Panel 3 Rozwój przemysłu w zielonej krainie

Transkrypt

1 Dr Piotr Żuber Panel 3 Rozwój przemysłu w zielonej krainie Białystok 20 luty 2014 roku Zawarte w niniejszej prezentacji poglądy są wyłącznie prezentowane tylko i wyłącznie na odpowiedzialność Autora i nie mogą być utożsamiane ze stanowiskiem Ministerstwa Infrastruktury I Rozwoju 1

2 1. Uwagi wstępne Struktura prezentacji 2. Zielone Podlaskie. Co to jest? 3. Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020 odnoszące się do koncepcji ZP 4. Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów strategii 5. Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji 6. Pytania do dyskusji 2

3 Uwagi wstępne Wg Wikipedii przemysł to dział produkcji materialnej, w którym wydobywanie zasobów przyrody i dostosowanie ich do potrzeb ludzi odbywa się na dużą skalę, na zasadzie podziału pracy i za pomocą maszyn. Zielona kraina to z jeden z najważniejszych składowych wizji województwa podlaskiego wykorzystującego do rozwoju zespół takich czynników rozwojowych jak: najwięcej w Polsce terenów objętych ochroną w formie Parków Narodowych, wysoki udział lasów, najniższa gęstość zaludnienia. 3

4 Uwagi wstępne W kontekście celów polityki rozwoju oznacza to koncentrację uwagi na rozwijaniu zielonych (ekologicznych) specjalizacji oraz zazielenianie polityk, rozwój zielonych innowacji oraz kształtowania bardziej zielonych usług. W tym kontekście dyskutując przyszłe możliwości rozwojowe województwa podlaskiego o przemyśle należy mówić o Zielonym Podlasiu w szerszym rozumieniu różnych działań gospodarczych związanych z wykorzystaniem potencjału zielonej krainy. 4

5 Zielone Podlaskie. Co to jest? Czytając Strategię Województwa Podlaskiego można mieć wątpliwości czym Zielone Podlaskie jest: Sloganem reklamowym? Należy sprawdzić czy za Zielonym Podlaskim kryje się coś więcej niż uzasadnienie wydatków w dziedzinie infrastruktury Horyzontalną zasadą? Należy sprawdzić czy jest ona konsekwentnie stosowana. Celem interwencji publicznej? Należy sprawdzić jakie rezultaty są zakładane do osiągnięcia (wskaźniki)? 5

6 Wizja: Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Wykorzystanie wrażliwości Unii Europejskiej na kwestie środowiskowo-klimatyczne. Rozwój oparty o: rozwój zielonych przemysłów, umiejętność zazieleniania polityk, zielone innowacje, kształtowanie bardziej zielonych usług. 6

7 Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Składowe wizji. Eko-innowacje: Technologie przyjazne środowisku, w tym ICT, Dostosowanie do standardów ekologicznych, OZE w modelu rozproszonym Produkcja urządzeń do wytwarzania energii z OZE, Budownictwo ekologiczne, energooszczędne, Ekorozwój: Badania nad bioróżnorodnością Ekologiczne zarządzanie środowiskiem, Inżynieria ekologiczna, Zielone miejsca pracy Eko-turystyka, w tym agroturystyka, 7

8 Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Składowe wizji Żywność wysokiej jakości: Produkcja mleka Przemysł spożywczy, w tym przetwórstwo ekologiczne, Produkcja maszyn rolniczych, Produkty tradycyjne, Rolnictwo ekologiczne. Srebrna gospodarka: Opieka nad osobami starszymi, Implanty medyczne, Rehabilitacja, fizykoterapia, Turystyka medyczna 8

9 Diagnoza: Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Wysoki potencjał województwa do prowadzenia rozwoju opartego na zielonych wartościach (tereny chronione, niska emisja zanieczyszczeń, dobry stan środowiska, wielokulturowość, szlaki turystyczne, potencjał do zaspakajanie potrzeb ludzi starszych, w tym Uniwersytet Medyczny ) Nie mniej jednak zidentyfikowane braki obejmują: wyposażenie infrastrukturalne (dostęp do kanalizacji, oczyszczenie ścieków, zagospodarowanie odpadów, niezbyt wysoką świadomość ekologiczną (na poziomie edukacji różnych stopni oraz różnych grup zawodowych w tym pracowników administracji publicznej, Niewystarczający rozwój bazy turystycznej, 9

10 Diagnoza: Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Jakość środowiska przyrodniczego podstawą wysokiej konkurencyjności branży rolno-spożywczej (duże pogłowie bydła, mleko krowie, przetwórstwo mleka) dogodne warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego Potencjał rozwoju odnawialnych źródeł energii (biogaz, energetyka wiatrowa, wykorzystania energii słonecznej) Wysoka pozycja Białegostoku jako miejsca do życia (czyste środowisko i wysoki poziom bezpieczeństwa, dostęp do usług medycznych i rekreacja), 10

11 Diagnoza: Zielone Podlaskie. Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020 Specjalizacja w zakresie przemysłu wyłącznie związana z rolnictwem, leśnictwem, łowiectwem i rybołówstwem Duży odsetek zatrudnionych w rolnictwie 3 miejsc w kraju, co ze względu na niską dochodowość wiąże się niską przeciętnie zamożnością społeczeństwa na tle kraju Niedostosowanie kwalifikacji do potencjalnego zielonego skoku pomimo istnienia placówek naukowych i instytucji badawczych Negatywne trendy demograficzne drenaż mózgów 11

12 Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku

13 Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Cel operacyjne związane z realizacją koncepcji: 1.2.Wzrost innowacyjności Podlaskich przedsiębiorstw ale brak odniesień do specjalizacji regionalnej 1.3 Rozwój kompetencji do pracy i wsparcie aktywności zawodowej mieszkańców regionu ale.. brak odniesień do potrzeb w zakresie edukacji i kształcenia kadr w zakresie Zielonego Podlaskiego 13

14 Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji: Cel 1.5 Efektywne korzystanie z zasobów naturalnych Główne kierunki interwencji: Promowanie postaw i działań sprzyjających efektywności wykorzystania zasobów naturalnych Ograniczenie energo- i materiałochłonności Produkcja energii ze źródeł odnawialnych 14

15 Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji: Cel 1.4 Kapitał społeczny jako katalizator procesów rozwojowych ale. Nic specyficznego związanego z Zielonym Podlaskim Główne kierunki interwencji: Kształtowanie postaw społecznych oraz dialogu społecznego Efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego Sprawna administracja Poprawa skuteczności zarządzania regionalnego i lokalnego 15

16 Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji: Cel 1.5 Nowoczesna infrastruktura sieciowa Główne kierunki interwencji: Rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej Przebudowa systemu energetycznego Wspieranie rozwoju infrastruktury gazowej 16

17 Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020 Cele operacyjne związane z realizacją celów strategicznych 2. Powiązania krajowe i międzynarodowe oraz 3. Jakość Życia zawierają mało odniesień do koncepcji Zielonego Podlaskiego. W szczególności nie zawierają je opisy celów operacyjnych: Wyjątki to: 2.1 Aktywność podlaskich przedsiębiorstw na rynku ponadrionalnym 2.2 Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej województwa 2.3 Rozwój Partnerskiej współpracy trans-granicznej 2.4 Rozwój Partnerskiej współpracy międzyregionalnej 3.3 Poprawa Stanu Zdrowia i bezpieczeństwa publicznego (lecznictwo sanatoryjne i rehabilitacyjne w kontekście walorów środowiskowych, 3.4 ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami (w całości) 17

18 Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii Zielone Podlaskie jest ważnym elementem wizji rozwoju sformułowanej w Strategii Koncepcja Zielonego Podlaskiego jest dobrze uzasadniona w diagnozie W ramach celów strategicznych sformułowano istotne cele związane z realizacją wizji w zakresie realizacji koncepcji Zielonego Podlasia 18

19 Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii W ramach celów operacyjnych koncepcja Zielonego Podlaskiego wymieniona jest w kontekście różnego typu infrastruktury, ochrony środowiska oraz bardzo nieznacznie w przypadku innego typu działań. Brak jasno określonych oczekiwanych rezultatów interwencji publicznej (wraz ze wskaźnikami) dla niektórych elementów koncepcji Zielonego Podlasia (w części głównej i aneksie 4). 19

20 Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii WNIOSEK GENERALNY: Pomimo wyraźnego silnego zaakcentowania zagadnień związanych z koncepcją Zielonego Podlasia na poziomie wizji, diagnozy i częściowo celów strategicznych w sferze realizacji koncentruje się na finansowaniu różnego typu infrastruktury. Bez podjęcia odpowiednich kroków na etapie wdrożeniowym Strategii może to prowadzić do niewykorzystania szans stojących przed Województwem Podlaskim! 20

21 Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji Czy koncepcja Zielonego Podlaskiego może być czymś więcej niż sloganem reklamowym? Czy na koncepcji Zielonego Podlasia można budować potencjał rozwojowy całego regionu? Odpowiedź na oba pytania brzmi tak ale. Potrzebne są dalsze zmiany w filozofii podejścia (już zapoczątkowane w Strategii) oraz konkretne działania aby koncepcja zarysowana w Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego mogła być wdrożona. 21

22 Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji Zmiana filozofii podejścia: Zielone Podlasie to nie tylko ochrona przyrody, ekologia, lasy, turystyka, eko-rolnictwo. To przede wszystkim sposób podejścia do funkcjonowania gospodarki i osiągania przewagi komparatywnej Urzeczywistnienie koncepcji Zielonego Podlasia to skoordynowane, zintegrowane, zorientowane na rezultaty w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej oddziaływania na sferę przedsiębiorstw, zasobów ludzkich, środowiska i infrastrukturę Finansowanie infrastruktury tylko i wyłącznie jako instrument osiągania celów związanych z koncepcją Zielonego Podlasia (w tym promocją wybranych specjalizacji). 22

23 Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji Czy obecnie funkcjonujące inicjatywy (np.. Zielone Płuca Polski) zapewniają wystarczające mechanizmy do wdrożenia koncepcji Zielone Podlasie? Chyba nie. Wynika to między innymi z nacisku ZPP na: ożywienie oraz proekologiczne ukierunkowanie rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru Zielone Płuca Polski, ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa i przetwórstwa rolnospożywczego, leśnictwa, gospodarki wodnej, turystyki i lecznictwa uzdrowiskowego, oraz brak określenia szczegółowych zasad wpisania tej inicjatywy do dokumentów implementacyjnych Strategii w tym współfinansowanych przez UE 23

24 Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji W celu operacjonalizacji zapisów Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego w zakresie koncepcji Zielonego Podlasia można zaproponować: Powołanie dodatkowej grupy roboczej w celu operacjonalizacji koncepcji Zielonego Podlasia (nauka, biznes, samorządy, sąsiedzi, społeczeństwo) Przygotowanie odrębnego opracowania dotyczącego Wdrożenia koncepcji Zielone Podlasie, Wzmocnienie systemu koordynacji realizacji koncepcji przy pomocy środków UE (wszystkie fundusze ESIF) i środków krajowych (ścisła koordynacja pomiędzy RPO, programami krajowymi, programami EWT, środkami krajowymi), 24

25 Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji W celu operacjonalizacji zapisów Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego w zakresie koncepcji Zielonego Podlasia można zaproponować: Prowadzenie stałego monitoringu i ewaluacji, Promocję koncepcji na poziomie krajowym i regionalnym (patrz koncepcja Zielone płuca Polski) ukierunkowaną nie na walory przyrodnicze a korzyści ekonomiczne z inwestowania w Województwie Podlaskim w obszarach tematycznej związanych z realizacją koncepcji (nie tylko infrastruktura!) 25

26 Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji Postulowany dokument powinien m.in. zawierać: Precyzyjniejsze, w szczególności poza działaniami infrastrukturalnymi, ustalenie celów (w perspektywie roku 2020) i oczekiwanych rezultatów - wskaźników (zmiany, które mają nastąpić). Uszczegółowienie zamierzeń w sferze specjalizacji województwa w zakresie innowacji, sektora B+R oraz wsparcia dla przedsiębiorstw w odniesieniu do koncepcji Zielonego Podlasia (jakie sektory obok rolnictwa będą specjalizacjami województwa). 26

27 Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji Postulowany dokument powinien m.in. Zawierać cd.: Sformułowanie zasad i preferencji wsparcia dla inwestycji zewnętrznych w pewnych obszarach kluczowych dla realizacji koncepcji Zielonego Podlasia (na poziomie regionalnym, metropolii Białostockiej i poszczególnych gmin)- wyjście poza turystykę, kulturę oraz eko-rolnictwo. Określenie sposobów zazieleniania przemysłów i usług (wytyczne dla wszystkich jednostek realizujących w zakresie kryteriów wyboru projektów). 27

28 Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji Postulowany dokument powinien m.in. Zawierać cd.: Uszczegółowienie zamierzeń w zakresie edukacji na wszystkich poziomach (uczniowie oraz kadry) oraz programów szkoleniowych dla kadr zielonej specjalizacji od rolnictwa, ochrony przyrody, leśnictwa, przedsiębiorców, bezrobotnych, grupy defaworyzowane, mniejszości etniczne, po administrację publiczną Wskazówki jak konstruować zintegrowane (finansowane z różnych źródeł) programy rozwoju lokalnego (także w formie ZIT i RKSL) ukierunkowane na osiąganie celów związanych z realizacją koncepcji Zielonego Podlasia na poziomie lokalnym i sub-regionalnym (gminy, współpraca gmin, Metropolia Białostocka). 28

29 Zielone Podlaskie. Pytania do dyskusji Jakie są szanse wdrożenia koncepcji Zielonego Podlasia? Jakie, obok rolnictwa, eko-rolnictwa i turystyki, specjalizacje regionalne mają szanse zwiększyć potencjał gospodarczy, poziom życia i jeszcze na dodatek wpłynąć pozytywnie na obecne trendy demograficzne (w tym migrację) w Województwie Podlaskim? Jakie powinny być oczekiwane rezultaty wdrożenia koncepcji Zielonego Podlasia? Jak spowodować zazielenienie najbardziej obiecujących działalności gospodarczych? 29

30 Dziękuję za uwagę 30