UWARUNKOWANIA WPŁYWU SAMOKONTROLI GLIKEMII NA WSKAŹNIKI WYRÓWNANIA METABOLICZNEGO CUKRZYCY W PRAKTYCE AMBULATORYJNEJ

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "UWARUNKOWANIA WPŁYWU SAMOKONTROLI GLIKEMII NA WSKAŹNIKI WYRÓWNANIA METABOLICZNEGO CUKRZYCY W PRAKTYCE AMBULATORYJNEJ"

Transkrypt

1 PRACE ORYGINALNE PIOTR DZIEMIDOK, JUSTYNA JAWORSKA, JACEK CYGAN UWARUNKOWANIA WPŁYWU SAMOKONTROLI GLIKEMII NA WSKAŹNIKI WYRÓWNANIA METABOLICZNEGO CUKRZYCY W PRAKTYCE AMBULATORYJNEJ CONDITIONS INFLUENCING THE EFFICACY OF GLYCEMIA SELF-CONTROL IN OUT-PATIENT CARE Oddział Diabetologiczny, Instytut Medycyny Wsi w Lublinie Ordynator oddziału: dr med. Piotr Dziemidok Streszczenie: Celem pracy była ocena wpływu samokontroli glikemii (6-punktowy proþl wykonywany trzy razy w miesiącu) na wyrównanie metaboliczne cukrzycy w trakcie 24-miesięcznej obserwacji. Do badania włączono 235 pacjentów chorych na cukrzycę, kolejno zgłaszających się do Poradni Diabetologicznej Instytutu Medycyny Wsi w Lublinie w latach Wszystkim pacjentom na wstępie, a następnie co 3 miesiące oznaczano poziom HbA1c, lipidogram, mierzono ciśnienie tętnicze, masę ciała i określano BMI. Na pierwszej wizycie pacjentów poinformowano o konieczności samodzielnego oznaczania poziomu glikemii. Pacjentów, którzy uczestniczyli w całym 24-miesięcznym okresie obserwacji (111 osób), podzielono na trzy grupy pod względem prowadzenia samokontroli glikemii. Samodzielnie monitorowało glikemię przed leczeniem w Poradni Diabetologicznej IMW 14,4% badanych, 79,3% zaczęło monitorować glikemię po rozpoczęciu leczenia w poradni, natomiast 6,3% ani przed zgłoszeniem się w poradni, ani w trakcie obserwacji nie monitorowało poziomu glikemii. Po 24 miesiącach obserwacji nie stwierdzono różnic w osiągniętych zmianach ocenianych parametrów pomiędzy grupami prowadzącymi samokontrolę glikemii i grupami nie prowadzącymi takiej samokontroli. Samodzielne oznaczanie glikemii przez chorych leczonych w warunkach niespecjalistycznej opieki ambulatoryjnej jest realizowane w znikomym stopniu. Na podstawie przeprowadzonego badania nie ma podstaw do stwierdzenia, że samodzielne monitorowanie glikemii jako izolowany element samokontroli ma wpływ na osiągnięcie wyrównania metabolicznego cukrzycy. Słowa kluczowe: cukrzyca, samokontrola, wyrównanie metaboliczne Summary: The aim of the study was to investigate the inßuence of self-monitoring of blood glucose (6 measurements daily three times monthly) on metabolic control during 24 months of observation. The study involved 235 patients with diabetes who reported to the Outpatient Department for Diabetes at the Institute of Agricultural Medicine in Lublin, during the period from 1995 to At the beginning of observation, and every three months levels of HbA1c, total cholesterol, HDL, LDL, triglyceride, systolic and diastolic blood preasure were measured and BMI was estimated. On Þrst visit, patients were informed about necessity of self-monitoring of blood glucose (SMBG). Patients who were observed during the whole period of observation (111 persons), were divided into three groups according to SMBG practice. Before the treatment in out-patient diabetic clinic SMBG was practiced by 14.4% of patients, 79.3% patients started tested their blood glucose levels during treatment in outpatient diabetic clinic, 6.3% subjects never practiced SMBG neither before nor during the observation. After 24 months of Medycyna Metaboliczna, 2006, tom X, nr 4 1

2 observation, no statistically signiþcant differences in achievement of metabolic control were observed between groups. SMBG practice among patients cared by physicians in the general medical clinic is uncommon. Our Þndings do not allow to state that SMBG, as element of self-control, is associated with achievement of metabolic control. Key words: diabetes mellitus, self-control, metabolic control WPROWADZENIE Tab. 1. Charakterystyka pacjentów poddanych 24-miesięcznej obserwacji. N % Miejsce wieś 39 35,1 zamieszkania miasto 72 64,9 2 Wykształcenie Płeć Wiek Typ cukrzycy podstawowe 46 41,5 średnie 48 43,2 wyższe 17 15,3 kobiety 65 58,6 mężczyźni 46 41,4 < 35 r.ż , lat 36 32,4 > 50 r.ż , , ,0 tylko dieta 11 9,9 Sposób leczenia leki doustne 47 42,3 insulina 53 47,8 RAZEM Samokontrolą nazywamy wszystkie te czynności i decyzje, dzięki którym chory na cukrzycę może na co dzień kontrolować swoją chorobę [1, 2]. Istotnymi elementami samokontroli są między innymi samodzielne monitorowanie glikemii za pomocą glukometru, oglądanie i pielęgnacja stóp, kontrola masy ciała, właściwe wstrzykiwanie insuliny i umiejętność modyþkacji jej dawek w zależności od wyników pomiarów glikemii, odżywiania, wysiłku Þzycznego [1, 2]. Jak wiadomo, pomiar stężenia glukozy w warunkach domowych jest podstawowym badaniem wykorzystywanym w opiece diabetologicznej. Samokontrola pomiary glikemii wykonywane samodzielnie przez chorych zrewolucjonizowała leczenie cukrzycy. Jej celem jest zbieranie informacji o dobowym pro- Þlu glikemii, które umożliwia utrzymanie w miarę stałego jej poziomu poprzez modyþkację dawek insuliny, dostosowanie dawek leków, diety i wysiłku Þzycznego. American Diabetes Association (ADA) zaleca prowadzenie samokontroli wszystkim pacjentom leczonym insuliną. Pacjentom z cukrzycą typu 1 zaleca prowadzenie samokontroli co najmniej trzy razy dziennie, nie określając optymalnej częstości samokontroli w typie 2 [3, 4]. Polskie Towarzystwo Diabetologiczne zaleca oznaczanie glikemii w porach dnia zależnych od aktywności chorego i przyjmowania posiłków, kiedy oczekuje się skrajnych wartości glikemii w ciągu doby [5], nie precyzuje jednak, jaka ma być częstość samokontroli w zależności od typu cukrzycy i sposobu leczenia. W wielu standardach i także w realnych warunkach opieki diabetologicznej, różnych regionach i systemach pomija się często uwarunkowania, które mogą zmieniać wartość i wpływ samokontroli glikemii. CELE, LOGISTYKA BADANIA W związku z powyższymi stwierdzeniami podjęto obserwacyjne zbadanie: 1) wpływu samokontroli glikemii (6-punktowy proþl wykonywany trzy razy w miesiącu) na wskaźniki wyrównania metabolicznego cukrzycy w ciągu 24-miesięcznej obserwacji 2) ustalenie kryteriów warunkujących kształtowanie się tego wpływu do celów praktyki leczniczej. Badanie przeprowadzono w latach w Poradni Diabetologicznej Instytutu Medycyny Wsi w Lublinie. Do badania włączono 235 pacjentów chorych na cukrzycę, kolejno zgłaszających się do nowo otwartej poradni diabetologicznej. Od pacjentów zbierano informacje dotyczące wieku, płci, miejsca zamieszkania, wykonywanego zawodu, czasu trwania cukrzycy. Na podstawie dostępnej dokumentacji lekarskiej i zebranego wywiadu u pacjentów rozpoznawano typ 1 lub 2 cukrzycy. Wszyscy pacjenci na pierwszej wizycie zostali poinformowani o konieczności domowego monitorowania poziomów glikemii za pomocą suchych testów paskowych lub glukometrów. Na kolejne wizyty, co trzy miesiące, pacjenci mieli zgłaszać się z oznaczanymi przez trzy kolejne dni 6-punktowymi proþlami giikemii. Oznaczenia glikemii miały być

3 wykonywane: na czczo, 1 h po śniadaniu, 1 h po obiedzie, 1 h po kolacji, o godzinie i ZAKRES OBSERWACJI Pacjenci po pierwszej wizycie (niezależnie od metody leczenia, wieku i typu cukrzycy) zostali poddani edukacji dotyczącej cukrzycy i jej powikłań oraz byli uczeni oznaczania glikemii za pomocą testów paskowych lub glukometru. Pacjenci, którzy początkowo nie wyrażali zgody na samokontrolę, byli na kolejnych wizytach zachęcani do stosowania samokontroli. Niezależnie od prowadzenia samokontroli ze wszystkimi pacjentami przez cały okres obserwacji prowadzono indywidualne rozmowy na temat cukrzycy i jej powikłań, zasad odżywiania, metod leczenia i sposobów zapobiegania hipoglikemii. Nie przeprowadzono usystematyzowanego szkolenia grupowego. Wszystkim pacjentom na pierwszej wizycie, a następnie co trzy miesiące oznaczano poziom hemoglobiny glikowanej, cholesterolu całkowitego, HDL-cholesterolu, triglicerydów, mocznika, kreatyniny, mierzono ciśnienie tętnicze, masę ciała oraz oznaczano wskaźnik masy ciała (BMI). W trakcie trwania obserwacji stwierdzono, że liczba pacjentów zgłaszających się na wizyty planowe gwałtownie spada. W całej 24-miesięcznej obserwacji wzięło udział tylko 111 osób. Pacjentów, którzy do końca uczestniczyli w badaniach, podzielono na trzy grupy, zależnie od prowadzenia samokontroli glikemii. Grupę pierwszą stanowili ci, którzy nie prowadzili samokontroli glikemii ani przed rozpoczęciem leczenia w Poradni Diabetologicznej IMW, ani w trakcie terapii. Grupa druga obejmowała osoby, które nie prowadziły samokontroli przed zgłoszeniem się w poradni, ale rozpoczęły ją w czasie obserwacji. W trzeciej grupie znalazły się osoby, które prowadziły samokontrolę glikemii przed rozpoczęciem leczenia w poradni oraz kontynuowały ją w trakcie obserwacji. METODY ANALIZY STATYSTYCZNEJ Tab. 2. Prowadzenie samokontroli przed obserwacją w poradni i w trakcie obserwacji. Samokontrola N % Bez SMBG przed obserwacją w poradni i w trakcie 7 6,3 Bez SMBG przed, obecna w trakcie obserwacji w poradni 88 79,3 SMBG przed obserwacją w poradni i w trakcie 16 14,4 RAZEM Tab. 3. Zmiana ocenianych parametrów w drugim roku obserwacji. Oceniany parametr Masa ciała BMI HbA1c HDL LDL TG SBP DBP Opracowanie statystyczne danych wykonano za pomocą pakietu STATISTICA 5.1 for Windows. Do testowania istotności różnicy średnich w grupach użyto testu t-studenta (dla dwóch grup) i testu analizy wariancji ANOVA (dla więcej niż dwóch grup). Do oceny szczegółowych różnic pomiędzy grupami testu ANOVA stosowano test post-hoc NIR. Za istotne statystycznie przyjęto wyniki przy prawdopodobieństwie testowym < 0,05. WYNIKI Średnia ± SD Średni spadek (%) p dla testu t-studenta wyjściowe 78,6 ± 16,5 w drugim roku 76,2 ± 15,6 3,1 < 0,05 wyjściowe 29,0 ± 6,7 w drugim roku 28,0 ± 6,0 3,4 < 0,05 wyjściowe 10,5 ± 2,4 w drugim roku 8,6 ± 1,5 18,4 < 0,001 wyjściowe 0,98 ± 0,36 w drugim roku 1,30 ± 0,36 32,4 < 0,001 wyjściowe 3,69 ± 0,87 w drugim roku 3,40 ± 0,76 7,8 < 0,001 wyjściowe 1,83 ± 0,96 w drugim roku 1,59 ± 0,91 12,9 < 0,01 wyjściowe 143,1 ± 24,4 w drugim roku 131,4 ± 17,5 8,2 < 0,001 wyjściowe 84,6 ± 13,2 w drugim roku 79,2 ± 10,0 6,4 < 0,001 Wartości podane są jako średnia ± odchylenie standardowe. W grupie 111 osób, które uczestniczyły w całej 24-miesięcznej obserwacji, dominowały osoby z typem 2 cukrzycy (73%). Tylko dietą było leczonych 9,9% badanych, lekami doustnymi 42,3%, a insuliną 47,8%. Średni wiek pacjentów wynosił 54,6 lat. Najwięcej było osób z wykształceniem podstawowym i średnim (odpowiednio 41,5% i 43,2%). Wśród badanych dominowali mieszkańcy miast (64,9%), w większości były to kobiety (58,6%). Charakterystykę badanej grupy przedstawiono w tabeli 1. Tabela 2 zawiera charakterystykę populacji pod względem prowadzenia samokontroli glikemii. Monitorowanie glikemii w warunkach ambulatoryjnych przed leczeniem w Poradni Diabetologicznej IMW 3

4 Tab. 4. Zmiana ocenianych parametrów w drugim roku obserwacji a częstość samokontroli glikemii. Samokontrola Zmiana ocenianego parametru / /+ +/+ było udziałem zaledwie 14,4% osób. Spośród 95 osób, które nie prowadziły samokontroli przed leczeniem w poradni, 88 osób (79,3%) zaczęło monitorować glikemię po rozpoczęciu takiego leczenia, natomiast 6,3% badanych ani przed leczeniem w poradni, ani w trakcie obserwacji nie monitorowało poziomu glikemii. Wśród badanych dominowały osoby z nadwagą i otyłością. Średni wskaźnik masy ciała w momencie rozpoczęcia obserwacji wynosił 29 kg/m 2. Po 24-miesięcznym okresie leczenia w poradni uzyskano istotne statystycznie zmniejszenie masy ciała oraz wskaźnika masy ciała do 28 kg/m 2 (p < 0,05). Średni poziom hemoglobiny glikowanej pacjentów zgłaszających się do poradni wynosił 10,5%. Po dwuletnim okresie intensy- Þkacji leczenia w specjalistycznej poradni diabetologicznej uzyskano statystycznie istotny spadek poziomu hemoglobiny glikowanej do wartości 8,6% (p < 0,001). Stwierdzono również statystycznie istotne obniżenie wartości ciśnienia tętniczego skurczowego (ze 143,1 do 131,4 mmhg; p < 0,01) i rozkurczowego (z 84,6 do 79,2 mmhg; p < 0,001) oraz poprawę wyrównania parametrów gospodarki lipidowej; zmiany te zostały przedstawione w tabeli 3. W tabeli 4 podano, jak zmieniły się oceniane parametry wyrównania metabolicznego cukrzycy po 24 miesiącach leczenia w Poradni Diabetologicznej IMW w zależności od prowadzenia lub nieprowadzenia samokontroli glikemii. Po 24 miesiącach leczenia nie zaobserwowano różnic w osiągniętych zmianach ocenianych parametrów pomiędzy grupami. Brak istotnych statystycznie wyników testów nie daje podstaw do wnioskowania o dodatnim leczniczym wpływie samodzielnego monitorowania glikemii jako izolowanego elementu leczenia. OMÓWIENIE WYNIKÓW W badanej grupie chorzy na cukrzycę typu 1 stanowili 27%, udział ten był większy niż stwierdzony w populacji chorych na cukrzycę [6, 7]. Tłumaczyć to należy charakterem poradni (Poradnia Diabetologiczna), ponieważ w poradniach specjalistycznych częściej są leczeni pacjenci problematyczni, a takimi zwykle są chorzy na cukrzycę typu 1. Wśród badanych liczba kobiet i mężczyzn była porównywalna odpowiednio 59,41% i 40,59%; p > 0,05. Nie potwierdza to teorii autorów badania Screen-Pol o niechęci mężczyzn do korzystania z pomocy lekarskiej [8]. W badanej populacji dominowały osoby z wykształceniem średnim i podstawowym, a najmniej było osób z wykształceniem wyższym, co odpowiada strukturze wykształcenia w Polsce [9]. Pacjentów, którzy zgłosili się do poradni, charakteryzował wysoki współczynnik masy ciała (BMI) 29,0 kg/m 2. Świadczy to o złej kontroli masy ciała wśród chorujących na cukrzycę. Również średnie wartości parametrów lipidowych na pierwszej wizycie były wyraźnie powyżej poziomów zalecanych czy uznawanych za normę u pacjentów chorych na cukrzycę [10]. W trakcie 24-miesięcznej obserwacji stwierdzono statystycznie istotne zmniejszenie masy ciała oraz wskaźnika masy ciała (BMI). Fakt nieprzybierania na wadze pacjentów w trakcie obserwacji pomimo intensyþkacji leczenia jest niewątpliwie bardzo korzystny. Pacjenci p dla testu ANOVA Δ masy ciała 0,7 ± 2,4 2,2 ± 8,3 4,5 ± 15,4 0,56 Δ BMI 0,4 ± 1,0 1,0 ± 3,4 1,8 ± 6,3 0,58 Δ HbA 1c 0,13 ± 1,4 2,1 ± 2,2 1,4 ± 1,8 0,28 Δ HDL 0,44 ± 0,17 0,28 ± 0,30 0,48 ± 0,21 0,09 Δ LDL 0,44 ±1,09 0,28 ± 0,73 0,48 ± 0,69 0,55 ΔTG 0,62 ± 0,46 0,24 ± 0,87 0,02± 0,26 0,40 Δ SDP 15 ± 8,6 12,6 ± 22,4 6,2 ± 15,2 0,53 Δ DBP 2,8 ±9,4 5,6 ± 10,5 5,6 ± 10,3 0,81 Wartości podane są jako średnia ± odchylenie standardowe. +/+ SMBG przed obserwacją w poradni i w trakcie. /+ Bez SMBG przed, wykonywane w trakcie obserwacji w poradni. / Bez SMBG przed obserwacją w poradni i w trakcie. otyli mają zazwyczaj trudności z osiągnięciem znaczącej klinicznie redukcji masy ciała za pomocą samych restrykcji dietetycznych [11]. U pacjentów chorych na cukrzycę ten problem jest spotęgowany przez to, że insulina i pochodne sulfonylomocznika mogą powodować przyrost masy ciała [12], szczególnie w czasie intensyþkacji leczenia [13, 14, 15, 16]. Redukcja poziomu hemoglobiny na ostatniej wizycie, spadek poziomu hemoglobiny glikowanej o 1,9 (tj. 18,4%), była niewątpliwie dużym sukcesem. Jest ona procentowo większa od osiągniętego w UKPDS lub badaniu Kumamoto [14, 17]. Należy jednak pamiętać o stosunkowo wysokim poziomie wyjściowym HbA1c (10,6%) oraz o tym, że średni poziom stwierdzony na ostatniej wizy- 4

5 cie (8,5%) był zdecydowanie wyższy od poziomu zalecanego przez EDPG 1998/99 [10], a także od wyników osiągniętych w badaniach UKPDS (7,0%) czy Kumamoto (7,2%). W trakcie 24-miesięcznej obserwacji stwierdzono znamienny statystycznie spadek ciśnienia zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego. Stwierdzono zmniejszenie się ciśnienia skurczowego ze 143,1 do 134,4 mmhg (p < 0,001), a rozkurczowego z 84,6 do 79,2 mmhg (p < 0,001). Był to skutek agresywnego obniżania ciśnienia tętniczego z przestrzeganiem zasady włączania kolejnych leków w razie niezadowalającego efektu monoterapii. Spadek ciśnienia rozkurczowego do wartości zalecanych przez ADA a obowiązujących od 2001 roku, tzn. < 130/85 [18], i skurczowego nieomal do tej granicy świadczy o tym, że zalecane kryteria nie są zbyt ostre i mogą być realizowane także w polskich warunkach. Bardzo istotna jest??? praktycz??????? Aspektów praktykowaniu samokontroli glikemii oraz jej uwarunkowań. Ocena rozpowszechnienia prowadzenia samodzielnego monitorowania glikemii była przedmiotem licznych dociekań. Evans i wsp. [19] w swoim badaniu oceniającym rozpowszechnienie samokontroli glikemii i jej wpływ na wyrównanie metaboliczne cukrzycy, przeprowadzonym w latach na grupie 6408 chorych z cukrzycą typu 1 i 2 leczonych insuliną, zaobserwowali, że znaczna część badanych (16% pacjentów z typem 1 i 21% z typem 2) w ogóle nie prowadziła samokontroli glikemii. W badaniu NHANES III [20] przeprowadzonym w latach oceniono, że wśród pacjentów z typem 2 cukrzycy 29% chorych stosujących insulinę, 65% przyjmujących leki doustne i 80% leczonych dietą wcale nie kontrolowało poziomu glikemii lub robiło to rzadziej niż raz na miesiąc. W badaniu QuED (Qualita ed Esito in Diabetologia), w którym oceniano znaczenie samokontroli glikemii w cukrzycy typu 2, spośród 2855 pacjentów 38% w ogóle nie praktykowało samokontroli glikemii [21]. W badanej populacji zaledwie 14,4% badanych prowadziło samokontrolę glikemii przed leczeniem w Poradni Diabetologiczne IMW. Fakt, że prawie wszyscy pacjenci leczeni w poradni znajdowali się już wcześniej pod opieką służby zdrowia, nie świadczy dobrze o sposobie organizacji opieki nad pacjentami chorymi na cukrzycę w latach 90. W trakcie obserwacji w tutejszej poradni udało się zachęcić do prowadzenia samokontroli 79,3%. Interesującą kwestią byłoby sprawdzenie, czy sytuacja ta uległa zmianie po 10 latach, jakie upłynęły od czasu przeprowadzenia omawianych badań. Korzystny wpływ samokontroli poziomu glikemii na wyrównanie metaboliczne cukrzycy typu 1 został potwierdzony w wielu badaniach, natomiast oceny znaczenia, samokontroli poziomu glikemii dla pacjentów z cukrzycą typu 2 wciąż budzą kontrowersje. W badaniach Evans i wsp. [19] samodzielne monitorowanie glikemii było istotnie związane z poprawą kontroli glikemii. Wśród pacjentów z typem 2 cukrzycy, według Francosi i wsp. [21], częstsza samokontrola glikemii była związana z lepszą kontrolą glikemii wśród pacjentów leczonych insuliną, którzy potraþli modyþkować dawki insuliny w zależności od wyników samokontroli, innymi słowy u których samokontrola była integralną częścią szeroko pojętej edukacji pacjenta, która miała zwiększyć jego zaangażowanie w proces leczenia. W badaniu NHANES III (National Health and Nutrition Examination Survey) zaobserwowano [20], że w miarę wzrostu częstości samodzielnych oznaczeń glikemii zwiększa się stężenie hemoglobiny glikowanej, co autorzy wiązali z występowaniem większej liczby chorych leczonych insuliną w przedziałach z wyższymi wartościami hemoglobiny glikowanej. Po uwzględnieniu sposobu leczenia nie stwierdzono wpływu częstości samodzielnego monitorowania glikemii przez pacjentów z typem 2 cukrzycy na poprawę wyrównania glikemii. Brak różnic w poprawie wyrównania metabolicznego w trakcie leczenia w zależności od prowadzenia lub nieprowadzenia samokontroli glikemii potwierdza, że oznaczanie glikemii jako izolowany element samokontroli nie ma wpływu na wyrównanie metaboliczne cukrzycy. Uzyskane w przestawionym badaniu wyniki wskazują, że terapeutyczna sprawność samokontroli glikemii jest w dużej mierze uzależniona od wszystkich innych warunków i umożliwia leczenie. Szczególnie dotyczy to edukacji i stylu życia pacjentów. Leczenie cukrzycy musi być zawsze kompleksowe, nakierowane na integrację wszystkich działań leczniczych. WNIOSKI Przeprowadzone obserwacje mogą stanowić podstawę do sformułowania poniższych wniosków. 1. Samodzielne oznaczanie glikemii przez chorych leczonych w warunkach niespecjalistycznej opieki ambulatoryjnej jest ciągle realizowane w znikomym stopniu. 2. Ambulatoryjna opieka niespecjalistyczna nie spełnia w tym zakresie pożądanej funkcji w wypadku pacjentów chorych na cukrzycę. 3. Na podstawie przedstawionych obserwacyjnych wy- 5

6 ników badania należy stwierdzić, że samokontrola glikemii, jako izolowany, nie zintegrowany z innymi działaniami element leczenia wywiera znikomy wpływ na osiągnięcie wyrównania metabolicznego cukrzycy. Wynika stąd, że jej znaczenie zależy, w dużej mierze, od jednoczesnej realizacji wielu składników opieki diabetologicznej, która ma zawsze kompleksowy charakter. 4. Lepsze wyrównanie metaboliczne w zakresie poziomu ciśnienia tętniczego niż poziomu glikemii dowodzi, że łatwiej osiągnąć wyznaczone cele terapeutyczne dotyczące parametrów, których wartość nie zależy od codziennej, aktywnej współpracy z pacjentem. PIŚMIENNICTWO 1. Tatoń J: Jak żyć z cukrzycą wymagającą wstrzyknięć insuliny: poradnik dla pacjentów, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa Tatoń J: Nauczanie samoopieki, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Standards of Medical Care in Diabetes. American Diabetes Association. Diabetes Care 2005, 28 (supl. 1); S Standardy opieki medycznej nad chorymi na cukrzycę. Aktualne (2004) stanowisko American Diabetes Association. Med Prakt, 2004, 3; Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Medycyna Praktyczna 2006, 3; Szybiński Z: Polskie Wieloośrodkowe Badania nad Epidemiologią Cukrzycy (PWBEC) Pol Arch Med Wewn, 2001, 106; Groop L: Genetic and metabolic heterogeneity of diabetes: International Diabetes Monitor 2000, 12 (4); Grzeszczak W, Wójcikowski Cz, Sieradzki J i wsp.: Screen- Pol III: Częstość występowania cukrzycy typu 2 w rozkładzie regionalnym na podstawie badania Screen-Pol. Diabetologia Pol, 1999, 6 (supl. 2); S European Diabetes Policy Group IDF Poradnik postępowania w cukrzycy typu 2. Diabetologia praktyczna 2001, 2 (supl. A); A1 A HaneÞ eld M, Fischer S, Schmechel H, Rothe G, Schulze J, Dude H, Schwanebeck U, Julius U: Diabetes Intervention Study: multi-intervention trial in newly diagnosed NIDDM, Diabetes Care, 1991, 14; United Kingdom Prospective Diabetes Study (UKPDS) 13: Relative efþcacy of randomly allocated diet, sulphonylurea, insulin or metformin in patients with newly diagnosed non-insulin dependent diabetes followed for three years, BMJ 1995, 310; The Diabetes Control and Complication Trial Research Group. The effect of intensive treatment of diabetes on the development and progression of long-term complications in insulin-dependent diabetes mellitus. N Engl, J Med, 1993, 329; UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Intensive blood-glucose control with sulponylureas or insulin compared with conventional treatment and risk of complications in patients with type 2 diabetes (UKPDS 33), Lancet, 1998, 352; The Diabetes Control and Complications Trial Research Group: Weight gain associated with intensive therapy in the Diabetes Control and Complication trial, Diabetes Care, 1998, 11; Shichiri M, Kishikawa H, Ohkubo Y, Wake N: Long-term results of the Kumamoto study on optimal diabetes control in type 2 diabetic patients,???? 2000, 23 (2); B21 B Ohkubo Y, Kishikawa H, Araki E, Miyata T, Isami S, Motoyoshi S, Kojima Y, Furuyoshi N, Shichiri M: Intensive insulin therapy prevents the progression of diabetic microvascular complications in Japanese patients with non-insulin-dependent diabetes mellitus: a randomized prospective 6-years study, Diab Res Clin Pract, 1995, 28; American Diabetes Association. Clinical practice Reccomendations Diabetes Care 24 (1). 19. Evans JMM, Newton RW, Ruta DA et al.: Frequency of blood glucose monitoring in relation to glycaemic control: observational study with diabetes database, Br Med J 1999, 319; Harris MI: Frequency of blood glucose monitoring in relation to glycemic control in patients with type 2 diabetes. Diabetes Care 2001, 24; Franciosi M, Pellegrini F, Berardis G et al.: The impact of blood glucose self-monitoring on metabolic control and quality of life in type 2 diabetic patients, Diabetes Care, 2001, 24; Adres do korespondencji: Piotr Dziemidok, Oddział Diabetologiczny IMW, Lublin, ul. Jaczewskiego 2, tel

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o.

Cukrzyca typu 2 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. Cukrzyca typu 2 Cukrzyca typu 2 Jeśli otrzymałeś tę ulotkę, prawdopodobnie zmagasz się z problemem cukrzycy. Musisz więc odpowiedzieć sobie na pytania: czy wiesz, jak żyć z cukrzycą? Jak postępować w wyjątkowych

Bardziej szczegółowo

Samokontrola glikemii a wyniki leczenia u chorych na cukrzycę typu 2

Samokontrola glikemii a wyniki leczenia u chorych na cukrzycę typu 2 Samokontrola glikemii a wyniki leczenia u chorych na cukrzycę typu 2 Agnieszka Bajkowska Fiedziukiewicz 1,4, Katarzyna Cypryk 1,2, Tomasz Kozdraj 3, Anna Mikołajczyk Swatko 4, Marcin Kosiński 2, Małgorzata

Bardziej szczegółowo

Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce

Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Raport z rejestru REG-DIAB ocena wybranych aspektów leczenia chorych na cukrzycę typu 2 w warunkach codziennej praktyki lekarskiej w Polsce Badanie nr: GLIME_L_00670 przeprowadzenie i opracowanie wyników

Bardziej szczegółowo

Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy

Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dostępność innowacyjnych metod ciągłego monitorowania glukozy Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy

Bardziej szczegółowo

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym

Przegląd randomizowanych, kontrolowanych badań klinicznych w grupie osób w wieku podeszłym 167 GERIATRIA 2011; 5: 167172 Akademia Medycyny GERIATRIA OPARTA NA FAKTACH/EVIDENCEBASED GERIATRICS Otrzymano/Submitted: 15.06.2011 Zaakceptowano/Accepted: 26.2011 Przegląd randomizowanych, kontrolowanych

Bardziej szczegółowo

Cele leczenia cukrzycy typu 2 w świetle światowych wytycznych. Możliwości ich osiągnięcia w praktyce klinicznej

Cele leczenia cukrzycy typu 2 w świetle światowych wytycznych. Możliwości ich osiągnięcia w praktyce klinicznej ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie Cele leczenia cukrzycy typu 2 w świetle światowych wytycznych. Możliwości ich osiągnięcia

Bardziej szczegółowo

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY

NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Powikłania cukrzycy Retinopatia AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Powikłania cukrzycy Retinopatia PRZEWLEKŁE POWIKŁANIA CUKRZYCY Cukrzyca najczęściej z powodu wieloletniego przebiegu może prowadzić do powstania tak zwanych

Bardziej szczegółowo

Badanie DINAMIC 2: cele, założenia i metodyka (I)

Badanie DINAMIC 2: cele, założenia i metodyka (I) PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Władysław Grzeszczak 2, Teresa Kasperska-Czyżyk 3, Marcin Szczepański 4 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Bardziej szczegółowo

PRACA ORYGINALNA ISSN

PRACA ORYGINALNA ISSN PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Maciej Nazar 2 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego 2 Novo Nordisk Pharma Intensyfikacja leczenia

Bardziej szczegółowo

ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek

ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek ediab - Bezprzewodowa platforma ezdrowie wspomagająca terapię osób chorych na cukrzycę Krzysztof Brzostowski, Jarosław Drapała, Jerzy Świątek II Konferencja i3: internet infrastruktury innowacje enauka

Bardziej szczegółowo

Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2

Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2 ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2 Screening for type 2 diabetes Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2003, 26, supl. A, S21 S24

Bardziej szczegółowo

Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie

Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie 3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce

Bardziej szczegółowo

WPŁYW DIETOTERAPII NA REDUKCJĘ MASY CIAŁA I WYRÓWNANIE METABOLICZNE U OSÓB Z CUKRZYCĄ TYPU 2 LECZONYCH WYŁĄCZNIE DIETĄ

WPŁYW DIETOTERAPII NA REDUKCJĘ MASY CIAŁA I WYRÓWNANIE METABOLICZNE U OSÓB Z CUKRZYCĄ TYPU 2 LECZONYCH WYŁĄCZNIE DIETĄ ROCZN. PZH 2007, 58, NR 1, 89-94 KATARZYNA KOWALCZE, SA EED BAWA WPŁYW DIETOTERAPII NA REDUKCJĘ MASY CIAŁA I WYRÓWNANIE METABOLICZNE U OSÓB Z CUKRZYCĄ TYPU 2 LECZONYCH WYŁĄCZNIE DIETĄ EFFECT DIET THERAPY

Bardziej szczegółowo

DiabControl RAPORT KOŃCOWY

DiabControl RAPORT KOŃCOWY DiabControl OCENA WSPÓŁPRACY PACJENTA CHOREGO NA CUKRZYCĘ TYPU 2 Z LEKARZEM PROWADZĄCYM W ZAKRESIE COMPLIANCE, OBSERWACJA ZJAWISKA DYSFAGII (TRUDNOŚCI W POŁYKANIU) RAPORT KOŃCOWY Październik 214 Autor

Bardziej szczegółowo

Wyrównanie metaboliczne cukrzycy typu 2 i ocena realizacji zaleceń terapeutycznych w samoocenie chorych w zależności od sposobu leczenia

Wyrównanie metaboliczne cukrzycy typu 2 i ocena realizacji zaleceń terapeutycznych w samoocenie chorych w zależności od sposobu leczenia PRACE ORYGINALNE Borgis ORIGINAL PAPERS Wyrównanie metaboliczne cukrzycy typu 2 i ocena realizacji zaleceń terapeutycznych w samoocenie chorych w zależności od sposobu leczenia *Magdalena Świerzyńska 1,

Bardziej szczegółowo

FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB

FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO. Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB FARMAKOTERAPIA NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO Prof. dr hab. Jan J. Braszko Zakład Farmakologii Klinicznej UMB Oparte na dowodach zalecenia w leczeniu nadciśnienia tętniczego wg. Joint National Committee (JNC

Bardziej szczegółowo

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania

Bardziej szczegółowo

Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze

Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu. Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Znaczenie wczesnego wykrywania cukrzycy oraz właściwej kontroli jej przebiegu Krzysztof Strojek Śląskie Centrum Chorób Serca Zabrze Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia

Bardziej szczegółowo

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego

Materiały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )

Bardziej szczegółowo

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia

Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania

Bardziej szczegółowo

The analysis of knowledge about diabetes mellitus and the frequency of self-monitoring of blood glucose in patients with type 2 diabetes

The analysis of knowledge about diabetes mellitus and the frequency of self-monitoring of blood glucose in patients with type 2 diabetes The analysis of knowledge about diabetes mellitus and the frequency of self-monitoring of blood glucose in patients with type 2 diabetes Analiza wiedzy o chorobie oraz częstość prowadzenia samokontroli

Bardziej szczegółowo

Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht

Nowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International

Bardziej szczegółowo

Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2

Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2 ZALECENIA ISSN 1640 8497 Stanowisko American Diabetes Association Badania przesiewowe w cukrzycy typu 2 Screening for type 2 diabetes Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2004; 27, supl. 1: S11 S14

Bardziej szczegółowo

Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko

Hipoglikemia. przyczyny, objawy, leczenie. Beata Telejko Hipoglikemia przyczyny, objawy, leczenie Beata Telejko Klinika Endokrynologii, Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku Definicja hipoglikemii w cukrzycy Zespół objawów

Bardziej szczegółowo

Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości

Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Leczenie cukrzycy typu 2- nowe możliwości Dr n. med. Iwona Jakubowska Oddział Diabetologii, Endokrynologii i Chorób Wewnętrznych SP ZOZ Woj,. Szpital Zespolony Im. J. Śniadeckiego w Białymstoku DEFINICJA

Bardziej szczegółowo

Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą

Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę, 2013 Aneks 2 Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z zaburzeniami tolerancji węglowodanów i cukrzycą Opracowano we współpracy z dr.

Bardziej szczegółowo

Przestrzeganie zaleceń lekarskich (compliance) u chorych na cukrzycę leczonych w opiece ambulatoryjnej

Przestrzeganie zaleceń lekarskich (compliance) u chorych na cukrzycę leczonych w opiece ambulatoryjnej PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Maciej Molsa 1, Marek Tłuczykont 2, Anna Markowicz 3, Krzysztof Strojek 4 1 PSZOZ Wojewódzkie Centrum Medyczne w Opolu 2 SPZOZ Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie 3 Oddział

Bardziej szczegółowo

Ocena wyrównania metabolicznego chorych na cukrzycę typu 2 przyjeżdżających na leczenie uzdrowiskowe do Wysowej-Zdroju w świetle kryteriów EDPG i ADA

Ocena wyrównania metabolicznego chorych na cukrzycę typu 2 przyjeżdżających na leczenie uzdrowiskowe do Wysowej-Zdroju w świetle kryteriów EDPG i ADA Janina Kokoszka-Paszkot 1, Władysław Grzeszczak 2, Mariusz Paszkot 1, Tomasz Franczak 3 PRACA ORYGINALNA 1 Uzdrowisko Wysowa SA w Wysowej-Zdroju, 2 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i

Bardziej szczegółowo

Wyniki ogólnopolskie badania DINAMIC 2 (II)

Wyniki ogólnopolskie badania DINAMIC 2 (II) PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Jacek Sieradzki 1, Teresa Kasperska-Czyżyk 2, Władysław Grzeszczak 3, Marcin Szczepański 4 oraz Zespół Badaczy DINAMIC 5 1 Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego

Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób

Bardziej szczegółowo

Wyrównanie cukrzycy u chorych na cukrzycę typu 2 w świetle wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego

Wyrównanie cukrzycy u chorych na cukrzycę typu 2 w świetle wytycznych Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Anna Kudaj-Kurowska 1, Iga Turek 2, Małgorzata Józefowska 1, Elżbieta Przech 3, Katarzyna Cypryk 4, 5 1 Wojewódzki Ośrodek Diabetologii i Chorób Metabolicznych Wojewódzkiego

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego

PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego PROGRAM RAZEM DLA SERCA Karta Badania Profilaktycznego ETAP I (wypełni pielęgniarka) Imię i nazwisko:... Adres:... PESEL Wzrost:...cm Wykształcenie:... Masa ciała:...kg Zawód wykonywany:... Obwód talii:...cm

Bardziej szczegółowo

Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych

Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych. Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Dostępność terapii z zastosowaniem pomp insulinowych Dr hab.n.med. Tomasz Klupa Uniwersytet Jagielloński, Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Konflikt interesów Wykłady i seminaria dla firmy Medtronic.w

Bardziej szczegółowo

Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca

Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Hemoglobina glikowana (HbA1c) a cukrzyca Cukrzyca jest najpopularniejszą chorobą cywilizacyjną XXI wieku. Dotyczy osób w różnym przedziale wiekowym. Niezależnie od typu cukrzycy, głównym objawem choroby

Bardziej szczegółowo

Wyrównanie metaboliczne chorych na cukrzycę typu 2 leczonych w poradniach lekarzy rodzinnych, kierowanych do specjalisty wstępne wyniki programu

Wyrównanie metaboliczne chorych na cukrzycę typu 2 leczonych w poradniach lekarzy rodzinnych, kierowanych do specjalisty wstępne wyniki programu PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Aleksandra Szymborska-Kajanek 1, Teresa Koblik 2, Elżbieta Bandurska-Stankiewicz 3, Grzegorz Dzida 4, Zofia Ruprecht 5, Adam Stefański 6, Irena Szykowna 7, Agnieszka Tiuryn-Petrulewicz

Bardziej szczegółowo

NCBR: POIG /12

NCBR: POIG /12 Rezultaty polskiego rocznego wieloośrodkowego randomizowanego badania klinicznego telepsychiatrycznej metody terapii pacjentów ze schizofrenią paranoidalną czy jesteśmy gotowi do leczenia? Krzysztof Krysta

Bardziej szczegółowo

Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych

Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Automatyczna kalkulacja bolusów w pompach insulinowych Dr hab. med. Agnieszka Szypowska Kliniczny Oddział Diabetologii i Pediatrii Klinika Pediatrii Warszawski Uniwersytet Medyczny Funkcjonalna insulinoterapia

Bardziej szczegółowo

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością?

Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Jerzy Maksymilian Loba Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Uniwersytet Medyczny w Łodzi Czy jest możliwe skuteczne leczenie cukrzycy w grupie chorych otyłych ze znaczną insulinoopornością? Definicja

Bardziej szczegółowo

Wpływ przestrzegania zaleceń lekarskich (compliance) na występowanie hipoglikemii u chorych na cukrzycę leczonych w warunkach ambulatoryjnych

Wpływ przestrzegania zaleceń lekarskich (compliance) na występowanie hipoglikemii u chorych na cukrzycę leczonych w warunkach ambulatoryjnych PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Maciej Molsa 1, Marek Tłuczykont 2, Anna Markowicz 3, Krzysztof Strojek 4 1 PSZOZ Wojewódzkie Centrum Medyczne w Opolu 2 SPZOZ Zespół Szpitali Miejskich w Chorzowie 3 Oddział

Bardziej szczegółowo

Opieka diabetologiczna i samokontrola u chorych na cukrzycę typu 2 zamieszkujących gminę rolniczą w województwie zachodniopomorskim

Opieka diabetologiczna i samokontrola u chorych na cukrzycę typu 2 zamieszkujących gminę rolniczą w województwie zachodniopomorskim Opieka diabetologiczna i samokontrola u chorych na cukrzycę typu 2 zamieszkujących gminę rolniczą w województwie zachodniopomorskim Klaudiusz Malec 1, Piotr Molęda 2, Katarzyna Homa 2, dam Stefański 2,

Bardziej szczegółowo

Ocena występowania zaburzeń funkcji poznawczych u chorych na cukrzycę

Ocena występowania zaburzeń funkcji poznawczych u chorych na cukrzycę PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Joanna Kurzawa, Dorota Zozulińska, Bogna Wierusz-Wysocka Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Akademii Medycznej w Poznaniu, Szpital im. F. Raszei w Poznaniu Ocena

Bardziej szczegółowo

Wizyty kontrolne. Pomiar poziomu glukozy we krwi. Uwagi lekarza prowadzącego

Wizyty kontrolne. Pomiar poziomu glukozy we krwi. Uwagi lekarza prowadzącego glikemi miar poziomu glukozy we krwi Wizyty kontrolne Samodzielne monitorowanie poziomu glukozy we krwi jest istotnym elementem samokontroli osób z zaburzeniami cukrzycowymi. Uzyskane dane są bardzo cenne

Bardziej szczegółowo

Hipoglikemia - niedocukrzenie. Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie

Hipoglikemia - niedocukrzenie. Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Hipoglikemia - niedocukrzenie Jacek Sieradzki Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Holstein A, Patzer OM, Machalke K i wsp.: Substantial increase in incidence of severe hypoglycemia between 1997-2000 and

Bardziej szczegółowo

CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska

CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM. Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CUKRZYCA U OSOBY W WIEKU STARCZYM Klinika Diabetologii i Chorób Wewnętrznych Dr med. Ewa Janeczko-Sosnowska CHARAKTERYSTYKA PACJENTA Wiek 82 lata Cukrzyca typu 2 leczona insuliną Choroba wieńcowa, stan

Bardziej szczegółowo

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT.

EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. EDUKACJA PACJENTA I JEGO RODZINY MAJĄCA NA CELU PODNIESIENIE ŚWIADOMOŚCI NA TEMAT CUKRZYCY, DOSTARCZENIE JAK NAJWIĘKSZEJ WIEDZY NA JEJ TEMAT. Prowadząca edukację: piel. Anna Otremba CELE: -Kształtowanie

Bardziej szczegółowo

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją

Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją 234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle

Bardziej szczegółowo

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI:

PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY NA ROK AKADEMICKI 2011/2012 NAZWA JEDNOSTKI: Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii UM w Poznaniu 1. Adres jednostki: Adres: Szpital im. Fr. Raszei, ul. Mickiewicza

Bardziej szczegółowo

Leczenie nowo rozpoznanej cukrzycy typu 2 w Polsce a najnowsze wytyczne. Wyniki polskiego badania ARETAEUS1 komentarz

Leczenie nowo rozpoznanej cukrzycy typu 2 w Polsce a najnowsze wytyczne. Wyniki polskiego badania ARETAEUS1 komentarz PRACA POGLĄDOWA ISSN 1640 8497 Władysław Grzeszczak Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Zabrzu Leczenie nowo rozpoznanej cukrzycy typu 2

Bardziej szczegółowo

Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn?

Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn? Czy mamy dowody na pozalipidoweefekty stosowania statyn? Zbigniew Gaciong Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nadciśnienia Tętniczego i Angiologii, Warszawski Uniwersytet Medyczny Definicja Plejotropia,

Bardziej szczegółowo

Poprawa jakości życia w wyniku edukacji niewidomych chorych na cukrzycę

Poprawa jakości życia w wyniku edukacji niewidomych chorych na cukrzycę PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Zofia Ruprecht, Izabela Czaplicka, Małgorzata Żmudzińska, Agata Bronisz, Joanna Kłubo-Gwieździńska, Roman Junik Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Akademii

Bardziej szczegółowo

Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?

Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)

Bardziej szczegółowo

Hipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego

Hipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia

Bardziej szczegółowo

Glikemia poposiłkowa. Postprandial blood glucose. Zalecenia American Diabetes Association. Pytanie 1: Jaka jest definicja PPG?

Glikemia poposiłkowa. Postprandial blood glucose. Zalecenia American Diabetes Association. Pytanie 1: Jaka jest definicja PPG? ZALECENIA ISSN 1640 8497 Zalecenia American Diabetes Association Glikemia poposiłkowa Postprandial blood glucose Przedrukowano za zgodą z: Diabetes Care 2001, 24, 4, 775 778 Copyright 2001 by American

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO

Załącznik nr 3 do materiałów informacyjnych PRO SZCZEGÓŁOWY OPIS ŚWIADCZEŃ I ZASAD ICH UDZIELANIA ORAZ WYMAGANIA WOBEC ŚWIADCZENIODAWCÓW W PROGRAMIE PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA 1. OPIS ŚWIADCZEŃ 1) objęcie przez świadczeniodawcę Programem świadczeniobiorców,

Bardziej szczegółowo

Edukacja w cukrzycymiejsce i rola. pielęgniarek w Finlandii

Edukacja w cukrzycymiejsce i rola. pielęgniarek w Finlandii Edukacja w cukrzycymiejsce i rola pielęgniarek w Finlandii Outi Himanen, pielęgniarka, pielęgniarka specjalistka, edukator, menadżer edukacji. Centrum Edukacji/Fińskie Stowarzyszenie Diabetologiczne Zawartość

Bardziej szczegółowo

RAPORT. Program edukacyjno-statystyczny dla pacjentów. Wpływ edukacji pacjentów na zmianę wskaźników samokontroli glikemii. -Warszawa, styczeń 2016-

RAPORT. Program edukacyjno-statystyczny dla pacjentów. Wpływ edukacji pacjentów na zmianę wskaźników samokontroli glikemii. -Warszawa, styczeń 2016- RAPORT Program edukacyjno-statystyczny dla pacjentów Wpływ edukacji pacjentów na zmianę wskaźników samokontroli glikemii -Warszawa, styczeń 2016- Spis treści Spis treści... 2 Wprowadzenie... 3 Cel i metodologia...

Bardziej szczegółowo

Wyrównanie cukrzycy u chorych na cukrzycę typu 2 zamieszkujących gminę rolniczą w województwie zachodniopomorskim

Wyrównanie cukrzycy u chorych na cukrzycę typu 2 zamieszkujących gminę rolniczą w województwie zachodniopomorskim PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Klaudiusz Malec 1, Piotr Molęda 2, Katarzyna Homa 2, Adam Stefański 2, Andrzej Raczyński 3, Liliana Majkowska 2 1 Novo Nordisk Pharma Sp. z o.o. w Warszawie 2 Klinika Diabetologii

Bardziej szczegółowo

W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1.

W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. W kierunku sztucznej trzustki Nowoczesne systemy kontroli glikemii i ochrony pacjenta przed hipoglikemią w cukrzycy typu 1. prof. dr hab. med. Małgorzata Myśliwiec Katedra i Klinika Pediatrii, Diabetologii

Bardziej szczegółowo

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy

STRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i

Bardziej szczegółowo

Intensyfikacja leczenia z wprowadzaniem insulin analogowych u chorych na cukrzycę typu 2

Intensyfikacja leczenia z wprowadzaniem insulin analogowych u chorych na cukrzycę typu 2 PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Bogumił Wolnik, Monika Łukaszewicz Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Akademii Medycznej w Gdańsku Intensyfikacja leczenia z wprowadzaniem insulin analogowych

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI Charakterystyka problemu zdrowotnego Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób. Rozpowszechnienie

Bardziej szczegółowo

Accu-Chek Instant OGARNIJ CUKRZYCĘ! Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*)

Accu-Chek Instant OGARNIJ CUKRZYCĘ! Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*) Accu-Chek Instant NOWY WYMIAR LECZENIA CUKRZYCY Nowoczesny glukometr połączony z aplikacją mysugr w wersji PRO (za darmo!*) Zawiera funkcję kalkulatora bolusa, który pomaga precyzyjnie wyliczać dawki insuliny

Bardziej szczegółowo

Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania

Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania 21.05.2016 Chory z cukrzycą leczony insuliną z częstymi niedocukrzeniami - strategia postępowania Wstęp: hipoglikemia skala problemu Hipoglikemia: konsekwencje Błędy pacjenta jako przyczyna hipoglikemii

Bardziej szczegółowo

Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.

Aneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej. Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego

Bardziej szczegółowo

Etiologiczny podział cukrzycy (1997)

Etiologiczny podział cukrzycy (1997) Etiologiczny podział cukrzycy (1997) I. Cukrzyca typu 1 A) Wywołana czynnikiem immunologicznym B) Idiopatyczna II. Cukrzyca typu 2 III. Inne specyficzne typy cukrzycy A. Genetyczne zaburzenia funkcji komórek

Bardziej szczegółowo

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI

KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI KOMPLEKSOWA AMBULATORYJNA OPIEKA NAD PACJENTEM Z CUKRZYCĄ (KAOS-CUKRZYCA) ZASADY REALIZACJI Charakterystyka problemu zdrowotnego Cukrzyca jest jedną z najczęściej występujących chorób. Rozpowszechnienie

Bardziej szczegółowo

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT

Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość

Bardziej szczegółowo

Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu

Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - diabetologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-D Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek

Bardziej szczegółowo

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004

Bardziej szczegółowo

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW

ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur

Bardziej szczegółowo

Nowy wymiar samokontroli w cukrzycy.

Nowy wymiar samokontroli w cukrzycy. Nowy wymiar samokontroli w cukrzycy. Prof. dr hab. med. Maciej T. Małecki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych Collegium Medicum Uniwersytet Jagielloński w Krakowie Plan wykładu 1. Samokontrola glikemii

Bardziej szczegółowo

ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH

ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH ZAPOBIEGANIE I ZWALCZANIE PRZEWLEKŁYCH POWIKŁAŃ CUKRZYCY ORAZ POPRAWA JAKOŚCI LECZENIA CHORYCH Sławomir Pynka PORADNIA DIABETOLOGICZNA I METABOLICZNA SPWSZ w SZCZECINIE Cukrzyca : Światowa Epidemia 1995

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 32 SECTIO D 2004

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 32 SECTIO D 2004 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 32 SECTIO D 4 Studenckie Koło Naukowe przy Katedrze i Zakładzie Epidemiologii Akademii Medycznej im. Prof. Feliksa Skubiszewskiego

Bardziej szczegółowo

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej

Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Badanie Nr: BETAX_L_01459 Autorzy: Dr hab. n. med. Marek Kuch, Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie Michał

Bardziej szczegółowo

Dlaczego potrzebne było badanie?

Dlaczego potrzebne było badanie? Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z łagodną postacią choroby Alzheimera oraz trudności z funkcjonowaniem psychicznym Jest to podsumowanie badania klinicznego

Bardziej szczegółowo

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )

ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( ) ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,

Bardziej szczegółowo

Ocena kliniczno-epidemiologiczna chorych na cukrzycę typu 2 leczonych metforminą o przedłużonym uwalnianiu. Badanie EpiDiaMet

Ocena kliniczno-epidemiologiczna chorych na cukrzycę typu 2 leczonych metforminą o przedłużonym uwalnianiu. Badanie EpiDiaMet PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Krzysztof Strojek, Dominka Rokicka, Aleksandra Szymborska-Kajanek, Marta Wróbel Oddział Kliniczny Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Schorzeń Kardiometabolicznych Śląskiego

Bardziej szczegółowo

Dlaczego potrzebne było badanie?

Dlaczego potrzebne było badanie? Badanie mające na celu zbadanie czy lek BI 409306 polepsza sprawność umysłową u osób z chorobą Alzheimera we wczesnym stadium Jest to podsumowanie badania klinicznego przeprowadzonego z udziałem pacjentów

Bardziej szczegółowo

Mam cukrzycę. Wezwij lekarza lub pogotowie ratunkowe. Dane Pacjenta. Stosuję następujące leki: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię : Nazwisko: Telefon:

Mam cukrzycę. Wezwij lekarza lub pogotowie ratunkowe. Dane Pacjenta. Stosuję następujące leki: 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Imię : Nazwisko: Telefon: DANE PACJENTA Mam cukrzycę Jeśli wykazuję zaburzenia świadomości i jestem w stanie połykać, to podaj mi CUKIER w dowolnej formie sok, syrop, słodzoną wodę, colę, cukierki lub ciastko i zatelefonuj do mojego

Bardziej szczegółowo

Wpływ leczenia uzdrowiskowego w Wysowej- -Zdroju na stopień wyrównania cukrzycy typu 2

Wpływ leczenia uzdrowiskowego w Wysowej- -Zdroju na stopień wyrównania cukrzycy typu 2 Mariusz Paszkot 1, Władysław Grzeszczak 2, Janina Kokoszka-Paszkot 1 PRACA ORYGINALNA 1 Uzdrowisko Wysowa SA w Wysowej-Zdroju, 2 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Diabetologii i Nefrologii Śląskiej

Bardziej szczegółowo

Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ

Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ w Polsce. Badanie LIPIDOGRAM 5 LAT dr n. med. Jacek Jóźwiak KLRWP, Poznań 2013 Cel Celem strategicznym badań LIPIDOGRAM była

Bardziej szczegółowo

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia

Załącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia

Bardziej szczegółowo

Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92

Zmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92 Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć

AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY. Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć AKADEMIA SKUTECZNEJ SAMOKONTROLI W CUKRZYCY Cukrzyca co powinniśmy wiedzieć Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, której głównym objawem jest podwyższone stężenie glukozy we krwi (hiperglikemia). Stan taki

Bardziej szczegółowo

Wpływ intensywnej insulinoterapii na wskaźnik masy ciała oraz na stężenie lipidów u chorych na cukrzycę typu 1 analiza retrospektywna

Wpływ intensywnej insulinoterapii na wskaźnik masy ciała oraz na stężenie lipidów u chorych na cukrzycę typu 1 analiza retrospektywna PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Elżbieta Kozek, Anna Citkowska, Katarzyna Fross, Aleksandra Górska, Agnieszka Marcinkowska, Jacek Sieradzki Katedra i Klinika Chorób Metabolicznych, Collegium Medicum Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005

ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005 ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI,58 SECTIO D 2005 Studenckie Koło Naukowe przy Zakładzie Podstawowej Opieki Zdrowotnej i Katedrze Medycyny Rodzinnej Akademii

Bardziej szczegółowo

Ocena samokontroli glikemii u chorych na cukrzycę typu 1 leczonych metodą intensywnej czynnościowej insulinoterapii

Ocena samokontroli glikemii u chorych na cukrzycę typu 1 leczonych metodą intensywnej czynnościowej insulinoterapii PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Magdalena Trepińska, Dorota Zozulińska, Aleksandra Araszkiewicz, Bogna Wierusz-Wysocka Oddział Chorób Wewnętrznych i Diabetologii, Szpital im. F. Raszei w Poznaniu, Pracownia

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.

UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA. UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie

Bardziej szczegółowo

Badanie DINAMIC 2: porównanie wyników w różnych regionach Polski (III)

Badanie DINAMIC 2: porównanie wyników w różnych regionach Polski (III) PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Władysław Grzeszczak 1, Jacek Sieradzki 2, Teresa Kasperska-Czyżyk 3, Marcin Szczepański 4 oraz Zespół Badaczy DINAMIC 5 1 Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych, Nefrologii

Bardziej szczegółowo

Ocena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007

Ocena ogólna: Raport całkowity z okresu od 04.05.2007 do 15.11.2007 W Niepublicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej ABC medic Praktyka Grupowa Lekarzy Rodzinnych w Zielonej Górze w okresie od 04.05.2007-15.11.2007 została przeprowadzona ocena efektów klinicznych u pacjentów

Bardziej szczegółowo

Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?

Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie? Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu

Bardziej szczegółowo

PRACA ORYGINALNA ISSN

PRACA ORYGINALNA ISSN PRACA ORYGINALNA ISSN 2084 4441 Agnieszka Łagowska-Batyra 1, Grzegorz Rudzki 1, Beata Matyjaszek-Matuszek 1, Agata Smoleń 3, Mariusz Jasik 2, Andrzej Nowakowski 1 1 Katedra i Klinika Endokrynologii Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo

Śląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii

Śląskie Centrum Chorób Serca. Cukrzyca. Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Śląskie Centrum Chorób Serca Cukrzyca Krzysztof Strojek Konsultant Krajowy w dziedzinie diabetologii Warszawa 26.11.2014 Czynniki ryzyka rozwoju i powikłania cukrzycy Nadwaga i otyłość Retinopatia Neuropatia

Bardziej szczegółowo

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca

CMC/2015/03/WJ/03. Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca CMC/2015/03/WJ/03 Dzienniczek pomiarów ciśnienia tętniczego i częstości akcji serca Dane pacjenta Imię:... Nazwisko:... PESEL:... Rozpoznane choroby: Nadciśnienie tętnicze Choroba wieńcowa Przebyty zawał

Bardziej szczegółowo

PONS (łac. most) Kielce, 18 marca 2011

PONS (łac. most) Kielce, 18 marca 2011 Kielce, 18 marca 2011 Badanie PONS PONS (łac. most) POlish-Norwegian i Study Projekt PONS jest współfinansowany przez Polsko-Norweski Fundusz Badań Naukowych. Głównym wykonawcą projektu jest Centrum Onkologii

Bardziej szczegółowo

Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną?

Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Co trzeba wiedzieć, rozpoczynając leczenie insuliną? Do czego służy insulina? Insulina to hormon białkowy, wytwarzany w komórkach β (beta) trzustki,

Bardziej szczegółowo

Rozpoczęcie terapii insuliną u chorych na cukrzycę typu 2 czy nie za późno?

Rozpoczęcie terapii insuliną u chorych na cukrzycę typu 2 czy nie za późno? PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Marcin Kosmalski 1, Jacek Kasznicki 1, Melania Mikołajczyk 2, Józef Drzewoski 1 1 Klinika Chorób Wewnętrznych z Oddziałem Diabetologii i Farmakologii Klinicznej Uniwersytetu

Bardziej szczegółowo