloną klauzulę umowną, z uwagi na niespełnienie przesłanek abuzywności, wskazanych w treści art. art k.c., w tym w szczególności nie sposób uznać by przedmiotowy zapis umowy - 3 ust. 3 był sformułowany w sposób niejednoznaczny i niezrozumiały dla konsumenta. Przeciwnie wskazany zapis zawierał dokładne określenie kwoty (4.881,57 zł) jaką kredytobiorca zobowiązany był uiścić na rzecz banku z tytułu kosztów zabezpieczenia kredytu z powodu zwiększonego ryzyka jego spłaty. Dodatkowo Sąd zważył, że z brzmienia postanowienia umowy kredytu z dnia 24 listopada 2006 roku zawartego w 3 ust. 3 umowy, wyraźnie wynikało, że jeśli z upływem pełnych 36 miesięcy okresu ubezpieczenia nie nastąpi całkowita spłata zadłużenia objętego ubezpieczeniem ani inne zdarzenie kończące okres ubezpieczenia, Kredytobiorca będzie zobowiązany do kontynuacji ubezpieczenia, a tym samym opłacenia składki ubezpieczeniowej w wysokości 3,50% od kwoty niespłaconego brakującego wkładu własnego, przy czym łączny okres ubezpieczenia nie mógł przekroczyć 108 miesięcy, licząc od miesiąca, w którym nastąpiła wypłata kredytu. Kredytobiorca upoważnił bank do pobrania środków na opłacenie składki z tytułu kontynuacji ubezpieczenia z rachunku wskazanego w 6 umowy bez odrębnej dyspozycji. Zatem nie sposób przyjąć, że powódka w zakresie kosztów ubezpieczenia i dalszej kontynuacji ubezpieczenia niskiego wkładu własnego nie została przez pozwanego poinformowana w sposób należyty, czy też niezrozumiały. Co więcej zapis ten trudno również uznać za sformułowany w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający interesy powódki, skoro kwota kosztów ubezpieczenia, sposób jej wyliczenia oraz warunek związany z kontynuacją ubezpieczenia zostały jej wskazane w umowie wprost, zaś umowa, przed podpisaniem została przedstawiona powódce do zapoznania, a następnie warunki zostały przez nią zaakceptowane poprzez jej podpisanie. Ponadto, z zeznań powódki wynikało, iż w 2006 r. była ona pracownikiem firmy zajmującej się pośrednictwem finansowym. Powódka posiadała wiedzę na temat zabezpieczenia kredytu oraz znała parametry kredytów hipotecznych. Nie ulegało wątpliwości, iż powódka jako osoba profesjonalnie zajmująca się doradztwem finansowym zapoznała się z treścią przedmiotowej umowy, zaś składając własnoręczny podpis na umowie, świadomie zaakceptowała postanowienia zawarte w tym dokumencie.

9 Pomimo ryzyka ekonomicznego, które spoczywało zasadniczo wyłącznie na powódce, to kwestia ubezpieczenia niskiego wkładu została jej przedstawiona w sposób wystarczająco jasny, aby mogła ona poznać szczegóły treści stosunku ubezpieczenia. Umowa kredytowa zawierała zarówno procentowe określenie kwot jakie powódka zobowiązana była uiścić na rzecz banku z tytułu kosztów zabezpieczenia kredytu z powodu zwiększonego ryzyka jego spłaty jak i wprost wskazaną łączną kwotę składki na ubezpieczenie. Dlatego nie można uznać, że powódka nie została przez pozwanego poinformowana o tych kosztach w sposób nienależyty bądź niezrozumiały. W dokumentach powstałych jeszcze przed udzieleniem powódce kredytu, takich jak wniosek kredytowy, decyzja kredytowa, wskazane były dokładnie uprawnienia oraz obciążenia, jakie miały wynikać dla powódki z treści postanowień zawartych w 3 ust. 3 przedmiotowej umowy kredytowej. Powódka wyboru ubezpieczenia niskiego wkładu jako dodatkowego zabezpieczenia kredytu dokonała już na etapie składania wniosku kredytowego. Według stanowiska pozwanego powódka samodzielnie dokonała wyboru, jako zabezpieczenia spłaty kredytu, ubezpieczenia niskiego wkładu własnego poprzez zaznaczenie odpowiedniego pola w umowie, co świadczyło o tym że miała ona możliwość ukształtowania treści zapisu umowy kredytowej, miała wpływ na jego kształt. Nadto powódka miała również możliwość wyboru innej formy zabezpieczenia, a zatem nie sposób było uznać, że nie doszło w tym zakresie do indywidualnego uzgodnienia postanowień umownych między stronami. Sąd zważył, że przesłanka braku indywidualnego uzgodnienia została określona w treści przepisu art k.c., zgodnie z którym za nieuzgodnione indywidualnie należy uznać te postanowienia umowy, na których treść konsument nie miał rzeczywistego wpływu. W szczególności odnosi się to do postanowień umowy przejętych z wzorca umowy zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta. Dokonanie oceny, czy dane postanowienie umowne było indywidualnie uzgodnione przez strony umowy wymagało zatem zbadania procedur obowiązujących w pozwanym banku i dotyczących procesu udzielania kredytów hipotecznych oraz przebiegu tego procesu w toku zawierania przedmiotowej umowy kredytowej. Podkreślić należało, że ciężar udowodnienia indywidualnych uzgodnień spoczywa na tym, kto się na nie powołuje (art k.c). Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynikało, że powódka podpisała nie tylko wniosek kredytowy, umowę o kredyt, ale także oświadczenia, z których wynikało jednoznacznie, iż wyraziła ona zgodę na udostępnienie informacji zawartych we wniosku kredytowym TU Europa S.A. Z powyższego wynikało, że powódka miała pełną świadomość wszystkich postanowień umownych. Powódka w swoich zeznaniach wskazała, że posiadała

10 wiedzę na temat zabezpieczenia kredytu oraz znała parametry kredytów hipotecznych. Umowa kredytu była jej trzecią umową o kredyt hipoteczny. Powódka była także współkredytobiorcą kredytu wraz z rodzicami. Dodatkowo z jej zeznań wynikało jednoznacznie, iż nie domagała się negocjacji w zakresie ubezpieczenia niskiego wkładu własnego. Zgodnie z treścią przepisu art k.c. postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go wyłącznie, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy (tzw. niedozwolone postanowienia umowne). Nie dotyczy to jednak postanowień określających główne świadczenia stron, w tym cenę lub wynagrodzenie, jeżeli zostały sformułowane w sposób jednoznaczny. Przez rażące naruszenie interesów konsumenta należy rozumieć nieusprawiedliwioną dysproporcję praw i obowiązków na jego niekorzyść w określonym stosunku zobowiązaniowym (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04). Natomiast działanie wbrew dobrym obyczajom, w zakresie kształtowania treści stosunku obligacyjnego oznacza tworzenie przez partnera konsumenta takich klauzul umownych, które godzą w równowagę kontraktową stron stosunku umownego. Przy czym w stosunkach z konsumentami szczególne znaczenie mają te oceny zachowań podmiotów w świetle dobrych obyczajów, które odwołują się do takich wartości jak: szacunek wobec partnera, uczciwość, szczerość, zaufanie, lojalność, rzetelność i fachowość. Tym wartościom bowiem powinny odpowiadać zachowania stron stosunku zobowiązaniowego. Postanowienia umów, które kształtują prawa i obowiązki konsumenta w sposób sprzeczny z ww. wartościami, kwalifikować należy zawsze, jako sprzeczne z dobrymi obyczajami w rozumieniu przepisu art k.c. W szczególności dotyczy to wszelkich postanowień, które zmierzają do naruszenia równorzędności stron stosunku, nierównomiernie rozkładając uprawnienia i obowiązki między partnerami umowy. Zatem, co do zasady, za sprzeczne z dobrymi obyczajami uznaje się reguły postępowania sprzeczne z etyką, moralnością i aprobowanymi społecznie obyczajami. Jednakże za sprzeczne z dobrymi obyczajami można uznać także działania zmierzające do niedoinformowania, dezorientacji, wywołania błędnego przekonania konsumenta, wykorzystania jego niewiedzy lub naiwności, a więc działanie potocznie określane jako nieuczciwe, nierzetelne, odbiegające od przyjętych standardów postępowania (tak też trafnie Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w Warszawie w wyroku z dnia 29 kwietnia 2011 roku, XVII AmC 1327/09). Sąd jest zatem obowiązany do zbadania i oceny, czy konkretne klauzule umowne przekraczają zakreślone przez

11 ustawodawcę granice rzetelności kontraktowej w zakresie kształtowania praw i obowiązków stron konsumenckiego stosunku obligacyjnego (tak też Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 13 lipca 2005 roku, I CK 832/04 oraz Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 18 czerwca 2013 roku, VI ACa 1698/12). W ocenie Sądu w niniejszej sprawie nie doszło do naruszenia równowagi kontraktowej stosunku obligacyjnego w postaci umowy o kredyt hipoteczny. W ocenie Sądu, zakwestionowane przez powódkę postanowienie umowne nie spełniało wskazanych wyżej przesłanek. Przede wszystkim nie sposób przyjąć, że zabezpieczenie interesu wierzyciela stanowi naruszenie zasad dobrych obyczajów, bowiem wybrany sposób zabezpieczenia jest zgodny z prawem, a ponadto nie stanowił nadmiernego obciążenia powoda, jako strony umowy kredytowej. Sąd uznał za wystarczający argument strony pozwanej wskazujący, że forma płatności została określona na 36 miesięcy, co świadczy o tym, iż w rzeczywistości dotyczyło ono zabezpieczenia braku wniesienia wymaganego wkładu własnego przez powódkę. Zatem terminowy charakter przedmiotowego zobowiązania prowadzi do wniosku, że zabezpieczenie umowne nie stanowiło nadmiernej ingerencji w obowiązki kredytobiorcy. Podnieść również należy, że wprowadzenie niskiego wkładu, jako sposobu zabezpieczenia kredytu oraz jego automatyczne przedłużanie, upoważniały bank do pobrania w niniejszej sprawie środków tytułem zwrotu kosztów zabezpieczenia. Wobec tego zdaniem Sądu, brak jest przesłanek do uznania, że kwestionowane przez powódkę zapisy kształtują jej prawa i obowiązki wynikające z umowy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jej interesy. Faktem jest, że powódka była jako konsument słabszą stroną stosunku prawnego, to jednak w niniejszej sprawie nie zwalnia jej z dochowania staranności w dbaniu o własne interesy. Zawierając umowy kredytowe pozwany bank, jako profesjonalista, poinformował ją w sposób jasny i precyzyjny o warunkach umowy. Zauważyć również należy, że powódka nie jest osobą nieporadną i posiada zarówno wiedzę, jak i wykształcenie pozwalające jej na zrozumienie zapisów umowy. Uwagi wymaga także, iż powódka w 2006 r. była doradcą finansowym w firmie pośrednictwa finansowego. W szczególności zauważyć należy, że zaciągając zobowiązania na kwotę ,00 zł należyta staranność wymagała dokładnego zapoznania się z warunkami umowy i w razie potrzeby uzyskania wyjaśnień, bądź wynegocjowania zmiany warunków umowy. Składając podpis pod umową powódka świadomie przystała na jej warunki. W ocenie Sądu, sporne postanowienie umowne nie kształtowało zatem praw i obowiązków kredytobiorcy w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami i rażąco naruszający interesy konsumenta.

12 Uwzględniając powyższe rozważania Sąd uznał, iż postanowienie 3 ust. 3 umowy kredytowej zawartej przez powódkę z pozwanym, nie stanowiło niedozwolonej klauzuli umownej w rozumieniu przepisu art k.c. Wskazać należało również, że powódka w niniejszym postępowaniu zakwestionowała fakt zawarcia umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego pomiędzy pozwanym, a TU Europa S.A. oraz wysokość składek jakie zostały określone w generalnej umowie ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, dla umów kredytowych zawieranych przez pozwanego, w tym umowy zawartej z powódką, którymi pozwany obciążył powódkę. Dodatkowo zdaniem powódki pozwany nie udowodnił, iż zawarta przez nią umowa kredytowa została prawidłowo zgłoszona do ubezpieczenia oraz, że powódka została objęta ubezpieczeniem niskiego wkładu własnego. Niewątpliwie zgodnie z treścią umowy o kredyt hipoteczny, to pozwany miał zawrzeć umowę ubezpieczenia niskiego wkładu z TU Europa S.A., stanowiącą zabezpieczenie kredytu hipotecznego udzielonego powódce. Na powódce ciążył jedynie obowiązek uiszczenia składki ubezpieczeniowej stosownie do zapisów umowy o kredyt hipoteczny. Powódka wniosła o zobowiązanie pozwanego do przedłożenia dokumentu umowy łączącej pozwanego z ubezpieczycielem TU Europa S.A., na podstawie której wyliczana była składka, którą pozwany obciążał powódkę, potwierdzenia zgłoszenia umowy do ubezpieczenia oraz potwierdzenia objęcia umowy kredytowej powódki ubezpieczeniem niskiego wkładu własnego. Strona pozwana odmówiła przedstawienia tejże umowy, składając zamiast wnioskowanej umowy korespondencję mailową pracownika pozwanego ze specjalistą pionu wsparcia sprzedaży towarzystwa ubezpieczeniowego. W tej sytuacji, mając na uwadze całokształt okoliczności sprawy i kierując się dyspozycją art k.p.c. Sąd uznał, że nie sposób nie podzielić argumentacji przytoczonej przez pełnomocnika powódki, że dowodem decydującym o poprawnym zawarciu umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego i objęciu ubezpieczeniem oraz pobraniu wynikającej z umowy wysokości składki z konta powódki, nie może być mailowa korespondencja pracownika banku z pracownikiem towarzystwa ubezpieczeniowego. W niniejszym postępowaniu nie wykazano, aby umowa ubezpieczenia w ogóle została zawarta, a nawet jeżeli przyjąć, w oparciu o korespondencję mailową przedłożoną przez pozwanego, że do zawarcia umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego doszło, to nie udowodniono w niniejszej sprawie, iż umowa ubezpieczenia została zawarta skutecznie, tj. że została zawarta przez osoby umocowane do jej zawarcia. Nie udowodniono również, że wysokość składki wskazana w umowie kredytowej odpowiada rzeczywistej wysokości składki pobieranej przez TU Europa S.A.

13 W ocenie Sądu nie zasługuje na aprobatę stanowisko strony pozwanej, iż na przeszkodzie złożeniu umowy ubezpieczenia stoi to, że umowa zawiera tajemnice przedsiębiorstwa. Uwzględnić należy bowiem, że choć powódka nie jest stroną tej umowy, to z uwagi na to, że to ona zobowiązana była do uiszczania składki ubezpieczeniowej treść umowy ubezpieczenia była dla niej nader istotna. W umowie kredytu powódka zobowiązała się do uiszczenia składki (ale już nie żadnych dodatkowych świadczeń). W sytuacji zaś, gdy powódka kwestionowała fakt przekazania przez powoda na rzecz ubezpieczyciela składki w wysokości od niej pobranej oraz to, czy w ogóle zawarta przez nią umowa została faktycznie objęta ochroną ubezpieczeniową, pozwany powinien te okoliczności wykazać. Pozwany nie przedstawił potwierdzenia przelewów składek w wysokości pobranej z rachunku powódki, na rachunek towarzystwa ubezpieczeniowego. Pełnomocnik powódki słusznie wskazał, że daty pobrania składek z rachunku powódki nie odpowiadają dacie wymagalności składki wskazanej w korespondencji mailowej, przedstawionej przez pozwanego. Brak przelewów w dacie wymagalności składki mógł skutkować niedojściem ubezpieczenia do skutku, bądź ustaniem ochrony ubezpieczeniowej, jeżeli podlegała ona kontynuacji - zgodnie z warunkami ubezpieczenia. Należy również wskazać, że składki ubezpieczeniowe były pobierane z ponad miesięcznym opóźnieniem w stosunku do terminów płatności wskazanych w korespondencji mailowej, co również mogło skutkować nieobjęciem spornej umowy kredytu ochroną ubezpieczeniową. Zgodnie z umową kredytową składka w całości winna być przekazana do towarzystwa ubezpieczeniowego, niemniej mechanizmu wyliczenia wysokości składki, a tym samym jej wysokości, nie można ustalić na podstawie umowy kredytowej, ani załączonego do pozwu regulaminu. Istotnie, w umowie kredytu wskazana została wysokość pierwszej składki, jednakże powódka zakwestionowała jej wysokość, zasadnie podnosząc, że nie pozostaje ona w związku ze wskazywanymi przez pozwanego w toku postępowania parametrami Umowa kredytowa i regulamin obowiązujący na dzień zawarcia umowy kredytowej, nie zawierały postanowień dotyczących sposobu wyliczania wysokości wkładu własnego na moment pobierania kolejnych składek. Strona pozwana nie wykazała, aby kwoty pobrane z rachunku powódki były świadczeniem należnym z tytułu składek na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego zarówno co do zasady, jak również co do wysokości. Stosownie do treści art k.c. świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie

14 został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia. Mając na uwadze powyższe Sąd uznał, że w realiach niniejszej sprawy pozwany nie wykazał, aby doszło do zawarcia umowy ubezpieczenia niskiego wkładu własnego, która rodziłaby skutki konieczności uiszczenia składki ubezpieczeniowej w wysokości, jaka została przez pozwanego od powódki pobrana, co z kolei uzasadniałoby obciążenie tymi opłatami rachunku powódki. Dlatego też, Sąd uznał, że składki na ubezpieczenie niskiego wkładu własnego w kwotach 4.881,57 zł, 5.139,21 oraz 3.602,08 zł zostały pobrane przez pozwanego bezzasadnie, a tym samym były świadczeniem nienależnym i w konsekwencji zasądził na rzecz powódki kwotę ,86 zł. Rozstrzygnięcie w zakresie odsetek ustawowych, Sąd oparł na treści przepisu art i 2 k.c., z uwzględnieniem zmiany wprowadzonej z dniem 1 stycznia 2016 r. i zasądził na rzecz powódki odsetki ustawowe od kwoty ,86 zł od dnia 24 listopada 2015 r. do dnia 31 grudnia 2015 r. oraz odsetki ustawowe za opóźnienie za okres od dnia 1 stycznia 2016 r. do dnia zapłaty. Wskazać należało, iż w dniu 17 listopada 2015 r. pełnomocnik powódki wystosował do pozwanego wezwanie do zapłaty kwoty ,86 zł zakreślając termin 3 dni od daty otrzymania wezwania. Niniejszej wezwanie zostało prawidłowo doręczone pozwanemu w dniu 20 listopada 2015 r. Wyznaczony termin do zapłaty, upłynął skutecznie z dniem 23 listopada 2015 r., zatem odsetki ustawowego należało zasądzić od dnia następnego po upływie tego terminu, tj. od dnia 24 listopada 2015 r. W pozostałym zakresie Sąd oddalił powództwo co do żądanych przez powódkę odsetek ustawowych. O kosztach procesu, Sąd orzekł zgodnie z treścią art. 98 k.p.c. Należało zaznaczyć, iż podstawową zasadą dotyczącą kosztów procesu jest zasada odpowiedzialności za wynik postępowania. Nie ulegało wątpliwości, iż to pozwany jest stroną, która przegrała w niniejszym postępowaniu. Na poniesione przez powódkę koszty procesu składały się: opłata sądowa od pozwu w kwocie 682,00 zł, koszty zastępstwa procesowego reprezentującego ją radcy prawnego w kwocie 2.400,00 zł oraz opłata skarbowa od udzielonego pełnomocnictwo w kwocie 17,00 zł. Z przytoczonych wyżej względów Sąd orzekł jak w sentencji Zarządzenie: Odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikowi powódki.