Mikroekonomia. Wykład 2

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Mikroekonomia. Wykład 2"

Julian Komorowski
6 lat temu
Przeglądów:

1 Mikroekonomia Wykład 2 1

2 Podatki ośrednie (od srzedaży) Podatki ośrednie (obrotowy, akcyza, VAT, itd.) owodują, że cena, jaką łaci nabywca, czyli konsument (P D ) jest wyższa od ceny, którą otrzymuje dostawca, czyli firma (P S ). Równowaga z odatkiem: D(P D ) = S(P S ) Podatek od wartości albo rocentowy (n. obrotowy, VAT), to takie τ, że P D = (1 + τ)p S czyli P brutto = (1 + τ)p netto czyli ozwala na automatyczną waloryzację wartości odatku Podatek od ilości albo kwotowy (n. akcyza, odatek rolny), to takie t, że P D = P S + t czyli P brutto = P netto + t Podatek ryczałtowy 2

3 Przykład - akcyza d D S2=S1+t $t S1 Podatek akcyzowy t można zilustrować jako odniesienie krzywej odaży s Dostawcy otrzymują cenę s = d t q t q D(), S() S( S ) = c + d S = c + d( d t) = c + d d dt, czyli krzywa odaży rzesunie się w lewo o t Dla każdej ceny roducenci będą chcieli dostarczyć mniej towaru, niż rzed nałożeniem odatku 3

4 Poyt Przykład - akcyza Podaż Albo jako sadek oytu d s $t Konsumenci łacą d = s + t q t q D(), S() Cena rynkowa jest to cena łacona rzez konsumenta. Po nałożeniu odatku d oraz s, a także sada Produkcja i konsumcja oodatkowanego dobra. 4

5 Przykład- akcyza d Poyt $t Podaż Nie ma znaczenia w jaki sosób to rzedstawimy s $t q t q D(), S() 5

6 Przykład algebraiczny - akcyza Często można sotkać się ze stwierdzeniem, że odatki ośrednie są w całości rzerzucane na konsumentów. Czy to rawda? Przyjmijmy liniowe krzywe oytu i odaży: D( D ) = a b D S( S ) = c + d S Przyrównujemy: a b D = c + d S, gdzie D = S + t a b( + t) = s a c + dt D = b + d c + d s s = a c bt b + d ad bc bdt q t + = b + d 6

7 Przerzucanie odatku Podatek jest w całości rzerzucony na konsumentów jeśli o wrowadzeniu odatku cena, którą łacą wzrasta dokładnie o wysokość odatku t, tzn. P D = P + t Tymczasem na odstawie orzedniego rzykładu, możemy stwierdzić, że cena dla nabywców wzrasta o mniej niż t Porzednio konsumenci łacili, teraz łacą + td/(b+d), czyli konsumenci łacą d/(b+d) część odatku Porzednio roducenci łacili, teraz łacą - tb/(b+d), czyli roducenci łacą b/(b+d) część odatku 7

8 Rozkład ciężaru odatkowego d s Poyt To sada Podaż na konsumentów Ta część sada na srzedających q t q D(), S() Zauważmy, że o tym, jaka część odatku jest łacona rzez konsumentów, a jaka rzez roducentów decydują jedynie elastyczności krzywych oytu i odaży w unkcie równowagi 8

9 9 Podział ciężaru odatkowego zależy od relacji elastyczności q q q q q s t S = = ε ( ) q q q S t s = ε Elastyczność cenowa odaży jest dodatnia i mierzy reakcję wielkości odaży na zmianę ceny: Elastyczność cenowa oytu jest ujemna i mierzy reakcję wielkości oytu na zmianę ceny: q q q q q D t D = = ε ( ) q q q D t D = ε

10 Podział ciężaru odatkowego zależy od relacji elastyczności Wykorzystując te wzory otrzymujemy: ( D )/( S ) = ε S / ε D, czyli stosunek obciążeń odatkowych roducentów i konsumentów jest równy stosunkowi elastyczności oytu i odaży. Przyjmijmy liniowe krzywe oytu i odaży: D( D ) = a b D oraz S( S ) = c + d S ε S / ε D = [ + dt/(b+d) ] / [ - bt/(b+d) ] = dt(b+d) / - bt(b+d) = - d/b, Ten, kto jest bardziej elastyczny, łaci mniej odatku. W skrajnym rzyadku, gdy oyt jest doskonale elastyczny, roducenci łacą cały odatek. I vice versa. 10

11 d s = Skrajny rzyadek rzerzucania odatku Poyt q t = q Podaż W rzyadku sztywnego oytu $t (ε D = 0), konsumenci łacą cały odatek mimo tego że został nałożony na srzedawców D(), S() Uwaga: w rzyadku sztywnego oytu do graficznej analizy odatków ośrednich można rzesuwać wyłącznie krzywą odaży (oraz vice versa). 11

12 Strata sołeczna z tytułu odatku Poyt Podaż CS PS BRAK PODATKU q D(), S() 12

13 Strata sołeczna z tytułu odatku d s Poyt CS G PS $t Podaż Podatek obniża zarówno CS jak i PS Dostarcza rzychodów odaktowych, ale obniża całkowity dobrobyt q t q Strata sołeczna okazuje nieefektywność interwencji rządowej na rynku 13

14 Strata sołeczna a elastyczność Poyt Podaż d s $t Strata soł. maleje gdy oyt lub odaż stają się mniej elastyczne q t q D(), S() 14

15 Strata sołeczna a elastyczność Poyt Podaż d s $t Strata sołeczna rośnie q t q D(), S() 15

16 Skrajny rzyadek zerowej straty sołecznej Poyt d $t s = Podaż W rzyadku sztywnego oytu ε D = 0, odatek nie owoduje straty sołecznej q t = q D(), S() To samo dotyczy rzyadku ze sztywną odażą. 16

17 Podatek od wartości D S d s t Pd =Ps(1+t) q t q D(), S() 17

18 Analiza długookresowa d = + t s = Poyt W długim okresie cały ciężar odatków sada na konsumentów t LR odaż (z odatkiem) LR odaż (bez odatku) q t q D(), S() 18

19 Monool P1 zależy od elastyczności oytu P t lub P t (w konkurencji doskonałej P t) Zyski monoolisty sadają wraz z wrowadzeniem odatku 2005 Pearson Education, Inc 19

20 Subwencje Subwencje możemy analizować w odobny sosób jak odatki Są to łatności, które obniżają cenę konsumentom oniżej ceny roducentów Jest to o rostu ujemny odatek Produkcja rośnie Konsumenci korzystają w większym stoniu na subwencjach niż roducenci jeśli relacja E D /E S jest mała (czyli oyt mniej elastyczny niż odaż) 20

21 Subwencje Subwen cja Cena P S P 0 P d Q 0 Q 1 S D Ilość Podobnie jak w rzyadku odatków, korzyści z subwencji są odzielone między konsumentam i roducentami w zależności od elastyczności krzywych21

22 Podatki vs Subwencje Podatki Subwencje Pd > P0 > Ps Pd = Ps + t Ps = Pd - t Ps > P0 > Pd Pd = Ps - t Ps = Pd + t Q' < Q0 Q' > Q0 Qd = Qs = Q' Qd = Qs = Q' 22

23 Cena Regulacja cen Konsumenci biorąc udział w transakcji zyskują A Pozostali konsumenci, które orzednio brali udział w transakcji, tracą B S B Producenci tracą A+C P 0 P max A C D Stratą dla sołeczeństwa jest B+C Q 1 Q 0 Q 2 Ilość 23

24 Regulacja cen: oyt nieelastyczny Cena D S P 0 P max A B C Konsumenci tracą więcej (B) niż zyskują (A) Q 1 Q 2 Ilość 24

25 Ceny minimalne Gdy ceny są ustalone owyżej równowagi rynkowej, to: Poyt sada Producenci jednak mogą zwiększyć odaż ze względu na wyższą cenę To sowoduje dodatkowe straty dla roducentów (koszt rodukcji owyżej ilości zaotrzebowania) 25

26 Bezowrotna strata: B + C P Ceny minimalne Wyższa cena rowadzi do utraty obszaru A konsumentom Konsumenci, którzy wyadną z rynku tracą obszar B S P min P 0 A B C D Na skutek wzrostu cen, roducenci zyskują obszar A Na skutek zmniejszenia oytu, roducenci tracą obszar C Q 0 Q 1 Q 2 Q 26

27 Ceny minimalne Co się stanie jeśli roducenci zwiększą rodukcję do oziomu Q2 na skutek olityki cen minimalnych? P S Niesrzedana rodukcja: Q 2 - Q 3 P min P 0 A B C Całkowity koszt niesrzedanej rodukcji : D D Zmiana nadwyżki roducenta: A - C - D Q 3 Q 0 Q 2 Q 27

28 Ceny gwarantowane Większość olityki rolnej jest oarta na systemie cen gwarantowanych Ceny są ustalane rzez rząd owyżej oziomu rynkowego i odtrzymywane orzez zakuy rządowe nadwyżek odaży Rząd może zwiększyć ceny bezośrednio lub ośrednio (orzez ograniczenie rodukcji lub orzez odowiednie bodźce dla roducentów) 28

29 Ceny gwarantowane P Utrata nadwyżki konsumentów: A+B P s P 0 Wzrost nadwyżki roducentów: A+B+D A Q g B D E S W celu utrzymania cen na oziomie P s rząd skuuje ilości Q g = (Q 2 -Q 1 )P S Strata netto dla sołeczeństwa: D + Q g E + B D Q 1 Q 0 Q 2 Mniej kosztowne byłoby o rostu oddanie rolnikom ieniędzy Q 29

30 Ograniczenia ilościowe Rząd może także rzyczynić się do wzrostu cen orzez redukcję odaży Limity na licencje taksówkarskie w mieście Ograniczona ilość licencji na srzedaż alkoholu 30

31 Ograniczenia ilościowe P S Przesunięcie krzywej odaży do S na skutek wrowadzenia ograniczenia ilościowego Q 1 S P S P 0 A C B Zmiana CS = -A - B Zmiana PS = A - C Bezowrotna strata = B+C D Q 1 Q 0 Q 31

32 Ograniczenia ilościowe P S Rząd łaci rolnikom żeby nie rodukowali więcej rzy wyższych cenach S P S P 0 A C B D Zmiana CS = -A - B Wydatki rządowe = B + C + D D Zmiana PS = A C+B + D + C Q 1 Q 0 Q 32

33 Ograniczenia imortowe i cła Kraje stosują ograniczenia imortowe i taryfy aby utrzymać ceny krajowe na oziomie owyżej cen światowych Ograniczenia imortowe są to limity ilości dóbr które mogą być imortowane do kraju Cło jest to odatek na dobra imortowane Pozwala to krajowym roducentom cieszyć się z większego zysku Wysoki koszt dla konsumentów 33

34 Ograniczenia imortowe i cła Przy niższych cenach światowych krajowi konsumenci mają bodziec kuować za granicą Ceny krajowe sadają do oziomu cen światowych i imort stanowi różnicę omiędzy odażą a oytem Krajowi roducenci mogą rzekonać rząd ograniczyć konkurencję orzez eliminację imortu Ograniczenia imortowe do zera lub wysokie cła 34

35 Ograniczenia imortowe Bez interwencji rządu ceny krajowe są równe cenom światowym P W. P Ograniczenie imortu do zera wływa na wzrost cen (P 0 ) S P 0 A B C Strata dla konsumentów: A+B+C Korzyść dla roducentów: A Bezowrotna strata: B +C P W Imort D Q S Q 0 Q D Q 35

Podobne dokumenty

Mikroekonomia, cz. III. Wykład 1

Mikroekonomia, cz. III. Wykład 1 Mikroekonomia, cz. III Wykład 1 Równowaga Równowaga na rynku danego dobra x (doskonale konkurencyjnym) oznacza unkt, w którym rzy danej cenie (cenie równowagi) wielkość oytu zrównuje się z wielkością odaży