KARTA PRZEDMIOTU NAUKI O ZACHOWANIU. 1. Nazwa przedmiotu. 2. Numer kodowy INT01e. 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski

Transkrypt

1 Projekt OPERACJA SUKCES unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu NAUKI O ZACHOWANIU 2. Numer kodowy INT01e 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski 4. Typ kursu fakultatywny 5. Grupa treści kształcenia nauki podstawowe 6. Poziom studiów według klasyfikacji bolońskiej studia magisterskie 7. Rok studiów/semestr III rok / semestr 6 8. Formuła przedmiotu wykłady/ćwiczenia 9. Liczba godzin zajęć Rodzaj zajęć z uwzględnieniem podziału godziny wykłady w wymiarze 6 godzin (3 wykłady 2-godzinne); ćwiczenia w wymiarze 9 godzin 11. Liczba punktów ECTS 1

2 12. Jednostka dydaktyczna prowadząca przedmiot Klinika Psychiatrii Wieku Podeszłego i Zaburzeń Psychotycznych 13. Imię i nazwisko osoby egzaminującej lub zaliczającej przedmiot Prof. dr hab.n.med. Iwona Kłoszewska 14. Osoby prowadzące zajęcia Pracownicy kadrowi: dr Marcin Flirski, dr Jakub Kaźmierski, dr Radosław Magierski 15. Wymagania wstępne i wymagania równoległe Podstawowe wiadomości z zakresu anatomii mózgu. Podstawowe wiadomości z zakresu biochemii mózgu i substancji chemicznych pełniących rolę neuroprzekaźników. Podstawowe wiadomości z zakresu fizjologii ośrodkowego układu nerwowego, budowy synapsy, procesów komunikacji między komórkami nerwowymi. Podstawowe wiadomości z zakresu genetyki medycznej, biologii molekularnej i metodologii badań genetycznych w medycynie, zwłaszcza w kontekście chorób wieloczynnikowych (ang., multifactorial traits). Podstawowe wiadomości z zakresu psychologii i psychologii medycznej, w tym podstawy kontaktu lekarz-pacjent. Podstawowe wiadomości z zakresu socjologii medycznej, głównie dotyczące pojęcia normy i patologii w badaniach społecznych i metodologii badań socjologicznych w medycynie. 16. Cele i założenia nauczania przedmiotu Opanowanie materiału w zakresie teoretycznych podstaw neuronauki (ang. neuroscience) i wykorzystywanych w niej metod badawczych (badania genetyczne, badania neurofizjologiczne, strukturalne i czynnościowe badania neuroobrazowe). Opanowanie materiału w zakresie biologicznego podłoża zachowania człowieka, w tym anatomii czynnościowej (behawioralnej), procesów neurotransmisji i znaczenia neuroprzekaźników, a także wpływu genów na zachowanie człowieka. Opanowanie materiału w zakresie różnych sposobów definiowania pojęcia normy i patologii w psychologii i psychiatrii, także w kontekście społecznym i ewolucyjnym. Opanowanie materiału w zakresie możliwości biologicznego (farmakologicznego i niefarmakologicznego) oddziaływania na zachowanie człowieka zdrowego i z zaburzeniami psychicznymi. Przygotowanie podstaw wiedzy potrzebnych do krytycznej, naukowej weryfikacji informacji dotyczących zachowania człowieka, psychologii i psychiatrii rozprzestrzenianych za pośrednictwem mediów, reklamy i religii lub opartych na intuicji i zdrowym rozsądku. Przygotowanie podstaw wiedzy potrzebnych do zrozumienia zagadnień z zakresu patogenezy zaburzeń i chorób psychicznych nauczanych w ramach psychiatrii. Praktyczna nauka formowania prawidłowej relacji lekarz-pacjent z zaburzeniami psychicznymi. 17. Metody dydaktyczne Wykłady z prezentacjami multimedialnymi, dyskusja moderowana przez prowadzącego w czasie ćwiczeń, opcjonalnie rozmowa z pacjentem z zaburzeniami psychicznymi (w zależności od zestawu wybranych ćwiczeń)

3 18. Wykaz literatury - Behavioural Science In Medicine. Fadem B, Wydawnictwo Lippincott Williams & Wilkins, rok wyd American Mania. Ciągle więcej, ale nigdy dość. Whybrow PC, Wydawnictwo Termedia - Neurobiologia. Krótkie wykłady. Longstaff A, Wydawnictwo Naukowe PWN - Biologiczne podstawy psychologii. Kalat JW, Wydawnictwo Naukowe PWN - Mózg a zachowanie. Red. Górska T, Grabowska A, Zagrodzka J, Wydawnictwo Naukowe PWN - Biologiczne mechanizmy zachowania się ludzi i zwierząt. Sadowski B, Wydawnictwo Naukowe PWN 19. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu Ćwiczenia: studentom zostanie przedstawiony program 6 ćwiczeń, z których będą mogli wybrać 4, które uznają za najbardziej interesujące; dodatkowe punkty za wiedzę i aktywny udział w zajęciach. Warunki dopuszczenia do testu końcowego: obecność na czterech ćwiczeniach. Zaliczenie końcowe: pisemne - test wyboru, obejmujący materiał ze wszystkich ćwiczeń i wykładów. Do wyniku testu doliczane są punkty uzyskane w trakcie trwania zajęć. Do zaliczenia konieczne jest uzyskanie przynajmniej 60% łącznej sumy punktów z testu końcowego. W przypadku granicznych wartości ocena może być zmieniona na korzyść studenta w oparciu o jego przygotowanie i aktywność w czasie ćwiczeń. 20. Treści merytoryczne budujące wiedzę Neuroanatomia behawioralna budowa mózgu a zachowanie człowieka. - krótki rys historyczny neuroanatomii czynnościowej (m.in. frenologia, historia Phineasa Gage a); - metody diagnostyki potencjalnych związków między funkcją określonych części mózgu a zachowaniem człowieka (badania patomorfologiczne, neurofizjologiczne, strukturalne i czynnościowe badania neuroobrazowe); - przypomnienie podstawowych informacji na temat anatomii mózgu, ze szczególnym uwzględnieniem struktur istotnie wpływających na zachowanie człowieka (kora mózgu, układ limbiczny, jądra podstawy, hipokamp); - związek poszczególnych części mózgu z określonymi aspektami stanu psychicznego i zachowania człowieka; - neuroanatomia języka i emocji; - objawy behawioralne typowe dla uszkodzenia określonych części mózgu; - podstawowe pojęcia z zakresu neuropsychiatrii (nazwy i definicje objawów i zespołów chorobowych typowych dla uszkodzenia określonych struktur mózgu) i neuropsychologii (testy neuropsychologiczne oceniające sprawność poszczególnych struktur mózgu). Neurotransmisja biochemiczne podłoże zachowania człowieka. - przypomnienie podstawowych informacji na temat budowy synapsy, receptorów, komunikacji między komórkami nerwowymi i rozprzestrzeniania się informacji w ośrodkowym układzie nerwowym; - przypomnienie podstawowych informacji na temat systemów wewnątrzkomórkowego przekazywania informacji (układy wtórnych przekaźników, wpływ na genom, ekspresję genów); - neuroprzekaźniki klasyczne i neuromodulatory: podział, struktura, metabolizm, lokalizacja szlaków - neuroprzekaźniki pobudzające i hamujące; - acetylocholina, dopamina, GABA, glutaminian, noradrenalina, serotonina: funkcje

4 neuroprzekaźników, ich wpływ na różne aspekty zachowania człowieka; - znaczenie zaburzeń neuroprzekaźnictwa dla patogenezy zaburzeń psychicznych; - biologiczne i psychologiczne metody oddziaływania na biochemię mózgu: podstawowe informacje na temat psychofarmakologii i biologicznych podstaw psychoterapii. Wpływ genów na zachowanie człowieka badania genetyczne w psychologii i psychiatrii. - przypomnienie podstawowych pojęć z zakresu genetyki medycznej oraz biologii molekularnej: mutacja, polimorfizm, różne modele dziedziczenia chorób, reakcja PCR, klonowanie, sekwencjonowanie genu; - choroby wieloczynnikowe, trudności badań genetycznych, interakcje geny-środowisko; - ocena stopnia dziedziczności cech lub chorób (ang., heritability) badania rodzin, bliźniąt i badania adopcyjne; - rola genów w zachowaniu człowieka i zaburzeniach psychicznych od zlokalizowania genu do zrozumienia jego funkcji; - podstawy metodologii badań genetycznych w psychologii i psychiatrii: badania metodą genu kandydującego lub badania całego genomu, badania sprzężeń lub badania asocjacji; - interpretacja wyników badań genetycznych (LOD, RR); - najważniejsze trudności genetyki psychiatrycznej i metody ich przezwyciężenia pojęcie endofenotypu, badania na modelach zwierzęcych; - podstawowe pojęcia z zakresu farmakogenetyki i ich praktyczny związek z leczeniem zaburzeń psychicznych; - etyczne aspekty genetyki cech osobowości i genetyki psychiatrycznej. 21. Zagadnienia integrujące wiedzę podstawową i kliniczną - Metody diagnostyczne stosowane w analizie biologicznego podłoża zachowania człowieka (badania patomorfologiczne, neurofizjologiczne, strukturalne i czynnościowe badania neuroobrazowe, badania genetyczne); - związek poszczególnych części mózgu z określonymi aspektami stanu psychicznego i zachowania człowieka; objawy behawioralne typowe dla uszkodzenia określonych części mózgu; - podstawowe pojęcia z zakresu neuropsychiatrii (nazwy i definicje objawów i zespołów chorobowych typowych dla uszkodzenia określonych struktur mózgu) i neuropsychologii (testy neuropsychologiczne oceniające sprawność poszczególnych struktur mózgu); - neuroprzekaźniki klasyczne i neuromodulatory, neuroprzekaźniki pobudzające i hamujące: ich funkcje i wpływ na różne aspekty zachowania człowieka; - znaczenie zaburzeń neuroprzekaźnictwa dla patogenezy zaburzeń psychicznych; - biologiczne i psychologiczne metody oddziaływania na biochemię mózgu: podstawowe informacje na temat psychofarmakologii i biologicznych podstaw psychoterapii; - ocena stopnia dziedziczności cech lub chorób (ang., heritability) badania rodzin, bliźniąt i badania adopcyjne; - rola genów w zachowaniu człowieka i zaburzeniach psychicznych od zlokalizowania genu do zrozumienia jego funkcji; - interpretacja wyników badań genetycznych w psychiatrii; - najważniejsze trudności genetyki psychiatrycznej i metody ich przezwyciężenia; - podstawowe pojęcia z zakresu farmakogenetyki i ich praktyczny związek z leczeniem zaburzeń psychicznych; - etyczne aspekty genetyki cech osobowości i genetyki psychiatrycznej;

5 - metody krytycznej, naukowej weryfikacji popularnych twierdzeń dotyczących zachowania człowieka, psychologii i psychiatrii rozprzestrzenianych za pośrednictwem mediów, reklamy i religii lub opartych na intuicji i zdrowym rozsądku ; - zagrożenia medyczne i psychospołeczne związane z bezkrytycznym korzystaniem z leków, ziół, witamin, suplementów diety i używek przez osoby zdrowe niezadowolone ze swoich naturalnych predyspozycji i aktualnego stanu psychicznego; - mechanizm biologicznego działania oraz aspekty techniczne stosowania takich metod leczenia psychiatrycznego, jak terapia elektryczna, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, głęboka stymulacja mózgu, fototerapia, psychochirurgia, stymulacja nerwu błędnego; - przyczyny, dla których geny zwiększające ryzyko chorób psychicznych wciąż utrzymują się w puli genowej z niezmienną lub rosnącą częstością potencjalnie korzystne ewolucyjnie znaczenie zaburzeń psychicznych. 22. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje Student po zakończeniu kursu Nauk o Zachowaniu powinien: - omawiać metody diagnostyczne stosowane w analizie biologicznego podłoża zachowania człowieka (badania patomorfologiczne, neurofizjologiczne, strukturalne i czynnościowe badania neuroobrazowe, badania genetyczne); - rozumieć związek poszczególnych części mózgu z określonymi aspektami stanu psychicznego i zachowania człowieka; - wymieniać objawy behawioralne typowe dla uszkodzenia określonych części mózgu; - omawiać podział substancji wykorzystywanych do chemicznej komunikacji między komórkami nerwowymi (neuroprzekaźniki klasyczne i neuromodulatory, neuroprzekaźniki pobudzające i hamujące); - omówić funkcje takich neuroprzekaźników, jak acetylocholina, dopamina, GABA, glutaminian, noradrenalina, serotonina i ich wpływ na różne aspekty zachowania człowieka; - rozumieć znaczenie zaburzeń neuroprzekaźnictwa dla patogenezy zaburzeń psychicznych; - rozumieć podstawy biologicznych i psychologicznych metod oddziaływania na biochemię mózgu; - umieć ocenić stopień dziedziczności cech lub chorób (ang., heritability) na podstawie wyników badań rodzin, bliźniąt i badań adopcyjnych; - omówić rolę genów w kształtowaniu zachowania człowieka i zaburzeniach psychicznych od zlokalizowania genu do zrozumienia jego funkcji; - rozumieć podstawy metodologii badań genetycznych w psychologii i psychiatrii i zinterpretować wyniki takich badań (LOD, RR); - omówić najważniejsze trudności genetyki psychiatrycznej i metody ich przezwyciężenia; - wyjaśnić praktyczny związek farmakogenetyki z leczeniem zaburzeń psychicznych; - omówić etyczne aspekty genetyki cech osobowości i genetyki psychiatrycznej; - rozumieć trudności w zdefiniowaniu ostrego pojęcia normy w badaniach nad zachowaniem człowieka i w psychiatrii; - zdefiniować akceptowane współcześnie kryteria nienormalności zachowania, ich związek z lokalną kulturą i religią; - omówić różnice między zaburzeniem i chorobą psychiczną, a także znaczenie granicy norma/patologia i definicji choroby psychicznej dla autonomii podejmowania decyzji medycznych i związanych z tymi pojęciami konsekwencji prawnych; - omówić wpływ nurtu antypsychiatrycznego na ewolucję pojęcia patologii w naukach

6 behawioralnych, a także na konstrukcję systemów opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi; - zdefiniować pojęcia depresji i podać przykłady typowych dla niej objawów; - rozumieć kliniczne znaczenie rozpoznania depresji i związane z nim zagrożenia; - omówić różnice między depresją, reakcją żałoby, chandrą, ostrą reakcją na stres i reakcją adaptacyjną; - wyjaśnić różnice między niepowikłaną i powikłaną reakcją żałoby; - umieć przeprowadzić diagnostykę różnicową depresji i innych chorób ogólnomedycznych, które mogą przebiegać z podobnymi objawami; - ocenić ryzyko związane z obniżeniem nastroju i wybrać odpowiednie miejsce sprawowania opieki; - wymienić najczęstsze błędy popełniane przez najbliższe otoczenie pacjenta w trakcie sprawowania opieki nad pacjentem z obniżeniem nastroju; - wymienić najczęstsze przekonania należące do psychologii popularnej; - rozumieć zagrożenia związane są z bezkrytyczną wiarą w mity psychologiczne; - szczegółowo scharakteryzować wybrane popularne mity psychologiczne; - omówić zagrożenia związane z łączeniem nauki z poczuciem zdrowego rozsądku oraz metody krytycznej, naukowej weryfikacji popularnych twierdzeń dotyczących zachowania człowieka, psychologii i psychiatrii rozprzestrzenianych za pośrednictwem mediów, reklamy i religii lub opartych na intuicji i zdrowym rozsądku; - krytycznie i ze zrozumieniem zanalizować wyniki badań publikowanych w czasopismach naukowych; - wymienić najważniejsze źródła rozprzestrzeniania się i niesłabnącej popularności psychomitologii; - wymienić zagrożenia związane z wpływem zmian społecznych i cywilizacyjnych na poziom stresu, rytm pracy i wypoczynku; - omówić podstawy związków stresu i obciążenia pracą z ryzykiem zaburzeń psychicznych i chorób ogólnomedycznych; - odróżnić lek od produktu ziołowego, homeopatycznego czy suplementu diety; - omówić grupy leków, które mogą być wykorzystywane do poprawy sprawności psychofizycznej osób zdrowych; - omówić wpływ różnych substancji psychoaktywnych i używek na stan psychiczny i zachowanie człowieka, a także jego sprawność intelektualną i wydajność szkolną lub zawodową; - zdefiniować zagrożenia medyczne i psychospołeczne związane z bezkrytycznym korzystaniem z leków, ziół, witamin, suplementów diety i używek przez osoby zdrowe niezadowolone ze swoich naturalnych predyspozycji i aktualnego stanu psychicznego; - wymienić zagrożenia medyczne związane z korzystaniem z nielegalnych substancji psychoaktywnych; - omówić sposoby bezpiecznej i naturalnej stymulacji możliwości intelektualnych i niefarmakologiczne metody korzystnego oddziaływania na stan psychiczny człowieka; - wymienić niefarmakologiczne metody biologicznego oddziaływania na stan psychiczny i zachowanie człowieka i omówić mechanizmy ich biologicznego działania; - omówić podstawowe wskazania i przeciwwskazania, objawy niepożądane oraz techniczną stronę stosowania takich metod leczenia psychiatrycznego, jak terapia elektryczna, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, głęboka stymulacja mózgu, fototerapia, psychochirurgia, stymulacja nerwu błędnego; - zdefiniować potencjalne zagrożenia związane ze stosowaniem tych metod; - wymienić najważniejsze stereotypy i nieprawdziwe przekonania dotyczące powyższych metod i

7 prawdopodobne pochodzenie tych przesądów; - zebrać wywiad od pacjenta leczonego elektrowstrząsami, z naciskiem na przyczyny wyboru takiej metody leczenia, jej skuteczność i ewentualną zmianę stosunku pacjenta do tej metody leczenia w miarę jej stosowania; - wymienić przykłady znanych postaci historycznych podejrzewanych o choroby psychiczne i ocenić wpływ tych chorób na dokonania życiowe bohaterów; - omówić potencjalnie korzystną ewolucyjną rolę zaburzeń psychicznych; - wymienić przyczyny, dla których geny zwiększające ryzyko chorób psychicznych wciąż utrzymują się w puli genowej z niezmienną lub rosnącą częstością; - omówić choroby, w których zaburzeniom psychicznym mogą towarzyszyć szczególne lub nietypowe zdolności, zdefiniować takie ponadprzeciętne zdolności, możliwości, umiejętności; - omówić zespół Savanta, jego obraz kliniczny, epidemiologię i związek z innymi zaburzeniami psychicznymi; - krytycznie ocenić wpływ mediów i kultury popularnej na postrzeganie osób chorych psychicznie w społeczeństwie i dostrzeganie związków między szaleństwem i geniuszem. 23. Opis efektów kształcenia na poszczególnych zajęciach w grupach studenckich (10-12 osobowych) Ćwiczenie: Czy choroby psychiczne w ogóle istnieją? Czy człowiek może zachowywać się nienormalnie? Norma a patologia w psychologii i psychiatrii (3 godz) Wiedza: student zna pojęcie normy w badaniach medycznych, psychologicznych, społecznych; omawia ewolucję pojęcia normy w psychologii i naukach o zachowaniu człowieka, wraz ze zmianami społecznymi i cywilizacyjnymi; wie, jakie są współczesne kryteria rozpoznania nienormalności zachowania; zna pojęcie transkulturowości w naukach o zachowaniu; zna pojęcia zaburzenia i choroby psychicznej (psychozy), ma wiedzę na temat ich znaczenia dla autonomii podejmowania decyzji medycznych (pojęcie kompetencji, świadomej zgody), odpowiedzialności karnej (pojęcie poczytalności) i cywilnej (pojęcie oświadczenia woli); wie co to jest nurt antypsychiatryczny, wymienia jego głównych przedstawicieli i zna ich poglądy; definiuje pojęcia instytucjonalizacji i deinstytucjonalizacji, szpitala psychiatrycznego jako instytucji totalnej; Umiejętności i kompetencje: student rozumie trudności w zdefiniowaniu ostrego pojęcia normy w badaniach nad zachowaniem człowieka i w psychiatrii; potrafi rozpoznać zachowania odbiegające od współcześnie akceptowanej normy, rozumie związek kryteriów nienormalności z lokalną kulturą i religią; porównuje i rozumie różnice między zaburzeniem i chorobą psychiczną; rozumie znaczenie arbitralnej granicy norma/patologia i definicji psychozy dla autonomii podejmowania decyzji medycznych, potrafi omówić związane z nimi konsekwencje prawne; potrafi omówić wpływ nurtu antypsychiatrycznego na ewolucję pojęcia patologii w naukach behawioralnych, a także na konstrukcję systemów opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi. UWAGA: studentom zostanie przedstawiony program 5 ćwiczeń, z których będą mogli wybrać 3, które uznają za najbardziej interesujące. Ćwiczenie: Depresja, żałoba, chandra, reakcja uzasadniona okolicznościami? Granice pojęć i ich konsekwencje kliniczne (2 godz) Wiedza: student zna pojęcia depresji jako choroby psychicznej, reakcji żałoby, ostrej reakcji na stres, reakcji adaptacyjnej; wie, jakie są typowe objawy depresji, co oznacza pojęcie depresji z objawami psychotycznymi; zna różnice obrazu klinicznego depresji w zależności od wieku pacjenta oraz najczęstsze pomyłki diagnostyczne; zna różnice między depresją i reakcją żałoby, definiuje

8 niepowikłaną ( fizjologiczną ) i powikłaną ( patologiczną ) reakcję żałoby; wie, jakie są różnice między depresją a chandrą, złym dniem ; zna różnice między depresją i ostrą reakcją na stres lub reakcją adaptacyjną; zna najczęstsze ogólnomedyczne przyczyny objawów przypominających depresję; zna podstawowe metody postępowania w uprzednio zdefiniowanych sytuacjach klinicznych; zna i rozumie przesłanki decydujące o wyborze miejsca sprawowania opieki; zna i rozumie najczęstsze zagrożenia związane z żargonowym, potocznym (i niepoprawnym) nadużywaniem pojęcia depresji i najczęstsze błędy popełniane przez najbliższe otoczenie pacjenta w trakcie sprawowania opieki nad osobą z obniżeniem nastroju. Umiejętności i kompetencje: student potrafi podać przykłady objawów typowych dla zaburzeń nastroju; rozumie kliniczne znaczenie rozpoznania depresji i związane z nim zagrożenia; potrafi porównać i wyjaśnić różnice między często mylonymi stanami klinicznej depresji (choroby psychicznej), reakcji żałoby, chandry, ostrej reakcji na stres i reakcji adaptacyjnej; potrafi porównać niepowikłaną i powikłaną reakcję żałoby; potrafi przeprowadzić wstępną diagnostykę różnicową depresji i innych chorób ogólnomedycznych, które mogą przebiegać z podobnymi objawami; potrafi ocenić kliniczne ryzyko związane z obniżeniem nastroju (myśli rezygnacyjne, samobójcze, objawy psychotyczne) i wybrać odpowiednie miejsce sprawowania opieki (szpital, poradnia, opieka środowiskowa); potrafi podać przykłady błędów medycznych wynikających z posługiwania się potocznymi definicjami omawianych zaburzeń nastroju; potrafi ułożyć z rodziną pacjenta plan opieki nad pacjentem z obniżeniem nastroju. Ćwiczenie: Czy pozytywne nastawienie pozwala zwalczyć raka a ludzie naprawdę wariują w czasie pełni księżyca, czyli psychomitologia w pigułce (2 godz) Wiedza: student zna najczęstsze przekonania należące do psychologii popularnej; zna źródła, dzięki którym pozyskujemy informacje okołopsychologiczne; rozumie zagrożenia związane z powszechną wiarą w mity psychologiczne; zna szczegółową charakterystykę wybranych mitów psychologicznych; zna metody krytycznej, naukowej weryfikacji popularnych twierdzeń opartych na intuicji i zdrowym rozsądku ; zna i rozumie zagrożenia związane z nieuważną lekturą i bezkrytycznym podejściem do wyników badań publikowanych w czasopismach naukowych; zna i rozumie zagrożenia związane z korzystaniem z Internetu jako głównego źródła wiedzy psychologicznej i medycznej; wie, jakie są najważniejsze źródła rozprzestrzeniania się i niesłabnącej popularności psychomitologii. Umiejętności i kompetencje: student potrafi porównać sposoby masowego rozprzestrzeniania się przekonań należących do psychologii popularnej; potrafi omówić zagrożenia związane z bezkrytyczną wiarą w mity psychologiczne; potrafi dostrzec i omówić niebezpieczeństwa wynikające ze stosowania kryterium zdrowego rozsądku w badaniach naukowych, krytycznie weryfikuje popularne twierdzenia dotyczące zachowania człowieka, psychologii i psychiatrii rozprzestrzeniane za pośrednictwem mediów, reklamy i religii; potrafi ze zrozumieniem zanalizować wyniki badań publikowanych w czasopismach naukowych, znajduje przykłady wniosków zniekształconych w wyniku ich nieuważnej lektury; znajduje w Internecie przykłady pseudonaukowych twierdzeń i zaleceń, potrafi je krytycznie weryfikować w oparciu o inne źródła wiedzy; porównuje mechanizmy niepohamowanego rozprzestrzeniania się psychomitologii. Ćwiczenie: Czy człowiek ma jeszcze prawo do słabości? Suplementy, stymulanty i inne dopalacze jako Święty Graal Nowego Wspaniałego Świata (2 godz) Wiedza: student zna wpływ zmian społecznych i cywilizacyjnych na tryb życia człowieka; wie, jakie są związki stresu, obciążenia pracą z ryzykiem chorób somatycznych i zaburzeń psychicznych; zna i rozumie różnice między lekiem, środkiem homeopatycznym, a suplementem diety; wie, jakie są wymagania niezbędne do dopuszczenia do obrotu różnych grup produktów farmaceutycznych; wie,

9 jakie grupy leków mogą być wykorzystywane do poprawy sprawności psychofizycznej osób zdrowych; zna substancje psychoaktywne, które mogą być wykorzystywane do poprawy stanu psychicznego, sprawności intelektualnej i wydajności szkolnej lub zawodowej; zna wpływ różnych nielegalnych substancji psychoaktywnych na sprawność psychomotoryczną i zachowanie człowieka; zna i rozumie zagrożenia medyczne i psychospołeczne związane z bezkrytycznym korzystaniem z leków, ziół, witamin, suplementów diety i używek przez osoby zdrowe niezadowolone ze swoich naturalnych predyspozycji, możliwości i aktualnego stanu psychicznego; wie, jakie zagrożenia medyczne są związane z korzystaniem z nielegalnych substancji psychoaktywnych; zna sposoby bezpiecznej i naturalnej stymulacji możliwości intelektualnych i niefarmakologiczne metody korzystnego oddziaływania na stan psychiczny. Umiejętności i kompetencje: student potrafi omówić podstawy medycyny psychosomatycznej, przede wszystkim w kontekście związków stresu i obciążenia pracą z ryzykiem zaburzeń psychicznych i chorób ogólnomedycznych; potrafi odróżnić leki od paraleków : ziół, produktów homeopatycznych, suplementów diety; porównuje różne grupy leków, substancji psychoaktywnych i używek w zakresie ich wpływu na sprawność intelektualną i wydajność osób zdrowych; wymienia wszechstronne zagrożenia wynikające z prób nadmiernej stymulacji własnej aktualnej sprawności psychofizycznej, zarówno poprzez korzystanie z leków, paraleków, ale także z narkotyków; potrafi ułożyć program bezpiecznych, naturalnych oddziaływań, zarówno farmakologicznych, jak i niefarmakologicznych, korzystnie modyfikujących samopoczucie i sprawność intelektualną człowieka. Ćwiczenie: Elektrowstrząsy, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, terapia światłem, psychochirurgia historyczna egzotyka czy psychiatria XXI wieku? (2 godz) Wiedza: student zna rys historyczny leczenia biologicznego w psychiatrii, z uwzględnieniem metod szkodliwych, nieskutecznych i niestosowanych współcześnie; zna niefarmakologiczne metody biologicznego oddziaływania na stan psychiczny i zachowanie człowieka, mechanizmy ich biologicznego działania oraz ich miejsce we współczesnych standardach leczenia zaburzeń psychicznych; wie, jakie są podstawowe wskazania i przeciwwskazania, objawy niepożądane oraz aspekty techniczne i organizacyjne stosowania takich metod leczenia psychiatrycznego, jak terapia elektryczna, przezczaszkowa stymulacja magnetyczna, głęboka stymulacja mózgu, fototerapia, psychochirurgia, stymulacja nerwu błędnego; zna potencjalne zagrożenia związane ze stosowaniem tych metod w porównaniu z farmakoterapią i oddziaływaniami psychologicznymi; zna i rozumie źródła stereotypów i przesądów dotyczących powyższych metod, zna najważniejsze z tych nieprawdziwych przekonań. Umiejętności i kompetencje: student potrafi porównać niefarmakologiczne metody biologicznego leczenia w psychiatrii w kontekście ich mechanizmów działania, wskazań i przeciwwskazań, a także objawów niepożądanych; umie krytycznie ocenić ich miejsce we współczesnych standardach leczenia zaburzeń psychicznych; potrafi przekazać nielekarzowi (pacjentowi, jego rodzinie) podstawowe informacje na temat technicznej i prawnej strony stosowania takich metod, potrafi ocenić ryzyko związane z ich stosowaniem; krytycznie weryfikuje stereotypy i nieprawdziwe przekonania dotyczące powyższych metod; umie zebrać wywiad od pacjenta leczonego elektrowstrząsami, z naciskiem na przyczyny wyboru takiej metody leczenia, jej skuteczność i ewentualną zmianę stosunku pacjenta do tej metody leczenia w miarę jej stosowania. Ćwiczenie: Geniusz i szaleństwo bliźnięta syjamskie? (2 godz) Wiedza: student zna przykłady znanych postaci historycznych podejrzewanych o choroby psychiczne; wie, jaką potencjalnie korzystną ewolucyjną rolę można przypisać zaburzeniom psychicznym; zna przyczyny, dla których geny zwiększające ryzyko chorób psychicznych wciąż utrzymują się w puli

10 genowej z niezmienną lub rosnącą częstością; zna choroby, w których zaburzeniom psychicznym mogą towarzyszyć szczególne lub nietypowe zdolności, wie, jaki mogą mieć one charakter; wie, co to jest zespół Savanta, zna jego częstość i charakterystykę kliniczną; zna i rozumie wpływ mediów i kultury popularnej na kształtowanie się obrazu osób chorych psychicznie i związków między szaleństwem i geniuszem. Umiejętności i kompetencje: student potrafi ocenić wpływ chorób psychicznych na dokonania życiowe znanych postaci historycznych o nie podejrzewanych; potrafi omówić potencjalnie korzystną rolę zaburzeń psychicznych w procesie ewolucji człowieka; rozpoznaje choroby, w których zaburzeniom psychicznym mogą towarzyszyć szczególne lub nietypowe zdolności; potrafi zdefiniować takie ponadprzeciętne zdolności, możliwości, umiejętności; potrafi omówić zespół Savanta, jego obraz kliniczny, epidemiologię i związek z innymi zaburzeniami psychicznymi; potrafi krytycznie ocenić wpływ mediów i popkultury na postrzeganie osób chorych psychicznie w społeczeństwie. 24. Informacje dodatkowe dostępne są pod adresem