Nowe obowiązki przedsiębiorców w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych

Transkrypt

1 Warszawa, 4 września 2015 r. Nowe obowiązki przedsiębiorców w ustawie o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych Autor: r. pr. Beata Brynczak, Dyrektor Departamentu Prawa Ochrony Środowiska w Kancelarii Prawnej Świeca i Wspólnicy Sp. k. W dniu 9 września 2015 r. zacznie obowiązywać ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. poz. 1223). Regulacja wprowadza nowe obowiązki dla przedsiębiorców, które wymagają terminowej realizacji. Dotyczą one przede wszystkim składania sprawozdań, rozliczania uprawnień w ramach tzw. derogacji dla energetyki, nowych zezwoleń na emisje gazów cieplarnianych oraz rachunków w rejestrze uprawnień. 1. Informacje o działalności prowadzonej w instalacji za lata Nowa ustawa wprowadza odmienne od obowiązujących w poprzednich okresach rozliczeniowych zasady rozdziału i rozliczania uprawnień do emisji. Zmiana dotyczy w szczególności wprowadzonego nową regulacją mechanizmu korygowania liczby przydzielanych uprawnień do emisji w przypadku znaczącego zmniejszenia zdolności produkcyjnej lub częściowego lub całkowitego zaprzestania działalności instalacji, co może mieć wpływ na ilość bezpłatnych uprawnień do emisji. Mechanizm ten dotyczy tylko instalacji innych niż produkujące energię elektryczną. Podstawą dokonania korekty jest składana przez podmioty informacja o działalności prowadzonej w instalacji w poprzednim roku oraz o planowanych i rzeczywistych zmianach w tym zakresie. Zgodnie z tymi danymi następuje przeliczenie przydzielonej liczby uprawnień do emisji, która zostanie wydana na rachunek operatora w kolejnym roku. Informacja o liczbie uprawnień do emisji, która zostanie wydana na rachunki operatorów w rejestrze Unii będzie ogłaszana w Biuletynie Informacji Publicznej. Oprócz powyższego, należy mieć również na uwadze, że w terminie 14 dni od dnia wejścia w życie ustawy prowadzący instalacje są zobowiązani do przedłożenia Krajowemu Ośrodkowi Bilansowania i Zarządzania Emisjami corocznych informacji o planowanych i rzeczywistych zmianach zdolności produkcyjnych, zmianach poziomu działalności oraz zmianach w działaniach w instalacji obejmujących rok 2012, 2013 i Niezłożenie informacji skutkować będzie obowiązkiem zwrotu przydzielonych uprawnień do emisji.

2 Obowiązek ten nie musi być jednak realizowany, jeśli został już spełniony przed wejściem w życie nowej ustawy. 2. Wnioski o zatwierdzenie wskaźników zgodności Kolejny obowiązek dotyczy podmiotów, które otrzymują uprawnienia do emisji w ramach tzw. derogacji dla energetyki. Przydział uprawnień do emisji jest powiązany z realizacją zadań inwestycyjnych, przy czym zadania te powinny być zgodne ze wskaźnikami zgodności, czyli parametrami, określonymi w Komunikacie Komisji 2011/C 99/03 (Wytyczne w zakresie nieobowiązkowego stosowania art. 10c dyrektywy 2003/87/WE). Również nowa ustawa o systemie handlu określa wskaźniki zgodności i reguluje procedurę związaną z ich zatwierdzeniem. Zgodnie z nową regulacją, wskaźniki dla każdego zadania inwestycyjnego zatwierdza Minister Środowiska w formie decyzji. Podstawą do wydania decyzji jest wniosek składany przez podmiot realizujący zadanie inwestycyjne. Ponieważ część zadań została zrealizowana przed wejściem w życie nowej ustawy albo jest realizowana w dniu jej wejścia w życie, podmiot realizujący zadanie inwestycyjne ma obowiązek złożyć do Ministra Środowiska wniosek o zatwierdzenie wskaźnika lub wskaźników zgodności w terminie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy (obowiązek ten dotyczy także zadań inwestycyjnych rozpoczynanych w ciągu 3 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy). Wzór wniosku ma być wprowadzony na mocy rozporządzenia, jednak dotychczas akt wykonawczy nie został opublikowany. 3. Nowe zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych Ustawa z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych nakłada na wszystkich prowadzących instalacje, które objęte są systemem handlu, obowiązek uzyskania nowego zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych. Podmioty te będą zobowiązane wystąpić z wnioskiem o wydanie zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych z instalacji w terminie 12 miesięcy od dnia wejścia w życie nowej ustawy. Dotychczasowe zezwolenia zarówno te wydane na podstawie ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz. U. Nr 122, poz. 695, z późn. zm.), jak i na podstawie ustawy z dnia 22 grudnia 2004 r. o handlu uprawnieniami do emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji (Dz. U. z 2004 r. Nr 281, poz. 2784, z późn. zm.) wygasną z dniem, w którym nowe zezwolenie stanie się ostateczne. Dotychczasowego zezwolenia zostaną wygaszone także, gdy prowadzący instalację nie wystąpi w ww. terminie z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia. Należy wówczas liczyć się z ryzykiem braku zezwolenia. Może to być poważny problem, bowiem zezwolenie jest

3 decyzją dającą możliwość eksploatacji instalacji, a także w decyzji zatwierdzany jest plan monitorowania emisji, stanowiący podstawę do przedstawienia danych do rozliczania emisji. Dodatkowo należy pamiętać, że eksploatacja instalacji bez zezwolenia penalizowana jest karą pieniężna w wysokości 50 tys. zł. 4. Rachunki w rejestrze Unii W nowej ustawie o systemie handlu wprowadzono także regulacje dotyczące otwierania i prowadzenie rachunków w rejestrze Unii. W stosunku do dotychczasowych warunków nowością jest tzw. wymóg domicylu i podwyższenie opłat. Wymóg domicylu polega na uwarunkowaniu utworzenia rachunku od miejsca zamieszkania w kraju. W przypadku osób fizycznych warunkiem utworzenia osobistego rachunku posiadania i rachunku obrotowego jest w posiadanie miejsca zamieszkania na terytorium kraju lub wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. W przypadku osób prawnych i jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi warunkiem utworzenia tych rachunków jest wpis do Krajowego Rejestru Sądowego. Jednocześnie wymienione podmioty muszą być podatnikami podatku od towarów i usług na terytorium kraju. Dodatkowo wymóg domicylu adresowany jest także do przynajmniej jednej osoby wskazanej przez posiadacza rachunku jako upoważniony przedstawiciel. Powyższy obowiązek musi zostać spełniony w ciągu 12 miesięcy od wejścia w życie nowej ustawy, pod sankcją zamknięciem rachunku osobistego/obrotowego. Podwyższone opłaty wynikające z nowej regulacji dotyczą zarówno opłaty za otwarcie rachunku (2000 zł) i za jego prowadzenie (opłata roczna 500 zł) - są one kilkukrotnie wyższe od dotychczasowych. Podwyższoną opłatę roczną należy wnieść w ciągu 30 dni od wejścia w życie ustawy. Niespełnienie tego obowiązku skutkować będzie zawieszeniem dostępu wszystkich upoważnionych przedstawicieli lub dodatkowych upoważnionych przedstawicieli do danego rachunku. 5. Pozostałe obowiązki Poza omówionymi wyżej obowiązkami, które mają charakter jednorazowy, należy także przestrzegać innych obowiązków, obejmujących składanie: - sprawozdań rzeczowo-finansowych z realizacji zadań inwestycyjnych do 30 września każdego roku oraz

4 - informacji o rzeczywistych lub planowanych zmianach zdolności produkcyjnej, zmianach poziomu działalności oraz zmianach w działaniach instalacji w danym roku; albo o braku zmian w tym zakresie od 15 listopada do 31 grudnia każdego roku. 6. Kalendarium obowiązków w nowej ustawie o systemie handlu Obowiązek Termin Odstępstwa Skutki niezrealizowania obowiązku Złożenie Krajowemu Ośrodkowi 14 dni od dnia Obowiązek nie musi Niezłożenie informacji Bilansowania i Zarządzania wejścia w życie być realizowany, gdy skutkować będzie Emisjami informacji o ustawy (do 23 został spełniony przed obowiązkiem zwrotu działalności prowadzonej w września 2015 r.) wejściem w życie przydzielonych uprawnień. instalacji w poprzednim roku nowej ustawy. oraz o planowanych i rzeczywistych zmianach w działaniach w instalacji za rok 2012, 2013 i 2014 Złożenie Krajowemu Ośrodkowi 30 września Sprawozdania nie Niezłożenie sprawozdania Bilansowania i Zarządzania każdego roku składa się, jeśli nie za pięć kolejnych okresów Emisjami sprawozdań poniesiono żadnych jest równoznaczne z rzeczowo-finansowych z kosztów zaprzestaniem realizacji realizacji zadań inwestycyjnych inwestycyjnych inwestycji i skutkować wówczas składa się będzie obowiązkiem zwrotu odpowiednią równowartości wydanych informację. uprawnień do emisji. Złożenie do Ministra Środowiska 30 dni od dnia - Brak regulacji wniosku o zatwierdzenie wejścia w życie wprowadzającej sankcje za wskaźnika/wskaźników ustawy (9 uchybienie terminowi, zgodności października jednak należy mieć na 2015 r.) uwadze, że niezłożenie wniosku i nieuzyskanie decyzji może rzutować na dalsze postępowanie Wniesienie opłaty rocznej za prowadzenie rachunku Złożenie Krajowemu Ośrodkowi Bilansowania i Zarządzania Emisjami informacji o rzeczywistych lub planowanych zmianach zdolności produkcyjnej, zmianach poziomu działalności oraz zmianach w działaniach instalacji w danym roku; albo informacji o braku zmian w tym zakresie 30 dni od dnia wejścia w życie ustawy (9 października 2015 r.) od 15 listopada do 31 grudnia każdego roku Opłata została wcześniej wniesiona. związane z rozliczeniem. Możliwość zawieszenia dostępu wszystkich upoważnionych przedstawicieli lub dodatkowych upoważnionych przedstawicieli do danego rachunku. - Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami przekazuje Ministrowi Środowiska wykaz podmiotów, które nie złożyły informacji. Minister Środowiska poleca zawieszenie wydania uprawnień do emisji tym podmiotom i ogłasza ich wykaz w Biuletynie Informacji Publicznej.

5 Obowiązek domicylu przy rachunkach osobistych/obrotowych w rejestrze Unii 12 miesięcy od dnia wejścia w życie nowej ustawy (9 września 2016 r.) - Niespełnienie warunku skutkuje zamknięciem rachunku osobistego/obrotowego. Złożenie do marszałka albo starosty wniosku o wydanie nowego zezwolenia 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (9 września 2016 r.) - Jeżeli prowadzący instalację nie wystąpi w terminie z wnioskiem o wydanie nowego zezwolenia, dotychczasowe zezwolenia zostaną wygaszone. Brak zezwolenia penalizowany jest karą 50 tys. zł Brak zezwolenia oznacza brak zatwierdzonego planu monitorowania, co może rzutować na rozliczenie emisji.