ZESZYTY NAUKOWE 2 (46) 2007

Transkrypt

1 ZESZYTY NAUKOWE 2 (46) 2007 Warszawa 2007

2 RADA REDAKCYJNA prof. zw. dr hab. Zdzisław BOMBERA (przewodniczący) prof. zw. dr hab. Michał GMYTRASIEWICZ prof. zw. dr hab. Zbigniew KRAWCZYK (z-ca przewodniczącego) prof. zw. dr hab. Józef KUBICA prof. zw. dr hab. Jerzy KUCIŃSKI prof. zw. dr hab. Jacek KULAWIK prof. zw. dr hab. Eugeniusz MAZURKIEWICZ (z-ca przewodniczącego) REDAKCJA prof. zw. dr hab. Józef KUBICA redaktor naczelny dr Edward MODZELEWSKI redaktor zeszytu mgr Barbara BEREZA sekretarz Zeszyt poświęcony tematyce ekonomicznej (E). ADRES REDAKCJI ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna Warszawa, ul. Wolska 43 KOREKTA mgr Joanna Warecka SKŁAD I ŁAMANIE mgr Tomasz Fabiański Copyright by ALMAMER Wyższa Szkoła Ekonomiczna Warszawa 2007 ISSN DRUK I OPRAWA Zakład Wydawniczy DrukTur sp. z o.o. Warszawa, ul. Wolska 43 tel wydawnictwo@druktur.pl

3 Spis treści I. Ekonomiczne i prawne aspekty funkcjonowania przedsiębiorstwa Artur Fiks ISTOTA I DEFINICJA KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW Józef Staszewski WYBRANE METODOLOGICZNE PROBLEMY KONKURENCYJNOŚCI PRZEDSIĘBIORSTW W POLSCE Włodzimierz Świetlik KILKA UWAG NA TEMAT RACHUNKU KOSZTÓW W PRZEDSIĘBIORSTWIE PRZEMYSŁOWYM Arkadiusz Manikowski, Ryszard Mizera WYKORZYSTANIE METOD DYSKRYMINACJI W ANALIZIE RYZYKA PRZEDSIĘBIORSTWA Katarzyna Chrościcka KAPITAŁ LUDZKI JAKO PODSTAWOWY CZYNNIK KONKURENCYJNOŚCI Ryszard Wojciechowski KONTRAKTY W OBROCIE GOSPODARCZYM. TEORIA I PRAKTYKA II. Z zagadnień bezrobocia Barbara Zdrojewska, Eugeniusz Z. Zdrojewski PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ W WALCE Z BEZROBOCIEM W POLSCE 121 Agnieszka Gałas-Krzysztoń BEZROBOCIE WSI POLSKIEJ W DOBIE AKCESJI POLSKI DO UNII EUROPEJSKIEJ 133 Eugeniusz Z. Zdrojewski MOBILNOŚĆ PRZESTRZENNA LUDNOŚCI W WIEKU PRODUKCYJNYM W POLSCE III. Gospodarka Polska na tle Europy i Świata Cezary Tomasz Szyjko EFEKTYWNE ZARZĄDZANIE JAKOŚCIĄ WARUNKIEM FUNKCJONOWANIA EUROPEJSKICH ZGRUPOWAŃ INTERESÓW GOSPODARCZYCH W PERSPEKTYWIE POLITYKI REGIONALNEJ UNII EUROPEJSKIEJ. WYBRANE ASPEKTY EKONOMICZNE I PRAWNE Janusz Biernat RÓWNOWAGA ZEWNĘTRZNA W WARUNKACH PŁYNNEGO KURSU WALUTOWEGO I MOBILNOŚCI KAPITAŁU

4 Izabela Pruchnicka-Grabias FUNKCJONOWANIE FUNDUSZY HEDGINGOWYCH NA ŚWIATOWYCH RYNKACH FINANSOWYCH I W POLSCE IV. Varia Waldemar Michna STRATEGIA ROZWOJU ROLNICTWA NA OKRES NAJBLIŻSZYCH KILKUNASTU LAT W RÓŻNYCH MAKROREGIONACH POLSKI Magdalena Gizińska CHARAKTERYSTYKA ZACHOWAŃ NABYWCÓW NA POLSKIM RYNKU SAMOCHODÓW OSOBOWYCH NA PRZYKŁADZIE PRODUKTU FIRMY RENAULT TWINGO Magdalena Cichoń, Seweryn Cichoń FUNDUSZE INWESTYCYJNE CZY ZARYZYKOWAĆ W ZAMIAN ZA POTENCJALNIE WYŻSZY ZYSK NIŻ NA STANDARDOWYCH LOKATACH? Dariusz Piotrowski MOŻLIWOŚCI ROZWOJOWE MIASTA SUWAŁKI V. Recenzja Agnieszka Gałas-Krzysztoń RECENZJA KSIĄŻKI ZBIGNIEWA ŚCIBORKA INWESTOWANIE W PERSONEL SUMMARIES

5 TABLE OF CONTENT I. ECONOMIC AND LEGAL ASPECTS OF A COMPANY S FUNCTIONING Artur Fiks The nature and the definition of enterprises competitiveness. 9 Józef Staszewski Selected methodological issues concerning the functioning of companies in Poland Włodzimierz Świetlik A few remarks on the subject of cost calculation in an industrial enterprise Arkadiusz Manikowski, Ryszard Mizera The use of discrimination methods in the analysis of enterprise risk 59 Katarzyna Chrościcka Human Capital as the main source of enterprises competitiveness 79 Ryszard Wojciechowski Contracts in economic turnover. Theory and practice 93 II. ON THE ISSUE OF UNEMPLOYMENT Barbara Zdrojewska, Eugeniusz Z. Zdrojewski Enterprise in the fight with unemployment Agnieszka Gałas-Krzysztoń The unemployment of Polish villages in the time when Poland joins the European Union Eugeniusz Z. Zdrojewski Mobility of Polish population at productive age 145 III. POLISH ECONOMY AS COMPARED TO EUROPE AND THE WORLD Cezary Szyjko Effective quality management as the condition of functioning of European Economic Affairs Unions in the perspective of regional policy of EU. Chosen economic ang legal aspects Janusz Biernat External balance in the conditions of fluctuating currency rate and capital mobility

6 Izabela Pruchnicka-Grabias The functioning of hedge funds on the world s markets and in Poland IV. VARIA Waldemar Michna The agriculture development strategy for the period of next dozen of years in different macroregions of Poland Magdalena Gizińska The characteristics of purchasers behaviour on Polish car market on the example of the product of Renault-Twingo. 217 Magdalena Cichoń, Seweryn Cichoń Investment funds to take the risk in return for a potentially higher profit than on standard bank investment accounts? Dariusz Piotrowski The development possibilities of Suwałki V. REVIEW Agnieszka Gałas-Krzysztoń Review of the book: Zbigniew Ściborek Investing in the personnel SUMMARIES

7 SUMMARIES Artur Fiks Istota i definicja konkurencyjności przedsiębiorstw Problem konkurencyjności przedsiębiorstw jest problemem stosunkowo nowym w polskiej gospodarce i związany jest z powstaniem oraz rozwojem gospodarki rynkowej. Mimo swojej krótkiej historii, w ostatnich latach stał się on jednym z istotniejszych problemów, nad jakimi pracują tak ekonomiści, jak i politycy zajmujący się gospodarką. Sama konkurencyjność przedsiębiorstwa jest powiązana bezpośrednio ze zjawiskiem konkurencji i nie można jej traktować jako pojęcia autonomicznego. W pierwszej części artykułu zostały przedstawione najistotniejsze z punktu widzenia konkurencyjności przedsiębiorstwa aspekty konkurencji. Omówiono tu między innymi pojęcie, rodzaje i obszary konkurencji. W drugiej części opracowania przedstawiono charakterystykę problemu konkurencyjności przedsiębiorstw ze szczególnym uwzględnieniem pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa i czynników oraz warunków ją determinujących. W podsumowaniu tej części przedstawiono własną koncepcję definicji konkurencyjności przedsiębiorstw. The nature and the definition of enterprises competitiveness The problem of enterprises competitiveness is comparatively new in Polish economy and it is connected with the birth and development of market economy. Despite its short history in the last few years it has become one of the most important problems that both economists and who deal with economy are working on.

8 8 SUMMARIES The competitiveness itselfcted with the phenomenon of competitiveness and it cannot be treated as an autonomous notion. The most important aspects of competitiveness are presented in the first part of the article. Subjects such as the idea, types and areas of competitiveness have been discussed. In the second part of the article the problem of eneterprises competitiveness has been described with the particular attention paid to the position of enetrprises competitiveness as well as factors which it is determined by. In the conclusion of this part the author presents his own idea of the definition of enterprises competitiveness.

9 SUMMARIES 9 Józef Staszewski Wybrane metodologiczne problemy konkurencyjności przedsiębiorstw w Polsce W publikacji zostały przedstawione podstawowe metody oceny konkurencyjności przedsiębiorstw. Metody te można podzielić według następujących kryteriów: 1. Na podstawie oceny efektywności działalności gospodarczej przedsiębiorstwa. 2. Na podstawie cech najistotniejszych dla klientów. 3. Na podstawie wielkości i jakości posiadanych zasobów. 4. Metody mieszane (uwzględniają większość z wymienionych kryteriów oceny). Pierwsza z tych metod wykorzystuje w ocenie dwa wskaźniki: udział ocenianego przedsiębiorstwa w rynku oraz uzyskiwany poziom rentowności. To przedsiębiorstwo jest bardziej konkurencyjne, które ma większy udział w rynku oraz wyższy poziom rentowności. Druga z wyżej wymienionych metod bierze za podstawę oceny konkurencyjności wyniki porównania najistotniejszych z punktu widzenia klienta cech, np.: poziom jakości, cen oraz serwisu. Przedstawione metody pozwalają na ocenę konkurencyjności z punktu widzenia klienta (odbiorcy). Niemniej istotna i ważna jest ocena konkurencyjności przedsiębiorstw z punktu widzenia zarządu spółki, właścicieli i inwestorów. Metody te umożliwiają ocenę potencjału wzrostu przedsiębiorstwa. Należą do nich metody majątkowe i dochodowe, mieszane oraz porównań rynkowych. W drugiej części przedstawiona została koncepcja badań nad konkurencyjnością przedsiębiorstw prowadzonych w Katedrze Ekonomiki Przedsiębiorstw, a w tym: 1. Wpływ obciążeń finansowych na konkurencyjność przedsiębiorstw. 2. Perspektywy wzrostu konkurencyjności spółek notowanych na Warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych w latach Konkurencyjność małych i średnich przedsiębiorstw w Polsce w warunkach integracji z Unią Europejską.

10 10 SUMMARIES Selected methodological issues concerning the functioning of companies in Poland The work presents basic methods of evaluation of a company s competitiveness. The methods can be divided according to the following criteria: 1. On the basis of the evaluation of a company s economic activity effectiveness. 2. On the basis of the most crucial features according to customers. 3. On the basis of the quality of goods possessed. 4. Mixed methods (taking into account most of the criteria mentioned above). The first method takes into account the following issues: the activity of a given company on the market and the level of profitability gained. The higher activity and the level of profitability, the more competitive the company. The latter method takes into account the comparison of the most crucial features, according to a client, e.g.: the level of quality, price and service. The methods presented allow to evaluate the competitiveness from the point of view of a client. However, the evaluation of companies competitiveness from the point of view of the board of managers, owners and investors is also important. The methods allow to evaluate the development of the potential of a company. Assets methods, mixed profit methods and market comparison methods belong here. The second part of the work presents the concept of research on competitiveness of a company that is being carried at the Economics of Companies Institute: 1. The influence of financial charges on the competitiveness of companies, 2. The perspectives of competitive development of companies present at Warsaw Stock Exchange between 2000 and 2005, 3. The competitiveness of small and medium companies in Poland in the conditions of integration with the European Union.

11 SUMMARIES 11 Włodzimierz Świetlik Kilka uwag na temat rachunku kosztów w przedsiębiorstwie przemysłowym Zamiarem autora artykułu było zwrócenie uwagi, że analiza wielkości kształtowania się poszczególnych pozycji kosztów jako danych syntetycznych nie może być źródłem informacji dla podejmowania decyzji w zakresie ich zmniejszenia. Dane statystyczne kosztów muszą pozwalać na przeprowadzenie analizy przyczynowo-skutkowej. Taki warunek zmusza do ujęcia rachunku kosztów w sposób analityczny. W przedsiębiorstwach przemysłowych zmusza to do uczestnictwa w konstrukcji i analizie rachunku kosztów inżynierów różnych profesji. Przykłady takiego ujęcia rachunku kosztów zostały podane w treści artykułu. Odnoszą się one do huty szkła gospodarczego o metodzie produkcji ręcznej i typie małoseryjnym w odniesieniu do kosztów wytwarzania i huty szkła opakowaniowego o metodzie produkcji automatycznej i typie produkcji wielkoseryjnej i masowej w odniesieniu do kosztów formowania butelek. Autor zwraca uwagę, że odpowiedzialność za koszty spoczywa na każdym wykonawcy, do naczelnego kierownika włącznie. Takie podejście jest możliwe, jeśli nastąpi decentralizacja metody zarządzania w przedsiębiorstwach przemysłowych. Podkreśla się również, że analityczne (inżynierskie) podejście do rachunku kosztów wymaga właściwego kwalifikowania kosztów na koszty stałe i zmienne oraz na należytym doborze skali produkcji do metod i typów produkcji. A few remarks on the subject of cost calculation in an industrial enterprise The author s intention was to highlight the fact that tha analysis of the size formation of particular cost items as synthetic data cannot be treated as a source of information when a decision to cut costs is to be taken. Statistical data of the costs must allow to carry out a cause-effect analysis. Such a condition obliges engineers of different specializations participate in the constructionand analysis of cost calculation. The examples of such formulation of cost calculation are given in the article. One of them is of the household glassworks with manual method and short-series of production in relation to production costs and the other one is of the package glassworks of automatic mass production in relation to the cost of bottles formation. The article pays attention to the fact that the responsibility for the costs

12 12 SUMMARIES has to be accepted by every performer including the managing director. Such an approach is possible only when decentralization of management method takes place in industrial enetrprises. The author underlines that analytical approach to cost calculation requires an appriopriate division of costs into fixed and variable ones and a proper selction of production scale as well as method and type of production.

13 SUMMARIES 13 Arkadiusz Manikowski, Ryszard Mizera Wykorzystanie metod dyskryminacji w analizie ryzyka przedsiębiorstwa W procesie podejmowania decyzji często występuje potrzeba zbudowania modelu określającego zasady przyjmowania przez zmienną jakościową określonych wartości na podstawie wielowymiarowych obserwacji. Tak zdefiniowany model może być wykorzystywany do klasyfikacji obiektów, którego przynależność do klas zdeterminowanych wartościami zmiennej jakościowej nie jest znana. Praktycznymi przykładami tego typu sytuacji są między innymi prognozy bankructwa firm oraz oceny wiarygodności kredytowej przedsiębiorstw dokonywane przez banki. W niniejszym artykule poza prezentacją podstaw teoretycznych metod dyskryminacji pokazano wykorzystanie narzędzi dyskryminacyjnych do analizy ryzyka rynkowego przedsiębiorstw mierzonego współczynnikiem beta znanym w jednowskaźnikowym modelu Sharpa. The use of discrimination methods in the analysis of enterprise risk In the process of decision taking process there is often the need to create a model defining rules of assuming fixed values by a quality variable on the basis of multidimensional observations. A model defined in such a way can be used to classify objects which attachment to classes determined by the values of quality variable is unknown. Practical examples of such a situation are among others forecasts of company bankrupcy, estimation of enterprise credit reliability made by banks. In the article in addition to the presentation of the basis of theoretical discrimination methods, the use of discrimination tools for market risk analysis of enterprises measured by beta factor presented in one-index Sharp model.

14 14 SUMMARIES Katarzyna Chrościcka Kapitał ludzki jako podstawowy czynnik konkurencyjności Artykuł zwraca uwagę na korzyści dla organizacji płynące z rozwoju kapitału ludzkiego. Kapitał ludzki to najwyższa wartość w firmie. Po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej należy przypuszczać, że nastąpią duże zmiany w zapotrzebowaniu na rodzaj kompetencji podwładnych. Wzrośnie zapotrzebowanie na pracowników, którzy odpowiadają europejskim standardom. Human Capital as the main source of enterprises competitiveness Human Capital is the most valuable part of a firm. The article focuses on the benefits of its development. After Poland joined the European Union big changes in demand for employees qualifications can be expected. The demand for employees to be trained to European standards will increase.

15 SUMMARIES 15 Ryszard Wojciechowski Kontrakty w obrocie gospodarczym. Teoria i praktyka Termin kontrakt (contractus) już w czasach historycznych oznaczał rodzaj zobowiązania, które zawiązywało się przez czynność prawną, ale nie koniecznie przez umowę. Polskie prawo nie definiuje zarówno pojęcia umowy cywilno-prawnej, jak też pojęcia kontraktu, nie określa także niezbędnych przesłanek wymagających do ich zawarcia. W prawie polskim generalnie nie wyodrębniła się autonomiczna dziedzina prawa kontraktów, co w konsekwencji powoduje występowanie różnych modeli (rodzajów, typów, postaci) kontraktów a zatem przedsiębiorcy stają w obliczu przed różnymi źródłami prawa kontraktów. Istnieje więc trudna i złożona kwestia stosowania poszczególnych postanowień kontraktów do rozwiązań normatywnych i ich wykładni. Contracts in economic turnover. Theory and practice Since historical times the notion contract (contractus) has meant a kind of obligation which is formed by a legal action but not necessarily by an agreement. Polish law does not define a notion of a civil law agreement as well as the notion of contract. It does not state the necessary conditions of its contraction. In Polish law generally speaking there is not a separate branch of contract law which results in the presence of various models (types, kinds, sorts) of contracts. Therefore enterprises find many different sources of contract law. There is a difficult and complex issue of compliance of particular contract provisions with normative solutions and their interpretations.

16 16 SUMMARIES Barbara Zdrojewska, Eugeniusz Z. Zdrojewski Przedsiębiorczość w walce z bezrobociem w Polsce W opracowaniu przedstawiono zmiany rozmiarów bezrobocia w Polsce w latach a także struktury bezrobotnych w/g wieku i poziomu wykształcenia. Ukazano działania na rzecz zwiększenia przedsiębiorczości na przykładzie miasta Koszalina, które spowodowały wzrost zatrudnienia i zmniejszenie liczby bezrobotnych w okresie XII XII 2005r. o 1065 osób, tj.10,3% Enterprise in the fight with unemployment The work presents the changes of the unemployment rate in Poland in the years , together with the social structure of this group of people according to age and the level of education. The authors present the activities thanks to which the level of unemployment went down by 1065 people, which makes 10,3% between December 2004 and December 2005 in Koszalin.

17 SUMMARIES 17 Agnieszka Gałas-Krzysztoń Bezrobocie wsi polskiej w dobie akcesji Polski do Unii Europejskiej W Polsce rolnictwo odgrywa znacznie większą rolę niż w Europie Zachodniej, nie tylko z powodów ekonomicznych. Pojawia się bowiem zjawisko nadzwyczajnego znaczenia ziemi w systemie wartości rodzin rolniczych. Trudno nasz kraj porównywać z jakimś innym krajem. Powody historyczne zdecydowały, że ziemia była wielokrotnie przyczyną wojen i powstań. Ziemia też wyznaczała pozycję społeczną rodziny rolniczej, ziemia wychowywała pokolenia, ziemia dawała pracę. Dlatego dla wielu osób nie do zaakceptowania jest pogląd, że ziemia to biznes przynoszący pieniądze. Polskie rolnictwo będzie ulegało zmianom, jak cała polska gospodarka, a wieś będzie się zmieniać pod jej wpływem. Szansą jest tu nacisk polityki regionalnej Unii Europejskiej na wykorzystanie niekonwencjonalnych walorów wsi dla jej rozwoju. Rozwiązaniem dla każdego regionu jest znalezienie indywidualnej lokomotywy napędzającej jego rozwój i pozwalającej mieszkańcom wsi na odzyskanie spokoju zapewnionego przez godziwe dochody. The unemployment of Polish villages in the time when Poland joins the European Union Agriculture in Poland plays a more important role than in Western Europe not only because of economical reasons. For many generations of farmers land has always been of extraordinary value. Therefore it is very difficult to compare our country to any other ones. The history shows that land was often the reason of conflicts and wars. It also marked the social status of farmers families providing jobs and food. It has brought up whole generations. That is why it is unacceptable for many people to treat the land as a business target and a source of money.polish agriculture will be changing as well as the whole economy. Those changes will influence the countryside. The pressure of the European Union and its regional policy may be the chance to use unconventional qualities of those regions to fasten their development. The best solution for each of those regions, a kind of motor impelling their development should be found in order to provide people with decent earnings and therefore adequate living conditions.

18 18 SUMMARIES Eugeniusz Z. Zdrojewski Mobilność przestrzenna ludności w wieku produkcyjnym w Polsce Podstawowym celem opracowania jest ukazanie natężenia i kierunków migracji definitywnych ludności w wieku zdolności do pracy. Po przejściowym spadku intensywności przemieszczeń terytorialnych, w ostatnich kilku latach obserwuje się ponownie wzrost mobilności przestrzennej tej kategorii ludności. Niezbędne wydaje się sterowanie ruchem wędrówkowym ludności. Mobility of Polish population at productive age The basic aim of this article is to show the intensity and directions of definitive migrations of people at the age when they are able to work. After temporary decrease of the intensity of territorial translocations in the last few years renewed increase of mobility has been observed among this cathegory of population. It seems to be necessary to control these peregrination movements.

19 SUMMARIES 19 Cezary Szyjko Efektywne zarządzanie jakością warunkiem funkcjonowania europejskich zgrupowań interesów gospodarczych w perspektywie polityki regionalnej unii europejskiej. Wybrane aspekty ekonomiczne i prawne Celem tego opracowania jest wskazanie na dynamikę funkcjonowania przedsiębiorstwa w świetle strategicznego uwarunkowania polskiej polityki regionalnej w Unii Europejskiej. Zgrupowanie Interesów Gospodarczych oraz spółka europejska to dwa stosukowo nowe instrumenty prawne, które mają na celu ułatwić przedsiębiorcom podejmowanie i prowadzenie działalności gospodarczej w skali europejskiej. Publikacja analizuje wybrane aspekty ekonomiczne i prawne istotne dla rozwoju przedsiębiorstw i polityki regionalnej UE ze szczególnym uwzględnieniem nowoczesnego zarządzania jakością, mającego bezpośredni wpływ na rozwój regionalny Polski w związku z kolejnym rozszerzeniem UE o Bułgarię i Rumunię. Effective quality management as the condition of functioning of European Economic Affairs Unions in the perspective of regional policy of EU. Chosen economic ang legal aspects The aim of this article is to point at the dynamics of enterprise functioning in the light of strategic conditioning of Polish regional policy in the European Union. Economic Affairs Union and European Partnership are two comparatively new legal tools which are supposed to make it easier for enterpreneurs to start and run their businesses on the European scale. This publication analyses chosen economic and legal aspects which are essential for enterprises development and regional policy of the EU with particular attention paid to modern quality management since it has direct influence on regional development of Poland because of subsequent enlargement of the EU by it new members Bulgaria and Roamania.

20 20 SUMMARIES Janusz Biernat Równowaga zewnętrzna w warunkach płynnego kursu walutowego i mobilności kapitału W artykule omówiono, jak zmieniły się warunki kształtowania się równowagi zewnętrznej po przejściu na płynny kurs walutowy i zwiększyła się mobilność kapitału. Na przykładzie zmian równowagi zewnętrznej Polski w ciągu ostatnich lat omówiono, jakie dynamiki mają obecnie podstawowe znaczenie w kształtowaniu się równowagi zewnętrznej. Zwrócono uwagę, że w warunkach płynnego kursu walutowego i mobilności kapitału decydujące znaczenie na zmiany kursu walutowego ma polityka pieniężna prowadzona w kraju i na dużych rynkach pieniężnych (dolar, euro). External balance in the conditions of fluctuating currency rate and capital mobility The article presents how the conditions of forming the external balance have changed after the fluctuating currency rate was indroduced and the capital mobility increased. Giving the examples of changes of Polish external balance it has been discussed what dynamics have now the basic importance for the formation of external balance. It has been also underlined that in the conditions of fluctuating currency rate and capital mobility the money policy conducted both in our country and on big money markets (dollar, euro) has the crucial influence on currency rate changes.

21 SUMMARIES 21 Izabela Pruchnicka Grabias Funkcjonowanie funduszy hedgingowych na światowych rynkach finansowych i w Polsce Autorka przedstawia krótką historię oraz wyniki finansowe funduszy hedgingowych działających na świecie. Na tym tle dokonuje analizy dostępnych na polskim rynku funduszy hedgingowych. Pokazuje, że fundusze te w Polsce dopiero rozpoczynają się rozwijać. Ocenia pozytywnie fakt, że tego rodzaje inwestycje są już dostępne na polskim rynku finansowym. The functioning of hedge funds on the world s markets and in Poland The author presents a short history and investment results of hedge funds operating in the world. The analysis of Polish hedge funds is shown. The author also points out that these funds have started to develop in Poland and stresses the importance of their availability on the Polish financial market.

22 22 SUMMARIES Waldemar Michna Strategia rozwoju rolnictwa na okres najbliższych kilkunastu lat w różnych makroregionach Polski Kondycja ekonomiczna i sytuacja społeczna gospodarstw rolnych jest bardzo zróżnicowana w różnych regionach. W każdym regionie występują silne ekonomicznie gospodarstwa rolne, a także gospodarstwa słabe i bardzo słabe ekonomicznie. Głównym kryterium oceny kondycji ekonomicznej i sytuacji społecznej jest zdolność gospodarstwa rolnego do samodzielnego odtwarzania potencjału produkcyjnego. Gospodarstwem rolnym znamionującym się dobrą kondycją jest takie gospodarstwo, które jest zdolne do reprodukcji prostej lub rozszerzonej. I odwrotnie, gospodarstwem rolnym o słabej lub wręcz w złej kondycji ekonomicznej jest takie gospodarstwo, które nie jest w stanie zakupić nowych środków produkcji na miejsce zużytych (zamortyzowanych). W każdym rejonie stosunek liczby gospodarstw będących w bardzo dobrej i dobrej kondycji do ogółu gospodarstw rolnych jest inny. Krytyczny stosunek występuje w województwach wschodnich, a więc podkarpackim, lubelskim, podlaskim i warmińsko-mazurskim. Niekorzystna jest również omawiana relacja w województwie świętokrzyskim. Relacja ta jest na tyle niekorzystna, iż można mówić, że we wschodnich województwach obumiera stopniowo większość gospodarstw rolnych. Powstaje więc problem odwrócenia tego procesu. Temu właśnie problemowi poświęcony jest prezentowany artykuł. The agriculture development strategy for the period of next dozen of years in different macroregions of Poland Economic status and social situation of farms differs a lot in different regions. In each of them there are farms which are economically strong as well as farms which are very weak. The main criterion to estimate the economical condition and social situation is the farm s ability to reconstruct its productive potential unaided. A farm which can be described as economically strong has the ability of simple and expanded reproduction and a farm in weak or even bad economic situation is not able to purchase new production mean to replace the old, used (offset) ones. In every region the proportion of the number of farms in good or very good economic situation in realtion to the general number of farms is different. Those

23 SUMMARIES 23 proportions are critical in the eastern regions such as podkarpacki, lubelski, podlaski and warminsko-mazurski. The situation is not good in świętokrzyski region either. Those relations are so unfavourable that it can be said that in the eastern regions most farms are withering away. Therefore there is a problem of how to divert this process. The article focuses on this issue.

24 24 SUMMARIES Magdalena Gizińska Charakterystyka zachowań nabywców na polskim rynku samochodów osobowych na przykładzie produktu firmy Renault Twingo Wiedza o konsumencie, jego postępowaniu na rynku jest w dzisiejszych czasach sprawą kluczową do opracowania i zrealizowania skutecznego programu działania każdego przedsiębiorstwa na rynku. Nabywca to osoba, która dokonuje zakupu usług i produktów w celu ich użytkowania. Stanowią one dla niego środek zaspokojenia odczuwanych potrzeb. Oczywiście nie wszyscy nabywcy mają takie same potrzeby i nie wszyscy odczuwają je w takim samym stopniu natężenia, zaspokajają je również w różnorodny sposób. Obserwacja zachowań nabywców indywidualnych niesie ze sobą wiele pytań. Celem tego artykułu jest ukazanie zasad, jakimi kierują się nabywcy i wyjaśnienie wpływu określonych czynników na proces podejmowania decyzji o zakupie określonego dobra. The characteristics of purchasers behaviour on Polish car market on the example of the product of Renault-Twingo Knowledge of a consumer, their behaviour on the market is nowadays the key matter to prepare and carry out an effective programme of procedures for every enterprise on the market. A purchaser is somebody who buys services and products in order to use them. They are means to satisfy his or her needs. Certainly not all purchasers have the same needs and not all of them feel them with the same intensity. They do not satisfy them in the same way, either. The observation of individual purchasers behaviour is an opportunity to ask many questions. The aim of this article is to show the rules which the purchasers are guided by and to explain how particular factors influence the decision making process to buy a particular product.

25 SUMMARIES 25 Magdalena Cichoń, Seweryn Cichoń Fundusze inwestycyjne czy zaryzykować w zamian za potencjalnie wyższy zysk niż na standardowych lokatach? Celem niniejszego opracowania jest przybliżenie formy oszczędzania, jaką są fundusze inwestycyjne, podstawowych zagadnień, genezy i rynku finansowego tego produktu w Polsce. W opracowaniu przedstawiono poszczególne rodzaje funduszy inwestycyjnych. Dokonano próby analizy kosztów, jakie wiążą się z inwestycją w fundusze. Omówiono sytuację funduszy inwestycyjnych Polsce w 2005 roku. Podjęto próbę określenia przyczyn szybkiego tempa rozwoju omawianej formy inwestowania i dokonano analizy SWOT, pomocnej tym, którzy wahają się bądź trudno jest im podjąć decyzję odnośnie do lokowania oszczędności w funduszach. Investment funds to take the risk in return for a potentially higher profit than on standard bank investment accounts? The aim of this article is to present a form of saving which are investment funds, basic issues, the genesis and financial market for this product in Poland. There described different kinds of investment funds. An attempt has been made to analyse the costs which are connected with investing in funds. The situation of investment funds in Poland in 2005 has been discussed. There is also an attempt to define the reasons of such a fast pace of development of this form of investing. The SWOT analysis has been made to help those who hesitate or have problems with taking a decision whether to invest their savings in those funds.

26 26 SUMMARIES Dariusz Piotrowski Możliwości rozwojowe miasta Suwałki O możliwościach rozwojowych miast decyduje umiejętność wykorzystania lokalnych i regionalnych zasobów oraz poszukiwanie przewag konkurencyjnych. Celem artykułu jest ukazanie uwarunkowań zewnętrznych oraz możliwości rozwojowych Suwałk, które są miastem średniej wielkości, położonym peryferyjnie w stosunku do głównych europejskich i polskich biegunów wzrostu w Polsce i Europie. Dostosowanie się Suwałk do warunków zmieniającego się otoczenia utrudnia niski potencjał społeczno-gospodarczy. Natomiast istotnymi czynnikami sprzyjającymi rozwojowi powinno stać się wykorzystanie tranzytowego położenia, rozwój funkcji o ponadregionalnym charakterze oraz związanych z obsługą ruchu turystycznego. The development possibilities of Suwałki The development possibilities of towns depend on how the local and regional resources are used as well as whether competitive advantages are looked for. The aim of this article is to present the external conditions and development possibilities of Suwałki, a medium-sized town situated in the region of secondary importance in comparison to the main Polish and European growth areas. Adapting to the conditions of changing environment is difficult for Suwałki because of low economic and social potential. The fundamental factors which should be used to promote the growth of the town might be its transit location and the development of supraregional functions connected with tourism.