Journal of Agribusiness and Rural Development

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Journal of Agribusiness and Rural Development"

Transkrypt

1 pissn eissn Journal of Agrbusness and Rural Development 2(24) 2012, CZYNNIKI KSZTAŁTUJĄCE ZRÓWNOWAŻENIE GOSPODARSTW ROLNYCH Woletta Wrzaszcz Instytut Ekonomk Rolnctwa Gospodark Żywnoścowej PIB Abstrakt. W poltyce rolnej w Un Europejskej coraz bardzej akcentuje sę zagadnene zrównoważonego rozwoju rolnctwa. Jest to odzew na narastające zagrożena środowskowe. Dlatego podjęto próbę pomaru pozomu zrównoważena gospodarstw rolnych objętych systemem FADN oraz rozpoznana jego determnant. W tym celu posłużono sę metodą analzy welowymarowej oraz modelem regresj logstycznej. Otrzymane wynk wskazały, ż nezasadne jest utożsamane bezpecznej dla środowska przyrodnczego produkcj rolnej z nskotowarową oraz nskodochodową. Słowa kluczowe: pozom zrównoważena gospodarstw rolnych, ndywdualne gospodarstwo rolne, determnanty pozomu zrównoważena, FADN WPROWADZENIE Zagadnene zrównoważonego rozwoju jak dotąd ne zostało zdefnowane 1 jednoznaczne. Powszechne cytowana defncja pochodz z tzw. Raportu Brundtland, gdze pojęce zrównoważonego rozwoju jest rozumane jako zaspokajane obecnych potrzeb ludz, bez uszczerbku dla możlwośc ch zaspokojena przez przyszłe pokolena [World ]. Rozwój zrównoważony oznacza nową flozofę rozwoju globalnego, regonalnego lokalnego. Ma ona wymar ne tylko loścowy (materalny), ale główne jakoścowy, gdze jakość życa jest uznana za prorytet [Baker 2006]. Flozofa ta po- 1 Termn zrównoważene wywodz sę z ekolog odnos sę do zdolnośc regeneracyjnych ekosystemu [Reboratt 1999]. Copyrght Wydawnctwo Unwersytetu Przyrodnczego w Poznanu Adres do korespondencj Correspondng author: mgr Woletta Wrzaszcz, IERGŻ PIB, Zakład Ogólnej Ekonomk, Instytut Ekonomk Rolnctwa Gospodark Żywnoścowej Państwowy Instytut Badawczy, ul. Śwętokrzyska 20, Warszawa, Poland, e-mal: wrzaszcz@ergz. waw.pl

2 286 W. Wrzaszcz wstała w odpowedz na globalny charakter zagrożeń środowskowych, uwzględnając sposoby zmnejszana degradacj przyrody oraz praktyk zapewnające jej poszanowane, jak równeż pomnażane dóbr materalnych z zachowanem zdolnośc ekosystemów do ch odnowy [Woś 1992]. Koncepcja rozwoju zrównoważonego, chronąc środowsko naturalne, mus jednocześne stymulować wzrost ekonomczny oraz rozwój społeczny, jednakże przyjmując nadrzędność środowska w stosunku do rozwoju gospodarczego [Loon n. 2005, Zegar 2007 a, b]. Prezentowany punkt wdzena ne jest akceptowany powszechne, a rozwój zrównoważony często przegrywa z realam ekonomcznym. Obserwowane (rozbeżne) procesy skłanają do wyeksponowana dzałań zaburzających równowagę w ekosysteme, uzasadnena adekwatnego wsparca nstytucjonalnego, a także popularyzacj praktyk prośrodowskowych wśród społeczeństwa. W sytuacj nadeksploatacj ekosystemu oraz rosnącego zagrożena deformacj procesów geochemcznych bosfery stało sę nezbędne przestawane rozwoju społeczno- -gospodarczego na kerunek zrównoważony [Zegar Wlk 2007]. Obecne ujemne efekty zewnętrzne dzałalnośc gospodarczej przekraczają możlwość ch absorpcj przez ekosystem, co jest mocnym argumentem przemawającym za celowoścą wprowadzena zman. Jak podkreślają nektórzy badacze, każda dzałalność gospodarcza w rzeczywstośc jest konsumpcją zasobów naturalnych, co wzmacna zasadność mplementacj zasad rozwoju zrównoważonego [Rees Wackernagel 1994]. W tym śwetle ochrona nwestycja w kaptał naturalny pownna stać sę plnym prorytetem dla całego społeczeństwa [Prugh n. 1999]. Idea rozwoju zrównoważonego odnos sę równeż do rolnctwa, które slne oddzałuje na stan środowska naturalnego. Specyfką rolnctwa są skutk uboczne prowadzonej dzałalnośc rolnczej, mające charakter dodatnch ujemnych efektów środowskowych 2. Nestety efekty zewnętrzne dzałalnośc rolnczej na ogół ne są brane pod uwagę w mkroekonomcznym kryterum podejmowana decyzj przez producentów rolnych, co uzasadna potrzebę nterwencj czynnka nstytucjonalnego [Zegar 2007 b]. Zgodne z deą zrównoważonego rozwoju, każda jednostka pownna czuć sę zoblgowana do ochrony środowska przyrodnczego oraz przestrzegana zasad racjonalnej gospodark zasobam naturalnym [Woś Zegar 2002]. Podejśce to wymaga wdrożena takego systemu gospodarowana, w którym presja na środowsko ne przekracza jego pojemnośc 3. 2 Wśród efektów zewnętrznych wyróżnamy zarówno dodatne (dobra publczne), jak ujemne (koszty, nekorzyśc) [Baum Śleszyńsk 2009, Cooper n. 2009, Zegar 2007 b]. Dotychczas rolnctwo ne ponosło skutków nadmernego korzystana z zasobów naturalnych. Dopero od klku lat wprowadza sę ogranczena środowskowe śwadczena fnansowe z tytułu kosztów korzyśc środowskowych [Bołtromuk 2006, Zegar 2010, Duer 2010]. 3 Polske rolnctwo mus sę zmerzyć z jednym z podstawowych dylematów rozwojowych wyborem dalszej śceżk rozwoju [Czyżewsk Hensz-Matuszczak 2005]. Industralny kerunek rozwoju rolnctwa (bazujący na teor ekonom neoklasycznej) przyczynł sę do nekwestonowanego wzrostu produkcj, ale ne rozwązał problemów społecznych gospodarczych, a przede wszystkm spowodował znaczące koszty zewnętrzne (m.n. w postac drastycznego spadku różnorodnośc bologcznej). Za jego alternatywę uznano model rolnctwa zrównoważonego (bazujący na teor ekonom ekologcznej), zmerzający do pogodzena celów ekonomcznych (efekt jednostk) środowskowych (efekt społeczny) w produkcj rolnej, zgodne z zasadą wn-wn. Najwększe zanteresowane zwolennków ekonom ekologcznej skupa sę wokół podstawowych kwest, którym są ochrona zasobów naturalnych, a także wyznaczene progu bezpeczeństwa Journal of Agrbusness and Rural Development

3 Czynnk kształtujące zrównoważene gospodarstw rolnych 287 Idea zrównoważonego rozwoju stała sę centralną osą dyskursu poltycznego społecznego w wększośc krajów wysoko rozwnętych, welu krajach rozwjających sę oraz mędzynarodowych organzacjach poltycznych, społecznych ruchach pozarządowych [Toczyńsk n. 2009]. W zasęgu poltycznym pozostaje promocja ekonomcznej efektywnośc gospodarczej, z jednoczesnym podkreślenem potrzeby wyceny zasobów kaptału naturalnego efektów zewnętrznych jako warunkowych elementów dalszej dzałalnośc gospodarczej ludzkej egzystencj. Jest to najważnejszy krok w kerunku kreowana zrównoważanego rozwoju [Prugh n. 1999]. Od początku lat dzewęćdzesątych XX weku rozpoczęto wprowadzane zman we Wspólnej Poltyce Rolnej (WPR), które znalazły wyraz w reformach mocnej uwzględnających wymog środowskowe w produkcj rolnej. Warunkowe fnansowane rolnctwa stało sę oblgatoryjne dla rolnków zanteresowanych pozyskanem subsydów w ramach realzowanych nstrumentów WPR oraz podkreślło ch decydującą rolę w kształtowanu stanu środowska przyrodnczego. Za pośrednctwem takch nstrumentów poltycznych państwo może narzucć warunk brzegowe gospodarującym podmotom, mające na celu zblżene optmum prywatnego (ukerunkowanego na racjonalność mkroekonomczną) do optmum społecznego (zwązanego z racjonalnoścą makroekonomczną) [Zegar 2010]. Podjęte dzałana poltyczne zancjowały potrzebę montorngu praktyk rolnośrodowskowych, tym samym poszukwana nterpretowalnych mar oraz metod, pozwalających na syntetyczną ocenę zrównoważena gospodarstwa (podstawowej jednostk w rolnctwe), w tym jego organzacj wewnętrznej (powązana produkcj roślnnej zwerzęcej) oraz relacj z otoczenem [Runowsk 2000, Fotyma 2000, Loon n. 2005]. Mmo ż pojęce gospodarstwo zrównoważone ne jest rozumane jednolce (często rozpatrywane fragmentaryczne subektywne), fundamentem wększośc defncj jest założene, że w gospodarstwe zrównoważonym stosowane praktyk rolncze ne naruszają równowag środowskowej, a rezultatem prowadzonej dzałalnośc rolnczej są korzyśc ekonomczne społeczne [Krasowcz 2005]. Dlatego zaproponowano sposób pomaru pozomu zrównoważena gospodarstwa rolnego w sferze środowskowej, ekonomcznej oraz środowskowo-ekonomcznej. Celem pracy było określene pozomu zrównoważana gospodarstw, a także rozpoznane jego determnant. PRZEDMIOT I METODA BADAŃ Przedmotem badań były gospodarstwa ndywdualne objęte systemem rachunkowośc rolnej polskego FADN w 2008 roku. Zborowość lczyła gospodarstwa. Do badań wybrano podmoty, w których użytkowano grunty orne o type rolnczym: wyspecjalzowane w uprawach polowych (typ 1), w chowe zwerząt żywonych w systeme wypasowym (typ 4), w chowe zwerząt zarnożernych (typ 5), a także neekologcznego. Argumentem uzasadnającym take podejśce jest coraz bardzej ogranczona wydajność kaptału materalnego, wytworzonego przez człoweka, ze względu na zmnejszającą sę podaż komplementarnych zasobów naturalnych. Jak podkreślają wybtn twórcy tego nurtu ekonom, odejśce od kaptału materalnego na rzecz naturalnego jako czynnka lmtującego egzystencję jest funkcją wzrastającej skal wpływu ludzkej obecnośc [Costanza n. 1997, Baker 2006]. 2(24) 2012

4 288 W. Wrzaszcz wyspecjalzowane z różnym uprawam (typ 6), z różnym zwerzętam (typ 7), z różnym roślnam zwerzętam (typ 8). Z badań wyelmnowano gospodarstwa wyspecjalzowane w uprawach ogrodnczych (typ 2) oraz trwałych (typ 3), a także neużytkujące gruntów ornych. Powodem elmnacj były przyjęte krytera zrównoważena środowskowego, które w zasadnczej częśc odnosły sę do gospodarowana na gruntach ornych. Określene pozomu zrównoważena gospodarstw rolnych sprowadzono do dwóch etapów, a manowce: 1) wyboru mar (zmennych) uzasadnonych pod względem merytorycznym statystycznym oraz 2) wyboru metody badawczej umożlwającej syntetyczną ocenę zjawska na podstawe danych FADN [OECD 1999]. Mary zrównoważena gospodarstw zostały ocenone względem najbardzej pożądanych wartośc ujętych w normach prawnych, czy też podstawowych zasadach organzacj produkcj rolnej. Te punkty odneseń określono manem wartośc progowych, powyżej lub ponżej których można ocenć jednoznaczne, czy dany podmot jest bardzej lub mnej zrównoważony. W celu sprowadzena wartośc zmennych do porównywalnośc przeprowadzono ch normalzację. Jest to zabeg koneczny przy stosowanu metod statystycznej analzy welowymarowej takch, jak klasyfkacja porządkowane lnowe obektów. Posłużono sę metodą untaryzacj zerowanej z referencyjnym systemem grancznym, która sprowadza zmenne dagnostyczne do wartośc z przedzału [ 1;1]. Przykładowo przedstawono wzór 1 na normalzację stymulant z progem veta [Strahl Walesak 1997]. Zastosowana formuła jest zalecana w sytuacj, kedy w ocene obektów pojawają sę określone normy, tzw. prog lub przedzały veta, które tworzą referencyjny system granczny. Pozom zrównoważena określono jako średną znormalzowaną wartość wybranych zmennych dagnostycznych (wzór 2). W celu wyodrębnena gospodarstw spełnających przyjęte normy określono mnmalny pozom satysfakcj oceny obektu. Do określena pozomu zrównoważena środowskowego wybrano take zmenne, które odzwercedlały zarówno pozytywne praktyk rolncze, jak negatywne oddzaływane na środowsko przyrodncze, a manowce: a) lczba grup rośln uprawanych na gruntach ornych (GO) stymulanta, próg veta: 3; b) udzał zbóż w strukturze zasewów GO destymulanta, próg veta: 66; c) ndeks pokryca GO roślnnoścą w okrese zmy stymulanta, próg veta: 33; d) obsada zwerząt na UR destymulanta, próg veta 2; e) saldo blansu glebowej substancj organcznej stymulanta, próg veta: 0; f) saldo blansu azotu brutto w glebe nomnanta, przedzał veta zróżncowany regonalne [Wrzaszcz 2009]. W zakrese zrównoważena ekonomcznego posłużono sę jednym wskaźnkem, tj. relacją wynagrodzena pracy własnej w gospodarstwe (dochód z gospodarstwa rolnego na jednostkę pełnozatrudnoną) przecętnego wynagrodzena netto pracownków zatrudnonych w całej gospodarce narodowej (rodzaj zmennej stymulanta, próg veta zł). Określene pozomu zrównoważena gospodarstw rolnych w zakrese środowskowo-ekonomcznym uznano za uzasadnone tylko w jednostkach charakteryzujących sę co najmnej progową wartoścą wskaźnka w obydwu badanych aspektach. W nnym przypadku względna przewaga ekonomczna mogłaby nwelować relatywne nsk pozom zrównoważena środowskowego (bądź odwrotne), a wynk syntetycznej mary przyjąłby zblżone welkośc w zróżncowanych gospodarstwach. Journal of Agrbusness and Rural Development

5 Czynnk kształtujące zrównoważene gospodarstw rolnych 289 xj mn{ xj} Sm dla xj xoj max{ xj} mn{ xj} z j (1) xj max{ xj} Sm dla xj xoj max{ xj} mn{ xj} z ś 1 m gdze: lczba obektów, = 1, 2,..., n; gdze n = , j lczba zmennych dagnostycznych (mar zrównoważena), j = 1, 2,..., m, x j wartość j-tej zmennej w -tym obekce, S x m próg veta dla j-tej zmennej dagnostycznej, oj mn{x j } mnmalna wartość x j, max{x j } maksymalna wartość x j, z j znormalzowana wartość j-tej zmennej w -tym obekce, z pozom zrównoważena -tego gospodarstwa rolnego. ś W celu określena determnant pozomu zrównoważena gospodarstw rolnych posłużono sę modelem regresj logstycznej z funkcją wążącą logt. Model ten umożlwa modelowane symulację prawdopodobeństwa opsywanego zdarzena (przynależność badanej jednostk do pożądanej grupy) za pomocą dychotomcznej zmennej zależnej, w zależnośc od charakteryzujących ją różnych zmennych dagnostycznych zmennych nezależnych [Rószkewcz 2002 a, b]. Zmenne nezależne mogą być merzone na różnych skalach, tj. nomnalnej, porządkowej, lorazowej oraz przedzałowej. Parametry równana szacowane są za pomocą metody najwększej warygodnośc, poszukując wartośc parametrów a j maksymalzujących warygodność próby, na podstawe której dokonuje sę estymacj modelu [Stansz 2006]. Poprawność rozwązana jest ocenana na podstawe współczynnka dopasowana Negelkerkea, testu Hosmera Lemeshowa oraz wartośc statystyk χ 2. Duża wartość statystyk (przy danym pozome stotnośc lczbe stopn swobody) wskazuje na poprawność otrzymanego modelu. Wartość statystyk χ 2 jest równeż podstawą do oceny stotnośc poszczególnych współczynnków regresj logstycznej, która defnuje statystykę Walda. Wartośc oszacowanych współczynnków ne mają żadnej nterpretacj, natomast nterpretowane jest przekształcene oszacowanego równana zwane lorazem szans (wzór 3). Iloraz szans (Ψ) oznacza stosunek prawdopodobeństwa, że badane (pożądane) zdarzene wystąp (P ) do prawdopodobeństwa, że ten przypadek ne pojaw sę. Mmo welu możlwośc przedstawonej metody badawczej, ne pozwala ona na wyjaśnene efektów nterakcj zmennych nezależnych uwzględnonych w modelu [Stansz 2006]. P 1 P e m j 1 z j a0 a1 X1... a k X k (2) (3) 2(24) 2012

6 290 W. Wrzaszcz Wyrażene e a j wyraża relatywną zmanę prawdopodobeństwa (możlwośc) wystąpena zdarzena w wynku dzałana czynnka X j, przy stablnośc (ceters parbus) pozostałych zmennych (jeżel przyjmuje wartośc powyżej 1 dany czynnk dzała stymulująco; jeżel ponżej 1 dany czynnk dzała ogranczająco) 4. Kerując sę przesłankam prezentowanym w lteraturze przedmotu oraz wynkam badań własnych, wyspecyfkowano lstę cech (zmennych nezależnych), które potencjalne mogły oddzaływać na badane zjawsko. Zmenne te zaklasyfkowano do następujących obszarów: a) warunk przyrodnczo-produkcyjne położene gospodarstwa na obszarach o nekorzystnych warunkach gospodarowana (ONW), wskaźnk bontacj gleby, udzał gleb dobrych, b) czynnk produkcj: zema, praca, kaptał powerzchna struktura użytków rolnych, udzał zem własnej, nakłady pracy, pozom specjalzacja wykształcena, średna wartość kaptału, welkość ekonomczna, c) nastawene produkcyjne gospodarstwa typ rolnczy, system gospodarowana, kerunek produkcj, d) ntensywność organzacj produkcj rolnczej ntensywność organzacj produkcj roślnnej, ntensywność organzacj produkcj zwerzęcej, ntensywność produkcj, e) praktyk prośrodowskowe partycypacja w programach rolnośrodowskowych, nawożene gleby nawozam wapnowym, f) aktywność nwestycyjna pozarolncza udzał w programach rządowych wperających fnansowo dzałana nwestycyjne, aktywność pozarolncza. Zgodne z założenam analzy logtowej, lstę zaproponowanych zmennych ogranczono do tych cech, które spełnały krytera formalne [Stansz 2006] 5. Podstawowym kryterum akceptacj modelu była stotność statystyczna modelu oraz dobroć jego dopasowana do danych emprycznych. WYNIKI Badane jednostk sklasyfkowano w zależnośc od wartośc wskaźnka zrównoważena środowskowego oraz ekonomcznego. Według perwszej klasyfkacj, wyróżnono gospodarstwa o pozome zrównoważena środowskowego: 1) pożądanym/wysokm (wskaźnk od 0,28 do 1, ponad 3/4 gospodarstw w tej grupe cechowało sę normatywnym pozomem 5 przyjętych mar/kryterów), 4 Wartość nterpretujemy w odnesenu do 1, wyrażając wynk w procentach, np. wynk równy 1,22 oznacza, że szanse wystąpena danego zjawska zwększają sę o 22%, jeśl analzowany czynnk zmen sę o jednostkę (ceters parbus). 5 Tworząc model logtowy, należy unkać zmennych mocno ze sobą skorelowanych, gdyż prowadz to do zawyżena błędów standardowych, a węc fałszywej oceny stotnośc analzowanych zmennych. W przypadku zmennych loścowych wskazane jest zweryfkowane zależnośc za pomocą wskaźnka korelacj oraz elmnacj zmennych przy stotnym statystyczne współczynnku z zakresu [ 0,5; 0,5]. Także współlnowość zmennych unemożlwa wylczene współczynnków modelu. Innym wymogem przy przeprowadzanu analzy logtowej jest duża lczebność badanych obektów, co zakres badana FADN zapewna w dostatecznym stopnu. Journal of Agrbusness and Rural Development

7 Czynnk kształtujące zrównoważene gospodarstw rolnych 291 2) przecętnym (wskaźnk od 0 do 0,27, ok. 3/4 gospodarstw w tej grupe cechowało sę normatywnym pozomem 4 mar), 3) nskm (wskaźnk od 0,28 do 0,01, ok. 3/4 gospodarstw w tej grupe cechowało sę normatywnym pozomem 3 mar), 4) bardzo nskm (wskaźnk od 1 do 0,27, ok. 70% gospodarstw w tej grupe cechowało sę normatywnym pozomem 2 mar). W zależnośc od dochodowośc nakładów pracy własnej wyróżnono gospodarstwa o pozome zrównoważena ekonomcznego: 1) pożądanym/wysokm (wskaźnk relacj wynagrodzeń od 1, co oznacza, że dochody ukształtowały sę na pozome co najmnej parytetowym), 2) przecętnym (wskaźnk od 0,5 włączne do 1), 3) nskm (wskaźnk od 0 włączne do 0,5), 4) z ujemnym dochodam. Przedstawona klasyfkacja umożlwła określene rozkładu gospodarstw według skal oddzaływana na środowsko, a także dochodowośc. Uwzględnając oddzaływane produkcj rolnej na środowsko przyrodncze, wyodrębnono gospodarstwa o wysokm (pożądanym) pozome równowag (które stanowły 22%, a praktyk rolncze w tych jednostkach ocenono jako przyjazne dla środowska), o przecętnym wynku (39%), a także cechujące sę małą bardzo małą wartoścą wskaźnka (odpowedno 33% 6% w tych podmotach przeważały nepoprawne praktyk rolncze). Natomast w zależnośc od pozomu zrównoważena ekonomcznego wyróżnono gospodarstwa o wysokm (pożądanym) pozome zrównoważena (46% jednostek cechowało sę co najmnej parytetową dochodowoścą pracy), przecętnym (22%) oraz nskm (25%), a także wskazano podmoty z ujemnym wynkem (7%). W zborowośc badanych gospodarstw 13% jednostek uznano za zrównoważone w obydwu aspektach, gdyż jednocześne charakteryzowały sę dużą wartoścą wskaźnka środowskowego ekonomcznego. Produkcja rolna w tych gospodarstwach ne generowała zagrożeń dla otoczena przyrodnczego, a ch wynk ekonomczny był porównywalny z dochodam uzyskwanym poza rolnctwem. W tabel 1 zestawono podstawowe cechy gospodarstw o pożądanym pozome zrównoważena środowskowego (ZŚ), ekonomcznego (ZE) oraz środowskowoekonomcznego (ZŚE) na tle pozostałych jednostek 6. Gospodarstwa zrównoważone na wysokm pozome cechowały sę wększą powerzchną użytków rolnych w porównanu z pozostałym podmotam. Ponadprzecętny pozom nadwyżk bezpośrednej, wartośc produkcj oraz wartośc dodanej netto, a także wynków ekonomcznych wyróżnał jednostk przyjazne dla środowska oraz dochodowe. Nższy wskaźnk względnej wysokośc kosztów wskazał na lepszą organzację produkcj rolnej, a także wększą efektywność gospodarowana w podmotach o pożądanym wynku zrównoważena w poszczególnych aspektach. Przeprowadzone badana upoważnły do stwerdzena, ż zakres kerunek wpływu znacznej lczby czynnków kształtujących pożądany pozom zrównoważana środowskowego ekonomcznego jest zbeżny (tab. 2). Spośród analzowanych czynnków, na pozom zrównoważena w obydwu aspektach oddzaływały dodatno: powerzchna użytków rolnych, pozom wykształcena kerownka gospodarstwa, ekologczny system 6 Ten podzał gospodarstw wykorzystano równeż w modelach logtowych. 2(24) 2012

8 292 W. Wrzaszcz Tabela 1. Przecętne wartośc cech gospodarstw o wysokm pozome zrównoważena na tle pozostałych oraz ogółu badanych jednostek FADN Table 1. Selected characterstcs of agrcultural holdngs dffer n the level of sustanablty Lp. No. Wyszczególnene Specfcaton 1 Lczebność gospodarstw Number of agrcultural holdngs 2 Użytk rolne (ha/gospodarstwo) Agrcultural area (ha/holdng) 3 Standardowa nadwyżka bezpośredna (ESU/gosp.) Standard Gross Margn (ESU/holdng) 4 Produktywność zem (produkcja w tys. zł/ha) Land productvty (thous. PLN/ha) 5 Wskaźnk względnej wysokośc kosztów (zł/zł) Relaton of total output and nput (PLN/PLN) 6 Wartość dodana netto (tys. zł/ha) Farm Net Value Added (thous. PLN/ha) 7 Dochodowość pracy własnej (tys. zł/fwu) Famly Farm Income (thous. PLN/FWU) 8 Dochodowość zem (tys. zł/ha) Famly Farm Income (thous. PLN/ha) ZŚ ZE FADN ZŚE ZŚ_W P ZE_W P ,45 39,92 34,16 52,00 21,29 53,00 20,46 21,74 20,09 30,85 11,58 29,34 5,12 4,86 5,21 5,65 4,02 5,20 0,84 0,80 0,85 0,78 0,98 0,75 1,94 2,13 1,88 2,42 0,94 2,47 35,20 41,78 29,25 64,30 9,31 64,92 1,69 1,87 1,64 2,15 0,73 2,20 ZŚ zrównoważene środowskowe, ZE zrównoważene ekonomczne, ZŚE zrównoważene środowskowo-ekonomczne, ZŚ_W pożądany pozom zrównoważena środowskowego, ZE_W pożądany pozom zrównoważena ekonomcznego, P pozostałe gospodarstwa. Źródło: opracowane własne na podstawe danych FADN. P other agrcultural holdngs, hgh/satsfyng (W) level of envronmental (ZŚ), economc (ZE), envronmental and economc sustanablty (ZŚE). Source: own calculaton based on FADN data. Tabela 2. Determnanty pozomu zrównoważena gospodarstw rolnych Table 2. Determnants of agrcultural holdngs sustanablty level Lp. No. Wyszczególnene Specfcaton Iloraz szans (Ψ) pożądanego pozomu zrównoważena Odds rate (Ψ) of satsfyng level of agrcultural holdngs ZŚ_W ZE_W ZŚE Położene na ONW Localsaton on Less Favoured Areas 2 Powerzchna UR Agrcultural area 3 Pozom wykształcena Level of educaton 4 Wykształcene rolncze Agrcultural educaton 0,8 b.. 0,9 1,2 2,8 3,5 1,1 1,1 1,2 b.. 1,1 b.. Journal of Agrbusness and Rural Development

9 Czynnk kształtujące zrównoważene gospodarstw rolnych 293 Tabela 2 cd. / Table 2 cont Kerunek produkcj zwerzęcej Anmal producton 6 Ekologczny system gospodarowana Ecologcal producton Typ rolnczy gospodarstwa Type of farmng 1,7 0,5 b.. 3,2 1,5 3,8 7 T1 uprawy polowe feld crops 0,8 1,6 1,4 8 T4 zwerzęta przeżuwacze grazng lvestock 4,3 1,2 5,8 9 T5 zwerzęta zarnożerne granvores 0,2 1,2 0,1 10 T6 różne uprawy mxed crops b.. b.. b.. 11 T7 różne zwerzęta mxed lvestock b.. 0,5 0,5 12 T8 różne uprawy zwerzęta mxed crops and lvestock 13 Pozom ntensywnośc organzacj produkcj roślnnej Level of crop producton ntensty of organzaton 14 Pozom ntensywnośc organzacj produkcj zwerzęcej Level of anmal producton ntensty of organzaton 15 Intensywność produkcj (zł/ha) Producton ntensty (PLN/ha) 16 Program rolnośrodowskowy Agr-envronmental programme 17 Wapnowane gleby Sol lmng 18 Dzałana nwestycje Investment actvty ref. ref. ref. 1,3 1,2 1,7 1,1 1,3 1,5 0,8 1,01 0,7 1,3 b.. b.. 1,2 b.. 1,2 1,4 1,3 1,7 b.. brak stotnośc, ref. punkt odnesena, ZŚ_W R 2 N = 0,24 (poprawne klasyfkacje 79%), ZE_W R 2 N = 0,45 (77%), ZŚE R 2 N = 0,60 (88%). Źródło: Opracowane własne na podstawe danych FADN. Hgh/satsfyng (W) level of envronmental (ZŚ), economc (ZE), envronmental and economc sustanablty (ZŚE), b.. not sgnfcant varable, ref. reference level, ZŚ_W R 2 N = 0.24 (correct classfcaton 79%), ZE_W R 2 N = 0.45 (77%), ZŚE R 2 N = 0.60 (88%). Source: own calculaton based on FADN data. gospodarowana, pozom ntensywnośc organzacj produkcj roślnnej zwerzęcej, a także partycypacja w dzałanach nwestycyjnych. Na przykład wzrost areału gospodarstwa o jedną klasę welkośc skutkował zwększenem szansy na produkcję bezpeczną dla środowska o 20% 7. Wększy areał gospodarstwa zwększa możlwość zmanowana rośln (w tym różnorodność upraw oraz udzał powerzchn pokrytej roślnnoścą w okrese zmy), dodatno oddzałuje na pozom salda blansu glebowej mater organcznej, a także możlwość poprawnego zblansowana azotu [Wrzaszcz 2009]. Wynk determnowała też zmana pozomu nten- 7 Wyodrębnono następujące klasy welkośc gospodarstw: do 5 ha, 5-10,10-20, 20-30, 30-50, powyżej 50 ha. 2(24) 2012

10 294 W. Wrzaszcz sywnośc organzacj produkcj 8. Operając sę na metodolog opracowanej przez prof. B. Kopca, można stwerdzć, że w szczególnośc roślny okopowe, a także przemysłowe nne pastewne charakteryzują sę wyższym współczynnkam ntensywnośc nż na przykład roślny zbożowe. Dodatn wpływ produkcj zwerzęcej uzasadna znaczene tego kerunku produkcj w kształtowanu pożądanego wynku. Borąc pod uwagę neznaczną część gospodarstw o ponadnormatywnym pozome obsady, a także przecętną strukturę zasewów ubogą w roślny reprodukujące substancję organczną w glebe, pozom ntensywnośc organzacj produkcj zwerzęcej determnował lość nawozów naturalnych salda blansu makroskładnków, a także mater organcznej. Dodatn wpływ stwerdzono równeż w partycypacj rolnków w dzałanach nwestycyjnych. Admnstracyjne uwarunkowana dostępu do określonych dotacj oraz dodatkowe wymog formułowane w poszczególnych dzałanach programów rządowych zapewnły spójną realzację przedsęwzęć ułatwających rozwój gospodarstw rolnych, a także ochronę zasobów środowska przyrodnczego. Na pożądany wynk w zakrese środowskowym wpływały pozytywne praktyk prośrodowskowe w postac: wapnowana gleby, udzału w programach rolnośrodowskowych oraz prowadzene welokerunkowej produkcj rolnej. Natomast do czynnków ujemne oddzałujących zalczono ntensywność produkcj 9 oraz uwarunkowana egzogenczne w postac utrudnonych warunków gospodarowana. Owszem wyższy jest koszt zakupu welu chemcznych środków do produkcj rolnczej o precyzyjne dobranym składze bądź preparatów zawerających szerszą paletę makroelementów, nemnej jednak zbyt duże nakłady jednostkowe, nezależne od ch jakośc, przekraczają absorpcję ekosystemu. Natomast położene gospodarstwa na ONW (sklasyfkowane na podstawe nskego pozomu wskaźnka waloryzacj rolnczej przestrzen produkcyjnej, odzwercedlającego jakość przydatność rolnczą gleb, warunk klmatyczne oraz wodne, a także ukształtowane terenu) zasadnczo ogranczają możlwośc organzacj produkcj rolnczej, w szczególnośc roślnnej. W sferze ekonomcznej wększość powyższych czynnków była nestotna, natomast ntensywność produkcj oraz wykształcene rolncze kerownka gospodarstwa zwększały szanse na osągnęce pożądanego wynku ekonomcznego. Typ rolnczy gospodarstwa stotne różncował prawdopodobeństwo zrównoważena na wysokm pozome. Stwerdzono, ż najwększe możlwośc w osągnęcu równowag środowskowej mały gospodarstwa wyspecjalzowane w chowe zwerząt żywonych w systeme wypasowym, natomast w zakrese ekonomcznym jednostk wyspecjalzowane w uprawach polowych. PODSUMOWANIE Przeprowadzone badana wskazały, ż zborowość gospodarstw towarowych o pożądanym pozome zrównoważena środowskowego oraz ekonomcznego jest znacząca 8 Pozom ntensywnośc organzacj produkcj roślnnej zwerzęcej według prof. B. Kopca: 1 bardzo mały, 2 mały, 3 średn nższy, 4 średn wyższy, 5 wysok mnejszy, 6 wysok wększy, 7 bardzo wysok mnejszy, 8 bardzo wysok wększy, 9 specjalne wysok. 9 Intensywność produkcj zmenna loścowa, ocenona jako pozom kosztów całkowtych (tys. zł) faktyczne ponesonych na 1 hektar użytków rolnych w gospodarstwe. Journal of Agrbusness and Rural Development

11 Czynnk kształtujące zrównoważene gospodarstw rolnych 295 pod względem zarówno lczebnośc, jak czynnków produkcj znajdujących sę w ch dyspozycj. Tym samym stwerdzono, ż nezasadne jest utożsamane produkcj bezpecznej dla środowska z produkcją nskotowarową oraz nskodochodową. W zborowośc FADN uznano 13% podmotów za zrównoważone w obydwu aspektach środowskowym ekonomcznym. Produkcja rolna w tych gospodarstwach ne generowała zagrożeń dla otoczena przyrodnczego, a ch wynk ekonomczny był porównywalny z dochodam uzyskwanym poza rolnctwem. Stwerdzono, ż zbeżny zakres kerunek wpływu determnant endogencznych ułatwa jednoczesną realzację celów środowskowych ekonomcznych na pozome gospodarstwa rolnego. Istotnym czynnkem różncującym szanse zrównoważena gospodarstw na pożądanym pozome, w każdym w rozważanych aspektów, jest ch typ rolnczy. Najwększe możlwośc w zakrese osągnęca równowag środowskowej mały jednostk wyspecjalzowane w chowe zwerząt żywonych w systeme wypasowym, natomast w zakrese ekonomcznym podmoty ukerunkowane w uprawach polowych. LITERATURA Baker S., Sustanable development. Routledge, New York, Baum R., Śleszyńsk J., Nowe funkcje rolnctwa dostarczane dóbr publcznych. Rocz. Nauk. SERA 11, 2, Bołtromuk A., Przyczyny skutk wzrostu zanteresowana aspektem środowskowym w poltyce rolnej UE. Rocz. Nauk. SERA 8, 4, 60. Costanza R., Cumberland J.H., Daly H.E., Goodland R., Norgaard R.B., An ntroducton to ecologcal economcs. ISEE, CRC Press, Boca Raton, Florda, 17-18, Cooper T., Hart K., Baldock D., Provson of publc goods thorough agrculture n the European Unon. Report prepared for DG Agrculture and Rural Development. IEEP, London, Czyżewsk A., Hensz-Matuszczak A., Makroekonomczne uwarunkowana rolnctwa ndustralnego społeczne zrównoważonego. Refleksje na temat sprzężeń regulacyjnych realnych. W: Koncepcja badań nad rolnctwem społeczne zrównoważonym. Nr 11. IERGŻ PIB, Warszawa, 59. Duer I., Dobra publczne użytkowane dostarczane przez rolnctwo wsperane w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wejskch. W: Możlwośc rozwoju obszarów problemowych rolnctwa (OPR) w śwetle PROW Studa Raporty nr 21. IUNG PIB, Puławy, Fotyma M., Problematyka rolnctwa zrównoważonego. Bul. Inform. IUNG, Puławy, 3. Krasowcz S., Cechy rolnctwa zrównoważonego. W: Koncepcja badań nad rolnctwem społeczne zrównoważonym. Nr 11. IERGŻ PIB, Warszawa, Loon van G.W., Patl S.G., Hugar L.B., Agrcultural sustanablty. Strateges for Assessment. SAGE Publ., New Delh, OECD, Envronmental ndcators for agrculture. Issues Desgn 2, 19. Prugh T., Costanza R., Cumberland J.H., Daly H.E., Goodland R., Norgaard R.B., Natural captal and human economc survval. ISEE, CRC Press, Boca Raton, London, 20-21, 152. Reboratt C.E., Terrtory, scale and sustanable development. W: Sustanablty and the socal scence: A cross-dscplnary approach to ntegratng envronmental consderaton nto theoretcal reorentaton. Red. E. Becker, T. Jahn. Zed Books, London, Rees W.E., Wackernagel M., Ecologcal footprnt and approprated carryng capacty: Measurng the natural captal requrements of the human economy. W: Investng n natural 2(24) 2012

12 296 W. Wrzaszcz captal: The ecologcal economcs approach to sustanablty. Red. A. Jansson, M. Hammer, C. Folke, R. Costanza. Island Press, Washngton, 369. Rószkewcz M., 2002 a. Metody loścowe w badanach marketngowych. PWN, Warszawa, Rószkewcz M., 2002 b. Narzędza statystyczne w analzach marketngowych. C.H. Beck, Warszawa, Runowsk H., Zrównoważony rozwój gospodarstw przedsęborstw rolnczych. Rocz. Nauk. SERA 2, 1, Stansz A., Przystępny kurs statystyk z zastosowanem STATISTICA PL na przykładach z medycyny. T. 1. Statsoft, Kraków, Strahl D., Walesak M., Normalzacja zmennych w skal przedzałowej lorazowej w referencyjnym systeme grancznym. Przegl. Statyst. 44, Toczyńsk T., Wrzaszcz W., Zegar J.S., Z badań nad rolnctwem społeczne zrównoważonym [8]. Zrównoważene polskego rolnctwa w śwetle danych statystyk publcznej. Nr 161. IERGŻ PIB, Warszawa, 12. World Commsson of Envronment and Development, Our common future. The World Commsson on Envronment and Development, Oxford Unversty Press, Oxford. Woś A., Rolnctwo zrównoważone (sustanable agrculture). Zagadn. Ekon. Roln. 2, 10. Woś A., Zegar J.S., Rolnctwo społeczne zrównoważone. IERGŻ, Warszawa, 35. Wrzaszcz W., Blans nawozowy oraz blans substancj organcznej w ndywdualnych gospodarstwach rolnych. W: Z badań nad rolnctwem społeczne zrównoważonym. Red. J.S. Zegar. Nr 129. IERGŻ PIB, Warszawa, Zegar J.S., 2007 a. Podstawowe zagadnena rozwoju zrównoważonego. WSBF, Belsko-Bała, 52, Zegar J.S., 2007 b. Przesłank nowej ekonomk rolnctwa. Zagadn. Ekon. Roln. 4/313, 6, Zegar J.S., Kategora optymalnośc w rozwoju rolnctwa. Współczesne wyzwana. Rocz. Nauk Roln. Ser. G, 97, 3, , 308. Zegar J.S., Wlk W., Zrównoważene ndywdualnych gospodarstw rolnych w śwetle wybranych kryterów. W: Z badań nad rolnctwem społeczne zrównoważonym [4]. Nr 59. IERGŻ PIB, Warszawa, 9. DETERMINANTS OF AGRICULTURAL HOLDINGS SUSTAINABILITY Summary. Agrcultural polcy n the European Unon, at the Communty level, as well as Member Countres, ncreasngly emphasze the ssue of sustanable development of agrculture. Ths s a response to the multplyng threats to the envronment. Referrng to ths problem, t was justfed to estmate the level of agrcultural holdngs sustanablty (on the bass of FADN data) and recognze ts determnants. There was appled multdmensonal statstcal analyss and logstc regresson. The research ndcated that dentfcaton of envronmentally frendly agrculture wth low proft producton s ungrounded. Key words: the level of agrcultural holdngs sustanablty, the ndvdual agrcultural holdng, determnants of agrcultural holdngs sustanablty level, FADN Zaakceptowano do druku Accepted for prnt: Do cytowana For ctaton: Wrzaszcz W., Czynnk kształtujące zrównoważene gospodarstw rolnych. J. Agrbus. Rural Dev. 2(24), Journal of Agrbusness and Rural Development

Rozliczanie kosztów Proces rozliczania kosztów

Rozliczanie kosztów Proces rozliczania kosztów Rozlczane kosztów Proces rozlczana kosztów Koszty dzałalnośc jednostek gospodarczych są złoŝoną kategorą ekonomczną, ujmowaną weloprzekrojowo. W systeme rachunku kosztów odbywa sę transformacja jednych

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO TEORII DECYZJI STATYSTYCZNYCH

WPROWADZENIE DO TEORII DECYZJI STATYSTYCZNYCH Ćwczene nr 1 Statystyczne metody wspomagana decyzj Teora decyzj statystycznych WPROWADZENIE DO TEORII DECYZJI STATYSTYCZNYCH Problem decyzyjny decyzja pocągająca za sobą korzyść lub stratę. Proces decyzyjny

Bardziej szczegółowo

Kształtowanie się firm informatycznych jako nowych elementów struktury przestrzennej przemysłu

Kształtowanie się firm informatycznych jako nowych elementów struktury przestrzennej przemysłu PRACE KOMISJI GEOGRAFII PRZEMYSŁU Nr 7 WARSZAWA KRAKÓW 2004 Akadema Pedagogczna, Kraków Kształtowane sę frm nformatycznych jako nowych elementów struktury przestrzennej przemysłu Postępujący proces rozwoju

Bardziej szczegółowo

Opinia prawna w sprawie oceny projektu zmian w ustawie z z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ci po

Opinia prawna w sprawie oceny projektu zmian w ustawie z z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ci po Opinia prawna w sprawie oceny projektu zmian w ustawie z z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. Nr 96, poz. 873, z późn. zm.) m.in. w art 27 ust 2 ww ustawy

Bardziej szczegółowo

KOINCYDENTNOŚĆ MODELU EKONOMETRYCZNEGO A JEGO JAKOŚĆ MIERZONA WARTOŚCIĄ WSPÓŁCZYNNIKA R 2 (K)

KOINCYDENTNOŚĆ MODELU EKONOMETRYCZNEGO A JEGO JAKOŚĆ MIERZONA WARTOŚCIĄ WSPÓŁCZYNNIKA R 2 (K) STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 31 Mchał Kolupa Poltechnka Radomska w Radomu Joanna Plebanak Szkoła Główna Handlowa w Warszawe KOINCYDENTNOŚĆ MODELU EKONOMETRYCZNEGO A JEGO

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH Bruksela, dnia 13.12.2006 KOM(2006) 796 wersja ostateczna Wniosek DECYZJA RADY w sprawie przedłużenia okresu stosowania decyzji 2000/91/WE upoważniającej Królestwo Danii i

Bardziej szczegółowo

Journal of Agribusiness and Rural Development KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) *

Journal of Agribusiness and Rural Development KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) * www.jard.edu.pl Journal of Agribusiness and Rural Development pissn 1899-5241 eissn 1899-5772 tłumaczenie KORZYSTANIE Z USŁUG W GOSPODARSTWACH ROLNYCH W POLSCE (NA PODSTAWIE DANYCH FADN) * Małgorzata Kołodziejczak

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca) SSN Grzegorz Misiurek

UCHWAŁA. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca) SSN Grzegorz Misiurek Sygn. akt III CZP 53/11 UCHWAŁA Sąd Najwyższy w składzie : Dnia 20 października 2011 r. SSN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska (sprawozdawca) SSN Grzegorz Misiurek w sprawie ze skargi

Bardziej szczegółowo

Na podstawie art.4 ust.1 i art.20 lit. l) Statutu Walne Zebranie Stowarzyszenia uchwala niniejszy Regulamin Zarządu.

Na podstawie art.4 ust.1 i art.20 lit. l) Statutu Walne Zebranie Stowarzyszenia uchwala niniejszy Regulamin Zarządu. Na podstawie art.4 ust.1 i art.20 lit. l) Statutu Walne Zebranie Stowarzyszenia uchwala niniejszy Regulamin Zarządu Regulamin Zarządu Stowarzyszenia Przyjazna Dolina Raby Art.1. 1. Zarząd Stowarzyszenia

Bardziej szczegółowo

POZIOM WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA MASZYN ŁADUNKOWYCH NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW WOJ. PODKARPACKIEGO

POZIOM WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA MASZYN ŁADUNKOWYCH NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW WOJ. PODKARPACKIEGO InŜynieria Rolnicza 7/2005 Maciej Kuboń, Sylwester Tabor Katedra InŜynierii Rolniczej i Informatyki Akademia Rolnicza w Krakowie POZIOM WYPOSAśENIA I WYKORZYSTANIA MASZYN ŁADUNKOWYCH NA PRZYKŁADZIE GOSPODARSTW

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ZARZĄDU Stowarzyszenia Dolina Karpia

REGULAMIN ZARZĄDU Stowarzyszenia Dolina Karpia REGULAMIN ZARZĄDU Stowarzyszenia Dolina Karpia l. 1. Zarząd Stowarzyszenia jest organem wykonawczo zarządzającym Stowarzyszenia i działa na podstawie statutu, uchwał Walnego Zebrania Członków oraz niniejszego

Bardziej szczegółowo

Ćw. 2. Wyznaczanie wartości średniego współczynnika tarcia i sprawności śrub złącznych oraz uzyskanego przez nie zacisku dla określonego momentu.

Ćw. 2. Wyznaczanie wartości średniego współczynnika tarcia i sprawności śrub złącznych oraz uzyskanego przez nie zacisku dla określonego momentu. Laboratorum z Podstaw Konstrukcj aszyn - - Ćw.. Wyznaczane wartośc średnego współczynnka tarca sprawnośc śrub złącznych oraz uzyskanego przez ne zacsku da okreśonego momentu.. Podstawowe wadomośc pojęca.

Bardziej szczegółowo

Uchwała z dnia 20 października 2011 r., III CZP 53/11

Uchwała z dnia 20 października 2011 r., III CZP 53/11 Uchwała z dnia 20 października 2011 r., III CZP 53/11 Sędzia SN Zbigniew Kwaśniewski (przewodniczący) Sędzia SN Anna Kozłowska (sprawozdawca) Sędzia SN Grzegorz Misiurek Sąd Najwyższy w sprawie ze skargi

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011

REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011 REGULAMIN ZADANIA KONKURENCJI CASE STUDY V OGOLNOPOLSKIEGO KONKURSU BEST EGINEERING COMPETITION 2011 Cel zadania: Zaplanować 20-letni plan rozwoju energetyki elektrycznej w Polsce uwzględniając obecny

Bardziej szczegółowo

Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa

Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa Elżbieta Budka I posiedzenie Grupy Tematycznej ds. Zrównoważonego Rozwoju Obszarów Wiejskich Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Warszawa, 30 listopada 2010 r.

Bardziej szczegółowo

1. Jakie czynności powinien wykonać podatnik. 2. Opłaty skarbowe. 3. Sposób załatwienia sprawy w urzędzie. 4. Przysługujące prawa

1. Jakie czynności powinien wykonać podatnik. 2. Opłaty skarbowe. 3. Sposób załatwienia sprawy w urzędzie. 4. Przysługujące prawa Urząd Skarbowy w Strzyżowie, 38-100 Strzyżów, ul. Daszyńskiego 6 WYDAWANIE ZAŚWIADCZEŃ O WYSOKOŚCI UZYSKANEJ POMOCY DE MINIMIS PRZEZ ZAKŁAD PRACY CHRONIONEJ (ZPCHR) INSTRUKCJA K-048/1 obowiązuje od 01.07.2014

Bardziej szczegółowo

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania EUROGALICJA Regulamin Rady

Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania EUROGALICJA Regulamin Rady Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania EUROGALICJA Regulamin Rady Rozdział I Postanowienia ogólne 1 1. Rada Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Eurogalicja, zwana dalej Radą, działa na podstawie: Ustawy

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY RODZICÓW DZIAŁAJĄCEJ PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 29 IM. GIUSEPPE GARIBALDIEGO W WARSZAWIE

REGULAMIN RADY RODZICÓW DZIAŁAJĄCEJ PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 29 IM. GIUSEPPE GARIBALDIEGO W WARSZAWIE REGULAMIN RADY RODZICÓW DZIAŁAJĄCEJ PRZY SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 29 IM. GIUSEPPE GARIBALDIEGO W WARSZAWIE I. Postanowienia ogólne 1 1. Niniejszy regulamin określa tryb przeprowadzenia wyborów do rad klasowych

Bardziej szczegółowo

Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY

Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 19.5.2014 r. COM(2014) 283 final 2014/0148 (NLE) Wniosek ROZPORZĄDZENIE RADY zmieniające rozporządzenie (UE) nr 1387/2013 zawieszające cła autonomiczne wspólnej taryfy

Bardziej szczegółowo

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, ROZDZIAŁ 1

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, uwzględniając Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską, ROZDZIAŁ 1 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 1217/2003 z dnia 4 lipca 2003 r. ustanawiające powszechne specyfikacje dla krajowych programów kontroli jakości w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego (Tekst mający znaczenie

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw. Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r.

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw. Grupy przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Materiał na konferencję prasową w dniu 28 stycznia 2010 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Departament Przedsiębiorstw w Polsce w 2008 r. Wprowadzenie * Badanie grup przedsiębiorstw prowadzących działalność

Bardziej szczegółowo

Jakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości?

Jakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości? Jakie są te obowiązki wg MSR 41 i MSR 1, a jakie są w tym względzie wymagania ustawy o rachunkowości? Obowiązki sprawozdawcze według ustawy o rachunkowości i MSR 41 Przepisy ustawy o rachunkowości w zakresie

Bardziej szczegółowo

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych by Antoni Jeżowski, 2013 W celu kalkulacji kosztów realizacji zadania (poszczególnych działań i czynności) konieczne jest przeprowadzenie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr 523/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 20.04.2009r.

UCHWAŁA Nr 523/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 20.04.2009r. UCHWAŁA Nr 523/2009 Rady Miejskiej w Radomiu z dnia 20.04.2009r. druk nr 478a w sprawie połączenia gminnych instytucji kultury: Miejskiego Centrum Kultury i Informacji Międzynarodowej w Radomiu oraz Klubu

Bardziej szczegółowo

Sprawozdanie finansowe jednostki pn. Fundacja Hospicyjna z siedzibą w Gdańsku za rok 2006.

Sprawozdanie finansowe jednostki pn. Fundacja Hospicyjna z siedzibą w Gdańsku za rok 2006. 1 Fundacja Hospicyjna Sprawozdanie finansowe jednostki pn. Fundacja Hospicyjna z siedzibą w Gdańsku za rok 2006. Zgodnie z art. 45 ust.2 ustawy o rachunkowości z dnia 29 września 1994 roku (Dz.U. z 1994

Bardziej szczegółowo

2. Ogólny opis wyników badania poszczególnych grup - pozycji pasywów bilansu przedstawiono wg systematyki objętej ustawą o rachunkowości.

2. Ogólny opis wyników badania poszczególnych grup - pozycji pasywów bilansu przedstawiono wg systematyki objętej ustawą o rachunkowości. B.III. Inwestycje krótkoterminowe 1 303,53 zł. 1. Krótkoterminowe aktywa finansowe 1 303,53 zł. - w jednostkach powiązanych 0,00 zł. - w pozostałych jednostek 0,00 zł. - środki pieniężne i inne aktywa

Bardziej szczegółowo

ZAPYTANIE OFERTOWE dot. rozliczania projektu. realizowane w ramach projektu: JESTEŚMY DLA WAS Kompleksowa opieka w domu chorego.

ZAPYTANIE OFERTOWE dot. rozliczania projektu. realizowane w ramach projektu: JESTEŚMY DLA WAS Kompleksowa opieka w domu chorego. ZAPYTANIE OFERTOWE dot. rozliczania projektu Wrocław, 31-07-2014 r. realizowane w ramach projektu: JESTEŚMY DLA WAS Kompleksowa opieka w domu chorego. Zamówienie jest planowane do realizacji z wyłączeniem

Bardziej szczegółowo

Modernizacja siedziby Stowarzyszenia 43 232,05 Rezerwy 16 738,66 II

Modernizacja siedziby Stowarzyszenia 43 232,05 Rezerwy 16 738,66 II DODATKOWE INFORMACJE I OBJAŚNIENIA 1) szczegółowy zakres zmian wartości grup rodzajowych środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych oraz inwestycji długoterminowych, zawierający stan tych aktywów

Bardziej szczegółowo

Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska

Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Załącznik nr 1 do Lokalnej Strategii Rozwoju na lata 2008-2015 Regulamin Obrad Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Lokalna Grupa Działania Ziemia Bielska Przepisy ogólne 1 1. Walne Zebranie Członków

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 18 października 2012 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ. z dnia 18 października 2012 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych UCHWAŁ A SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 18 października 2012 r. w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu

Bardziej szczegółowo

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Wyniki badań ankietowych przeprowadzonych przez Departament Pielęgniarek i Położnych wśród absolwentów studiów pomostowych, którzy zakończyli udział w projekcie systemowym pn. Kształcenie zawodowe pielęgniarek

Bardziej szczegółowo

SPRAWOZDANIE FINANSOWE

SPRAWOZDANIE FINANSOWE SPRAWOZDANIE FINANSOWE Za okres: od 01 stycznia 2013r. do 31 grudnia 2013r. Nazwa podmiotu: Stowarzyszenie Przyjaciół Lubomierza Siedziba: 59-623 Lubomierz, Plac Wolności 1 Nazwa i numer w rejestrze: Krajowy

Bardziej szczegółowo

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm. Rozliczenie podatników podatku dochodowego od osób prawnych uzyskujących przychody ze źródeł, z których dochód jest wolny od podatku oraz z innych źródeł Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r.

Bardziej szczegółowo

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne

REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne Załącznik Nr 1 do Zarządzenie Nr4/2011 Kierownika Miejsko-Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Tolkmicku z dnia 20 maja 2011r. REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1)

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) Dz.U.05.73.645 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA 1) z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (Dz. U. z dnia 28 kwietnia 2005 r.) Na podstawie

Bardziej szczegółowo

SYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE

SYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE SYSTEM FINANSOWANIA NIERUCHOMOŚCI MIESZKANIOWYCH W POLSCE Wstęp Rozdział 1 przedstawia istotę mieszkania jako dobra ekonomicznego oraz jego rolę i funkcje na obecnym etapie rozwoju społecznego i ekonomicznego.

Bardziej szczegółowo

Wolontariat w Polsce. Gimnazjum Szkoła ponadgimnazjalna. Scenariusz lekcji wychowawczej z wykorzystaniem burzy mózgów. 45 min

Wolontariat w Polsce. Gimnazjum Szkoła ponadgimnazjalna. Scenariusz lekcji wychowawczej z wykorzystaniem burzy mózgów. 45 min Gimnazjum Szkoła ponadgimnazjalna Scenariusz lekcji wychowawczej z wykorzystaniem burzy mózgów 45 min Wolontariat w Polsce Autorka scenariusza: Małgorzata Wojnarowska Cele lekcji: Uczeń: wyjaśnia znaczenie

Bardziej szczegółowo

Komentarz technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01]-01 Czerwiec 2009

Komentarz technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01]-01 Czerwiec 2009 Strona 1 z 19 Strona 2 z 19 Strona 3 z 19 Strona 4 z 19 Strona 5 z 19 Strona 6 z 19 Strona 7 z 19 W pracy egzaminacyjnej oceniane były elementy: I. Tytuł pracy egzaminacyjnej II. Założenia do projektu

Bardziej szczegółowo

Zadania ćwiczeniowe do przedmiotu Makroekonomia I

Zadania ćwiczeniowe do przedmiotu Makroekonomia I Dr. Michał Gradzewicz Zadania ćwiczeniowe do przedmiotu Makroekonomia I Ćwiczenia 3 i 4 Wzrost gospodarczy w długim okresie. Oszczędności, inwestycje i wybrane zagadnienia finansów. Wzrost gospodarczy

Bardziej szczegółowo

Miary statystyczne. Katowice 2014

Miary statystyczne. Katowice 2014 Mary statystycze Katowce 04 Podstawowe pojęca Statystyka Populacja próba Cechy zmee Szereg statystycze Wykresy Statystyka Statystyka to auka zajmująca sę loścowym metodam aalzy zjawsk masowych (występujących

Bardziej szczegółowo

Procedura prowadzenia ewaluacji realizacji polityk i programów publicznych

Procedura prowadzenia ewaluacji realizacji polityk i programów publicznych 1 Procedura prowadzenia ewaluacji realizacji polityk i programów publicznych Opracowanie w ramach projektu Potencjał Działanie Rozwój: nowy wymiar współpracy Miasta Płocka i płockich organizacji pozarządowych.

Bardziej szczegółowo

1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek?

1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek? 1. Od kiedy i gdzie należy złożyć wniosek? Wniosek o ustalenie prawa do świadczenia wychowawczego będzie można składać w Miejskim Ośrodku Pomocy Społecznej w Puławach. Wnioski będą przyjmowane od dnia

Bardziej szczegółowo

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Załącznik Nr 2 do uchwały Nr V/33/11 Rady Gminy Wilczyn z dnia 21 lutego 2011 r. w sprawie uchwalenia Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata 2011-2017 Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr... Rady Miejskiej Będzina z dnia... 2016 roku

Uchwała Nr... Rady Miejskiej Będzina z dnia... 2016 roku Uchwała Nr... Rady Miejskiej Będzina z dnia... 2016 roku w sprawie określenia trybu powoływania członków oraz organizacji i trybu działania Będzińskiej Rady Działalności Pożytku Publicznego. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR. RADY GMINY ZAPOLICE

UCHWAŁA NR. RADY GMINY ZAPOLICE UCHWAŁA NR. RADY GMINY ZAPOLICE Z DNIA w sprawie przyjęcia Programu współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz innymi podmiotami prowadzącymi działalność pożytku publicznego na rok 2015. Na podstawie

Bardziej szczegółowo

Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r.

Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r. Informacja dotycząca adekwatności kapitałowej HSBC Bank Polska S.A. na 31 grudnia 2010 r. Spis treści: 1. Wstęp... 3 2. Fundusze własne... 4 2.1 Informacje podstawowe... 4 2.2 Struktura funduszy własnych....5

Bardziej szczegółowo

Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, 18.11.2010 r.

Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa. Warszawa, 18.11.2010 r. Zadania polityki pomocy społecznej i polityki rynku pracy w zwalczaniu wykluczenia społecznego Piotr Błędowski Instytut Gospodarstwa Społecznego Szkoła Główna Handlowa Warszawa, 18.11.2010 r. Piotr B dowski2010

Bardziej szczegółowo

1) Dziekan lub wyznaczony przez niego prodziekan - jako Przewodniczący;

1) Dziekan lub wyznaczony przez niego prodziekan - jako Przewodniczący; Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL Wydziałowa Komisja ds. Jakości Kształcenia Al. Racławickie 14, 20-950 Lublin, tel. +48 81 445 37 31; fax. +48 81 445 37 26, e-mail: wydzial.prawa@kul.pl

Bardziej szczegółowo

Poddziałanie 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu

Poddziałanie 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu ZAWODOWY START Poddziałanie 6.1.3 Poprawa zdolności do zatrudnienia oraz podnoszenie poziomu aktywności zawodowej osób bezrobotnych Priorytet VI Rynek pracy otwarty dla wszystkich w ramach Programu Operacyjnego

Bardziej szczegółowo

STATUT FUNDACJI CHCEMY POMAGAĆ Postanowienia ogólne

STATUT FUNDACJI CHCEMY POMAGAĆ Postanowienia ogólne STATUT FUNDACJI CHCEMY POMAGAĆ Postanowienia ogólne 1 1. Fundacja pod nazwą Chcemy Pomagać, zwana dalej Fundacją, ustanowiona przez: Piotra Sołtysa zwanego dalej fundatorem, aktem notarialnym sporządzonym

Bardziej szczegółowo

Lokalne kryteria wyboru operacji polegającej na rozwoju działalności gospodarczej

Lokalne kryteria wyboru operacji polegającej na rozwoju działalności gospodarczej polegającej na rozwoju działalności gospodarczej Lp. 1. 2. 3. 4. Nazwa kryterium Liczba miejsc pracy utworzonych w ramach operacji i planowanych do utrzymania przez okres nie krótszy niż 3 lata w przeliczeniu

Bardziej szczegółowo

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik górnictwa podziemnego 311[15] Zadanie egzaminacyjne 1

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik górnictwa podziemnego 311[15] Zadanie egzaminacyjne 1 Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik górnictwa podziemnego 311[15] Zadanie egzaminacyjne 1 Uwaga! Zdający rozwiązywał jedno z dwóch zadań. 1 2 3 4 5 6 Zadanie egzaminacyjne

Bardziej szczegółowo

Powiatowy Urząd Pracy w Ostrołęce

Powiatowy Urząd Pracy w Ostrołęce imię i nazwisko PESEL...,... miejscowość, data adres zamieszkania, telefon kontaktowy data rejestracji w Powiatowym Urzędzie Pracy w Ostrołęce Powiatowy Urząd Pracy w Ostrołęce nazwa uprzednio ukończonej

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY RODZICÓW

REGULAMIN RADY RODZICÓW ZESPÓŁ SZKÓŁ im. MARII SKŁODOWSKIEJ-CURIE W GOSTYNINIE REGULAMIN RADY RODZICÓW Do uŝytku wewnętrznego Regulamin Rady Rodziców przy Zespole Szkół im. Marii Skłodowskiej-Curie w Gostyninie Na podstawie art.

Bardziej szczegółowo

Lublin, dnia 16 lutego 2016 r. Poz. 775 UCHWAŁA NR XIV/120/16 RADY GMINY MIĘDZYRZEC PODLASKI. z dnia 29 stycznia 2016 r.

Lublin, dnia 16 lutego 2016 r. Poz. 775 UCHWAŁA NR XIV/120/16 RADY GMINY MIĘDZYRZEC PODLASKI. z dnia 29 stycznia 2016 r. DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 16 lutego 2016 r. Poz. 775 UCHWAŁA NR XIV/120/16 RADY GMINY MIĘDZYRZEC PODLASKI z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie przyjęcia Wieloletniego programu

Bardziej szczegółowo

III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE

III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE III. GOSPODARSTWA DOMOWE, RODZINY I GOSPODARSTWA ZBIOROWE 1. GOSPODARSTWA DOMOWE I RODZINY W województwie łódzkim w maju 2002 r. w skład gospodarstw domowych wchodziło 2587,9 tys. osób. Stanowiły one 99,0%

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY RODZICÓW PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W W PIETROWICACH WIELKICH

REGULAMIN RADY RODZICÓW PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W W PIETROWICACH WIELKICH REGULAMIN RADY RODZICÓW PRZY ZESPOLE SZKÓŁ W ROZDZIAŁ I POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 Rada Rodziców Zespołu Szkół w Pietrowicach Wielkich, zwana dalej Radą, działa na podstawie artykułów 53 i 54 Ustawy o systemie

Bardziej szczegółowo

PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY STASZÓW Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POśYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2009

PROGRAM WSPÓŁPRACY GMINY STASZÓW Z ORGANIZACJAMI POZARZĄDOWYMI ORAZ PODMIOTAMI PROWADZĄCYMI DZIAŁALNOŚĆ POśYTKU PUBLICZNEGO NA ROK 2009 Załącznik Nr 1 do uchwały Nr XLIII/356/08 Rady Miejskiej w Staszowie z dnia 23. 12.2008r sprawie przyjęcia Programu współpracy Gminy Staszów z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami prowadzącymi działalność

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA Nr 15/19/2015 ZARZĄDU POWIATU W WĄBRZEŹNIE z dnia 11 marca 2015 r.

UCHWAŁA Nr 15/19/2015 ZARZĄDU POWIATU W WĄBRZEŹNIE z dnia 11 marca 2015 r. UCHWAŁA Nr 15/19/2015 ZARZĄDU POWIATU W WĄBRZEŹNIE z dnia 11 marca 2015 r. w sprawie ogłoszenia otwartego konkursu ofert na prowadzenie rehabilitacji osób niepełnosprawnych w różnych typach placówek -

Bardziej szczegółowo

PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG

PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG PRÓG RENTOWNOŚCI i PRÓG WYPŁACALNOŚCI (MB) Próg rentowności (BP) i margines bezpieczeństwa Przychody Przychody Koszty Koszty całkowite Koszty stałe Koszty zmienne BP Q MB Produkcja gdzie: BP próg rentowności

Bardziej szczegółowo

FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Oeconomica 2015, 321(80)3, 5 14

FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin., Oeconomica 2015, 321(80)3, 5 14 FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Fola Pomer. Unv. Technol. Stetn., Oeconomca 215, 321(8)3, 5 14 Agneszka BARCZAK POMIAR WAHAŃ SEZONOWYCH RUCHU PASAŻERSKIEGO NA PRZYKŁADZIE PORTU LOTNICZEGO

Bardziej szczegółowo

Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07

Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 2 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowo-wytwórczej) Podatek przemysłowy (lokalny podatek

Bardziej szczegółowo

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy)

Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Prezentacja dotycząca sytuacji kobiet w regionie Kalabria (Włochy) Położone w głębi lądu obszary Kalabrii znacznie się wyludniają. Zjawisko to dotyczy całego regionu. Do lat 50. XX wieku przyrost naturalny

Bardziej szczegółowo

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska Zarządzanie projektami wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska 1 DEFINICJA PROJEKTU Zbiór działań podejmowanych dla zrealizowania określonego celu i uzyskania konkretnego, wymiernego rezultatu produkt projektu

Bardziej szczegółowo

MAKORA KROŚNIEŃSKA HUTA SZKŁA S.A. 38-204 Tarnowiec Tarnowiec 79. SPRAWOZDANIE FINANSOWE za okres od 1.01.2015 r. do 31.12.2015 r. składające się z :

MAKORA KROŚNIEŃSKA HUTA SZKŁA S.A. 38-204 Tarnowiec Tarnowiec 79. SPRAWOZDANIE FINANSOWE za okres od 1.01.2015 r. do 31.12.2015 r. składające się z : MAKORA KROŚNIEŃSKA HUTA SZKŁA S.A. 38-204 Tarnowiec Tarnowiec 79 SPRAWOZDANIE FINANSOWE za okres od 1.01.2015 r. do 31.12.2015 r. składające się z : 1. wprowadzenia do sprawozdania finansowego, 2. bilansu,

Bardziej szczegółowo

Rozdział 1 Postanowienia ogólne

Rozdział 1 Postanowienia ogólne Załącznik do zarządzenia Rektora nr 59 z dnia 20 lipca 2015 r. REGULAMIN PRZYZNAWANIA ZWIĘKSZENIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO Z DOTACJI PROJAKOŚCIOWEJ ORAZ ZASADY PRZYZNAWANIA STYPENDIUM DOKTORANCKIEGO W

Bardziej szczegółowo

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów

Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów 1 Autor: Aneta Para Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące definicji MŚP i związanych z nią dylematów Jak powiedział Günter Verheugen Członek Komisji Europejskiej, Komisarz ds. przedsiębiorstw i przemysłu Mikroprzedsiębiorstwa

Bardziej szczegółowo

Statut Stowarzyszenia SPIN

Statut Stowarzyszenia SPIN Statut Stowarzyszenia SPIN Rozdział I. Postanowienia ogólne 1 1. Stowarzyszenie nosi nazwę SPIN w dalszej części Statutu zwane Stowarzyszeniem. 2. Stowarzyszenie działa na podstawie ustawy z dnia 7 kwietnia

Bardziej szczegółowo

Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach.

Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach. Jak usprawnić procesy controllingowe w Firmie? Jak nadać im szerszy kontekst? Nowe zastosowania naszych rozwiązań na przykładach. 1 PROJEKTY KOSZTOWE 2 PROJEKTY PRZYCHODOWE 3 PODZIAŁ PROJEKTÓW ZE WZGLĘDU

Bardziej szczegółowo

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r.

GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. GŁÓWNY URZĄD STATYSTYCZNY Notatka informacyjna Warszawa 5.10.2015 r. Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2004 2014 Wprowadzenie Prezentowane dane dotyczą szacunkowej

Bardziej szczegółowo

Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI

Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PROGRAM CERTYFIKACJI Zakład Certyfikacji 03-042 Warszawa, ul. Kupiecka 4 Sekcja Ceramiki i Szkła ul. Postępu 9 02-676 Warszawa PC-05 PROGRAM Certyfikacja zgodności z Kryteriami Grupowymi certyfikacja dobrowolna Warszawa, PROGRAM

Bardziej szczegółowo

DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15

DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 DE-WZP.261.11.2015.JJ.3 Warszawa, 2015-06-15 Wykonawcy ubiegający się o udzielenie zamówienia Dotyczy: postępowania prowadzonego w trybie przetargu nieograniczonego na Usługę druku książek, nr postępowania

Bardziej szczegółowo

Zmiany przepisów ustawy -Karta Nauczyciela. Warszawa, kwiecień 2013

Zmiany przepisów ustawy -Karta Nauczyciela. Warszawa, kwiecień 2013 Zmiany przepisów ustawy -Karta Nauczyciela Warszawa, kwiecień 2013 1 Harmonogram odbytych spotkań 1. Spotkanie inauguracyjne 17 lipca 2012 r. 2. Urlop dla poratowania zdrowia 7 sierpnia 2012 r. 3. Wynagrodzenia

Bardziej szczegółowo

Komentarz do prac egzaminacyjnych w zawodzie technik administracji 343[01] ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE

Komentarz do prac egzaminacyjnych w zawodzie technik administracji 343[01] ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE Komentarz do prac egzaminacyjnych w zawodzie technik administracji 343[01] ETAP PRAKTYCZNY EGZAMINU POTWIERDZAJĄCEGO KWALIFIKACJE ZAWODOWE OKE Kraków 2012 Zadanie egzaminacyjne zostało opracowane

Bardziej szczegółowo

Wykorzystanie metod statystycznych w badaniach IUNG PIB w Puławach

Wykorzystanie metod statystycznych w badaniach IUNG PIB w Puławach Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa Państwowy Instytut Badawczy Wykorzystanie metod statystycznych w badaniach IUNG PIB w Puławach Stanisław Krasowicz Wiesław Oleszek Puławy, 2010r. Nauka ogniwo

Bardziej szczegółowo

biuro@cloudtechnologies.pl www.cloudtechnologies.pl Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia

biuro@cloudtechnologies.pl www.cloudtechnologies.pl Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia Warszawa, 11 kwietnia 2016 roku Projekty uchwał dla Zwyczajnego Walnego Zgromadzenia w sprawie przyjęcia porządku obrad Zwyczajne Walne Zgromadzenie przyjmuje następujący porządek obrad: 1. Otwarcie Zgromadzenia,

Bardziej szczegółowo

S T A T U T Domu Pomocy Społecznej w Dąbrowie (stan na 2 października 2015) Rozdział I Postanowienia ogólne

S T A T U T Domu Pomocy Społecznej w Dąbrowie (stan na 2 października 2015) Rozdział I Postanowienia ogólne Załącznik do Uchwały Nr XLIV/275/06 z dnia 30 czerwca 2006 r. po uwzględnieniu zmian wprowadzonych przez Uchwałę Nr XXVII/167/08 z dnia 3 września 2008 r. oraz Uchwałę Nr VI/47/11 z dnia 23 marca 2011

Bardziej szczegółowo

Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina

Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Załącznik Nr 1 Do zarządzenia Nr 92/2012 Prezydenta Miasta Konina z dnia 18.10.2012 r. Instrukcja sporządzania skonsolidowanego bilansu Miasta Konina Jednostką dominującą jest Miasto Konin (Gmina Miejska

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO. STOWARZYSZENIA NA RZECZ ROZWOJU NEUROCHIRURGII NA OPOLSZCZYŹNIE NEURO za rok 2010

WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO. STOWARZYSZENIA NA RZECZ ROZWOJU NEUROCHIRURGII NA OPOLSZCZYŹNIE NEURO za rok 2010 WPROWADZENIE DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO STOWARZYSZENIA NA RZECZ ROZWOJU NEUROCHIRURGII NA OPOLSZCZYŹNIE NEURO za rok 2010 1.Nazwa i siedziba: Stowarzyszenie Na Rzecz Rozwoju Neurochirurgii Na Opolszczyźnie

Bardziej szczegółowo

Uchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 29 kwietnia 2015 r.

Uchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 29 kwietnia 2015 r. Uchwała Nr 3/2015 Komitetu Monitorującego Regionalny Program Operacyjny Województwa Podlaskiego na lata 2014-2020 z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie zatwierdzenia Systematyki kryteriów wyboru projektów

Bardziej szczegółowo

Satysfakcja pracowników 2006

Satysfakcja pracowników 2006 Satysfakcja pracowników 2006 Raport z badania ilościowego Listopad 2006r. www.iibr.pl 1 Spis treści Cel i sposób realizacji badania...... 3 Podsumowanie wyników... 4 Wyniki badania... 7 1. Ogólny poziom

Bardziej szczegółowo

Projekty uchwał Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy

Projekty uchwał Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Projekty uchwał Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Zarząd Stalprodukt S.A. podaje do wiadomości treść projektów uchwał Nadzwyczajnego Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy, które odbędzie się

Bardziej szczegółowo

Regulamin Rady Rodziców. przy Gimnazjum w Jasienicy. Postanowienia ogólne

Regulamin Rady Rodziców. przy Gimnazjum w Jasienicy. Postanowienia ogólne Regulamin Rady Rodziców przy Gimnazjum w Jasienicy Postanowienia ogólne 1. Rada Rodziców zwana dalej Radą a/ reprezentuje interesy ogółu rodziców, b/ wpływając na sprawy szkoły może przyczynić się do lepszej

Bardziej szczegółowo

I. INFORMACJA O KOMITECIE AUDYTU. Podstawa prawna dzialania Komitetu Audytu

I. INFORMACJA O KOMITECIE AUDYTU. Podstawa prawna dzialania Komitetu Audytu w Przewodniczący Jan Robert Halina Podsekretarz Sprawozdanie z realizacji zadań Komitetu Audytu dla dzialów administracja publiczna, informatyzacja, łączność, wyznania religijne oraz mniejszości narodowej

Bardziej szczegółowo

Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi

Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi PROJEKT Załącznik do uchwały nr.. Rady Gminy Garbów z dnia. Program Współpracy Gminy Garbów z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego

Bardziej szczegółowo

Instrukcja kasowa. Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko Własnościowej PRZYMORZE w Świnoujściu. tekst jednolity na dzień 14 maja 2015 r.

Instrukcja kasowa. Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko Własnościowej PRZYMORZE w Świnoujściu. tekst jednolity na dzień 14 maja 2015 r. Instrukcja kasowa Spółdzielni Mieszkaniowej Lokatorsko Własnościowej PRZYMORZE w Świnoujściu tekst jednolity na dzień 14 maja 2015 r. 1. PODSTAWA PRAWNA 1. Instrukcja ustala jednolite zasady gospodarki

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego za 2010 rok

Wprowadzenie do sprawozdania finansowego za 2010 rok Wprowadzenie do sprawozdania finansowego za 2010 rok 1. Nazwa, siedziba i adres organizacji Stowarzyszenie na Rzecz Pomocy Dzieciom i Młodzieży POMOCNI 41-700 Ruda Śląska, ul. Bujoczka 12 2. Stowarzyszenie

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN WALNEGO ZEBRANIA STOWARZYSZENIA POLSKA UNIA UBOCZNYCH PRODUKTÓW SPALANIA

REGULAMIN WALNEGO ZEBRANIA STOWARZYSZENIA POLSKA UNIA UBOCZNYCH PRODUKTÓW SPALANIA REGULAMIN WALNEGO ZEBRANIA STOWARZYSZENIA POLSKA UNIA UBOCZNYCH PRODUKTÓW SPALANIA I. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1 1. Regulamin Walnego Zebrania Członków Stowarzyszenia Polska Unia Ubocznych Produktów Spalania

Bardziej szczegółowo

R O Z P O R ZĄDZENIE M I N I S T R A N A U K I I S Z K O L N I C T WA W YŻSZEGO 1) z dnia... 2015 r.

R O Z P O R ZĄDZENIE M I N I S T R A N A U K I I S Z K O L N I C T WA W YŻSZEGO 1) z dnia... 2015 r. R O Z P O R ZĄDZENIE Projekt 02.06.2015 r. M I N I S T R A N A U K I I S Z K O L N I C T WA W YŻSZEGO 1) z dnia... 2015 r. w sprawie szczegółowych kryteriów i trybu przyznawania oraz rozliczania środków

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych

Wybrane zagadnienia produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych Wybrane zagadnienia produkcji mleka w gospodarstwach ekologicznych mgr inż. Marcin Żekało Zakład Rachunkowości Rolnej, IERiGŻ-PIB Seminarium IERiGŻ-PIB, 1.1.21 r. Plan wystąpienia 1. Sytuacja na europejskim

Bardziej szczegółowo

RAPORT NA TEMAT STANU STOSOWANIA PRZEZ SPÓŁKĘ ZALECEŃ I REKOMENDACJI ZAWARTYCH W ZBIORZE DOBRE PRAKTYKI SPÓŁEK NOTOWANYCH NA GPW 2016

RAPORT NA TEMAT STANU STOSOWANIA PRZEZ SPÓŁKĘ ZALECEŃ I REKOMENDACJI ZAWARTYCH W ZBIORZE DOBRE PRAKTYKI SPÓŁEK NOTOWANYCH NA GPW 2016 Kiełpin, dnia 1 lutego 2016 r. WITTCHEN S.A. (spółka akcyjna z siedzibą w Kiełpinie, adres: ul. Ogrodowa 27/29, 05-092 Łomianki, wpisana do rejestru przedsiębiorców prowadzonego przez Sąd Rejonowy dla

Bardziej szczegółowo

STATUT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DYREKTORÓW SZPITALI W KRAKOWIE. Rozdział I

STATUT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DYREKTORÓW SZPITALI W KRAKOWIE. Rozdział I STATUT POLSKIEGO STOWARZYSZENIA DYREKTORÓW SZPITALI W KRAKOWIE Rozdział I Postanowienia Ogólne. 1. Stowarzyszenie nosi nazwę Polskie Stowarzyszenie Dyrektorów Szpitali w Krakowie w dalszej części określone

Bardziej szczegółowo

WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ

WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ Anna Gutt- Kołodziej ZASADY OCENIANIA Z MATEMATYKI Podczas pracy

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR 660/2005 RADY MIEJSKIEJ W RADOMIU. z dnia 27.06.2005roku

UCHWAŁA NR 660/2005 RADY MIEJSKIEJ W RADOMIU. z dnia 27.06.2005roku i Strona znajduje się w archiwum. Data publikacji : 30.06.2005 Uchwała nr 660 Druk Nr 687 UCHWAŁA NR 660/2005 RADY MIEJSKIEJ W RADOMIU z dnia 27.06.2005roku w sprawie: przyjęcia Regulaminu przyznawania

Bardziej szczegółowo

POSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca)

POSTANOWIENIE. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca) Sygn. akt II CSK 35/13 POSTANOWIENIE Sąd Najwyższy w składzie: Dnia 30 października 2013 r. SSN Henryk Pietrzkowski (przewodniczący) SSN Anna Kozłowska SSN Dariusz Zawistowski (sprawozdawca) w sprawie

Bardziej szczegółowo

UCHWAŁA NR.../.../2015 RADY MIASTA PUŁAWY. z dnia... 2015 r.

UCHWAŁA NR.../.../2015 RADY MIASTA PUŁAWY. z dnia... 2015 r. Projekt z dnia 24 czerwca 2015 r. Zatwierdzony przez... UCHWAŁA NR.../.../2015 RADY MIASTA PUŁAWY z dnia... 2015 r. w sprawie zwolnienia od podatku od nieruchomości budynków lub ich części w ramach pomocy

Bardziej szczegółowo

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY

ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 2. ZATRUDNIENIE NA CZĘŚĆ ETATU LUB PRZEZ CZĘŚĆ OKRESU OCENY ZASADY WYPEŁNIANIA ANKIETY 1. ZMIANA GRUPY PRACOWNIKÓW LUB AWANS W przypadku zatrudnienia w danej grupie pracowników (naukowo-dydaktyczni, dydaktyczni, naukowi) przez okres poniżej 1 roku nie dokonuje

Bardziej szczegółowo

Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju

Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju Regulamin Zarządu Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju Art.1. 1. Zarząd Pogórzańskiego Stowarzyszenia Rozwoju, zwanego dalej Stowarzyszeniem, składa się z Prezesa, dwóch Wiceprezesów, Skarbnika, Sekretarza

Bardziej szczegółowo

INDATA SOFTWARE S.A. Niniejszy Aneks nr 6 do Prospektu został sporządzony na podstawie art. 51 Ustawy o Ofercie Publicznej.

INDATA SOFTWARE S.A. Niniejszy Aneks nr 6 do Prospektu został sporządzony na podstawie art. 51 Ustawy o Ofercie Publicznej. INDATA SOFTWARE S.A. Spółka akcyjna z siedzibą we Wrocławiu, adres: ul. Strzegomska 138, 54-429 Wrocław, zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego pod numerem KRS 0000360487

Bardziej szczegółowo