KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA S.A.

Transkrypt

1

2 KRAJOWA IZBA ROZLICZENIOWA S.A Warszawa ul. Cypryjska 72 sekr. tel.: +48/ fax: +48/

3 M ISJ KIR S.A. T JEST: KIR S A HE MISSION OF.. IS: Œwiadczenie us³ug dla p³atnoœci realizowanych za poœrednictwem banków oraz przygotowywanie danych do rozrachunku, w sposób wiarygodny, sprawny i bezpieczny, z zachowaniem ekonomicznej racjonalnoœci. Wspó³dzia³anie z bankami na rzecz usprawnienia systemu p³atniczego w Polsce, a w szczególnoœci kreowanie standardów zwi¹zanych z p³atnoœciami oraz udzia³ w pracach zwi¹zanych z procesem integracji europejskiej. 1 Provide services for payments made through banks and preparing clearing data in credible, efficient and safe manner, securing rational economy. Co-operate with banks in efforts to improve payment system in Poland, and especially create standards regarding payments, as well as participate in works related to the European integration process. 1 1 Z Planu Strategicznego Izby na lata From KIR S.A. Strategic Plan for the years

4 RAPORT R OCZNY SPIS TREŒCI T ABLE OF C ONTENTS List Przewodnicz¹cego Rady Nadzorczej Letter from the Supervisory Board Chairman Rada Nadzorcza KIR S.A. IV Kadencja Supervisory Board of KIR S.A. 4th term List Prezesa Zarz¹du Letter from the Management Board President Zarz¹d Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. KIR S.A. Management Board I. Wstêp I. Introduction II. Uczestnictwo w Izbie II. KIR S.A. Membership III. Systemy rozliczeñ miêdzybankowych w ramach KIR S.A. III. Interbank Clearing Systems of KIR S.A. 1. Charakterystyka izby tradycyjnej SYBIR 1. Key Features of the SYBIR Paper-based Clearing System Izba tradycyjna system SYBIR The SYBIR Paper-based Clearing System Poczta bankowa Banking Courier Services 2. Charakterystyka Elektronicznej Izby Rozliczeniowej ELIXIR 2. Key Features of the ELIXIR Electronic Clearing System Elektroniczna Izba Rozliczeniowa system ELIXIR The ELIXIR Electronic Clearing System Uczestnicy systemu ELIXIR Participants in the ELIXIR System Wzrost liczby transakcji i wartoœci obrotów w systemie ELIXIR Growth of Number and Value Transactions in the ELIXIR System Rozliczenia miêdzyoddzia³owe oraz polecenie zap³aty w systemie ELIXIR Interbranch Clearings and Direct Debit in the ELIXIR System Korzyœci dla klientów Elektronicznej Izby Rozliczeniowej ELIXIR Benefits Derived by Customers from the ELIXIR Electronic Clearing System 3. Dynamika rozwoju systemu ELIXIR w porównaniu z systemem SYBIR 3. Dynamics in the Development of the ELIXIR System in Comparison with the SYBIR System 4. Rozwój infrastruktury telekomunikacyjnej 4. Development of the Telecommunication Infrastructure 5. Nowe produkty i us³ugi 5. New Products and Services Us³ugi odczytu optycznego w KIR S.A. system IMBIR KIR S.A. Scanning of Documents Services IMBIR System SZAFIR nowy system zarz¹dzania certyfikatami kluczy publicznych SZAFIR the New System for Public Key Certificates Authorization

5 ANNUAL R EPORT 6. Dzia³ania KIR S.A. na rzecz standaryzacji 6. KIR S.A. Activity in Support of Standarization 38 IV. Zasoby osobowe KIR S.A. IV. KIR S.A. Human Resources 40 V. Kierunki dzia³ania Izby w roku 2001 V. Directions of the KIR S.A. Activity for Sprawozdanie z dzia³alnoœci Rady Nadzorczej (skrót) Report on the Activities of the Supervisory Board (summary) 46 Sprawozdanie Zarz¹du z dzia³alnoœci KIR S.A. za r. (skrót) Report of the Management Board on the Activities of KIR S.A. for year (summary) 50 Opinia Bieg³ego Rewidenta Auditor s Report 55 Sprawozdanie finansowe za rok (skrót) 57 Financial Statements for (summary) Bilans KIR S.A. na r. 57 KIR S.A. Balance Sheet for December 31st, Rachunek zysków i strat KIR S.A. 58 Profit and Loss Account of KIR S.A. Omówienie wybranych pozycji bilansu 59 Notes to Some Balance Sheet Items Omówienie wybranych pozycji rachunku zysków i strat 60 Notes to Some Profit and Loss Account Items 3

6 RAPORT R OCZNY L R P N IST RZEWODNICZ CEGO ADY ADZORCZEJ Szanowni Pañstwo, Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. ukierunkowana na sta³e podnoszenie jakoœci us³ug opartych na szybkoœci, niezawodnoœci i bezpieczeñstwie rozliczeñ by³a w roku nadal cenionym oraz stabilnym elementem systemu bankowego. Po raz pierwszy Izba udowodni³a, e jest instytucj¹, która w sposób profesjonalny zaspakaja potrzeby banków w zakresie rozliczeñ. Kreowane przez Izbê standardy odpowiadaj¹ zarówno wymogom integracji z Uni¹ Europejsk¹ jak i potrzebom naszego sektora finansowego. W minionym roku Izba wydatnie zwiêkszy³a rozliczenia za poœrednictwem systemu ELIXIR, z powodzeniem wdra a³a system IMBIR oraz zasady kontroli przechodzenia na now¹ numeracjê rachunków bankowych NRB. Kierunki dzia³ania Izby okreœlone w planie strategicznym na lata zapewniaj¹ dalszy dynamiczny rozwój i usprawnianie systemu rozliczeñ. Bior¹c pod uwagê uznanie z jakim spotyka siê Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A., jest mi mi³o podziêkowaæ Zarz¹dowi i wszystkim Pracownikom za kolejny, ca³oroczny wysi³ek na rzecz polskiego systemu bankowego i jego Klientów oraz satysfakcjonuj¹ce wyniki Izby za rok. Eugeniusz Stru yñski Przewodnicz¹cy Rady Nadzorczej 4

7 ANNUAL R EPORT L F S BOARD CHAIRMAN ETTER ROM THE UPERVISORY The National Clearing House Co. (KIR S.A.) whose policy is to permanently improve the quality of services guaranteeing quick, reliable, and safe clearings continued to be a valued and stable component of the banking system throughout the year. The House for the first time demonstrated that it is an institution professionally meeting the banks clearing needs. Standards created by the House correspond with both, the requirements of integration with the European Union and the needs of domestic financial sector. Over the past year, the House significantly increased clearings using the ELIXIR system, successfully implemented the IMBIR system and the principles of monitoring the switch-over to the new Bank Account Number (NRB) system. Directions of the House operations set in the Strategic Plan for the years ensure further dynamic progress and improvements to the clearing systems. Considering the recognition enjoyed by the National Clearing Co., I am pleased to express my thanks to the Board and all the staff members for another year of their hard work for the Polish banking system and its Clients, as well as for the satisfactory results recorded by the House in. Eugeniusz Stru yñski Supervisory Board Chairman 5

8 RAPORT R OCZNY R N KIR S.A. S B KIR S.A. ADA ADZORCZA IV kadencja UPERVISORY OARD OF 4th term Od lewej stoj¹: Standing from the left: Zygmunt Miêtki, Krzysztof Freliszek, Grzegorz Markiewicz, Andrzej Szukalski, Wies³awa Stanis³awska, El bieta Getter, Eugeniusz Stru yñski, Jan Zieliñski, Edward Ptak, Krystyna Szewczyk, Grzegorz Zió³kowski, Bronis³awa Trzeszkowska, Ryszard Dru yñski, Piotr Alicki. 6

9 ANNUAL R EPORT SK AD RADY NADZORCZEJ KIR S.A. KIR S.A. SUPERVISORY BOARD GROUP EUGENIUSZ STRU YÑSKI Przewodnicz¹cy Rady Nadzorczej Supervisory Board Chairman BIG Bank GDAÑSKI S.A. w Warszawie JAN ZIELIÑSKI Wiceprzewodnicz¹cy Rady Nadzorczej Supervisory Board Deputy Chairman BRE Bank S.A. w Warszawie PIOTR ALICKI Bank Polska Kasa Opieki S.A. w Warszawie RYSZARD DRU YÑSKI Bank Œl¹ski S.A. w Katowicach KRZYSZTOF FRELISZEK Narodowy Bank Polski EL BIETA GETTER Bank Unii Gospodarczej S.A. w Warszawie PAWE UKASZEWICZ Bank Handlowy w Warszawie S.A. GRZEGORZ MARKIEWICZ Bank Zachodni S.A. we Wroc³awiu ZYGMUNT MIÊTKI Gospodarczy Bank Wielkopolski S.A. w Poznaniu EDWARD PTAK Bank Przemys³owo-Handlowy S.A. w Krakowie WIES AWA STANIS AWSKA Bank Gospodarki ywnoœciowej S.A. w Warszawie ARTUR STRU YÑSKI Powszechna Kasa Oszczêdnoœci Bank Polski S.A. w Warszawie KRYSTYNA SZEWCZYK Powszechny Bank Kredytowy S.A. w Warszawie ANDRZEJ SZUKALSKI Zwi¹zek Banków Polskich w Warszawie BRONIS AWA TRZESZKOWSKA Kredyt Bank S.A. w Warszawie GRZEGORZ ZIÓ KOWSKI Wielkopolski Bank Kredytowy S.A. w Poznaniu 3 2 Powy szy sk³ad Rady Nadzorczej zosta³ ustanowiony przez Walne Zgromadzenie Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. dn r., które przyjê³o rezygnacjê Jerzego Busza z BG S.A. i Hanny Maziejuk z banku PKO S.A. oraz powo³a³o w ich miejsce Wies³awê Stanis³awsk¹ i Piotra Alickiego. The composition of the Supervisory Board as stated above was appointed by the General Assembly of the National Clearing House Co. (KIR S.A.). on April 5th,. The General Assembly accepted resignation of Jerzy Busz from BG S.A. and Hanna Maziejuk from bank PKO.S.A. and appointed instead Wies³awa Stanis³awska and Piotr Alicki. 2 W zwi¹zku ze zmian¹ miejsca pracy zrzek³ siê mandatu Cz³onka RN KIR S.A. z dniem r. 2 Because of moving to another job, he resigned from the function of Supervisory Board of KIR S.A. member on 15 June. 3 W zwi¹zku ze zmian¹ miejsca pracy zrzek³ siê mandatu Cz³onka RN KIR S.A. z dniem r. 3 Because of moving to another job, he resigned from the function of Supervisory Board of KIR S.A. member on 1 October. 7

10 RAPORT R OCZNY LIST PREZESA ZARZ DU W imieniu Zarz¹du Krajowej Izby Rozliczeniowej S.A. mam zaszczyt przedstawiæ Pañstwu Raport opisuj¹cy dokonania Izby w r. W 9-tym roku dzia³alnoœci Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. osi¹gnê³a wskaÿniki œwiadcz¹ce zarówno o jej znacz¹cym udziale w sektorze finansowym kraju jak i jej nowoczesnoœci. W grudniu r. z prawie 2 mln transakcji rozliczanych codziennie przez systemy Izby, ponad 1 mln by³o realizowanych elektronicznie. Wartoœæ tych transakcji siêgnê³a niemal 20 mld z³, z czego ponad 90% przypad³o na transakcje bez u ycia papieru. System Izby Elektronicznej ELIXIR zacz¹³ dominowaæ nad systemem Izby Papierowej SYBIR. Przyjêty przez Radê Nadzorcz¹ Plan Strategiczny KIR S.A. na lata zak³ada m.in. jako cel eliminacjê papieru z rozliczeñ miêdzybankowych. Jednym z warunków podstawowych i koniecznych do realizacji tego celu jest wdro enie standardów w szczególnoœci w zakresie formularzy bankowych, jak te nowego Numeru Rachunku Bankowego. Izba sprzyja³a tym przedsiêwziêciom wspó³uczestnicz¹c w ich wdra aniu. Przyspieszeniu w procesie odchodzenia od papieru w rozliczeniach s³u y system odczytu optycznego o nazwie IMBIR. W lutym r. rozpoczêto wdra anie tego systemu dla jednego banku w warszawskiej Bankowej Regionalnej Izbie Rozliczeniowej. Pod koniec roku produkcyjn¹ eksploatacjê uruchomiono dla trzech du ych banków w 9-ciu BRIR-ach. Ci¹g³ej starannoœci wymaga utrzymanie bezpieczeñstwa i zapewnienie kontynuowania dzia³alnoœci systemów rozliczeniowych Izby. Zainicjowano wdra anie nowego systemu SZAFIR, który daje nadziejê na podniesienie stopnia bezpieczeñstwa rozliczeñ. Mam nadziejê, e miniony rok ugruntowa³ przekonanie u ytkowników do œwiadczonych przez Izbê us³ug zaspokajaj¹c ich coraz wiêksze oczekiwania. Chcia³bym serdecznie podziêkowaæ U ytkownikom, Akcjonariuszom KIR S.A., którzy poprzez swoich przedstawicieli w Radzie Nadzorczej sprzyjali rozwojowi Izby z po ytkiem dla sektora bankowego i finansowego w Polsce. Tadeusz O³dakowski Prezes Zarz¹du 8

11 ANNUAL R EPORT L B ETTER FROM THE OARD RESIDENT P I have the pleasure to present to you on behalf of the National Clearing House s Management Board a report describing the attainments of the House in the year. In the 9th year of its life, indicators describing the performance of the National Clearing House Co. reached figures which prove both, its significant financial market share in Poland and its advanced standards. By the end of December, over 1 million of nearly 2 million daily transactions were cleared by electronic systems. The value of these transactions reached almost PLN 20 billion, of which over 90% were done without the use of paper. The Electronic Clearing System ELIXIR took advantage over the Paper-based Clearing System SYBIR. The KIR S.A. Strategic Plan for the years adopted by the Supervisory Board provides, among other targets, the elimination of paper from interbank clearings. One of the main and necessary conditions for this is to introduce adequate standards, particularly the standards of bank forms and the new Bank Account Number system. The House supported these projects by taking part in their implementation. The optical scanning system called IMBIR contributes to speeding up the removal of paper from the process. Introduction of this system started at the Warsaw Bank Regional Clearing House (BRIR) in February to serve one of the banks. Towards the end of the year, it was launched at an industrial scale and served three large banks in 9 BRIRs. Continuous work is required to guarantee security and smooth operation of the House s clearing systems. The implementation of a new system SZAFIR has been commenced recently to further improve the security of clearing. I hope that the passing year has consolidated the confidence of our Clients in the services provided by the House to meet their growing expectations. Let me express my greatest thanks to the Clients and KIR S.A. Shareholders who supported the development of the House through their representatives on the Supervisory Board, to the benefit of the Polish banking and financial sector. M ANAGEMENT Tadeusz O³dakowski Management Board President 9

12 RAPORT R OCZNY ZARZ D KRAJOWEJ IZBY ROZLICZENIOWEJ S.A. KIR S.A M B. ANAGEMENT OARD Od lewej stoj¹: Standing from the left: Jerzy Kochañski, Zygmunt Szafrañski, Tadeusz O³dakowski, Jaros³aw Tymowski. TADEUSZ O DAKOWSKI Prezes Zarz¹du President ZYGMUNT SZAFRAÑSKI Wiceprezes Zarz¹du Vice-president JAROS AW TYMOWSKI Wiceprezes Zarz¹du Vice-president JERZY KOCHAÑSKI Cz³onek Zarz¹du Member of the Board 4 4 Powo³any na Cz³onka Zarz¹du KIR S.A r. Do r. Cz³onkami Zarz¹du byli: Anna Gieryszewska i Zbigniew Wujec. 4 Appointed a member of KIR S.A. Management Board on 18th of May. By 5th of April the members of the Board were Anna Gieryszewska and Zbigniew Wujec. 10

13

14 ANNUAL R EPORT I. WSTÊP I. INTRODUCTION Na koniec 2001 roku przypada X-lecie podpisania aktu notarialnego powo³uj¹cego Krajow¹ Izbê Rozliczeniow¹ S.A., instytucjê obs³uguj¹c¹ m.in. system rozliczeñ miêdzybankowych. W tamtym czasie potrzebie stworzenia takiego systemu nadano najwy - szy priorytet. Od uruchomienia systemu tj. od 5 kwietnia 1993 r. Izba zwielokrotni³a swój zakres dzia³ania, rozbudowuj¹c systemy rozliczeniowe, czyni¹c je bardziej nowoczesnymi, sprawnymi i bezpiecznymi. Na podstawie danych z grudnia r. wynika, e z prawie 2 mln transakcji o wartoœci niemal 20 mld z³ przetwarzanych przez Izbê ka dego dnia, ponad 90% kwoty i ponad po³owê transakcji by³o realizowanych elektronicznie. Jednodniowy cykl rozliczeniowy dla transakcji detalicznych dokonywanych przez system ELIXIR ka e zaliczyæ go do grona najbardziej nowoczesnych w Europie. Od ponad szeœciu lat (18 kwietnia 1994 r.) transakcje wykonywane za poœrednictwem tego systemu s¹ opatrzone podpisem cyfrowym, mimo e stosowna ustawa reguluj¹ca gospodarkê elektroniczn¹ dopiero powstaje. Obecnie Izba ma rozbudowan¹ i skomplikowan¹ infrastrukturê techniczn¹ z wieloma nadmiarowymi mediami, po to, by zapewniæ sprawne kontynuowanie dalszej The end of 2001 marks the 10th anniversary of signing the notarial deed of the National Clearing House Co., the institution operating, among others, the interbank clearing system. Ten years ago the need to establish such a system was given the highest priority. Since the system start off, that is 5 April 1993, KIR S.A. has multiplied the range of its operations, extending clearing systems, updating them, making them more efficient and safer. According to data from December, out of near 2 million transactions worth almost PLN 20 billion, which are processed daily by the House, more than 90% of the amount and more than half of the number of transactions were performed through the electronic system. The ELIXIR system, with its one-day clearing cycle for retail transactions deserves to be considered one of the most modern in Europe. For more than six years (since April 18th, 1994) the transactions cleared through this system have been signed with the electronic signature, despite the fact that the law on electronic economy is still at the stage of developing. Presently the House has the extensive and complicated technical infrastructure with many redundant media in order to 13

15 RAPORT R OCZNY jej dzia³alnoœci. Bezpieczeñstwo Izby, jej systemów zostanie zwiêkszone w zwi¹zku z wprowadzaniem nowego systemu certyfikacji kluczy SZAFIR. Na konto r. nale y zaliczyæ przede wszystkim wdro enie nowego produktu Izby systemu odczytu optycznego IMBIR. Nale y upatrywaæ w nim wysoce skutecznego narzêdzia w eliminacji papieru z rozliczeñ miêdzybankowych. Cel ten jest jednym z wiod¹cych w przyjêtym przez Radê Planie Strategicznym KIR S.A. na lata Krajowa Izba Rozliczeniowa S.A. ma okreœlon¹ strategiê rozwoju na najbli sze lata, która zapewne bêdzie wzbogacona o dodatkowe zadania kierowane do Izby bior¹c pod uwagê osi¹gniêty ju przez ni¹ poziom us³ug. W dalszych rozdzia³ach Raportu znajdziemy szczegó³owe dane o funkcjonowaniu systemów rozliczeniowych Izby, a tak e o jej zamierzeniach. enable the effective operation in future. The safety of the House and its systems will be increased with the implementation of the new SZAFIR system of key certification. The year was marked first of all by introduction of new product of the House the IMBIR, scanning and processing system. It is to be seen as a highly effective tool for elimination of paper from the interbank clearing operations. And that is one of the priorities in KIR S.A. Strategic Plan for adopted by the Board. KIR S.A. has well-defined strategy for next few years, which perhaps will be enriched with additional tasks addressed to the House, considering the quality of its services achieved so far. Next sections of this Report contain detailed data on the clearing systems operated by the House and on the House s plans for the future. 14

16 ANNUAL R EPORT II. U CZESTNICTWO W ZBIE I II. KIR S.A. MEMBERSHIP Uczestnikiem Izby mo e staæ siê ka dy bank, który posiada licencjê na prowadzenie dzia³alnoœci bankowej w Polsce oraz uzyska akceptacjê Rady Nadzorczej Izby kieruj¹cej siê ocen¹ finansow¹ banku. Wnioskodawca (uczestnik) musi posiadaæ rachunek bie ¹cy w NBP, otwarty i prowadzony przez jednostkê organizacyjn¹ NBP, obs³uguj¹c¹ rachunki uczestników KIR S.A. Sprawdzane jest równie techniczne przygotowanie banku do prowadzenia rozliczeñ. W³¹czenie banku do systemu rozliczeñ nastêpuje dopiero po pomyœlnym przeprowadzeniu testów. Tryb wykluczenia z Izby jednoznacznie jest okreœlony w umowie uczestnictwa. W Krajowej Izbie Rozliczeniowej S.A. uczestnikami rozliczeñ jest 65 banków. W ubieg³ym roku wykluczono z uczestnictwa 1 bank. W sumie od pocz¹tku dzia³ania Izby wykluczonych zosta³o 5 banków. A participant of the National Clearing House Co. may be any bank which has a licence for banking activity in Poland, and obtains acceptance of the KIR S.A. Supervisory Board, which depends on financial evaluation of the bank. The Applicant (participant) must have a current account in the National Bank of Poland, open and held by the organisational unit of the NBP dealing with accounts of KIR S.A. participant banks. Also, the technical preparedness of the bank to enter clearing systems is checked. The bank is not included in the clearing system before the tests are successfully completed. The procedure of exclusion from the House is defined in the membership agreement. There are 65 banks participating in the clearing system of KIR S.A. Last year 1 bank was excluded and from the beginning of the House operations all together 5 banks were excluded. 15

17 RAPORT R OCZNY III. S YSTEMY ROZLICZEÑ MIÊDZYBANKOWYCH W RAMACH KIR S.A. III. I C S OF KIR S.A. NTERBANK LEARING YSTEMS Rozliczenia miêdzybankowe realizowane za poœrednictwem Izby oparte s¹ na rozrachunku netto. S¹ to: SYBIR ( System Bankowych Izb Rozlicze- niowych) zwany te izb¹ tradycyjn¹ lub izb¹ papierow¹ oraz ELIXIR (Elektroniczna Izba Rozliczeniowa) produkt KIR S.A. o zastrze onym znaku towarowym. System SYBIR zosta³ uruchomiony 5 kwietnia 1993 roku, w 14 miesiêcy póÿniej tj. 30 czerwca 1994 r. korzysta³ z niego ca³y sektor bankowy. Rozpoczêcie dzia³ania systemu ELIXIR nast¹pi³o 18 kwietnia 1994 r. 30 czerwca 1999 r. korzysta³y z niego wszystkie banki w Polsce. Oba systemy: system Izby Papierowej i system Izby Elektronicznej uzupe³niaj¹ siê nawzajem. Od r. w KIR S.A. obowi¹zuje nowy, wspólny dla obu systemów, jednolity Regulamin dokonywania czynnoœci w zakresie rozliczeñ. Wraz z rozwojem systemów rozliczeniowych oraz wprowadzaniem nowych us³ug Rada Nadzorcza KIR S.A. dokonuje stosownych zmian i uzupe³nieñ w Regulaminie. 5 Interbank clearings of transactions carried out through the House are based on the net clearing. These are: SYBIR (the System of Bank Regional Clearing Houses), also called the traditional, or paper-based system, and ELIXIR (the Electronic Clearing System) a product of KIR S.A. with a registered trademark. The SYBIR system was started off on April 5th,1993 and 14 months later, i.e. on June 30th, 1994 the system was used by the whole banking sector. The ELIXIR system started to operate on April 18th, 1994 and on June 30th 1999 was used by all banks in Poland. Both systems, the paper-based and the electronic one, are complementary. As of April 1st, 1999, new and unified Regulations on performance of clearing operations apply in KIR S.A. for both systems. As the clearing systems develop and new services are introduced, the Supervisory Board of KIR S.A. makes appropriate amendments and supplements those Regulations. 5 5 Zaktualizowany Regulamin w pe³nej wersji dostêpny jest w Zespole Informacyjnej Obs³ugi Banków KIR S.A. oraz skrót w Serwisie KIR S.A. na stronach 5 Updated full text of Regulations is available at Bank Information Service Team of KIR S.A. and its abridged version can be found in KIR S.A. Service on:

18 ANNUAL R EPORT 1. Charakterystyka izby tradycyjnej SYBIR Izba tradycyjna system SYBIR 1. Key Features of the SYBIR Paper-based Clearing System The SYBIR Paper-based Clearing System System SYBIR jest oryginalnym polskim systemem opracowanym dla zapew- system, elaborated to ensure efficient The SYBIR system is an original, Polish nienia sprawnej obs³ugi rozliczeñ miêdzybankowych netto dokonywanych z udzia- with the use of paper documents. The sys- service of net interbank clearing, performed ³em dokumentów papierowych. System tem allows for automation of data processing at different stages of the process of umo liwia automatyzacjê przetwarzania danych w poszczególnych fazach procesu interbank clearing through the Regional rozliczeniowego miêdzy oddzia³ami banków za poœrednictwem Bankowych Regio- the SYBIR system was used by 65 banks. Bank Clearing Houses (BRIR). In nalnych Izb Rozliczeniowych (BRIR). W r. The Sybir system is also being adjusted to requirements of electronization and z systemu SYBIR korzysta³o 65 banków. Do wymogów elektronizacji i automatyzacji operacji bankowych dostosowuje siê ported by the IMBIR system, which automatization of bank operations, sup- tak e system SYBIR, który wspomagany transforms paper document into electronic systemem IMBIR przekszta³caj¹cym dokument papierowy w komunikat elektronicz- of traditional paper clearing document message thus making the time and route ny, skraca czas i drogê przebiegu tradycyjnego papierowego dokumentu rozlicze- shorter. niowego. SYSTEM SYBIR /THE SYBIR SYSTEM Wyszczególnienie =100% Specification (%) Liczba banków w systemie na 31.XII Number of banks in the system ,0 on December 31st Liczba oddzia³ów zarejestrowanych w systemie na 31.XII Number of bank branches registered ,1 in the system on December 31st Liczba przesy³ek ogó³em Total number of packages Wartoœæ obrotów banków (w mln z³) Value of bank transactions (PLN million) Œrednia wartoœæ przesy³ki (w tys. z³) Average value of package (PLN thousand) , , ,6 76,8 13,5 12,2 90,4 Numbers according to Polish standards W r. w systemie SYBIR ogólna liczba prezentowanych przesy³ek oscylowa³a w granicach 3,1 4,6 mln miesiêcznie, a œrednia dzienna utrzymywa³a siê w granicach 184 tysiêcy. In, the total number of packages in the SYBIR system oscillated between million a month, with the daily average around 184 thousand. 17

19 RAPORT R OCZNY Od pocz¹tku funkcjonowania system obs³u y³ prawie 347 mln przesy³ek rozliczeniowych oraz kurierskich, z czego: 15 mln w 1993 r., aw kolejnych latach: 31 mln (1994 r.), 39 mln (1995 r.), 47 mln (1996 r.), 55 mln (1997 r.), 58 mln (1998 r.), 55 mln (1999 r.) i 46 mln ( r.). Since the beginning of operation, the system serviced almost 347 million clearing and courier packages, of which: 15 million in 1993, and in subsequent years: 31 million (1994), 39 million (1995), 47 million (1996), 55 million (1997), 58 million (1998), 55 million (1999) and 46 million (). Liczba transakcji przeliczeniowych w systemie SYBIR* Number of calculated transactions in the SYBIR system* Liczba transakcji przeliczeniowych (w mln) Number of calculated transactions (million) Grudzieñ w latach / December in years * Dla systemu SYBIR, liczba transakcji podawana jest w tzw. transakcjach przeliczeniowych. Dla lat : liczba przesy³ek *4,4, natomiast dla r.: liczba przesy³ek * 6,27. * For the SYBIR system the number of transactions is given in so called calculated transactions. For the years from 1994 to 1999: the number of packages *4.4 whereas for : number of packages *6.27. Na jedn¹ przesy³kê rozliczeniow¹ w r. przypada³o przeciêtnie 6,27 transakcji. W okresie wczeœniejszym do kalkulacji przyjmowano 4,4 transakcji, co oznacza, e spadkowi liczby przesy³ek rozliczeniowych nie towarzyszy spadek liczby transakcji w systemie SYBIR. Wielkoœæ obrotów ogó³em przekazana za poœrednictwem systemu SYBIR w poszczególnych latach wynios³a: 209mld z³ (za trzy kwarta³y 1993r.), 474 mld z³ (1994r.), 651 mld z³ (1995 r.), 830 mld z³ (1996 r.), 967 mld z³ (1997 r.), 838 mld z³ (1998 r.), 625 mld z³ (1999 r.) i prawie 480 mld z³ w roku. Wartoœæ obrotów w systemie SYBIR Value of transactions in the SYBIR system In, in one clearing package there were 6.27 transactions on the average. Earlier 4.4 transactions were taken for calculation. Thus the decrease in the number of clearing packages does not mean the decrease of the number of transactions carried out in the SYBIR system. The total amounts transferred through SYBIR in subsequent years was: PLN 209 billion (3 quarters of 1993), PLN 474 billion (1994), PLN 651 billion (1995), PLN 830 billion (1996), PLN 967 billion (1997), PLN 838 billion (1998), PLN 625 billion (1999) and almost PLN 480 billion in. Wartoœæ obrotów (w mld z³) Value of transactions (PLN billion) 100,0 80,0 60,0 40,0 20,0 0, Grudzieñ w latach / December in years 18

20 ANNUAL R EPORT Na skutek szybszego tempa spadku wartoœci obrotów ni tempa zmiany liczby przesy³ek, w systemie SYBIR z roku na rok obserwuje siê spadek œredniej wartoœci jednej przesy³ki rozliczeniowej (z 21 tys. z³ w 1997 r. do 12,2 tys. z³ w roku ). Cykl rozliczeniowy realizowany dla transakcji rozliczeniowych wynosi 2 dni. Rozrachunek w Narodowym Banku Polskim dla transakcji w tym systemie dokonywany jest dwukrotnie w ci¹gu dnia tj. o godz dla zleceñ p³atniczych uznaniowych oraz o godz zleceñ p³atniczych obci¹ eniowych. Poczta bankowa Poczta bankowa jest istotnym elementem funkcjonowania izby tradycyjnej zarówno w zakresie obs³ugi przewozu przesy³ek rozliczeniowych i kurierskich dla systemu SYBIR, jak i dla niewielkiej liczby oddzia³ów korzystaj¹cych z dyskietkowego trybu rozliczania w systemie ELIXIR. System poczty bankowej obs³uguje równie przesy³ki kierowane do systemu IMBIR. 6 Poczta Bankowa pozwala przesy³aæ dokumenty rozliczeniowe i kurierskie miêdzy najbardziej oddalonymi placówkami banków w ci¹gu jednej doby. Transport regionalny Dokumenty bankowe w relacji oddzia³ banku BRIR oddzia³ banku przewo one s¹ przez 17 przewoÿników regionalnych na specjalnie wyznaczonych trasach wynikaj¹cych z przyjêtego harmonogramu czasowego. Mimo, e trasy przewozu w regionach zosta³y od pocz¹tku przygotowane w³aœciwie, to ich liczba i d³ugoœæ jest na bie ¹co dostosowywana do aktualnych potrzeb. Transport miêdzyregionalny Dla potrzeb systemu SYBIR stworzony zosta³ rozleg³y system ekspresowych us³ug transportowych. Kluczowym jego elemen- As a result of decrease of transactions value faster than the decrease of amount of packages, a year-to-year reduction of the average value of one clearing package is observed in SYBIR (from PLN 21 thousand in 1997 to PLN 12.2 thousand in ). The clearing cycle for the clearing transactions is 2 days. The clearing for transactions in this system in National Bank of Poland is performed twice a day, at for credit payment orders and at for debit payment orders. Banking Courier Services The Banking Courier Services system is an important component of operations of a traditional clearing system, both in terms of servicing the transport of clearing and courier packages for the SYBIR system, and for a small number of bank branches which use a diskette-based system of clearings under the ELIXIR system. The Banking Courier Services system serves also the packages directed to the IMBIR system. 6 The Banking Courier Services makes it possible to send the clearing and courier documents between the most distant banks in 24 hours. Regional Transport Banking documents between bank branch and the BRIR are transported by 17 regional carriers on specially laid out routes, resulting from the adopted time schedule. Although the transportation routes were prepared properly from the very beginning, the number and length of those is adjusted for current needs on a day-today basis. Interregional Transport An extensive express courier service system was established for the purposes of the SYBIR system. Its key component are 6 System IMBIR system optycznego odczytu dokumentów papierowych. Opis systemu zamieszczony jest w III rozdziale nieniejszego Raportu. 6 The IMBIR system the scanning and image processing system for the paper-based documents. The description of the system is in chapter III of this Report. 19