Ortodoncja (ortopedia szczękowa) jest nauką

Transkrypt

1 n o w o c z e s n y t e c h n i k d e n t y s t y c z n y 1/2015 t e m at numeru Technologia wykonania szyny ochronnej dla sportowców mgr inż. Barbara Kacprzyk Ortodoncja (ortopedia szczękowa) jest nauką o rozpoznawaniu, profilaktyce i leczeniu wad zgryzu. Wady zgryzu przyczyniają się do powstawania urazów, którym ulegają sportowcy, szczególnie w sportach kontaktowych. Działania profilaktyczne mające na celu zapobieganie obrażeniom wymagają współpracy medycyny sportowej ze stomatologiczną. W porównaniu z osobami uprawiającymi sport rekreacyjnie sportowcy są kilkadziesiąt razy bardziej narażeni na urazy stomatologiczne, takie jak: złamanie, nadłamanie, zwichnięcie częściowe lub całkowite oraz wybicie zębów. Aby zredukować lub wyeliminować całkowicie problem, należy stosować ochraniacze zębów, warg i języka. Ochraniacze są niezbędnym wyposażeniem stroju każdego zawodowego sportowca, jak i amatorów, którzy zajmują się sportem rekreacyjnie. Szyny ochronne są najczęściej stosowane przez bokserów, hokeistów, koszykarzy, futbolistów, czyli we wszystkich tzw. sportach kontaktowych. Niezbędne mogą się również okazać w innych dyscyplinach, typu: snowboarding, jazda na deskorolce, skoki na rowerach, pływanie, narciarstwo, jazda konna, jazda na łyżwach itp. Celem pracy jest opisanie budowy, wykonania oraz funkcji szyny ochronnej. Urazy w sporcie W dzisiejszych czasach uprawianie sportów stało się masowym zjawiskiem i z tego powodu ujawniło się bardzo dużo problemów ogólnolekarskich, jak i stomatologicznych. Do urazów stomatologicznych należy zaliczyć urazy głowy i czaszki twarzowej. Do głównych przyczyn urazów w sporcie zalicza się niewystarczające opanowanie danej techniki dyscypliny sportowej oraz niesportowe zachowanie graczy. Powstawaniu urazów sprzyjają: nieprawidłowe warunki na sali treningowej, używanie niesprawnego sprzętu i brak kontroli trenerskiej. Rodzaje uszkodzenia zębów W obrębie jamy ustnej najczęściej dochodzi do złamania korony zęba w obrębie szkliwa i zębiny lub złamania korony zęba z obnażeniem miazgi zębowej. Bardzo często występuje też całkowite bądź częściowe zwichnięcie zęba, złamanie korzenia zęba lub złamanie korony w okolicy szyjki zęba. Może również wystąpić utrata żywotności miazgi, ze złamaniem lub bez złamania korony zęba. Wśród młodszych amatorów sportu częstym urazem jest wtłoczenie zębów mlecznych w wyrostek zębodołowy. Rodzaje ochraniaczy Do dyspozycji sportowców oraz młodzieży uprawiających sport amatorsko są trzy rodzaje ochraniaczy: Stock Mouthguard standardowy, wyprodukowany fabrycznie w trzech rozmiarach. Dostępne są do kupienia w sklepach dla sportowców lub aptekach. Wadą tych ochraniaczy jest niewystarczająca retencja, co w dość znaczącym stopniu utrudnia oddychanie oraz mowę. Mouth-formed termoutwardzalny, dopasowujący się w jamie ustnej do zgryzu po rozgrzaniu. Ze względu na dość niską cenę są najbardziej popularne, choć wciąż dalekie od ideału. Custom made indywidualny, wykonany w pracowni technicznej na podstawie modelu gipsowego. Przeszkody nie stanowią uzębienie mleczne oraz aparat ortodontyczny. Dzięki bardzo dobrej retencji ochraniacz doskonale dopasowuje się do zgryzu pacjenta, co zapewnia wysoki komfort noszenia. W przeciwieństwie do ochraniaczy standardowych proces oddychania nie jest utrudniony podczas użytkowania. Jedynym minusem może być cena, gdyż jest kilkadziesiąt razy wyższa od szyn ochronnych dostępnych w sklepach lub aptece. Indywidualny PIŚMIENNICTWO TITLE: Technology of making a protective splint for athletes STRESZCZENIE: Celem pracy jest opisanie budowy, wykonania oraz funkcji szyny ochronnej. SŁOWA KLUCZOWE: szyna ochronna, ortodoncja SUMMARY: Aim of the study is to describe construction, execution and functions of protective splint. KEY WORDS: protective splint, orthodontics m 15

2 t e m at numeru Rys. 1. Proces nagrzewania płytki kolorowej Rys. 2a-b. Model wraz z wtłoczoną płytką 1 fot. archiwum autora 2a 2b ochraniacz (szyna ochronna) może pełnić również funkcję szyny relaksacyjnej, zakładanej na noc w celu rozluźnienia mięśni żucia. Metody wykonywania szyny ochronnej Do najpopularniejszych metod wykonywania szyny ochronnej możemy zaliczyć metodę Corflex Orthodontic oraz formowania wgłębnego. Etapy wykonywania szyny ochronnej metodą formowania wgłębnego: 1. Technik dentystyczny w pracowni technicznej odlewa model z gipsu klasy III, a następnie opracowuje go. 2. Model gipsowy izolujemy specjalnym izolatorem, który powinien pokryć wszystkie zęby. Powierzchnie modelu należy wyrównać i umieścić na podstawie. 3. Pierwszą płytkę (miękką kolorową) należy nagrzewać przez 80 sekund (rys. 1). 4. Rozgrzaną płytkę nakłada się na model poprzez zamknięcie komory ciśnieniowej. W tym momencie rozpoczyna się procedura formowania wgłębnego. Chłodzenie powinno trwać nie mniej niż 3 minuty. 5. Gdy model wraz z wtłoczoną płytką osiągnie odpowiednią temperaturę faza schłodzenia (rys. 2) ostrożnie ściągamy płytkę z modelu i obcinamy nadmiar niepotrzebnego materiału za pomocą skalpela 16

3 n o w o c z e s n y t e c h n i k d e n t y s t y c z n y 1/2015 t e m at numeru 3 Rys. 3. Proces nagrzewania płytki bezbarwnej reklama Platinum 85 TOUCH PRECYZYJNA, SUPERGŁADKA, PACHNĄCA Sięgnij po nową generację mas o konsystencji putty Nowa masa silikonowa do stosowania w pracowniach techniczno-dentystycznych o konsystencji putty - Platinum 85 Touch. Gładka i aksamitna powierzchnia, duża precyzja odwzorowania szczegółów, waniliowy zapach - odkryj cechy, które sprawiają, że Platinum 85 Touch to idealny wybór dla wszelkich zastosowań, które wymagają jakości i niezawodności. Platinum 85 Touch: sięgnij po nową generację mas Zhermack o konsystencji putty. 03/ The images are merely indicative and for illustrative purposes only - Copyright 2014 Zhermack SpA All Rights Reserved Szczegółowe informacje o wyrobach dostępne są na stronie zamowienia@zhermack.com 17

4 t e m at numeru Rys. 4. Wtłaczanie płytki bezbarwnej na kolorową Rys. 5. Model z wtłoczonymi dwoma płytkami

5 n o w o c z e s n y t e c h n i k d e n t y s t y c z n y 1/2015 t e m at numeru 6 reklama Scheftner Our products for Your success Scheftner Technika protez szkieletowych Doskonały materiał! Rys. 6. Model wraz z szyną ochronną umieszczony w artykulatorze od strony podniebiennej, przedsionkowej oraz wygładzamy krawędzie. Aby uniknąć powstania pęcherzyków powietrza w pierwszej warstwie folii, musimy wywiercić otworki w przestrzeniach międzyzębowych i w powierzchni gryzowej. Całość czyścimy monomerem. 6. Drugą płytkę (bezbarwną miękką) nagrzewamy przez 60 sekund (rys. 3). 7. Po zakończeniu procesu rozgrzewania zamykamy komorę ciśnieniową, w tym czasie następuje wtłaczanie płytki bezbarwnej na płytkę kolorową (rys. 4). Całkowity czas stygnięcia na tym etapie pracy powinien wynosić około 2 minuty (rys. 5). Po wyjęciu schłodzonego modelu z komory zanurzamy go w zimnej wodzie. 8. Obydwie płytki ostrożnie zdejmujemy z modelu i przycinamy ze strony podniebiennej (na zębach trzonowych ostatnich przycinamy do połowy zębów) oraz przedsionkowej z odsłonięciem wędzidełek. 9. Rozgrzewamy powierzchnię żującą wykonanej szyny nad palnikiem przy użyciu podstawki do podgrzewania. Model wraz z szyną ochronną umieszczamy w artykulatorze w celu ocenienia w warunkach zgryzowych (rys. 6). 10. Brzegi szyny ochronnej wygładzamy mikropalnikiem, a odciśnięte zęby usuwamy frezem. Podsumowanie W czasach gdy sport jest nieodłącznym zjawiskiem naszego życia, w celu uniknięcia kontuzji w obrębie jamy ustnej ochraniacze powinny być stałym elementem wyposażenia zarówno amatorów, jak i zawodowców. Metoda formowania wgłębnego umożliwia doskonałe dopasowanie do warunków zgryzowych pacjenta. Grubość ochraniacza jest dobierana indywidualnie, w zależności od rodzaju uprawianej dyscypliny sportu, wieku pacjenta oraz warunków etc. Takie wykonanie szyny ochronnej jest aktualnie najlepszą formą profilaktyki przed urazami w obrębie jamy ustnej podczas aktywności fizycznej. Piśmiennictwo dostępne w wersji mobilnej. Politechnika Łódzka, Katedra Technologii Materiałowych i Systemów Produkcji. Doskonały rezultat! Dystrybutorzy na terenie kraju tel ; fax info@alldentpharm.pl; it4dent@it4dent.pl; Partner Godny Zaufania made in Germany 19

6 t e m at numeru 7a 7b 7c Rys. 7a-c. Gotowa szyna ochronna 20