Słowo wstępne. Szanowni Państwo!

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Słowo wstępne. Szanowni Państwo!"

Transkrypt

1

2 2

3 Słowo wstępne Szanowni Państwo! Opole od kilku lat pracuje nad utrwaleniem wizerunku miasta bez granic, które dzięki swej otwartości i kreatywności przygotowane jest na realizację każdego wyzwania. Rozwój Opola ma charakter zrównoważony, zgodny z celami określonymi w strategii rozwoju. Zmienia się nie tylko wizerunek miasta - zmianie uległ także sposób jego postrzegania przez opolan. Doceniają oni liczne walory miasta, z którym wiążą swe losy poprzez miejsce zamieszkania, pracę, szkołę. Dostrzegają zmiany, jakie dokonały się w Opolu na przestrzeni ostatnich lat, szczególnie zaś w okresie po przystąpieniu Polski do Wspólnoty Europejskiej. Informacja o sytuacji społeczno-gospodarczej Opola jest jednym z dokumentów strategicznego planowania. Spojrzenie na aktualną sytuację Opola w poszczególnych dziedzinach funkcjonowania ułatwia podejmowanie decyzji o ścieżkach dalszego rozwoju miasta. Zapraszam do zapoznania się z raportem pokazującym oblicze miasta w roku Ufam, że będzie to interesująca lektura dla wszystkich tych, którzy są ciekawi zmian zachodzących w naszym mieście. Jak co roku przekazujemy na Państwa ręce obszerne kompendium wiedzy faktograficznej i statystycznej. Dokumentuje ono dynamiczny rozwój naszego miasta oraz wskazuje najważniejsze tendencje rozwojowe. Z wyrazami szacunku Prezydent Miasta Opola Ryszard Zembaczyński 3

4 4

5 Spis treści SŁOWO WSTĘPNE... 3 SPIS TREŚCI... 5 WPROWADZENIE... 8 I KAPITAŁ LUDZKI I INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA SYTUACJA DEMOGRAFICZNA OŚWIATA W OPOLU ROK SZKOLNY 2010/ Przedszkola Szkoły podstawowe Gimnazja Szkoły ponadgimnazjalne Kształcenie ustawiczne Poziom kształcenia w opolskich szkołach Stypendia i zasiłki szkolne Stypendia motywacyjne za osiągnięcia edukacyjne i sportowe Finansowanie zadań oświatowych OPOLE JAKO OŚRODEK AKADEMICKI OPIEKA I PROFILAKTYKA ZDROWOTNA ŻŁOBKI WSPARCIE I OPIEKA SPOŁECZNA Opieka nad dzieckiem Pomoc osobom wymagającym całodobowej opieki Opieka nad osobami starszymi i długotrwale chorymi Opieka paliatywno-hospicyjna Dożywianie Pomoc osobom bezrobotnym Pomoc osobom bezdomnym AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA MIESZKAŃCÓW Działalność organizacji pozarządowych Wsparcie finansowe Inne formy wsparcia Działalność rad dzielnic Wybory parlamentarne MIESZKALNICTWO Zasoby lokalowe gminy Dodatki mieszkaniowe Opolskie Towarzystwo Budownictwa społecznego sp. z o.o BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE Działalność straży miejskiej II ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE, INFRASTRUKTURA TECHNICZNA

6 ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE Obszary przestrzeni publicznej REWITALIZACJA PRZESTRZENI MIEJSKIEJ UKŁAD DROGOWY INWESTYCJE I REMONTY DROGOWE STAN MOTORYZACJI PARKINGI BEZPIECZEŃSTWO RUCHU KOMUNIKACJA MIEJSKA Infrastruktura komunikacji miejskiej w roku Linie autobusowe KOMUNIKACJA ROWEROWA ZAOPATRZENIE W WODĘ GOSPODARKA ŚCIEKOWA OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Wykorzystanie produktu ubocznego, powstającego w procesie oczyszczania ścieków - biogaz III STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO POMIAR JAKOŚCI POWIETRZA ODPADY I ICH SELEKTYWNA ZBIÓRKA EDUKACJA EKOLOGICZNA INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA OPOLA IV ROZWÓJ GOSPODARCZY I INWESTYCJE PRACODAWCY PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ Struktura podmiotów gospodarczych Formy prowadzenia działalności Sektor prywatny wielkość zatrudnienia Przedsiębiorstwa wg. sekcji PKD i wielkości zatrudnienia ZATRUDNIENI I POZOSTAJĄCY BEZ PRACY Zatrudnieni Pozostający bez pracy Struktura bezrobocia TWORZENIE WARUNKÓW DO INWESTOWANIA W OPOLU I WSPARCIE PRZEDSIĘBIORCÓW Opolski program pomocy przedsiębiorcom - pomoc de minimis Indywidualny System Obsługi Inwestorów Promocja inwestycyjna miasta TERENY INWESTYCYJNE OFERTA INWESTYCYJNA OPOLA BRANŻE KLUCZOWE Przemysł spożywczy Maszyny i urządzenia Materiały budowlane Wysokie technologie i innowacje Centra usług outsourcingowych Nowoczesne powierzchnie biurowe

7 Turystyka MIASTO JAKO INWESTOR POZYSKIWANIE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ V KULTURA, SPORT I TURYSTYKA DZIAŁALNOŚĆ OPOLSKICH INSTYTUCJI KULTURALNYCH W 2011 R Narodowe Centrum Polskiej Piosenki Muzeum Polskiej Piosenki Galeria Sztuki Współczesnej Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki Miejska Biblioteka Publiczna Filharmonia Opolska Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego Muzeum Śląska Opolskiego Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu-Bierkowicach BAZA SPORTOWO-REKREACYJNA Wykorzystanie potencjału miejskich obiektów sportowych BAZA TURYSTYCZNA I ROZWÓJ OFERTY TURYSTYCZNEJ VI ANALIZA DOCHODÓW I WYDATKÓW BUDŻETOWYCH DOCHODY Dochody własne budżetu miasta Opola Dochody z majątku gminy Subwencje i dotacje celowe WYDATKI Wykonanie planu wydatków budżetowych Zadłużenie miasta PODSUMOWANIE Spis tabel: Spis wykresów: Spis rysunków:

8 Wprowadzenie Opole pełni wiodącą rolę w rozwoju regionu. Koncentrują się tu najważniejsze czynniki rozwoju gospodarczego, takie jak potencjał finansowy, naukowo-badawczy, instytucje otoczenia biznesu, kapitał rzeczowy, zasoby pracy oraz ponadregionalne usługi w zakresie opieki zdrowotnej, edukacji, kultury i sportu. Jako miasto społeczność i przestrzeń jesteśmy częścią globalnej całości. Dotykają nas te same problemy, które występują w całej Polsce, a nasz rozwój, jego tempo i kierunki zależą od ogromnej liczby różnych czynników zewnętrznych i wewnętrznych, ekonomicznych i pozaekonomicznych. Ostatnie lata to okres zmagania się ze skutkami światowego kryzysu ekonomicznego. Mimo, że nie miał on w Polsce tak drastycznego przebiegu, jak w innych krajach, był odczuwalny praktycznie we wszystkich dziedzinach życia. Coraz większy wpływ na różne sfery naszego życia mają niekorzystne uwarunkowania demograficzne (m.in. spadek liczby ludności i starzenie się społeczeństwa). Skutki przemian ludnościowych opisane zostały w rozdziale poświęconym zagadnieniom opieki socjalnej, a także w częściach opisujących rynek pracy, oświatę i szkolnictwo wyższe. Złożony na Państwa ręce raport jest rezultatem kilkumiesięcznych badań i prac analitycznych dotyczących tak złożonej materii, jaką jest współczesne miasto struktura zmieniająca się niezwykle dynamicznie, podlegająca stałym przemianom społecznym, gospodarczym, a także kulturowym. Najnowsza publikacja zawiera dane i informacje opisujące Opole w 2011 roku. Raport ukazuje dzisiejsze oblicze naszego miasta dokumentuje jego dynamiczny rozwój, wskazując najważniejsze tendencje rozwojowe, szczególnie w tych dziedzinach życia społecznogospodarczego, które stanowią domenę działania samorządu miasta: oświata, transport publiczny i drogownictwo, usługi komunalne i funkcjonowanie infrastruktury komunalnej, pomoc społeczna, profilaktyka oraz ochrona zdrowia itd. W trakcie prac zestawiono informacje pochodzące z różnych źródeł. Opracowanie wykonano w oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu Statystycznego w Opolu, materiały własne Urzędu Miasta Opola i innych jednostek organizacyjnych miasta oraz informacje na temat działalności wybranych podmiotów życia gospodarczego i społecznego miasta. Te ostatnie pozyskiwano najczęściej bezpośrednio u źródła informacji o swej działalności udzieliły liczne podmioty życia społecznego, szkoły wyższe i wybrane podmioty gospodarcze. W niemal każdym rozdziale znajdują się odnośniki do stron internetowych zawierających bardziej szczegółowe informacje. Będą więc Państwo mogli poszerzyć wiedzę na interesujące tematy, a drobiazgowe sprawozdania nie powiększają rozmiarów i tak już obszernej publikacji. Czytelnicy korzystający z elektronicznej wersji raportu dzięki wspomnianym odnośnikom będą w stanie od razu zgłębić wybrane zagadnienia. Internet to dla nas także ważne narzędzie rozpowszechniania tego opracowania. Podobnie, jak inne materiały Informacja o sytuacji społecznogospodarczej Opola została opublikowana na stronie internetowej miasta 8

9 Mamy nadzieję, że tak jak poprzednie edycje, również najnowszy raport będzie cennym kompendium wiedzy o Opolu i jego mieszkańcach, ważnych wydarzeniach i życiu codziennym. Autorzy dziękują wszystkim, którzy wykazali zrozumienie i dużą wolę współpracy w pozyskaniu oraz gromadzeniu tak obszernego materiału informacyjnego zawartego w niniejszej analizie. 9

10 I KAPITAŁ LUDZKI I INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA O sile i dynamice rozwoju miasta decydują przede wszystkim jego mieszkańcy Ludzie są najważniejszym i najcenniejszym dobrem, zasobem określającym i determinującym szanse rozwojowe miasta. We współczesnym świecie można kupić niemal wszystko: wynająć firmę reklamową, która będzie promować miasto, znaleźć inwestorów, którzy wyłożą pieniądze na rozwój infrastruktury, zbudować sprawną administrację i system internetowej obsługi mieszkańców. Ale nic nie zastąpi ludzi: ich kwalifikacji, zapału do pracy, aktywności w działalności gospodarczej i społecznej. Na dłuższą metę to właśnie ludzie a używając popularnego współcześnie określenia kapitał ludzki decydują o rozwoju ekonomicznym i o sukcesie miasta. Miasto, które chce odnieść trwały sukces gospodarczy, musi umieć stworzyć swoim mieszkańcom dobre warunki życia. Wysoka jakość życia w mieście powoduje, że ludzie chętnie decydują się w nim mieszkać i pracować, a inwestorzy chętniej podejmują decyzję o ulokowaniu swojej działalności. Wysoka jakość życia oznacza również dumę i zadowolenie ze swojego miasta, podczas gdy niska jakość życia rodzi rozczarowanie i frustrację. 10

11 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA Z roku na rok obserwuje się systematyczny spadek liczby mieszkańców Opolszczyzny. Spowodowane jest to różnorodnymi przyczynami (wielokierunkowe migracje mieszkańców, utrzymujący się od kilku lat ujemny przyrost naturalny itd.) i ma związek z postępującym procesem starzenia się społeczeństwa oraz zmianami stylu życia społeczności miejskiej. Z podobnymi problemami boryka się większość regionów i krajów europejskich. Prognozy wskazują, że tendencja ta będzie się utrzymywała przez kolejne lata. Według wyników Narodowego Spisu Powszechnego przeprowadzonego w 2011 r. liczba mieszkańców województwa opolskiego zmniejszyła się w porównaniu do roku 2010 o osób (rok mieszkańców, rok mieszkańców). Na koniec 2011 roku Opole zamieszkiwało osób. Jest to mniej aż o osób w stosunku do roku Ludność Opola stanowi 12,1 % ogólnej liczby mieszkańców województwa opolskiego. WYSZCZEGÓLNIENIE Tabela 1. Liczba ludności Opola i województwa opolskiego LUDNOŚĆ OGÓŁEM Opole Województwo opolskie Wskaźnik udziału (%) 12,1 12,2 12,1 Źródło: Portrety powiatów województwa opolskiego w 2010 r., Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2011, s.52, Ludność w gminach według stanu w dniu Podana liczba ludności w kolejnych latach odnosi się do stanu faktycznego zamieszkania,. Liczba osób zameldowanych w Opolu w 2010 roku wynosiła , natomiast na dzień r (zmniejszyła się o kolejne 600 osób). Wśród osób będących formalnie obywatelami naszego miasta są bowiem takie, które od lat przebywają poza granicami kraju. Niemałą grupę, o trudnej do ustalenia liczebności, stanowią osoby, które faktycznie przebywają w Opolu, tu uczą się, studiują i pracują, ale zameldowane są poza Opolem, a nawet poza województwem opolskim. Są to z reguły osoby dobrze wykształcone lub jeszcze kształcące się, o wyższych aspiracjach życiowych i skonkretyzowanych planach. Prognozy demograficzne nie są optymistyczne: ocenia się, że w roku 2020 Opole liczyć będzie nie więcej niż 117,6 tysięcy mieszkańców. 2 W 2011 roku, po czterech latach wzrostu znowu odnotowaliśmy ujemny przyrost naturalny. Jednocześnie populacja miasta podlega procesowi 1 Źródło: Wydział Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta Opola 2 Szczygielski K. Obraz demograficzny Opola w dwudziestoleciu wraz z prognozą zmian ludnościowych do 2020 r., WSZiA w Opolu, Opole 2009, s.2 Całość dokumentu na stronie Obraz_demograficzny_Opola_ _wraz_z_prognoza_do_2020_r#paragraph

12 starzenia się całej struktury, przy czym tempo zmian struktury w kierunku starości całej populacji przyspieszy pod koniec dekady 3. Tabela 2. Ruch naturalny ludności Opola w latach OPOLE MAŁŻEŃSTWA URODZENIA ŻYWE ZGONY PRZYROST NATURALNY Źródło: Biuletyn statystyczny województwa opolskiego I kwartał 2012 r. Aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie społeczeństwa i zastępowalność pokoleń, między poszczególnymi grupami wiekowymi powinny być zachowane odpowiednie proporcje. Podział ludności w Opolu na grupy funkcjonalne ukazuje wyraźne dysproporcje w tych kategoriach. Wykres 1. Piramida wieku miasta Opola Źródło: Uwarunkowanie demograficzne przemian społeczno-gospodarczych w Opolu rekomendacje dla polityki rozwoju miasta w latach , Poznań 2010 r., str Piramida wieku mieszkańców miasta Opola w 2010 jest charakterystyczna dla społeczeństwa znajdującego się w stanie regresu. Obserwuje się wyraźną przewagę ludności w wieku poprodukcyjnym nad rocznikami poniżej 18 roku życia. Gwałtownie zmniejsza się liczba dzieci i młodzieży w strukturze ludnościowej miasta. Wpływ na strukturę wieku mieszkańców Opola ma przede wszystkim niska liczba urodzeń. Tendencja zaobserwowana w roku 2010 utrzymuje się nadal. Szczególnie mały udział ma grupa w przedziale wiekowym (0-2), stanowiąca zaledwie 2,7% społeczeństwa, podobnie jak grupa (3-6) 3,2% oraz (7-12) 4,4%. Grupa młodzieży w wieku (13-15) i (16-18) również stanowi niewielki odsetek mieszkańców odpowiednio 2,5% i 2,9%. W sumie udział ludności w wieku przedprodukcyjnym (poniżej 18 roku życia) wynosi 16,8%. 3 Szczygielski K. Obraz demograficzny Opola w dwudziestoleciu wraz z prognozą zmian ludnościowych do 2020 r., WSZiA w Opolu, Opole 2009, s ecznogospodarczychwopolurekomendacjedlapolitykirozwojumiasta-ver4.pdf, data pobrania r. 12

13 Jest to bardzo niekorzystne z punktu widzenia zastępowalności pokoleń i świadczy o postępującym starzeniu się społeczeństwa miasta. W efekcie może to stwarzać problemy w wielu dziedzinach gospodarki. W strukturze populacji miasta Opola największy odsetek stanowią osoby w przedziale wiekowym lat 16,1%, co odpowiada wyżowi demograficznemu przełomu końca lat siedemdziesiątych i początku osiemdziesiątych. Drugi wyż obejmuje zaś część społeczeństwa urodzoną w pierwszym powojennym dziesięcioleciu (grupa 55-64) 14,8%. 5 OPOLE Tabela 3. Ludność według ekonomicznych grup wieku w latach W WIEKU przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnym Źródło: Portrety powiatów województwa opolskiego w 2010 r., Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2011, s.55 Taka struktura społeczeństwa nie jest korzystna z punktu widzenia gospodarki, oznacza bowiem, że w najbliższych latach nastąpi drastyczny spadek liczby osób czynnych zawodowo. Zwiększy się natomiast liczba osób pobierających świadczenia, co znacznie obciąży system emerytalny. Niewielki zaś odsetek dzieci i młodzieży oznacza trudności z pozyskaniem pracowników za kilka lat. Jednym z najpoważniejszych wyzwań, z którym musi zmierzyć się samorząd miasta Opola, jest zatem przeciwdziałanie skutkom przemian demograficznych i ruchów migracyjnych destabilizujących sytuację na opolskim rynku pracy oraz zaspokojenie potrzeb powoli starzejącej się populacji miasta. Rosnąca średnia wieku statystycznego mieszkańca Opola, przy postępującej depopulacji miasta, która dotyczy w dużej mierze osób aktywnych zawodowo, ma poważne konsekwencje dla sytuacji na lokalnym rynku pracy powoduje m.in. znaczący wzrost obciążeń socjalnych osób pracujących na rzecz grup, które już zakończyły aktywność zawodową lub jeszcze nie pracują. Obecnie toczą się dyskusje nad koncepcją utworzenia w województwie opolskim Specjalnej Strefy Demograficznej, która byłaby pakietem rozwiązań, przeciwdziałających depopulacji i wyludnianiu się regionu. Działania takie są konieczne, co potwierdzają wstępne wyniki przeprowadzonego w 2011 r. spisu ludności, według których województwo opolskie jest najszybciej wyludniającym się regionem. 6 5 Województwo Opolskie podregiony, powiaty i gminy, Urząd Statystyczny w Opolu, na dzień sporządzenia niniejszej Informacji o sytuacji społeczno gospodarczej Opola w 2011 r. wydawnictwo Województwo Opolskie 2012 podregiony, powiaty i gminy nie zostało opublikowane. W związku z powyższym dane dotyczą 2010 roku

14 OŚWIATA W OPOLU ROK SZKOLNY 2010/ Edukacja to niezwykle ważny w kontekście następnych pokoleń dział życia miasta. Opole jako największy ośrodek kształcenia na terenie województwa opolskiego posiada sieć placówek oświatowych od szczebla przedszkolnego do ponadgimnazjalnego. Racjonalnie ukształtowana sieć szkolna umożliwia mieszkańcom, a także osobom spoza terenu miasta (zwłaszcza w przypadku szkolnictwa ponadgimnazjalnego) swobodny dostęp do edukacji na wszystkich poziomach kształcenia. W różnych typach szkół od 60% do 70% uczących się stanowi młodzież dojeżdżająca, czasem z odległych miejscowości Opolszczyzny. Przedszkola W ostatnich latach podjęto wiele działań pozwalających zapewnić maksymalną dostępność do oferty edukacyjnej, zwłaszcza na poziomie przedszkolnym, gdzie od kilku lat występuje zwiększone zapotrzebowanie na opiekę. Edukację i opiekę przedszkolną zapewniały 32 przedszkola publiczne i 7 niepublicznych oraz 3 punkty przedszkolne. 8 Ponadto w ramach realizowanych projektów edukacyjnych współfinansowanych ze środków UE, w wybranych przedszkolach Opola stworzono dodatkowe miejsca dla dzieci i wydłużono czas pracy tych placówek, dostosowując grafik pracy do potrzeb pracujących i poszukujących zatrudnienia rodziców. Dla zwiększenia liczby miejsc w przedszkolach istotne znaczenie ma także objęcie pewnej części dzieci sześcioletnich edukacją szkolną. Oddziały przedszkolne liczą średnio 23 dzieci, a zatem nie są zbyt liczne. Do przedszkoli publicznych uczęszczało w omawianym roku szkolnym 3309 dzieci (82,7% dzieci w wieku 3-6 lat). Szkoły podstawowe W roku szkolnym 2010/11 kształcenie na poziomie podstawowym realizowane było w 20 szkołach podstawowych prowadzonych przez miasto Opole. Kształcenie dla łącznej liczby 5372 uczniów prowadzone było w 253 oddziałach. Statystyczny oddział liczył 22 uczniów, przy czym w szkołach położonych na obrzeżach miasta liczba uczniów w oddziale jest zdecydowanie mniejsza. Najliczniejsze szkoły to PSP nr 15, 14, 5 i 4. Najmniejsza szkoła PSP nr 25 liczyła zaledwie 87 uczniów. Jedną z najistotniejszych kwestii na tym szczeblu edukacji było przygotowanie szkół do 7 Na podstawie Informacji o stanie realizacji zadań oświatowych miasta Opola w roku szkolnym 2010/2011 opracowanej przez Wydział Oświaty UMO. Całość dokumentu dostępna pod adresem: 8 Polityka oświatowa miasta Opola na lata , Opole 2011, s. 31, Całość dokumentu dostępna na stronie: 14

15 objęcia edukacją dzieci sześcioletnich. W roku szkolnym 2010/11 naukę w klasie I rozpoczęło 105 sześciolatków. Gimnazja W roku szkolnym 2010/11 w Opolu funkcjonowało 12 gimnazjów, z czego 6 jako jednostki samodzielne, 5 w zespołach szkół i jedno w Pogotowiu Opiekuńczym. Ponadto oddziały na poziomie gimnazjalnym funkcjonują w Ogólnokształcącej Szkole Sztuk Pięknych (Zespół Państwowych Placówek Kształcenia Plastycznego). Największe placówki to gimnazja nr 7 i 5, do których uczęszczało odpowiednio 508 oraz 506 uczniów. Kształcenie dla łącznej liczby uczniów prowadzone było w 120 oddziałach. Są one dość liczne: średnia liczba uczniów przekracza we wszystkich tych szkołach 27. Szkoły ponadgimnazjalne Szeroka i zróżnicowana pod względem programowym jest oferta szkolnictwa ponadgimnazjalnego. Jednostki na tym poziomie w dużym stopniu dostosowały się do nowych trendów edukacyjnych, wprowadzając wiele innowacyjnych kierunków nauczania czy kształcenia niestandardowych umiejętności. Stała i bieżąca współpraca z pracodawcami, z instytucjami wspierającymi rozwój gospodarczy oraz ze środowiskiem naukowym uczelni wyższych przynosi dobre rezultaty w unowocześnianiu programów edukacyjnych. Wsparciem dla tych przedsięwzięć są interesujące zajęcia pozalekcyjne realizowane we wszystkich typach szkół ponadgimnazjalnych a finansowane z funduszy europejskich. 9 Potwierdzeniem wysokiej jakości nauczania w opolskich szkołach są coroczne wyniki Ogólnopolskiego Rankingu Szkół Ponadgimnazjalnych Perspektywy i Rzeczpospolitej. W 2011 r. w pierwszej dwudziestce w kraju uplasowały się dwa licea ogólnokształcące i trzy technika, w pierwszej pięćdziesiątce kolejne 3 technika z Opola. W rankingu szkół ponadgimnazjalnych województwa opolskiego zajęły one czołowe miejsca, w pierwszej dwudziestce znalazły się cztery opolskie licea ogólnokształcące i pięć techników. 10 W roku szkolnym 2010/11 kształcenie na poziomie szkolnictwa ponadgimnazjalnego dla łącznej liczby uczniów i słuchaczy prowadzone było w 35 szkołach, dla których organem prowadzącym jest miasto Opole. Kształcą się w nich zarówno mieszkańcy miasta, jak i województwa. Wśród nich funkcjonuje: 26 szkół dla młodzieży, w tym: 6 liceów ogólnokształcących, 3 licea profilowane, 7 techników, 1 liceum plastyczne, 1 ogólnokształcąca szkoła sztuk pięknych, 9 Kieruj się na opole miasto skzół z możliwościami, Wydział Oświaty Urzędu Miasta Opola, Opole

16 5 zasadniczych szkół zawodowych, 1 zasadnicza szkoła zawodowa specjalna, 1 szkoła przysposabiająca do pracy, 1 szkoła policealna. 9 szkół dla dorosłych, w tym: 1 liceum ogólnokształcące, 1 zaoczne liceum ogólnokształcące, 1 uzupełniające liceum ogólnokształcące, 4 uzupełniające technika, 1 zasadnicza szkoła zawodowa, 1 szkoła policealna. Zadania z zakresu przygotowania praktycznego dla uczniów szkół ponadgimnazjalnych prowadzących kształcenie zawodowe realizuje Centrum Kształcenia Praktycznego wchodzące w skład Zespołu Placówek Oświatowych w Opolu. W roku szkolnym 2010/11 odbywały się tam zajęcia praktycznej nauki zawodu łącznie dla 1100 uczniów opolskich szkół zawodowych. Placówka stale wzbogaca wyposażenie podstawowe i specjalistyczne w już istniejących pracowniach (m.in. elektrycznej, obróbki mechanicznej, obróbki ręcznej i montażu, nauki technik CNC, pomiarów i jakości, spawalniczej, instalacji i urządzeń elektrycznych, podstaw mechatroniki, układów mechatroniki, hotelarskiej, obsługi konsumenta). Tworzy również nowe: 4 pracownie budowlane (murarska, zbrojarsko-betoniarska, ciesielsko-stolarska, robót wykończeniowych), pracownie mechatroniki (układy hydrauliczne), pracownię opieki środowiskowej i paliatywnej oraz stanowisko domu inteligentnego w pracowni elektrycznej. Opolskie szkoły ponadgimnazjalne dysponują również odpowiednią bazą do realizacji zajęć wychowania fizycznego oraz dodatkowych zajęć sportowych. W większości szkół w ostatnich latach przeprowadzone zostały remonty sal gimnastycznych. Uczniowie uzdolnieni sportowo mają możliwość rozwijania swoich pasji w kilkunastu sekcjach sportowych w Międzyszkolnym Ośrodku Sportowym w Opolu. Kształcenie ustawiczne Kształcenie ustawiczne jest to kształcenie w szkołach dla dorosłych, a także uzyskiwanie i uzupełnianie wiedzy ogólnej, umiejętności i kwalifikacji zawodowych w formach pozaszkolnych przez osoby, które spełniły obowiązek szkolny. Dorośli częściej wybierają szkoły niepubliczne. W województwie opolskim kształci się w nich prawie trzy razy więcej słuchaczy niż w szkołach publicznych. Na łączną liczbę 3908 słuchaczy 2867 to słuchacze szkół niepublicznych. Najwięcej osób, bo aż 1248, korzysta ze szkół niepublicznych znajdujących się w Opolu. Kształcenie ustawiczne dostępne jest w 7 liceach ogólnokształcących, liceum profilowanym i technikum oraz w 2 zasadniczych szkołach zawodowych. Miasto Opole było w 2011r. organem prowadzącym dla 1 gimnazjum dla dorosłych oraz 9 szkół ponadgimnazjalnych dla dorosłych. Liczba słuchaczy w roku szkolnym 2010/11 wynosiła w nich 837. Kształcenie prowadzone jest w następujących zawodach: technik budownictwa, technik technologii drewna, technik żywienia i gospodarstwa domowego, technik usług kosmetycznych, 16

17 technik elektronik, technik elektryk, technik mechanik, technik mechatronik, technik pojazdów samochodowych, sprzedawca, murarz, mechanik pojazdów samochodowych. Ofertę edukacyjną dla dorosłych mają również centra kształcenia ustawicznego i centra kształcenia praktycznego placówki umożliwiające dorosłym uzupełnianie wykształcenia w formach szkolnych i pozaszkolnych. Miasto Opole prowadzi 2 takie placówki: Centrum Kształcenia Praktycznego oraz placówkę kształcenia ustawicznego (Miejski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli), dającą możliwość podnoszenia kwalifikacji oraz kompetencji nauczycielom zainteresowanym rozwojem zawodowym. Na przestrzeni ostatnich 10 lat do ewidencji szkół i placówek niepublicznych prowadzonej przez miasto Opole, zostało wpisanych 48 placówek kształcenia ustawicznego. Placówki te realizują różne formy doskonalenia i dokształcania zawodowego. Oferują szereg kursów podnoszących kwalifikacje zawodowe, jak również kursy, które umożliwiają zdobycie nowych kwalifikacji. Kształcenie ustawiczne, umożliwiając płynną zmianę kompetencji dopasowaną do wymogów rynkowych może być narzędziem opóźniającym odejście z rynku pracy, a tym samym zwiększającym liczbę pracowników, co jest istotne w kontekście zmniejszającej się liczby osób w wieku produkcyjnym. Konieczne jest więc rozwijanie w Opolu edukacji ustawicznej w sposób zgodny z oczekiwaniami pracodawców, co spowoduje lepsze dopasowanie oferty edukacyjnej do wymogów rynku pracy. 11 Poziom kształcenia w opolskich szkołach Wyniki sprawdzianu kompetencji w Opolu i województwie opolskim w 2012 r. Kończąc szkołę podstawową uczeń przystępuje do sprawdzianu kompetencji. W kwietniu 2012 r. uczestniczyło w nim 878 uczniów. Arkusz egzaminacyjny zawierał 26 zadań sprawdzających stopień opanowania umiejętności czytania, pisania, rozumowania, korzystania z informacji i wykorzystania wiedzy w praktyce. Za poprawne wykonanie wszystkich zadań uczniowie mogli otrzymać 40 punktów. Średni wynik w Opolu wyniósł 25,5 punktów i był on o 3,3 punkty wyższy niż w całym województwie opolskim. Był on również wyższy o 2,75 punkty od średniej krajowej. Uczniowie uzyskali najwyższe wyniki za rozwiązanie zadań sprawdzających umiejętność korzystania z informacji (76,6% pkt), dobrze poradzili sobie z czytaniem i pisaniem, a najsłabiej z zadaniami wymagającymi wykorzystywania posiadanej wiedzy w praktyce (56,9% pkt). 11 Polityka oświatowa miasta Opola na lata , Opole, s. 13, wiatowa wersjadowydruku.pdf 17

18 Kompetencje ucznia Liczba punktów do zdobycia Tabela 4. Wyniki sprawdzianu w podziale na kompetencje (rok 2012) Razem Czytanie Pisanie Rozumowanie Korzystanie z informacji Wykorzysta nie wiedzy w praktyce Średni wynik w punktach woj. opolskie 22,2 6,1 5,7 4,1 2,7 3,6 Opole 25,5 6,8 6,4 4,7 3,1 4,6 Łatwość w % woj. opolskie 55,6 60,9 56,9 51,4 68,5 45,3 Opole 63,8 68,1 63,9 58,8 76,6 56,9 Źródło: Wyniki sprawdzianu kompetencji nie decydują o dalszym kształceniu. Każdy uczeń szkoły podstawowej obowiązkowo uczęszcza do gimnazjum rejonowego, niezależnie od wyników uzyskanych na sprawdzianie. Test jest wyłącznie źródłem informacji o postępach poczynionych przez uczniów, a więc pośrednio także o jakości pracy szkoły. Wyniki egzaminu gimnazjalnego w Opolu i województwie opolskim w 2012 r. Po ukończeniu gimnazjum uczeń przystępuje do egzaminu końcowego. W Opolu przystąpiło do niego 1059 gimnazjalistów. W tym roku egzamin po raz pierwszy odbył się na nowych zasadach. W części humanistycznej uczniowie pisali odrębne zestawy z języka polskiego oraz historii i wiedzy o społeczeństwie. W części matematyczno-przyrodniczej zdawali odrębnie matematykę oraz przedmioty przyrodnicze. Egzamin z języka obcego można było zdawać na poziomie podstawowym lub rozszerzonym. Nowa forma egzaminu daje gimnazjalistom większą możliwość wykazania się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami. W części językowej, jak co roku największym zainteresowaniem cieszył się język angielski. Przystąpiło do niego 920 gimnazjalistów, pozostali zdawali egzamin z języka niemieckiego. 18

19 Tabela 5. Liczba uczniów przystępujących do egzaminu Część egzaminu i zakres Woj. opolskie Opole Część humanistyczna Język polski Historia i WOS Część matematyczno-przyrodnicza Matematyka Przedmioty przyrodnicze Język angielski Poziom podstawowy Poziom rozszerzony Język niemiecki Poziom podstawowy Poziom rozszerzony Źródło: Tabela 6. Średnie wyniki egzaminów w % Część egzaminu i zakres Woj. opolskie Opole Część humanistyczna Język polski 63,5 67,5 Historia i WOS 59,6 67,3 Część matematyczno-przyrodnicza Matematyka 46,7 55,3 Przedmioty przyrodnicze 49,1 55,2 Język angielski Poziom podstawowy 64,0 73,3 Poziom rozszerzony 46,5 61,4 Język niemiecki Poziom podstawowy 69,3 63,5 Poziom rozszerzony 47,8 50,7 Źródło: Wyniki egzaminu gimnazjalnego w Opolu były znacznie lepsze od uśrednionych wyników osiągniętych przez absolwentów pozostałych gimnazjów województwa opolskiego. Jak co roku część humanistyczna egzaminu wypada lepiej niż matematyczno przyrodnicza. W województwie opolskim uczniowie osiągali lepsze wyniki z języka niemieckiego, natomiast w Opolu lepiej wypadł język angielski. Wyniki egzaminu - oprócz stopni na świadectwie szkolnym - są brane pod uwagę przy rekrutacji do szkół ponadgimnazjalnych. 19

20 Egzamin maturalny w 2011 roku O poziomie kształcenia ponadgimnazjalnego świadczą w dużej mierze wyniki egzaminów maturalnych. W 2012 roku do matury przystąpiło 2084 abiturientów (dotyczy osób zdających maturę po raz pierwszy, które przystąpiły do wszystkich egzaminów obowiązkowych). Zdawalność egzaminu dojrzałości w Opolu wyniosła 88,2%, o 3,4 punkty procentowe więcej niż w roku poprzednim. To również wynik powyżej średniej krajowej, która wyniosła 80 % (na ponad 330 tysięcy zdających). Na poziomie województwa zdawalność jest nieco poniżej średniej krajowej i wynosi 79,8 procent (na blisko 8 tys. zdających). Wyniki te potwierdzają wysoki poziom kształcenia w opolskich szkołach średnich. Ponad połowę zdających stanowili uczniowie liceów ogólnokształcących w Opolu i to właśnie w tej grupie zdawalność była największa (93,8%). Coraz lepsze wyniki osiągają w ostatnich latach uczniowie techników 87,7% absolwentów tego typu szkół zdało maturę. Jest to bardzo wysoki wynik, który świadczy o wysokim poziomie kształcenia ogólnego w szkołach technicznych. Najsłabiej wypadają absolwenci liceów i techników uzupełniających. Tabela 7. Liczba uczniów przystępujących do egzaminu maturalnego w Opolu w 2012 r. Licea Licea Licea Technika Technika Razem ogólnokształcą ce profilowane uzupełniające uzupełniające Opole Źródło: Tabela 8. Zdawalność egzaminu maturalnego (według rodzaju szkoły) w Opolu w 2012 r. Liczba osób, które LO LP LU T TU Razem zdały maturę Odsetek osób, które zdały maturę 93,8 66,7 28,9 87,7 25,0 88,2 Źródło: *Oznaczenia typów szkół: LO - liceum ogólnokształcące, LP - liceum profilowane, LU - liceum uzupełniające, T - technikum, TU - technikum uzupełniające. Należy podkreślić wysoki poziom zdawalności egzaminów maturalnych w opolskich szkołach ponadgimnazjalnych, najwyższy nie tylko na Opolszczyźnie, ale również na obszarze obu województw opolskiego i dolnośląskiego (obszar działania Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej we Wrocławiu). 20

21 Wykres 2. Zdawalność (w pkt %) pisemnych egzaminów obowiązkowych w 2012 r. wg przedmiotów - zdający po raz pierwszy (stan na 29 czerwca 2012 r.) Źródło: Wykres 3. Średni wynik [w pkt%] z pisemnych egzaminów dodatkowych w 2012 r. wg przedmiotów Źródło: 21

22 Uroczyste zakończenie klas III w LO nr 2 w Opolu Fot. SZKOLNA AGENCJA FOTOGRAFICZNA Stypendia i zasiłki szkolne Uczniowie znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej mogą ubiegać się o pomoc mającą charakter socjalny w postaci stypendiów i zasiłków szkolnych. Stypendium szkolne może otrzymać uczeń znajdujący się w trudnej sytuacji materialnej, wynikającej m.in. z niskich dochodów na osobę w rodzinie, natomiast zasiłek szkolny może być przyznany uczniowi znajdującemu się przejściowo w trudnej sytuacji materialnej z powodu zdarzenia losowego. LICZBA SZKÓŁ OBJETYCH PROGRAMEM Tabela 9. Stypendia i zasiłki szkolne w roku szkolnym 2010/2011 LICZBA UCZNIÓW UBIEGAJACYCH SIĘ OOBJĘCIE PROGRAMEM LICZBA UCZNIÓW OBJETYCH PROGRAMEM Źródło: Informacja o stanie realizacji zadań oświatowych miasta Opola w roku szkolnym 2010/2011 W roku 2011r. łączna kwota wypłaconych świadczeń z pomocy materialnej dla uczniów wyniosła 765 tys. zł, w tym wypłacono 12 zasiłków szkolnych na kwotę 5,5 tys. zł Stypendia motywacyjne za osiągnięcia edukacyjne i sportowe Uczniowie uzyskujący bardzo dobre wyniki w nauce mogą ubiegać się o pomoc mającą charakter motywacyjny w postaci stypendium za wyniki w nauce lub za osiągnięcia sportowe. Stypendium takie przyznaje dyrektor szkoły, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej. Wypłacane jest ono raz w semestrze. Wysokość stypendium motywacyjnego nie może być wyższa niż dwukrotność kwoty zasiłku rodzinnego, o którym mowa w art. 6 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2003 r. Nr 228, poz z późn. zm.). W roku szkolnym 2010/11 pomoc materialną o charakterze motywacyjnym otrzymało łącznie 568 uczniów opolskich szkół. Na realizację tego zadania przeznaczono 59,2 tys. zł. 22

23 Finansowanie zadań oświatowych W budżecie miasta kluczową pozycję zajmuje dział oświata i wychowanie. Wskazuje na to analiza wydatków budżetowych. W roku 2011 co trzecia złotówka wydana z budżetu Opola przeznaczona została na funkcjonowanie oświaty. Koszty utrzymania przedszkoli, szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych osiągnęły poziom 212,6 mln zł. Tabela 10. Wydatki miasta Opola na cele oświatowe w latach w tys. zł (ogółem) WYSZCZEGÓLNIENIE ROK 2008 ROK 2009 ROK 2010 ROK 2011 Wydatki ogółem na cele oświatowe Dynamika [%] Rok poprz.= Źródło: opracowanie własne na podstawie: Część opisowa sprawozdania z wykonania budżetu miasta Opola za rok 2008, 2009, 2010, 2011 Tabela 11. Kwota wydatków oświatowych w 2011 roku w tys. zł (w podziale na kategorie kosztów) REMONTY DOTACJE DLA SZKÓŁ POZOSTAŁE I PRZEDSZKOLI WYDATKI BIEŻĄCE NIEPUBLICZNYCH WYNAGRODZENIA I POCHODNE WYDATKI INWESTYCYJNE Źródło: Część opisowa sprawozdania z wykonania budżetu miasta Opola za 2011 r. Koszty realizacji zadań oświatowych od wielu lat systematycznie rosną, a kwota subwencji z budżetu państwa pozostaje niewystarczająca. W roku 2011 wydatki na oświatę finansowane były ze środków subwencji oświatowej (61,7%), budżetu miasta (36,5%) oraz środków pozabudżetowych (1,8%). 12 Koszty jednostkowe kształcenia w poszczególnych typach szkół są bardzo zróżnicowane. Średni miesięczny koszt utrzymania jednego ucznia jest najwyższy w szkołach, w których nauka jest prowadzona w toku indywidualnej pracy z uczniem lub w mniej licznych oddziałach. Dotyczy to przede wszystkim placówek kształcenia specjalnego oraz szkół artystycznych, w których kształci się również młodzież z terenu województwa opolskiego. Zwiększa się udział środków pozabudżetowych, pozyskanych ze źródeł zewnętrznych, dzięki którym możliwe jest poszerzenie działań w zakresie wyrównania szans edukacyjnych uczniów mających utrudniony dostęp do edukacji oraz wyposażenie i doposażenie jednostek oświatowych w nowoczesny sprzęt i pomoce dydaktyczne. W czerwcu 2012 r. zakończyły się prace termomodernizacyjne w budynku Zespołu Szkół z Oddziałami Integracyjnym przy ul. mjr Hubala 2. Ze środków Unii Europejskiej miasto pozyskało 4,2 mln zł. Dzięki termomodernizacji zdecydowanie zmniejszy się zapotrzebowanie obiektu na energię cieplną, a koszty jego utrzymania znacząco się obniżą. W roku 2011 wymieniono stolarkę drzwiową i okienną oraz grzejniki we wszystkich pomieszczeniach, docieplono dach i ściany. 12 Część opisowa sprawozdania z wykonania budżetu miasta Opola za rok 2011, s. 49, 23

24 Pięć placówek szkolnych (PSP nr 21, PG nr 5 i 8, II LO, ZS Elektrycznych) uczestniczyło w projekcie pn. Opolska e-szkoła, szkołą ku przyszłości. W ramach zadania szkoły wyposażono w sprzęt komputerowy, multimedialny oraz sieć bezprzewodową. W Gimnazjum nr 6 powstało Centrum Nauk Przyrodniczych. Jego utworzenie możliwe było dzięki wsparciu ze środków EFRR w ramach Regionalnego programu operacyjnego województwa opolskiego na lata Całkowita wartość zrealizowanego projektu wyniosła niemal 1 mln zł. Dofinansowanie to 796 tys. zł. W ramach projektu wyremontowano sale, w których powstały pracownie tematyczne oraz zakupiono najnowocześniejszy sprzęt, który pozwoli prowadzić zajęcia w sposób atrakcyjny, spełniając oczekiwania młodych uczestników zajęć. Zakupiono m.in. sprzęt komputerowy, multimedialny (mobilne zestawy interaktywne, wizualizery, system do ankietowania PRS, ekrany elektryczne), audiowizualny (telewizory, systemy nagłaśniające), pomoce dydaktyczne. W poszczególnych dniach tygodnia prowadzone są zajęcia dla zorganizowanych grup z opolskich szkół podstawowych i gimnazjów a także dla przedszkoli. Część z nich prowadzona jest przez studentów i pracowników Uniwersytetu Opolskiego. W weekendy, godziny przedpołudniowe przeznaczone są dla dzieci z rodzicami (opiekunami). Mogą oni uczestniczyć w zajęciach otwartych (np. zajęcia przyrodnicze, lub językowe). Najważniejsze zadania inwestycyjne i remontowe zrealizowane w opolskich placówkach oświatowych przedstawia poniższa tabela. Tabela 12. Inwestycje i remonty w placówkach oświatowych Opola realizowane w roku 2011 [w tys. zł] OBIEKTY OŚWIATOWE INWESTYCJE ROK NAKŁADY w 2011r. Publiczne Przedszkole nr 18, ul. Lelewela 9 Wykonanie przyłącza do kanalizacji sanitarnej (zadanie zrealizowane z funduszy OŚiR) Publiczne Przedszkole nr 54, Remont dachu Publiczna Szkoła Podstawowa nr 2, ul. Katowicka 35 Zakup sprzętu komputerowego Publiczna Szkoła Podstawowa nr 11, ul. Chabrów 65 Remont podłóg i tynków w pomieszczeniach szkolnych ,2 Publiczna Szkoła Podstawowa nr 13, ul. Książąt Opolskich 21 Publiczna Szkoła Podstawowa nr 15, ul. Małopolska 20 Budowa ogrodzenia ,3 Zakup i montaż bramy wjazdowej Publiczne Gimnazjum nr 6, ul. Powstańców Śl. 19 Utworzenie Centrum Nauk Przyrodniczych w PG nr 6 w Opolu ,5 Publiczne Gimnazjum nr 8, ul. Lelewela 9 Remont sali gimnastycznej ,5 I Liceum Ogólnokształcące, ul. Licealna 3 Przystosowanie obiekt dla osób niepełnosprawnych ,2 Zespół Szkół z Oddziałami Integracyjnymi, ul. Majora Hubala 2 Termomodernizacja obiektu

25 Zespól Szkół Ogólnokształcących, ul. Pułaskiego 3 PSP nr 21- ul. Sienkiewicza 4, PG nr 5- ul. Ozimska 48, PG nr 8 - ul. Lelewela 9, II LO - ul. Pułaskiego 3, ZS Elektrycznych - ul. Kościuszki 39 Projekt techniczny modernizacji zaplecza sanitarnego oraz adaptacja pomieszczenia na serwerownię Projekt techniczny modernizacji zaplecza sanitarnego , Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych z Wydziału Oświaty UM oraz ze Sprawozdania z realizacji budżetu w 2011r. 25

26 OPOLE JAKO OŚRODEK AKADEMICKI Opole rozwija się prężnie jako ośrodek akademicki o znaczeniu ponadregionalnym. W mieście funkcjonuje sześć uczelni wyższych. Dwie najstarsze - Politechnika Opolska oraz Uniwersytet Opolski zaliczane są do grona największych pracodawców w Opolu. Strategie rozwoju i ambicje naszych szkół wyższych w dużej mierze decydują również o kierunkach rozwoju miasta i jego mieszkańców. Szkoły wyższe, poprzez stałe pogłębianie partnerstwa z biznesem, przyczyniają się do wzrostu konkurencyjności gospodarki regionu oraz współtworzą system edukacji ustawicznej. Ponadto, na kanwie potencjału intelektualnego pracowników uczelni, tworzy się kadra profesjonalistów z najbardziej pożądanych dla regionu branż i obszarów. Samorząd miasta docenia wkład, jaki środowisko akademickie wnosi w rozwój Opola. Również dlatego, w 2011 r. podjęto kolejne działania na rzecz pogłębienia współpracy miasta z opolskimi uczelniami. W październiku 2011 r. Rada Miasta podjęła uchwałę intencyjną dotyczącą wsparcia rozwoju wszystkich uczelni wyższych funkcjonujących w Opolu. Zgodnie z jej zapisami 13, partnerska współpraca miasta ze środowiskiem akademickim będzie skoncentrowana na wyznaczonych obszarach, a w praktyce oznaczać będzie konkretne działania związane z: 1. udostępnianiem infrastruktury miejskiej dla zaspokojenia potrzeb środowiska akademickiego w dziedzinie sportu, kultury i nauki na możliwie najlepszych warunkach, 2. zapewnieniem dobrej obsługi komunikacyjnej obiektów opolskich uczelni, 3. koordynacją działań w obszarach kompetencji miasta, służących rozwojowi uczelni, 4. współpracą zagraniczną w ramach sieci miast partnerskich, 5. promocją opolskiego ośrodka naukowego w kraju i za granicą, 6. organizacją targów edukacyjnych, festiwalu nauki i dni otwartych w szkołach, 7. osiąganiem wspólnych celów w realizacji programów edukacyjnych i wychowawczych w miejskich jednostkach oświatowych, 8. udzielaniem wsparcia finansowego w organizowaniu na uczelniach imprez kulturalnych, działaniu klubów sportowych i kół naukowych, 9. wykorzystaniem w działalności samorządu Opola wyników prac naukowych wykonanych na opolskich uczelniach, 10. promowaniem szczególnie uzdolnionej młodzieży UCHWALA_NR_XVII25911_Rady_Miasta_Opola_z_dnia_25_pazdziernika_2011_r w_sprawie_...#paragrap h

27 Zapisy w/w deklaracji znajdują również odzwierciedlenie w nowej Strategii rozwoju Opola w latach , której opracowanie rozpoczęto (również przy udziale środowiska akademickiego) w roku Projekt dokumentu w pierwszym z trzech głównych priorytetów rozwojowych Zwiększenie kapitału intelektualnego Opola - zakłada wykorzystanie miastotwórczej roli ośrodka akademickiego (Cel 1.2). Budowanie marki Opola i jego rozwój w oparciu o silne środowisko akademickie jest zatem wspólnym zadaniem uczelni wyższych i samorządu. Tabela 13. Zadania zawarte w Celu 1.2 dokumentu Strategii rozwoju Opola w latach Źródło: Strategia rozwoju Opola w latach Społeczność akademicka Opola liczy ponad 36 tysięcy studentów. Co czwarty Opolanin należy do braci studenckiej jednej z opolskich uczelni to jeden z najwyższych wskaźników w Polsce. Najwięcej studentów rokrocznie kształci się na Uniwersytecie Opolskim oraz na Politechnice Opolskiej. W roku 2011 było to odpowiednio osób (UO) oraz osób (PO) łącznie to ponad 74,5 % wszystkich opolskich studentów. 27

28 Tabela 14. Liczba studentów i absolwentów w 2011r. z uwzględnieniem uczelni macierzystych i trybu studiów PO UO PWSM WS im. B. WSB WSZiA SUMA Jańskiego Liczba studentów studiów stacjonarnych w Liczba studentów studiów niestacjonarnych 2011 Liczba słuchaczy studiów podyplomowych Liczba absolwentów studiów stacjonarnych 2010/2011 Liczba absolwentów studiów niestacjonarnych 2010/ Źródło. Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z uczelni W porównaniu z latami 2009 i 2010 kandydaci na studia częściej wybierali studia w trybie dziennym (stacjonarnym) osób. W analizowanym okresie z możliwości studiowania w trybie niestacjonarnym skorzystało osób - była to liczba mniejsza niż w roku poprzednim. Porównując dane o liczbie słuchaczy studiów podyplomowych z ostatnich 3 lat, w roku 2011 liczba osób rozpoczynających naukę w tym trybie była najniższa i wyniosła osób. Pomimo trendów zniżkowych w dwóch z trzech badanych kategorii, ogólna liczba studentów rozpoczynających naukę na opolskich uczelniach w dniu r. była wyższa niż w latach poprzednich i wynosiła 36,19 tys. osób (w roku 2010 było to 35,4 tys.). Tabela 15. Liczba studentów i absolwentów w 2011r. z uwzględnieniem uczelni macierzystych i trybu studiów Tryb studiów Liczba studentów studiów stacjonarnych Liczba studentów studiów niestacjonarnych Liczba słuchaczy studiów podyplomowych Liczba absolwentów 2010/2011 Roczniki Liczba studentów ogółem / / /1945 Źródło. Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z uczelni /9210 Opole uznawane jest za miasto przyjazne studentom. To wpływa na decyzję młodych ludzi również spoza Opola - o podjęciu studiów na opolskich uczelniach wyższych. Zdecydowana większość studentów to osoby spoza Opola (86% wszystkich studiujących). Do zwiększenia atrakcyjności opolskich uczelni przyczynia się m.in. intensywny rozwój infrastruktury uczelni oraz rosnący z roku na rok potencjał naukowy szkół wyższych. Notowany jest stały wzrost liczby pracowników naukowych (w 2011r. wynosiła ona 1857 osób, z czego prawie 500 pracowników to osoby z tytułem profesorskim). 28

29 Tabela 16. Liczba pracowników naukowych w 2011r. PO UO PWSM WS im. B. Jańskiego WSB WSZiA SUMA L. pracowników naukowych uczelni ogółem, w tym: L. profesorów: L. doktorów: L. doktorantów: Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z uczelni O sile i potencjale uczelni świadczy również zaangażowanie studentów w życie naukowe oraz rozwój środowiska akademickiego. Jedną z form aktywności studenckiej są koła naukowe działające na uczelniach. W sumie w Opolu aktywnie działają 83 takie koła, z czego aż 40 z nich to koła naukowe Politechniki Opolskiej. Studenci zaangażowani w działalność kół niejednokrotnie zasilają szeregi doktorantów wzmacniając kapitał intelektualny swoich uczelni i miasta. Wykres 4. Liczba kół naukowych w Opolu z podziałem na uczelnie Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z uczelni Oferta edukacyjna opolskich uczelni z roku na rok jest coraz bogatsza i zróżnicowana, o czym świadczy zwiększająca się liczba oferowanych kierunków i specjalności. W roku 2011/2012 szkoły wyższe oferowały kształcenie na 80 kierunkach i 251 specjalnościach oraz szeregu studiów podyplomowych. Ponadto Uniwersytet Opolski oraz Politechnika Opolska prowadzą studia w trybie trzystopniowym, dając tym samym możliwość podjęcia kształcenia na jednym z kilkunastu kierunków studiów doktoranckich. W porównaniu z latami poprzednimi, w ofercie edukacyjnej zauważalne są ogromne zmiany. Absolwenci szkół ponadgimnazjalnych mogą wybierać w liczbie ofert o 42 specjalności i o 14 kierunków większej aniżeli ich poprzednicy w 2009r. Aby uzyskane wykształcenie szło w parze z możliwością znalezienia zatrudnienia musi odpowiadać zapotrzebowaniu pracodawców oraz warunkom na rynku pracy. Ponadto szkoły wyższe winny współpracować z opolskimi szkołami ponadgimnazjalnymi stwarzając możliwość kontynuacji nauczania na poziomie wyższym w specjalności rozpoczętej już w szkole ponadgimnazjalnej. Część kierunków oferowanych przez uczelnie to tzw. kierunki zamawiane przez MEN. Wybierając je, studenci uzyskują możliwość otrzymywania wysokich stypendiów (nawet do 1000zł). 29

30 Uniwersytet Opolski uruchomił trzy takie kierunki: biotechnologia, fizyka, informatyka, natomiast Politechnika Opolska aż sześć: mechatronika, mechanika i budowa maszyn, inżynieria środowiska, informatyka, automatyka i robotyka oraz budownictwo. Tabela 17. Liczba oferowanych kierunków i specjalności w latach LICZBA SPECJALNOŚCI LICZBA KIERUNKÓW 2009/ / / / / /2012 Politechnika Opolska Uniwersytet Opolski PWSM WS im. B Jańskiego WSB bd bd 27 bd bd 3 WSZiA SUMA / /76 15 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z uczelni Losy absolwentów poszczególnych kierunków kształcenia bada Powiatowy Urząd Pracy i publikuje wyniki w corocznym biuletynie. Na podstawie zamieszczonych w nim danych dokonywana jest analiza nasycenia rynku konkretnymi zawodami. Niezmiennie od wielu lat największym zainteresowaniem absolwentów szkół ponadgimnazjalnych rozpoczynających naukę na opolskich uczelniach cieszy się prawo i administracja oraz psychologia, architektura i urbanistyka oraz fizjoterapia. Mniejszą popularnością wśród kandydatów na studia cieszą się takie kierunki, jak: fizyka, technika rolnicza i leśna, filozofia i filologia inna aniżeli angielska. Tabela 18. Kierunki cieszące się największym i najmniejszym zainteresowaniem studentów w 2011r. UCZELNIA KIERUNKI CIESZĄCE SIĘ NAJWIĘKSZYM KIERUNKI NAJMNIEJ POPULARNE ZAINTERESOWANIEM Politechnika Opolska architektura i urbanistyka, administracja, ekonomia, fizjoterapia, informatyka europeistyka, elektrotechnika, technika rolnicza i leśna Uniwersytet Opolski psychologia, filologia angielska, bezpieczeństwo wewnętrzne, prawo fizyka, teologia, filozofia, edukacja techniczno-informatyczna PWSM fizjoterapia, kosmetologia zdrowie publiczne WS im. B. mediacje i negocjacje, pedagogika przedszkolna - Jańskiego i wczesnoszkolna, zarządzanie nieruchomościami WSB ekonomia - WSZiA politologia, zarządzanie, logistyka, administracja filologia germańska, informatyka i ekonometria Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z uczelni Imponująca i wciąż rozwijająca się infrastruktura uczelni wyższych należy do najnowocześniejszych w Polsce. W 2011r. wydano dziesiątki milionów złotych na poprawę warunków kształcenia, budowę nowych obiektów oraz ich wyposażenie. Szczególnie duże inwestycje poczyniły cztery opolskie uczelnie. Politechnika zagospodarowała obiekty na terenie II kampusu przy ul. Prószkowskiej. Uniwersytet Opolski wyremontował Wydział Chemii i wybudował Collegium 14 Bez danych z WSB Bez danych z WSB

31 Biotechnologicum oraz Studenckie Centrum Kultury. Z kolei Wyższa Szkoła im. B. Jańskiego wykupiła na własność dworek przy ul. Sempołowskiej 2 w Opolu, a Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji przeprowadziła kompleksowy remont budynków przy ul. Czaplaka i Ozimskiej. Większość inwestycji współfinasowanych było ze środków UE. Politechnika Opolska Uniwersytet Opolski WS im. B. Jańskiego WSZiA Tabela 19. Inwestycje uczelni zrealizowane w 2011 r. Przebudowa budynku nr 9 Wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Przebudowa budynku nr 5 - Instytut Konfucjusza, Wydział Zarzadzania, Dział Promocji PO Przebudowa budynku nr 7 Rektorat oraz Administracja, Przebudowa budynku Wydziału Chemii wraz z wyposażeniem Budowa laboratorium biotechnologii Budowa Studenckiego Centrum Kultury wraz z wyposażeniem, Przebudowa i rozbudowa pomieszczeń w Domu Studenckim "Kmicic, Budowa i uruchomienie zespołu boisk sportowych Orlik Zakup budynku przy ul. Sempołowskiej 2 w Opolu Stworzenie i remont bazy dydaktycznej przy ul. Ozimskiej i ul. Czaplaka w Opolu Źródło. Opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z uczelni Fot. Budynek nr 7 - Rektorat i Administracja II Kampusu Politechniki Opolskiej Fot. Studenckie Centrum Kultury Uniwersytet Opolski Opolskie uczelnie z powodzeniem wykorzystują fundusze europejskie zarówno w ramach zadań infrastrukturalnych jak i licznych projektów edukacyjnych. Od wielu lat pozostają one największymi beneficjentami środków unijnych w Opolu. Ponadto zachęcają studentów do korzystania z możliwości uczestnictwa w programie stypendialnym LLP Erasmus, dzięki któremu opolscy studenci mogą studiować na zagranicznych uczelniach. Do tej pory z tej formy rozwoju wiedzy i umiejętności skorzystały 364 osoby z czterech opolskich szkół wyższych. Uczelnie pomagają swoim studentom wyjechać na stypendia zagraniczne oraz zapraszają obcokrajowców do podjęcia studiów w naszych placówkach. Do tej pory uczelnie gościły studentów zarówno z Unii Europejskiej (Litwa, Łotwa, Hiszpania, Niemcy, Portugalia, Czechy) jak i z całego świata (Armenia, Białoruś, Gruzja, Rosja, Turcja Serbia, Stany Zjednoczone, Ukraina). Uczelnie z Opola od lat utrzymują szczególnie bliskie kontakty ze szkołami o podobnym profilu w obszarze pogranicza polsko-czeskiego. Politechnika Opolska realizuje wspólne projekty z Uniwersytetem Technicznym i Wyższą Szkołą Górniczą w Ostrawie oraz Uniwersytetem Palackeho w Ołomuńcu. Działania partnerskie często dofinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach programów współpracy transgranicznej. 31

32 UCZELNIA Tabela 20. Opolscy studenci na uczelniach zagranicznych LICZBA OBCOKRAJOWCÓW STUDIUJĄCYCH NA UCZELNI LICZBA STUDENTÓW BIORĄCYCH UDZIAŁ W PROGRAMACH LLP ERASMUS Politechnika Opolska Uniwersytet Opolski Państwowa Wyższa Szkoła Medyczna - - Wyższa Szkoła im. B. Jańskiego 2 - Wyższa Szkoła Bankowa 4 1 Wyższa Szkoła Zarządzania i Administracji 77 9 Suma Źródło: opracowanie własne na podstawie danych uzyskanych z uczelni Działalność środowiska akademickiego jest niezwykle ważna dla życia Opola. Dlatego cieszy, że współpraca uczelni z lokalną społecznością wybiega daleko poza obszar nauczania akademickiego. Opolskie uczelnie w ciągu całego roku organizują liczne wydarzenia i imprezy, które w przystępny sposób przybliżają opolanom świat wiedzy i nauki oraz integrują społeczność lokalną. Najlepszym tego przykładem jest Festiwal Nauki współorganizowany przez wszystkie uczelnie naszego miasta oraz instytucje pozauczelniane współpracujące ze środowiskiem akademickim. Festiwal na stałe wpisał się w kalendarz miejskich wydarzeń. Uczelnie angażują się również w popularyzację innowacyjnych form pracy z najmłodszymi mieszkańcami Opola. Politechnika Opolska prowadzi zajęcia dla najmłodszych w ramach Dziecięcej Politechniki. Słuchaczami są dzieci w wieku 9-12 lat. Wykłady w salach dydaktycznych Politechniki Opolskiej odbywają się raz w miesiącu i są specjalnie przygotowane dla młodego audytorium. Większość opolskich uczelni pozostaje w stałym kontakcie z uczniami szkół ponadgimnazjalnych oferując im zajęcia z nauczycielami akademickimi np. w ramach programu Zaproś wykładowcę Uniwersytetu Opolskiego, czy Akademii Zarządzania Wyższej Szkoły Bankowej. Ponadto wykładowcy niejednokrotnie uczestniczą w zajęciach prowadzonych w ramach Uniwersytetu III Wieku dla seniorów. 32

33 OPIEKA I PROFILAKTYKA ZDROWOTNA Pod względem demograficznym Polska jest krajem ludzi młodych. Podobnie jest w Opolu ponad połowa populacji miasta to osoby w wieku produkcyjnym. Jednak w kolejnych latach odsetek osób starszych, które z racji stanu zdrowia w znacznie większym zakresie korzystają ze świadczeń opieki zdrowotnej, systematycznie będzie wzrastał. Jednocześnie ulega wydłużeniu okres aktywności zawodowej osób powyżej 60 roku życia. Stawia to nowe wyzwania przed służbą zdrowia. Wdrażane działania mają na celu wyrównanie i ułatwienie dostępu do ogólnej i specjalistycznej opieki zdrowotnej, w szczególności osobom starszym, schorowanym i wymagającym stałej opieki lekarskiej. Wspierane są także kompleksowe działania profilaktyczne ukierunkowane na zapobieganie chorobom cywilizacyjnym stanowiącym główną przyczynę zgonów w Polsce. Opole jest dziś miastem posiadającym dobrze rozwiniętą bazę opieki zdrowotnej, zapewniającą wysoki poziom zabezpieczenia potrzeb mieszkańców w zakresie ambulatoryjnej i stacjonarnej opieki medycznej. Potencjał organizacyjny służby zdrowia w Opolu nie uległ w ostatnim czasie znaczącym zmianom. Opiekę stacjonarną zapewnia 7 szpitali dysponujących niemal 1,75 tys. łóżek, w tym 5 szpitali wielospecjalistycznych oraz 2 o jednej specjalności. W obszarze podstawowej opieki medycznej działa 30 poradni (gabinetów) lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, 3 punkty szczepień, 20 gabinetów zabiegowych oraz 441 poradni specjalistycznych. Wiele placówek zdrowia, w tym szpitale i przychodnie specjalistyczne, przyjmuje pacjentów z całego regionu. 16 Większość ZOZ w Opolu stanowią zakłady niepubliczne (80 tego typu placówek), jednak są one na ogół mniejsze od zakładów publicznych. Wśród 21 samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej trzy zakłady stanowią jednostki podległe miastu: SP ZOZ ZAODRZE, SP ZOZ ŚRÓDMIEŚCIE, SP ZOZ CENTRUM. Miasto od kilku lat realizuje program prozdrowotnych działań profilaktycznych, przede wszystkim w zakresie profilaktyki onkologicznej oraz zapobiegania i wykrywania chorób układu krążenia. Realizatorem większości programów są zakłady opieki zdrowotnej a także podmioty wybrane w drodze konkursu ofert. Prezydent Miasta obejmuje honorowym patronatem liczne akcje promujące zdrowy tryb życia, konferencje oraz konkursy dotyczące problematyki prozdrowotnej. Szczegółowe informacje o realizowanych programach profilaktyki zdrowotnej znajdują się w poniższej tabeli. 16 Na podstawie informacji Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego, Wydział Polityki Społecznej 33

34 Tabela 21. Informacje dotyczące programów profilaktycznych realizowanych w 2011 r. LP. REALIZOWANE PROGRAMY LICZBA PRZEBADANYCH OSÓB LICZBA OSÓB SKIEROWANYCH NA DALSZĄ DIAGNOSTYKĘ 1. Program profilaktyki i wczesnego wykrywania osteoporozy badania densytometryczne KOSZT REALIZACJI PROGRAMU ,5% Program profilaktyki raka prostaty ,7% Program profilaktyki i wczesnego wykrywania raka jelita grubego ,4% Program profilaktyki onkologicznej USG piersi 5. Program samobadania piersi Badaj swoje piersi 6. Program profilaktyki onkologicznej - kolposkopia ,9% % Program profilaktyki chorób płuc ,7% Program zapobiegania próchnicy i chorobom dziąseł u dzieci w wieku przedszkolnym Biały ząbek 9. Program profilaktyki zakażeń wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV) szczepienia profilaktyczne 10. Program profilaktyki i wczesnego wykrywania cukrzycy % % Źródło: Informacja o realizacji w 2011 roku zadań z zakresu profilaktyki chorób i promocji zdrowia w mieście Opolu, Wydział Polityki Społecznej Urzędu Miasta Opola Koszt realizacji zadań związanych z promocją zdrowia i profilaktyką chorób wyniósł w 2011 roku 559,2 tys. zł. Łącznie w programach profilaktyki zdrowotnej uczestniczyło mieszkańców Opola. 34

35 ŻŁOBKI W Opolu zarejestrowanych jest obecnie 5 żłobków publicznych oraz 6 prowadzonych przez podmioty prywatne. Rejestracja żłobków lub klubów dziecięcych prowadzona jest zgodnie z Ustawą z dnia 4 lutego 2011 roku o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Rejestr jest jawny i podlega publikacji w Biuletynie Informacji Publicznej Miasta Opole. 17 Najnowocześniejszym obiektem dla maluchów w Opolu jest oddany do użytku w marcu 2012r. miejski żłobek na ul. Górnej. W nowej placówce znalazło się miejsce dla 50 dzieci. Jego budowa rozpoczęła się pod koniec lipca 2011 roku i kosztowała 3 mln zł. Ponad 0,5 mln zł pochodziło z rządowego programu "Maluch". Warto również wspomnieć o innowacyjnych rozwiązaniach, jakie wprowadzono w obiekcie: do ogrzewania zastosowano odnawialne źródła ciepła - pompa cieplna powietrzna, zainstalowano centrale wentylacyjne z odzyskiem ciepła, zamontowano wysokosprawny kocioł kondensacyjny z zamkniętą komorą spalania, na przyłączu do kanalizacji deszczowej wykonano zbiornik retencyjny wody deszczowej. Nowy żłobek przy ul. Górnej w dzielnicy Gosławice Istniejące do tej pory żłobki nie były w stanie zapewnić opieki wszystkim dzieciom, których rodzice chcieliby skorzystać z usług tych placówek. Żłobki nie powstawały, ponieważ w myśl obowiązującego prawa podlegały tym samym rygorom formalnym co szpitale. Zmieniła to uchwalona z początkiem 2011 r. Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. W świetle nowych uregulowań żłobki nie są już zakładami opieki zdrowotnej zostały przyporządkowane Ministerstwu Pracy i Polityki Społecznej. Uproszczono procedury zakładania tych placówek (m.in. zliberalizowano restrykcyjne przepisy sanitarne), co znacznie przyśpieszy ich tworzenie, jak również obniży koszty 17 Rejestr żłobków - (stan na dzień ) 35

36 funkcjonowania. Ustawie towarzyszy rządowy program "Maluch", którego celem jest m.in. wspieranie samorządów w tworzeniu placówek opieki nad dziećmi do trzeciego roku życia. W dwóch edycjach programu miasto otrzymało łącznie ponad 660 tys. zł dofinansowania. Nowe przepisy zachęcają także pracodawców do zakładania żłobków przy zakładach pracy, co ma znacznie ułatwić życie ich pracownikom. Pierwszy zakładowy żłobek w Opolu ma powstać przy Szpitalu Wojewódzkim. Otwarcie żłobka planowane jest na wrzesień 2013 r. Miejsce znajdzie w nim 40 dzieci. LICZBA DZIECI W WIEKU 0-2 (STAN NA R.) Tabela 22. Żłobki w Opolu (stan w dniu r.) miejskie ŻŁOBKI prywatne 5 6 LICZBA DZIECI OBJĘTYCH OPIEKĄ LICZBA OCZEKUJĄCYCH DZIECI Źródło: Biuletyn statystyczny województwa opolskiego, II Kwartał 2011 r., s. 64 oraz Portrety powiatów województwa opolskiego w 2010 r., s. 134, Urząd Statystyczny w Opolu, Wydział Polityki Społecznej Urzędu Miasta Opola

37 WSPARCIE I OPIEKA SPOŁECZNA 18 W opracowaniu pt.: Obraz demograficzny Opola w dwudziestoleciu wraz z prognozą zmian ludnościowych do 2020 r. przewiduje się zwiększanie dysproporcji ekonomicznych i rosnący odsetek osób o niskich dochodach. Wymusza to konieczność stosowania programów wspierających osoby najuboższe, znajdujące się w trudniejszej sytuacji od osób lepiej sytuowanych ekonomicznie. Zadania w zakresie wsparcia osób znajdujących się w trudnej sytuacji życiowej na terenie miasta Opola wypełnia Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie, który jednocześnie pełni rolę gminnego ośrodka pomocy społecznej i powiatowego centrum pomocy rodzinie. Budżet MOPR w 2011 roku wynosił ponad 23,2 mln zł. Z różnych form pomocy ośrodka skorzystało prawie 5 tys. osób tj. ok. 4% mieszkańców Opola. Wśród świadczeniobiorców jest więcej kobiet niż mężczyzn. Związane jest to z trudniejszą sytuacją kobiet na rynku pracy ze względu na pełnione przez nie funkcje opiekuńcze nad innymi członkami rodziny. Struktura rodzin korzystających z pomocy nie zmienia się. Najwięcej jest małżeństw z dziećmi, następnie samotnych matek z dziećmi oraz małżeństw bez dzieci. Spośród wszystkich rodzin korzystających ze świadczeń 20% nie posiada dochodu, a około 55% dysponuje dochodem poniżej 477 zł na osobę w rodzinie. Nadal najwięcej rodzin korzysta ze świadczeń pomocy społecznej z powodu bezrobocia (898), długotrwałej lub ciężkiej choroby (752) oraz ubóstwa (707). Wśród przyczyn rodzinnych przybywa klientów bezradnych w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i w prowadzeniu gospodarstwa domowego. Do najważniejszych form pomocy udzielanej przez MOPR w Opolu należą: - zasiłki stałe i okresowe, - usługi opiekuńcze, - pomoc dla cudzoziemców, którzy uzyskali zgodę na pobyt na terytorium RP, - pomoc na usamodzielnienie się, - udzielenie schronienia i zapewnienie posiłków oraz zakup ubrań, - poradnictwo specjalistyczne, - interwencja kryzysowa. Miasto podzielone jest na 5 rejonów opiekuńczych. Sytuacja materialna mieszkańców w poszczególnych rejonach jest zróżnicowana. Z danych MOPR wynika, że największy odsetek (30,8%) rodzin objętych różnymi formami wsparcia socjalnego zamieszkuje rejon nr IV obejmujący Kolonię Gosławicką, Groszowice, Nową Wieś Królewską, Malinę, Grudzice i Grotowice. 18 Wszystkie informację dotyczące wsparcia i opieki społecznej pochodzą z materiałów przygotowanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie pt.: Sprawozdanie z działalności Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie w Opolu za 2011 rok i wykaz potrzeb z zakresu pomocy społecznej, Ocena zasobów pomocy społecznej w oparciu o analizę lokalnej sytuacji społecznej i demograficznej. 37

38 Podział miasta na poszczególne rejony opiekuńcze wysokość środków finansowych wydatkowanych na pomoc mieszkańcom rejonów 19 Utrzymująca się strefa ubóstwa osłabia możliwość rozwoju tego obszaru. Rośnie liczba ludzi starszych, nie potrafiących utrzymać się z emerytur. Powiększa się również grupa osób, które utraciły pracę i mają ogromne problemy ze znalezieniem nowej. Kompleksowa analiza przeprowadzona przez MOPR, dotycząca sytuacji bytowej mieszkańców oraz dominujących w środowisku problemów wskazuje, iż najpilniejszej interwencji wymaga dzielnica Groszowice. Dlatego w latach realizowany będzie przez MOPR Program Aktywności Lokalnej CHCEMY-MOŻEMY-DZIAŁAMY przeznaczony właśnie dla mieszkańców Groszowic. Jednym z celów programu jest wzmacnianie małych środowisk lokalnych. Zakłada on także aktywizację mieszkańców poprzez działania na rzecz tej dzielnicy. Przewidziane są także warsztaty, szkolenia, w tym takie, które pozwolą wykształcić lokalnych liderów i animatorów kultury. 19 Powyższa mapa ubóstwa sporządzona za rok 2011 stanowi informację o wysokości środków finansowych z budżetu gminy i z dotacji rządowych, jakie zostały wydatkowane na pomoc dla mieszkańców miasta Opola, bez uwzględnienia wychowanków placówek opiekuńczo wychowawczych oraz opuszczających rodziny zastępcze. Powyższa analiza natomiast uwzględnia klientów MOPR, korzystających z Miejskiego Ośrodka Pomocy Osobom bezdomnym i Uzależnionym. Jednocześnie mapa pozwala określić procentowo, jak duża grupa mieszkańców poszczególnych rejonów miasta wymaga pomocy finansowej MOPR. Im większa kwota wypłaconych świadczeń, tym intensywniejsza barwa obszaru mapy odpowiadającego danej części miasta. (Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Opolu) 38

39 Wykres 5. Rodziny objęte pomocą finansową MOPR w Opolu IV rejon opiekuńczy Źródło: Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie Program Aktywności Lokalnej dla miasta Opola na lata , Opole Opieka nad dzieckiem W 2011 roku w Opolu funkcjonowało 159 rodzin zastępczych, w których przebywało 207 dzieci. Większość z nich to rodziny spokrewnione z dziećmi. Na pokrycie części kosztów utrzymania dzieci umieszczonych w tych rodzinach przyznano wsparcie w wysokości ponad 2 mln zł. Wychowankowie z rodzin zastępczych i placówek opiekuńczo-wychowawczych otrzymali pomoc pieniężną w zależności od potrzeb - na kontynuowanie nauki, zagospodarowanie i usamodzielnienie się. Rośnie liczba dzieci pozbawionych częściowo lub całkowicie opieki domu rodzinnego. Narastają problemy dzieci pozbawionych opieki rodzicielskiej. Część rodzin zastępczych spokrewnionych z dzieckiem nie radzi sobie ze złożonym problemem wychowawczym. Brakuje także zawodowych rodzin zastępczych i rodzinnych domów dziecka. Od kilku lat MOPR w Opolu prowadzi kampanię na rzecz rodzicielstwa zastępczego pn. Fajnie mieć dzieci w celu pozyskania nowych kandydatów do pełnienia funkcji rodziców zastępczych. Ośrodek prowadzi także liczne działania wspierające, w tym o charakterze edukacyjnym i motywującym. Pomoc osobom wymagającym całodobowej opieki Osobom niezdolnym do samodzielnej egzystencji z powodu wieku, choroby lub niepełnosprawności, przysługuje prawo do umieszczenia w domu pomocy społecznej. W dwóch tego typu placówkach na terenie miasta przebywały w ubiegłym roku 84 osoby. Pozostałe 103 osoby umieszczone zostały w DPS znajdujących się poza miastem (m.in. w Kopernikach, Czarnowąsach i Klisinie). Miasto finansuje częściowo koszt pobytu w DPS. Wartość dofinansowania z budżetu miasta 2011 roku wynosiła ponad 3,1 mln zł _UCHWALA_NR_XXIV37812_Rady_Miasta_Opola z_dnia_29_marca_2012_r w_sprawie_przyj...#paragraph

40 Opieka nad osobami starszymi i długotrwale chorymi Osobom starszym i długotrwale chorym MOPR oferuje pomoc finansową oraz systemem usług opiekuńczych. W 2011 roku z pomocy finansowej skorzystało 1345 osób. Pomoc w formie usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania lub specjalistycznych usług opiekuńczych zorganizowano dla 207 osób. Część z nich korzystała z oferty domów dziennego pobytu w Opolu, które promują aktywny sposób życia oparty na idei samorealizacji i rozwoju zainteresowań. W 2011 roku w Opolu funkcjonowały trzy takie placówki: DDP Złota Jesień przy ul. Hubala 4, DDP Magda Maria przy ul. Barlickiego 1-3 oraz działający od grudnia 2010 r. DDP Malinka. Placówki te zapewniają także wyżywienie. Celem działań prowadzonych w placówkach dziennego pobytu jest utrzymanie starszego człowieka w jak najlepszej kondycji i możliwie jak najdłużej w jego własnym, znanym mu środowisku. Z usług oferowanych przez te placówki w 2011 r. korzystało 850 osób. Opieka paliatywno-hospicyjna Opieka paliatywno-hospicyjna w Opolu prowadzona jest przez następujące jednostki: Hospicjum stacjonarne i domowe w Ośrodku Medycznym Samarytanin przy ul. Pużaka 11 Domowe Hospicjum dla Dzieci z siedzibą na ul. Mickiewicza 1 Centrum Opieki Paliatywnej Betania przy Placu Kościelnym nr 2 w Nowej Wsi Królewskiej. W ramach Centrum działają: Poradnia Opieki Paliatywnej, Zespół Domowej Opieki Paliatywnej i Oddział Opieki Paliatywnej czyli hospicjum stacjonarne. Pierwsi pacjenci przyjęci zostali do hospicjum 12 marca 2012 r. Są to miejsca, w których pacjenci otrzymają medyczną i duchową opiekę, ulgę w cierpieniu i nadzieję. 40

41 Dożywianie MOPR od kilku lat realizuje program rządowy Pomoc państwa w zakresie dożywiania. W 2011 r. pomocą objęto 1747 osób, w tym: 383 osoby korzystały z gorących posiłków a 1364 osoby otrzymały zasiłki celowe na zakup żywności. Pomoc osobom bezrobotnym Powodem przyznania pomocy przez MOPR są w większości problemy związane z utratą pracy. Zadania w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej tych osób bezrobotnych realizuje Klub Integracji Społecznej. Do jego zadań należy: aktywizacja osób bezrobotnych, pomoc w poszukiwaniu pracy, udostępnianie i wyszukiwanie ofert pracy, pomoc w sporządzaniu dokumentów aplikacyjnych, przygotowywanie do rozmów kwalifikacyjnych, organizowanie grupowych zajęć z zakresu aktywnego poszukiwania pracy itp. KIS organizuje także programy zatrudnienia w ramach robót publicznych oraz prace społecznie użyteczne dla osób bezrobotnych korzystających ze świadczeń pomocy społecznej. W 2011roku w trakcie indywidualnych spotkań 268 osób bezrobotnych skorzystało z poradnictwa dotyczącego metod poszukiwania pracy, analizy rynku pracy, pomocy w sporządzaniu dokumentów aplikacyjnych i przygotowania do rozmowy kwalifikacyjnej. Osoby te korzystały również ze stałego dostępu do aktualnych ofert pracy w prasie i Internecie oraz z informacji o kursach i szkoleniach zawodowych. W wyniku tej współpracy 24 osoby podjęły zatrudnienie. Z programu prac społecznie użytecznych skierowanych do osób bezrobotnych bez prawa do zasiłku, korzystających ze świadczeń pomocy społecznej, skorzystały w 2011 r. 124 osoby. Zatrudnienie w ramach robót publicznych uzyskało 6 osób. Podejmując działania na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Opolu po raz czwarty realizował projekt systemowy pn. Program aktywizacji społeczno-zawodowej bezrobotnych oraz nieaktywnych zawodowo klientów MOPR Moja praca Moja przyszłość. Celem programu jest zwiększenie potencjału społeczno-zawodowego osób pozostających bez pracy, w tym usamodzielniających się wychowanków, opuszczających rodziny zastępcze, placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz wsparcie integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych. W 2011 r. projekt ukończyło 50 osób w wieku aktywności zawodowej, wymagających intensywnej aktywizacji. Były to osoby, które nie pracują i korzystają ze świadczeń pomocy społecznej, ale wyrażają chęć aktywizacji zawodowej. Wsparciem objęto 38 osoby bezrobotne, 3 osoby opuszczające rodziny zastępcze lub placówki opiekuńczo-wychowawcze oraz 9 osób niepełnosprawnych. Po zakończeniu projektu 13 osób podjęło zatrudnienie. 41

42 Wartość projektu w 2011 r. wyniosła 585,9 tys. zł w tym dofinansowanie z Programu operacyjnego Kapitał ludzki 524, 4 tys. zł. Pomoc osobom bezdomnym Jednym z czynników powodujących wykluczenie społeczne jest bezdomność. Rodziny, które utraciły mieszkanie w wyniku eksmisji kierowane są do Ośrodka Readaptacji Społecznej Szansa. Ośrodek jest miejscem czasowego pobytu dla rodzin i kobiet wychowujących dzieci, które posiadają pozytywnie rozpatrzoną decyzję o przyznaniu lokalu socjalnego. Placówka udziela schronienia osobom bez własnego domu oraz prowadzi działania o charakterze motywacyjnym i readaptacyjnym, których głównym celem jest adaptacja społeczna osób wykluczonych i często żyjących przez wiele lat w warunkach urągających człowieczeństwu, na marginesie życia społecznego. W roku 2011 Szansa udzieliła schronienia 152 osobom (72 rodziny). 14 rodzin osiągnęło samodzielność życiową i mogło opuścić ośrodek. 42

43 AKTYWNOŚĆ SPOŁECZNA MIESZKAŃCÓW Działalność organizacji pozarządowych Jednym z czynników znacząco oddziałujących na rozwój miasta jest aktywność społeczności lokalnej. Samorząd Opola wspiera aktywizację mieszkańców i rozwój organizacji działających w ramach trzeciego sektora na terenie i na rzecz miasta. Z roku na rok współpraca przybiera coraz bardziej zróżnicowane formy oraz obejmuje swoim zasięgiem coraz szersze obszary życia społecznego i coraz większą grupę organizacji. Dostrzegając we współpracy z organizacjami pozarządowymi ogromną szansę na zaangażowanie w życie miasta jego mieszkańców oraz na ożywienie przestrzeni miejskiej, Prezydent Miasta Opola powołał w 2008 roku Pełnomocnika ds. Współpracy z Organizacjami Pozarządowymi. Na początku roku 2012 obowiązki Pełnomocnika przejęła wyspecjalizowana komórka Urzędu Miasta Opola - Biuro Organizacji Pozarządowych (BOP). Z danych BOP wynika, że na terenie Opola aktywnie działa około 400 organizacji pozarządowych. Są to: stowarzyszenia, stowarzyszenia zwykłe, organizacje sportowe i fundacje. Liczba zarejestrowanych organizacji stale rośnie, co wpływa również na systematyczne poszerzanie oferty skierowanej do mieszkańców. Opolskie organizacje działają prężnie w 2011 roku aż 84 podmioty OPAK. Ulica Kultury. reprezentujące trzeci sektor uzyskały status organizacji pożytku publicznego (OPP) i dzięki temu mogły pozyskiwać środki na prowadzenie działalności statutowej w ramach 1% odpisu od podatku. SENIORIADA EURO występ grupy Skorpion (archiwum) W 2011 r. na 1000 mieszkańców przypadało statystycznie 5,3 organizacji reprezentujących sektor pozarządowy. W omawianym okresie obowiązywał przyjęty uchwałą Rady Miasta Opola, Program współpracy miasta Opola z organizacjami pozarządowymi i innymi uprawnionymi podmiotami. Program stanowi główne narzędzie współpracy z trzecim sektorem. Jego celem jest kształtowanie 43

44 partnerstwa miasta z organizacjami dla wspólnych działań służących definiowaniu i zaspokajaniu potrzeb mieszkańców oraz wzmacnianie aktywności społeczności lokalnej 21. W Programie wyznaczono 18 priorytetowych obszarów współpracy, w ramach których organizacje trzeciego sektora ubiegać się mogą o wsparcie ze środków budżetu miasta Opola. Są to: 1. Pomoc społeczna, w tym pomoc rodzinom i osobom w trudnej sytuacji życiowej oraz wyrównywanie szans tych rodzin i osób. 2. Działania na rzecz osób niepełnosprawnych. 3. Działalność wspomagająca rozwój wspólnot i społeczności lokalnych. 4. Promocja i organizacja wolontariatu. 5. Porządek i bezpieczeństwo publiczne. 6. Przeciwdziałanie uzależnieniom i patologiom społecznym. 7. Ochrona i promocja zdrowia. 8. Wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej. 9. Upowszechnianie kultury fizycznej i sportu. 10. Krajoznawstwo i turystyka. 11. Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego. 12. Działania na rzecz integracji europejskiej oraz rozwijania kontaktów i współpracy między społeczeństwami. 13. Ekologia i ochrona zwierząt oraz ochrona dziedzictwa przyrodniczego. 14. Działalność wspomagająca rozwój gospodarczy, w tym rozwój przedsiębiorczości. 15. Działalność wspomagająca rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności oraz rozpowszechnianie i wdrażanie nowych rozwiązań technicznych. 16. Ratownictwo i ochrona ludności. 17. Nauka, edukacja, oświata i wychowanie. 18. Działalność na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów, o których mowa w art. 3 ust. 3 Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, w zakresie określonym w art. 4 ust. 1 pkt 1-32 w/w ustawy. Obszary dotyczące wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej oraz działalności wspomagającej rozwój techniki, wynalazczości i innowacyjności stanowią nowość w zakresie współpracy z organizacjami trzeciego sektora i zostały włączone do listy priorytetów w roku Miasto wspiera organizacje pozarządowe w dwojaki sposób: Akcja Promująca oddanie 1% na organizacje pozarządowe z Opola. Fot. Archiwum BOP. 21 Program współpracy miasta Opola z organizacjami pozarządowymi i innymi uprawnionymi podmiotami na rok 2011 wprowadzony Uchwałą nr VII/79/11Rady Miasta Opola z dnia 24 lutego 2011 r., Program_wspolpracy_z_organizacjami_na_2012_rok#paragraph

45 Udzielając wsparcia finansowego Udzielając innych form wsparcia Wsparcie finansowe Wsparcie finansowe udzielane jest głównie poprzez zlecanie organizacjom pozarządowym realizacji zadań publicznych w formie powierzenia lub wspierania tych zadań. Odbywa się to w drodze otwartych konkursów ofert. W roku 2011 ogłoszono ich 20. Podpisano 222 umowy ze 195 organizacjami. Ponadto organizacje mogły ubiegać się o wsparcie na realizację zadań w trybie pozakonkursowym. W ten sposób w roku 2011 dofinansowano 36 inicjatyw. Wprowadzono także inne formy finansowego wsparcia organizacji pozarządowych. Prezydent Miasta Opola wypłacił 55 stypendiów sportowych oraz ufundował nagrody za wybitne osiągnięcia sportowe. Organizacje reprezentujące trzeci sektor otrzymały również środki finansowe w ramach konkursów organizowanych przez Wydział Gospodarki i Promocji Miasta. Łączna kwota, jaką miasto wsparło w 2011 roku organizacje pozarządowe i inne uprawnione podmioty wyniosła ostatecznie prawie 5 mln 400 tys. zł i była o 200 tys. zł wyższa niż w roku Szczegółowy podział środków finansowych przeznaczonych na wspieranie NGO w Opolu przedstawia poniższa tabela. Tabela 23. Podział środków finansowych przeznaczonych na wspieranie NGO w Opolu Lp. Forma wsparcia Kwota w 2011 r. (w tys. zł) 1 Otwarte konkursy ofert 4 477,00 2 Tryb pozakonkursowy 287,00 3 Stypendia 149,00 4 Nagrody 206,00 5 Konkursy Wydziału Gospodarki i Promocji Miasta 279,00 RAZEM Źródło: Program współpracy miasta Opola z organizacjami pozarządowymi i innymi uprawnionymi podmiotami na 2011r. Inne formy wsparcia Poza dystrybucją środków finansowych w ramach konkursów ofert, stypendiów czy nagród, miasto Opole stale poszerza katalog innych działań na rzecz organizacji reprezentujących trzeci sektor oraz wolontariuszy działających na terenie miasta. Najważniejszymi instrumentami przyjaznej polityki miasta wobec organizacji działających na rzecz społeczeństwa lokalnego są: utworzenie i działalność Miejskiego Centrum Organizacji Pozarządowych, prowadzenie portalu opolskiego trzeciego sektora oraz profilu dla organizacji na portalu społecznościowym Facebook, preferencyjne dla organizacji ceny wynajmu pomieszczeń znajdujących się w miejskim zasobie lokalowym, Opolski Festiwal Wolontariatu 45 Cieplak Fot. Archiwum OFW.

46 stworzenie swoistego inkubatora trzeciego sektora w hali Cieplak, organizacja bezpłatnych szkoleń i doradztwa dla trzeciego sektora, bezpłatne doradztwo prawne dla mieszkańców Opola, organizacja konkursów i imprez dla organizacji, grup niezależnych i wolontariuszy, organizacja imprez plenerowych mających na celu integrację opolskiego środowiska organizacji pozarządowych i mieszkańców miasta (Opolski Festiwal Wolontariatu, Piknik nad Odrą, Senioriada, Święto Pieczonego Ziemniaka), promocja kampanii 1 %. Przedstawiciele opolskiego trzeciego sektora włączani są do prac nad strategicznymi dokumentami miasta. W roku 2011 przedstawiciele NGO brali udział w pracach komisji i zespołów działających przy Urzędzie Miasta Opola: Zespół konsultacyjny ds. organizacji pozarządowych Zespół ds. rozwoju infrastruktury rowerowej Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Zespół interdyscyplinarny ds. przemocy w rodzinie Zespół konsultacyjny ds. opracowania nowej strategii rozwoju miasta Komisja ds. zieleni miejskiej Szkolenie w Miejskim Centrum Organizacji Pozarządowych Fot. Archiwum UMO. Aktywna współpraca miasta z organizacjami reprezentującymi trzeci sektor została doceniona na arenie ogólnopolskiej. Miasto Opole już po raz drugi zostało uhonorowane certyfikatem Partnerski Samorząd. Certyfikat przyznawany jest przez Stowarzyszenie Klon/Jawor oraz Departament Pożytku Publicznego Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej. Piknik nad Odrą w 2011r. Fot. Archiwum BOP. 46

47 Miasto kontynuować będzie przyjazną politykę względem organizacji pozarządowych i innych form aktywności obywatelskiej. Wspieranie i tworzenie korzystnych warunków dla rozwoju inicjatyw społecznych jest jednym z priorytetowych działań zdefiniowanych w projekcie nowej Strategii rozwoju Opola w latach W dokumencie tym przewidziano szereg zadań mających ożywić ducha miasta. Działalność rad dzielnic Przejawem aktywności obywatelskiej jest również inicjatywa mieszkańców dotycząca utworzenia na terenie Opola dzielnic - jako jednostek pomocniczych miasta Opola - oraz nadanie im statutów umożliwiających wybór rad dzielnic oraz prowadzenie działań na rzecz społeczności lokalnych. Pierwsze wybory do rad odbyły się w 2009 roku. Wówczas wybrano przedstawicieli pięciu dzielnic (Nowej Wsi Królewskiej, Bierkowic, Zakrzowa, Grudzic i Gosławic). W skład każdej rady weszło 15 przedstawicieli dzielnic. W kwietniu 2011 roku mieszkańcy wybrali swoich reprezentantów po raz drugi. W tym samym roku utworzono kolejne dwie dzielnice - Groszowice i Grotowice. Wybory do rad tych dzielnic miały miejsce w 2012 roku. Tym samym Opole ma siedem dzielnic z własnymi statutami i Radą. W drugiej połowie 2011 roku grupa mieszkańców dzielnicy Szczepanowice - Wójtowa Wieś zgłosiła Prezydentowi Miasta Opola inicjatywę obywatelską dotyczącą utworzenia w Opolu Dzielnicy Szczepanowice - Wójtowa Wieś. Odpowiedzią Prezydenta była decyzja o przystąpieniu do prac związanych z utworzeniem kolejnej już, ósmej jednostki pomocniczej w Opolu. Zadaniem dzielnic jest tworzenie warunków uczestnictwa ich mieszkańców w realizacji zadań miasta oraz harmonijnego ich rozwoju. Oznacza to podejmowanie działań na rzecz rozwoju samorządności mieszkańców dzielnic służące zaspokajaniu ich zbiorowych potrzeb i poprawie warunków życia, zapewnienie udziału mieszkańców w rozpatrywaniu spraw związanych z miejscem zamieszkania, organizowanie i koordynowanie inicjatyw i przedsięwzięć społeczności lokalnych, współpracę z Radą Miasta, Prezydentem, miejskimi jednostkami organizacyjnymi i innymi podmiotami działającymi na terenie dzielnicy. W planie wydatków budżetu miasta na rok 2011 na działalność pięciu jednostek pomocniczych zarezerwowano kwotę w łącznej wysokości zł. Podczas podziału powyższej kwoty na poszczególne dzielnice kierowano się liczbą mieszkańców danego obszaru. Środki przeznaczono na realizację zadań istotnych dla społeczności lokalnych. Poniższa tabela zawiera wykaz najważniejszych działań zrealizowanych w ramach środków budżetowych przyznanych poszczególnym dzielnicom w 2011 r W tabeli zawarto najważniejsze zadania zrealizowane w ramach budżetu. 47

48 Tabela 24. Najważniejsze zadania Rad Dzielnic wraz z ich kosztem w 2011r. (w tys. zł) DZIELNICA PLAN 2011 r. WYKONANIE % ZADANIA ZREALIZOWANE ŚRODKI OGÓŁEM ZA 2011 R. Gosławice 11,2 11,00 98,21 Organizacja: Dożynki parafialne Festyn Jesienny Współorganizacja: Gosławicki Wieczoru z Nauką Grudzice 23,5 23,30 99,15 Festyn Majowy r. Współorganizacja imprez: Festynu Dożynkowy Imprezy integracyjnej Współorganizacja Olimpiady Gwary Śląskiej Spartakiada Nowa Wieś 37,6 37,37 99,39 Rewitalizacja skweru i terenu Królewska rekreacyjnego przy ulicy Wschodniej, Uruchomienie Klubu Seniora w dzielnicy Zakrzów 9,7 9,4 96,91 Organizacja Festynu Dzielnicowego w dniach Bierkowice 5,8 5,4 93,10 Zakup gabloty ogłoszeniowej SUMA 87,8 86,47 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych pozyskanych z Biura Rady Miasta Urzędu Miasta Opola W 2012 r. po raz pierwszy Urząd Miasta zorganizował konkurs na realizację zadań inwestycyjnych w dzielnicach. Inicjatywy i propozycje mogli zgłaszać przedstawiciele rad dzielnic. Łączna kwota przygotowana do rozdysponowania w trybie konkursowym wyniosła 400 tys. zł. W sumie napłynęło piętnaście propozycji, wybrano osiem z nich. W głównej mierze dotyczyły one infrastruktury drogowej, bezpieczeństwa mieszkańców oraz zwiększenia oferty rekreacyjnej w dzielnicy. Wybory parlamentarne Aktywność społeczna mieszkańców powinna zostać również przeanalizowana pod kątem udziału w wyborach powszechnych. W 2011 roku odbyły się wybory parlamentarne. W mieście uprawnionych do głosowania było osób, z prawa do głosowania skorzystało osób. Frekwencja wśród mieszkańców Opola wyniosła 55,70%. W skali województwa jest to wynik najwyższy. 48

49 MIESZKALNICTWO Opole dysponuje potencjałem mieszkaniowym szacowanym na ok. 49,6 tys. mieszkań 23. Średnia powierzchnia lokalu mieszkalnego wynosiła 63,5 m 2. W 2011 r. na rynek trafiło 410 nowych lokali, tj. o ponad 34% więcej niż przed rokiem. Średnia powierzchnia nowych lokali to 70,8 m 2. Tabela 25.. Mieszkania oddane do użytkowania w latach ROK OGÓŁEM W TYM W BUDYNKACH INDYWIDUALNYCH mieszkania w liczbach bezwzględnych przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w m 2 mieszkania w liczbach bezwzględnych przeciętna powierzchnia użytkowa 1 mieszkania w m , , , , , , Źródło: Opracowanie własne na podstawie materiału: Portrety powiatów województwa opolskiego w 2010 r. 24, Coraz bogatsza oferta rynku nieruchomości wciąż nie zaspokaja popytu na mieszkania, ponieważ te, które są w sprzedaży nie spełniają wymagań klientów są za duże a tym samym za drogie, przez to niedostępne dla wielu Opolan i innych osób pragnących osiedlić się w mieście. Wysokie ceny lokali mieszkalnych oraz wzrost kosztów ich wynajmu powodują, że są one dobrem niedostępnym, szczególnie dla osób i rodzin znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej. Tabela 26. Mieszkania, na których budowę wydano pozwolenie oraz mieszkania, których budowę rozpoczęto Mieszkania, na których budowę wydano pozwolenie Mieszkania, których budowę rozpoczęto % ,7% Źródło: Budownictwo mieszkaniowe w województwie opolskim w 2011 r. 25 Kupującym nie sprzyja także sytuacja na rynku kredytowym. Banki stopniowo zaostrzają swoją politykę kredytową. Zwiększyły się wymagania wobec kredytobiorców, którzy nie posiadają wystarczających własnych środków finansowych na zakup mieszkania. Stagnacja na rynku spowodowana jest odkładaniem decyzji o kupnie-sprzedaży nieruchomości zarówno przez kupujących jak i sprzedających. Pierwsi liczą na dalszą obniżkę cen, drudzy natomiast czekają na poprawę koniunktury. Część potencjalnych nabywców, oczekując stabilizacji, wstrzymała się decyzją 23 Zasoby mieszkaniowe w 2010 r plus ilość oddanych mieszkań w 2011 r Źródło: Portrety powiatów województwa opolskiego w 2010 r., Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2011, Biuletyn statystyczny województwa opolskiego IV kwartał 2011 r Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2011, s. 95, Portrety powiatów województwa opolskiego w 2009 r., Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2010, s

50 o zakupie mieszkania do czasu zakończenia kryzysu na światowych rynkach. W tej sytuacji na części nowobudowanych w Opolu osiedli są mieszkania, które nie znajdują nabywców. Efekty budownictwa mieszkaniowego w ostatnim dziesięcioleciu przyniosły obok wzrostu ilościowego także istotne, korzystne zmiany jakościowe zasobów mieszkaniowych. Standard mieszkań utrzymuje się na relatywnie wysokim poziomie. Prawie 96% mieszkań posiada łazienkę, a 88% wyposażona jest w instalację centralnego ogrzewania. 26 Problemem pozostaje dekapitalizacja zasobów mieszkaniowych wybudowanych przed 1945 rokiem oraz niska jakość mieszkań budowanych w technologii wielkopłytowej. Zmienia się również wizerunek i otoczenie kamienic. Na ulicach nietrudno zauważyć, że pomimo wysokich kosztów wspólnoty coraz częściej decydują się na kompleksowe remonty swoich budynków. Kamienic, które w ostatnich latach odzyskały dawny blask jest wiele. Renowacja budynków o potwierdzonej wartości historycznej i architektonicznej może być dofinansowana ze środków budżetu miasta. Możliwość taką daje podjęta 31 marca 2011 r. uchwała Rady Miasta nr VIII/106/11. W latach miasto przyznało dotacje na przeprowadzenie prac konserwatorskich i restauratorskich w budynkach przy ulicach: 1 Maja 7, Książąt Opolskich 36B, Damrota 8, Rynek 10, Kościuszki 25, 1 Maja Miasta w liczbach , Główny Urząd Statystyczny, Warszawa 2010,s

51 Zasoby lokalowe gminy Na zasoby gminy Opole składają się lokale mieszkalne stanowiące własność miasta oraz te, których miasto jest współwłaścicielem. Na początku bieżącego roku było ich (w tym 394 lokale socjalne), a ich łączna powierzchnia użytkowa wynosiła m 2. Większość budynków mieszkalnych niemal 80% powstała w okresie przedwojennym, a ich stan techniczny nie jest zadowalający. Znaczna część gminnych lokali mieszkaniowych wymaga przeprowadzenia remontów i modernizacji. Część lokali przeznaczona jest do sprzedaży w trybie przetargowym lub bezprzetargowym. W 2011 r. sprzedano 199 lokali mieszkalnych na rzecz najemców w trybie bezprzetargowym. 27 Maksymalna stawka czynszu za 1 m 2 powierzchni mieszkalnej wynosi obecnie 5,11 zł/m 2, w lokalach socjalnych jest ona odpowiednio niższa i wynosi 1,53 zł/m 2. W 2011 r. mieniem komunalnym miasta zarządzały dwie spółki: Turhand Ret Spółka z o.o i Zakład Gospodarki Mieszkaniowej w Bytomiu Spółka z o.o. Od 1 stycznia 2012 r. zarządzanie mieniem komunalnym zostało powierzone Wydziałowi Zarządzania Zasobem Komunalnym. Wydatki związane z zarządzaniem mieniem komunalnym w 2011 roku wyniosły łącznie ponad 23,6 mln zł. Zakłada się, ze wraz ze sprzedażą kolejnych lokalnych mieszkań wydatki te będą z roku na rok mniejsze. Głównym źródłem pokrycia kosztów utrzymania budynków komunalnych są opłaty czynszowe oraz dochody ze sprzedaży mieszkań, uzupełnione o dodatkowe środki z budżetu miasta. Spośród lokali mieszkalnych, którymi dysponuje miasto, największe zapotrzebowanie istnieje na lokale socjalne dla osób najuboższych, znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej i rodzinnej. Jest ich jednak wciąż zbyt mało w stosunku do rosnących potrzeb w tym zakresie. Liczba osób oczekujących na lokale z mieszkaniowego zasobu gminy przedstawia się następująco: osoby oczekujące na wskazanie lokalu socjalnego na ogólnych zasadach 92 rodziny, uprawnieni do otrzymania lokalu socjalnego na mocy wyroku sądowego 187 rodziny 28. Średni czas oczekiwania na mieszkanie socjalne w Opolu wynosi ok. 5 lat. W 2011 r. mieszkanie socjalne otrzymało 20 rodzin. Dodatki mieszkaniowe Część opolan znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej otrzymuje dofinansowanie kosztów utrzymania mieszkań w postaci tzw. dodatków mieszkaniowych. W 2011 r. wypłaconych zostało dodatków na łączną kwotę przekraczającą 2 mln zł Wydział Gospodarki Nieruchomościami UM 28 Wydział Lokalowy UM informacja na dzień r. 29 Część opisowa sprawozdanie z wykonania budżetu miasta Opola za 2011r. 51

52 Opolskie Towarzystwo Budownictwa społecznego sp. z o.o. System TBS wprowadzono przed 11 laty z myślą o średniozamożnych osobach. Miał on wspomóc komunalne budownictwo mieszkaniowe. Na koniec 2011 r. w zasobach spółki znajdowało się łącznie 515 mieszkań w siedmiu zespołach mieszkaniowych. Na dzień dzisiejszy OTBS nie realizuje żadnej inwestycji. Zarząd opracowuje koncepcję rozwoju spółki z wykorzystaniem tzw. leasingu konsumenckiego. W tym systemie planowana jest budowa 66 mieszkań przy ulicy Lwowskiej. BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE Poczucie bezpieczeństwa jest jednym z najważniejszych czynników określających jakość życia w mieście. Opole jest miastem bezpiecznym i przyjaznym mieszkańcom. Dane statystyczne dotyczące ilości przestępstw w poszczególnych kategoriach czynów przestępczych oraz wartość wskaźnika ich wykrywalności tezę tę potwierdzają. W 2011 roku w całym województwie opolskim stwierdzono ponad 31,3 tys. przestępstw, z czego 5,1 tys. (16,5%) w samym Opolu. Liczba stwierdzonych przestępstw w porównaniu z rokiem 2010 zmalała o 544. Większość przestępstw ma charakter kryminalny (75,8%). Wśród nich największą grupę stanowią przestępstwa przeciwko mieniu. Udział przestępstw drogowych i gospodarczych jest stosunkowo niewielki. Liczba skradzionych samochodów wyniosła odpowiednio 234 na terenie województwa opolskiego i 64 na terenie Opola. Z ogółu przestępstw 2,1% stanowią najcięższe wykroczenia tj. przestępstwa popełniane przeciwko życiu i zdrowiu. Na wysokim poziomie pozostaje wskaźnik wykrywalności przestępstw. Pod względem wykrywalności czynów przestępczych Opolszczyzna zajmuje VI miejsce w kraju. 30 Z badań opinii publicznej wynika, ze Policja na Opolszczyźnie od wielu lat cieszy się wysokim zaufaniem społecznym 72,3% respondentów uważa, że pracuje ona dobrze (przy średniej krajowej 63,5% - III lokata w kraju). Z tych samych badań opinii publicznej wynika, że poczucie bezpieczeństwa po zmroku w miejscu zamieszkania deklaruje 85,9% mieszkańców Opolszczyzny (przy średniej krajowej 79,3% - I lokata). Odsetek osób twierdzących, że nie obawiają się niczego w pobliżu swojego miejsca zamieszkania wyniósł 35,3% (przy średniej krajowej 19,5% - I lokata). Poczucie zagrożenia: niszczeniem mienia przez wandali 11,2% (przy średniej krajowej 17,8% - I 30 Miejsce spośród 17 Komend Wojewódzkich Policji, gdyż Komenda Stołeczna Policji obsługująca stolicę i przyległe powiaty działa na prawach KWP. Źródło: Ocena stanu bezpieczeństwa w województwie opolskim w 2011 r. roczne sprawozdanie z działalności Opolskiego Komendanta Wojewódzkiego Policji. 52

53 lokata), włamaniami np. do mieszkań, piwnic lub samochodów 24,1% (przy średniej krajowej 30,1% - III lokata), napadami i rozbojami 15,3 % (przy średniej krajowej 21,6% - II lokata). 31 Skalę i strukturę przestępczości oraz poziom wykrywalności w latach ilustrują poniższe zestawienia: Tabela 27. Przestępstwa stwierdzone w zakończonych postępowaniach Ogółem Kryminalne Gospodarcze Drogowe Przeciwko życiu I zdrowiu Przeciwko mieniu Razem Kradzież samochodów Źródło: Biuletyn statystyczny województwa opolskiego IV kwartał roku 2009, 2010, Tabela 28. Wskaźniki wykrywalności sprawców powiat opolski łącznie z miastem Opole (w %) WYSZCZEGÓLNIENIE OGÓŁEM KRYMINALNE GOSPODARCZE DROGOWE ,0 43,3 88,6 98, ,8 44,3 94,9 98, ,1 44,8 92,2 98,6 Źródło: Biuletyn statystyczny województwa opolskiego IV kwartał roku 2009, 2010, Tamże Ibidem 53

54 Działalność straży miejskiej 34 Zadania wykonywane przez Straż Miejską związane są z zapewnieniem bezpieczeństwa i porządku publicznego społeczności Opola. Teren miasta podzielony jest na trzy części, z których jedną część obsługuje Oddział ŚRÓDMIEŚCIE z siedzibą w komendzie Straży Miejskiej przy ul. Reymonta 47, drugą Oddział ZAODRZE z siedzibą przy ul. Niemodlińskiej 9, a trzecią Oddział z siedzibą przy ul. Bytnara Rudego 8 w Opolu. W 2011 roku funkcjonariusze Straży Miejskiej w Opolu wykonywali swe zadania w formie patroli zmotoryzowanych i pieszych, a także pełnili służbę dyżurną i obsługę monitoringu. Koncentrowano się głównie na zapewnieniu porządku i spokoju oraz czystości w miejscach publicznych. Strażnicy miejscy podjęli na terenie Opola niemal 27 tys. interwencji (o ponad 1,8 tys. więcej niż w roku 2010) i przeprowadzili ponad 367 tys. kontroli (o 74,1 tys. więcej niż w roku poprzednim). W ramach współpracy z Policją przeprowadzono 624 wspólne patrole, jak również zorganizowano 2,9 tys. wspólnych akcji prewencyjnych w patrolach pieszych i zmotoryzowanych. Do bieżącej pracy wykorzystywano także prowadzony monitoring miasta, ujawniając wielu sprawców dewastacji mienia, pobicia i kradzieży. 34 Opracowano na podstawie Sprawozdania z wykonania budżetu miasta Opola za 2010 r., s.46 54

55 II ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE, INFRASTRUKTURA TECHNICZNA Kształtowanie i prowadzenie polityki przestrzennej na terenie gminy, w tym uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, z wyjątkiem morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej oraz terenów zamkniętych, należy do zadań własnych gminy. 35 Pojęcie polityki przestrzennej w mieście wiąże się nierozerwalnie z zagadnieniami racjonalnego gospodarowania jego przestrzenią, zapewnienia ładu przestrzennego oraz zasadami zrównoważonego rozwoju - w rozumieniu Prawa ochrony środowiska (z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz trwałości podstawowych procesów przyrodniczych). Podstawowym instrumentem projektowania przestrzeni miasta jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Szeroko rozumiana infrastruktura, którą dysponuje miasto sprawny transport, zasoby mieszkaniowe, infrastruktura usługowa oraz niezbędne we współczesnym świecie do życia i prowadzenia działalności media, stanowi niezbędny warunek sprawnego funkcjonowania i rozwoju miasta. 35 Art. 3 ust 1 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717 z dnia 10 maja 2003 r.) 55

56 ZAGOSPODAROWANIE PRZESTRZENNE Opole systematycznie powiększa liczbę obowiązujących i opracowywanych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego (MPZP). Uchwalenie przez Radę Miasta miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego powoduje, że przeznaczenie terenu staje się bezdyskusyjne, a procedury związane z realizacją inwestycji przebiegają znacznie szybciej. W roku 2011 obowiązywały 42 plany, obejmujące 33,1% powierzchni miasta, Kolejnych 21 planów (14,2% powierzchni miasta) 36 było opracowywanych. W omawianym okresie procedura opracowania i uchwalenia MPZP została zakończona dla jednego z planów obejmującego obszar B 45 MPZP Gosławice I. Procedura opracowania MPZP jest skomplikowana i długotrwała wymaga m.in. zaprezentowania mieszkańcom, w toku konsultacji społecznych, założeń oraz skutków uchwalenia planu miejscowego. Często plany spotykają się one ze sprzeciwem zainteresowanych stron. Najczęściej ich powodem jest konieczność ujęcia w planie lokalizacji nowych odcinków dróg, niezbędnych dla prawidłowego funkcjonowania układu komunikacyjnego miasta bądź dyskusyjny sposób zagospodarowania przestrzeni miejskiej, powodujący powstanie konfliktu interesów. 36 Na podstawie informacji Biura Urbanistycznego Urzędu Miasta Opola 56

57 Obszary przestrzeni publicznej Przestrzeń publiczna to obszar o szczególnym znaczeniu dla zaspokajania potrzeb mieszkańców, poprawy jakości ich życia i sprzyjający nawiązywaniu kontaktów społecznych ze względu na jego położenie oraz cechy funkcjonalno - przestrzenne. Od kiedy istnieją miasta przestrzeń publiczna jest ich nieodłącznym składnikiem. Place, ulice, bulwary, promenady, skwery i parki stanowią nie tylko szkielet komunikacyjny i rekreacyjny miasta, ale też scenę miejskiego życia, po której poruszają się jego uczestnicy. Przestrzeń publiczna to miejsce spotkań o różnym charakterze - zarówno formalnym, jak i nieformalnym, grupowym i indywidualnym. Przestrzeń publiczną cechuje równy dostęp dla wszystkich bez wyjątku. Sposób jej zagospodarowania w dużej mierze decyduje o jakości życia w mieście. Dla mieszkańców niezwykle istotna jest przestrzeń publiczna o wysokiej jakości, która będzie ich dumą oraz wizytówką miasta. Przemyślany i spójny program inwestycyjny realizowany w Opolu od kilku lat przyczynia się nie tylko do uporządkowania przestrzeni miejskiej, ale przede wszystkim do stworzenia mieszkańcom jak najlepszych warunków spędzania wolnego czasu, rekreacji, uczestniczenia w kulturze i nawiązywaniu kontaktów społecznych. Doskonałym przykładem przemyślanej polityki zagospodarowania przestrzennego jest centrum miasta, które w ostatnich latach otworzyło się na mieszkańców i otrzymało zupełnie nowy wygląd oraz funkcje. Oddany do użytku w 2011 roku budynek Miejskiej Biblioteki Publicznej, bulwary spacerowe nad Odrą, nowy obiekt Amfiteatru 1000-lecia tworzą wraz z bulwarami nad Młynówką i zrewitalizowanym Parkiem Nadodrzańskim spójną całość połączoną ciągami pieszo rowerowymi z oddalonym od centrum kąpieliskiem Bolko. Są to najchętniej odwiedzane przez Opolan tętniące życiem miejsca. W najbliższym czasie zrewitalizowany zostanie również park na Wyspie Bolko oraz staw zamkowy. Wówczas teren ścisłego centrum miasta wraz z Wyspą Bolko i znajdującym się na niej Ogrodem Zoologicznym stworzy spójną pod względem użytkowym i estetycznym całość. 57

58 REWITALIZACJA PRZESTRZENI MIEJSKIEJ Ważnym czynnikiem rozwoju i zwiększenia atrakcyjności miasta jest rewitalizacja terenów oraz obiektów, które utraciły swoje pierwotne funkcje. Na obszarze Opola są to w większości zdegradowane i opustoszałe tereny poprzemysłowe oraz powojskowe. Ich przywrócenie do życia nie ogranicza się jedynie do poprawy stanu zagospodarowania zdegradowanej przestrzeni. Rewitalizacja to proces szerszy, obejmujący także sferę gospodarczą i społeczną. Na obszarach wskazanych w Lokalnym programie rewitalizacji miasta Opola na lata (LPR) prowadzone są sukcesywnie działania rewitalizacyjne, zmierzające do nadania zdegradowanym terenom lub obiektom nowych funkcji społecznych i ekonomicznych. Programem został objęty obszar Śródmieścia, Nowej Wsi Królewskiej, Zakrzowa oraz osiedle mieszkaniowe im. Armii Krajowej. Na terenach tych zamieszkuje łącznie ponad 57 tys. mieszkańców. Obszary wyznaczone w LPR traktowane są priorytetowo, nie oznacza to jednak, że działania rewitalizacyjne nie są prowadzone także w pozostałych częściach Opola. Rewitalizacja jest procesem, w który włączają się zarówno instytucje publiczne (np. miasto i jego jednostki organizacyjne, szkoły wyższe, instytucje naukowe) jak i inne podmioty (np. przedsiębiorstwa, organizacje pozarządowe, parafie, wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe). Aby w istotny sposób poprawić sytuację lub zmienić funkcję przestrzeni zdegradowanej, konieczne jest często poniesienie znacznych nakładów inwestycyjnych. Wsparcie finansowe dla projektów realizowanych w obszarze rewitalizacji oferuje m.in. Unia Europejska. Instytucje, które zgłosiły swoje projekty do ujęcia w opracowanym przez miasto LPR, w roku 2011 mogły ubiegać się o dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Regionalnego programu operacyjnego województwa opolskiego na lata Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego (Instytucja Zarządzająca RPO WO) ogłosił i rozstrzygnął konkurs w ramach działania 6.1 Rewitalizacja obszarów miejskich. Dofinansowanie o łącznej wartości prawie 22 mln zł otrzymało 7 zadań realizowanych na terenie miasta Opola. 58

59 Poniższa tabela prezentuje beneficjentów, którzy w roku 2011 uzyskali wsparcie. Tabela 29. Beneficjenci, którzy otrzymali w 2011r wsparcie w ramach rewitalizacji programów miejskich LP. Nazwa beneficjenta Tytuł projektu Wartość pozyskanego dofinansowania w zł 1. Rzymskokatolicka Parafia pw. Matki Boskiej i św. Wojciecha Prace restauratorskie i konserwatorskie kościoła pw. Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha w Opolu 2. Uniwersytet Opolski Przebudowa i rozbudowa budynku na potrzeby Instytutu Sztuki Uniwersytetu Opolskiego 3. Stowarzyszenie Hospicjum Opolskie 4. Szkoła Wyższa im. Bogdana Jańskiego Wydział Zamiejscowy w Opolu 5. Państwowy Instytut Naukowy Instytut Śląski w Opolu Remont i adaptacja zabytkowego budynku wraz z zagospodarowaniem terenu na potrzeby Hospicjum w Opolu Przebudowa, remont i adaptacja zabytkowego budynku z przeznaczeniem na cele edukacyjne (szkolnictwo wyższe) przy ul. Sempołowskiej 2 w Opolu Rewitalizacja budynku PIN Instytutu Śląskiego w Opolu, jego otoczenia w celu poprawy jakości bazy edukacyjnej, kulturalnej i społecznej 6. Zakład Komunalny sp. z o.o. Rewitalizacja cmentarza komunalnego Opole Półwieś Etap I 7. Miasto Opole Rewitalizacja zabytkowego parku na Wyspie Bolko w Opolu RAZEM Źródło: 3, 1 mln zł 6,1 mln zł 2,15 mln zł 2,3 mln zł 1,5 mln zł 2,9 mln zł 3,6 mln zł 21,65 mln zł Projekt, którego realizatorem jest miasto Opole - Rewitalizacja zabytkowego parku na Wyspie Bolko w Opolu - obejmuje swoim zakresem remont istniejących oraz budowę nowych ciągów pieszo jezdnych, budowę placu zabaw dla dzieci, remont oraz oznakowanie ścieżki zdrowia oraz ścieżki przyrodniczej, budowę małej architektury, instalację monitoringu. Działania realizowane na obszarze całego Parku (60 ha powierzchni) zakończą się pod koniec 2012 roku. Działania rewitalizacyjne są prowadzone w Opolu na szeroką skalę i nie ograniczają się do zadań dofinansowanych ze środków UE czy realizowanych przez samorząd miasta. Pełny opis działań podjętych w zakresie rewitalizacji w roku 2011, zawarty został w Raporcie z realizacji Lokalnego programu rewitalizacji miasta Opola na lata w 2011 roku. Jest on dostępny na stronach internetowych miasta

60 można zaliczyć: Do największych przedsięwzięć rewitalizacyjnych realizowanych na terenie Opola w 2011r. Prace restauratorskie i konserwatorskie Kościoła p.w. Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha Rewitalizacja dawnej kamienicy mieszkalnej na ulicy Minorytów przebudowa i rozbudowa obiektu, budowa gmachu Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu Budowa bulwarów spacerowych nad Młynówką Adaptacja wyrobiska marglowego Bolko I na cele rekreacyjnowypoczynkowe Budowa bulwarów spacerowych nad Odrą/ remont Parku Nadodrzańskiego Termomodernizacja obiektu Publicznej Szkoły Podstawowej nr 5, przy ul. mjr Hubala Budowa hotelu na Placu Kopernika Działania podejmowane przez wspólnoty mieszkaniowe Przebudowa i rozbudowa budynku na potrzeby Instytutu Sztuki Uniwersytetu Opolskiego Przebudowa terenu zielni przy Placu Piłsudskiego Remont i adaptacja zabytkowego budynku wraz z zagospodarowaniem terenu na potrzeby Hospicjum w Opolu W czerwcu 2011 roku ruszył drugi etap prac, który obejmuje: remont dachu, dokończenie remontu elewacji, odrestaurowanie organów oraz zmianę systemu grzewczego w kościele. W 2011 r. nowa siedziba MBP została oddana do użytku. Przebudowa nadbrzeży była częścią projektu Odra urzeka, którego celem jest uatrakcyjnienie turystyczne okolic rzeki Odry. Bulwary przystosowane zostały do wycieczek pieszych i rowerowych. Na dawnych terenach cementowni Bolko powstało nowoczesne, otwarte kąpielisko. Ponadto na jednym z brzegów akwenu zamontowana została rampa widokowa z widokiem na Opole, wzgórza Winowa i dolinę Odry. Obiekt został udostępniony 20 lipca 2011 roku. Zadanie obejmowało budowę bulwarów spacerowych i kilkukilometrowego ciągu ścieżek pieszo-rowerowych na prawym brzegu Odry. W roku 2011 wzdłuz bulwarów przy Parku nadodrzańskim powstała pierwsza w Opolu siłownia na świeżym powietrzu. Projekt zakłada termomodernizację budynków szkoły o kubaturze m 3. Dzięki termomodernizacji zdecydowanie zmniejszy się zapotrzebowanie obiektu na energię cieplną (prawie 50%), a koszty jego utrzymania znacząco się obniżą. Zadanie realizowane przez prywatnego inwestora, znacznie wpłynie na estetykę jednego z najważniejszych punktów miasta. W zdewastowanej kamienicy powstanie nowoczesny hotel. Remonty kamienic, dofinansowane również z budżetu miasta Opola, znacznie wpływają na poprawę estetyki miasta. Prace rozpoczęto w październiku 2011 roku. Prace rozpoczęto w październiku 2011 r. Zdewastowany skwer został przeznaczony do całkowitej przebudowy. Główną jego atrakcją jest podświetlana nowa fontanna. Remont zakończono w 2012 r. Prace remontowe prowadzone były od 2000 roku. Otrzymanie w 2011 dotacji w ramach RPO WO umożliwiło zakończenie prac i wyposażenie budynku. Hospicjum otwarto w 2012 r. Wszystkie realizowane inwestycje niewątpliwie przyczyniają się do ożywienia ducha miasta, poprawy estetyki przestrzeni miejskiej oraz mają niezaprzeczalny wymiar społeczny i gospodarczy. 60

61 UKŁAD DROGOWY Wiodącym środkiem transportu miejskiego w Opolu jest i w najbliższych latach pozostanie transport samochodowy. Intensywny rozwój komunikacji samochodowej, wzrost liczby zarejestrowanych i używanych pojazdów powoduje konieczność stałej modernizacji i rozbudowy infrastruktury drogowej w mieście. Pomimo ogromnych nakładów finansowych ponoszonych rokrocznie na inwestycje związane z układem drogowym w mieście wiele pozostaje do zrobienia. Proces rozbudowy i modernizacji infrastruktury drogowej jest długotrwały i niezwykle kosztowny. Ponieważ jednak odpowiednio rozwinięta infrastruktura transportowa stanowi podstawowy czynnik rozwoju ekonomiczno społecznego oraz poprawy warunków życia mieszkańców, a równocześnie stanowi o atrakcyjności miasta samorząd Opola systematycznie pracuje nad poprawą warunków komunikacji w mieście. W granicach administracyjnych miasta przebiega 316,61 km dróg publicznych, z czego 107,36 km przypada na drogi krajowe, wojewódzkie i powiatowe, będące w zarządzie Miejskiego Zarządu Dróg w Opolu. Pozostałą część (również w zarządzie MZD) stanowią drogi gminne, których łączna długość na ponad 570 ulicach wynosi 209,25 km. Ponadto w zasobach zarządzanych przez samorząd miasta znajduje się około 50 km dróg wewnętrznych i dróg transportu rolnego. Poniższe zestawienie prezentuje rodzaj nawierzchni w poszczególnych kategoriach dróg publicznych: Drogi krajowe nawierzchnia twarda, ulepszona (bitumiczna 99,83%) 2. Drogi wojewódzkie nawierzchnia twarda, ulepszona (bitumiczna 99,4%) 3. Drogi powiatowe nawierzchnia twarda, ulepszona (bitumiczna 99,01%) 4. Drogi gminne nawierzchnia twarda, ulepszona (bitumiczna 83,7% ; betonowa i kostka 11,81%) 5. Drogi gminne pozostałe nawierzchnie (twarda nieulepszona oraz gruntowa 4,49%) Na terenie miasta, w ciągach dróg, zlokalizowanych jest łącznie 57 różnych obiektów inżynierskich. 39 Poniższe tabele prezentują ich liczbę oraz długość (w podziale na poszczególne kategorie dróg publicznych). Tabela 30. Obiekty inżynierskie zlokalizowane na terenie Opola - liczba LICZBA OBIEKTÓW INŻYNIERSKICH (w roku 2011) drogi krajowe drogi drogi powiatowe drogi gminne razem wojewódzkie mosty wiadukty estakady kładki przejścia razem Źródło: Opracowano na podstawie danych Miejskiego Zarządu Dróg 38 Na podstawie danych Miejskiego Zarządu Dróg 39 Na podstawie danych Miejskiego Zarządu Dróg 61

62 Tabela 31. Łączna długość obiektów inżynierskich w 2011r. ŁĄCZNA DŁUGOŚĆ OBIEKTÓW INŻYNIERSKICH (mb) (w roku 2011) drogi krajowe drogi drogi powiatowe drogi gminne razem wojewódzkie mosty 415,86 658,48 273,50 100, ,97 wiadukty 205,44 643,88 194,08 201, ,39 estakady 0 444, ,28 kładki 0 77, ,14 414,64 przejścia 28,54 139,27 92, ,59 razem 649, ,41 560,36 639, ,87 Źródło: Opracowano na podstawie danych Miejskiego Zarządu Dróg Opole, jak większość polskich miast, boryka się z problemem rosnącego przeciążenia miejskiego układu drogowego, pomimo że nakłady na modernizację infrastruktury drogowej należą do najbardziej znaczących pozycji wśród wydatków budżetowych miasta. Poza dużymi inwestycjami drogowymi, które mają na celu poprawę warunków komunikacji w mieście, coraz częściej sięgamy po rozwiązania mniej kosztowne, a jednak mające duże znaczenie dla poprawy komfortu poruszania się w mieście. Przykładem działań nieinwestycyjnych, usprawniających ruch na opolskich drogach są m.in. zegary przy sygnalizatorach świetlnych (wskazujące czas trwania światła zielonego i czerwonego) oraz zastosowanie tzw. zielonej fali polegającej na wdrażaniu nowych rozwiązań sygnalizacyjnych dla głównych, najbardziej zakorkowanych ciągów ulicznych. Rozwiązania służące usprawnieniu komunikacji w mieście proponowane przez służby zajmujące się transportem (Miejski Zarząd Dróg, Wydział Infrastruktury Technicznej i Gospodarki Komunalnej) są pozytywnie oceniane przez kierowców. 62

63 INWESTYCJE I REMONTY DROGOWE W roku 2011 na inwestycje w dziale Transport i łączność wydatkowano niemal 40 mln zł. Inwestycje drogowe pochłonęły ,32 tys. zł. Stanowiło to 31,85% wydatków inwestycyjnych miasta w roku Koszty zadań remontowych w tym dziale wyniosły ponad 6 mln zł., co stanowiło aż 72,18% wszystkich wydatków remontowych w roku Tabela 32. Podstawowe dane budżetowe dotyczące transportu i łączności w Opolu w latach Wyszczególnienie Wydatki ogółem (w tys. zł) , , , , , W tym wydatki w , , , , , ,4 dziale Transport i łączność: MZK Sp. z o.o , , , , , Drogi publiczne , , , , , ,1 Drogi gminne , , , , , ,6 Drogi wewnętrzne 1 797, , ,9 661, ,5 372,2 Pozostałe x x x x 1 936,5 531,5 Wydatki w dziale , , , , , ,9 Transport i łączność na inwestycje Źródło: Opracowano na podstawie sprawozdań z budżetu miasta Opola w latach Spadek nakładów na inwestycje drogowe wiąże się z zakończeniem dużych przedsięwzięć inwestycyjnych w latach poprzednich (przebudowa węzła komunikacyjnego w ciągu ul. Reymonta w Opolu). Rok 2011 upłynął pod znakiem finalizacji kolejnych dużych inwestycji, realizacji zadań o mniejszej wartości oraz przygotowań dokumentacji niezbędnej do rozpoczęcia następnych ważnych inwestycji (w tym współfinansowanego ze środków UE budowy węzła komunikacyjnego obwodnicy północnej z drogą wojewódzką nr ul. Budowlanych - Sobieskiego). Najważniejsze inwestycje drogowe zrealizowane w roku 2011 przedstawia poniższa tabela. Tabela 33. Najważniejsze inwestycje drogowe zrealizowane w roku 2011 Lp. Inwestycja Nakłady w 2011 r. 1 Budowa wiaduktu w ciągu ulicy Ozimskiej nad linią PKP wraz z przebudową układu komunikacyjnego ul. Ozimska, Rejtana, Kolejowa 2 Rozbudowa ul. Oświęcimskiej - drogi wojewódzkiej nr w Opolu na odc. od ul. Metalowej do granicy miasta wraz z budową kanalizacji deszczowej, przebudową oświetlenia ulicznego i przebudową wiaduktu 3 Budowa ekranów akustycznych na wiadukcie drogowym nad linią PKP w ciągu ul. Armii Krajowej w Opolu wraz z opracowaniem dokumentacji 4 Przebudowa ulic: Złotej, Srebrnej, Metalowej, Irydowej, Niklowej w Opolu w zakresie przebudowy ul. Złotej i Niklowej (w tys. zł) , ,79 5 Przebudowa wiaduktu nad linią PKP, ul. Wschodnia 4 081,03 6 Budowa Al. Solidarności - etap I i II 2 772,34 RAZEM NAKŁADY W ,00 Źródło: Sprawozdanie z wykonania budżetu miasta Opola za 2011 r

64 Ponadto w roku 2011 zrealizowano również remonty na drogach powiatowych i gminnych, w tym m.in.: remont nawierzchni jezdni Placu Konstytucji 3 Maja oraz ulicy Nysy Łużyckiej (2 230,52 tys. zł), remont nawierzchni jezdni ulicy Oświęcimskiej na odcinku od ulicy Gorzołki do ulicy Dunikowskiego (1 523,71 tys. zł), remont wiaduktu w ciągu obwodnicy północnej (1 642,19 tys. zł). Część remontów w newralgicznych częściach miasta przeprowadzano w godzinach wieczornych i nocnych. W ten sposób zminimalizowano utrudnienia w ruchu pojazdów związane z realizowanymi pracami. Warto podkreślić, że część nakładów w dziale transport i łączność stanowią wydatki związane z opracowaniem dokumentacji przyszłościowej planowanych do realizacji inwestycji drogowych. I tak w roku 2011 wykonano m.in. częściową dokumentację dla budowy obwodnicy południowej, węzła komunikacyjnego obwodnicy północnej (ulic Budowlanych Sobieskiego), przebudowy skrzyżowania i sygnalizacji świetlnej Katowicka Ozimska i in. Największy wpływ na poprawę przepustowości układu drogowego Opola miało zakończenie przebudowy wiaduktu w ciągu ulicy Ozimskiej, powiązanej z modernizacją towarzyszącego układu komunikacyjnego. Inwestycja ta wpłynęła na znaczną poprawę płynności ruchu na odcinku łączącym centrum ze wschodnią częścią miasta. Ulica Ozimska jest obecnie jednym z najnowocześniejszych ciągów komunikacyjnych w Opolu. Rozpoczyna się on od zmodernizowanego skrzyżowania ul. Nysy Łużyckiej i Ozimskiej, poprzez przebudowany wiadukt i węzeł komunikacyjny prowadzi nowym, czteropasmowym odcinkiem drogi w kierunku obwodnicy północnej. Zlikwidowane zostały zatory drogowe, które były znaczącym utrudnieniem szczególnie dla mieszkańców największych osiedli mieszkaniowych w Opolu (osiedla Armii Krajowej i Malinka). 64

65 STAN MOTORYZACJI Rok 2011 był kolejnym, w którym odnotowano wzrost liczby zarejestrowanych pojazdów. W omawianym okresie w Opolu zarejestrowanych było pojazdów. Największą grupę stanowiły samochody osobowe, których było W stosunku do roku 2010 oznacza to wzrost liczby samochodów osobowych poruszających się po ulicach miasta o prawie 6200 pojazdów. Dla porównania w roku 2010 (w stosunku do roku 2009) przybyło ich Tabela 34. Liczba zarejestrowanych pojazdów w Opolu w latach Wyszczególnienie Samochody osobowe Samochody ciężarowe i ciągniki osobowe Autobusy Motocykle Razem Źródło: Wydział Komunikacji Urzędu Miasta Opola Stały i systematyczny wzrost liczby zarejestrowanych pojazdów następuje od roku W 2011 roku na mieszkańców przypadały 754 pojazdy [tj. o 99 więcej niż w roku 2010], w tym 591 samochodów osobowych. W stosunku do roku 2010 zwiększyła się również liczba zarejestrowanych motocykli (o 1219). Świadczy to o rosnącej popularności takiej formy transportu indywidualnego. Wykres 6. Wzrost liczby samochodów osobowych w Opolu w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Wydziału Komunikacji UM Samochód jest niewątpliwie udogodnieniem w codziennym życiu, jednak korzystanie z niego w granicach miasta staje się coraz bardziej kłopotliwe. W roku 2011 dynamika wzrostu liczby pojazdów nie przełożyła się niestety na wzrost liczby miejsc parkingowych. Nawet zwiększenie 65

66 liczby miejsc postojowych odnotowane w roku 2011 nie rozwiązuje problemu utrudnionego parkowania w ścisłym centrum miasta, szczególnie w godzinach szczytu komunikacyjnego. 700 Wykres 7. Wskaźnik motoryzacji w Opolu w latach liczba samochodów/mieszkańca Źródło: opracowanie własne na podstawie danych z Wydziału Komunikacji UM 66

67 PARKINGI Strefa płatnego parkowania, obejmująca ścisłe centrum Opola, oferuje kierowcom łącznie 3182 miejsca parkingowe. Strefa podzielona jest na dwie części strefa A (1842 miejsca postojowe) i strefa B (1340 miejsc postojowych). W strefie A i B wydzielone są 123 miejsca dla osób niepełnosprawnych (koperty). Dzięki zmianom w organizacji ruchu oraz racjonalizacji sposobu wyznaczania miejsc postojowych (np. parkowanie ukośne zamiast równoległego) ich liczba wzrosła w stosunku do roku 2010 o ponad 100. Niestety, biorąc pod uwagę stały wzrost liczy pojazdów zarejestrowanych w Opolu, istniejące parkingi nadal nie zaspokajają potrzeb ich właścicieli i użytkowników. Poza niewystarczającą liczbą miejsc parkingowych w centrum, brakuje również parkingów na obrzeżach miasta, funkcjonujących w systemie park&ride. Zasięg strefy płatnego parkowania prezentuje poniższa mapa. Rysunek 1. Strefy płatnego parkowania w Opolu Źródło: Mapa udostępniona przez Miejski Zarząd Dróg w Opolu. Z rankingu przeprowadzonego przez tygodnik Wprost badającego ceny usług komunalnych w największych miastach Polski wynika, że Opole znajduje się wśród miast, w których opłata za godzinę parkowania jest najniższa. 67

68 Kierowcy parkujący w strefie mogą wykupić bilet parkingowy w 123 automatach zlokalizowanych w obrębie SPP lub korzystając z telefonu komórkowego. Poza miejscami postojowymi obsługiwanymi przez zarządcę SPP, 374 płatne miejsca parkingowe znajdują się w zarządzie Zakładu Komunalnego. Część z nich znajduje się na obszarze strefy płatnego parkowania, w newralgicznych obszarach miasta, obsługując ważne obiekty użytku publicznego (targowisko miejskie, dworzec PKP, pływalnia miejska Akwarium ). W grudniu 2011 roku, na podstawie uchwały Rady Miasta Opola dokonano zmian w dotychczasowym systemie opłat wnoszonych przez użytkowników SPP. W dni powszednie opłaty w strefie parkingowej wnoszone są do godziny (we wcześniejszych latach do 18.00). Wolne od opłat są także soboty. Osoby niepełnosprawne mogą bezpłatnie parkować na całym obszarze strefy. Zmiana zasad funkcjonowania strefy płatnego parkowania w powyższym zakresie, wpływa na wysokość przychodów uzyskiwanych przez miasto. W roku 2011 wpływy z opłat parkingowych wyniosły 4 612,55 tys. zł i były porównywalne z rokiem 2010, w którym wyniosły 4 585,33 tys. zł. Wpływ zmian w funkcjonowaniu SPP jest stale monitorowany. Porównanie przychodów z analogicznych miesięcy 2011 i 2012 roku przedstawia poniższa tabela. Choć zauważalny jest spadek przychodów (w miesiącach styczeń maj łącznie ponad 270 tys. zł) to podejmowanie działań na rzecz ożywienia centrum miasta traktowane jest jako cel nadrzędny. Opłaty parkingowe służyć mają racjonalnemu korzystaniu z miejsc parkingowych w centrum nie powinny być barierą w korzystaniu z bogatej oferty kulturalnej, rekreacyjnej, rozrywkowej i gastronomicznej oferowanej w centrum miasta. Tabela 35. Porównanie wpływów ze Strefy Płatnego Parkowania w 2011 i 2012 roku Miesiąc 2011 r. (w tys. zł) 2012 r. (w tys. zł) Styczeń 367,81 339,18 Luty 353,59 309,60 Marzec 433,57 356,25 Kwiecień 400,09 340,37 Maj 406,20 343,95 SUMA 1 961, ,35 Źródło: Opracowano na podstawie danych Miejskiego Zarządu Dróg 68

69 BEZPIECZEŃSTWO RUCHU Według danych zawartych w Analizie stanu bezpieczeństwa na drogach podległych działaniu i nadzorowaniu przez WRD KMP Opole za dwanaście miesięcy 2011 roku przygotowanej przez Wydział Ruchu Drogowego Komendy Miejskiej Policji, w omawianym okresie na drogach powiatu opolskiego odnotowano zdarzeń drogowych. Jest to liczba mniejsza niż w roku 2010 (3 265 zdarzeń). 64,9 % zdarzeń odnotowanych w 2011 roku (1990) miało miejsce w Opolu. W roku ubiegłym wskaźnik ten wyniósł 66,2%. Jego wysoka wartość dowodzi, że duże natężenie ruchu w mieście stwarza większe niż w pozostałej części powiatu zagrożenie dla kierowców i pieszych. Analizując strukturę odnotowanych w 2011 roku na terenie Opola zdarzeń drogowych (w porównaniu do 2010 roku) zauważalny jest spadek liczby kolizji drogowych o 182 (w skali powiatu było to spadek o 205 kolizji). Wypadki drogowe w większości zdarzały się poza terenem miasta (powiat 381 wypadków, w tym Opole 176 wypadków, 46,2%). Liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych na drogach Opola w roku 2011 wyniosła 7 (w roku ). Poniższa tabela prezentuje liczbę i rodzaj zdarzeń drogowych w roku 2011 oraz w latach ubiegłych. Tabela 36. Liczba i rodzaj zdarzeń drogowych w latach Opole % (2010=100%) wzrost / spadek Wypadki ,67 11 Zabici ,00-3 Ranni ,39-12 Kolizje , Źródło: Na podstawie Analizy stanu bezpieczeństwa na drogach podległych działaniu i nadzorowaniu przez WRD KMP Opole za dwanaście miesięcy 2011 roku. Z przeprowadzonej przez KM Policji analizy wynika, że największe w powiecie zagrożenie bezpieczeństwa ruchu drogowego występuje w Opolu. Do najniebezpieczniejszych ulic należą Ozimska, Oleska, Niemodlińska, obwodnica północna i ulica Wrocławska. Niebezpieczne są również skrzyżowania ulic Luboszyckiej - Nysy Łużyckiej, Oleskiej i obwodnicy północnej, Budowlanych Nysy łużyckiej oraz Wrocławskiej i Niemodlińskiej. Do największej liczby niebezpiecznych zdarzeń drogowych dochodzi w poniedziałki i piątki w godzinach od do

70 KOMUNIKACJA MIEJSKA Zgodnie z Ustawą o publicznym transporcie zbiorowym z dnia r. organizacja publicznego transportu zbiorowego jest zadaniem gminy. W roku 2011, podobnie jak w latach ubiegłych, funkcję operatora świadczącego usługi w zakresie publicznego transportu zbiorowego na terenie Opola pełnił Miejski Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o. Niestety, liczba przewożonych przez MZK pasażerów systematycznie spada. W celu racjonalizacji zarządzania publicznym transportem zbiorowym w strukturze organizacyjnej Urzędu Miasta Opola utworzono, w maju 2012r., Biuro Organizacji Transportu Zbiorowego (BOTZ). Do zadań BOTZ należy szeroko rozumiane planowanie, organizowanie oraz zarządzanie publicznym transportem zbiorowym. BOTZ zajmuje się m.in.: - opracowaniem planu transportowego, - badaniem i analizą potrzeb przewozowych społeczności lokalnej, - zapewnianiem odpowiednich warunków funkcjonowania publicznego transportu zbiorowego, - określaniem przystanków komunikacyjnych i dworców udostępnionych dla operatorów i przewoźników, - zawieraniem umowy o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, - ustalaniem taryfy opłat za przewóz, - kontrolą realizacji przez operatora usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego, - zatwierdzaniu rozkładów jazdy. Bilans działalności spółki MZK w roku 2011, podobnie jak w poprzednich latach, jest niekorzystny. Podstawowe dane dotyczące liczby pasażerów oraz długości przejechanych tras w omawianym okresie, prezentuje poniższa tabela. Tabela 37. Porównanie liczby wozokilometrów i rocznej liczby pasażerów w latach Wozokilometry 5,2 mln 4,8 mln Roczna liczba pasażerów tys tys. Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych BOTZ W roku 2011 odnotowano duży spadek liczby pasażerów korzystających z miejskiej komunikacji zbiorowej (o 400 tys. osób). Oznacza to także zauważalne zmniejszenie przychodów spółki. Rosnące koszty stałe utrzymania ruchu autobusów (eksploatacja, ceny paliwa, itd.) dodatkowo pogarszają kondycję finansową MZK sp. z o.o. Na spadek liczby pasażerów korzystających z usług MZK sp. z o.o. duży wpływ mają utrudnienia związane z budową i remontami dróg. Dopiero w grudniu 2011 roku (po ponad rocznej przerwie) możliwe było przywrócenie pierwotnego przebiegu linii autobusowych wyremontowanym wiaduktem w ciągu ulicy Ozimskiej. Aby poprawić sytuację finansową spółki w perspektywie długoterminowej konieczne jest zwiększenie rocznej liczby pasażerów korzystających z usług MZK. Aby osiągnąć ten cel, miejska komunikacja zbiorowa powinna być 70

71 atrakcyjną alternatywą dla rosnącej w znacznym tempie liczby samochodów osobowych. Samorząd miasta podejmuje działania zmierzające do podniesienia atrakcyjności komunikacji zbiorowej. W wielu miejscach miasta dopracowuje się lub zmienia przebieg poszczególnych linii w taki sposób, aby odpowiadały one potrzebom mieszkańców i nowym funkcjom poszczególnych obszarów miasta. Powoli, ale systematycznie, odnawiany jest także tabor autobusowy, budowane są przystanki i modernizowane wiaty przystankowe. Działania te są jednak zdecydowanie niewystarczające. Największym wyzwaniem stojącym przed komunikacją miejską jest maksymalne skrócenie czasu dojazdu autobusem do wyznaczonego celu. Autobusy stojące w korkach nie zachęcają kierowców do zamiany samochodu osobowego na publiczny środek transportu. W Opolu nie zostały jak dotąd wdrożone najnowocześniejsze rozwiązania w postaci wydzielonych buspasów, skrzyżowań reagujących na nadjeżdżający autobus czy śluz pozwalających autobusom włączyć się do ruchu. Wiele szczegółowych rozwiązań dotyczących usprawnienia i zwiększenia konkurencyjności transportu zbiorowego w mieście, zostało zaproponowanych w opracowaniu pn.: Program zintegrowanego transportu miejskiego w Opolu (zarządzanie ruchliwością). Część z nich, po przeanalizowaniu, jest wprowadzana do systemu miejskiej komunikacji zbiorowej w Opolu. Infrastruktura komunikacji miejskiej w roku 2011 Miejski Zakład Komunikacyjny sp. z o.o. dysponował taborem składającym się z 91 pojazdów. W kwietniu 2011 r. zakupionych zostało 5 autobusów marki MAN lions City. Zakup ten współfinansowany był ze środków Unii Europejskiej w ramach projektu Zakup taboru autobusowego na potrzeby komunikacji miejskiej (w roku 2012 w ramach bliźniaczego projektu zakupiono kolejnych 5 pojazdów). Warunkiem otrzymania dofinansowania było przeznaczenie do kasacji, odpowiednio do liczby zakupionych nowych autobusów, najbardziej wyeksploatowanych pojazdów. Średni okres używania autobusów (wiek autobusów) to 13,6 lat. Zakup w 2011 roku 5 nowych autobusów nie spowodował pożądanego przez pasażerów, znacznego odmłodzenia taboru, bowiem w roku 2010 jego średni wiek wynosił 14 lat. Powyżej 10 lat eksploatowanych było 66 autobusów (68 w roku 2010). 55 pojazdów w taborze MZK przystosowanych było do przewozu osób niepełnosprawnych. W listopadzie 2011r., uchwałą Rady Miasta Opola wskazano przystanki, których właścicielem albo zarządzającym jest miasto Opole. Było ich 337, przy czym 7 z nich to tzw. przystanki zamknięte tzn. takie, które udostępnione są wyłącznie dla operatora publicznego transportu zbiorowego (MZK sp. z o.o.). Na terenie miasta znajdują się również 4 przystanki zlokalizowane na terenach prywatnych. Dodatkowo około 70 przystanków objętych siecią komunikacji miejskiej, zlokalizowanych jest poza miastem. W 2011 r., m.in. w związku z zapotrzebowaniem zgłaszanym przez mieszkańców, utworzono kilka nowych przystanków: - przystanek 1 Maja-Plebiscytowa (w kierunku ul. Rejtana), 71

72 - przystanek Rejtana-Telesfora (2 szt.) (obok Urzędu Skarbowego), - przystanek Pl. Kopernika-Kamienna udostępniony został dla wszystkich linii, - przystanki: Oleska-Obwodnica (2 szt.), Oleska-wiejska (2 szt.), Żytnia-Pętla, Sosnkowskiego- Wiejska (przystanki, które powstały w związku z uruchomieniem obsługi autobusowej dzielnicy Gosławice). W roku 2011 zamontowano łącznie 18 nowych wiat przystankowych. Linie autobusowe Miejski Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o. obsługuje przewozy na 246 km linii autobusowych. W Opolu funkcjonuje 15 linii dziennych i 3 nocne. Trasy linii nocnych w roku 2011 objęły nowe dzielnice: Metalchem, Grotowice i Groszowice. Na podstawie porozumień zawartych z gminami ościennymi, wydłużono część kursów MZK poza miasto. Kursami opolskiego MZK obsługiwane są następujące miejscowości: - Komprachcice - Linia 8, 16, 80 (która od 1 września 2011 obsługuje miejscowość Domecko). - Czarnowąsy - Linia 10, Dąbrowa - Linia 13, 16. Na mocy zawartych porozumień gminy dopłacają do przewozów podmiejskich na powyższych liniach. W Opolu przestały funkcjonować prywatne linie autobusowe, których zadaniem było dowożenie klientów do centrów handlowych. Ich właściciele sięgnęli więc po nowe rozwiązanie. Po raz pierwszy w Opolu, w kwietniu 2011 roku, wydłużono w ramach taryfy miejskiej znaczną część kursów linii nr 10 MZK, do leżącego poza terenem administracyjnym Opola Centrum Handlowego Turawa Park. 72

73 KOMUNIKACJA ROWEROWA W Opolu rowerzyści poruszać mogą się po ponad 37 kilometrach wydzielonych ścieżek rowerowych, ciągów pieszo rowerowych, ciągów turystycznych oraz poboczy przeznaczonych do ruchu pieszych i rowerów. Pozytywnym zjawiskiem jest systematyczny rozwój sieci dróg rowerowych w mieście. Docelowo w Opolu powstanie spójny i kompletny system dróg dla rowerzystów. Tabela 38. System szlaków rowerowych istniejący w roku 2011 w ujęciu ilościowym i jakościowym RODZAJ DROGI ROWEROWEJ DŁUGOŚĆ (KM) UWAGI Oznakowane ścieżki rowerowej i ciągi pieszo-rowerowe w ciągach dróg publicznych. Administrowane przez Miejski Zarząd Dróg 28,35 - ciągi pieszo-rowerowe - ścieżki rowerowe - nieoznakowane ścieżki rowerowe Oznakowane ścieżki rowerowe i ciągi turystyczne poza drogami publicznymi Administrowane przez Urząd Miasta Opola 6,42 - turystyczne ciągi pieszo-rowerowe Nieoznakowane pobocza przeznaczone do ruchu pieszych i 2,62 - pobocza przeznaczone do ruchu rowerów Administrowane przez Miejski Zarząd Dróg RAZEM 37,39 Źródło: Opracowanie własne na podstawie informacji MZD W roku 2011 zostało utworzonych (wybudowanych lub wyznaczonych w istniejących ciągach) 7,79 km ścieżek rowerowych, w tym 1,6 km turystycznych ciągów pieszo-rowerowych. Jest to ponad trzykrotnie więcej niż w roku 2010 (oddano 2,18 km). W celu racjonalizacji i koordynacji działań związanych z poprawą stanu infrastruktury rowerowej Prezydent Miasta Opola, w lutym 2011 roku, powołał Zespół ds. rozwoju infrastruktury rowerowej. Do zadań Zespołu należy: podejmowanie działań na rzecz tworzenia sieci ścieżek rowerowych na terenie miasta, przygotowanie standardów projektowych i wykonawczych budowy ścieżek rowerowych, ustalanie harmonogramu budowy ścieżek rowerowych, popularyzacja ruchu rowerowego, opiniowanie wniosków składanych do budżetu miasta Opola w zakresie budowy ścieżek rowerowych. Zauważalne są pierwsze efekty koordynacji działań w zakresie transportu rowerowego. Istniejące odcinki dróg rowerowych zlokalizowane w różnych częściach miasta nadal nie stanowią spójnej całości, jednak już w 2011 roku udało się wprowadzić ważne zmiany. Nowoutworzone odcinki ścieżek rowerowych miały swoją kontynuację w już istniejących. Przykładem może być nowa ścieżka przy Alei Solidarności, która łączy ścieżki z obszaru ulicy Krzemienieckiej ze ścieżkami przy rondzie Reagana oraz odcinki poprowadzone wzdłuż ulic Bohaterów M. Casino i Batalionów Chłopskich łączące ścieżkę rowerową przy Placu Konstytucji 3 maja ze skrzyżowaniem ul. Ozimskiej i Plebiscytowej. 73

74 Pozytywnym zjawiskiem jest uwzględnianie konieczności budowy dróg dla rowerzystów przy podejmowaniu decyzji o znaczących inwestycjach drogowych. Ponadto w celu zagwarantowania wysokiej jakości infrastruktury rowerowej w 2012 roku wprowadzono oczekiwane przez opolskie środowisko rowerowe Wytyczne konstrukcyjne do wydzielania i budowy dróg dla rowerów. Będą one stosowane przy projektowaniu oraz realizowaniu zadań związanych z budową, przebudową, remontem i utrzymaniem dróg dla rowerów. W Opolu powołany został oficer rowerowy, którego zadaniem będzie m.in. monitorowanie podejmowanych inwestycji drogowych w celu zagwarantowania jak największego udziału rowerzystów w ruchu miejskim. Podejmowanym inwestycjom w infrastrukturę transportu rowerowego oraz sukcesywnie wdrażanym rozwiązaniom ułatwiającym poruszanie się rowerem po Opolu towarzyszą działania popularyzujące tę formę transportu. Sprzyjają temu nowe trasy turystyczne, wybudowane nad Odrą i Młynówką w ramach projektu Zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta Opola poprzez zagospodarowanie terenów wzdłuż Odry, współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej. Jest to dziś jedno z ulubionych miejsc rekreacji i odpoczynku w stolicy województwa. W Opolu mieście przyjaznym rowerzystom - w kwietniu 2012 uruchomiono system bezobsługowych wypożyczalni rowerów. Zastosowano rozwiązanie zaproponowane przez firmę NEXTBIKE Polska Spółka z o.o. Na terenie miasta rozmieszczono 10 stacji, w których łącznie wypożyczyć można 100 rowerów. Miejski system roweru publicznego cieszy się sporym zainteresowaniem mieszkańców. Poniżej prezentujemy plan systemu ścieżek rowerowych oraz stacji rowerowych w Opolu. 74

75 Rysunek 2. System ścieżek rowerowych na terenie Opola Źródło: Biuro Urbanistyczne Urzędu Miasta Opola 75

76 ZAOPATRZENIE W WODĘ Wszystkie budynki na terenie Opola posiadają możliwość poboru wody z sieci wodociągowej. Stało się to możliwe dzięki jej dynamicznemu rozwojowi ciągu ostatnich pięciu lat. W 2011 roku wybudowano 7,6 km nowych sieci wodociągowych (o 1,4 km więcej aniżeli zakładał to plan inwestycyjny), a w 2010r. 6 km. Według danych zawartych w Informacji technicznej o działalności Spółki WiK za 2011r. łączna długość magistrali wraz z przyłączami wynosi obecnie 443,4 km. Mimo rokrocznych inwestycji w poprawę i unowocześnienie sieci przesyłowych, stan techniczny sieci magistralnej, rozdzielczej, a także przyłączy jest zróżnicowany i zależy w głównej mierze od ich wieku. Podział opolskiej sieci wodociągowej ze względu na wiek przedstawiony został na wykresie nr6. Wykres 8. Podział opolskiej sieci wodociągowej ze względu na wiek Źródło: Informacja techniczna o działalności WiK za 2011 r. W porównaniu z 2010r. zdecydowanie zmalała liczba sieci eksploatowanych przez okres dłuższy niż 50 lat (z 97,7 km do 88,8 km w 2011r.) Źródłem wody dla miasta są ujęcia wody o zasobach 92,6 tys. m 3 /dobę. Są one wykorzystywane średnio w 53,3%. Rok 2011 przyniósł istotne zmiany w zakresie zaopatrzenia miasta w wodę. Dotychczas na potrzeby mieszkańców Opola Spółka WiK Sp. z o.o. wydobywała i uzdatniała wodę z czterech ujęć: 1. ujęcie oraz stacja uzdatniania wody w Zawadzie ( gm. Turawa), 2. ujęcie oraz stacja uzdatniania wody w Opolu, ul. Oleska, 3. ujęcie oraz zbiorniki i stacja pomp w Grotowicach, 4. ujęcie oraz stacja uzdatniania wody w Groszowicach. We wrześniu 2011r. zrezygnowano z poboru wody z ujęcia w Groszowicach i stację uzdatniania wody odłączono od układu sieciowego. Ponadto planowane jest zlikwidowanie ujęcia oraz stacji uzdatniania wody przy ul. Oleskiej. Powodem jest wysoki koszt jej eksploatacji oraz niski poziom zaspakajania miasta w wodę(11,6%). Luki powstałe w wyniku likwidacji stacji uzdatniania wody 76

77 w Groszowicach oraz planowanej likwidacji SUW przy ul. Oleskiej zostaną uzupełnione dostawami wody z bardzo bogatego w zasoby ujęcia w Grotowicach (obecnie zaspokaja ono 43,9% potrzeb Opola, niemniej jego zasoby są w stanie pokryć wydobycie i zużycie wody dla całego miasta). Ponadto woda ujmowana w Grotowicach nie wymaga uzdatniania. Woda dla Opola czerpana z pozostałych ujęć uzdatniana jest z użyciem środków chemicznych, takich jak wapno hydratyzowane, podchloryn sodu i siarczan glinu. Substancje te nie mają wpływu na bezpieczeństwo zdrowia i życia opolan, a dostarczana woda odpowiada wymogom Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. z dn. 6 kwietnia 2007r. Nr 61, poz. 417 z późn. zmianami). W 2011r. średni pobór wody z ujęć wyniósł 22,2 tys.m 3 /d i był mniejszy w stosunku do roku poprzedniego o 0,4% (22,3 tys.m 3 /d). Zmniejszony pobór pokrył jednak w pełni zapotrzebowanie mieszkańców, zakładów przemysłowo usługowych oraz odbiorców hurtowych na wodę. Zmalał również wskaźnik dobowej sprzedaży wody w przeliczeniu na jednego mieszkańca, do poziomu 100 l/d. W 2010r. był on niemal o 2 litry wyższy. Spadek zużycia i poboru wody, który obserwuje się stale od roku 2002, spowodowany jest większą świadomością ekologiczną użytkowników, zastosowaniem nowoczesnych oszczędnych sprzętów AGD oraz względami ekonomicznymi. W roku 2011 wyprodukowano 8.110,5 tys. m 3 wody, co stanowi 99,7% produkcji w roku 2010 (8.137,7 tys. m 3 ). 77

78 GOSPODARKA ŚCIEKOWA OCZYSZCZANIE ŚCIEKÓW Spółka Wodociągi i Kanalizacja w Opolu Sp. z o.o. odpowiada za zaopatrzenie mieszkańców w wodę pitną, jak również za gospodarkę ściekową na terenie miasta. Opole, za pośrednictwem 340 km sieci, skanalizowane jest niemalże w 100%. Z usług kanalizacyjnych korzysta ponad 99% mieszkańców. Wykres 9. Wykres. Podział sieci kanalizacyjnej według wieku Tak wysoki wskaźnik uczestnictwa opolan w komunalnym systemie gospodarki ściekowej możliwy jest dzięki inwestycji w ramach projektu Poprawa jakości wody w Opolu (ISPA). Wybudowano 104 km kanalizacji sanitarnej, co jednak nie zmienia faktu, że aż 22% istniejącej kanalizacji (77 km) wykorzystywane jest już od ponad 50 lat Wskazuje to na konieczność dalszej modernizacji sieci przesyłowych. Spółka WiK obsługuje w zakresie gospodarki ściekowej również gminy ościenne. Zatem ogółem w eksploatacji spółki znajduje się 613,1 km sieci kanalizacji sanitarnej oraz 157,8 km kanalizacji deszczowej eksploatowanej na zlecenie gminy Opole. Powstające na terenie miasta ścieki, za pośrednictwem systemu kanalizacji ogólnospławnej, jak i sanitarnej odprowadzane są do oczyszczalni ścieków przy ul. Wrocławskiej w Opolu. Z danych zawartych w Informacji technicznej o działalności Spółki WiK za 2011r. wynika, że przepływ ścieków (a zatem ich ogólna ilość) zmniejszył się o 5.91m 3 /d i wyniósł m 3 /d. Przyczyną znacznego spadku ilości oczyszczanych ścieków w 2011r. były znikome opady atmosferyczne (oczyszczalnia przyjmuje również ścieki z kanalizacji ogólnospławnej, w tym także z kanalizacji deszczowej). Proces neutralizowania i obniżania wskaźników zanieczyszczeń w opolskiej oczyszczalni realizowany jest z dużym powodzeniem. Wszystkie wskaźniki zanieczyszczeń, na wylocie z oczyszczalni ścieków spełniają warunki pozwolenia wodno prawnego Informacja techniczna o działalności Spółki WiK za 2011r. 78

79 Wykorzystanie produktu ubocznego, powstającego w procesie oczyszczania ścieków - biogaz Podczas procesu oczyszczania ścieków, jako efekt uboczny, powstaje tzw. biogaz energia odnawialna. W 2009 roku, podczas budowy oczyszczalni uruchomiono małą elektrownię biogazową o mocy 0,5 MW. Spalanie biogazu umożliwia wytwarzanie energii elektrycznej i cieplnej, która następnie wykorzystywana jest w toku pracy oczyszczalni. Dzięki takim rozwiązaniom, w 2011r. ilość energii, jaką trzeba było zakupić ze źródeł zewnętrznych, stanowiła niespełna połowę potrzebnej do pracy oczyszczalni energii. W skali całego przedsiębiorstwa, dzięki wykorzystaniu biogazu pokryto 26% zapotrzebowania na energię elektryczną. Kolejne lata mają przynieść optymalizację procesu pozyskiwania energii oraz zwiększyć udział energii odnawialnej w ogóle energii zużywanej przez zakład. 79

80 III STAN I OCHRONA ŚRODOWISKA NATURALNEGO Ochrona środowiska naturalnego jest jedną z niewielu dyscyplin współczesnego świata, która dotyczy każdego z elementów życia i działalności człowieka. We wszystkim co robimy możemy postępować mniej lub bardziej racjonalnie, wykorzystując zasoby przyrodnicze otaczającego nas świata. Miasto jest w szczególny sposób narażone na intensywne przekształcanie środowiska poprzez działalność człowieka. Równocześnie jakość i stan środowiska mają ogromne znaczenie. Miasta o dobrym stanie środowiska naturalnego dają swoim mieszkańcom daleko większe poczucie komfortu i zadowolenia z życia. Środowisko to nasze wspólne dobro wszyscy z niego korzystamy i wszyscy go potrzebujemy. Jego ochrona i dobry stan jest wspólnym interesem wszystkich opolan. Stąd tak ważna jest (poza działaniami inwestycyjnymi mającymi na celu ochronę zasobów przyrodniczych) edukacja ekologiczna prowadzona od najmłodszych pokoleń. 80

81 POMIAR JAKOŚCI POWIETRZA Badania jakości powietrza są prowadzone w Polsce od wielu lat. W ramach monitoringu powietrza na terenie województwa opolskiego wykonywane są analizy danych w zakresie poziomów stężeń wybranych zanieczyszczeń powietrza we wszystkich strefach (miasta, powiaty) Opolszczyzny. Na podstawie uzyskanych pomiarów dokonuje się oceny poziomów substancji szkodliwych w powietrzu. Priorytetowymi obszarami dla monitoringu jakości powietrza są strefy potencjalnych przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężeń zanieczyszczeń. Na przestrzeni ostatnich piętnastu lat znacząco zmniejszył się poziom emisji poddawanych pomiarom zanieczyszczeń, co znacząco przyczyniło się do poprawy jakości powietrza i wpłynęło na ochronę zdrowia ludzi oraz ochronę flory i fauny. Problem zanieczyszczenia powietrza jednak nie zniknął. Z danych pozyskanych w ramach corocznej oceny wykonanej dla następujących substancji 41 : dwutlenek siarki (SO 2), dwutlenek azotu (NO 2), tlenek węgla (CO), benzen (C 6H 6), ozon (O 3), pył zawieszony (PM10) ołów (Pb), arsen (As), kadm (Cd), nikiel (Ni), benzo(a)piren (B(a)P) w pyle zawieszonym PM10, wynika, że poziomy stężeń tlenków siarki, azotu i węgla nie przekroczyły poziomów dopuszczalnych. Natomiast duży problem, zarówno w województwie, jak i w samym Opolu, stanowi poziom pyłu zawieszonego PM10 oraz poziom benzo(a)pirenu, którego pomiary stężeń średniorocznych w znacznym stopniu przekraczają poziom dopuszczalny wynoszący 1 ng/m 3. Klasy zanieczyszczeń dla Opola i strefy opolskiej Źródło: 42 Ocena jakości powietrza w województwie opolskim w 2011r. 41 Oceny dokonał Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu. z dnia r. 250 tysięcy, miasto (nie będące aglomeracją) o liczbie mieszkańców powyżej 100 tysięcy, pozostały obszar województwa, nie wchodzący w skład aglomeracji i miast powyżej 100 tysięcy mieszkańców. 42 Ibidem 81

82 Nazwa strefy Tabela 39. Wynikowe klasy stref dla poszczególnych zanieczyszczeń, uzyskane w ocenie rocznej dokonanej z uwzględnieniem kryteriów ustanowionych w celu ochrony zdrowia Klasa strefy SO2 NO2 CO C6H6 O3 PM10 Pb As Cd Ni B(a)P PM2,5 Opole A A A A A C A A A A C A Strefa opolska A A A C A C A A A A C C Źródło: Ocena jakości powietrza za rok Klasa strefy Poziom stężenia zanieczyszczenia A Nieprzekraczający poziomu dopuszczalnego B Powyżej poziomu dopuszczalnego lecz nie przekraczający poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji C Powyżej poziomu dopuszczalnego powiększonego o margines tolerancji Pył zawieszony PM10 (PM - ang. particxperia Miniulate matter) emitowany jest m.in. przez gospodarstwa domowe (40% - 50%) oraz poprzez użytkowanie szlaków komunikacyjnych (30%- 60%) i może zawierać substancje toksyczne m.in. takie jak benzo(a)piren, metale ciężkie oraz dioksyny i furany. W dłuższej perspektywie czasowej wysokie stężenia pyłu zawieszonego PM10 mogą przyczyniać się do wzrostu liczby infekcji dróg oddechowych, arytmii i zawałów. Obecne jego stężenie, chociaż niższe niż kilkanaście lat temu, nadal utrzymuje się na wysokim poziomie. Zadowalającym jest fakt, że stężenia pierwiastków ciężkich - arsenu, kadmu i niklu i ołowiu- oznaczane w pyle zawieszonym PM10 utrzymywały się w 2011 r. poniżej wartości dopuszczalnych. Tabela 40. Wyniki pomiaru stężeń pyły zawieszonego PM10 Lokalizacja stanowisk pomiarowych Wartość średnich rocznych stężeń pyłu PM10 PM 2,5 1. Opole, ul. Minorytów 40,9-2. Opole, Osiedle im. Armii Krajowej 38,9 24,9 Źródło. Opracowanie własne na podstawie dokumentu Ocena jakości powietrza w województwie opolskim w 2011r. Na wysokie poziomy stężeń Pyłu PM 10 oraz benzo(a)pirenu w 2011 roku niewątpliwie miały wpływ warunki meteorologiczne np. bezwietrzne dni, które sprzyjały tworzeniu się smogu. Wyniki pomiarów uzyskiwane w latach wcześniejszych potwierdzają obowiązek wdrażania naprawczych programów ochrony powietrza. Z tego względu opracowany został Program ograniczenia niskiej emisji dla miasta Opola, mający na celu osiągnięcie dopuszczalnych poziomów pyłu zawieszonego PM10 w powietrzu. Podstawę dla jego opracowania stanowiła Uchwała Nr XXXIII/352/2009 Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 7 lipca 2009r. w sprawie przyjęcia Programu ochrony powietrza dla strefy opolskiej. 43 Ibidem 82

83 Dzięki opracowaniu Programu, określone zostało potrzebne wsparcie finansowe dla realizacji zadań inwestycyjnych w zakresie poprawy jakości powietrza. W 2011r. z budżetu miasta wydano kwotę 196,37 tys. zł z tytułu dofinansowania inwestycji służących ochronie powietrza, polegających na wymianie źródeł ciepła oraz montażu układów solarnych realizowanych na terenie Opola. Zainteresowanie mieszkańców Programem okazało się ogromne. Spośród 96 złożonych wniosków o dotację, do realizacji przyjęto 80. Kwota przeznaczona na dofinansowanie zadań w ramach Programu w 2011r. okazała się zbyt niska. Inwestycje, dla których nie wystarczyło funduszy w budżecie miasta objęto dotacją w 2012r. 83

84 ODPADY I ICH SELEKTYWNA ZBIÓRKA Każda gmina odpowiada za utrzymanie porządku i czystości na swoim terenie 44 oraz stworzenie warunków niezbędnych do utrzymania tego porządku. W Opolu realizacja tego zadania została powierzona Zakładowi Komunalnemu Sp. z o.o. Składowisko odpadów położone jest w południowo-wschodniej części miasta w dzielnicy Groszowice przy rzece Odrze. Spółka zarządza nowoczesnym Centrum Odpadowym spełniającym wszelkie wymogi Unii Europejskiej w zakresie ochrony środowiska. Wszystkie odpady komunalne odbierane z opolskich posesji i przedsiębiorstw trafiają do systemu zagospodarowania odpadów ZPPA. Głównym dostawcą odpadów jest spółka Remondis. Zakład Komunalny odpowiada za przyjmowanie odpadów, ich utylizację i składowanie. W 2011r. do utylizacji przyjęto Mg (ton) odpadów, z czego bezpośrednio w niecce składowania zdeponowano Mg śmieci. Oznacza to, że każdy mieszkaniec Opola statystycznie wytworzył w 2011r. 680 kilogramów śmieci ogółem w tym 321 odpadów komunalnych. W strukturze wszystkich odpadów dostarczanych na teren składowiska dominują odpady komunalne 44%. Aż 94% z nich przetwarzana jest w systemie ZPPA, co oznacza, że jedynie 6% jest składowane w kwaterze bez uprzedniego przetworzenia. Pozostałe odpady to: A) odpady poprzemysłowe i zanieczyszczenia 27%, B) odpady przyjęte na potrzeby rekultywacji 13% C) odpady z Wodociągów i Kanalizacji 8% D) odpady mineralne 7% E) odpady do kompostowania 1% W porównaniu do roku poprzedniego zmniejszyła się liczba odpadów przyjmowanych na potrzeby rekultywacji (23%- 2010r., 13% -2011r.), natomiast znacząco wzrosła liczba składowanych odpadów poprzemysłowych i zanieczyszczeń pobudowlanych (13%- 2010r., 27% -2011r.). W przypadku odpadów niekomunalnych niemalże 70% jest składowane bezpośrednio w kwaterze. Pozostałe, dzięki procesowi selekcji i utylizacji, poddawane są recyklingowi i wykorzystywane ponownie, na przykład przy utwardzaniu podłoża pod budowę dróg, jako paliwo alternatywne spalane w Cementowni Górażdże lub jako kompost poprawiający żyzność gleb i rekultywujący obszary zdegradowane. Na przestrzeni ostatnich lat znacząco wzrósł poziom świadomości ekologicznej Opolan, ich aktywność i zaangażowanie w zakresie selektywnej zbiórki odpadów. Do selektywnego zbierania odpadów stosuje się oznakowane, specjalistyczne pojemniki oraz worki z tworzyw sztucznych. Rozmieszczenie pojemników jest kontrolowane i modyfikowane według potrzeb. Z danych Wydziału Infrastruktury Technicznej i Gospodarki Komunalnej wynika, że w 2011r. każdy mieszkaniec Opola 44 Zasady gospodarowania odpadami, czyli zbieranie, transport, odzyski i unieszkodliwianie odpadów, w tym nadzór nad tymi działaniami i miejscami unieszkodliwiania odpadów, określone zostały ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008, z późn. zm.) oraz ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243, z późn. zm.) 84

85 poddał procesowi segregacji aż 161,3 kg odpadów. Jest to ponad dwukrotnie więcej niż w roku poprzednim i niemalże czterokrotnie więcej aniżeli w 2009r. Widoczna jest zatem wyraźna tendencja wzrostowa. Tabela 41. Zestawienie ilości odpadów zebranych selektywnie w 2010 i 2011roku Rodzaj odpadów Ilość zebranych odpadów [Mg] w 2010 Ilość zebranych odpadów [Mg] w Opakowania z papieru i tektury 1 503, ,58 2. Opakowania ze szkła 1 103, ,05 3. Opakowania z tworzyw sztucznych 883,1 988, Odpady niebezpieczne 4,9 7,00 5. Odpady wielkogabarytowe 406,2 485, Odpady zużyty sprzęt elektryczny i 31,8 80,7 elektroniczny 7. Odpady ulegające biodegradacji 6 171, ,5 8. Odpady metalowe SUMA , ,6 kg/mieszkaniec/rok 80,4 161,3 Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych z Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska w Opolu oraz Wydziału Infrastruktury Technicznej i Gospodarki Komunalnej UMO. Zakład Komunalny wychodząc naprzeciw zapotrzebowaniu mieszkańców, począwszy od 2009 r. organizuje tzw. Dzień Otwartego Składowiska. W ramach akcji mieszkańcy mają możliwość darmowego deponowania odpadów problemowych bezpośrednio na składowisku. Każdorazowo podczas zbiórki przyjmowanych jest od 25 do 65 ton odpadów. By zachęcić mieszkańców do segregacji odpadów odpowiednio kształtowane są stawki za wywóz śmieci. Koszt opłat za wywóz odpadów segregowanych w ostatnich latach spadł, natomiast za wywóz odpadów mieszanych radykalnie wzrósł. Aktualnie w Opolu realizowane są trzy programy mające na celu ochronę środowiska: 1. Program Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla Miasta Opola, 2. Plan usuwania wyrobów zawierających azbest dla miasta Opola na lata , 3. Program Ograniczenia Niskiej Emisji dla Miasta Opola. W myśl zapisów zawartych w powyższych dokumentach miasto stara się prowadzić politykę zrównoważonego rozwoju, oznaczającą harmonizacje procesów rozwoju gospodarczego i społecznego z ochroną zasobów i walorów środowiska. Potwierdzeniem dla takich działań jest uznanie ochrony środowiska za jedno z kluczowych zadań miasta i przeznaczanie na ten cel co raz to wyższych funduszy z budżetu. 85

86 EDUKACJA EKOLOGICZNA W trosce o środowisko w Opolu stale prowadzona jest szeroko zakrojona akcja edukacyjna, która swoim zasięgiem obejmuje wszystkich mieszkańców począwszy od dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym, dla których organizowany jest corocznie konkurs Śmieci mniej Ziemi lżej. W mieście, na szeroką skalę prowadzone są także selektywne zbiórki odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych czyli takich, które ze względu na swoje właściwości fizyczno-chemiczne stwarzają zagrożenie dla ludzi i środowiska. Odpady pozyskane w wyniku selektywnej zbiórki są utylizowane, co w sposób wymierny przyczynia się do spadku toksyczności składowanych odpadów komunalnych. W ciągu sześciu lat trwania akcji w sumie zebrano prawie 60 Mg odpadów niebezpiecznych. Tabela 42. Zbiórki odpadów niebezpiecznych prowadzone na terenie Opola RODZAJ ZBIÓRKI OPIS OKRES TRWANIA OSIĄGNIĘCIA AKCJI I ZASIĘG Przeterminowane medykamenty Zużyte termometry Zużyte baterie Urząd Miasta Opola realizuje program pod hasłem: "Przynieś niepotrzebne leki do apteki". Zużyte termometry rtęciowe to odpady niebezpieczne - kontakt bezpośredni z rtęcią może prowadzić do uszkodzenia nerek, mózgu, układu nerwowego i zmian w zachowaniu. Za odbiór i utylizację baterii odpowiada Organizacja Odzysku REBA S.A z Warszawy. W trakcie akcji została przeprowadzona kampania edukacyjna we wszystkich placówkach oświatowych w Opolu Ponadto organizator proponuje udział w tzw. programie lojalnościowym za każdy zebrany kilogram baterii szkoła otrzymuje 1 punkt. Po zebraniu odpowiedniej liczby punktów szkoła wybiera nagrodę z katalogu. Akcja trwa od września 2004 roku i obejmuje już ponad 50 aptek w całym Opolu. Prowadzona od 2006 roku zbiórka termometrów odbywa się dotychczas w 12 aptekach na terenie miasta. Trwa od czerwca 2005 roku i obejmuje wszystkie placówki oświatowe w Opolu oraz wybrane punkty handlowo usługowe i budynki administracji. Łącznie do tej pory zebrano prawie 10 Mg leków. Akcja posiada pozytywną opinię Państwowego Inspektora Farmaceutycznego w Opolu, natomiast apteki biorące udział w akcji zostały wyróżnione dyplomem Prezydenta Miasta Opola Apteka przyjazna środowisku. Rozpoczęcie akcji w Opolu spotkało się z bardzo dużym zainteresowaniem mediów ogólnopolskich (prawdopodobnie Opole było pierwszym miastem w Polsce gdzie zaczęto zbierać bezpłatnie od mieszkańców termometry.) Dotychczas zebrano selektywnie prawie 300 sztuk termometrów. Akcja szkolna jest prowadzona ustawicznie od 2005 roku również w ramach konkursu dla placówek oświatowych. W wyniku prowadzonej akcji zebrano już prawie 11 Mg zużytych baterii. 86

87 Odpady z placówek oświatowych Odbierane i utylizowane są odpady niebezpieczne w postaci zużytych i niepotrzebnych odczynników Od 2005 roku Urząd Miasta realizuje program zbierania odpadów W wyniku prowadzonej akcji zebrano i poddano utylizacji prawie 3500 kg zużytych odczynników chemicznych i ponad 6000 szt. świetlówek. chemicznych, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz świetlówki. Zebrane odpady w postaci odczynników chemicznych przekazywane są do utylizacji, natomiast ze świetlówek odzyskiwane jest szkło i rtęć. niebezpiecznych z opolskich placówek oświatowych. W 2011 roku działania Opola w zakresie edukacji ekologicznej oraz na rzecz poprawy jakości środowiska naturalnego zostały docenione przez jury ogólnopolskiego konkursu Panteon Polskiej Ekologii. Nagroda przyznawana jest przez GEOLAND Consulting International Sp. z o.o. wraz z dziennikiem Rzeczpospolita od 1991 r. Konkurs kierowany jest do przedsiębiorstw, jednostek samorządowych, organizacji ekologicznych, instytucji wspomagających proekologiczne inicjatywy. Opole, dzięki kompleksowym działaniom w zakresie edukacji ekologicznej na rzecz zrównoważonego rozwoju, zostało laureatem tego prestiżowego plebiscytu w kategorii jednostek samorządowych. Nagrodę wręczono 23 listopada 2011r. w Poznaniu, podczas Międzynarodowych Targów Ochrony Środowiska POLEKO. INWENTARYZACJA PRZYRODNICZA OPOLA 45 W 2011r. rozpoczęły się prace nad inwentaryzacją przyrodniczą Opola obejmującą przeprowadzenie badań na terenach zielonych, sporządzenie dokumentacji oraz utworzenie map cyfrowych. Pozyskane dane tematyczne będą przydatne podczas wnioskowania o objęcie ochroną prawną obszarów cennych przyrodniczo w formie zespołów przyrodniczo krajobrazowych, stanowisk dokumentacyjnych, pomników przyrody i użytków ekologicznych. Uzyskane dane dotyczące liczebności i zagrożeń siedlisk zwierząt wykorzystane zostaną także podczas określenia metod czynnej ochrony obszarów cennych przyrodniczo. Ponadto określenie lokalizacji rzadkich gatunków roślin i zwierząt w przyszłości ułatwi przeprowadzanie oceny oddziaływania na środowisko dla przedsięwzięć inwestycyjnych miasta. Pozyskane informacje będą mogły posłużyć również w edukacji ekologicznej, w wyznaczaniu nowych ścieżek przyrodniczoedukacyjnych i pozyskiwaniu funduszy zewnętrznych na ochronę środowiska i ekologię. 45 Opracowane na podstawie dokumentu określającego zakres tematycznego map numerycznych oraz zakres opracowania nt. Inwentaryzacji przyrodniczej miasta Opola 87

88 IV ROZWÓJ GOSPODARCZY I INWESTYCJE Inwestycje są kluczowym determinantem rozwoju miasta. Dzięki nim powstają nowe miejsca pracy, budżet miasta zasilany jest podatkami, możliwy jest rozwój nowych technologii, miasto postrzegane jest jako silne i bogate. Przyczyniają się do poprawy jakości życia w mieście zachęcając do osiedlania się w nim na stałe. Atrakcyjna oferta inwestycyjna jest niezbędna by pozyskać inwestorów, a inwestycje są jednym z głównych czynników rozwoju gospodarczego. Z roku na rok rośnie rola samorządu jako samodzielnego inwestora. Realizujemy zadnia istotne z punktu widzenia zaspokajania potrzeb mieszkańców. Ogromny wpływ na zwiększenie roli miasta na rynku inwestycji maja fundusze unijne, dzięki którym możliwa staje się realizacja ambitnych zamierzeń i planów. 88

89 PRACODAWCY PODMIOTY GOSPODARKI NARODOWEJ 46 W roku 2011 liczba pracodawców (podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie KRUPGN-REGON) na terenie Opola zmniejszyła się w stosunku do roku 2010 i wyniosła Do roku 2007 liczba podmiotów gospodarczych w Opolu systematycznie rosła. Spadki zanotowano wraz z nasileniem się okresu dekoniunktury gospodarczej, tj. w roku 2008 (o 119 podmiotów) i 2009 (o 186 podmiotów). Po najwyższym od 10 lat wzroście przypadającym na rok 2010 (o 623 podmioty), w roku 2011 odnotowano największy od 10 lat spadek o 339 podmiotów. Jedną z przyczyn odnotowania tak dużego spadku może być dokonana przez GUS w 2011 roku weryfikacja i usunięcie wpisanych do rejestru REGON podmiotów, które faktycznie nie funkcjonują. 47 Podmioty gospodarcze zarejestrowane w Opolu stanowią 20,52% wszystkich zarejestrowanych w województwie opolskim (97 560). Wysokie wartości odnotowuje także powiat nyski (12,9%) i powiat opolski (11,66%). Struktura podmiotów gospodarczych Wskaźnik przedsiębiorczości (liczba podmiotów gospodarki narodowej w przeliczeniu na 1000 mieszkańców) w Opolu w roku 2011 wyniósł 163,5 i był wyższy w stosunku do roku 2010 (162 podmioty). Opole, niezmiennie od kilku lat znajduje się w czołówce miast polskich, w których wskaźnik przedsiębiorczości osiąga najwyższe wartości. Formy prowadzenia działalności W roku 2011 sektor publiczny skupiał zaledwie 3,16% firm (633 podmioty). Pozostałą część stanowiły podmioty sektora prywatnego (19 389), wśród których dominującą formą organizacyjnoprawną były osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Stanowiły one 69,5% firm prywatnych ( podmiotów). W tej grupie nastąpił największy spadek liczby podmiotów w roku 2010 było ich (spadek o 440 podmiotów). Jak wskazują eksperci wysokie koszty pracy są jedną z głównych przyczyn, dla których osoby fizyczne rezygnują z prowadzenia działalności gospodarczej 48. Wiele z nich zawiesza lub likwiduje działalność gospodarczą, niejednokrotnie przechodząc do szarej strefy, po zakończeniu dwuletniego okresu preferencyjnej wysokości składek na ubezpieczenie społeczne. Wobec ogólnego spadku liczby prywatnych podmiotów gospodarczych pozytywnym zjawiskiem jest odnotowany w roku 2011 wzrost liczby spółek prawa handlowego. Z 2071 spółek 46 Na podstawie danych GUS 47 Zmiana w liczbie podmiotów (w szczególności osób fizycznych) wynika z aktualizacji rejestru REGON w oparciu o informacje uzyskane z rejestru PESEL. Biuletyn Statystyczny Województwa Opolskiego III kwartał 2011 r

90 w roku 2010 ich liczba wzrosła do 2167 (wzrost o 96 spółek). Świadczy to o rozwoju form organizacyjnych prowadzenia biznesu oraz umacnianiu pozycji poszczególnych firm na rynku. Sektor prywatny wielkość zatrudnienia Wśród prywatnych podmiotów gospodarczych, dominują mikro-przedsiębiorstwa, zatrudniające nie więcej niż 9 osób. W roku 2011 było to podmiotów (96,55% podmiotów prywatnych). Małe firmy, w których zatrudnionych jest od 10 do 49 pracowników stanowią 2,9% (562 podmioty). Zaledwie 105 podmiotów (0,54%) zatrudnia powyżej 50 osób (w tym 20 firm powyżej 250 osób). W grupie 342 firm sektora prywatnego, których ubyło w porównaniu do 2010 roku, aż 97% (332 firmy) stanowią firmy zatrudniające do 9 pracowników. Przedsiębiorstwa wg. sekcji PKD i wielkości zatrudnienia Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość i reprezentowaną branżę nie jest korzystna. W ogólnej liczbie przedsiębiorstw zarejestrowanych w 2011 roku w Opolu, nadal stosunkowo niewielki jest udział dużych firm z sektora przemysłu. Tabela 43. Liczba podmiotów gospodarczych obecnych w Opolu w roku 2011 (według sekcji PKD i liczby pracujących) w tym sekcje PKD Wyszczególnienie Ogółem Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Przetwórstwo przemysłowe Budownictwo Handel; naprawa pojazdów samochodowych Transport i gospodarka magazynowa Zakwaterowanie i gastronomia Działalność finansowa i ubezpieczeniowa Obsługa rynku nieruchomości Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Administracja publiczna obrona narodowa, obowiązkowe zabezpieczenia społeczne Edukacja Opieka zdrowotna i pomoc społeczna Pozostała działalność usługowa a b c Razem a- do 9 pracujących b pracujących c- 50 pracujących i więcej Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Na usługowo-handlowy charakter Opola wskazuje proporcja udziału firm wg. sektorów w ogólnej liczbie podmiotów gospodarczych: 90

91 a) sektor handlu i usług (sekcje 6-11 i 15 wg. kolumn powyższej tabeli) skupia podmiotów, co stanowi 63,63% wszystkich przedsiębiorstw w Opolu. Firmy zatrudniające ponad 9 pracowników stanowią zaledwie 2,74% tej grupy (360 podmiotów), b) sektor usług publicznych (sekcje wg. kolumn powyższej tabeli) reprezentowany jest przez podmiotów gospodarczych (7,98%). Ponad 9 pracowników zatrudnia 11,65% tej grupy (186 podmiotów), c) sektor przemysłu (sekcje 4-5 wg. kolumn powyższej tabeli) stanowi w Opolu 16,73% ogółu podmiotów gospodarczych (3 349 firmy). W tym sektorze ponad 9 pracowników zatrudnia 6,54% tej grupy (216 podmiotów). Spośród 339 firm, które zakończyły działalność w 2011 roku, ponad połowę (192) stanowiły firmy z sektora handlu i naprawy pojazdów. Duże spadki odnotowano także w sekcji transport i gospodarka magazynowa (20%) oraz w sekcji działalność profesjonalna, naukowa i techniczna (15%). 91

92 ZATRUDNIENI I POZOSTAJĄCY BEZ PRACY 49 Zatrudnieni Opole jest miastem pełniącym szczególną funkcję na regionalnym rynku pracy. Jako główny ośrodek obsługi regionalnej (tj. administracyjna stolica województwa, największy w regionie ośrodek akademicki i kulturalny) oferuje bowiem największą liczbę miejsc pracy. W roku 2010 pracujący w Opolu stanowili 21 % ogółu pracujących w województwie. Dla porównania Powiat Opolski (ziemski) to 10,1%, Nyski to 11,3% a Kędzierzyńsko-Kozielski to 9,7%. 50 rynku pracy. Zasoby pracy są jednym z najistotniejszych czynników warunkujących sytuację na lokalnym Stan na Tabela 44. Liczba zatrudnionych w Opolu. Liczba zatrudnionych Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Zmiana do roku poprzedniego 31 XII XII XII XII XII XII XII Od roku 2005 liczba pracujących wzrosła o ponad 4 tys. osób. Dynamiczny przyrost liczby pracujących, odnotowany w latach , zahamowany został w roku Rok 2010 zakończył się najmniejszym od 2005 roku wzrostem liczby zatrudnionych. W roku 2011 po raz pierwszy zanotowano znaczny spadek liczby zatrudnionych. W 2011 roku, z ogólnej liczby osób zatrudnionych, 49,52% ( osób) stanowiły kobiety. W porównaniu do miast w których dominuje zatrudnienie w przemyśle jest to bardzo wyrównana proporcja 51. Wyrównanemu udziałowi kobiet w ogólnej liczbie pracujących sprzyja struktura pracujących wg sekcji. Zatrudnienie w wybranych sekcjach, w roku 2011, prezentuje poniższa tabela: 49 Dane GUS, dostępne w okresie sporządzania opracowania, wg stanu na dzień 31.XII Dane GUS dla całego województwa, dostępne w okresie sporządzania opracowania, wg stanu na dzień 31.XII W roku 2010: Ozimek 38%, Zawadzkie 37% 92

93 Tabela 45. Liczba zatrudnionych w Opolu. Liczba Wybrana Sekcja zatrudnionych a) przemysł b) budownictwo c) handel i naprawa pojazdów samochodowych d) transport i gospodarka magazynowa e) zakwaterowanie i gastronomia f) informacja i komunikacja g) działalność finansowa i ubezpieczeniowa, obsługa rynku nieruchomości h) pozostałe sekcje, w tym: - edukacja administracja publiczna, - obrona narodowa, zabezpieczenie społeczne - opieka zdrowotna i pomoc społeczna RAZEM Źródło: opracowanie własne na podstawie udostępnionych przez GUS danych za rok Sektor publiczny generuje zatrudnienie na poziomie 42,7% ( osób zatrudnionych). Sektor prywatny zatrudnia osób zatrudnionych (57,3 %). Przeważająca część zatrudnionych w Opolu pracuje w sektorze usługowo-handlowym. Znaczącą pozycję w zatrudnianiu stanowi także sektor przemysłowy - przeciętnie w roku 2011 liczba pracujących (sekcja: przemysł i budownictwo) wyniosła 12 tys. osób. Kolejne inwestycje realizowane przez przedsiębiorstwa produkcyjne, np. na terenie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, powodować powinny w najbliższych latach systematyczny wzrost liczby zatrudnionych w sektorze przemysłu, w zaawansowanych technicznie i innowacyjnych firmach. Pozostający bez pracy Poziom bezrobocia jest jednym z istotnych wskaźników sytuacji gospodarczej kraju i regionu. Stan nierównowagi pomiędzy popytem na pracę a jej podażą jest w gospodarce rynkowej zjawiskiem naturalnym, jeśli oscyluje wokół 3-5 % zasobów siły roboczej. Skalę bezrobocia i intensywność jego zmian obrazuje wskaźnik stopy bezrobocia (udział liczby bezrobotnych w liczbie cywilnej ludności aktywnej zawodowo). Bezrobocie w Unii Europejskiej wciąż powoli rośnie - bez pracy jest 10,3 % mieszkańców Wspólnoty. Odsetek ludzi bez stałego zajęcia w Hiszpanii i Grecji wynosi odpowiednio 24,6 proc. i 21,9 proc. We Francji i Włoszech jest to ok. 10-proc. Spośród dużych państw unijnych najlepsza sytuacja panuje w Niemczech, gdzie bezrobocie utrzymuje się na poziomie 5,6 proc. 52 Poziom bezrobocia w Polsce jest zbliżony do średniej unijnej. W skali kraju bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy w końcu grudnia 2011 r. stanowili 12,5% cywilnej ludności aktywnej zawodowo (w grudniu 2010 r. 12,4%). W maju 2012 r. stopa bezrobocia wyniosła 12,6% 52 Na podstawie danych Eurostatu. 93

94 (dla porównania: w kwietniu 2012 r. 12,9%, w maju 2011 r. 12,4%). Najwyższa stopa bezrobocia utrzymuje się w województwach: warmińsko-mazurskim (19,7%), zachodnio-pomorskim (17,3%), kujawsko-pomorskim (17,0%), podkarpackim i lubuskim (po 15,3%) oraz świętokrzyskim (15,1%). Najniższą stopą bezrobocia charakteryzowały się województwa: wielkopolskie (9,3%), mazowieckie (10,3%), śląskie (10,5%) i małopolskie (10,7%). Opolszczyzna, na koniec roku 2011 zanotowała 13,3% stopę bezrobocia. W maju 2012 wyniosła ona 13,6 %. Opole charakteryzuje się najniższym w regionie bezrobociem. Stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec 2011 roku wyniosła 6,2 %. Dla porównania w powiecie opolskim (ziemskim) wyniosła 12,4%, Nyskim 18,9 %, Kędzierzyńsko-Kozielskim 12,9%. Zmiany tego wskaźnika w Opolu od roku 2005 prezentuje poniższa tabela: Tabela 46. Wskaźnik stopy bezrobocia w Opolu w latach WYSZCZEGÓLNIENIE stopa bezrobocia rejestrowanego [w %] 9,0 8,4 5,4 4,4 5,9 6,3 6,2 Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Przypadająca na lata kulminacja światowego kryzysu gospodarczego znalazła swoje odzwierciedlenie w rosnącej stopie bezrobocia. Minimalny spadek stopy bezrobocia zanotowano na koniec roku 2011 (6,2 %) jednak w maju 2012 odnotowano wzrost (stopa bezrobocia wyniosła 6,7%). Należy zwrócić uwagę, że natężenie bezrobocia ulega w ciągu roku okresowym wahaniom. Miesiące letnie charakteryzują się wzrostem liczby osób zatrudnionych na co wpływ mają m.in. pojawiające się oferty prac sezonowych. Struktura bezrobocia Sytuację na rynku pracy obrazuje nie tylko wartość bezwzględna stopy bezrobocia, ale także jego struktura. Jest to szczególnie ważne w sytuacji, kiedy od kilku lat obserwujemy wzrost stopy bezrobocia. W Opolu, w roku 2011, spośród 4322 osób bezrobotnych kobiety stanowiły 53,6 % (2316 osób). W latach 2009 i 2010 było to odpowiednio 50,7% i 53,7%. W roku 2011, na terenie działania Powiatowego Urzędu Pracy w Opolu (tj. Opola i powiatu opolskiego ziemskiego), zanotowano wzrost liczby osób długotrwale bezrobotnych (osoby, które w ciągu ostatnich 24 miesięcy pozostawały bez pracy przez minimum 12 miesięcy). O ile w roku 2009 liczba długotrwale bezrobotnych wynosiła 2978 osób, to w roku 2011 wyniosła ona już Wraz ze wzrostem liczby wzrósł także ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych - 46,1 %. 94

95 STAN NA Tabela 47. Liczba osób długotrwale bezrobotnych w Opolu latach LICZBA OSÓB DŁUGOTRWALE BEZROBOTNYCH UDZIAŁ W OGÓLNEJ LICZBIE BEZROBOTNYCH [W %] 31 XII ,87 % (100% ) 31 XII ,00 % (100% ) 31 XII ,84 % (100% ) Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań MPiPS-01 Powiatowego Urzędu Pracy w Opolu. Zarówno liczba osób długotrwale bezrobotnych w mieście, jak i udział tej grupy w ogólnej liczbie bezrobotnych systematycznie rośnie (w porównaniu do roku 2009 odnotowano wzrost o 10,97pkt.). Długotrwałe bezrobocie niesie najpoważniejsze skutki dla samych bezrobotnych, przyczyniając się do ich społecznego wykluczenia i utrudniając powrót na rynek pracy. Można zaobserwować, że choć zmalała dynamika napływu bezrobotnych (rok 2011 jest pod tym względem porównywalny z rokiem 2010), to w większym stopniu niż w latach poprzednich bezrobotni napotykają na trudności w podjęciu zatrudnienia a okres pozostawania bez pracy wydłuża się. Do najistotniejszych cech struktury bezrobocia rejestrowanego zaliczyć można udział w ogólnej liczbie bezrobotnych młodych osób w wieku produkcyjnym [do 34 roku życia], a także osób z wykształceniem wyższym. W Opolu, mieście akademickim o rozwiniętej funkcji usługowej, te wskaźniki szczególnie wyraźnie obrazują losy absolwentów a także skalę możliwości zatrudnienia po zakończeniu edukacji. W roku 2011 osoby pomiędzy 25 a 34 rokiem życia stanowiły największą grupę bezrobotnych (1312 osób). Chociaż odnotowano spadek w stosunku do roku 2010 (1401 osób) to grupa ta nadal stanowi 1/3 ogółu bezrobotnych (30,3 %). Od roku 2010 zauważalny jest spadek udziału osób w wieku do 25 lat w ogólnej liczbie bezrobotnych. Ten przedział wiekowy skupia głównie absolwentów kolejnych roczników edukacji. Są to osoby w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy. W Opolu ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych jest najmniejszy w województwie i wynosi 13,1 % (średnio w województwie jest to 19,9%). Analizując sytuację w skali powiatu pocieszający jest fakt, że wśród osób w tej grupie wiekowej coraz mniejszy jest udział osób długotrwale bezrobotnych ( ,5%; ,8%), niestety wzrasta w niej udział osób z wykształceniem wyższym i średnim ogólnokształcącym było to w roku 2011 aż 10,3 % (w %). Sytuacja młodych ludzi na rynku pracy w Polsce nie jest korzystna. W szczególności w okresie kryzysu gospodarczego, zauważalna jest ucieczka pracodawców przed wysokimi kosztami pracy. Dotyka to głównie osób młodych. Jednym ze sposobów, powszechnie stosowanym przez pracodawców, są oferowane młodym pracownikom tzw. umowy śmieciowe, nie gwarantujące stabilności pracy ani odpowiedniego poziomu wynagrodzeń. Zaobserwować można także nasycenie rynku absolwentami szkół i uczelni o profilu ogólnym, wynikające z niedopasowania oferty edukacyjnej do potrzeb rynku pracy. Cechą decydującą o sytuacji i szansach bezrobotnych na rynku pracy jest zatem nie tylko poziom wykształcenia. Wzrastająca systematycznie liczba bezrobotnych z wykształceniem wyższym (a także ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych) zdaje się potwierdzać wniosek o rosnącym niedopasowaniu kwalifikacji tych osób do oczekiwań pracodawców. Umiejętność dostosowywania 95

96 się do zmian zachodzących na rynku trudniej przychodzi bowiem osobom, nie mającym oczekiwanych przez pracodawców kwalifikacji. Brak pracy w niewielkim stopniu dotyczy osób o wysokich kwalifikacjach zawodowych. W województwie opolskim najwięcej osób bezrobotnych z wykształceniem wyższym zarejestrowanych było w Opolu. Ich liczbę prezentuje poniższa tabela: STAN NA Tabela 48. Liczba bezrobotnych z wykształceniem wyższym w latach LICZBA OSÓB BEZROBOTNYCH Z WYKSZTAŁCENIEM WYŻSZYM UDZIAŁ W OGÓLNEJ LICZBIE BEZROBOTNYCH [W %] 31 XII ,6 % (100% ) 31 XII ,44 % (100% ) 31 XII ,94 % (100% ) 31 XII ,35 % (100% ) Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS Wśród bezrobotnych nie posiadających wyższego wykształcenia w roku 2011 przeważały osoby z wykształceniem gimnazjalnym i niższym (1081 osób) oraz średnim zawodowym (877 osób). Najmniej zarejestrowanych osób bezrobotnych legitymowało się wykształceniem średnim ogólnokształcącym (592 osoby). W roku 2011 miasto podejmowało działania, których celem była aktywizacja zawodowa bezrobotnych, zwiększenie poziomu zatrudnienia oraz podniesienie lub nabycie nowych kwalifikacji zawodowych. Są one finansowane ze środków krajowego Funduszu Pracy oraz Europejskiego Funduszu Społecznego. Koszt realizacji niżej wymienionych zadań w 2011r. wyniósł ponad 8,2 mln zł. Tabela 49. Programy aktywizacji zawodowej realizowane przez Powiatowy Urząd Pracy REALIZOWANE ZADANIA LICZBA OSÓB OBJĘTYCH ZADANIEM KOSZT REALIZACJI ZADAŃIA Szkolenia ,25 Prace interwencyjne ,81 Roboty publiczne ,39 Prace społeczne użyteczne ,86 Staże ,15 Jednorazowe środki na podjęcie działalności ,24 gospodarczej (dotacje) Refundacja kosztów wyposażenia lub doposażenia stanowiska pracy dla skierowanego bezrobotnego ,64 Stypendium z tytułu podjęcia nauki przez bezrobotnego ,30 RAZEM ,64 Źródło: opracowanie własne na podstawie informacji uzyskanych z Powiatowego Urzędu Pracy w Opolu 96

97 TWORZENIE WARUNKÓW DO INWESTOWANIA W OPOLU I WSPARCIE PRZEDSIĘBIORCÓW Opolski program pomocy przedsiębiorcom - pomoc de minimis 53 W 2007 roku Rada Miasta Opola podjęła uchwałę w sprawie przyjęcia Opolskiego programu pomocy przedsiębiorcom 54. Przewiduje on udzielenie, zróżnicowanych w zależności od sektora i skali działalności, ulg i zwolnień w opłatach należnego gminie podatku od nieruchomości. Wysokość zwolnienia wynosi do 200 tys. euro w ciągu 3 lat podatkowych. Dla sektora transportowego limit ten jest mniejszy i wynosi 100 tys. euro. Zainteresowanie tą formą wsparcia w latach przedstawia poniższa tabela (kwoty w tys. zł). Tabela 50. Wsparcie dla opolskich przedsiębiorców z ramach pomocy de minimis w latach Decyzje/zaświadczenia ogółem w tym osoby fizyczne w tym osoby prawne Kwota zwolnienia ogółem 1 710, , ,12 w tym osoby fizyczne 756,82 902,45 842,56 w tym osoby prawne 953, , ,56 Źródło: Sprawozdanie Wydziału Budżetu UMO z pomocy publicznej udzielonej przedsiębiorcom za rok 2011 O pomoc de minimis ubiegać mogą się zarówno firmy jak i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą. Od roku 2009 z tej formy pomocy coraz chętniej korzystają osoby fizyczne (wzrost udzielonych zwolnień o 15 decyzji). Średnia wysokość udzielonego w 2011 roku zwolnienia dla osoby fizycznej wyniosła 12,2 tys. zł. Dla firmy kwota ta równa była 62 tys. zł. Podstawą do częściowego lub całkowitego zwolnienia z podatku są 4 kategorie podejmowanych przez przedsiębiorców działań: 1. wybudowanie budynku, budowli lub ich części (11 zwolnień w 2011 roku) 2. nabycie gruntu, budynku i budowli lub ich części (56 zwolnień w 2011 roku) 3. dokonanie inwestycji w przedsiębiorstwie (24 zwolnienia w 2011 roku) 4. zatrudnienie (4 zwolnienia w 2011 roku) W roku 2011 w ramach pomocy de minimis udzielono zwolnień podatkowych na łączną kwotę 2,4 mln zł. Największą część, bo aż 94%, stanowiło wsparcie dla przedsiębiorców z tytułu dokonania inwestycji i nabycia gruntów (2,3 mln zł). 53 Na podstawie danych Urzędu Miasta Opola, Wydział Budżetu 54 Opolski_Program_Pomocy_Przedsiebiorcom#paragraph

98 Indywidualny System Obsługi Inwestorów Urząd Miasta Opola, od 2007 roku, zapewnia kompleksową obsługę inwestorów, oferując pomoc na każdym etapie inwestycji. W ramach Systemu Obsługi Inwestora w Urzędzie Miasta Opola oferowane jest wsparcie w procesie inwestycyjnym, które polega na: organizacji spotkań biznesowych oraz aranżowaniu wizyt z przedstawicielami szkolnictwa wyższego, firmami pośredniczącymi w rekrutacji, konsultingowymi, prawnymi, deweloperami, jednostkami podległymi urzędu, a także innymi urzędami i inwestorami obecnymi w mieście, przygotowywaniu dedykowanych prezentacji, opracowywaniu indywidualnych ofert inwestycyjnych (działki inwestycyjne, hale, pomieszczenia biurowe), wyszukiwaniu partnerów biznesowych, wsparciu w procesach administracyjnych (wybór optymalnej lokalizacji, uzyskanie pozwoleń itp.), pomoc w aplikowaniu o wizy, rezerwacji hoteli, transportu, pełnieniu funkcji tłumacza i przewodnika w mieście, Do indywidualnej obsługi inwestorów kwalifikuje się przedsiębiorcę zamierzającego realizować na terenie gminy Opole inwestycję, w wyniku której powstanie na terenie gminy co najmniej 30 nowych miejsc pracy, lub której wartość przekracza 5 mln euro. Jeśli przedsiębiorca zamierza realizować na terenie gminy przedsięwzięcie związane z nowoczesnymi technologiami (w szczególności z branży elektronicznej, biotechnologicznej, informatycznej, telekomunikacyjnej) lub jeśli realizacja inwestycji może mieć szczególne znaczenie dla rozwoju miasta może także zostać zakwalifikowany do systemu obsługi indywidualnej. W roku 2011 taką indywidualną opiekę otrzymało 12 przedsiębiorców. Promocja inwestycyjna miasta W roku 2011 przedstawiciele samorządu Opola uczestniczyli w targach krajowych i zagranicznych oraz wydarzeniach, podczas których prowadzono promocję gospodarczą Opola. Najważniejsze z nich to: Targi Real Vienna, które miały miejsce w Wiedniu w dniach V 2011 r., III Europejski Kongres Gospodarczy, który miał miejsce w Katowicach w dniach V 2011 r., Konferencja Instytutu Outsourcingu Outsourcing od kuchni, 5 IV 2011 r., Prezentacja atrakcyjności Opola dla usług BPO/SSC przedstawicielom Polskiej Agencji Informacji i Inwestycji Zagranicznych, 19 IV 2011 r., Udział w seminarium związanym z wizytą Wiceprzewodniczącego Chińskiej Agencja ds. Promocji Międzynarodowego Handlu wraz z grupą chińskich biznesmenów (70 osób) oraz Premierem Waldemarem Pawlakiem, 22 IV 2011 r., Opolska Konferencja Gospodarcza w Opolu, VI 2011 r., 98

99 VI Forum Outsourcingu i II Konferencja Związku Liderów Sektora Usług Biznesowych w Polsce w Warszawie, 17 VI 2011 r., Współpraca z japońską organizacją ds. handlu JETRO. 26 VII 2011 roku odbyło się spotkanie z dyrektorem generalnym organizacji, podczas którego zaprezentowano miasto oraz przedstawiono możliwości współpracy gospodarczej., Spotkanie w Opolskim Ratuszu z chińską delegacją z prowincji Jiangsu, 24 X 2011 r., Organizacja wspólnie z Forbes I Ogólnopolskiego Kongresu Branży Spożywczej w Opolu, w dniu 16 XI 2011 r. TERENY INWESTYCYJNE Wszystkie przygotowane przez miasto tereny inwestycyjne posiadają dostęp do mediów. W kilkunastu lokalizacjach oferowane są tereny o łącznej powierzchni 126,63 ha, o różnym przeznaczeniu. 55 Największym, w pełni uzbrojonym terenem inwestycyjnym w Opolu jest obszar Podstrefy Opole Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. W roku 2011 strefa został powiększona o nowe lokalizacje (przy ul. Wschodniej i Wspólnej). Obecnie jej powierzchnia wynosi łącznie 80,66 ha. Poza działkami położonymi w Opolskiej Podstrefie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej, w skierowanej do biznesu ofercie znajdują się także inne, atrakcyjnie położone tereny inwestycyjne. Tabela 51. Tereny inwestycyjne znajdujące sie w ofercie miasta Lp. Lokalizacja terenów inwestycyjnych Przeznaczenie Oferowana powierzchnia 1. Specjalna Strefa Ekonomiczna działalność przemysłowa 62 ha Północna i usługi 2. Specjalna Strefa Ekonomiczna działalność przemysłowa, usługi, 3,2 ha Wspólna I powierzchnie magazynowe 3. Specjalna Strefa Ekonomiczna działalność przemysłowa, usługi, 12 ha Wspólna II powierzchnie magazynowe 4. Specjalna Strefa Ekonomiczna teren zabudowy przemysłowej 3,46 ha Metalchem I 5. Metalchem II usługi 2,4 ha 6. Metalchem III teren zabudowy przemysłowej 1,9 ha 7. Sosnowskiego usługi i obiekty biurowe 3,06 ha 8. Wrocławska I usługi i obiekty biurowe 14,9 ha 9. Wrocławska II usługi i obiekty biurowe 1,14 ha 10. Sienkiewicza usługi i obiekty biurowe 0,02 ha 11. Reymonta- Ozimska usługi i obiekty biurowe 1,1 ha 12. Kołłątaja usługi i obiekty biurowe 0,05 ha 13. Hotel CWK hotel 0,84 ha 14. Pużaka sport i rekreacja 2,06 ha 15. Armii Krajowej Sport, rekreacja, funkcje 2,21 ha usługowe. Możliwy hotel lub motel. 16. Wrocławska-rekreacja obiekty rekreacyjne i usługowe 3,7 ha 55 Wszystkie dostępne lokalizacje szczegółowo zostały opisane w zakładce Binzes; strefa inwestorów na stronie

100 17. Malina obiekty rekreacyjne 2,91 ha 18. Tarnopolska- sport obiekty rekreacyjne 1,11 ha 19. Arki Bożka centrum handlowe 6,62 ha 20. Plac Kopernika parking podziemny 0,6 ha 21. Tarnopolska zabudowa mieszkaniowa 1,35 ha wielorodzinna RAZEM 126,63 ha Źródło: Przedsiębiorcy, którzy podejmą decyzję o podjęciu inwestycji mogą skorzystać z różnorodnych, opisanych w dalszej części dokumentu form pomocy publicznej. Oferty inwestycyjne miasta są stale dostępne na stronach internetowych PAIiIZ. 100

101 OFERTA INWESTYCYJNA OPOLA BRANŻE KLUCZOWE Wspieranie lokalnych przedsiębiorców oraz pozyskanie nowych inwestorów jest jednym z najistotniejszych zadań stojących przed samorządem miasta. Opolu potrzebne są nowe inwestycje generujące nowe, lepsze miejsca pracy. Juz teraz Opole oferuje korzystne warunki zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej. Na wysoką pozycję w rankingach atrakcyjności (np. Miesięcznik Forbes Miasto Atrakcyjne dla Biznesu 3 miejsce wśród miast od 150 do 300 tys. mieszkańców; Newsweek Miasto Przyjazne dla Biznesu - 7 miejsce) składa się szereg różnorodnych działań podejmowanych zarówno przez samorząd miasta jak również pozostałe instytucje, np. samorząd województwa, szkoły wyższe czy instytucje otoczenia biznesu. Wyróżnienia zdobyte w Rankingu Miast Atrakcyjnych dla Biznesu oraz Miast Przyjaznych dla Biznesu, maj 2012r. W ofertach skierowanych do inwestorów akcentowane są walory społeczne i gospodarcze miasta. Zwraca się uwagę na to, że Opole jest miastem o wysokim standardzie życia, bardzo dobrej jakości infrastruktury technicznej, zamieszkałym przez społeczność ludzi wykształconych i młodych. Zaplecze naukowo-badawcze tworzy 6 uczelni wyższych. Na uczelniach tych kształci się ponad 36 tysięcy studentów. Wśród walorów lokalizacyjnych podkreśla się położenie w paśmie III Paneuropejskiego Korytarza Komunikacyjnego, w sąsiedztwie aglomeracji śląskiej i wrocławskiej oraz dobre skomunikowanie miasta, w tym bliskość autostrady A4, dobre 101

102 połączenia kolejowe, dostęp do odrzańskiej drogi wodnej (jak dotąd jednak wykorzystywany marginalnie). Istotnym walorem dla inwestorów są niskie koszty prowadzenia działalności gospodarczej. Spośród atutów, na szczególną uwagę zasługuje strategiczne podejście do kwestii tworzenia przyjaznego środowiska dla rozwoju biznesu. W Opolu zostały precyzyjnie określone priorytety działań inwestycyjnych szczególnie wspomagani są inwestorzy z branż uznanych za kluczowe dla miasta i regionu. Strategia ta przynosi wymierne rezultaty w postaci nowych inwestycji podejmowanych w pożądanych dziedzinach. Przemysł spożywczy Opole jest stolicą regionu, w którego gospodarce znaczącą pozycję zajmuje rolnictwo. Zlokalizowane są tu zakłady produkcyjne firm branży spożywczej: NUTRICIA (produkująca żywość dla dzieci), ZOTT Polska Sp. z o.o. (producent wyrobów mleczarskich), Animex (producent wyrobów z drobiu). W roku 2011 zorganizowany został Ogólnopolski Kongres Branży Spożywczej, którego celem było stworzenie forum wymiany doświadczeń i opinii w znaczącej dla miasta dziedzinie przemysłu. Na terenie specjalnej strefy ekonomicznej, jako pierwsza z branży spożywczej, inwestycję podjęła spółka joint venture Pasta Food Company (utworzona przez firmy: francuską Stefano Toselli oraz belgijską Ter Beke). Będzie ona produkować i sprzedawać gotowe, mrożone dania typu włoskiego. Wartość inwestycji szacuje się na ok. 80 mln zł. Zakład ma zatrudnić na początku ok. 50 nowych pracowników, a wraz z planowanym wzrostem produkcji zatrudnienie może się zwiększyć do osób. Marc Hofman, dyrektor generalny Ter Beke tak wyjaśnił powody wyboru lokalizacji: Zdecydowaliśmy się wybudować nasz zakład w Opolu w związku z jego centralnym, logistycznie strategicznym i dogodnym położeniem, dostępnością wykwalifikowanej kadry a także doskonałym i szerokim wsparciem ze strony władz Opola oraz Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. 56 Maszyny i urządzenia W Opolu mają swoją siedzibę liczne zakłady przemysłu maszynowego i elektromaszynowego: Remak S.A., APC Presmet Sp. z o.o., Energomet Sp. z o.o., Tower Automotive Polska Sp. z o.o. i inne. Do grona tych firm dołączyła w roku 2012 firma Kamex, która zajmuje się produkcją oraz regeneracją siłowników hydraulicznych dla wszystkich gałęzi przemysłu, rolnictwa, budownictwa i transportu. Budowa nowej hali produkcyjnej w Podstrefie Opole Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej "Invest-Park" (przy ul. Wschodniej) pozwoli na rozwój firmy. W związku z inwestycją zwiększy się również zatrudnienie w firmie, w której obecnie pracuje 120 osób. 56 Źródło: 102

103 Materiały budowlane Branża ta jest historycznie najmocniej związana z Opolem. Funkcjonuje tu (jako jedyna z dziewięciu istniejących przed laty w Opolu) Cementownia Odra S.A. Ta najstarsza czynna cementownia w Polsce w roku 2011 obchodziła jubileusz stulecia. Dziś jest to całkowicie zmodernizowany zakład, który łączy w swojej działalności tradycję z najnowocześniejszymi technologiami. Branżę budowlaną reprezentują także firmy: Monier Braas Sp. z o.o. (produkująca wysokiej klasy dachówki), Schiedel Sp. z o.o. (systemy kominowe). Pierwszą firmą reprezentującą branżę materiałów budowlanych w specjalnej strefie ekonomicznej jest firma Stegu Sp. z o.o. producent kamienia dekoracyjnego i płytek ściennych. Wysokie technologie i innowacje Rozwój współczesnej gospodarki europejskiej w dużym stopniu uzależniony jest od wdrażanych nowoczesnych technologii i innowacyjnych rozwiązań w zakresie produkcji i zarządzania firmą. Województwo opolskie jest jednym z najmniej innowacyjnych regionów w Polsce. Znaczącego wsparcia wymaga także rodzima sfera B+R. Konieczny staje się rozwój nowych technologii oraz nowoczesnych rozwiązań administracyjnych i zarządczych, a następnie ich sprawny transfer do firm na terenie naszego regionu. Tego rodzaju zadaniom mogą sprostać instytucje otoczenia biznesu nowego typu. Rada Miasta Opola w marcu 2012 roku podjęła uchwałę w sprawie utworzenia spółki pn. Park Naukowo-Technologiczny w Opolu. Obiekty Parku wraz z budowanym Centrum Wystawienniczo-Kongresowym pełnić będą rolę regionalnego centrum rozwoju technologii i innowacji. Kompleks ten będzie powstawał sukcesywnie. Jako pierwsze ukończone zostanie centrum wystawiennicze a w Parku wybudowane zostaną budynki inkubatora oraz budynek laboratoryjno-doświadczalny. Następne etapy inwestycji (budynki badań naukowych, budynek dla firm wysokich technologii oraz strefa integracji) zrealizowane zostaną w oparciu o fundusze UE, dostępne w latach Przedstawicielem branży wysokich technologii, który podjął inwestycję w specjalnej strefie ekonomicznej jest firma IFM ECOLINK, należąca do niemieckiej firmy IFM ELECTRONIC. Korporacja ta jest liderem w produkcji czujników i układów sterowania wykorzystywanych w procesach przemysłowych. Inwestycja o szacowanej wartości 30 mln zł przynieść ma ok. 300 nowych miejsc pracy. W SSE obecna jest także firma PZ Stelmach reprezentująca branżę złotniczą, która jest liderem polskiego rynku produkcji obrączek. Produkcja wyrobów na rynki zagraniczne stawia bardzo wysokie wymagania jakościowe, dlatego firma używa najnowocześniejszych na świecie obrabiarek. Łączna wartość inwestycji wyniesie ponad 7 mln zł. Powstanie ok. 20 nowych miejsc pracy. 103

104 Także poza obszarem strefy ekonomicznej w Opolu rozwijają się nowe firmy wysokich technologii. Są to: Future Processing firma z branży technologicznej zajmująca się zaawansowanymi systemami obrazowania medycznego, inspekcji wizyjnej a także narzędziami systemowymi i aplikacjami dla sektora finansowego oraz Optadata zajmująca się przetwarzaniem danych na potrzeby rynku medycznego. Firmy te włączają się także w działalność niekomercyjną. Na Wydziale Elektrotechniki, Automatyki i Informatyki Politechniki Opolskiej odbyło się sześć wykładów otwartych, prowadzonych przez przedstawicieli Future Processing. Cieszyły się one wśród studentów sporym zainteresowaniem. Uczelnia planuje rozwijać ten pomysł w następnych latach. Przyczynia się to do stworzenia pozytywnego klimatu dla innowacji w Opolu. Centra usług outsourcingowych Z raportu sporządzonego przez KPMG Advisory na zlecenie samorządu Opola wynika, że miasto posiada szereg cech, które dają mu przewagę na rynku lokalizacji usług outsourcingowych. Ze względu na odsetek ludności deklarującej płynną znajomość języka niemieckiego Opole jest najciekawszą lokalizacją weuropie Środkowo-Wschodniej dla niemieckich i niemieckojęzycznych inwestorów. Ważnym atutem jest też to, że pracownicy w Opolu wciąż mają niższe oczekiwania płacowe niż w innych częściach Polski. Rynek centrów usług wspólnych oraz outsourcingu procesów biznesowych rozwija się w Polsce niezwykle dynamicznie. Opole jest nowym podmiotem na tym rynku. Jako pierwsza firma Capgemini - światowy lider tej branży - otworzyła swoje przedstawicielstwo w Opolu. Jest to jedna z największych na świecie firm zajmujących się konsultingiem i outsourcingiem. W 40 krajach zatrudnia ona ponad 100 tysięcy, a w Polsce blisko 5 tysięcy pracowników. Nowoczesne powierzchnie biurowe Wraz z rozwojem rynku usług outsourcingowych wzrasta zapotrzebowanie na nowoczesne, wysokiej klasy powierzchnie biurowe. W ofercie terenów inwestycyjnych miasta znajduje się kilka atrakcyjnych lokalizacji (zarówno w centrum miasta jak również na terenie specjalnej strefy ekonomicznej), przeznaczonych pod tego typu obiekty. Są to np. tereny przy ul. Sosnkowskiego/Rataja (3 ha), Wrocławskiej (14,9 ha i 1,14 ha - sąsiadujące z terenami planowanego Parku Naukowo Technologicznego) a także przy ul. Sienkiewicza, Ozimskiej i Kołłątaja. Turystyka Bogata i stale poszerzana oferta turystyczna Opola sprawia, że systematycznie wzrasta zapotrzebowanie na wysokiej jakości usługi hotelarskie. Atrakcje turystyczne (np. Opolski Ogród Zoologiczny, Narodowe Centrum Polskiej Piosenki), obiekty sportowe (np. kąpieliska, baseny, 104

105 stadiony), nowe i zrewaloryzowane tereny rekreacyjne (np. Bulwary Nadodrzańskie, zrewitalizowany park na Wyspie Bolko) sprawiają, że Opole staje się coraz bardziej atrakcyjnym miejscem dla turystyki weekendowej. Rozwijająca się funkcja gospodarczego centrum regionu sprzyja rozwojowi turystyki biznesowej. Z uwagi na stale rosnącą liczbę turystów odwiedzających Opole, rozwój branży turystycznej i hotelarskiej jest szczególnie wspierany przez miasto, m.in. poprzez system ulg dla inwestorów w/w branż. 105

106 MIASTO JAKO INWESTOR Miasto może wypełniać rolę inwestora w dwóch przypadkach. Po pierwsze, gdy musi zaspokoić potrzeby zbiorowe społeczności lokalnej m.in. egzystencjalne, rezydencjalne, kulturalne, społeczne, rewitalizacyjne. Po drugie w sytuacji, gdy chce stać się atrakcyjniejszym dla mieszkańców, przedsiębiorców działających już na tym terenie oraz dla potencjalnych inwestorów (dzięki działaniom w ramach tego obszaru tworzone są warunki dla długotrwałego rozwoju gospodarczego.) Od kilku lat samorząd Opola prowadzi konsekwentną i przemyślaną politykę inwestycyjną, której kierunki wyznaczył Program rozwoju miasta Opola na lata Zrealizowane inwestycje znacząco wpłynęły na poprawę ładu przestrzennego i wizerunku miasta, warunki zamieszkania, pracy, nauki oraz inwestowania w Opolu. Kilka z miejskich inwestycji zostało w ostatnich latach docenionych w regionalnych i ogólnopolskich konkursach (Architektoniczny Oskar, Bryła Roku, Modernizacja Roku, Top inwestycje komunalne, 7 Cudów Funduszy Europejskich). Warto podkreślić również, że znaczna część środków przeznaczana na najbardziej kosztochłonne miejskie inwestycje pochodzi ze źródeł zewnętrznych zarówno zagranicznych, jak i krajowych. W 2011 roku wydatki inwestycyjne wyniosły 107,9 mln zł, co stanowiło 15,9% wszystkich wydatków budżetu miasta. Było to mniej niż w roku 2010, gdy na inwestycje przeznaczono ok. 22,9% wszystkich wydatków. Również nominalnie wartość nakładów inwestycyjnych w roku 2011 była niższa (w roku ponad 130 mln zł). Program inwestycyjny w roku 2011 był nie mniej ambitny niż w roku ubiegłym. Miasto zrealizowało wiele ważnych i długo oczekiwanych inwestycji. Główną przyczyną zmniejszenia wydatków inwestycyjnych w stosunku do roku 2010 jest zakończenie realizacji największych i najdroższych od wielu lat zadań inwestycyjnych, które miało miejsce w roku 2010 (Przebudowa wiaduktu i układu komunikacyjnego oraz remont wiaduktu żelbetowego w ciągu ul. Reymonta w Opolu 63,4 mln zł., Przebudowa, rozbudowa i nadbudowa budynku na siedzibę MBP w Opolu 15,4 mln zł., Budowa Centrum Sportu przy ul. Północnej w Opolu 16 mln zł.). Ponadto zauważalny jest spadek cen na rynku usług budowlanych koszt wielu miejskich inwestycji zmniejsza się w wyniku rozstrzygnięcia postępowań przetargowych. Podział wydatków inwestycyjnych wg poszczególnych działów przedstawia poniższy wykres. 106

107 Wykres 10. Procentowy udział wydatków w podziale na działy w ogóle wydatków inwestycyjnych Źródło. Opracowanie własne na podstawie sprawozdania z budżetu za rok Największe nakłady na realizację inwestycji komunalnych poniesiono w następujących działach: transport i łączność (36,79% wydatków inwestycyjnych) kultura i ochrona dziedzictwa narodowego (14,83%) obiekty sportowe (11,9%) działalność usługowa (11,08%) oświata i wychowanie (8,27%) gospodarka komunalna i ochrona środowiska (6,34%) Tabela 52. Najważniejsze inwestycje realizowane przez samorząd miasta w roku 2011 (w tys. zł) TRANSPORT I ŁĄCZNOŚĆ w tym m.in.: 1. Zakup taboru autobusowego na potrzeby komunikacji miejskiej w Opolu etap I 2. Budowa wiaduktu w ciągu ulicy Ozimskiej nad linią PKP wraz z przebudową układu komunikacyjnego ul. Ozimska, Rejtana, Kolejowa 3. Rozbudowa ul. Oświęcimskiej - drogi wojewódzkiej nr w Opolu na odc. od ul. Metalowej do granicy miasta wraz z budową kanalizacji deszczowej, przebudową oświetlenia ulicznego i przebudową wiaduktu 4. Przebudowa wiaduktu nad linią PKP ul. Wschodnia Budowa Al. Solidarności - etap I i II Budowa ekranów akustycznych na wiadukcie drogowym 976 nad linią PKP w ciągu ul. Armii Krajowej w Opolu wraz z opracowaniem dokumentacji DZIAŁALNOŚĆ USŁUGOWA w tym m.in.: 1. Budowa Opolskiego Centrum Wystawienniczo -Kongresowego Rozbudowa cmentarza komunalnego Opole-Półwieś etap II OŚWIATA I WYCHOWANIE w tym m.in.: 1. Termomodernizacja obiektu Publicznej Szkoły Podstawowej Nr Utworzenie Centrum Nauk Przyrodniczych w PG Nr 6 w Opolu 964 POZOSTAŁE ZADANIA W ZAKRESIE POLITYKI SPOŁECZNEJ w tym m.in.: 1. Budowa żłobka wraz z infrastrukturą techniczną i drogową ul. Górnej oraz z wyposażeniem dla 50 dzieci w trzech grupach wiekowych

108 GOSPODARKA KOMUNALNA I OCHRONA ŚRODOWISKA w tym m.in.: 1. Uzbrojenie terenu w rejonie ul. Wrocławskiej-Kokota w Opolu KULTURA I OCHRONA DZIEDZICTWA NARODOWEGO w tym m.in.: 1. Utworzenie Narodowego Centrum Polskiej Piosenki poprzez przebudowę Amfiteatru Tysiąclecia w Opolu 2. Budowa Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu KULTURA FIZYCZNA w tym m.in.: 1. Zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta Opola poprzez zagospodarowanie terenów wzdłuż Odry 2. Budowa boisk w ramach programu Orlik 2012 przy ul. Czaplaka 925 OGRODY BOTANICZNE I ZOOLOGICZNE ORAZ NATURALNE OBSZARY I OBIEKTY CHRONIONEJ PRZYRODY w tym m.in.: 1. Budowa żyrafiarni w opolskim ZOO BEZPIECZEŃSTWO PUBLICZNE I OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA w tym m.in.: 1. Przebudowa obiektu przy ul. Reymonta 47 oficyna z przeznaczeniem na siedzibę Straży Miejskiej w Opolu Źródło. Sprawozdanie z budżetu za rok 2011 Utworzenie Narodowego Centrum Polskiej Piosenki poprzez przebudowę Amfiteatru Tysiąclecia w Opolu Fot. Sławoj Dubiel Budowa wiaduktu w ciągu ulicy Ozimskiej nad linią PKP wraz z przebudową układu komunikacyjnego ul. Ozimska, Rejtana, Kolejowa Źródło. Sprawozdanie z budżetu za rok 2011 Zwiększenie atrakcyjności turystycznej Opola poprzez zagospodarowanie terenów wzdłuż Odry Źródło. Sprawozdanie z budżetu za rok 2011 Termomodernizacja obiektu Publicznej Szkoły Podstawowej Nr 5 Źródło. Sprawozdanie z budżetu za rok

109 Zakup taboru autobusowego na potrzeby komunikacji miejskiej Źródło. Sprawozdanie z budżetu za rok 2011 Budowa Żłobka wraz z infrastrukturą techniczną i drogową ul. Górnej Źródło. Sprawozdanie z budżetu za rok

110 POZYSKIWANIE ŚRODKÓW UNII EUROPEJSKIEJ Samorząd Opola skutecznie wykorzystuje możliwość pozyskania środków Unii Europejskiej na współfinansowanie realizowanych projektów inwestycyjnych. Środki na ich realizację pochodzą zarówno z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego 57 jak również z Funduszu Spójności 58. Łączna wartość projektów inwestycyjnych Urzędu Miasta Opola, które realizowane były w roku wyniosła blisko 204 mln zł a środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej, jakie wpłynęły do miejskiej kasy w 2011 r., wyniosły 21,67 mln zł. Lp Tabela 53. Projekty współfinansowane ze środków EFRR w roku 2011 (w tys. zł) Tytuł projektu Przebudowa wiaduktu i układu komunikacyjnego oraz remont wiaduktu żelbetowego w ciągu ulicy Reymonta Zwiększenie atrakcyjności turystycznej miasta Opola poprzez zagospodarowanie terenów wzdłuż Odry (Odra urzeka) Nazwa programu Całkowita wartość projektu (zgodnie z umową o dofinansowanie) Wartość środków pomocowych pozyskanych w roku 2011 RPO WO RPO WO Budowa Centrum Sportu przy ul. Północnej w Opolu RPO WO Budowa Opolskiego Centrum Wystawienniczo-Kongresowego w Opolu RPO WO Utworzenie Centrum Nauk Przyrodniczych w Publicznym Gimnazjum nr 6 w Opolu RPO WO Budowa Optycznej Sieci Teleinformatycznej Opola (OSTO) RPO WO Zakup taboru autobusowego na potrzeby komunikacji miejskiej w Opolu - etap I Zakup taboru autobusowego na potrzeby komunikacji miejskiej w Opolu - etap II Utworzenie Narodowego Centrum Polskiej Piosenki poprzez przebudowę Amfiteatru Tysiąclecia w Opolu Współpraca Zoo w Ołomuńcu i Zoo w Opolu w dziedzinie turystyki* 11. Via Regia Plus 12. Termomodernizacja obiektu Publicznej Szkoły Podstawowej nr 5 w Opolu *-wartość ogółem wg kursu Euro 4,0196 RPO WO RPO WO POIiŚ POWT** Central Europe POIiŚ ,9 Źródło: Sprawozdanie z budżetu za rok w ramach programu regionalnego (RPOWO ) oraz programów krajowych (POIŚ ) 58 w ramach programów krajowych (POIŚ ) 59 W tym także projektów, których realizacja została zakończona w latach poprzednich a na rok 2011 przypadły końcowe płatności. 110

111 Aktywnie pozyskiwane są także środki unijne na wsparcie projektów edukacyjnych, projektów na rzecz powrotu bezrobotnych na rynek pracy oraz projektów skierowanych do podopiecznych Miejskiego Ośrodka Pomocy Rodzinie. W roku 2011 z tytułu refundacji wydatków poniesionych w ramach projektów dofinansowanych z Europejskiego Funduszu Społecznego do kasy miasta wpłynęło 2,2 mln zł. Tabela 54. Projekty współfinansowane ze środków EFS w roku 2011 (w tys. zł) Jednostka realizująca Lp. Tytuł projektu Nazwa programu Całkowita wartość projektu (zgodnie z umową o dofinansowanie) Wartość środków pomocowych pozyskanych w roku Chętnie idę do przedszkola - POKL UMO ,97 wsparcie edukacji przedszkolnej w mieście Opolu 2. Inwestycja w pierwszy krok POKL UMO ,99 3. Nauka kluczem do sukcesu - POKL UMO ,67 program rozwojowy liceów ogólnokształcących miasta Opola 4. Program zajęć dodatkowych - POKL UMO ,20 wsparcie uczniów szkół gimnazjalnych 5. Zawodowcy na start - program POKL UMO ,00 rozwojowy szkół zawodowych miasta Opola 6. Moja praca moja przyszłość PO KL MOPR ,58 7. Od zależności do PO KL PUP ,56 samodzielności 8. Samodzielne życie PO KL PUP ,53 9. Pośredniaczek bis PO KL PUP , Czas na pracę PO KL PUP , ,62 Źródło: Sprawozdanie z budżetu za rok 2011 Poza środkami pochodzącymi z funduszy Unii Europejskiej w roku 2011 budżet miasta zasiliły także wpływy z Norweskiego Mechanizmu Finansowego (0,7 mln zł) oraz Funduszu Rozwoju Systemu Edukacji Socrates-Comenius (0,4 mln zł). Łącznie dochody pochodzące ze źródeł zagranicznych w roku 2011 wyniosły tys. zł. 111

112 V KULTURA, SPORT I TURYSTYKA Kultura stała się czynnikiem decydującym o rozwoju miasta i regionu, wzmacniającym nie tylko pozycję sektora kultury, ale także wpływającym na edukację, przedsiębiorczość, stosunki społeczne czy ochronę środowiska. Stolica województwa opolskiego jest głównym ośrodkiem życia artystycznego i kulturalnego regionu. Duża liczba aktywnie działających w Opolu instytucji kulturalnych oraz ich wszechstronna oferta zaspakaja gusty nawet najbardziej wymagających odbiorców. Krajowy Festiwal Polskiej Piosenki, Opolskie Konfrontacje Teatralne Klasyka Polska, Noc Kultury, Noc Muzeów, Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny Drum Fest czy Festiwal Filmowy Opolskie Lamy to tylko niektóre z wydarzeń świadczących o tym, że Opole jest duchowym centrum regionu. 112

113 DZIAŁALNOŚĆ OPOLSKICH INSTYTUCJI KULTURALNYCH W 2011 R. Narodowe Centrum Polskiej Piosenki Amfiteatr opolski, a właściwie widok na scenę z charakterystycznym zadaszeniem, Wieżą Piastowską i budynkiem Urzędu Wojewódzkiego w tle, większości Polaków kojarzy się z Opolem i Festiwalem Polskiej Piosenki. Obraz ten jest jednym z symboli miasta. Przebudowa Amfiteatru ożywiła obiekt i poszerzyła jego ofertę kulturalną. Zwiększyła się możliwość organizacji imprez masowych. Latem na scenie amfiteatralnej wystąpili niemal wszyscy topowi polscy wykonawcy muzyczni. Widzowie mieli okazję obejrzeć spektakl operowy, posłuchać muzyki poważnej, pośpiewać podczas gali muzyki biesiadnej, zobaczyć występy muzyczno-taneczne zespołów folklorystycznych, oglądać filmy, czy też uczestniczyć w programach kabaretowych. Łącznie odbyło się tam 19 imprez o charakterze artystycznym lub rekreacyjnym, a doliczając uczestników 7 imprez masowych, które odbyły się poza siedzibą instytucji, frekwencja wyniosła blisko 68 tys. osób. Ważne miejsce w działalności NCPP zajmowała Piwnica Artystyczna, czyli galeria działająca przez cały rok, w przyziemiu amfiteatralnego budynku, przedstawiająca twórczość artystów amatorów fotografii, malarstwa, rzeźby i innych prac plastycznych. W 11 wernisażach oraz wystawach plenerowych udział wzięło ok. 14 tys. osób. Amfiteatr nowy obiekt koncertowy 48 KFPP Fot. Kamil Pieśniewski Muzeum Polskiej Piosenki Najmłodsza, i stale rozwijająca się, jest oferta Muzeum Polskiej Piosenki. To jedyna tego typu placówka w kraju, której celem jest prezentacja i promocja historii polskiej piosenki, jej twórców, wykonawców oraz wszelkich elementów życia artystycznego związanych z piosenką. Obecnie mieści się ono w pomieszczeniach biurowych przy Placu Kopernika jego docelowa siedziba znajdować się będzie w budynku nowego amfiteatru. W marcu 2011 r. ogłoszono wyniki konkursu na ekspozycję stałą Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu. Pierwsze miejsce zajęła Pracownia Projektowo- 113

114 Dekoratorska Danuty Słomczyńskiej z Poznania. Otwarcie siedziby Muzeum przy Amfiteatrze wraz z wystawą stałą planowane jest na rok W muzealnym archiwum znajduje się już ponad 5,7 tys. pamiątek: płyt analogowych i krążków cd, książek, instrumentów muzycznych, kostiumów, fotografii, plakatów, partytur i wiele innych. Wśród darczyńców znajdują się zarówno osoby prywatne, jak i instytucje kultury, organizatorzy festiwali, wokaliści, autorzy tekstów i kompozytorzy, kolekcjonerzy i fotograficy. Oprócz pozyskiwania zbiorów muzeum prowadzi przedsięwzięcia służące promocji i kształtowaniu wizerunku. Kontynuowano cykl spotkań ze znaczącymi osobistościami polskiej piosenki pn.: Piosenka ma swoje historie. W 2011 r. odbyło się 6 takich spotkań. Gośćmi byli m.in.: Andrzej Rybiński, Krystyna Prońko i Marek Niedźwiedzki. Kolejnym istotnym przedsięwzięciem był konkurs, którego celem było pozyskanie materiałów wspomnieniowych dotyczących KFPP w Opolu od początku jego istnienia. Konkurs rozstrzygnięto w lutym 2011 r. Poza tym zorganizowano plenerową wystawę czasową Artyści polskiej piosenki w plakacie, warsztaty plastyczne dla dzieci w ramach Nocy Muzeów oraz Spotkania z piosenką podczas Nocy Kultury. W sumie we wszystkich imprezach zorganizowanych przez Muzeum Polskiej Piosenki uczestniczyło ponad 2860 osób. Wizualizacja ekspozycji stałej Muzeum Polskiej Piosenki w Opolu I nagroda Spotkanie z cyklu Piosenka ma swoje historie Marek Niedźwiecki, Krystyna Prońko (Fot. Archiwum Muzeum Polskiej Piosenki) 114

115 Galeria Sztuki Współczesnej Galeria w 2011 r. realizowała bogaty program edukacyjny przeznaczony dla szerokiej grupy odbiorców sztuki. Zorganizowano 27 wystaw oraz ekspozycji w tym m.in.: 11 w salach głównych, 10 w kameralnej Galerii Aneks oraz 3 wystawy plenerowe. Jedną z najważniejszych była wystawa fotografii prasowej Word Press Photo 2011, na której przedstawiono wielkoformatowe zdjęcia wykonane przez wybitnych reporterów z całego świata. W 2011 r. zapoznać się można było również z twórczością Elżbiety Dzikowskiej znanej podróżniczki, Zbigniewa Natkańca, Laury Paweli czy Adama Niklewicza. W październiku 2011 r. odbył się wernisaż wystawy Salon Jesienny 2011, na którym przedstawiono twórczość 50 artystów środowiska opolskiego. W Galerii Aneks można było podziwiać m.in. instalacje Barbary Kozłowskiej, rysunki autorstwa T. Vetulani ego, grafikę teatralną Eugeniusza Geta-Stankiewicza oraz instalacje świetlne N. Krawczyka i B. Szymczaka. Szacuje się, że frekwencja na wystawach organizowanych przez Galerię wyniosła ok. 220 tys. osób. Wernisaż Elżbiety Dzikowskiej oraz wystawa Adama Niklewicza i Jerzego Kosałka (Fot. Archiwum Galerii Sztuki Współczesnej w Opolu Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki Teatr Lalki i Aktora wystawił 344 przedstawienia, które obejrzało widzów. Zrealizowano pięć premier: Nie płacz Anno, Cudowna lampa Aladyna, Królewna Śnieżka, Konik Garbusek i Psiakość. Musical o zwierzęcej miłości. W październiku 2011 r. w opolskim teatrze odbyła się jubileuszowa XXV edycja Ogólnopolskiego Festiwalu Lalek. Uczestniczyło w nim ok. 5 tys. zarówno małych jak i dużych widzów. Celem, jednego z najstarszych festiwali, jest przegląd twórczości teatrów lalek, prezentacja najciekawszych wydarzeń w dziedzinie sztuki lalkowej, konfrontacja i ocena artystyczna twórców teatralnych. Festiwal, jako jedyne wydarzenie kulturalne odbywające się na Opolszczyźnie, został wpisany do Krajowego Programu Kulturalnego Polskiej Prezydencji Podczas Festiwalu zorganizowano 24 przedstawienia konkursowe, 5 przedstawień towarzyszących, 3 wystawy oraz koncert. 115

116 Opolski Teatr Lalki i Aktora uczestniczył również w ogólnopolskich oraz międzynarodowych festiwalach i przeglądach teatrów lalek (Warszawskie Spotkania Teatralne, Międzynarodowy Festiwal Sztuk Współczesnych KON-TEkSTY w Poznaniu, Międzynarodowy Festiwal Teatrów Lalek SPOTKANIA w Toruniu, Międzynarodowy Festiwal Teatralny Spectaculo Interesse w Ostrawie). Dzięki dofinansowaniu pozyskanemu w 2012r. z funduszy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego budynek Teatru Lalki i Aktora uzyska nowoczesny i niecodzienny wygląd. Dzień otwarty w Teatrze 28 maja 2011 r. (Fot. Archiwum Teatr Lalki i Aktora im. Alojzego Smolki w Opolu Miejska Biblioteka Publiczna Miejska Biblioteka Publiczna im. Jana Pawła II jest jedną z najnowocześniejszych bibliotek publicznych w kraju. Ten przepiękny obiekt został już obsypany licznymi nagrodami architektonicznymi. Miejsce tętniące życiem, otwarte dla mieszkańców, proponujące niezwykle zróżnicowane formy spędzania czasu, krzewiące czytelnictwo wśród mieszkańców całego regionu. Rok 2011 był pierwszym rokiem działalności w nowej siedzibie (ul. Minorytów 4). Obfitował on w liczne spotkania literackie, koncerty, happeningi, wystawy oraz tematyczne ekspozycje. Bibliotekę odwiedziło ponad 240 tys. osób. Zapisało się 14,5 tys. nowych czytelników (330% więcej niż w 2010 roku). Pracownicy zorganizowali 339 wydarzeń m.in. tematyczne imprezy cykliczne, spotkania literackie, wystawy, zajęcia dla dzieci, konferencje itp. Łącznie udostępniono ponad 230 tys. książek i 70 tys. zbiorów elektronicznych. Zakupiono 7,8 tys. nowych zbiorów na różnych nośnikach. W rocznicę rozpoczęcia działalności, zorganizowano Dni Otwarte Biblioteki. Wystawy organizowane były również poza główna siedzibą m.in.: w Galerii Na Cyplu oraz w filiach MBP. Obejrzało je łącznie ponad 28,5 tys. osób. Biblioteka wrosła w Opole, wpisała się nie tylko w zabudowę naszego miasta lecz przede wszystkim w świadomość jego mieszkańców. Oryginalna architektura jest dla miasta reklamą i przyciąga ludzi, którzy dzięki fascynacji wyglądem oraz możliwościami, jakie stwarza nowy budynek, pozostają tu dłuższy czas, rozkoszując się miło spędzonymi chwilami. 116

117 IX Opolska Jesień Literacka 5-6.III r. - Weekend z MBP (Fot. Archiwum Miejskiej Biblioteki Publicznej w Opolu) Filharmonia Opolska Filharmonia Opolska zorganizowała 227 koncertów (46 w siedzibie instytucji oraz 181 poza siedzibą), których wysłuchało ponad 124 tys. osób. Liczba słuchaczy w stosunku do 2010 r. wzrosła o ponad 50%. Były to koncerty symfoniczne, chóralne, impresaryjne, edukacyjne, kameralne i recitale. Dużym wydarzeniem było tournée filharmoników opolskich po USA na zaproszenie jednej z największych agencji artystycznych na świecie Columbia Artist Management Inc. Pod batutą maestro Bogusława Dawidowa orkiestra wykonała 46 koncertów w 19 stanach. Wśród stałych koncertów, wpisanych w kalendarz koncertowy, Filharmonia kontynuowała cykl koncertów edukacyjnych (audycje szkolne oraz niedzielne koncerty dla dzieci i młodzieży). Filharmonicy włączyli się również do kilku wojewódzkich oraz ogólnopolskich inicjatyw. Były to m.in.: III Opolski Maraton Czytania, Opolska Noc Kultury, XXXV Festiwal Warszawa Singera czy VI Forum Szlaku Cysterskiego w Polsce. Filharmonia uzyskała również tytuł Lidera ogólnopolskiej akcji Cała Polska czyta dzieciom. Dobiega końca rozbudowa budynku Filharmonii Opolskiej. Przybędzie przestrzeni do organizowania działań artystycznych i wystawienniczych, pojawi się piękny taras, na którym latem będą organizowane koncerty na wolnym powietrzu oraz kawiarnia, w której codziennie będzie brzmiała muzyka na żywo. Pierwszy, uroczysty koncert w nowym budynku odbędzie się 7 września 2012 r. 117

118 Tournée po Stanach Zjednoczonych - Vero Beach, Floryda Pembroke, Karolina Północna (fot. Mariusz Przygoda) Źródło: Teatr Dramatyczny im. Jana Kochanowskiego Teatr im. Jana Kochanowskiego wystawił 210 przedstawień w tym spektakl wyjazdowy A ja, Hanna i 7 premier, które obejrzało ponad 36 tys. widzów. W kwietniu odbyły się XXXVI Opolskie Konfrontacje Teatralne Klasyka Polska, podczas których zaprezentowano 6 spektakli. Grand Prix Konfrontacji zdobył spektakl A ja, Hanna w reżyserii Tomasza Hynka. Teatr uczestniczył w dwóch imprezach kulturalnych: Noc kultury w Opolu oraz w Festiwalu Europejskim przygotowanym wraz z samorządem województwa opolskiego. Był również współorganizatorem 9 Festiwalu Filmowego Opolskie Lamy oraz cyklu Kino w Teatrze, w ramach którego zaprezentowano 15 seansów filmowych. Łącznie z oferty kulturalnej tej instytucji w 2011 roku skorzystało ponad 47,7 tys. widzów. Teatr im. Jana Kochanowskiego w maju 2012 r. zaprezentował w Shakespeare s Globe Theatre w Londynie Makbeta w reżyserii Mai Kleczewskiej, stając się tym samym pierwszym w historii teatrem grającym Szekspira w języku polskim na legendarnej londyńskiej scenie. Spektakle odbyły się w ramach World Shakespeare Festival 2012 Globe to Globe, trwającego od 21 kwietnia do 9 czerwca największego na świecie przeglądu wszystkich dramatów Williama Szekspira, na który zaproszono 37 zespołów teatralnych z całego świata. W ciągu trzech dni opolskiego Makbeta obejrzało około 3 tys. widzów. Spektakl został przyjęty owacyjnie i cieszył się ogromnym zainteresowaniem zarówno wśród publiczności londyńskiej, jak i gości festiwalu. Ciekawostką jest, że wszystkie wystawiane w ramach Festiwalu spektakle grane są w językach, w jakich powstały, bez tłumaczenia czy choćby napisów. Muzeum Śląska Opolskiego Położone w centrum Opola Muzeum Śląska Opolskiego jest miejscem, w którym tradycja splata się z nowoczesnością. Nowatorskie podejście do odbiorcy, wykorzystanie najnowszych zdobyczy techniki: dotykowych ekranów, multimedialnych gier edukacyjnych, filmów, kolorowych plansz sprawia, że zaczynamy zastanawiać się, czy oby na pewno znajdujemy się w muzeum prezentującym regionalne zbiory. Największym zainteresowaniem cieszy się makieta Opola 118

119 prezentująca wygląd miasta w II połowie XVIII w. Zadziwia nie tylko misternym wykonaniem, ale również sposobem, w jaki opowiada swoją historię. Oprócz ekspozycji stałej Muzeum Śląska Opolskiego w 2011 roku było organizatorem 28 wystaw czasowych, 265 lekcji muzealnych oraz 84 odczytów dla ponad 19 tys. uczestników. Wraz z Instytutem Historii Uniwersytetu Opolskiego w listopadzie 2011 r. przeprowadzono Wielki Test z Historii. Powstania Śląskie i Plebiscyt, w którym udział mogły wziąć wszystkie zainteresowane osoby zarówno z województwa opolskiego jak i z całej Polski. Zgłosiło się ponad 160 osób. Zwycięzcą testu został student prawa na Uniwersytecie Opolskim Marek Wocka. Niedzielne warsztaty plastyczne w Muzeum, Piernikowe farie w Muzem (Fot. Archiwum Muzeum Śląska Opolskiego Muzeum Wsi Opolskiej w Opolu-Bierkowicach Muzeum Wsi Opolskiej jest jedynym muzeum na wolnym powietrzu w województwie opolskim i jednym z czterech położnych w historycznych granicach Śląska. W ciągu prawie 50 lat działalności stworzona została bogata plenerowa ekspozycja zabytków drewnianej architektury wiejskiej Śląska Opolskiego, która w połączeniu z szeroką ofertą muzealną, taką jak imprezy plenerowe, wystawy, konkursy i pokazy stanowi niezwykłą atrakcję regionu. Imprezy cykliczne, jak chociażby: Jarmark Wielkanocny czy Jesienne Targi Sztuki Ludowej od lat cieszą się frekwencją zarówno wystawców, jak i odwiedzających. Lekcje muzealne, warsztaty, pokazy rzemiosła oraz konkursy również cieszą się dużym powodzeniem nie tylko wśród młodzieży i dzieci lecz również wśród dorosłych. Muzeum Wsi Opolskiej obchodziło w 2011 r. 50-lecie powstania. Zwieńczeniem roku jubileuszowego była ogólnopolska konferencja muzealników i targi sztuki ludowej. Muzealna wystawa autorstwa pani Magdaleny Górniak-Bardzik "Kresowianie na Opolszczyźnie " zwyciężyła w prestiżowym konkursie "Wydarzenie Muzealne Roku - Sybilla 2010" ogłaszanym i nadzorowanym przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Łącznie Muzeum odwiedziło ponad 55 tys. osób. 119

120 XXVI Edycja Wojewódzkiego Konkursu plastycznego "Majówka w skansenie. Mistrz - uczeń 2011" Źródło: 120

121 BAZA SPORTOWO-REKREACYJNA Miasto dysponuje bogatą bazą sportowo-rekreacyjną o zróżnicowanym standardzie. Składają się nań m.in. otwarte i kryte baseny i kąpieliska, stadiony: piłkarski, żużlowy i lekkoatletyczny, boiska sportowe i korty tenisowe, hala widowiskowo-sportowa Okrąglak oraz sztuczne lodowisko Toropol. Część obiektów została w ubiegłych latach przebudowana i znacznie unowocześniona. Na terenie kampusu Uniwersytetu Opolskiego, w miejscu starego boiska asfaltowego powstał kolejny kompleks boisk w ramach programu rządowego "Moje boisko - Orlik 2012". Posiada on boisko do rozgrywek piłki nożnej z nawierzchnią "sztucznej trawy" oraz wybiegami z nawierzchnią poliuretanową, które mogą być używane do zajęć lekkoatletycznych. Drugie boisko, wielofunkcyjne, o nawierzchni poliuretanowej, przeznaczone jest do rozgrywek koszykówki, siatkówki, tenisa lub kometki. Powstał również budynek zaplecza z szatniami, sanitariatami, pomieszczeniem dla trenera i magazynem sprzętu. Nowy "Orlik" dostępny jest nie tylko dla studentów Uniwersytetu, ale także dla mieszkańców Opola. Na dawnych terenach cementowni Bolko powstało nowoczesne otwarte kąpielisko z plażami tarasowymi, urządzeniami sportowo-rekreacyjnymi, obiektem WOPR, budynkiem z punktem gastronomicznym, przebieralniami i wypożyczalnią sprzętu wodnego. Ponadto na jednym z brzegów akwenu zamontowana została rampa widokowa z widokiem na Opole, wzgórza Winowa i dolinę Odry. Obiekt został udostępniony mieszkańcom 20 lipca 2011 roku. Kąpielisko Bolko to jeden z ładniejszych zbiorników wodnych w Opolu. Piaszczysta plaża i czysta woda przyciąga plażowiczów nie tylko z samego miasta. Wybudowana w ramach projektu Odra urzeka w Opolu ( Zwiększenie atrakcyjności miasta Opola poprzez zagospodarowanie terenów wzdłuż Odry ) ścieżka pieszo-rowerowa od ulicy Wojciecha Korfantego wzdłuż brzegu Odry umożliwia dojazd do kąpieliska z centrum. Kąpielisko Bolko po przebudowie i w trakcie sezonu kąpielowego W ramach tego samego projektu powstały bulwary spacerowe nad Odrą. Składają się one z dwóch części o odmiennym charakterze. Część pierwsza ma swój początek w okolicach Mostu Piastowskiego i biegnie wzdłuż linii brzegowej Odry, równolegle do Bulwaru Musioła do 121

122 południowego krańca Wyspy Pasieka. Duży odcinek tej części bulwarów wkomponowany jest w odnowiony Park Nadodrzański. Druga cześć bulwarów rozpoczyna się w okolicach ulicy Świętego Jacka i wiedzie przez nadodrzańskie lasy, w bliskim sąsiedztwie Odry do kąpieliska Bolko. W październiku 2011 r. wzdłuż bulwarów przy Parku Nadodrzańskim powstała pierwsza w Opolu siłownia na świeżym powietrzu. Zamontowano 35 urządzeń siłowych przeznaczonych do treningu zarówno aerobowego jak i siłowego. Siłownia do ćwiczenia na świeżym powietrzu to kolejny z pomysłów na ożywienie brzegów Odry i zaktywizowanie opolan. Urządzenia służyć mają mieszkańcom miasta przez cały rok. Bulwary spacerowe nad Odrą Siłownia na świeżym powietrzu wzdłuż bulwarów przy Parku Nadodrzańskim W trakcie budowy jest nowoczesna, kryta pływalnia na terenie II kampusu Politechniki Opolskiej. Obiekt został zaprojektowany tak, by była na nim możliwa organizacja zawodów pływackich o randze krajowej i wyższej. Na część sportową składać się będą dwa baseny o długości 50 i 25 m. Projekt łączy funkcję sportową z rekreacyjną. Na co dzień z pływalni będą korzystali mieszkańcy Opola i w ramach prowadzonych zajęć dydaktycznych studenci Wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej. W nowej strategii na lata przewidziane są do realizacji pozostałe, oczekiwane przez mieszkańców inwestycje w infrastrukturę sportową przebudowa popularnego Okrąglaka, lodowiska Toropol oraz stadionu żużlowego. Wykorzystanie potencjału miejskich obiektów sportowych 60 Sztuczne Lodowisko TOROPOL Z lodowiska korzysta głównie młodzież szkolna i studencka w grupach zorganizowanych, a w godzinach popołudniowych odbywają się zajęcia dla pracowników zakładów pracy. Głównie jednak obiekt ten jest bazą treningową dla klubów 60 Zdjęcia obiektów sportowych pochodzą ze strony internetowej MOSiR 122

123 młodzieżowych. W sezonie zimowym organizowane były różne imprezy i zawody sportowe, w tym m.in.: VII Opolska Gala Żużlowa na Lodzie, Ogólnopolskie zawody w łyżwiarstwie figurowym Opolska Łyżwa 2011, Pokazy Moskiewskiej Rewii na Lodzie, Międzynarodowy Turniej Miast Partnerskich o Puchar Prezydenta Miasta Opola w hokeju na lodzie, oraz cykliczne mecze hokejowe drużyny Orlika. Niezmiennie dużą frekfencję odnotowano na ślizgawkach ogólnodostępnych organizowanych cyklicznie oraz w okresie ferii zimowych w ramach Białej Zimy w Mieście. Z tej formy rekreacji skorzystało w 2011 r. ponad 53 tys. Osób. Hala Widowiskowo Sportowa Okrąglak Obiekt wykorzystywany jest do organizacji imprez rekreacyjnych, sportowych, artystycznych i targowych. Ważniejsze imprezy targowowystawiennicze jakie odbyły się w hali w 2011 r. to: Spotkanie przedstawicieli sklepów ogólnospożywczych z krajowymi producentami artykułów spożywczych, XXXVII targi budownictwa Mój Dom, Ogólnopolskie targi rodzinne Fajnie mieć dzieci oraz XXX Międzynarodowa wystawa psów rasowych. Ciekawsze imprezy sportoworekreacyjne w 2011 r. to: Biała Zima w mieście Opole 2011, Półfinał Mistrzostw Polski Juniorek w piłce siatkowej, Mistrzostwa Polski w szpadzie do lat 15 turniej indywidualny i drużynowy oraz Grand Prix Polski w tańcu towarzyskim. Jak co roku największym przedsięwzięciem organizowanym w hali, była przeprowadzona już po raz 17 wieczerza wigilijna dla osób biednych, samotnych i bezdomnych. W 2011 roku w obiekcie odbyło się godzin zajęć sportowo-rekreacyjnych, w których wzięło udział około 26 tys. osób, a także 54 imprezy sportowe i 18 imprez targowo-wystawienniczych, w których uczestniczyło około 60 tys. osób. Dom Wycieczkowy Toropol - czynny jest przez cały rok, dysponuje 39 miejscami noclegowymi. Z usług hotelowych w 2011 r. skorzystało 465 osób, którym udzielono noclegi. Korty tenisowe przy ul. Oleskiej - skorzystało z nich ok. 1,4 tys. osób. 123

124 Stadion miejski Odra Głównym użytkownikiem stadionu był Opolski Klub Sportowy Oderka oraz Stowarzyszenie OKS Odra Opole. Z płyty stadionu korzystali również piłkarze LKS Wiking Opole uczestniczący w rozgrywkach o mistrzostwo ligi okręgowej oraz KS Unia. Zespoły rozegrały 30 spotkań ligowych, w których uczestniczyło ok. 17,5 tys. widzów. Miejski stadion lekkoatletyczny im. Opolskich Olimpijczyków W roku 2011 stadion był areną wielu imprez i zawodów sportowych, nie tylko lekkoatletycznych. Wiele z nich, jak np. finały wojewódzkie, powiatowe i miejskie młodzieży szkolnej w lekkiej atletyce oraz Wojewódzkie Igrzyska Młodzieży Wiejskiej i Ochotniczych Hufców Pracy są już imprezami cyklicznymi i odbywają się co roku w maju i czerwcu. Na stadionie miały również miejsce młodzieżowe turnieje piłkarskie (m.in. finał wojewódzki II Turnieju Orlika), a także Mistrzostwa Polski Mażoretek, które zgromadziły największą liczbę uczestników. Międzynarodowy VI Opolski Festiwal Skoków ponownie gościł najlepszych polskich i zagranicznych skoczków wzwyż. W ocenie Polskiego Związku Lekkiej Atletykifestiwal został uznany za najlepszę imprezą w Polsce w kategorii mitingów o zawężonym programie konkurencji. Oprócz imprez i zawodów sportowych stadion jest wykorzystywany również podczas zajęć dydaktycznych przez studentów wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej oraz Studium Wychowania Fizycznego Uniwersytetu Opolskiego. Na co dzień z obiektu korzystają zawodnicy opolskich klubów lekkoatletycznych (AZS KU Politechnika Opolska, UKS MOS), uczniowie pobliskich szkół (zajęcia WF), policja (testy sprawnościowe) oraz zawodnicy innych dyscyplin i indywidualnie mieszkańcy Opola. Od września 2011 r. ruszył projekt treningów biegowych dla początkujących i zaawansowanych biegaczy prowadzony przez doświadczonego maratończyka Jerzego Siemaszko. Łącznie ze stadionu w 2011 r. skorzystało ok. 28 tys. osób. 124

125 Kompleks Boisk Orlik 2012 ul. Bielska Kompleks boisk sportowych, w skład którego wchodzi boisko piłkarskie ze sztuczną nawierzchnią trawiastą oraz tartanowe boisko wielofunkcyjne. Boiska udostępniane są mieszkańcom Opola bezpłatnie. Korzystają z nich opolskie kluby piłkarskie i drużyny niezrzeszone oraz studenci Wydziału Wychowania Fizycznego i Fizjoterapii Politechniki Opolskiej. Na boisku tartanowym największym zainteresowaniem cieszy się koszykówka. Z obiektu korzysta codziennie około 200 osób. Kompleks Boisk Orlik 2012 ul. Czaplaka Kolejny kompleks boisk sportowych do użytku został oddany we wrześniu 2011 r. na terenie Kampusu Uniwersytetu Opolskiego. Posiada on boisko do rozgrywek piłki nożnej oraz drugie boisko, wielofunkcyjne do rozgrywek koszykówki, siatkówki, tenisa lub kometki. Obiekt ten wykorzystują studenci w godzinach do 14-tej, a później udostępniany jest wszystkim chętnym mieszkańcom Opola. Do końca roku z obiektu skorzystało około 11,7 tys. osób, Centrum Sportu przy ul. Wandy Rutkiewicz W skład Centrum wchodzi kompleks boisk piłkarskich (2 boiska piłkarskie z nawierzchnią naturalną, boisko z nawierzchnią sztuczna oraz wielofunkcyjne boisko piaskowe). Z nowoczesnego kompleksu sportowego korzystają zarówno mieszkańcy Opola, jak również zainteresowane osoby i kluby sportowe spoza miasta. 125

126 Kryta Pływalnia AKWARIUM Pływalnia udostępniana jest w godzinach przedpołudniowych dzieciom i młodzieży opolskich szkół i uczelni wyższych. W godzinach popołudniowych i wieczornych z obiektu korzystają grupy zorganizowane, kluby sportowe oraz osoby prywatne. W ofercie pływalni są zajęcia dodatkowe: nauka pływania, fitness w wodzie, a także różne zajęcia o charakterze rehabilitacyjnym również na sali gimnastycznej i siłowni. W 2011 r. z pływalni skorzystało łącznie ok. 168,9 tys. osób. Basen letni Błękitna Fala W trakcie trwania sezonu (od do r.) z obiektu skorzystało osób. Na terenie kompleksu prowadzono różnego rodzaju imprezy sportowo rekreacyjne m.in. obóz sportowy dla młodzieżowej kadry Polski, międzynarodowe zawody pływackie reprezentacji młodzieżowych miast partnerskich Opola, imprezy promująca zdrowe i bezpieczne korzystanie z akwenów wodnych, turniej siatkówki plażowej dla dzieci i młodzieży oraz rozgrywki finałowe turnieju siatkówki plażowej Eco Silesia CUP

127 BAZA TURYSTYCZNA I ROZWÓJ OFERTY TURYSTYCZNEJ Opole miasto interesujące, piękne i dynamicznie rozwijające się - w dalszym ciągu niedostatecznie wykorzystuje swoje walory dla rozwoju turystyki. Pięknie odrestaurowana opolska starówka, liczne zabytki, jak i atrakcyjne tereny rekreacyjne nad Odrą stanowią duży potencjał turystyczny. Oferując turystom wysoką estetykę przestrzeni publicznej Opole powinno stać się miastem rozpoznawalnym i chętnie wybieranym jako cel wyjazdów weekendowych. Stolica województwa szczycić się może nie tylko znanym w całej Polsce Krajowym Festiwalem Polskiej Piosenki co roku w Opolu ma miejsce wiele innych, istotnych w skali kraju imprez kulturalnych, takich jak Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny, Opolskie Konfrontacje Teatralne czy Opolskie Lamy jeden z najciekawszych festiwali filmowych w Polsce. Większy niż w pozostałych miastach województwa dostęp do kultury i sztuki oraz odbywające się koncerty i imprezy rekreacyjno-sportowe tworzą dogodny klimat do utrwalania i rozwoju funkcji turystycznych miasta. Warunkiem rozwoju jest jednak stałe powiększanie i modernizowanie dostępnej infrastruktury turystycznej. W Opolu znajduje się 18 obiektów turystycznych, w których w ciągu 2011 roku udzielono ponad 96,7 tys. noclegów. Skorzystało z nich ponad 54 tys. osób 61. Liczba ta w porównaniu z rokiem 2010 zwiększyła się o ponad 2,3 tys. osób. Zestawienie liczby udzielonych noclegów i liczby turystów z nich korzystających pozwala na określenie długości pobytu osób przyjeżdżających do miasta. W 2011 r. średnia długość pobytu wynosiła ok. 2,4 dnia. Opole cieszy się zainteresowaniem turystów zagranicznych. Świadczy o tym m.in. rosnąca liczba udzielonych im noclegów. W obiektach zlokalizowanych w Opolu goście z zagranicy stanowili 27% ogólnej liczby osób, którym udzielono noclegu. Powyższe dane nie dają jednak pełnego obrazu sytuacji - bogata oferta miejsc noclegowych o dość wysokim standardzie w promieniu 20 km od Opola sprawia, iż wielu turystów odwiedzających stolicę województwa dojeżdża z hoteli położonych poza jej granicami. Stopień wykorzystania miejsc noclegowych, stanowiący wskaźnik wykorzystania infrastruktury turystycznej, wyniósł w ciągu roku % i był wyższy o pięć punktów procentowych niż w roku poprzednim. Tabela 55. Korzystający z zakwaterowania oraz udzielone noclegi w obiektach zbiorowego zakwaterowania w latach ROK KORZYSTAJĄCY Z NOCLEGÓW UDZIELONE NOCLEGI ogółem w tym turyści zagraniczni ogółem w tym turyści zagraniczni Źródło: Turystyka w województwie opolskim w 2010 r., Urząd Statystyczny w Opolu, maj Turystyka w województwie opolskim w 2011 r., Urząd Statystyczny w Opolu, maj

128 Opole posiada dostatecznie rozwiniętą bazę obiektów hotelowych średniej kategorii. W dalszym ciągu brakuje obiektów wyższej klasy. Jeszcze w roku 2012 baza noclegowa powiększy się o 170 miejsc. W mieście powstają cztery nowe hotele. Hotel Starka na wyspie Pasieka już działa - na gości czeka dwadzieścia nowych pokoi. W budowie jest także hotel w ścisłym centrum miasta, vis à vis galerii handlowej Solaris. W hotelu przy pl. Kopernika nocleg jednorazowo znajdzie 48 osób. Tuż obok Starki powstaje hotel Ostrówek. Jego otwarcie planowane jest na koniec 2012 roku. Będzie to kameralny i bardzo ekskluzywny obiekt m.in. dla biznesmenów, którzy nasze miasto odwiedzą w celach zawodowych. Będzie to pierwszy czterogwiazdkowy hotel w Opolu. Zaplanowano w nim 10 pokoi dwuosobowych oraz ekskluzywną restaurację. Trzygwiazdkowy hotel powstał przy Gospodzie pod Złotą Koroną w rejonie ul. Oświęcimskiej. Jednorazowo miejsce noclegowe znajdzie tam 50 osób. Prywatni inwestorzy pozyskali na to przedsięwzięcie dofinansowanie ze środków UE w ramach Regionalnego programu operacyjnego województwa opolskiego. Nowe hotele na Wyspie Pasieka Działający już hotel Starka i powstający hotel Ostrówek (Fot. Sławomir Mielnik) Nowe hotele w Grotowicach i na Placu Kopernika (Fot. Sławomir Mielnik) Oferta gastronomiczna w Opolu stała się w ostatnich latach bogata i urozmaicana. Powstają kolejne restauracje, puby i kawiarnie dla osób o różnych oczekiwaniach i gustach kulinarnych. Informacji o godnych zobaczenia miejscach, imprezach kulturalnych oraz ofercie gastronomicznej opolskich restauracji i pubów udzielają: Miejska Informacja Turystyczna oraz Regionalna Informacja Turystyczna działająca pod patronatem OROT w Opolu. Od grudnia 2010 r. turyści odwiedzający miasto mogą skorzystać z usług Miejskiej Informacji Turystycznej, której siedziba została 128

129 przeniesiona do nowo wyremontowanego lokalu na opolskim Rynku. W pomieszczeniach MIT można wygodnie usiąść i zasięgnąć informacji dotyczące miasta, a także skorzystać ze stanowisk komputerowych z dostępem do Internetu. Wnętrze biura swoją architekturą wprowadza turystę, jak i mieszkańców miasta, w świat największych atrakcji Opola znajduje się tam replika Wieży Piastowskiej, a na jednej ze ścian widok oświetlonej Młynówki, nazywanej opolską Wenecją. Biuro przystosowane jest do potrzeb osób niepełnosprawnych przy drzwiach znajduje się dzwonek, który pozwala niepełnosprawnemu na kontakt z pracownikiem placówki. W 2011 roku Miejska Informacja Turystyczna otrzymała 4 gwiazdki od Regionalnej Komisji Certyfikacji oraz została laureatem ogólnopolskiego konkursu na Najlepsze Centrum Informacji Turystycznej w Polsce. Miejska Informacja Turystyczna w Opolu Rynek 23 W maju 2011 r. jak co roku odbyły się Międzynarodowe Targi Turystyki W stronę słońcabyła to ich już XI edycja. Na targach zaprezentowało swoje oferty około 100 wystawców z kraju i zagranicy. W ciągu 3 dni targi odwiedziło około 20 tys. osób Wyjątkowa sceneria egzotycznej plaży z jachtem, piaskiem i palmami oraz zapach smażonych ryb (przywiezionych prosto z morza przez wystawców ze Słupska i Ustki) przyciągnęła na opolski Rynek całe rodziny nie tylko z Opola. Wystawcy przygotowali dla zwiedzających szereg niespodzianek i konkursów z nagrodami. Organizatorem targów był Urząd Miasta Opola, Agencja Reklamowa Profil, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego oraz Opolska Regionalna Organizacja Turystyczna. XI Międzynarodowe Targi Turystyki W stronę słońca 129

130 VI ANALIZA DOCHODÓW I WYDATKÓW BUDŻETOWYCH Gmina jako jednostka samorządu terytorialnego samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową mając do dyspozycji roczny budżet. Określa on przewidywane wpływy (z tytułu podatków i opłat, dochodów z majątku gminy, subwencji i dotacji z budżetu centralnego, dotacji celowych na realizację zadań zleconych, wpłat za koncesje, środków pochodzących z prywatyzacji, kredytów i pożyczek itp.), a także przewidywane wydatki na wykonanie zadań własnych i zleconych. Budżet, a w nim możliwości świadomego kształtowania wpływów i wydatków, jest jednym z głównych instrumentów pozostających do dyspozycji gminy, który pozwala wpływać na lokalny rozwój gospodarczy, 62 ponadto świadczy o kondycji i tendencjach rozwojowych gminy. Budżet gminy jest planem jednorocznym, jednak aby właściwie ocenić sytuację finansową jednostki samorządu terytorialnego, warto dokonać porównania zarówno wydatków, jak i osiągniętych dochodów w okresie kilkuletnim, co nastąpiło w niniejszym rozdziale. Porównanie najważniejszych składników budżetu od 2005 r. potwierdza tezę, że na gospodarkę finansową miasta duży wpływ mają zarówno dochody własne, jak i zewnętrzne środki pomocowe, a sytuacja gospodarcza miasta na przestrzeni ostatnich 7 lat uległa znaczącej poprawie. 62 E. Bończak Kucharczyk, K. Herbst, K. Chmura, Jak władze lokalne mogą wspierać przedsiębiorczość, Wyd. Fundacja Inicjatyw Społeczno Ekonomicznych, Polska Fundacja Promocji Małych i Średnich Przedsiębiorstw, Warszawa 1998, s

131 Podstawą gospodarki finansowej Opola w 2011 r. była uchwała Rady Miasta Opola nr V/43/11 z dnia r. Zawierała ona plan wydatków i dochodów miasta przewidziany na 2011r. = DOCHODY Na dochody gminy składają się: dochody własne subwencje dotacje z budżetu państwa środki pochodzące ze źródeł zagranicznych i budżetu Unii Europejskiej Plan dochodów budżetowych Opola na 2011 rok wyniósł tys. zł., z kolei ich wykonanie ukształtowało się na poziomie tys. zł, co stanowi 97,5% założonego planu. W porównaniu do roku 2010 uzyskane przez miasto dochody (ogółem) były wyższe o tys. zł. Wykonanie dochodów w podziale na bieżące i majątkowe na dzień r. przedstawia się następująco 63 : Tabela 56. Wykonanie dochodów w podziale na bieżące i majątkowe na dzień r. Dochody ogółem: tys. zł dochody bieżące dochody majątkowe tys. zł tys. zł Źródło. Sprawozdanie z wykonania budżetu miasta Opola za rok Analizując poziom dochodów budżetowych na przestrzeni ostatnich siedmiu lat obserwuje się ich znaczący przyrost. Tendencja wzrostowa utrzymała się i w roku 2011 uzyskano dochody na poziomie 147,14% dochodów budżetu z roku Biorąc pod uwagę poziom osiągniętych dochodów w ostatnich siedmiu latach, jedynie w roku 2007 wpływy do miejskiej kasy były wyższe niż w omawianym roku 2011 (wyniosły wówczas tys. zł). 63 Na podstawie Sprawozdania z wykonania budżetu miasta Opola za 2011r. 131

132 Wykres 11. Wzrost dochodów budżetu miasta dynamika wskaźnika Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu w latach Tabela 57. Dynamika wzrostu dochodów miasta w latach [w %] 2005/ / / / / / / ,51 125,63 119,02 90,13 95,45 111,86 105,56 Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdania z wykonania budżetu w latach Na przestrzeni ostatnich siedmiu lat zmieniała się nie tylko wartość osiągniętych dochodów ogółem, ale również udział poszczególnych źródeł w ostatecznej kwocie dochodów. Strukturę dochodów budżetu miasta wg źródeł przedstawia poniższa tabela. Tabela 58. Struktura dochodów budżetu miasta Opola wg źródeł, w latach Podatki i opłaty Dochody z majątku gminy Pozostałe dochody RAZEM dochody własne Subwencje Dotacje Środki UE Razem dochody Przychody Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań wykonania budżetu w latach

133 Biorąc pod uwagę wysokość wpływów, dochody własne rokrocznie przewyższają kwoty, jakie zasilają budżet miasta z tytułu subwencji oraz dotacji (w tym środków pochodzących z UE). W strukturze dochodów od lat najważniejszą pozycję zajmują podatki i opłaty (zaliczane do dochodów własnych). Również w roku 2011 stanowiły one największą część zarówno dochodów własnych, jak i dochodów ogółem. Dochody z majątku gminy były w roku 2011 wyższe o tys. zł niż w roku ubiegłym oraz aż o tys. zł niż w roku Znaczną część dochodów własnych stanowi grupa tzw. pozostałych dochodów. W omawianym okresie, w tej grupie dochodów, najistotniejsze z punktu widzenia wpływów do kasy miasta były: wpłaty czynszowe, wpłaty za koncesje na sprzedaż alkoholu, opłaty komunikacyjne oraz dywidenda ECO S.A. W tej grupie dochodów nastąpiła istotna zmiana w porównaniu z rokiem 2010, kiedy to do pozostałych dochodów zaliczano środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej. W roku 2011 dochody związane z realizacją zadań dofinansowanych z funduszy unijnych wyodrębniono do osobnej kategorii dochodów. Stąd m.in. spora różnica w wysokości pozostałych dochodów w roku 2010 i 2011 (zmniejszenie o tys. zł). Analizując dochody miasta w latach zauważalny jest systematyczny wzrost dochodów z tytułu subwencji oraz dotacji. Wykres 12. Struktura wybranych dochodów budżetu miasta Opola wg źródeł Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań wykonania budżetu w latach Dochody własne budżetu miasta Opola Dochodami własnymi miasta są: podatki i opłaty dochody z majątku gminy pozostałe dochody (wpłaty komunalnych jednostek organizacyjnych, odsetki, opłaty koncesyjne) Miasto ma możliwość oddziaływania na wysokość tej grupy dochodów m.in. poprzez kształtowanie stawek podatków i opłat lokalnych oraz tworzenie przyjaznego klimatu 133

134 inwestycyjnego. Dochody te są głównym źródłem finansowania zadań własnych. W myśl zasady: im większy udział w budżecie dochodów własnych, tym łatwiejszy i bardziej przewidywalny jest proces prognozowania budżetu, ważne jest stałe zwiększanie wysokości uzyskiwanych dochodów własnych. Wysoki udział dochodów własnych w dochodach ogółem świadczy pozytywnie o realnej samodzielności gminy. Udział dochodów własnych w stosunku do ogółu dochodów osiągniętych przez miasto Opole w 2011 roku kształtuje się następująco: Podatki i opłaty 43,7% Dochody z majątku gminy 5,2 % Pozostałe dochody 12,9% Ogółem w roku 2011 dochody własne gminy wyniosły tys. zł i stanowiły aż 61,7% dochodów ogółem. Analizę najważniejszych dochodów własnych (strukturę oraz udział w dochodach ogółem) jakie wpłynęły do miejskiej kasy w 2011 r. prezentuje poniższa tabela. Tabela 59. Struktura dochodów własnych Lp. Źródło dochodu własnego Wykonanie w 2011 r. (w tys. zł) % dochodów własnych ogółem % dochodó w ogółem DOCHODY OGÓŁEM ,70 I PODATKI I OPŁATY ,02 70,79 43,7 1 Udziały we wpływach z podatku doch. od ,66 39,87 24,60 os. fizycznych 2 Podatek od nieruchomości ,11 20,29 12,52 3 Udziały we wpływach z podatku doch. od ,34 3,16 1,95 os. prawnych 4 Podatek od czynności cywilnoprawnych 7.880,24 2,31 1,42 5 Wpływy z innych lokalnych opłat 5.800,15 1,70 1,05 pobieranych przez jst na pods. odrębnych ustaw 6 Pozostałe podatki i opłaty razem ,52 3,46 2,13 II DOCHODY Z MAJĄTKU GMINY ,12 8,35 5,2 1 Dochody ze sprzedaży ,97 7,00 4,32 2 Pozostałe dochody z majątku gminy 4.596,15 1,34 0,83 razem III POZOSTAŁE DOCHODY ,45 20,85 12,9 OGÓŁEM DOCHODY WŁASNE (I+II+III) , ,7 Źródło: sprawozdanie z wykonania budżetu miasta Opola za 2011 r. Najważniejszą pozycją w grupie dochodów własnych są od wielu lat podatki i opłaty wpływające do miejskiej kasy. Wśród nich zdecydowanie największe znaczenie dla budżetu miasta w roku 2011 (podobnie jak w latach poprzednich) miały wpływy z podatku PIT oraz podatku od nieruchomości, które były wyższe niż zaplanowano. Wpływy zanotowane z tytułu podatków i opłat na przestrzeni ostatnich lat przedstawia poniższa tabela. 134

135 Tabela 60. Wpływy z podatków i opłat w latach [w tys. zł] Wpływy z tyt. podatków i opłat Podatek PIT Podatek CIT Podatek od nieruchomości Pozostałe Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wyk. budżetu w latach Od roku 2005 następował stały wzrost kwot wpływających do kasy miasta z tytułu podatków i opłat. Do roku 2007 uległy one podwojeniu. Jedynie w roku 2009 nastąpił spadek w porównaniu z rokiem 2008 (o 4,8%). Nominalnie wpływy z tytułu podatków i opłat w roku 2011 były wyższe niż w roku 2010 (wzrost o tys. zł). Wyższe niż w ubiegłym roku były wpływy z tytułu podatku PIT oraz podatku od nieruchomości. Jednocześnie nastąpiło zmniejszenie kwoty, jaka zasila budżet miasta z tytułu udziału w podatku CIT. Dochody z podatku PIT i CIT są najbardziej wrażliwe na negatywne zmiany koniunktury gospodarczej. Równocześnie wysokość dochodów uzyskiwanych z tytułu udziału gminy w podatku PIT dosyć dokładnie odzwierciedla sytuację materialną mieszkańców gminy. W poprzednich latach wpływ na zmniejszenie dochodów z tytułu podatku PIT miały m.in. zmiany w systemie podatkowym. W roku 2011 odnotowano wzrost dochodów z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych w wysokości tys. zł. (w porównaniu do roku 2010), co może świadczyć o m.in. o poprawie sytuacji materialnej i zwiększających się dochodach mieszkańców miasta, a także o poprawie sytuacji małych firm opodatkowanych podatkiem PIT. Niewielki udział podatku CIT w dochodach własnych potwierdza tezę, że w Opolu nadal odczuwalny jest niedostatek dużych podmiotów gospodarczych. Udział we wpływach z podatku PIT oraz podatek od nieruchomości to nie tylko najważniejsze pozycje w grupie dochodów podatkowych, ale i w ogóle dochodów. W roku 2011 stanowiły one odpowiednio 24,6% i 12,5% całkowitych dochodów budżetowych. Łącznie było to 84,9% wszystkich wpływów z podatków i opłat. 135

136 Wykres 13. Zmiany w strukturze dochodów miasta z tytułu podatków i opłat w latach Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wyk. budżetu w latach Dochody z majątku gminy Dochody z majątku gminy stanowią istotną pozycję w dochodach budżetu Opola. Składają się na nie dochody z wieczystego użytkowania, dzierżawy oraz ze sprzedaży gruntu i lokali. W 2011 r. ich udział w dochodach ogółem wyniósł aż 5,2%, natomiast w dochodach własnych 8,35%. W omawianym okresie uzyskano dochody z tytułu majątku gminy w wysokości tys. zł. Jest to kwota o tys. zł wyższa niż w roku Tabela 61. Dochody z majątku gminy w 2010 i 2011 r. z podziałem na źródła[ w tys. zł] Źródło dochodów: Wykonanie 2010 r. Wykonanie 2011 r. % wykonania w stosunku do planu 2011 r. Dynamika wykonania 2011r./ 2010r. Dzierżawa i najem ,1% 173,5% Wieczyste użytkowanie ,9% 96,17% Sprzedaż majątku ,5% 131,8% komunalnego Suma Źródło: opracowanie własne na podstawie sprawozdań z wykonania budżetu w latach Dochody z dzierżawy i najmu w roku 2011 były o 805 tys. zł. wyższe niż w roku ubiegłym. Wskaźnik dynamiki wzrostu w tej grupie dochodów wyniósł 173,5%. Tak duża dynamika zmian spowodowana jest przede wszystkim wzrostem liczby podmiotów wnoszących opłaty z tytułu dzierżawy i najmu. Wzrósł także wskaźnik dynamiki w zakresie sprzedaży majątku komunalnego. Wyniósł on 131,8%. W 2011 odnotowano wzmożone zainteresowanie inwestorów nieruchomościami gruntowymi i lokalowymi, szczególnie w Opolskiej Podstrefie Wałbrzyskiej Specjalnej Strefy Ekonomicznej. Dochody ze sprzedaży majątku komunalnego w roku 2011 były o tys. zł wyższe niż w roku poprzednim. 136

137 Subwencje i dotacje celowe Subwencje z budżetu państwa osiągnęły w 2011 roku wysokość tys. zł. Kwota subwencji wzrosła w porównaniu z rokiem 2010 o tys. zł i obecnie stanowi ważny element składowy budżetu, w wysokości ponad 1/4 dochodów gminy. Najważniejszą pozycję w tej grupie dochodów zajmuje subwencja oświatowa. Dotacje celowe uzyskiwane z budżetu państwa z roku na rok w coraz mniejszym stopniu zasilają budżet miasta. W 2011 stanowiły one 8% dochodów budżetowych i w porównaniu z rokiem 2010 były niższe o tys. zł. Kwota dotacji na zadania zlecone z zakresu administracji rządowej i na zadania realizowane na podstawie porozumień wyniosła tys. zł, a na zadania własne 9.239tys. zł. 137

138 WYDATKI Wydatki budżetu jednostki samorządu terytorialnego, są kategorią finansową środków publicznych pozostających w dyspozycji jednostki samorządu terytorialnego. Służą one finansowaniu realizacji zadań publicznych wynikających z przepisów prawa. Wykonanie planu wydatków budżetowych Od roku 2005 budżet Opola systematycznie rośnie. Na przestrzeni ostatnich siedmiu lat poziom wydatków budżetowych wzrósł o 53,28%. Dla porównania wydatki w 2011r. były niemal o 11 mln zł wyższe niż w 2010 r. i osiągnęły poziom tys. zł. Wzrostowi wydatków odpowiada wzrost dochodów, na który w pierwszej kolejności składa się zwiększenie dochodów z tytułu podatków i opłat tj. dochodów własnych. Ponadto odnotowuje się zwiększanie subwencji oraz wartość środków unijnych pozyskiwanych na realizację zadań z zakresu infrastruktury. W ostatnich latach w Opolu realizowany jest przemyślany i ambitny plan inwestycyjny. Wydatki inwestycyjne dotyczą realizacji celów określonych w strategii rozwoju miasta, uznanych za najbardziej istotne dla jego rozwoju społeczno gospodarczego. Poziom wydatków oraz ich strukturę w podziale na wydatki bieżące i majątkowe w ostatnich siedmiu latach przedstawia poniższa tabela. Tabela 62. Wydatki budżetu miasta w latach [w tys. zł] WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem w tys. zł w tym: Wydatki bieżące Wydatki majątkowe Wydatki na mieszkańca Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetu miasta Opola za lata Wydatki bieżące z roku na rok stanowią coraz większą część wydatków ogółem. Również rok 2011 przyniósł wzrost w tej grupie (o tys. zł. w stosunku do roku ubiegłego). Największą część wydatków bieżących dotyczyła działów: oświata i wychowanie oraz pomoc społeczna. W grupie wydatków bieżących największą część stanowią wynagrodzenia i składki od nich naliczane (w dziale oświata i wychowanie). 138

139 Wykres 14. Wydatki Budżetu miasta z podziałem na bieżące i majątkowe w latach Źródło: Sprawozdania z wykonania budżetu miasta Opola za lata Dynamika wydatków budżetowych wskazuje na duży wzrost wydatków w dziale Oświata i wychowanie oraz Edukacyjna opieka wychowawcza tys. zł (36,7% ogółu wydatków, dynamika wzrostu 110,3% w stosunku do roku 2010). Tabela 63. Wydatki budżetowe Opola w najważniejszych działach w latach [w tys. zł] Dział budżetu Rok 2010 Rok 2011 Struktura procentowa wydatków Dynamika wzrostu w działach budżetowych [%] budżetowych w 2011 roku [%] Oświata i wychowanie; ,7 110,3 Edukacyjna opieka wychowawcza Transport i łączność , ,4 85,72 Pomoc społeczna , ,9 100,01 Administracja publiczna , ,7 106,4 Kultura i ochrona , ,1 dziedzictwa narodowego Źródło: sprawozdania z wykonania budżetu miasta Opola za 2010 i 2011 rok Kwota wydatków poniesionych na edukację stanowi niemalże 1/3 całkowitego budżetu wydatków miasta. Wiąże się to m.in. z podwyżkami płac dla kadry pedagogicznej w ciągu roku oraz realizacją projektów inwestycyjnych i remontowych w obiektach oświatowych. Porównując wysokość subwencji oświatowej oraz poziom wydatków w dziale Oświata i wychowanie należy stwierdzić, że dochody z tytułu subwencji i dotacji celowych ( tys. zł) nie pokrywają w pełni wydatków na cele oświatowe w Opolu ( tys. zł). Pozostała kwota wydatków pokrywana jest ze środków budżetowych. Podejmowane są działania mające na celu optymalizację wydatków związanych z oświatą w Opolu. Zwłaszcza obniżające udział środków własnych w wydatkach na utrzymanie systemu oświaty w miescie. Znaczny udział w wydatkach gminy miały wydatki w działach transport i łączność oraz kultura i ochrona dziedzictwa narodowego w tej grupie zanotowano jednak spadek w porównaniu do roku 2010 (Transport i łączność o 14,23%, Kultura i ochrona dziedzictwa narodowego 11.9%). 139

OŚWIATA I WYCHOWANIE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W ROKU SZKOLNYM 2004/2005

OŚWIATA I WYCHOWANIE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W ROKU SZKOLNYM 2004/2005 OŚWIATA I WYCHOWANIE W WOJEWÓDZTWIE ŚWIĘTOKRZYSKIM W ROKU SZKOLNYM 2004/2005 W systemie oświaty i wychowania wraz z wprowadzeniem z dniem 1 września 1999 r. reformy szkolnictwa oraz reformy ustroju szkolnego

Bardziej szczegółowo

Sytuacja na rynku pracy i jej wpływ na strukturę kształcenia w województwie opolskim

Sytuacja na rynku pracy i jej wpływ na strukturę kształcenia w województwie opolskim Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego Sytuacja na rynku pracy i jej wpływ na strukturę kształcenia w województwie opolskim Opole, 23 listopad 2007 r. Departament Edukacji i Rynku Pracy 1 Cechy gospodarki

Bardziej szczegółowo

KRÓTKA INFORMACJA O POLSKIM SYSTEMIE EDUKACJI 2017/18

KRÓTKA INFORMACJA O POLSKIM SYSTEMIE EDUKACJI 2017/18 KRÓTKA INFORMACJA O POLSKIM SYSTEMIE EDUKACJI 2017/18 REFORMA POLSKIEGO SYSTEMU EDUKACJI Od początku 2017 r. wprowadzana jest reforma oświaty, której głównym celem jest lepsze przygotowanie uczniów kończących

Bardziej szczegółowo

Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Dz. U. z 2011 r. Nr 205, poz.

Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Dz. U. z 2011 r. Nr 205, poz. Ustawa z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Dz. U. z 2011 r. Nr 205, poz. 1206 Regulacje wchodzą w życie 1 września 2012 r. z wyjątkiem: 1) Art. 1

Bardziej szczegółowo

KSZTAŁCENIE PONADGIMNAZJALNE I USTAWICZNE. Stan prawny na dzień 8 marca 2013

KSZTAŁCENIE PONADGIMNAZJALNE I USTAWICZNE. Stan prawny na dzień 8 marca 2013 KSZTAŁCENIE PONADGIMNAZJALNE I USTAWICZNE Stan prawny na dzień 8 marca 2013 SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE DLA MŁODZIEŻY DLA ABSOLWENTÓW GIMNAZJÓW trzyletnia zasadnicza szkoła zawodowa trzyletnie liceum ogólnokształcące

Bardziej szczegółowo

Co dalej, gimnazjalisto?

Co dalej, gimnazjalisto? Co dalej, gimnazjalisto? Z dniem 1 września 2012 roku w szkołach ponadgimnazjalnych weszło w życie Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 7 lutego 2012 r. w sprawie ramowych planów nauczania

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY WE WROCŁAWIU Powierzchnia w km² 293 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 2167 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto WROCŁAW LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

Marta Warzecha Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Wałbrzychu. Wałbrzych, 26 marca 2012 r.

Marta Warzecha Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Wałbrzychu. Wałbrzych, 26 marca 2012 r. Marta Warzecha Naczelnik Wydziału Edukacji, Kultury i Sportu Starostwa Powiatowego w Wałbrzychu Wałbrzych, 26 marca 2012 r. Typy szkół w kształceniu ponadgimnzjalnym 1. zasadnicze szkoły zawodowe (od 2

Bardziej szczegółowo

Ścieżki kształcenia dla absolwenta gimnazjum

Ścieżki kształcenia dla absolwenta gimnazjum Ścieżki kształcenia dla absolwenta gimnazjum Od 1 września 2012 roku obowiązuje nowa struktura szkolnictwa ponadgimnazjalnego. Oto krótka ściągawka dla gimnazjalistów i ich rodziców. Z dniem 1 września

Bardziej szczegółowo

Miasto: Opole. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 97. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1004416 54,5 50,4 53,7 56,1

Miasto: Opole. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 97. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1004416 54,5 50,4 53,7 56,1 Miasto: Opole Powierzchnia w km2 w 2013 r. 97 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1244 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 122656 121576 120146 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto SIEDLCE WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W WARSZAWIE. Powierzchnia w km² 32 2014. Województwo 2014 61,4

Miasto SIEDLCE WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W WARSZAWIE. Powierzchnia w km² 32 2014. Województwo 2014 61,4 URZĄD STATYSTYCZNY W WARSZAWIE Powierzchnia w km² 32 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 2404 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto SIEDLCE LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

INFORMACJA UZUPEŁNIAJĄCA. do informacji o stanie realizacji zadań oświatowych miasta Katowice za rok szkolny 2015/2016

INFORMACJA UZUPEŁNIAJĄCA. do informacji o stanie realizacji zadań oświatowych miasta Katowice za rok szkolny 2015/2016 INFORMACJA UZUPEŁNIAJĄCA do informacji o stanie realizacji zadań oświatowych miasta Katowice za rok szkolny 2015/2016 Ogólne informacje o szkołach, przedszkolach i placówkach oświatowych prowadzonych przez

Bardziej szczegółowo

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO

PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO PODSTAWA PROGRAMOWA KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO WARSZAWA, 11 MAJA 2012 USTAWA z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Art. 1. W ustawie z dnia 7 września 1991

Bardziej szczegółowo

Miasto BYTOM WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W KATOWICE. Powierzchnia w km² 69 2014. Województwo 2014 58,2

Miasto BYTOM WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W KATOWICE. Powierzchnia w km² 69 2014. Województwo 2014 58,2 URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICE Powierzchnia w km² 69 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 2481 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto BYTOM LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU W

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY W RZESZOWIE Powierzchnia w km² 46 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1374 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto PRZEMYŚL LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

Miasto TYCHY WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W KATOWICE. Powierzchnia w km² 82 2014. Województwo 2014 58,2

Miasto TYCHY WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W KATOWICE. Powierzchnia w km² 82 2014. Województwo 2014 58,2 URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICE Powierzchnia w km² 82 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1572 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto TYCHY LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU W

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY W GDAŃSKU Powierzchnia w km² 43 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 2160 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto SŁUPSK LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU W

Bardziej szczegółowo

Miasto ZIELONA GÓRA WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W ZIELONEJ GÓRZE. Powierzchnia w km² 58 2014. Województwo 2014 56,8

Miasto ZIELONA GÓRA WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W ZIELONEJ GÓRZE. Powierzchnia w km² 58 2014. Województwo 2014 56,8 URZĄD STATYSTYCZNY W ZIELONEJ GÓRZE Powierzchnia w km² 58 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 2038 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Miasto ZIELONA GÓRA Województwo 2014 LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY W BIAŁYMSTOKU Powierzchnia w km² 102 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 2893 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Miasto BIAŁYSTOK Województwo 2014 LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Poznań Powierzchnia w km2 w 2013 r. 262 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2092 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 555614 550742 548028 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Częstochowa Powierzchnia w km2 w 2013 r. 160 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1455 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 237203 234472 232318 Ludność w wieku

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE OGÓLNE SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE Z EGZAMINU MATURALNEGO PRZEPROWADZONEGO W 2014 ROKU W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM

SPRAWOZDANIE OGÓLNE SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE Z EGZAMINU MATURALNEGO PRZEPROWADZONEGO W 2014 ROKU W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE 2014 SPRAWOZDANIE OGÓLNE Z EGZAMINU MATURALNEGO PRZEPROWADZONEGO W 2014 ROKU W WOJEWÓDZTWIE MAZOWIECKIM Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie Egzamin maturalny w maju 2014

Bardziej szczegółowo

Miasto: Zielona Góra. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 58. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1021470 55,4

Miasto: Zielona Góra. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 58. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1021470 55,4 Miasto: Zielona Góra Powierzchnia w km2 w 2013 r. 58 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2030 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 118950 119023 118405 Ludność w wieku

Bardziej szczegółowo

Miasto: Kielce. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 110. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1268239 59,0 53,3 57,1 59,2

Miasto: Kielce. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 110. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1268239 59,0 53,3 57,1 59,2 Miasto: Kielce Powierzchnia w km2 w 2013 r. 110 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1823 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 202450 200938 199870 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Kraków. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 327. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 3360581 58,5 53,4 56,1 57,8

Miasto: Kraków. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 327. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 3360581 58,5 53,4 56,1 57,8 Miasto: Kraków Powierzchnia w km2 w 2013 r. 327 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2322 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 757740 758334 758992 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Wrocław Powierzchnia w km2 w 2013 r. 293 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2159 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 630691 631188 632067 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Katowice. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 165. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 4599447 56,7 54,7 56,7 58,4

Miasto: Katowice. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 165. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 4599447 56,7 54,7 56,7 58,4 Miasto: Katowice Powierzchnia w km2 w 2013 r. 165 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1849 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 311421 307233 304362 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Łomża Powierzchnia w km2 w 2013 r. 33 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1920 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 63240 62812 62711 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Toruń Powierzchnia w km2 w 2013 r. 116 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1758 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 205129 204299 203447 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Bydgoszcz. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 176. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 2092564 57,0 55,1 57,6 59,4

Miasto: Bydgoszcz. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 176. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 2092564 57,0 55,1 57,6 59,4 Miasto: Bydgoszcz Powierzchnia w km2 w 2013 r. 176 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2042 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 364443 361254 359428 Ludność w wieku

Bardziej szczegółowo

Miasto: Gliwice. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 134. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 4599447 56,7 52,2 54,9 56,5

Miasto: Gliwice. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 134. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 4599447 56,7 52,2 54,9 56,5 Miasto: Gliwice Powierzchnia w km2 w 2013 r. 134 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1385 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 187830 186210 185450 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Sopot. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 17. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 2295811 57,8 59,8 63,7 65,4

Miasto: Sopot. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 17. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 2295811 57,8 59,8 63,7 65,4 Miasto: Sopot Powierzchnia w km2 w 2013 r. 17 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2193 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 38858 38217 37903 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Siedlce. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 32. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 5316840 60,1 51,7 54,7 57,6

Miasto: Siedlce. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 32. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 5316840 60,1 51,7 54,7 57,6 Miasto: Siedlce Powierzchnia w km2 w 2013 r. 32 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 2396 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 76303 76393 76347 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Jaworzno. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 153. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 4599447 56,7 50,9 52,8 53,6

Miasto: Jaworzno. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 153. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 4599447 56,7 50,9 52,8 53,6 Miasto: Jaworzno Powierzchnia w km2 w 2013 r. 153 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 614 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 94831 94305 93708 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Warszawa. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 517. Miasto 2012 2013. Województwo 2013

Miasto: Warszawa. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 517. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 Miasto: Warszawa Powierzchnia w km2 w 2013 r. 517 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 3334 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 1700112 1715517 1724404 Ludność w wieku

Bardziej szczegółowo

Miasto: Olsztyn. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 88. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1446915 54,6 48,8 51,9 53,7

Miasto: Olsztyn. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 88. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 1446915 54,6 48,8 51,9 53,7 Miasto: Olsztyn Powierzchnia w km2 w 2013 r. 88 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1978 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 175388 174641 174675 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Rzeszów. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 117. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 2129294 57,1 50,1 52,6 54,6

Miasto: Rzeszów. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 117. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 2129294 57,1 50,1 52,6 54,6 Miasto: Rzeszów Powierzchnia w km2 w 2013 r. 117 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1574 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 179199 182028 183108 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Miasto: Jelenia Góra. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 109. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 2909997 55,8

Miasto: Jelenia Góra. WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010. Powierzchnia w km2 w 2013 r. 109. Miasto 2012 2013. Województwo 2013 2909997 55,8 Miasto: Jelenia Góra Powierzchnia w km2 w 2013 r. 109 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 751 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 84015 82846 81985 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Dąbrowa Górnicza Powierzchnia w km2 w 2013 r. 189 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 657 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 126079 124701 123994 Ludność w

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Bielsko-Biała Powierzchnia w km2 w 2013 r. 125 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1395 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 174755 174370 173699 Ludność w wieku

Bardziej szczegółowo

Miasto: Piotrków Trybunalski

Miasto: Piotrków Trybunalski Miasto: Piotrków Trybunalski Powierzchnia w km2 w 2013 r. 67 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1129 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 76881 76404 75903 Ludność w

Bardziej szczegółowo

Informacja o wynikach egzaminu maturalnego w 2010 roku

Informacja o wynikach egzaminu maturalnego w 2010 roku Wydział Badań i Analiz OKE w Krakowie Wstęp Informacja o wynikach egzaminu maturalnego w 2010 roku (absolwenci rozwiązujący arkusze standardowe 99,8% ogółu) Do egzaminu maturalnego w Okręgowej Komisji

Bardziej szczegółowo

WYNIKI OGÓLNOPOLSKIEGO BADANIA UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTY, SPRAWDZIANU, EGZAMINU GIMNAZJALNEGO I MATURALNEGO W 2013 ROKU UCZNIÓW SZKÓŁ PROWADZONYCH

WYNIKI OGÓLNOPOLSKIEGO BADANIA UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTY, SPRAWDZIANU, EGZAMINU GIMNAZJALNEGO I MATURALNEGO W 2013 ROKU UCZNIÓW SZKÓŁ PROWADZONYCH WYNIKI OGÓLNOPOLSKIEGO BADANIA UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTY, SPRAWDZIANU, EGZAMINU GIMNAZJALNEGO I MATURALNEGO W 2013 ROKU UCZNIÓW SZKÓŁ PROWADZONYCH PRZEZ GMINĘ MIEJSKĄ MIELEC STATYSTYKA SZKOLNA ROK SZKOLNY

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Świnoujście Powierzchnia w km2 w 2013 r. 197 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 210 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 41475 41509 41371 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Elbląg Powierzchnia w km2 w 2013 r. 80 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1540 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 124883 123659 122899 Ludność w wieku nieprodukcyjnym

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2014 województwo łódzkie

Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2014 województwo łódzkie Egzamin maturalny w maju 2014 roku Województwo łódzkie 1. Organizacja egzaminów Zgodnie z komunikatem dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w sprawie terminów sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego,

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2014 województwo świętokrzyskie

Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2014 województwo świętokrzyskie Egzamin maturalny w maju 2014 roku Województwo świętokrzyskie 1. Organizacja egzaminów Zgodnie z komunikatem dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w sprawie terminów sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego,

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny w maju 2014 roku w województwie opolskim

Egzamin maturalny w maju 2014 roku w województwie opolskim Egzamin maturalny w maju 2014 roku w województwie opolskim 1. Organizacja egzaminów Zgodnie z komunikatem dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w sprawie terminów sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego,

Bardziej szczegółowo

Egzamin maturalny w maju 2014 roku w województwie dolnośląskim

Egzamin maturalny w maju 2014 roku w województwie dolnośląskim Egzamin maturalny w maju 2014 roku w województwie dolnośląskim 1. Organizacja egzaminów Zgodnie z komunikatem dyrektora Centralnej Komisji Egzaminacyjnej w sprawie terminów sprawdzianu, egzaminu gimnazjalnego,

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W KSZTAŁCENIU PONADGIMNAZJALNYM I USTAWICZNYM. Stan prawny na dzień 23 kwietnia 2012.

ZMIANY W KSZTAŁCENIU PONADGIMNAZJALNYM I USTAWICZNYM. Stan prawny na dzień 23 kwietnia 2012. ZMIANY W KSZTAŁCENIU PONADGIMNAZJALNYM I USTAWICZNYM Stan prawny na dzień 23 kwietnia 2012. SZKOŁY PONADGIMNAZJALNE DLA MŁODZIEŻY DLA ABSOLWENTÓW GIMNAZJÓW trzyletnia zasadnicza szkoła zawodowa trzyletnie

Bardziej szczegółowo

Informacja o prognozach dostosowania szkół i placówek oświatowych w Łomży w świetle zmian demograficznych

Informacja o prognozach dostosowania szkół i placówek oświatowych w Łomży w świetle zmian demograficznych Informacja o prognozach dostosowania szkół i placówek oświatowych w Łomży w świetle zmian demograficznych Przedszkola Rok urodzenia 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 Wiek Kl VI

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010

WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto: Piekary Śląskie Powierzchnia w km2 w 2013 r. 40 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km2 w 2013 r. 1429 WYBRANE DANE(a) STATYSTYCZNE 2010 Miasto 2012 2013 Ludność 58022 57502 57148 Ludność w wieku

Bardziej szczegółowo

Modernizacja kształcenia zawodowego. Jacek Falkowski Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego

Modernizacja kształcenia zawodowego. Jacek Falkowski Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego Modernizacja kształcenia zawodowego Jacek Falkowski Departament Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego 1 Zmiany przepisów prawa oświatowego w obszarze kształcenia zawodowego i ustawicznego ustawa z dnia

Bardziej szczegółowo

Miasto OPOLE WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W OPOLU. Powierzchnia w km² 97 2014. Województwo 2014 55,6. w wieku produkcyjnym 53,7 56,1 58,4

Miasto OPOLE WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W OPOLU. Powierzchnia w km² 97 2014. Województwo 2014 55,6. w wieku produkcyjnym 53,7 56,1 58,4 URZĄD STATYSTYCZNY W OPOLU Powierzchnia w km² 97 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1238 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto OPOLE LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU W 2014

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2016 WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE. Sprawozdanie ogólne

Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2016 WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE. Sprawozdanie ogólne Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016 1 Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2016 WOJEWÓDZTWO MAŁOPOLSKIE Sprawozdanie ogólne 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016 Opracowanie dr Wioletta

Bardziej szczegółowo

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI. Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2018 dla województwa łódzkiego

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI. Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2018 dla województwa łódzkiego OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2018 dla województwa łódzkiego Opracowanie dr Wioletta Kozak (Centralna Komisja Egzaminacyjna) Aleksandra Grabowska (Centralna

Bardziej szczegółowo

WYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO W 2009 ROKU

WYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO W 2009 ROKU Wydział Badań i Analiz OKE w Krakowie WYNIKI EGZAMINU MATURALNEGO W 2009 ROKU WSTĘPNE INFORMACJE DLA TRZECH WOJEWÓDZTW POŁOŻONYCH NA TERENIE DZIAŁANIA OKE W KRAKOWIE Egzamin maturalny w 2009 roku organizowany

Bardziej szczegółowo

Wyniki egzaminu maturalnego w województwie mazowieckim w 2018 roku. Dane ogólne

Wyniki egzaminu maturalnego w województwie mazowieckim w 2018 roku. Dane ogólne Wyniki egzaminu maturalnego w województwie mazowieckim w 2018 roku. Dane ogólne 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2018 Opracowanie dr Wioletta Kozak (Centralna Komisja Egzaminacyjna) Aleksandra

Bardziej szczegółowo

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI. Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2017 dla województwa świętokrzyskiego

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI. Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2017 dla województwa świętokrzyskiego OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2017 dla województwa świętokrzyskiego 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2017 województwo świętokrzyskie Opracowanie

Bardziej szczegółowo

Co rynek edukacji oferuje gimnazjalistom? 2019/2020

Co rynek edukacji oferuje gimnazjalistom? 2019/2020 Co rynek edukacji oferuje gimnazjalistom? 2019/2020 Ścieżki kształcenia dla gimnazjalistów Liceum ogólnokształcące Nauka trwa 3 lata. Ukończenie szkoły nie daje absolwentom żadnych kwalifikacji zawodowych.

Bardziej szczegółowo

o stanie realizacji zadań oświatowych Powiatu Kartuskiego za rok szkolny 2010/2011 w tym wynikach sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych

o stanie realizacji zadań oświatowych Powiatu Kartuskiego za rok szkolny 2010/2011 w tym wynikach sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych I n f o r m a c j a o stanie realizacji zadań oświatowych Powiatu Kartuskiego za rok szkolny 2010/2011 w tym wynikach sprawdzianu i egzaminów zewnętrznych Kartuzy, 27 października 2011 r. Liczba urodzeń

Bardziej szczegółowo

KSZTAŁCENIE PONADGIMNAZJALNE I USTAWICZNE. Zmiany od 1 września 2012 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWANYCH

KSZTAŁCENIE PONADGIMNAZJALNE I USTAWICZNE. Zmiany od 1 września 2012 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWANYCH KSZTAŁCENIE PONADGIMNAZJALNE I USTAWICZNE Zmiany od 1 września 2012 ZAŁOŻENIA PROJEKTOWANYCH USTAWA z dnia 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw Art. 1. W

Bardziej szczegółowo

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI. Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2016 dla województwa świętokrzyskiego

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI. Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2016 dla województwa świętokrzyskiego OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2016 dla województwa świętokrzyskiego 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016 dla województwa świętokrzyskiego Opracowanie

Bardziej szczegółowo

POWIATOWY URZĄD PRACY w Szczecinie ul. Mickiewicza 39 70 383 Szczecin tel. 42 54 950 tel / fax 422 55-33

POWIATOWY URZĄD PRACY w Szczecinie ul. Mickiewicza 39 70 383 Szczecin tel. 42 54 950 tel / fax 422 55-33 POWIATOWY URZĄD PRACY w ul. Mickiewicza 39 70 383 Szczecin tel. 42 54 950 tel / fax 422 55-33 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Rok 2009 część druga Tabela nr 1. Stan bezrobocia w PUP Szczecin

Bardziej szczegółowo

URZĄD STATYSTYCZNY W BYDGOSZCZY

URZĄD STATYSTYCZNY W BYDGOSZCZY URZĄD STATYSTYCZNY W BYDGOSZCZY Opracowania sygnalne Bydgoszcz, kwiecień 2005 r. Kontakt: e-mail. SekretariatUSBDG@stat.gov.pl tel. (0 52) 366 93 90; fax (052) 366 93 56 Internet http://www.stat.gov.pl/urzedy/bydgosz

Bardziej szczegółowo

Powiatowy Urząd Pracy w Sanoku MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE SANOCKIM II CZĘŚĆ RAPORTU ZA 2013 ROK (UZUPEŁNIENIE)

Powiatowy Urząd Pracy w Sanoku MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE SANOCKIM II CZĘŚĆ RAPORTU ZA 2013 ROK (UZUPEŁNIENIE) Powiatowy Urząd Pracy w Sanoku MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE SANOCKIM II CZĘŚĆ RAPORTU ZA 2013 ROK (UZUPEŁNIENIE) Lipiec 2014 WYNIKI BADANIA W SZKOŁACH PONADGIMNAZJALNYCH Na

Bardziej szczegółowo

o stanie realizacji zadań oświatowych za rok szkolny 2008/2009 w szkołach i placówkach prowadzonych przez Powiat Kartuski

o stanie realizacji zadań oświatowych za rok szkolny 2008/2009 w szkołach i placówkach prowadzonych przez Powiat Kartuski I n f o r m a c j a o stanie realizacji zadań oświatowych za rok szkolny 2008/2009 w szkołach i placówkach prowadzonych przez Powiat Kartuski z uwzględnieniem wyników sprawdzianów i egzaminów Kartuzy,

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY W POZNANIU Powierzchnia w km² 262 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 2083 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto POZNAŃ LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

8 listopada Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy Prawo oświatowe wraz z projektem ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe.

8 listopada Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy Prawo oświatowe wraz z projektem ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe. 8 listopada Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy Prawo oświatowe wraz z projektem ustawy Przepisy wprowadzające ustawę Prawo oświatowe. Projekt przewiduje wprowadzenie nowego ustroju szkolnego oraz modyfikację

Bardziej szczegółowo

OGÓLNOPOLSKIE BADANIE UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTY SPRAWDZIAN PO SZKOLE PODSTAWOWEJ EGZAMIN GIMNAZJALNY EGZAMIN MATURALNY

OGÓLNOPOLSKIE BADANIE UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTY SPRAWDZIAN PO SZKOLE PODSTAWOWEJ EGZAMIN GIMNAZJALNY EGZAMIN MATURALNY WYNIKI UCZNIÓW ZE SZKÓŁ PROWADZONYCH PRZEZ GMINĘ MIEJSKĄ MIELEC ZA 2014 ROK OGÓLNOPOLSKIE BADANIE UMIEJĘTNOŚCI TRZECIOKLASISTY SPRAWDZIAN PO SZKOLE PODSTAWOWEJ EGZAMIN GIMNAZJALNY EGZAMIN MATURALNY STATYSTYKA

Bardziej szczegółowo

Szkoły Ponadgimnazjalne. Co warto o nich wiedzieć?

Szkoły Ponadgimnazjalne. Co warto o nich wiedzieć? Szkoły Ponadgimnazjalne. Co warto o nich wiedzieć? Absolwent gimnazjum ma do wyboru trzy typy szkół ponadgimnazjalnych: Liceum Ogólnokształcące Technikum Zasadniczą Szkołę Zawodową TYPY SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH

Bardziej szczegółowo

Miasto JELENIA GÓRA WYBRANE DANE STATYSTYCZNE Powierzchnia w km² Województwo w wieku produkcyjnym 57,6 59,8 62,5 57,5

Miasto JELENIA GÓRA WYBRANE DANE STATYSTYCZNE Powierzchnia w km² Województwo w wieku produkcyjnym 57,6 59,8 62,5 57,5 URZĄD STATYSTYCZNY WE WROCŁAWIU Powierzchnia w km² 109 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 745 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Miasto JELENIA GÓRA Województwo 2014 LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI

Bardziej szczegółowo

OŚWIATA RZESZOWSKA (wybrane zagadnienia) (rok szkolny 2014/2015)

OŚWIATA RZESZOWSKA (wybrane zagadnienia) (rok szkolny 2014/2015) OŚWIATA RZESZOWSKA (wybrane zagadnienia) (rok szkolny 2014/2015) Wychowanie przedszkolne Rok szkolny Liczba dzieci w przedszkolach Liczba dzieci w punktach przedszkolnych przy SP Łącznie Liczba oddziałów

Bardziej szczegółowo

Miasto CHORZÓW WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W KATOWICE. Powierzchnia w km² 33 2014. Województwo 2014 58,2

Miasto CHORZÓW WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 W KATOWICE. Powierzchnia w km² 33 2014. Województwo 2014 58,2 URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICE Powierzchnia w km² 33 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 3319 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto CHORZÓW LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICE Powierzchnia w km² 160 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1441 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Miasto CZĘSTOCHOWA Województwo 2014 LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I

Bardziej szczegółowo

http://bydgoszcz.stat.gov.pl/

http://bydgoszcz.stat.gov.pl/ Niniejsze opracowanie ma na celu przedstawienie zmian w zakresie edukacji osób dorosłych w województwie kujawsko-pomorskim w latach szkolnych 2004/05-2013/14. Dane dotyczące edukacji osób dorosłych (liczby

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY W GDAŃSKU Powierzchnia w km² 262 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1762 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto GDAŃSK LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

Miasto GORZÓW WIELKOPOLSKI

Miasto GORZÓW WIELKOPOLSKI URZĄD STATYSTYCZNY W ZIELONEJ GÓRZE Powierzchnia w km² 86 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1448 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto GORZÓW WIELKOPOLSKI LUDNOŚĆ WEDŁUG

Bardziej szczegółowo

Miasto GDYNIA WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014. Powierzchnia w km² 135 2014. Województwo 2014. w wieku produkcyjnym 59,7 61,6 63,8 59,2

Miasto GDYNIA WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014. Powierzchnia w km² 135 2014. Województwo 2014. w wieku produkcyjnym 59,7 61,6 63,8 59,2 URZĄD STATYSTYCZNY W GDAŃSKU Powierzchnia w km² 135 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1834 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto GDYNIA LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY W BYDGOSZCZY Powierzchnia w km² 116 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1756 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto TORUŃ LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016

Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016 Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Warszawie 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016 Opracowanie dr Wioletta Kozak (Centralna Komisja Egzaminacyjna)

Bardziej szczegółowo

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI. Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2019 dla województwa świętokrzyskiego

OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI. Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2019 dla województwa świętokrzyskiego OKRĘGOWA KOMISJA EGZAMINACYJNA W ŁODZI Raport ogólny z egzaminu maturalnego 2019 dla województwa świętokrzyskiego 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2019 Opracowanie Aleksandra Grabowska (Centralna

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 URZĄD STATYSTYCZNY W BYDGOSZCZY Powierzchnia w km² 84 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1351 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Miasto WŁOCŁAWEK Województwo 2014 LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

Województwo lubuskie. Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2018

Województwo lubuskie. Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2018 Województwo lubuskie Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2018 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2018 województwo lubuskie Opracowanie dr Wioletta Kozak (Centralna Komisja Egzaminacyjna)

Bardziej szczegółowo

Miasto LEGNICA WYBRANE DANE STATYSTYCZNE Powierzchnia w km² Województwo w wieku produkcyjnym 54,6 56,1 58,1 57,5

Miasto LEGNICA WYBRANE DANE STATYSTYCZNE Powierzchnia w km² Województwo w wieku produkcyjnym 54,6 56,1 58,1 57,5 URZĄD STATYSTYCZNY WE WROCŁAWIU Powierzchnia w km² 56 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1800 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto LEGNICA LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU

Bardziej szczegółowo

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE

WYBRANE DANE STATYSTYCZNE URZĄD STATYSTYCZNY W KATOWICE Powierzchnia w km² 125 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 1390 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Miasto BIELSKO-BIAŁA Województwo 2014 LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI

Bardziej szczegółowo

Analiza absolwentów według szkół i zawodów w powiecie ryckim w 2012 r. oraz przewidywani absolwenci w roku 2013.

Analiza absolwentów według szkół i zawodów w powiecie ryckim w 2012 r. oraz przewidywani absolwenci w roku 2013. Analiza absolwentów według szkół i zawodów w powiecie ryckim w 2012 r. oraz przewidywani absolwenci w roku 2013. Przyszła sytuacja na rynku pracy młodzieży uczącej się, najczęściej rozstrzyga się już na

Bardziej szczegółowo

Województwo lubuskie. Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2019

Województwo lubuskie. Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2019 Województwo lubuskie Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2019 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2019 województwo lubuskie Opracowanie dr Wioletta Kozak (Centralna Komisja Egzaminacyjna)

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2018 WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE. Raport ogólny

Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2018 WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE. Raport ogólny Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2018 WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Raport ogólny 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2018 Opracowanie dr Wioletta Kozak (Centralna Komisja Egzaminacyjna) Aleksandra

Bardziej szczegółowo

1. Stypendium szkolne socjalne dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, zamieszkałych na terenie miasta Suwałk

1. Stypendium szkolne socjalne dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, zamieszkałych na terenie miasta Suwałk 1. Stypendium szkolne socjalne dla uczniów znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej, zamieszkałych na terenie miasta Suwałk Kryteria przyznania stypendium: Dochód na osobę w rodzinie nie może przekroczyć

Bardziej szczegółowo

ZMIANY W PRZEPISACH PRAWA obowiązujące w r. szk. 2012/2013

ZMIANY W PRZEPISACH PRAWA obowiązujące w r. szk. 2012/2013 ZMIANY W PRZEPISACH PRAWA obowiązujące w r. szk. 2012/2013 USTAWA z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (dalej cyt. ustawa USO) Art. 15 ust. 2 ustawy OSO w brzmieniu: Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna

Bardziej szczegółowo

POWIATOWY URZĄD PRACY w Szczecinie ul. Mickiewicza 39 70 383 Szczecin tel. 42 54 950 tel / fax 422 55-33

POWIATOWY URZĄD PRACY w Szczecinie ul. Mickiewicza 39 70 383 Szczecin tel. 42 54 950 tel / fax 422 55-33 POWIATOWY URZĄD PRACY w ul. Mickiewicza 39 70 383 Szczecin tel. 42 54 950 tel / fax 422 55-33 MONITORING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Rok 2013 część druga Tabela nr 1. Stan bezrobocia w PUP Szczecin

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE

WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE Sprawozd anie zegzamin umaturaln ego2015 Biologia Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2016 WOJEWÓDZTWO LUBELSKIE Sprawozdania ogólne 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016 Opracowanie dr Wioletta

Bardziej szczegółowo

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI DO ROKU 2020

STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI DO ROKU 2020 Politechnika Opolska Wydział Inżynierii Produkcji i Logistyki STRATEGIA ROZWOJU WYDZIAŁU INŻYNIERII PRODUKCJI I LOGISTYKI DO ROKU 2020 Opole, maj 2014 r. Krótka informacja o nas Historia Wydziału Inżynierii

Bardziej szczegółowo

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE

WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Sprawozd anie zegzamin umaturaln ego2015 Biologia Sprawozdanie z egzaminu maturalnego 2016 WOJEWÓDZTWO PODKARPACKIE Sprawozdanie ogólne 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2016 Opracowanie dr

Bardziej szczegółowo

Miasto KONIN WYBRANE DANE STATYSTYCZNE W POZNANIU. Powierzchnia w km² Województwo ,4

Miasto KONIN WYBRANE DANE STATYSTYCZNE W POZNANIU. Powierzchnia w km² Województwo ,4 URZĄD STATYSTYCZNY W POZNANIU Powierzchnia w km² 82 2014 Gęstość zaludnienia w osobach na 1 km² 931 WYBRANE DANE STATYSTYCZNE 2012 2013 2014 Województwo 2014 Miasto KONIN LUDNOŚĆ WEDŁUG PŁCI I WIEKU W

Bardziej szczegółowo

POWIATOWY URZĄD PRACY W WAŁBRZYCHU RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE WAŁBRZYSKIM W 2009 ROKU. (CZ.

POWIATOWY URZĄD PRACY W WAŁBRZYCHU RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE WAŁBRZYSKIM W 2009 ROKU. (CZ. KS.PP. 0700-02/09 POWIATOWY URZĄD PRACY W WAŁBRZYCHU RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH W POWIECIE WAŁBRZYSKIM W 2009 ROKU. (CZ. II - ABSOLWENCI) Wałbrzych, lipiec 2010 r. I Struktura zawodowa

Bardziej szczegółowo

Analiza EGZAMINU MATURALNEGO. w LVI Liceum Ogólnokształcącym im. Leona Kruczkowskiego w Warszawie ROK SZKOLNY 2010/2011

Analiza EGZAMINU MATURALNEGO. w LVI Liceum Ogólnokształcącym im. Leona Kruczkowskiego w Warszawie ROK SZKOLNY 2010/2011 Analiza EGZAMINU MATURALNEGO w LVI Liceum Ogólnokształcącym im. Leona Kruczkowskiego w Warszawie ROK SZKOLNY 2010/2011 Przedstawiono: 1. Radzie Pedagogicznej w dniu 06.10.2011 r. 2. Radzie Rodziców w dniu

Bardziej szczegółowo

Województwo wielkopolskie. Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2018

Województwo wielkopolskie. Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2018 Województwo wielkopolskie Sprawozdanie z egzaminu maturalnego w roku 2018 2 Sprawozdanie ogólne z egzaminu maturalnego 2018 województwo wielkopolskie Opracowanie dr Wioletta Kozak (Centralna Komisja Egzaminacyjna)

Bardziej szczegółowo

Kościerzyna, dnia 30 października 2015 r.

Kościerzyna, dnia 30 października 2015 r. INFORMACJA O STANIE REALIZACJI ZADAŃ OŚWIATOWYCH POWIATU KOŚCIERSKIEGO W ROKU SZKOLNYM 2014/2015 Kościerzyna, dnia 30 października 2015 r. Zadania oświatowe realizowane przez Powiat Kościerski wynikają

Bardziej szczegółowo