ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI"

Transkrypt

1 STUDIA EKONOMICZNE 1 ECONOMIC STUDIES NR 3 (LLXXVIII) 2013 Dariusz Siuda* ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI WPROWADZENIE Migracja wartości polega a odpływie wartości z jedego przedsiębiorstwa lub setora do iego. Jest oa astępstwem itesywego poszuiwaia ajbardziej efetywych możliwości aloacji apitału w celu uzysaia wysoich stóp zwrotu po jego zaiwestowaiu. W osewecji astępuje przepływ apitałów pomiędzy rajami, setorami i przedsiębiorstwami, w efecie czego astępuje przepływ wartości (Siuda 2001, s. 55). Procesy migracji wartości przedsiębiorstw moża rozpatrywać w dualistyczy sposób. Pierwszy to podejście od stroy miroeoomiczej socetrowaie się a aalizach, oceach i wsazówach dotyczących zarządzaia strategiczego oraz iych uwaruowań sprzyjających procesom flutuacji wartości osobo rozpatrywaego przedsiębiorstwa. Drugie podejście załada aalizę procesów migracji wartości od stroy maroeoomiczej, gdzie podstawową rolę odgrywają mechaizmy aloacji apitału poprzez rye apitałowy. Zaobserwowaa w ostatich iluastu latach aceleracja procesów migracji wartości przedsiębiorstw sprawiła, że pojęcie to było aalizowae w literaturze dotyczącej zarządzaia wartością przedsiębiorstwa 1. * Politechia Łódza, Wydział Orgaizacji i Zarządzaia, Załad Eoomii. 1 Migracja wartości przedsiębiorstw jest przedmiotem rozważań w astępujących publiacjach: E. Almasy, A. Slywotzy (1999); J.P.A Baptista (1999); P. Bartowia (2001); J. Billigto (1997); T. Brabazo (1999);M.K. Campbell (2001); B. Dobiegała-Koroa (2001, 2006); J.P. Dool (1997); E.C. Griffiths (1997); A. Herma (2006); A. Herma, A. Szablewsi (1999); K. Klicewicz (2005); A.K. Koźmińsi (2004); K. Leśia-Łebowsa (2001); M. Marciowsa (2000); R.W. Mills (2005); T. Moster, H. Mouaas (2001); B. Nita (2007); E. Ostrowsa (2001, 2007); D. Owe, R. Griffiths (2006); A. Sharma, R. Krisha, D. Grewal (2001); P. Phillips (2012); M. Siuda (2000, 2001); A. Slywotzy, P. Baumgarter, L. Alberts, H. Mouaas (2006); A. Slywotzy; F. Lithicum (1997); A. Slywotzy, D.J. Morriso, B. Adelma (2000); A. Slywotzy, R. Wise, K. Weber (2006); J. Striwerda, M. va Ameroge, M. va Wijc (2000); C. Suszyńsi (2007), A. Szablewsi (2005,

2 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 483 Jedoieruowa migracja wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw polega a jedoczesym przypływie lub odpływie wartości w daym oresie do(od) wszystich podmiotów oceiaego uładu spółe apitałowych. W literaturze przedmiotu podreśla się wielość zaczeia ategorii wartości (Mączyńsa, 2005). Szczegółową jej lasyfiację podaje D. Zarzeci (1999, s. 25), wyróżiając: wartość eoomiczą, wartość ryową, wartość apitalizacji ryowej, wartość sięgową, wartość odtworzeiową, wartość sprawiedliwą, wartość liwidacyją, wartość szacuową, wartość iwestycji, wartość goodwill, wartość w użyciu, wartość właściciela, wartość zamiay (zastąpieia), wartość ieodłączą, wartość bizesu w działaiu, wartość dla bizesu, wartość podatową, wartość zabezpieczeia 2. Przedmiotem rozważań jest wartość apitalizacji ryowej, czyli łącza suma wartości ryowej wszystich acji wyemitowaych przez przedsiębiorstwo. W momecie rozpoczęcia działalości sięgowa wartość etto przedsiębiorstwa wyiająca z bilasu otwarcia rówa jest wartości ryowej. Rówocześie jest to taże wartość liwidacyja. W tym specyficzym przypadu powyższe ujęcia wartości apitału własego są sobie rówe. W tou prowadzeia podstawowej działalości operacyjej przedsiębiorstwa wartość ryowa apitałów własych zaczya odbiegać od zapisów sięgowych. Wartość ryową determiuje oczeiway stopień wyorzystaia zgromadzoych atywów, wyrażoy w postaci wartości obecej progozowaych wolych przepływów gotówowych etto. W wyiu reacji wartości, wartość ryowa przewyższa wartość sięgową, zaś w odwrotym przypadu (iszczeie wartości) wartość ryowa przedsiębiorstwa jest iższa od wartości zapisaej w bilasie. Całowita wartość przedsiębiorstwa staowi sumę astępujących sładiów (Nita, 2007, s. 26): 1) wartości obecej oczeiwaych w przyszłości dochodów z działalości operacyjej w ściśle oreśloym oresie progozy, 2) zdysotowaej wartości rezydualej, 3) wartości uboczych efetów fiasowaia majątu, 4) wartości posiadaych środów pieiężych, 5) wartości atywów iezwiązaych z działalością operacyją, 6) wartości opcji realych związaych z działalością przedsiębiorstwa. 2008, 2009); P. Szczepaowsi (2007); M. Wiatr (2006); J.C. Woodard (2006). Żada z wymieioych prac ie porusza zagadieia jedoieruowej migracji wartości. 2 Szczegółowe aspety wycey przedsiębiorstw aalizują astępujący autorzy: R. Borowieci, A. Jai, J. Kaczmare (1999), P.A. Coady, A. Faseru (1997), T. Copelad, T. Koller, J. Murri (1997), B. Corell (1999), A. Damodara (1994), T. Dudycz (2005), A. Fierla (2008), A. Jai (2006), S. Kasiewicz, E. Mączyńsa (1999), M.J. Matsche, G. Brose (2012), E. Mączyńsa (2005), R.W. Mills (2005), B. Nita (2007), W. Patea (2010), P. Szczepaowsi (2007), D. Zarzeci (1999). uwaga ja do przypisu 1.

3 484 Dariusz Siuda Wartość przedsiębiorstwa moża do pewego stopia ształtować za pomocą tzw. geeratorów wartości (value drivers). Ogólie wartość przedsiębiorstwa ształtują decyzje: operacyje, fiasowe i iwestycyje. A. Rappaport (1999, s. 65) wyróżił 7 podstawowych czyiów reowaia wartości: 1 operacyje: stopa wzrostu sprzedaży, stopa zysu operacyjego, stopa podatu dochodowego; 1 iwestycyje: iwestycje w atywa trwałe, iwestycje w atywa obrotowe; 1 fiasowe: oszt apitału; 1 ogóle: ores wzrostu wartości. A. Jai (2012, s. 70) ategorię fiasowych czyiów wzrostu wartości uzupełia o struturę apitału oraz o wyiający z iej poziom ryzya. Natomiast T. Dudycz (2005, s. 29) podreśla istotę wagi apitału iteletualego jao podstawowego (oprócz powyżej wymieioych) czyia reowaia wartości przedsiębiorstwa. Celem artyułu jest operacjoalizacja jedoieruowej migracji wartości zarówo w ujęciu zagregowaym a poziomie GPW w Warszawie, ja rówież a poziomie wyspecyfiowaych setorów gospodarczych. Ta postawioy cel moża realizować za pomocą odpowiedio zaprojetowaych arzędzi aalityczych. OPERACJONALIZACJA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI Aalizę jedoieruowej migracji wartości moża realizować za pomocą stosuowo prostej implemetacji ategorii ryowej wartości dodaej (Maret Value Added MVA) w odiesieiu do aalizowaego uładu przedsiębiorstw. Uład te może obejmować przedsiębiorstwa zawalifiowae do poszczególych setorów gospodarczych lub też całościowo wszystie spółi apitałowe otowae a giełdzie papierów wartościowych. Aalizoway uład przedsiębiorstw będzie rozpatryway w zaresie odpływu i przypływu wartości. Ryowa wartość dodaa oreśloa jest astępującą formułą: MVA = pn K E, (1) gdzie: p bieżąca cea acji przedsiębiorstwa; N liczba acji; K E sorygowaa sięgowa wartość apitału własego. Sorygowaa sięgowa wartość apitału własego zawiera orety apitału własego odczytywaego z bilasu o orety iezbędego ujęcia całowitego apitału zaiwestowaego przez właścicieli. Twórcy mieria MVA, sorygowaą

4 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 485 wartość apitału własego (K E ) oreślają miaem eoomiczej wartości sięgowej apitału własego. Ryowa wartość dodaa ściśle powiązaa jest z ategorią eoomiczej wartości dodaej (Ecoomic Value Added EVA). MVA jest sumą oczeiwaych w przyszłości wartości EVA, zdysotowaych średim ważoym osztem apitału, co wyazał G.B. Steward (1991) 3 MVA = PV $ EVA, (2) gdzie: t = 1 WACC, t MVA ryowa wartość dodaa, EVA t (t = 1, 2,..., ) strumień zysów eoomiczych, WACC średi ważoy oszt apitału, PV WACC, t współczyi dysota przy stopie dysotowej rówej WACC i t oresach. W celu oceptualizacji pomiaru stopia jedoieruowej migracji wartości wprowadzimy astępujące ozaczeia: 1) SMW saldo migracji wartości; 2) USM udział w saldzie migracji; 3) UOM udział w obrotach migracji. Mając a uwadze cechę addytywości MVA, saldo migracji wartości (SMW) jest oreśloe w astępujący sposób: SMW = 3 t DMVA, (3) t = 1 gdzie: SMW saldo migracji wartości, MVA ryowa wartość dodaa poszczególych -tych przedsiębiorstw aalizowaego uładu. Udział -tego przedsiębiorstwa w saldzie migracji wartości aalizowaego uładu wyraża się ilorazem zmiay MVA przedsiębiorstwa do wartości bezwzględej salda migracji wartości, tj. UDZIAŁ W SALDZIE MIGRACJI = przy waruu ograiczającym DMVA = 1 DMVA, (4) DMVA! 0 " DMVA! ^- 3; 0hj ^0; 3h. (5) = 1 = 1

5 486 Dariusz Siuda = 1 Miaowi formuły (4) wyrażoy jest wartością bezwzględą. W momecie gdy aalizoway uład przedsiębiorstw w daym oresie wyraża się ujemym saldem migracji wartości f DMVA < 0p, wówczas zastosowaie wartości bezwzględej umożliwia ujawieie tych spółe apitałowych, od tórych odpłyęła wartość (charateryzujących się ujemą zmiaą MVA liczi wzoru 4). I odwrotie spółi z dodatią zmiaą MVA przy ujemym saldzie migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw, przez zastosowaie wartości bezwzględej, zostaą slasyfiowae jao te przedsiębiorstwa, do tórych przypłyęła wartość. Kostrucję mieria udziału w obrotach migracji moża zobrazować jao iloraz zmiay w ściśle oreśloym czasie ryowej wartości dodaej (DMVA ) pojedyczego przedsiębiorstwa do sumy modułów zmia MVA w aalizowaym uładzie przedsiębiorstw. Formalie możemy to zapisać w postaci UDZIAŁ W OBROTACH MIGRACJI = przy waruu ograiczającym DMVA = 1 DMVA, (6) DMVA! 0 " DMVA! ^0; 3h. (7) = 1 = 1 Warue ograiczający (7) jest zapisem formalym. W pratyce ierówość zazwyczaj jest spełioa. Do jej spełieia jest wymagaa (choćby w stopiu miimalym) zmiaa ryowej wartości dodaej co ajmiej dla jedego podmiotu wchodzącego w sład aalizowaego uładu przedsiębiorstw. Jeżeli saldo migracji wartości SMW jest więsze od zera, a więc spełioa jest relacja SMW = DMVA > 0, (8) = 1 wówczas suma udziałów w saldzie migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw wyosi 100%, co moża zapisać w poiższy sposób: USM = 100%, (9) = 1 przy jedoczesym spełieiu zajścia relacji sumy udziału w obrotach migracji w przedziale od 0% wyłączie do 100% włączie, co formalie zapisać moża w postaci: UOM! ^0%; 100%. (10) = 1 W przypadu, gdy saldo migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw uształtuje się a poziomie miejszym od zera, tj. zajdzie relacja (11):

6 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 487 SMW = DMVA < 0, (11) = 1 wówczas suma udziałów w saldzie migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw wyiesie 100%, co moża zapisać w poiższy sposób: USM =-100%, (12) = 1 gdzie jedocześie suma udziału w obrotach migracji zawrze się w przedziale od 100% włączie do 0% wyłączie, co formalie zapisać moża w postaci: UOM! -100%; 0% h. (13) = 1 Do powyższych rozważań, ze względów formalych, ależy dooać założeia urzeczywistieia się w pratyce zerowego salda migracji wartości, ze względu a możliwość wzajemej ompesacji dodatich i ujemych zmia MVA wewątrz aalizowaego uładu przedsiębiorstw w precyzyjie oreśloym czasie aalizy. W momecie, gdy saldo migracji wartości jest rówe zeru, tj. SMW = DMVA = 0, (14) = 1 udziały w saldzie migracji wartości poszczególych spółe są ieoreśloe (miaowi relacji (4) wyosi 0), a w osewecji suma udziałów aalizowaego uładu przedsiębiorstw jest rówież ieoreśloa, co moża wyrazić formalie w postaci: USM = b, (15) = 1 zaś suma udziałów w obrotach migracji wartości wyiesie wówczas 0%: UOM = 0%. (16) = 1 Powyższe zależości zbiorczo przedstawioo w tabeli 1. Mając a uwadze relacje (8)I(16), moża sostruować miarę oreślającą stopień jedoieruowej migracji wartości w odiesieiu do aalizowaego uładu przedsiębiorstw. Wprowadzimy ową ategorię, oreślając ją jao mieri stopia jedoieruowej migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw i wyrażając w postaci przy waruu ograiczającym SJMW = = 1 = 1 UOM USM, (17)

7 488 Dariusz Siuda Tabela 1. Zależości pomiędzy sumą udziałów w saldzie migracji a sumą udziałów w obrotach migracji ze względu a saldo migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw Saldo migracji wartości (SMW) Suma udziałów w saldzie migracji Suma udziałów w obrotach migracji SMW = DMVA > 0 USM = 100% USM! 0%, 100% h = 1 = 1 = 1 SMW = DMVA < 0 USM =-100% USM! -100%, 0% h = 1 = 1 = 1 SMW = DMVA = 0 USM = b UOM = 0% = 1 Źródło: opracowaie włase. = 1 = 1 USM! 0" SMW = DMVA = 0. (18) = 1 = 1 Relacja ilorazu sumy udziałów w obrotach migracji do wartości bezwzględej sumy udziałów w saldzie migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw wyzacza ierue (odpływ lub przypływ) oraz siłę (stopień) jedoieruowej migracji wartości (w odiesieiu do aalizowaej grupy podmiotów). Na mocy formuł (17)I(18) ides stopia jedoieruowej migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstw przybiera wartości od 100% do 100%, z zazaczeiem, iż ie może osiągąć poziomu zerowego ze względu a przyjęty warue opisay ierówością (18), tj. SJMW! -100%, 0% h j ^0%, 100%. (19) Jeżeli mieri stopia jedoieruowej migracji wartości w odiesieiu do aalizowaego uładu przedsiębiorstw jest rówy 100%, wówczas astąpiła jedoieruowa migracja wartości do grupy aalizowaych podmiotów z zewątrz uładu, tj. iych przedsiębiorstw ieobjętych aalizą lub z iych istrumetów fiasowych. Iaczej mówiąc, astąpił przypływ wartości do wewątrz aalizowaego uładu przedsiębiorstw, z zazaczeiem iż wszystie podmioty zaotowały przypływ wartości (ie astąpił odpływ wartości w odiesieiu do jaiegoolwie podmiotu). W przypadu, gdy powyższy ides osiągie wartość rówą 100%, wówczas ozacza to, iż ze wszystich aalizowaych spółe odpłyęła wartość do iych ie aalizowaych przedsiębiorstw lub iych istrumetów fiasowych tj. jedoieruowy odpływ wartości z daego uładu podmiotów. Ides stopia jedoieruowej migracji wartości opisay rówaiem (17), wyrażoy jao iloraz sumy udziałów w obrotach migracji do wartości bezwzględ-

8 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 489 ej sumy udziałów w saldzie migracji aalizowaego uładu przedsiębiorstw, w rzeczywistości jest rówy sumie udziałów w obrotach migracji wartości tegoż samego uładu (grupy rozpatrywaych przedsiębiorstw), czyli UOM SJMW = 1 = = UOM. (20) = 1 USM = 1 A Jest ta, poieważ suma udziałów w saldzie migracji wartości aalizowaego uładu przedsiębiorstwa przyjmuje wartości (przy założeiu spełieia waruu opisaego relacją (18)) USM!- 100% 0 100%. (21) = 1 Miaowi lewej stroy rówości (20) wyraża się w postaci modułu sumy udziałów w saldzie migracji aalizowaego uładu, a zatem przyjmuje wartość wyłączie +100%. Należy zauważyć jeszcze jedą właściwość stopia jedoieruowej migracji wartości (SJMW). W przypadu uzysaia wyiu a poziomie doładie 100% lub 100%, wówczas dla poszczególych spółe, rozpatrywaych jao aalizoway uład podmiotów, występuje dołada zgodość w uzysiwaych wartościach udziału w saldzie migracji wartości (USM) z udziałem w obrotach migracji (UOM). Iymi słowy, spełioe są astępujące relacje: USM = UOM, (22) = 1 = 1 USM = UOM. (23) Zwracam uwagę a otest aalizowaego uładu przedsiębiorstw. Mogą to być wszystie przedsiębiorstwa otowae a giełdzie papierów wartościowych lub też spółi wchodzące w sład daego marosetora lub daej gałęzi gospodari. Szczególie w odiesieiu do przedsiębiorstw poszczególych braż aaliza jedoieruowej migracji wartości może prowadzić do iteresujących wiosów. ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI W UJĘCIU RYNKU GIEŁDOWEGO Badaiem w zaresie jedoieruowej migracji wartości względem całego ryu giełdowego objęto wszystie przedsiębiorstwa otowae a Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach Liczbę objętych badaiem przedsiębiorstw w poszczególych oresach zaprezetowao w tabeli 2. Aalizę jedoieruowej migracji wartości przeprowadzoo dla 2007 rou. Podział a poszczególe setory oparto (choć ostateczie w sposób zmodyfioway przez autora) a lasyfiacji setorowej zapropoowaej przez Giełdę Papierów Wartościowych w Warszawie i udoumetowaej w oficjalym biuletyie Ceduła

9 490 Dariusz Siuda Tabela 2. Liczba aalizowaych spółe otowaych w poszczególych oresach Ro Liczba spółe a oiec rou Źródło: opracowaie włase a podstawie daych zawartych w Rocziu Giełdowym. Tabela 3. Liczba spółe zawalifiowaych do poszczególych setorów gospodarczych w 2007 rou L.p. Setor Liczba spółe 1 Budowictwo 22 2 Deweloperzy 9 3 Eergetya 5 4 Fiase-ie 19 5 Fiasowy 16 6 Hadel detaliczy 17 7 Hadel hurtowy 21 8 Hotele i restauracje 5 9 Iformatya Materiały budowlae Media Przemysł chemiczy Przemysł drzewo-papiericzy 7 14 Przemysł eletromaszyowy Przemysł lei Przemysł metalowy Spożywczy Teleomuiacja 7 19 Usługi 14 Razem: 270 Źródło: opracowaie włase.

10 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 491 Giełdy Warszawsiej (2007). Modyfiacja dotyczyła połączeia ietórych setorów gospodarczych, do tórych ależało miej iż 5 przedsiębiorstw. Liczbę spółe przypisaych do odpowiedich setorów w poszczególych latach prezetuje tabela 3. Na początu zostaie oceioy stopień jedoieruowej migracji wartości w odiesieiu do aalizowaego uładu przedsiębiorstw staowiącego wszystie spółi poddae badaiu oddzielie w poszczególych oresach. W ta przyjętym uładzie przedsiębiorstw do aalizy zostaą zastosowae mierii salda migracji wartości gospodari (czyli suma zmia ryowej wartości dodaej wszystich przedsiębiorstw giełdowych), suma udziałów w saldzie migracji gospodari oraz suma udziałów w obrotach migracji gospodari. W tabeli 4 zaprezetowao powyższe charaterystyi zagregowae a poziomie wszystich spółe staowiących aalizoway uład (spółi otowae a GPW). Ro Tabela 4. Charatertystya jedoieruowej migracji wartości w ujęciu ryu giełdowego Mieri Saldo migracji wartości (suma DMVA) w tys. zł Suma udziałów w saldzie migracji wartości (gospodari) = 1 USM Suma udziałów w obrotach migracji (gospodari) = 1 UOM ,30 100% 23,5% ,00 100% 20,5% ,40 100% 67,5% ,10 100% 83,2% ,30 100% 74,3% ,91 100% 2,6% Źródło: opracowaie włase. Saldo migracji wartości w odiesieiu do wszystich przedsiębiorstw otowaych a Giełdzie Papierów Wartościowych staowiące sumę zmia ryowej wartości dodaej tych przedsiębiorstw w ażdym oresie badaia w latach jest dodatie. Do publiczych spółe apitałowych co rou apływała więc wartość z iych przedsiębiorstw lub iych istrumetów fiasowych. Najiższe saldo migracji wartości obserwujemy w rou ,85 mld zł i z ażdym olejym oresem saldo to ulega zwięszeiu do wartości 131,13 mld zł w 2007 rou. Łączie w sześcioletim oresie badawczym do polsich publiczych spółe apitałowych apłyęło poad 408,76 mld zł wartości. W tym miejscu warto zwrócić uwagę a fat, iż od 2003 r. do 2006 r. a Warszawsiej Giełdzie Papierów Wartościowych paowała ieprzerwaie hossa 3. 3 Świadczy o tym choćby stopa zwrotu z podstawowego idesu giełdowego WIG, gdzie w rou 2002 wyiosła oa zaledwie 3,2%, zaś w olejych latach odpowiedio: 44,9%, 27,9%, 33,6%, 41,6%. Natomiast w rou 2007 astąpiło osłabieie wzrostu idesu WIG, tóry wyiósł 10,39%.

11 492 Dariusz Siuda Tabela 5. Zestawieie mieriów do aalizy jedoieruowej migracji wartości dla poszczególych setorów gospodarczych w 2007 rou Specyfiacja Udział w obrotach Udział migracji setora w saldzie Zmiaa MVA (SJMW stopień migracji jedoieruowej setora Setor migracji wartości) Budowictwo ,1 100,0% 74,1% Deweloperzy ,4 100,0% 89,8% Eergetya ,5 100,0% 99,9% Fiase ie ,8 100,0% 14,6% Fiasowy ,2 100,0% 45,1% Hadel detaliczy ,6 100,0% 70,5% Hadel hurtowy ,2 100,0% 75,4% Hotele i restauracje ,4 100,0% 5,0% Iformatya ,3 100,0% 46,9% Materiały budowlae ,0 100,0% 8,5% Media ,3 100,0% 92,2% Przemysł chemiczy ,3 100,0% 55,3% Przemysł drzewo- -papiericzy ,8 100,0% 97,4% Przemysł eletromaszyowy ,4 100,0% 64,6% Przemysł lei ,5 100,0% 33,7% Przemysł metalowy ,2 100,0% 50,6% Spożywczy ,5 100,0% 2,2% Teleomuiacja ,7 100,0% 95,7% Usługi ,2 100,0% 63,8% Gospodara ,9 500,0% 364,0% Źródło: opracowaie włase a podstawie badań empiryczych. Dodatiemu saldu migracji wartości (dodatiej sumie zmia MVA aalizowaych przedsiębiorstw) towarzyszy suma udziałów w saldzie migracji wartości w wysoości 100%, zaś suma udziałów w obrotach migracji gospodari zawiera się w przedziale (0%; 100%>, zgodie z modelem teoretyczym por. tabela 1. Najwyższa wartość sumy udziałów w obrotach migracji (ides stopia jedoie-

12 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 493 ruowej migracji wartości) uzysao w rou 2005, osiągając poziom 83%. Oczywiście ie ozacza to, iż w 2005 r. astąpiła całowita jedoieruowa migracja wartości (ie do wszystich aalizowaych podmiotów apłyęła wartość) oraz ie świadczy to rówież o ajwięszym przypływie wartości do aalizowaego uładu za jai w tym miejscu przyjęto wszystie spółi apitałowe otowae a GPW. Powyższy wyi stopia jedoieruowej migracji wartości świadczy o ajwięszym udziale spółe w odiesieiu do całowitego aalizowaego uładu przedsiębiorstw, tórych źródłem przypływu wartości jest zewętrzy apływ wartości (czyli spoza uładu aalizowaych podmiotów). Natomiast ajiższy poziom stopia jedoieruowej migracji wartości obserwujemy w rou 2007, zaledwie 2,6%, oraz w latach odpowiedio: 20% i 23%. W oresach tych wartość apływała do przedsiębiorstw bardziej w wyiu przejęcia odpływającej wartości z iych aalizowaych podmiotów iż spoza aalizowaego uładu przedsiębiorstw ilub z iych możliwości iwestycyjych. Szczególie w rou 2007 suma udziałów w obrotach migracji gospodari jest blisa zeru. Ozacza to, iż dla zdecydowaej więszości spółe, do tórych apłyęła wartość, źródło przypływu wartości staowił odpływ wartości od pozostałych spółe aalizowaego uładu przedsiębiorstw. Zaś dla iezaczej liczby przedsiębiorstw źródłem przypływu wartości było dodatie saldo migracji wartości, czyli suma zmia MVA DMVA aalizowaego uładu przedsiębiorstw. Iymi słowy, iezacza część aalizowaego uładu przedsiębiorstw w 2007 r. stała się beeficjetem wysoiego (ajwyższego w latach ) salda migracji wartości w odiesieiu do całego ryu apitałowego, co jest wyiiem dość zasaującym. ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI WZGLĘDEM SEKTORÓW GOSPODARCZYCH W dalszej części przeprowadzimy aalizę pod ątem jedoieruowej migracji wartości w odiesieiu do poszczególych setorów gospodarczych w 2007 r., rozpatrując je jao odrębe ułady aalizowaych przedsiębiorstw. Do realizacji ta zaprogramowaego obszaru badawczego zostaą wyorzystae mierii salda migracji wartości gospodari (czyli suma zmia ryowej wartości dodaej przedsiębiorstw wchodzących w sład daego setora), suma udziałów w saldzie migracji setora oraz suma udziałów w obrotach migracji setora 4. W tabeli 5 zamieszczoo zestawieie trzech powyższych ategorii dla poszczególych 19 gałęzi gospodare w 2007 rou. Żade z 19 aalizowaych setorów gospodarczych ie charateryzuje się całowitą jedoieruową migracją wartości (ai jede setor ie zaotował war- 4 W odróżieiu do aalizy jedoieruowej migracji wartości względem wszystich spółe otowaych a ryu giełdowym aaliza w odiesieiu do setorów gospodarczych staowiących aalizoway uład przedsiębiorstw jest oparta a mieriach udziału w saldzie i udziale w obrotach setora, a ie gospodari.

13 494 Dariusz Siuda tości idesu stopia jedoieruowej migracji wartości SJMW w wysoości 100% lub 100%). Idesem stopia jedoieruowej migracji wartości zbliżoym do 100% charateryzuje się setor ENERGETYKA SJMW = 99,9%, co ozacza, iż prawie wszystie spółi wchodzące w sład tej samej braży przyciągały wartość od iych przedsiębiorstw ilub źródło przypływu wartości staowiły przepływ apitałów spoza aalizowaego uładu przedsiębiorstw bądź z możliwości iwestycyjych ie związaych z fiasowaiem majątu przedsiębiorstwa. Moża zaobserwować jeszcze dwa setory, tórych ides stopia jedoieruowej migracji wartości jest blisi 100%, a ściślej w zaresie <89%I93%>. Są to setory: (1) MEDIA (SJMW = 92,2%) i (2) DEWELOPERZY (SJMW = 89,8%). Natomiast wysoim stopiem jedoieruowego odpływu wartości charateryzują się dwa setory, tj. (1) PRZEMYSŁ DRZEWNO-PAPIERNICZY (SJMW = 97,4%) oraz (2) TELEKOMUNIKACJA (SJMW = 95,7%). Poieważ w 2007 r. łącze saldo migracji wartości w odiesieiu do całego aalizowaego ryu apitałowego jest dodatie (suma zmia MVA wyiosła 131,13 mld zł, a suma udziałów w saldzie migracji gospodari 100%), zatem zdecydowaa więszość odpływu wartości z przedsiębiorstw obu powyższych setorów została przejęta przez spółi apitałowe z iych braż aalizowaego uładu przedsiębiorstw. Dość isim stopiem jedoieruowej migracji wartości (SJMW w zaresie co do modułu 15% ) charateryzują się 4 setory: (1) SPOŻYWCZY (SJMW = 2,2%), (2) HOTELE I RESTAURACJE (SJMW = 5,0%), (3) MATERIAŁY BUDOWLANE (SJMW = 8,5%), (4) FINANSE INNE (SJMW = 14,6%). Spółi wewątrz ażdego z tych setorów przechwytują od siebie awzajem wartość. Iymi słowy, odpływająca wartość z jedego przedsiębiorstwa płyie do iych spółe wewątrz tej samej braży. Dla tych setorów, tórych ides stopia jedoieruowej migracji wartości jest w powyższych przypadach dodati, pewa iezacza część przypływającej wartości jest przechwytywaa przez ietóre spółi od przedsiębiorstw spoza setora, zaś zdecydowaie więszość wartości przypływa od iych przedsiębiorstw tego samego setora. Dla tych setorów, tórych ides stopia jedoieruowej migracji wartości jest w powyższych przypadach ujemy, iezacza część odpływającej wartości z ietórych spółe przejęta została przez przedsiębiorstwa iych setorów gospodarczych. Ścisłe rozgraiczeie między wartościami stopia jedoieruowej migracji wartości w ujęciu setorowym (SJMW SEK ) a sumą udziałów w saldzie migracji gospodari f USM p zamieszczoo w tabeli 6. = 1 Warto zazaczyć, iż wśród poddaych aalizie przedsiębiorstw ie zaobserwowao zerowego udziału w saldzie migracji, co sprawia, że żada ze spółe ie zaotowała brau zmiay ryowej wartości dodaej (DMVA! 0). Ozacza to bra obserwacji w odiesieiu do aalizowaych przedsiębiorstw w aspecie zajdywaia się w pucie rzeczywistej stabilizacji wartości.

14 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 495 SJMW SEK Tabela 6. Relacje pomiędzy SJMW SEK a sumą udziałów w saldzie migracji gospodari Suma udziałów w saldzie migracji SJMW SEK = 100% USM = 100% = 1 SJMW SEK = 100% USM = 100% = 1 SJMW SEK = 5% a USM = 100% = 1 SJMW SEK = 5% b USM = 100% = 1 SJMW SEK = 100% USM =-100% = 1 SJMW SEK = 100% USM =-100% = 1 SJMW SEK = 5% USM =-100% = 1 SJMW SEK = 5% USM =-100% = 1 Iterpretacja Do wszystich spółe setora przypływa wartość. Źródło przypływu staowią spółi z iych setorów oraz spoza aalizowaego uładu przedsiębiorstw ilub iych możliwości aloacji apitału. Od wszystich spółe odpływa wartość. Odpływającą wartość przechwytują przedsiębiorstwa w ramach aalizowaego uładu, lecz spoza setora gospodarczego. Więszość spółe przechwytuje wartość od pozostałych spółe tego setora. Dla iezaczej ilości spółe źródłem przypływu wartości staowią spółi spoza setora oraz spółi spoza aalizowaego uładu przedsiębiorstw ilub iych możliwości aloacji apitału. Więszość spółe przechwytuje wartość od pozostałych spółe tego setora. Dla iezaczej ilości spółe astępuje odpływ wartości w ieruu spółe spoza setora. Do wszystich spółe setora przypływa wartość. Źródłem przypływu wartości jest odpływająca wartość spółe spoza setora w ramach aalizowaego uładu przedsiębiorstw oraz spoza aalizowaego uładu przedsiębiorstw ilub iych możliwości aloacji apitału. Od wszystich spółe odpływa wartość. Odpływającą wartość przechwytują spółi spoza aalizowaego uładu przedsiębiorstw ilub wartość przepływa do iych możliwości aloacji apitału. Więszość spółe przechwytuje wartość od pozostałych spółe tego setora. Dla iezaczej ilości spółe źródłem przypływu wartości staowią spółi spoza setora. Więszość spółe przechwytuje wartość od pozostałych spółe tego setora. Dla iezaczej ilości spółe astępuje odpływ wartości w ieruu spółe spoza aalizowaego uładu przedsiębiorstw ilub iych możliwości aloacji apitału. a wartość 5% jest arbitrala, chodzi o wartość dodatią blisą 0%; b wartość 5% jest arbitrala, chodzi o wartość ujemą blisą 0%. Źródło: opracowaie włase.

15 496 Dariusz Siuda W tabeli 7 zaprezetowao spółi, tórych zmiaa ryowej wartości dodaej jest miejsza co do modułu 1000 tys. zł ( DMVA < 1000 tys. zł) w olejości rosącej modułu DMVA. Tabela 7. Spółi blisie putu rzeczywistej stabilizacji wartości Spóła Zmiaa MVA [tys. zł] Udział w saldzie migracji gospodari Udział w saldzie migracji setora Torfarm 239,98 0,0002% 0,009% Muza 828,28 0,0006% 0,009% Irea 866,68 0,0007% 0,554% NordeaBP 867,52 0,0007% 0,003% Źródło: opracowaie włase. Moduł udziału powyższych spółe w saldzie migracji gospodari jest miejszy od jedej tysięczej procet, stąd moża stwierdzić, że przedsiębiorstwa te zajdują się bliso putu tzw. rzeczywistej stabilizacji wartości. PODSUMOWANIE Aalizę jedoieruowej migracji wartości względem setorów gospodarczych moża realizować za pomocą stosuowo prostego w implemetacji arzędzia w postaci stopia sumy obrotów w migracji wartości spółe wchodzących w sład aalizowaego setora gospodarczego, oreśloego jao stopień jedoieruowej migracji wartości (SJMW). Natomiast aalizę jedoieruowej migracji wartości w zaresie całej Giełdy Papierów Wartościowych moża prowadzić za pomocą salda migracji wartości (SMW) oraz sumy udziałów poszczególych spółe w aalizowaym uładzie przedsiębiorstw, czyli wszystich przedsiębiorstw otowaych a giełdzie. Dodatie saldo migracji wartości w odiesieiu do całego aalizowaego uładu przedsiębiorstw, czyli suma zmia a przestrzei jedego oresu roczego ryowych wartości dodaych spółe świadczy o przypływie wartości do spółe otowaych a Giełdzie Papierów Wartościowych spoza aalizowaego uładu przedsiębiorstw lub też źródło staowi odpływ apitału z iych możliwości aloacji apitałów, iezwiązaych z fiasowaiem majątu przedsiębiorstw. Wysoie dodatie saldo migracji wartości spółe giełdowych może być wyiiem zewętrzego przypływu zaczej wartości do zaledwie iluastu przedsiębiorstw, ja to miało miejsce w 2007 r. SMW = 131,1 mld zł; SJMW = 2,6%. W ujęciu aalizy setorowej występują setory o prawie jedoieruowym przypływie wartości (ENERGETYKA SJMW = 99,9%) oraz o blisim jedo-

16 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 497 ieruowym odpływie wartości (PRZEMYSŁ DRZEWNO-PAPIERNICZY SJMW = 97,4%). Setory gospodarcze z wartością modułu stopia jedoieruowej migracji wartości oscylującą woół zera, charateryzują się dwuieruową migracją wartości, gdzie źródłem przypływu jedych spółe jest odpływ wartości iych przedsiębiorstw wewątrz tego samego setora. Należy podreślić, że jedoieruowy przypływ (odpływ) wartości w ramach daej braży ie ozacza ajwięszego przypływu (odpływu) wartości w ujęciu bezwzględym. O ile w przytaczaym przyładzie braży eergetyczej bliso 100% stopień jedoieruowej migracji wartości (SJMW = 99,9%) przełożył się a ajwyższy przypływ wartości względem pozostałych setorów w ujęciu bezwzględym (przypływ wartości wyiósł poad 40,2 mld zł), to już drugi setor pod względem jedoieruowego przypływu wartości (SJMW = 92,2%) uzysał przypływ wartości w wocie iewiele poad 9 mld zł, co staowi piąty wyi. Z olei drugi wyi pod względem wartościowego przypływu do setora gospodarczego, jai zaotował setor FINANSE (zmiaa MVA wyiosła poad 30,5 mld złotych), a co zapracowała iespeła połowa spółe, stopień jedoieruowej migracji wartości SJMW = 45,1%. Aaliza stopia jedoieruowej migracji wartości w ujęciu setorowym może być użyteczym arzędziem w zaresie idetyfiacji ogólych ieruów przepływów wartości a warszawsiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Warto podreślić, że aaliza jedoieruowej migracji wartości może być prowadzoa w odiesieiu do przedsiębiorstw a róże sposoby agregowaych do poszczególych grup, p. przemysł, usługi i fiase. BIBLIOGRAFIA Almasy E., Slywotzy A. (1999), Patter thiig: Idetifyig tomorrow s profit zoes, Ivey Busiess Joural, Vol. 61, No. 1, SeptemberOctober, s Baptista J.P.A.(1999), The New Profit Zoes: Growig Shareholders Value i the Commuicatios Idustry. Commetary, Mercer Maagemet Cosultig. Bartowia P.(2001), Migracja wartości przedsiębiorstwa w metodzie dochodowej, w: Zarządzaie wartością przedsiębiorstwa a strutura acjoariatu, Materiały Koferecji Nauowej, Gdyia 2001, s Billigto J. (1997), Uderstadig value migratio ad puttig it to wor, Harvard Maagemet Update, Vol. 2, No. 6, Jue, s Borowieci R., Jai A., Kaczmare J. (1999), Metody i procedury wycey przedsiębiorstw i ich majątu, Wydawictwo Profesjoalej Szoły Bizesu, Kraów. Brabazo T. (1999), Value migratio. Where is the value i your idustry goig? Accoutacy Irelad, Vol. 31, No. 3, Jue, s Campbell M.K. (2001), The ascet of the customer, IEEE Potetials, Vol. 20, No. 2, AprilMay, s Ceduła Giełdy Warszawsiej. Oficjaly Biulety, Nr (3710). Coady P.A., Faseru A. (1997), Evaluatio of valuatio methodologies i developed ad developig coutries, Joural of Fiacial Maagemet ad Aalysis, No 2.

17 498 Dariusz Siuda Copelad T., Koller T., Murri J. (1997), Wycea: mierzeie i ształtowaie wartości firm, Wig-Press, Warszawa. Corell B. (1999), Wycea spółe. Metody i arzędzia efetywej wycey, Wydawictwo K.E. Liber, Warszawa. Damadara A. (1994), Damodara o Valuatio. Security Aalysis for Ivestmets ad Corporate Fiace, Joh Wiley&Sos, New Yor. Dobiegała-Koroa B. (2001), Wpływ strategii maretigowych a migrację wartości przedsiębiorstwa, w: Zarządzaie wartością przedsiębiorstwa a strutura acjoariatu, CeDeWu, Warszawa. Dobiegała-Koroa B. (2006), Wartość dla lieta geeratorem wartości przedsiębiorstwa, w: Współczese źródła wartości przedsiębiorstwa, B. Dobiegała-Koroa, A. Herma (red.), Difi, Warszawa, s Dool J.P. (1997), The great value migratio, Chief Executive, No. 123, May, s Dudycz T. (2005), Zarządzaie wartością przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa. Filera A. (2008), Wycea przedsiębiorstwa metodami dochodowymi, Szoła Główa Hadlowa, Warszawa. Griffiths E.C. (1997), Where Does Your Profitability Reside? Equipmet Leasig Today, Vol. 9, No. 5, May. Herma A. (2006), Kila reflesji a temat owych źródeł wzrostu wartości przedsiębiorstwa, w: Współczese źródła wartości przedsiębiorstwa, B. Dobiegała-Koroa, A. Herma (red.), Difi, Warszawa, s Herma A., Szablewsi A. (1999), Orietacja a wzrost wartości współczesego przedsiębiorstwa, w: Zarządzaie wartością firmy, A. Herma, A. Szablewsi (red.), Poltext, Warszawa, s Jai A. (2006), Wycea przedsiębiorstw: przesłai, procedury, metody, Oficya Eoomicza, Kraów. Jai A. (2012), Mechaizmy procesu zarządzaia wartością przedsiębiorstwa, Wydawictwo Uiwersytetu Eoomiczego w Kraowie, Kraów. Kasiewicz S., Mączyńsa E. (1999), Metody wycey bieżącej wartości przedsiębiorstwa, w: Zarządzaie wartością firmy, A. Herma, A. Szablewsi (red.), Poltext, Warszawa, s Klicewicz K. (2005), Przemiay w braży high-tech i zjawiso migracji wartości, Studia i Materiały, r 2, Wydział Zarządzaia Uiwersytetu Warszawsiego, Warszawa. Koźmińsi A.K. (2004), Zarządzaie w waruach iepewości. Podręczi dla zaawasowaych, Wydawictwo Nauowe PWN, Warszawa Leśia-Łebowsa K. (2001), Zasobowa ocepcja budowy strategii a tworzeie i migracja wartości, Orgaizacja i Kierowaie, r 2 (104), Warszawa 2001, s Mączyńsa E. (2005), Wycea przedsiębiorstw: zasady, procedury, metody, Cetraly Ośrode Szoleia Zawodowego, Warszawa. Marciowsa M. (2000), Kształtowaie wartości firmy, Wydawictwo Nauowe PWN, Warszawa Matsche M.J., Brose G. (2011), Wycea przedsiębiorstwa. Fucje, metody, zasady, Oficya Wydawicza Wolters Kluwer, Warszawa.

18 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 499 Mills R.W. (2005), Dyamia wartości przedsiębiorstwa dla udziałowców. Zasady i pratya aalizy wartości strategiczej, Ośrode Doradztwa i Dosoaleia Kadr, Gdańs. Moser T., Mouaas H. (2001), Fidig the right drivers of value growth. with so may optios, which iitiatives really matter? The value growth ageda, Mercer Maagemet Joural, No. 13. Nita B. (2007), Metody wycey i ształtowaia wartości przedsiębiorstwa, PWE, Warszawa Ostrowsa E. (2001), Migracja dochodowości acji a ryu apitałowym, w: Zarządzaie wartością przedsiębiorstwa a strutura acjoariatu, CeDeWu, Warszawa Ostrowsa E. (2007), Rye apitałowy, PWE, Warszawa Owe D., Griffiths R. (2006), Mappig the Marets. A Guide to Stocmaret Aalysis, Bloomberg Press, New Yor. Patea W. (2012), W poszuiwaiu wartości przedsiębiorstwa. Metody wycey w pratyce, Oficya Wydawicza Wolters Kluwer, Warszawa. Rapapport A. (1999), Wartość dla acjoariuszy. Poradi dla meedżera i iwestora, WIG PRESS, Warszawa. Roczi Giełdowy 2003, 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie ( Sharma A., Krisha R., Grewal D. (2001), Value creatio i marets. A critical area of focus for busiess-to-busiess marets, Idustrial Maretig Maagemet, No. 20, s Siuda M. (2000), Aaliza migracji wartości w Polsce, w: Kosala R. (red.), Komputerowo zitegrowae zarządzaie (Materiały oferecyje), Tom II, WNT, Warszawa, s Siuda M. (2001), Zarządzaie wartością przedsiębiorstwa, Oficya Wydawicza Politechii Warszawsiej, Warszawa. Slywotzy A.J., Baumgarter P., Alberts L., Mouaas H. (2006), Are you ejoyig globalizatio yet? The surprisig implicatios for busiess, Joural of Busiess Strategy, Vol. 27, No. 4, s Slywotzy A.J., Lithicum F. (1997), Capturig value i five moves or less: The ew game of busiess, Strategy & Leadership, Vol. 25, No. 1, JauaryFebuary, s Slywotzy A.J., Morriso D.J., Adelma B. (2000), Strefa zysu. Strategicze modele działalości, PWE, Warszawa Slywotzy A.J., Wise R., Weber K. (2006), Od zastoju do rozwoju. Strategie trwałego wzrostu, Wydawictwo Helio, Gliwice Stewart G.B. (1991), The Quest for Value. The EVA Maagemet Guide, Harper Busiess, New Yor. Striwerda J., va Ameroge M., va Wijc M. (2000), How Do Firms Adapt Their Orgaizatio to the New or Iformatioal Ecoomy? Research Memoradum No. 5, Nola Norto Istitute, Suszyńsi C. (red.) (2007), Przedsiębiorstwo. Wartość. Zarządzaie, PWE, Warszawa Szablewsi A. (2005), Masymalizacja wartości a społecza odpowiedzialość przedsiębiorstwa, w: A. Szablewsi, R. Tuzime (red.), Wycea i zarządzaie wartością firmy, Wydawictwo Poltext, Warszawa 2005, s

19 500 Dariusz Siuda Szablewsi A. (2008), Migracje apitału i wartości w waruach globalej iestabilości, Kwartali Nau o Przedsiębiorstwie, r 3 (8), lipiec wrzesień, Warszawa. Migracja apitału w globalej gospodarce (2009), A. Szablewsi (red.), Difi, Warszawa Szczepaowsi P. (2007), Wycea i zarządzaie wartością przedsiębiorstwa, Wydawictwo Nauowe PWN, Warszawa. Wiatr M. (2006), Migracja wartości a procesy przedsiębiorczości, w: Strużyci M. (red.), Przedsiębiorczość w teorii i pratyce, Szoła Główa Hadlowa, Warszawa 2006, s Woodard J.C. (2006), Architectural Cotrol ad Value Migratio i Platform Idustries, Academy of Maagemet, 2006 Aual Meetig, Atlata, August Zarzeci D. (1999), Metody wycey przedsiębiorstwa. Fudacja Rozwoju Rachuowości w Polsce, Warszawa. STRESZCZENIE W opracowaiu podjęto problematyę aalizy jedoieruowej migracji wartości przedsiębiorstw a poziomie zagregowaym względem setorów gospodarczych oraz całej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie. Celem artyułu jest operacjoalizacja jedoieruowej migracji wartości. Do realizacji tego celu moża wyorzystać odpowiedio zaprojetowae arzędzia aalitycze (saldo migracji wartości, udział w saldzie migracji wartości, udział w obrotach migracji oraz stopień jedoieruowej migracji wartości), tórych podstawą jest ryowa wartość dodaa. Jedoieruowa migracja wartości ozacza jedoczesy przepływ wartości doz aalizowaego uładu przedsiębiorstw (p. wchodzące w sład jedego setora gospodarczego). Jedoczesy przepływ ozacza flutuację w jedym tylo ieruu przypływ wartości do aalizowaego uładu przedsiębiorstw lub jej odpływ z oreśloej grupy spółe. Słowa luczowe: jedoieruowa migracja wartości, wartość przedsiębiorstwa, ryowa wartość przedsiębiorstwa, przypływ wartości, odpływ wartości. THE ANALYSIS OF ONE-WAY VALUE MIGRATION ABSTRACT The paper aalyzes oe-way eterprise value migratio at the aggregate level with respect to ecoomic sectors ad the Warsaw Stoc Exchage. The aim of the paper is to operatioalize oe-way value migratio. The author deploys aalytical tools, such as the balace of value migratio, the share i the balace of value migratio, share i value migratio turover as well as the degree of oe-way value migratio, which are based o the maret value added. Oe-way value migratio etails simultaeous flow of value tofrom the cosidered set of

20 ANALIZA JEDNOKIERUNKOWEJ MIGRACJI WARTOŚCI 501 eterprises (i.e. costitutig oe ecoomic sector). Simultaeous flow meas a fluctuatio i oe directio oly, i.e. iflow of value to the aalyzed set of eterprises or outflow of value from the group of compaies. Keywords: oe-way value migratio, corporate value, maret corporate value, value iflow, value outflow. JEL Classificatio: G00, G10, G19

ROZDZIAŁ 5 WPŁYW SYSTEMU OPODATKOWANIA DOCHODU NA EFEKTYWNOŚĆ PROCESU DECYZYJNEGO

ROZDZIAŁ 5 WPŁYW SYSTEMU OPODATKOWANIA DOCHODU NA EFEKTYWNOŚĆ PROCESU DECYZYJNEGO Agieszka Jakubowska ROZDZIAŁ 5 WPŁYW SYSTEMU OPODATKOWANIA DOCHODU NA EFEKTYWNOŚĆ PROCESU DECYZYJNEGO. Wstęp Skąplikowaie współczesego życia gospodarczego powoduje, iż do sterowaia procesem zarządzaia

Bardziej szczegółowo

INWESTYCJE MATERIALNE

INWESTYCJE MATERIALNE OCENA EFEKTYWNOŚCI INWESTYCJI INWESTCJE: proces wydatkowaia środków a aktywa, z których moża oczekiwać dochodów pieiężych w późiejszym okresie. Każde przedsiębiorstwo posiada pewą liczbę możliwych projektów

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia rachunkowe TEST ZGODNOŚCI χ 2 PEARSONA ROZKŁAD GAUSSA

Ćwiczenia rachunkowe TEST ZGODNOŚCI χ 2 PEARSONA ROZKŁAD GAUSSA Aaliza iepewości pomiarowych w esperymetach fizyczych Ćwiczeia rachuowe TEST ZGODNOŚCI χ PEARSONA ROZKŁAD GAUSSA UWAGA: Na stroie, z tórej pobrałaś/pobrałeś istrucję zajduje się gotowy do załadowaia arusz

Bardziej szczegółowo

Wykład. Inwestycja. Inwestycje. Inwestowanie. Działalność inwestycyjna. Inwestycja

Wykład. Inwestycja. Inwestycje. Inwestowanie. Działalność inwestycyjna. Inwestycja Iwestycja Wykład Celowo wydatkowae środki firmy skierowae a powiększeie jej dochodów w przyszłości. Iwestycje w wyiku użycia środków fiasowych tworzą lub powiększają majątek rzeczowy, majątek fiasowy i

Bardziej szczegółowo

Metrologia: miary dokładności. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie

Metrologia: miary dokładności. dr inż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczecinie Metrologia: miary dokładości dr iż. Paweł Zalewski Akademia Morska w Szczeciie Miary dokładości: Najczęściej rozkład pomiarów w serii wokół wartości średiej X jest rozkładem Gaussa: Prawdopodobieństwem,

Bardziej szczegółowo

1. Metoda zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych

1. Metoda zdyskontowanych przyszłych przepływów pieniężnych Iwetta Budzik-Nowodzińska SZACOWANIE WARTOŚCI DOCHODOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA STUDIUM PRZYPADKU Wprowadzeie Dochodowe metody wycey wartości przedsiębiorstw są postrzegae, jako ajbardziej efektywe sposoby określaia

Bardziej szczegółowo

Struktura czasowa stóp procentowych (term structure of interest rates)

Struktura czasowa stóp procentowych (term structure of interest rates) Struktura czasowa stóp procetowych (term structure of iterest rates) Wysokość rykowych stóp procetowych Na ryku istieje wiele różorodych stóp procetowych. Poziom rykowej stopy procetowej (lub omialej stopy,

Bardziej szczegółowo

ma rozkład złożony Poissona z oczekiwaną liczbą szkód równą λ i rozkładem wartości pojedynczej szkody takim, że Pr( Y

ma rozkład złożony Poissona z oczekiwaną liczbą szkód równą λ i rozkładem wartości pojedynczej szkody takim, że Pr( Y Zadaie. Łącza wartość szkód z pewego ubezpieczeia W = Y + Y +... + YN ma rozkład złożoy Poissoa z oczekiwaą liczbą szkód rówą λ i rozkładem wartości pojedyczej szkody takim, że ( Y { 0,,,3,... }) =. Niech:

Bardziej szczegółowo

WERSJA TESTU A. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LX Egzamin dla Aktuariuszy z 28 maja 2012 r. Część I. Matematyka finansowa

WERSJA TESTU A. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. LX Egzamin dla Aktuariuszy z 28 maja 2012 r. Część I. Matematyka finansowa Matematyka fiasowa 8.05.0 r. Komisja Egzamiacyja dla Aktuariuszy LX Egzami dla Aktuariuszy z 8 maja 0 r. Część I Matematyka fiasowa WERJA EU A Imię i azwisko osoby egzamiowaej:... Czas egzamiu: 00 miut

Bardziej szczegółowo

Malgorzata Tabaka Wieslawa Smugowska Bożena Szeląg Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu MSU Strategie finansowe przedsiębiorstw Opole

Malgorzata Tabaka Wieslawa Smugowska Bożena Szeląg Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji w Opolu MSU Strategie finansowe przedsiębiorstw Opole Malgorzata Tabaa Wieslawa Smugowsa Bożea Szeląg Wyższa Szoła Zarządzaia i Admiistracji w Opolu MSU Strategie fiasowe przedsiębiorstw Opole Celem tej pracy będzie podjęcie decyzji o realizacji projetu polegajacego

Bardziej szczegółowo

Matematyka finansowa 08.10.2007 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLIII Egzamin dla Aktuariuszy z 8 października 2007 r.

Matematyka finansowa 08.10.2007 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLIII Egzamin dla Aktuariuszy z 8 października 2007 r. Matematyka fiasowa 08.10.2007 r. Komisja Egzamiacyja dla Aktuariuszy XLIII Egzami dla Aktuariuszy z 8 paździerika 2007 r. Część I Matematyka fiasowa WERSJA TESTU A Imię i azwisko osoby egzamiowaej:...

Bardziej szczegółowo

MINIMALIZACJA PUSTYCH PRZEBIEGÓW PRZEZ ŚRODKI TRANSPORTU

MINIMALIZACJA PUSTYCH PRZEBIEGÓW PRZEZ ŚRODKI TRANSPORTU Przedmiot: Iformatyka w logistyce Forma: Laboratorium Temat: Zadaie 2. Automatyzacja obsługi usług logistyczych z wykorzystaiem zaawasowaych fukcji oprogramowaia Excel. Miimalizacja pustych przebiegów

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY MATEMATYKI FINANSOWEJ

PODSTAWY MATEMATYKI FINANSOWEJ PODSTAWY MATEMATYKI INANSOWEJ WZORY I POJĘCIA PODSTAWOWE ODSETKI, A STOPA PROCENTOWA KREDYTU (5) ODSETKI OD KREDYTU KWOTA KREDYTU R R- rocza stopa oprocetowaia kredytu t - okres trwaia kredytu w diach

Bardziej szczegółowo

LICZBY, RÓWNANIA, NIERÓWNOŚCI; DOWÓD INDUKCYJNY

LICZBY, RÓWNANIA, NIERÓWNOŚCI; DOWÓD INDUKCYJNY LICZBY, RÓWNANIA, NIERÓWNOŚCI; DOWÓD INDUKCYJNY Zgodie z dążeiami filozofii pitagorejsiej matematyzacja abstracyjego myśleia powia być dooywaa przy pomocy liczb. Soro ta, to liczby ależy tworzyć w miarę

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2012/13. Ciągi.

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1A, zima 2012/13. Ciągi. Jarosław Wróblewski Aaliza Matematycza 1A, zima 2012/13 Ciągi. Ćwiczeia 5.11.2012: zad. 140-173 Kolokwium r 5, 6.11.2012: materiał z zad. 1-173 Ćwiczeia 12.11.2012: zad. 174-190 13.11.2012: zajęcia czwartkowe

Bardziej szczegółowo

Zeszyty naukowe nr 9

Zeszyty naukowe nr 9 Zeszyty aukowe r 9 Wyższej Szkoły Ekoomiczej w Bochi 2011 Piotr Fijałkowski Model zależości otowań giełdowych a przykładzie otowań ołowiu i spółki Orzeł Biały S.A. Streszczeie Niiejsza praca opisuje próbę

Bardziej szczegółowo

WYKORZYSTANIE FILTRU CZĄSTECZKOWEGO W PROBLEMIE IDENTYFIKACJI UKŁADÓW AUTOMATYKI

WYKORZYSTANIE FILTRU CZĄSTECZKOWEGO W PROBLEMIE IDENTYFIKACJI UKŁADÓW AUTOMATYKI Piotr KOZIERSKI WYKORZYSTAIE FILTRU CZĄSTECZKOWEGO W PROBLEMIE IDETYFIKACJI UKŁADÓW AUTOMATYKI STRESZCZEIE W artyule przedstawioo sposób idetyfiacji parametryczej obietów ieliiowych zapisaych w przestrzei

Bardziej szczegółowo

z przedziału 0,1. Rozważmy trzy zmienne losowe:..., gdzie X

z przedziału 0,1. Rozważmy trzy zmienne losowe:..., gdzie X Matematyka ubezpieczeń majątkowych.0.0 r. Zadaie. Mamy day ciąg liczb q, q,..., q z przedziału 0,. Rozważmy trzy zmiee losowe: o X X X... X, gdzie X i ma rozkład dwumiaowy o parametrach,q i, i wszystkie

Bardziej szczegółowo

koszt kapitału D/S L dźwignia finansowa σ EBIT zysku operacyjnego EBIT firmy. Firmy Modele struktury kapitału Rys. 8.3. Krzywa kosztów kapitału.

koszt kapitału D/S L dźwignia finansowa σ EBIT zysku operacyjnego EBIT firmy. Firmy Modele struktury kapitału Rys. 8.3. Krzywa kosztów kapitału. Modele strutury apitału oszt apitału Optymalna strutura apitału dźwignia finansowa / Rys. 8.3. Krzywa osztów apitału. Założenia wspólne modeli MM Modigliani i Miller w swoich rozważaniach ograniczyli się

Bardziej szczegółowo

Analiza I.1, zima wzorcowe rozwiązania

Analiza I.1, zima wzorcowe rozwiązania Aaliza I., zima 07 - wzorcowe rozwiązaia Marci Kotowsi 5 listopada 07 Zadaie. Udowodij, że dla ażdego aturalego liczba 7 + dzieli się przez 6. Dowód. Tezę udowodimy za pomocą iducji matematyczej. Najpierw

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie finansami

Zarządzanie finansami STOWARZYSZENIE KSIĘGOWYCH W POLSCE ODDZIAŁ W POZNANIU Zarządzaie fiasami DR LESZEK CZAPIEWSKI - POZNAŃ - WARTOŚĆ PIENIĄDZA W CZASIE Pieiądze posiadają określoą wartość. Wartość w diu dzisiejszym omialej

Bardziej szczegółowo

MODELE MATEMATYCZNE W UBEZPIECZENIACH. 1. Renty

MODELE MATEMATYCZNE W UBEZPIECZENIACH. 1. Renty MODELE MATEMATYCZNE W UBEZPIECZENIACH WYKŁAD 2: RENTY. PRZEPŁYWY PIENIĘŻNE. TRWANIE ŻYCIA 1. Rety Retą azywamy pewie ciąg płatości. Na razie będziemy je rozpatrywać bez żadego związku z czasem życiem człowieka.

Bardziej szczegółowo

O liczbach naturalnych, których suma równa się iloczynowi

O liczbach naturalnych, których suma równa się iloczynowi O liczbach aturalych, których suma rówa się iloczyowi Lew Kurladczyk i Adrzej Nowicki Toruń UMK, 10 listopada 1998 r. Liczby aturale 1, 2, 3 posiadają szczególą własość. Ich suma rówa się iloczyowi: Podobą

Bardziej szczegółowo

kpt. dr inż. Marek BRZOZOWSKI kpt. mgr inż. Zbigniew LEWANDOWSKI Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia

kpt. dr inż. Marek BRZOZOWSKI kpt. mgr inż. Zbigniew LEWANDOWSKI Wojskowy Instytut Techniczny Uzbrojenia pt. dr iż. Mare BRZOZOWSKI pt. mgr iż. Zbigiew LEWANDOWSKI Wojsowy Istytut Techiczy Uzbrojeia METODA OKREŚLANIA ROZRÓŻNIALNOŚCI OBIEKTÓW POWIETRZNYCH PRZEZ URZĄDZENIA RADIOLOKACYJNE Z WYKORZYSTANIEM LOTÓW

Bardziej szczegółowo

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI I GOSPODARKI ELEKTROENERGETYCZNEJ

WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI I GOSPODARKI ELEKTROENERGETYCZNEJ WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI I GOSPODARKI ELEKTROENERGETYCZNEJ LABORATORIUM RACHUNEK EKONOMICZNY W ELEKTROENERGETYCE INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA

Bardziej szczegółowo

ZBIÓR LICZB RZECZYWISTYCH - DZIAŁANIA ALGEBRAICZNE

ZBIÓR LICZB RZECZYWISTYCH - DZIAŁANIA ALGEBRAICZNE ZBIÓR LICZB RZECZYWISTYCH - DZIAŁANIA ALGEBRAICZNE WARTOŚĆ BEZWZGLĘDNA LICZBY Wartość bezwzględą liczby rzeczywistej x defiiujemy wzorem: { x dla x 0 x = x dla x < 0 Liczba x jest to odległość a osi liczbowej

Bardziej szczegółowo

n k n k ( ) k ) P r s r s m n m n r s r s x y x y M. Przybycień Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka

n k n k ( ) k ) P r s r s m n m n r s r s x y x y M. Przybycień Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka Wyższe momety zmieej losowej Deiicja: Mometem m rzędu azywamy wartość oczeiwaą ucji h() dla dysretej zm. losowej oraz ucji h() dla ciągłej zm. losowej: m E P m E ( ) d Deiicja: Mometem cetralym µ rzędu

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 1 Symulacja doświadczeń losowych Statystyka opisowa Estymacja parametryczna i nieparametryczna T E O R I A

ĆWICZENIE 1 Symulacja doświadczeń losowych Statystyka opisowa Estymacja parametryczna i nieparametryczna T E O R I A ĆWICZENIE Symulacja doświadczeń losowych Statystya opisowa Estymacja parametrycza i ieparametrycza T E O R I A Opracowała: Katarzya Stąpor Opis programu MS EXCEL. Iformacje ogóle Program Microsoft Excel

Bardziej szczegółowo

Kombinacje, permutacje czyli kombinatoryka dla testera

Kombinacje, permutacje czyli kombinatoryka dla testera Magazie Kombiacje, permutacje czyli ombiatorya dla testera Autor: Jace Oroje O autorze: Absolwet Wydziału Fizyi Techiczej, Iformatyi i Matematyi Stosowaej Politechii Łódziej, specjalizacja Sieci i Systemy

Bardziej szczegółowo

Okresy i stopy zwrotu nakładów inwestycyjnych w ocenie efektywności inwestycji rzeczowych

Okresy i stopy zwrotu nakładów inwestycyjnych w ocenie efektywności inwestycji rzeczowych Ekoomia Meedżerska 2009, r 5, s. 45 62 Marek Łukasz Michalski* Okresy i stopy zwrotu akładów iwestycyjych w oceie efektywości iwestycji rzeczowych 1. Wprowadzeie Podstawowym celem przedsiębiorstwa, w długim

Bardziej szczegółowo

Wyższe momenty zmiennej losowej

Wyższe momenty zmiennej losowej Wyższe momety zmieej losowej Deiicja: Mometem m rzędu azywamy wartość oczeiwaą ucji h( dla dysretej zm. losowej oraz ucji h( dla ciągłej zm. losowej: m E P m E ( d Deiicja: Mometem cetralym µ rzędu dla

Bardziej szczegółowo

Analiza matematyczna i algebra liniowa

Analiza matematyczna i algebra liniowa Aaliza matematycza i algebra liiowa Materiały pomocicze dla studetów do wyładów Rachue różiczowy ucji wielu zmieych. Pochode cząstowe i ich iterpretacja eoomicza. Estrema loale. Metoda ajmiejszych wadratów.

Bardziej szczegółowo

Matematyka finansowa 06.10.2008 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLVII Egzamin dla Aktuariuszy z 6 października 2008 r.

Matematyka finansowa 06.10.2008 r. Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XLVII Egzamin dla Aktuariuszy z 6 października 2008 r. Komisja Egzamiacyja dla Aktuariuszy XLVII Egzami dla Aktuariuszy z 6 paździerika 2008 r. Część I Matematyka fiasowa WERSJA TESTU A Imię i azwisko osoby egzamiowaej:... Czas egzamiu: 00 miut . Kredytobiorca

Bardziej szczegółowo

Strategie finansowe przedsiębiorstwa

Strategie finansowe przedsiębiorstwa Strategie fiasowe przedsiębiorstwa Grzegorz Michalski 2 Różice między fiasami a rachukowością Rachukowość to opowiadaie [sprawozdaie] JAK BYŁO i JAK JEST Fiase zajmują się Obecą oceą tego co BĘDZIE w PRZYSZŁOŚCI

Bardziej szczegółowo

Liczby Stirlinga I rodzaju - definicja i własności

Liczby Stirlinga I rodzaju - definicja i własności Liczby Stiriga I rodzaju - defiicja i własości Liczby Stiriga I rodzaju ozaczae symboem s(, ) moża defiiować jao współczyii w rozwiięciu x s(, )x, 0 (1) 0 gdzie x x(x 1)... (x + 1), 1 x 0 1. (2) Zostały

Bardziej szczegółowo

PORADNIK DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROMUJ SWÓJ EKSPORT

PORADNIK DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROMUJ SWÓJ EKSPORT PORADNIK DLA PRZEDSIĘBIORCÓW PROMUJ SWÓJ EKSPORT URZĄD KOMITETU INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ Wydawca URZĄD KOMITETU INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ Al. Ujazdowskie 9, 00-918 Warszawa http://www.ukie.gov.pl e-mail:

Bardziej szczegółowo

BADANIA DOCHODU I RYZYKA INWESTYCJI

BADANIA DOCHODU I RYZYKA INWESTYCJI StatSoft Polska, tel. () 484300, (60) 445, ifo@statsoft.pl, www.statsoft.pl BADANIA DOCHODU I RYZYKA INWESTYCJI ZA POMOCĄ ANALIZY ROZKŁADÓW Agieszka Pasztyła Akademia Ekoomicza w Krakowie, Katedra Statystyki;

Bardziej szczegółowo

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE PODSTAWOWYCH CZŁONÓW LINIOWYCH UKŁADÓW AUTOMATYKI

CHARAKTERYSTYKI CZĘSTOTLIWOŚCIOWE PODSTAWOWYCH CZŁONÓW LINIOWYCH UKŁADÓW AUTOMATYKI CHARAKERYSYKI CZĘSOLIWOŚCIOWE PODSAWOWYCH CZŁONÓW LINIOWYCH UKŁADÓW AUOMAYKI Do podstawowych form opisu dyamii elemetów automatyi (oprócz rówań różiczowych zaliczamy trasmitację operatorową s oraz trasmitację

Bardziej szczegółowo

MODYFIKACJA KOSZTOWA ALGORYTMU JOHNSONA DO SZEREGOWANIA ZADAŃ BUDOWLANYCH

MODYFIKACJA KOSZTOWA ALGORYTMU JOHNSONA DO SZEREGOWANIA ZADAŃ BUDOWLANYCH MODYFICJ OSZTOW LGORYTMU JOHNSON DO SZEREGOWNI ZDŃ UDOWLNYCH Michał RZEMIŃSI, Paweł NOW a a Wydział Inżynierii Lądowej, Załad Inżynierii Producji i Zarządzania w udownictwie, ul. rmii Ludowej 6, -67 Warszawa

Bardziej szczegółowo

System finansowy gospodarki

System finansowy gospodarki System fiasowy gospodarki Zajęcia r 5 Matematyka fiasowa Wartość pieiądza w czasie 1 złoty posiaday dzisiaj jest wart więcej iż 1 złoty posiaday w przyszłości, p. za rok. Powody: Suma posiadaa dzisiaj

Bardziej szczegółowo

Metody oceny efektywności projektów inwestycyjnych

Metody oceny efektywności projektów inwestycyjnych Opracował: Leszek Jug Wydział Ekoomiczy, ALMAMER Szkoła Wyższa Meody ocey efekywości projeków iwesycyjych Niezbędym warukiem urzymywaia się firmy a ryku jes zarówo skuecze bieżące zarządzaie jak i podejmowaie

Bardziej szczegółowo

Wykład 7. Przestrzenie metryczne zwarte. x jest ciągiem Cauchy ego i posiada podciąg zbieżny. Na mocy

Wykład 7. Przestrzenie metryczne zwarte. x jest ciągiem Cauchy ego i posiada podciąg zbieżny. Na mocy Wyład 7 Przestrzeie metrycze zwarte Defiicja 8 (przestrzei zwartej i zbioru zwartego Przestrzeń metryczą ( ρ X azywamy zwartą jeśli ażdy ciąg elemetów tej przestrzei posiada podciąg zbieży (do putu tej

Bardziej szczegółowo

Projekt z dnia 24.05.2012 r. Wersja 0.5 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia..

Projekt z dnia 24.05.2012 r. Wersja 0.5 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dnia.. Projekt z dia 24.05.2012 r. Wersja 0.5 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI 1) z dia.. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku uzyskaia i przedstawieia do umorzeia świadectw efektywości eergetyczej i uiszczaia

Bardziej szczegółowo

Metody Podejmowania Decyzji

Metody Podejmowania Decyzji Metody Podejmowaia Decyzji Wzrost liczby absolwetów w Politechice Wrocławsiej a ieruach o luczowym zaczeiu dla gospodari opartej a wiedzy r UDA-POKL.04.0.0-00-065/09-0 Recezet: Prof. dr hab. iż. Ja Iżyowsi

Bardziej szczegółowo

Matematyka ubezpieczeń majątkowych 9.10.2006 r. Zadanie 1. Rozważamy proces nadwyżki ubezpieczyciela z czasem dyskretnym postaci: n

Matematyka ubezpieczeń majątkowych 9.10.2006 r. Zadanie 1. Rozważamy proces nadwyżki ubezpieczyciela z czasem dyskretnym postaci: n Maemayka ubezpieczeń mająkowych 9.0.006 r. Zadaie. Rozważamy proces adwyżki ubezpieczyciela z czasem dyskreym posaci: U = u + c S = 0... S = W + W +... + W W W W gdzie zmiee... są iezależe i mają e sam

Bardziej szczegółowo

3. Funkcje elementarne

3. Funkcje elementarne 3. Fukcje elemetare Fukcjami elemetarymi będziemy azywać fukcję tożsamościową x x, fukcję wykładiczą, fukcje trygoometrycze oraz wszystkie fukcje, jakie moża otrzymać z wyżej wymieioych drogą astępujących

Bardziej szczegółowo

M. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics

M. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics M. Dąbrowska K. Grabowska Wroclaw University of Economics Zarządzanie wartością przedsiębiorstwa na przykładzie przedsiębiorstw z branży produkującej napoje JEL Classification: A 10 Słowa kluczowe: Zarządzanie

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH

PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH PODSTAWY OPRACOWANIA WYNIKÓW POMIARÓW Z ELEMENTAMI ANALIZY NIEPEWNOŚCI POMIAROWYCH POMIAR FIZYCZNY Pomiar bezpośredi to doświadczeie, w którym przy pomocy odpowiedich przyrządów mierzymy (tj. porówujemy

Bardziej szczegółowo

Znajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek

Znajdowanie pozostałych pierwiastków liczby zespolonej, gdy znany jest jeden pierwiastek Zajdowaie pozostałych pierwiastków liczby zespoloej, gdy zay jest jede pierwiastek 1 Wprowadzeie Okazuje się, że gdy zamy jede z pierwiastków stopia z liczby zespoloej z, to pozostałe pierwiastki możemy

Bardziej szczegółowo

Klasyfikacja inwestycji materialnych ze względu na ich cel:

Klasyfikacja inwestycji materialnych ze względu na ich cel: Metodologia obliczeia powyższych wartości Klasyfikacja iwestycji materialych ze względu a ich cel: mające a celu odtworzeie środków trwałych lub ich wymiaę w celu obiżeia kosztów produkcji, rozwojowe:

Bardziej szczegółowo

Problemy niezawodnościowo-eksploatacyjne. dotyczące układów zasilających. elektronicznego systemu bezpieczeństwa.

Problemy niezawodnościowo-eksploatacyjne. dotyczące układów zasilających. elektronicznego systemu bezpieczeństwa. aua Problemy iezawodościowo-esploatacyje uładów zasilających eletroicze systemy bezpieczeństwa Waldemar Szulc Wyższa Szoła Meedżersa w Warszawie, Wydział Iformatyi Stosowaej i Techi Bezpieczeństwa Streszczeie:

Bardziej szczegółowo

Szereg geometryczny. 5. b) b n = 4n 2 (b 1 = 2, r = 4) lub b n = 10 (b 1 = 10, r = 0). 2. jest równa 1 x dla x = 1+ Zad. 3:

Szereg geometryczny. 5. b) b n = 4n 2 (b 1 = 2, r = 4) lub b n = 10 (b 1 = 10, r = 0). 2. jest równa 1 x dla x = 1+ Zad. 3: Szereg geometryczy Zad : Suma wszystkich wyrazów ieskończoego ciągu geometryczego jest rówa 4, a suma trzech początkowych wyrazów wyosi a) Zbadaj mootoiczość ciągu sum częściowych tego ciągu geometryczego

Bardziej szczegółowo

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVI Egzamin dla Aktuariuszy z 10 października 2005 r. Część I. Matematyka finansowa

Komisja Egzaminacyjna dla Aktuariuszy. XXXVI Egzamin dla Aktuariuszy z 10 października 2005 r. Część I. Matematyka finansowa Komisja Egzamiacyja dla Aktuariuszy XXXVI Egzami dla Aktuariuszy z 0 paździerika 2005 r. Część I Matematyka fiasowa Imię i azwisko osoby egzamiowaej:... Czas egzamiu: 00 miut . Niech dur() ozacza duratio

Bardziej szczegółowo

Akademia Młodego Ekonomisty

Akademia Młodego Ekonomisty Akademia Młodego Ekoomisty Mieriki wzrostu gospodarczego dr Baha Kaliowska-Sufiowicz Uiwersytet Ekoomiczy w Pozaiu 7 marca 2013 r. Ayoe who believes that expotetial growth ca go o for ever i a fiite world

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna A1, zima 2011/12. Kresy zbiorów. x Z M R

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna A1, zima 2011/12. Kresy zbiorów. x Z M R Kresy zbiorów. Ćwiczeia 21.11.2011: zad. 197-229 Kolokwium r 7, 22.11.2011: materiał z zad. 1-249 Defiicja: Zbiór Z R azywamy ograiczoym z góry, jeżeli M R x Z x M. Każdą liczbę rzeczywistą M R spełiającą

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ

ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI GDAŃSKIEJ Nr 573 Ekoomia XXXIX 2001 BŁAŻEJ PRUSAK Katedra Ekoomii i Zarządzaia Przedsiębiorstwem METODY OCENY PROJEKTÓW INWESTYCYJNYCH Celem artykułu jest przedstawieie metod

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekoomiczy Uiwersytet Dziecięcy Pomiar dobrobytu gospodarczego i społeczego Baha Kaliowska-Surfiowicz Uiwersytet Ekoomiczy w Pozaiu 17 paździerika 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Bardziej szczegółowo

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Ekoomiczy Uiwersytet Dziecięcy Dlaczego jede kraje są biede a ie bogate? dr Baha Kaliowska-Sufiowicz Uiwersytet Ekoomiczy w Pozaiu 23 maja 2013 r. EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Bardziej szczegółowo

2.2 Funkcje wyceny. Wśród autorów przeważa pogląd, iż wycenie można przypisać cztery podstawowe funkcje:

2.2 Funkcje wyceny. Wśród autorów przeważa pogląd, iż wycenie można przypisać cztery podstawowe funkcje: . Cele wycey przedsiębiorstw. Przedsiębiorstwa w rozwiiętej gospodarce rykowej są powszechie przedmiotem różorakich trasakcji hadlowych co implikuje potrzebę uzyskaia szacuków ich wartości przy pomocy

Bardziej szczegółowo

Jak obliczać podstawowe wskaźniki statystyczne?

Jak obliczać podstawowe wskaźniki statystyczne? Jak obliczać podstawowe wskaźiki statystycze? Przeprowadzoe egzamiy zewętrze dostarczają iformacji o tym, jak ucziowie w poszczególych latach opaowali umiejętości i wiadomości określoe w stadardach wymagań

Bardziej szczegółowo

KURS STATYSTYKA. Lekcja 3 Parametryczne testy istotności ZADANIE DOMOWE. Strona 1

KURS STATYSTYKA. Lekcja 3 Parametryczne testy istotności ZADANIE DOMOWE.  Strona 1 KURS STATYSTYKA Lekcja 3 Parametrycze testy istotości ZADANIE DOMOWE www.etrapez.pl Stroa Część : TEST Zazacz poprawą odpowiedź (tylko jeda jest prawdziwa). Pytaie Statystykę moża rozumieć jako: a) próbkę

Bardziej szczegółowo

Damian Doroba. Ciągi. 1. Pierwsza z granic powinna wydawać się oczywista. Jako przykład może służyć: lim n = lim n 1 2 = lim.

Damian Doroba. Ciągi. 1. Pierwsza z granic powinna wydawać się oczywista. Jako przykład może służyć: lim n = lim n 1 2 = lim. Damia Doroba Ciągi. Graice, z których korzystamy. k. q.. 5. dla k > 0 dla k 0 0 dla k < 0 dla q > 0 dla q, ) dla q Nie istieje dla q ) e a, a > 0. Opis. Pierwsza z graic powia wydawać się oczywista. Jako

Bardziej szczegółowo

POMIARY WARSZTATOWE. D o u ż y t k u w e w n ę t r z n e g o. Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Ćwiczenia laboratoryjne

POMIARY WARSZTATOWE. D o u ż y t k u w e w n ę t r z n e g o. Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Ćwiczenia laboratoryjne D o u ż y t k u w e w ę t r z e g o Katedra Iżyierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego POMIARY WARSZTATOWE Ćwiczeia laboratoryje Opracowaie: Urszula Goik, Maciej Kabziński Kraków, 2015 1 SUWMIARKI Suwmiarka

Bardziej szczegółowo

STATYSTYKA OPISOWA WYKŁAD 1 i 2

STATYSTYKA OPISOWA WYKŁAD 1 i 2 STATYSTYKA OPISOWA WYKŁAD i 2 Literatura: Marek Cieciura, Jausz Zacharski, Metody probabilistycze w ujęciu praktyczym, L. Kowalski, Statystyka, 2005 2 Statystyka to dyscyplia aukowa, której zadaiem jest

Bardziej szczegółowo

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 760 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 59 2013

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 760 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 59 2013 ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 760 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR 59 2013 MAGDALENA WASYLKOWSKA OCENA SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIĘBIORSTWA PRZY ZASTOSOWANIU METOD ANALIZY FUNDAMENTALNEJ

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenia nr 5. TEMATYKA: Regresja liniowa dla prostej i płaszczyzny

Ćwiczenia nr 5. TEMATYKA: Regresja liniowa dla prostej i płaszczyzny TEMATYKA: Regresja liiowa dla prostej i płaszczyzy Ćwiczeia r 5 DEFINICJE: Regresja: metoda statystycza pozwalająca a badaie związku pomiędzy wielkościami daych i przewidywaie a tej podstawie iezaych wartości

Bardziej szczegółowo

APROKSYMACJA I INTERPOLACJA. funkcja f jest zbyt skomplikowana; użycie f w dalszej analizie problemu jest trudne

APROKSYMACJA I INTERPOLACJA. funkcja f jest zbyt skomplikowana; użycie f w dalszej analizie problemu jest trudne APROKSYMACJA I INTERPOLACJA Przybliżeie fucji f(x) przez ią fucję g(x) fucja f jest zbyt sompliowaa; użycie f w dalszej aalizie problemu jest trude fucja f jest zaa tylo tabelaryczie; wymagaa jest zajomość

Bardziej szczegółowo

Zajęcia nr. 2 notatki

Zajęcia nr. 2 notatki Zajęcia r otati wietia 5 Wzory srócoego możeia W rozdziale tym podamy ila wzorów tóre ułatwiają obliczaie wielu zadań rachuowych Fat (wzory srócoego możeia) Dla dowolych liczb rzeczywistych a, b zachodzi:

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 1, zima 2016/17 Egzami, 18.02.2017, godz. 9:00-11:30 Zadaie 1. (22 pukty) W każdym z zadań 1.1-1.10 podaj w postaci uproszczoej kresy zbioru oraz apisz, czy kresy ależą do zbioru (apisz TAK albo NIE, ewetualie T albo

Bardziej szczegółowo

a n 7 a jest ciągiem arytmetycznym.

a n 7 a jest ciągiem arytmetycznym. ZADANIA MATURALNE - CIĄGI LICZBOWE - POZIOM PODSTAWOWY Opracowała mgr Dauta Brzezińska Zad.1. ( pkt) Ciąg a określoy jest wzorem 5.Wyzacz liczbę ujemych wyrazów tego ciągu. Zad.. ( 6 pkt) a Day jest ciąg

Bardziej szczegółowo

INDUKCJA MATEMATYCZNA

INDUKCJA MATEMATYCZNA MATEMATYKA DYSKRETNA (4/5) dr hab. iż. Małgorzata Stera malgorzata.stera@cs.put.poza.pl www.cs.put.poza.pl/mstera/ INDUKCJA MATEMATYCZNA Matematya Dysreta Małgorzata Stera FUNKCJA SILNIA dla, fucja silia

Bardziej szczegółowo

Twierdzenia o funkcjach ciągłych

Twierdzenia o funkcjach ciągłych Automatya i Robotya Aaliza Wyład 5 dr Adam Ćmiel cmiel@aghedupl Twierdzeia o ucjach ciągłych Tw (Weierstrassa Jeżeli ucja : R [ R jest ciągła a [, to ograiczoa i : ( sup ( i ( i ( [, Dowód Ograiczoość

Bardziej szczegółowo

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych

Rachunek różniczkowy funkcji wielu zmiennych Automatya i Robotya Aaliza Wyład dr Adam Ćmiel cmiel@agh.edu.pl Rachue różiczowy fucji wielu zmieych W olejych wyładach uogólimy pojęcia rachuu różiczowego i całowego fucji jedej zmieej a przypade fucji

Bardziej szczegółowo

ZARZĄDZANIE FINANSAMI

ZARZĄDZANIE FINANSAMI STOWARZYSZENIE KSIĘGOWYCH W POLSCE ODDZIAŁ WIELKOPOLSKI W POZNANIU ZARZĄDZANIE FINANSAMI WYBRANE ZAGADNIENIA (1/2) DR LESZEK CZAPIEWSKI - POZNAŃ - 1 SPIS TREŚCI 1. RYZYKO W ZARZĄDZANIU FINANSAMI... 4 1.1.

Bardziej szczegółowo

Czynnik czasu a modyfikacja dynamicznych miar oceny efektywności inwestycji

Czynnik czasu a modyfikacja dynamicznych miar oceny efektywności inwestycji ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO r 803 Fiase, Ryki Fiasowe, Ubezpieczeia r 66 (2014) s. 111 121 Czyik czasu a modyfikacja dyamiczych miar ocey efektywości iwestycji Jarosław Kaczmarek * Streszczeie:

Bardziej szczegółowo

ALGORYTM OPTYMALIZACJI PARAMETRÓW EKSPLOATACYJNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU

ALGORYTM OPTYMALIZACJI PARAMETRÓW EKSPLOATACYJNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU Łukasz WOJCIECHOWSKI, Tadeusz CISOWSKI, Piotr GRZEGORCZYK ALGORYTM OPTYMALIZACJI PARAMETRÓW EKSPLOATACYJNYCH ŚRODKÓW TRANSPORTU Streszczeie W artykule zaprezetowao algorytm wyzaczaia optymalych parametrów

Bardziej szczegółowo

WYGRYWAJ NAGRODY z KAN-therm

WYGRYWAJ NAGRODY z KAN-therm Regulami Kokursu I. POSTANOWIENIA OGÓLNE. 1. Regulami określa zasady KONKURSU p. Wygrywaj agrody z KAN-therm (dalej: Kokurs). 2. Orgaizatorem Kokursu jest KAN Sp. z o.o. z siedzibą w Białymstoku- Kleosiie,

Bardziej szczegółowo

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16

Jarosław Wróblewski Analiza Matematyczna 2B, lato 2015/16 Egzami,.9.6, godz. :-5: Zadaie. ( puktów) Wyzaczyć wszystkie rozwiązaia rówaia z 4 = 4 w liczbach zespoloych. Zapisać wszystkie rozwiązaia w postaci kartezjańskiej (bez używaia fukcji trygoometryczych)

Bardziej szczegółowo

4. PRZEKŁADNIKI PRĄDOWE I NAPIĘCIOWE

4. PRZEKŁADNIKI PRĄDOWE I NAPIĘCIOWE 4. PRZEŁDN PRĄDOWE NPĘOWE 4.. Wstęp 4.. Przekładiki prądowe Przekładikie prądowy prądu zieego azywa się trasforator przezaczoy do zasilaia obwodów prądowych elektryczych przyrządów poiarowych oraz przekaźików.

Bardziej szczegółowo

3.1. Charakterystyka próby oraz metodyka badań

3.1. Charakterystyka próby oraz metodyka badań Praktyka polskich przedsiębiorstw w zakresie zarządzaia majątkiem obrotowym 201 3. Praktyka polskich przedsiębiorstw w zakresie zarządzaia majątkiem obrotowym i jego wpływu a proces kreowaia wartości przedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

MACIERZE STOCHASTYCZNE

MACIERZE STOCHASTYCZNE MACIERZE STOCHASTYCZNE p ij - prawdopodobieństwo przejścia od stau i do stau j w jedym (dowolym) kroku, [p ij ]- macierz prawdopodobieństw przejść (w jedym kroku), Własości macierzy prawdopodobieństw przejść:

Bardziej szczegółowo

N ( µ, σ ). Wyznacz estymatory parametrów µ i. Y które są niezależnymi zmiennymi losowymi.

N ( µ, σ ). Wyznacz estymatory parametrów µ i. Y które są niezależnymi zmiennymi losowymi. 3 Metody estymacj N ( µ, σ ) Wyzacz estymatory parametrów µ 3 Populacja geerala ma rozład ormaly mometów wyorzystując perwszy momet zwyły drug momet cetraly z prób σ metodą 3 Zmea losowa ma rozład geometryczy

Bardziej szczegółowo

Kolorowanie Dywanu Sierpińskiego. Andrzej Szablewski, Radosław Peszkowski

Kolorowanie Dywanu Sierpińskiego. Andrzej Szablewski, Radosław Peszkowski olorowaie Dywau ierpińskiego Adrzej zablewski, Radosław Peszkowski pis treści stęp... Problem kolorowaia... Róże rodzaje kwadratów... osekwecja atury fraktalej...6 zory rekurecyje... Przekształcaie rekurecji...

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA NR 06-2 POMIARY TEMPA METABOLIZMU METODĄ TABELARYCZNĄ

INSTRUKCJA NR 06-2 POMIARY TEMPA METABOLIZMU METODĄ TABELARYCZNĄ LABORATORIUM OCHRONY ŚRODOWISKA - SYSTEM ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ - INSTRUKCJA NR 06- POMIARY TEMPA METABOLIZMU METODĄ TABELARYCZNĄ 1. Cel istrukcji Celem istrukcji jest określeie metodyki postępowaia w celu

Bardziej szczegółowo

Internetowe Kółko Matematyczne 2004/2005

Internetowe Kółko Matematyczne 2004/2005 Iteretowe Kółko Matematycze 2004/2005 http://www.mat.ui.toru.pl/~kolka/ Zadaia dla szkoły średiej Zestaw I (20 IX) Zadaie 1. Daa jest liczba całkowita dodatia. Co jest większe:! czy 2 2? Zadaie 2. Udowodij,

Bardziej szczegółowo

Zadanie 3. Na jednym z poniższych rysunków przedstawiono fragment wykresu funkcji. Wskaż ten rysunek.

Zadanie 3. Na jednym z poniższych rysunków przedstawiono fragment wykresu funkcji. Wskaż ten rysunek. FUNKCJA KWADRATOWA. Zadaia zamkięte. Zadaie. Wierzchołek paraboli, która jest wykresem fukcji f ( x) ( x ) ma współrzęde: A. ( ; ) B. ( ; ) C. ( ; ) D. ( ; ) Zadaie. Zbiorem rozwiązań ierówości: (x )(x

Bardziej szczegółowo

f '. Funkcja h jest ciągła. Załóżmy, że ciąg (z n ) n 0, z n+1 = h(z n ) jest dobrze określony, tzn. n 0 f ' ( z n

f '. Funkcja h jest ciągła. Załóżmy, że ciąg (z n ) n 0, z n+1 = h(z n ) jest dobrze określony, tzn. n 0 f ' ( z n Metoda Newtoa i rówaie z = 1 Załóżmy, że fucja f :C C ma ciągłą pochodą. Dla (prawie) ażdej liczby zespoloej z 0 tworzymy ciąg (1) (z ) 0, z 1 = z f ( z ), ciąg te f ' (z ) będziemy azywać orbitą liczby

Bardziej szczegółowo

Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka W12: Statystyczna analiza danych jakościowych. Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok 407 adan@agh.edu.

Rachunek prawdopodobieństwa i statystyka W12: Statystyczna analiza danych jakościowych. Dr Anna ADRIAN Paw B5, pok 407 adan@agh.edu. Rachuek prawdopodobieństwa i statystyka W12: Statystycza aaliza daych jakościowych Dr Aa ADRIAN Paw B5, pok 407 ada@agh.edu.pl Wprowadzeie Rozróżia się dwa typy daych jakościowych: Nomiale jeśli opisują

Bardziej szczegółowo

Analiza popytu na alkohol w Polsce z zastosowaniem modelu korekty błędem AIDS

Analiza popytu na alkohol w Polsce z zastosowaniem modelu korekty błędem AIDS Ekoomia Meedżerska 2011, r 10, s. 161 172 Jacek Wolak *, Grzegorz Pociejewski ** Aaliza popytu a alkohol w Polsce z zastosowaiem modelu korekty błędem AIDS 1. Wprowadzeie Okres trasformacji, zapoczątkoway

Bardziej szczegółowo

Przemysław Jaśko Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie

Przemysław Jaśko Wydział Ekonomii i Stosunków Międzynarodowych, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie MODELE SCORINGU KREDYTOWEGO Z WYKORZYSTANIEM NARZĘDZI DATA MINING ANALIZA PORÓWNAWCZA Przemysław Jaśko Wydział Ekoomii i Stosuków Międzyarodowych, Uiwersytet Ekoomiczy w Krakowie 1 WROWADZENIE Modele aplikacyjego

Bardziej szczegółowo

UKŁADY RÓWNAŃ LINOWYCH

UKŁADY RÓWNAŃ LINOWYCH Ekoeergetyka Matematyka. Wykład 4. UKŁADY RÓWNAŃ LINOWYCH Defiicja (Układ rówań liiowych, rozwiązaie układu rówań) Układem m rówań liiowych z iewiadomymi,,,, gdzie m, azywamy układ rówań postaci: a a a

Bardziej szczegółowo

Andrzej Pogorzelski Materiały pomocnicze do studiowania przedmiotu FINANSE PRZEDSIEBIORSTWA

Andrzej Pogorzelski Materiały pomocnicze do studiowania przedmiotu FINANSE PRZEDSIEBIORSTWA . CHARAKTERYSTYKA PIENIĄDZA JAKO TWORZYWA FINANSÓW.. Fukcje pieiądza Najwygodiejszym sposobem defiiowaia pieiądza jest wymieieie jego główych, klasyczych fukcji. I tak pieiądz jest: mierikiem wartości

Bardziej szczegółowo

IV Uniwersytecka Sobota Matematyczna 14 kwietnia Funkcje tworzące w kombinatoryce

IV Uniwersytecka Sobota Matematyczna 14 kwietnia Funkcje tworzące w kombinatoryce IV Uiwersyteca Sobota Matematycza 4 wietia 208 Fucje tworzące w ombiatoryce Dla ciągu a 0 a a 2... defiiujemy fucję tworzącą: G(x) = a x = a 0 + a x + a 2 x 2 + a 3 x 3 + =0. Zajdź fucje tworzące dla poiższych

Bardziej szczegółowo

Dwumian Newtona. Agnieszka Dąbrowska i Maciej Nieszporski 8 stycznia 2011

Dwumian Newtona. Agnieszka Dąbrowska i Maciej Nieszporski 8 stycznia 2011 Dwumia Newtoa Agiesza Dąbrowsa i Maciej Nieszporsi 8 styczia Wstęp Wzory srócoego możeia, tóre pozaliśmy w gimazjum (x + y x + y (x + y x + xy + y (x + y 3 x 3 + 3x y + 3xy + y 3 x 3 + y 3 + 3xy(x + y

Bardziej szczegółowo

Artykuł techniczny CVM-NET4+ Zgodny z normami dotyczącymi efektywności energetycznej

Artykuł techniczny CVM-NET4+ Zgodny z normami dotyczącymi efektywności energetycznej 1 Artykuł techiczy Joatha Azañó Dział ds. Zarządzaia Eergią i Jakości Sieci CVM-ET4+ Zgody z ormami dotyczącymi efektywości eergetyczej owy wielokaałowy aalizator sieci i poboru eergii Obeca sytuacja Obece

Bardziej szczegółowo

Zeszyty Naukowe nr 11

Zeszyty Naukowe nr 11 Zeszyty Naukowe r POLSKIE TOWARZYSTWO EKONOMICZNE Kraków 20 Beedykt Puczkowski Uiwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztyie Iowacyja metoda ocey dotacji publiczych a tle rozwoju przedsiębiorstw. Wprowadzeie

Bardziej szczegółowo

Matematyka. Zakres podstawowy. Nawi zanie do gimnazjum. n/m Rozwi zywanie zada Zadanie domowe Dodatkowe Komunikaty Bie ce materiały

Matematyka. Zakres podstawowy. Nawi zanie do gimnazjum. n/m Rozwi zywanie zada Zadanie domowe Dodatkowe Komunikaty Bie ce materiały Lekcja 1. Lekcja orgaizacyja kotrakt Podręczik: W. Babiański, L. Chańko, D. Poczek Mateatyka. Zakres podstawowy. Wyd. Nowa Era. Zakres ateriału: Liczby rzeczywiste Wyrażeia algebraicze Rówaia i ierówości

Bardziej szczegółowo

Składka ubezpieczeniowa

Składka ubezpieczeniowa Przychody zakładów ubezpieczeń Przychody i wydatki zakładów ubezpieczeń Składka ubezpieczeiowa 60-95 % Przychody z lokat 5-15 % Przychody z reasekuracji 5-30 % Wydatki zakładów ubezpieczeń Odszkodowaia

Bardziej szczegółowo

Kontakt,informacja i konsultacje. I Zasada Termodynamiki. Energia wewnętrzna

Kontakt,informacja i konsultacje. I Zasada Termodynamiki. Energia wewnętrzna Kotat,iformacja i osultacje Chemia A ; poój 37 elefo: 347-2769 E-mail: wojte@chem.pg.gda.pl tablica ogłoszeń Katedry Chemii Fizyczej http://www.pg.gda.pl/chem/dydatya/ lub http://www.pg.gda.pl/chem/katedry/fizycza

Bardziej szczegółowo