Katarzyna Szustka-Ostapowicz Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

Transkrypt

1 Organizacja wirtualnych warsztatów informacyjnych w bibliotekach publicznych Katarzyna Szustka-Ostapowicz Biblioteka Publiczna m. st. Warszawy Biblioteka Główna Województwa Mazowieckiego

2 W dobie rozwoju zaawansowanych technologii informatyczno-komunikacyjnych i ekspansji Internetu dotarcie do informacji, która byłaby: adekwatna, kompletna, aktualna, wiarygodna paradoksalnie nie jest zadaniem łatwym.

3 Użytkownik nowoczesnej biblioteki, poszukujący informacji dysponuje: dostępem, za pośrednictwem Internetu, do profesjonalnych baz danych i serwisów, możliwością przeglądania materiałów rozproszonych na milionach witryn, Pomimo to, nie zawsze udaje mu się osiągnąć cel

4 Wyszukanie informacji jest trudne i czasochłonne, gdyż: w Internecie panuje chaos informacyjny; dane są różnej jakości; materiały wartościowe mieszają się bezwartościowymi, mnogość stron i serwisów o charakterze usługowym grozi spowolnieniem, a nawet zatkaniem Internetu; materiały zamieszczone w sieci wykazują dużą płynność; dostęp do niektórych stron jest płatny.

5 Dotarcie do właściwej informacji wymaga: wiedzy o dostępnych źródłach; znajomości skomplikowanych narzędzi i metod wyszukiwawczych; umiejętności dokonania selekcji, interpretacji i weryfikacji informacji.

6 Wprowadzanie technologii informacyjnokomunikacyjnych w bibliotekach to konieczność Brak zrozumienia dla zachodzących przemian, ich odrzucenie i zaniechanie grozi bibliotekom wypchnięciem z łańcucha informacyjnego. Zjawisko to nosi nazwę deintermediacji. por. GRYGROWSKI Dariusz. Bibliotekarze wobec nowych technik przekazywania informacji. [W:] Nowe media w bibliotece : materiały z polsko-niemieckiej konferencji bibliotekarzy, Zielona Góra kwietnia Zielona Góra, s

7 Wykorzystanie technologii informacyjnokomunikacyjnych w bibliotekach: zmiany w sposobie katalogowania, zmiany w systemach wypożyczeń, wyszukiwanie informacji online, elektroniczne dostarczanie dokumentów, tworzenie baz danych na CD-ROMach i online, tworzenie portali WWW o interaktywnych interfejsach, świadczenie wirtualnych usług informacyjnych, tworzenie bibliotek cyfrowych.

8 Biblioteki tradycyjne przeobrażają się w biblioteki hybrydowe

9 Biblioteka hybrydowa to biblioteka działająca w środowisku tekstowym i elektronicznym, w której równowaga między informacją w wersji drukowanej i meta-informacją w wersji cyfrowej przemieszcza się wyraźnie w kierunku mediów cyfrowych Stuart A. Sutton cyt. za: PIOTROWICZ Grażyna, Biblioteki naukowe wobec kulturowych i cywilizacyjnych potrzeb społeczeństwa. [W:] Biblioteki naukowe w kulturze i cywilizacji. T. 1-2, działania i codzienność, materiały konferencyjne, Poznań, czerwca Poznań, s

10 Nowoczesna biblioteka to biblioteka-brama (gatewey)

11 Witryna internetowa biblioteki stanowi rozbudowany multimedialny serwis, będący wygodnym punktem dostępu do: informacji o tradycyjnej ofercie biblioteki, źródeł w postaci cyfrowej, wirtualnych usług rozproszonych zasobów sieciowych. Dotarcie do tych zasobów jest proste dzięki systemowi linków opisanych i uporządkowanych na witrynie.

12 Nawet niewielkie i nie dysponujące znacznymi środkami finansowymi biblioteki mogą uczestniczyć w boomie technologicznym XXI wieku i stać się beneficjentami korzyści, jakie daje dostęp do globalnej sieci. Ich szansą jest współpraca bibliotek tego samego typu, leżących w tym samym regionie, czy kraju.

13 Efektem współpracy bibliotek jest tworzenie zintegrowanych systemów bibliotecznych, co umożliwia: elektroniczne gromadzenie i inwentaryzowanie zbiorów, zdalne katalogowanie, zdalne wyszukiwanie poprzez WWW i sporządzanie zestawień, zdalne zamawianie, rezerwowanie i wypożyczanie książek.

14 Dzięki współpracy możliwe jest rozwiązanie problemów związanych z niedostatkami finansowymi i technologicznymi, co pozwala małym bibliotekom na: umieszczenie swoich katalogów i baz danych w sieci rozległej, uzyskanie dostępu do Internetu i korzystanie z baz danych i serwisów informacyjnych rozproszonych w sieci.

15 Narzędziem służącym do sprawnego poruszania się po wirtualnych zasobach informacyjnych powinna być witryna internetowa biblioteki.

16 Zadania stojące przed bibliotekami publicznymi XXI wieku: zautomatyzowanie wewnętrznych procesów bibliotecznych, wykorzystanie nowoczesnych technologii informatycznych do świadczenia różnorodnych usług informacyjnych.

17 Realizacja tych zadań powinna polegać na: tworzeniu regionalnych katalogów centralnych lub rozproszonych; retrokonwersji baz katalogowych; tworzeniu i udostępnianiu online baz bibliograficznych; tworzeniu funkcjonalnych witryn internetowych; tworzeniu regionalnych systemów informacji bibliograficznej i bibliotecznej; digitalizacji zbiorów; powoływaniu regionalnych bibliotek cyfrowych por.: PASZKO Artur, Hybrydyzacja usług bibliotek publicznych w Polsce: stan obecny, perspektywy i wyzwania. Bibliotekarz Warmińsko-Mazurski, 2006, nr. 1-2.

18 Typy źródeł elektronicznych w bibliotekach hybrydowych Katalogi bibliotek Systemy informacji bibliotecznej i regionalnej Bazy danych Czasopisma elektroniczne (e-czasopisma) Biblioteki cyfrowe (e-książki) Elektroniczne usługi informacyjne (e-usługi)

19 Katalogi bibliotek Katalogi uniwersalne: Narodowy Uniwersalny Katalog Centralny - NUKat KaRo

20 Katalogi bibliotek Katalogi o tym samym profilu tematycznym: Centralny Katalog Czasopism Zagranicznych w polskich bibliotekach medycznych POLANKA- Katalog Bibliotek Anglistycznych

21 Katalogi bibliotek publicznych: Katalog bibliotek publicznych Warszawy Katalog Publicznych Bibliotek Trójmiasta Dolnośląski Zasób Biblioteczny Katalog zbiorów książkowych WBP w Olsztynie

22 Katalogi i bibliografie regionalne: System Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej w Krakowie System Bibliografii Regionalnej Województwa Łódzkiego

23 Katalogi bibliotek Biblioteka Europejska

24

25 Systemy informacji bibliotecznej i regionalnej Pomorska Sieć Informacji Regionalnej INFOBIBNET Mazowiecki System Informacji Bibliotecznej

26 Projekt MSIB ma na celu połączenie na jednej platformie: systemu bibliotecznego obsługującego podstawowe zadania biblioteki i systemu portalowego pozwalającego na prezentację szeroko rozumianej informacji regionalnej

27 Bazy danych Bibliografia narodowa Bibliografie regionalne informacja na stronie Ebib-u:

28 Bibliografie dziedzinowe: Polska Literatura Humanistyczna ARTON " BIBLIOGRAFIA BARA Polska Bibliografia Literacka (PBL) BIBUŁA. Polskie wydawnictwa niezależne r.

29

30

31 Bazy danych Bibliografia Geografii Polskiej od 1985 roku Baza danych o zawartości polskich czasopism technicznych "BazTech Polish Scientific Journal Contents

32

33

34

35 Bazy danych Naukowe i Fachowe Polskie Czasopisma Elektroniczne Film w prasie polskiej Index Translationum

36

37 Niebibliograficzne bazy danych Bazy danych organizacji i instytucji pozarządowych Internetowy System Aktów Prawnych Nauka Polska

38

39 Serwisy, portale Serwisy ekonomiczne (np. Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej wywiadownie gospodarcze (płatne), takie jak Dun&Bradstreet Poland Sp Zoo ( Coface Intercredit Poland Sp. Zoo ( Serwisy medyczne, np. Esculap - Edukacyjny Serwis Medyczny ( Internetowa Encyklopedia Leków ( czy serwis Narodowego Funduszu Zdrowia ( ; Portale poświęcone problematyce Unii Europejskiej; Informatory teleadresowe, serwisy regionalne; Portale agend rządowych i samorządowych, itd.

40 Czasopisma elektroniczne (e-czasopisma) Biblioteki publiczne posiadające dostęp do serwisu EBSCO: Biblioteka Publiczna m.st. Warszawy, Książnica Pomorska w Szczecinie, Miejska Biblioteka Publiczna im. Józefa Wybickiego w Sopocie, Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Krakowie.

41 Biblioteki cyfrowe (e-książki) Projekt Gutenberg Internet Archive Google Print (Gogle Book Serach)

42

43

44

45 Biblioteki cyfrowe (e-książki) Biblioteka Wirtualna Klasycznych Tekstów Literatury Świata Biblioteka Wirtualna Kolegium Karkonoskiego

46 Biblioteki cyfrowe wykorzystujące oprogramowanie dlibra Aktualny wykaz rozproszonych bibliotek cyfrowych tworzonych w oprogramowaniu dlibra znajduje się na stronie: =view&id=12&itemid=27%e2%8c%a9=pl

47 Elektroniczne usługi informacyjne (e-usługi) Usługi asynchroniczne, wykorzystujące pocztę elektroniczną i formularze WWW

48 Elektroniczne usługi informacyjne (e-usługi) Synchroniczne usługi online, realizowane w czasie rzeczywistym, wykorzystujące chat, komunikatory (instant messaging), programy Web contact center czy wideokonferencje

49 Elektroniczne usługi informacyjne (e-usługi) State Library and Archives of Florida Biblioteka Kongresu Sieć bibliotek publicznych Fragabiblioteket i akademickich Jourhavande bibliotekarie

50

51

52

53

54 Elektroniczne usługi informacyjne (e-usługi) Miejskia Biblioteki Publiczna w Zabrzu Miejska Biblioteka Publiczna w Chrzanowie Biblioteka Miejska im. Jana Kasprowicza w Inowrocławiu Wojewódzka Biblioteka Publiczna Książnica Kopernikańska w Toruniu Biblioteka Uniwersytecka we Wrocławiu

55

56

57

58 Zalety elektronicznych usług informacyjnych: są dostępne z każdego miejsca, 24 godziny na dobę, 7 dni w tygodniu; są bezpłatne; odpowiedź jest przygotowywana przez fachowców, na podstawie wiarygodnych źródeł; odpowiedź jest uzyskiwana w miarę szybko; usługi w czasie rzeczywistym są realizowane natychmiast;

59 Zalety elektronicznych usług informacyjnych: użytkownik może zachować anonimowość; usługi świadczone w czasie rzeczywistym, mogą być elementem szkolenia użytkowników oraz promocji; istnieje możliwość archiwizowania sesji, biblioteki realizujące te usługi w ramach konsorcjów cieszą się renomą w skali międzynarodowej. DERFERT-WOLF Lidia, Elektroniczne usługi informacyjne typu pytanie-odpowiedź - światowe trendy i doświadczenia bibliotek. [W:] Biuletyn EBIB [Dokument elektroniczny]. - [Warszawa] : SBP KWE, Tryb dostępu:

60 Elektroniczne usługi informacyjne (e-usługi) Konkurencją dla bibliotek są serwisy komercyjne, takie jak Electric Library

61 Internet Wyszukiwarki GOOGLE Szukacz Netsprint Clusty MSN

62 Internet Invisible Web Narzędzia pozwalające na przeszukiwanie zasobów niewidzialnej sieci: CompletePlanet Direct Search Librarians' Index to the Internet

63

64

65

66 Dobrze zorganizowana biblioteka hybrydowa powinna mieć: informację o funkcjonowaniu, zasobach i usługach placówki, podaną na witrynie internetowej; sprawnie zorganizowaną informację interaktywną polegającą na udostępnieniu własnych elektronicznych baz danych oraz źródeł rozproszonych w sieci -za pośrednictwem kolekcji linków, w postaci usystematyzowanych katalogów tematycznych czy podręcznych informatorów dostępnych z poziomu witryny internetowej;

67 Dobrze zorganizowana biblioteka hybrydowa powinna mieć: bogatą ofertę usług realizowanych drogą elektroniczną, takich jak zamawianie kserokopii, dokumentów elektronicznych, kwerend itp.; oraz elektroniczne usługi informacyjne typu Zapytaj bibliotekarza.

68 Dziękuję za uwagę