Planowanie doświadczeń biologicznych
|
|
- Dominika Nowicka
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Planowanie doświadczeń biologicznych Po realizacji zajęć powinieneś wiedzieć: - co to jest eksperyment biologiczny - jakie są zasady prowadzenia doświadczeń - co to jest problem badawczy, hipoteza i teza - czym różni się grupa kontrolna od badawczej - jak zaplanować doświadczenie do podanego problemu badawczego 1. Problem badawczy: pytanie, które stawiamy sobie przed rozpoczęciem doświadczenia. Problem, którego rozwiązania szukać będziemy wykonując eksperyment. Powinien być jasno i prosto sformułowany. Odpowiedź na nasze pytanie uzyskujemy w wyniku przeprowadzenia doświadczenia. Np. Czy obecność w glebie soli mineralnych wpływa na wzrost i rozwój siewek? Można go też postawić w postaci równoważnika zdań Np. Wpływ soli mineralnych znajdujących się w glebie na wzrost i rozwój siewek. 2. Hipoteza twierdzenie wyrażające nasze przypuszczenie co do wyniku eksperymentu. Hipotezę stawiamy po zadaniu sobie problemu badawczego formułujemy w niej odpowiedź na nasze pytanie. Ważne jest, że stawiamy ją przed wykonaniem eksperymentu. Hipoteza nie zawsze musi być słuszna, jest tylko naszym przypuszczeniem. W toku prowadzenia doświadczenia dokonujemy jej weryfikacji, czyli sprawdzamy słuszność. Np. Obecność soli mineralnych w glebie jest niezbędna do prawidłowego wzrostu i rozwoju siewek. 3. Przebieg eksperymentu biologicznego. a) planowanie doświadczenia sformułuj temat doświadczenia w postaci problemu badawczego; sformułuj hipotezę roboczą; odpowiednio dobierz materiał (wszystko, co wykorzystujemy w doświadczeniu) i metodę pracy; określ czasu trwania doświadczenia; ustal próbę kontrolną i badawczą: próba kontrolna: warunki kontrolne - wszystkie parametry są niezmienne - brak czynnika, który mógłby wpłynąć na przebieg eksperymentu - warunki jak najbliższe rzeczywistym - służy jako wzorzec, wobec którego dokonuje się porównywania Np. nasiona wysiane w skrzynce z glebą podlewane wodą bez minerałów próba badawcza: warunki badawcze (zmienione) - w niej zmieniony zostaje parametr, wpływ którego badamy Np. nasiona wysiane w skrzynce z glebą podlewana wodnym roztworem minerałów.
2 Zarówno do próby badawczej jak i kontrolnej wykorzystujemy stosunkowo dużą liczbę osobników (np. 200 nasion daje bardziej wiarygodne wyniki niż dane z próby 5 nasion)! b) uzyskiwanie wyników: pomiary bezpośrednie (mierzenie, ważenie, odmierzanie czasu itp.); pomiary pośrednie (porównywanie wyników, np. ogólniki: szybciej wolniej); obserwacje c/ wnioskowanie: przedstawienie wyników średnich w postaci: tabel, wykresów itp. (konieczne są nagłówki, podpisanie osi x i y i ustalenie jednostki dla każdej z osi wykresu). Na podstawie uzyskanych i przedstawionych wyników formułujemy wniosek tezę Teza: wniosek poparty wynikami eksperymentu Teza jednoznacznie potwierdza lub obala hipotezę! Przykładowe zadania: Zad. 1 Uzupełnij plan doświadczenia dotyczącego następującego problemu badawczego: Problem badawczy: Czy obecność w glebie soli mineralnych wpływa na wzrost i rozwój roślin? Hipoteza: sole mineralne są niezbędne do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin. Obiekt badań: nasiona pszenicy Materiał: 2 skrzynki z jednakową ilością gleby, woda destylowana, wodny roztwór soli mineralnych np. azotanów, zlewka do podlewania, linijka Próba kontrolna: do jednej ze skrzynek wysiewamy 30 nasion pszenicy i podlewamy woda destylowaną bez azotanów Próba badawcza: do drugiej skrzynki wysiewamy 30 nasion pszenicy i podlewamy wodnym roztworem azotanów. Ważne jest aby pozostałe parametry w obu skrzynkach były takie same: np. natężenie światła, ilość wody użyta do podlewania, częstość podlewania, temperatura itp.! Obserwacje: po kilku dniach obserwujemy wzrost siewek porównując wyniki w obu próbach.( można zmierzyć średnią długość siewki w każdej ze skrzynek) Wniosek: Nasza hipoteza potwierdziła się. Wzrost siewek w glebie z solami mineralnymi jest intensywniejszy. Zad 2. Uzupełnij plan doświadczenia dotyczącego następującego problemu badawczego: Problem badawczy: Czy stężenie soli w roztworze wpływa na szybkość pulsowania wodniczek tętniących u słodkowodnego pantofelka?
3 Wodniczki tętniące usuwają nadmiar wody. Woda tym szybciej przenika im jest jej więcej w roztworze, czyli im roztwór jest bardziej hipotoniczny (mniej stężony). Hipoteza: Im wyższe stężenie soli w roztworze tym mniejsza częstość pulsowania wodniczek. Materiał: zestaw szkiełek, woda destylowana, roztwór 1% soli kuchennej, stoper, mikroskop optyczny Próba kontrolna: Pojedynczego pantofelka umieszczamy w wodzie i mierzymy ilość skurczów wodniczki w ciągu 1 minuty pod mikroskopem Próba badawcza: Inne osobniki umieszczamy na szkiełkach podstawowych w różnych roztworach wodnych soli (pierwszego w danym roztworze 1 %, inne w roztworach bardziej rozcieńczonych dodajemy wodę do danego roztworu) i dokonujemy analogicznych obserwacji. Obserwacje: Częstość pulsowania jest największa w przypadku wody destylowanej i maleje wraz ze wzrostem stężenia soli w roztworze. Wniosek: Nasza hipoteza potwierdziła się, wodniczki tętniące są charakterystyczne dla protistów słodkowodnych, gdyż one muszą usuwać nadmiar wody (takiego problemu nie mają protisty morskie). Standardy dotyczące planowania doświadczeń najczęściej sprawdzane na egzaminie maturalnym. Enzymy i ich właściwości: Reguła van t Hoffa: Podwyższenie temperatury o 10 stopni powoduje wzrost szybkości reakcji o 2-4 razy (uwaga: dla enzymów i innych białek sprawdza się jedynie w granicach fizjologicznych, czyli do temperatury ok. 45 oc, w wyższych następuje denaturacja białka i enzym nieodwracalnie traci swoje funkcje!). Enzymy przewodu pokarmowego i ich działanie: Enzym Trawi: Optimum działania: amylaza ślinowa α - polisacharydy (głównie skrobia) ph = 7 jama ustna Pepsyna białka ph = 2; żołądek z HCl
4 trypsyna, chymotrypsyna lipazy nukleazy amylazy jelitowe disacharydazy (sacharaza, maltaza) białka tłuszczowce DNA lub RNA α - polisacharydy (głównie skrobia) dwucukry (głównie sacharoza, ph = 8; jelito cienkie maltoza) z sokiem trzustkowym Należy pamiętać, że kwaśny odczyn soku żołądkowego hamuje trawienie cukrów i tłuszczów, stąd w takich warunkach enzymy amylolityczne nie zadziałają! W innym ph niż optymalne enzymy nie działają efektywnie! Enzymy zwierząt nie trawią β - polisacharydów (np. celulozy - roślinnego błonnika) - potrafią to mikroorganizmy - bakterie (mają enzym celulazę). 2. Wykrywanie substancji organicznych: Substancja Odczynnik Barwa skrobia (bulwa ziemniaka) płyn Lugola (jodyna) fioletowa tłuszczowce (nasiona rzepaku) Sudan III, IV pomarańczowa glukoza Cu(OH) 2 + ogrzewanie (odczynnik Fehlinga) ceglasto - czerwona białko aleuronowe (nasiona fasoli) płyn Lugola białko (np. wieprzowina, ser HNO 3 - reakcja ksantoproteinowa biały) Cu(OH) 2 - reakcja biuretowa żółta żółta niebieska Pb(CH3COO)2 - reakcja cystynowa czarna celuloza (np. trawa) zieleń jodowa zielony 3. Mechanizmy dyfuzji prostej i osmozy: dyfuzja - swobodne się przemieszczanie małych cząsteczek (np. gazu, wody) z miejsca, gdzie jest ich więcej do miejsca, gdzie jest ich mniej w celu wyrównania stężeń.
5 osmoza - swobodne przemieszczanie się cząsteczek wody przez błonę półprzepuszczalna z roztworu rozcieńczonego - hipotonicznego, gdzie jest wody więcej do roztworu hipertonicznego, gdzie jest jej mniej. Osmoza to szczególny rodzaj dyfuzji! 4. Osmotyczność środowisk naturalnych: śr. słodkowodne - hipotoniczne; śr. morskie - hipertoniczne; płyny ustrojowe (np. krew) - izotoniczne (odpowiednik: 0,9 % roztwór NaCl). 5. Zasadniczy wpływ hormonów roślinnych na wzrost i rozwój roślin: auksyny: stymulacja wzrostu pędu głównego i korzenia głównego, opóźnianie wzrostu pędów i korzeni bocznych; gibereliny i cytokininy: stymulacja wzrostu pędów i korzeni bocznych, indukcja kiełkowania, regeneracji, kwitnienia (tylko gibereliny); etylen (H2C=CH2) i kwas abscysynowy: przyspieszanie dojrzewania owoców i opadania liści (defoliacja). 6. Wpływ czynników zewnętrznych na fotosyntezę i kiełkowanie: Parametr Fotosynteza Kiełkowanie światło + - woda + + temperatura + (wyższa niż 40 st. hamuje) + (dodatnia) sole mineralne + - (są w nasieniu) + - konieczny - - niekonieczny Warunki Bezpłatnych Przedruków: Możesz wykorzystać te materiały bezpłatnie na własny użytek, na własnej stronie internetowej, albo w czasopismie poza internetem -- pod warunkiem, ze nie będziesz niczego zmieniać bez porozumienia się z nami. Na dole musi być umieszczona następująca informacja (w internecie, muszą być także linki do naszej strony): - kursy maturalne i gimnazjalne
1. Planowanie obserwacji
1. Planowanie obserwacji Obserwacja to jedna z podstawowych metod badania obiektów przyrodniczych, obejmująca bezpośrednia analizę wzrokową lub za pomocą przyrządów powiększających oraz dokonywanie pomiarów,
Bardziej szczegółowoDoświadczenia w praktyce szkolnej. Anna Kimak-Cysewska
Doświadczenia w praktyce szkolnej Anna Kimak-Cysewska Plan zajęć 1. Doświadczenia jako element metody naukowej 2. Miejsce metody naukowej w podstawie programowej przyrody i biologii 3. Doświadczenia proponowane
Bardziej szczegółowoFinał konkursu Piramida 2018 Biologia
Doświadczenie 1 Przygotowano sok z liści czerwonej kapusty. Miał on barwę ciemnoniebieską spowodowaną występowaniem barwników antocyjanów. Antocyjany w środowisku kwasowym zmieniają barwę z niebieskiej
Bardziej szczegółowoTrawienie i wchłanianie substancji odżywczych
Trawienie i wchłanianie substancji odżywczych Człowiek, aby mógł się rozwijać, wzrastać i wykonywać podstawowe funkcje życiowe musi się odżywiać. Poprzez ten proces każda komórka organizmu otrzymuje niezbędne
Bardziej szczegółowoSTRATEGIE W NAUCZANIU BIOLOGII
PROPOZYCJE DOŚWIADCZEŃ BIOLOGIA, SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA A (ASOCJACYJNA) metody słowne O (OPERACYJNA) metody badawcze i obserwacyjne STRATEGIE W NAUCZANIU BIOLOGII P (PROBLEMOWA) metody badawcze i obserwacyjne
Bardziej szczegółowoHormony roślinne ( i f t i o t h o or o m r on o y n )
Hormony roślinne (fitohormony) Hormony roślinne: To związki chemiczne syntetyzowane w pewnych częściach rośliny służące do "komunikacji" pomiędzy poszczególnymi jej częściami. Działają w bardzo małych
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji otwartej z biologii - zakres rozszerzony w klasie I LO
Scenariusz lekcji otwartej z biologii - zakres rozszerzony w klasie I LO Temat: Wykrywanie białek, cukrów i tłuszczy w materiale roślinnym Dział: Komórka podstawowa jednostka organizmu Zakres materiału:
Bardziej szczegółowoObserwacja zmian turgoru w komórkach korzenia marchwi
Doświadczenie 1 Obserwacja zmian turgoru w komórkach korzenia marchwi Materiał: duży, jędrny korzeń marchwi. Pomoce: nóż. Odczynniki: kryształy NaCl(soli kuchennej) Wykonanie: Wyniki: Kryształki soli uległy
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum. Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne
Scenariusz lekcji chemii w klasie III gimnazjum Temat lekcji: Białka skład pierwiastkowy, budowa, właściwości i reakcje charakterystyczne Czas trwania lekcji: 2x 45 minut Cele lekcji: 1. Ogólny zapoznanie
Bardziej szczegółowoWYŻEJ OPISANA CZĘŚĆ DOŚWIADCZENIA JEST PRZYGOTOWANA EOZYNA ŻÓŁTAWA
ĆWICZENIE 6 Gospodarka wodna Szybkość dyfuzji barwników organicznych w żelatynie Materiał: a/ odczynniki: 20 % roztwór żelatyny, tusz, 1-2 mm roztwory eozyny żółtawej, błękitu metylenowego, oranżu metylowego
Bardziej szczegółowoPobudliwość i koordynacja funkcji życiowych u roślin.
Pobudliwość i koordynacja funkcji życiowych u roślin. Zadanie 1 A B C W doświadczeniu wykorzystano: syntetyczną auksynę i wodę. Jak zachowała się siewka A, B i C? Zadanie 2 I - Wyjaśnij jakiego czynnika
Bardziej szczegółowoDyfuzja w cieczach - jak szybko zachodzi i od czego zależy.
1 Dyfuzja w cieczach - jak szybko zachodzi i od czego zależy. Czas trwania zajęć: 45 minut Pojęcia kluczowe: - dyfuzja, - ciecz, - temperatura, - stężenie, - ruchy cząsteczek, - materia. Hipoteza sformułowana
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY (REAKCJA ENZYMATYCZNA I CHEMICZNA)
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY (REAKCJA ENZYMATYCZNA I CHEMICZNA) ĆWICZENIE PRAKTYCZNE I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie
Bardziej szczegółowo3b 2. przedstawione na poniższych schematach. Uzupełnij obserwacje i wnioski z nich wynikające oraz równanie zachodzącej reakcji.
3b 2 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. W celu zbadania właściwości sacharozy wykonano dwa doświadczenia, które zostały przedstawione na poniższych schematach. Uzupełnij obserwacje i wnioski
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. Aminokwasy
ĆWICZENIE 1 Aminokwasy Przygotować 5 (lub więcej) 1% roztworów poszczególnych aminokwasów i białka jaja kurzego i dla każdego z nich wykonać wszystkie reakcje charakterystyczne. Reakcja ksantoproteinowa
Bardziej szczegółowoDział PP klasa Doświadczenie Dział PP klasa obserwacja
Wykaz obserwacji i doświadczeń ujętych w podstawie programowej przedmiotu przyroda i biologia Dział PP klasa Doświadczenie Dział PP klasa obserwacja I klasa V na intensywność procesu fotosyntezy I klasa
Bardziej szczegółowoKINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY
Ćwiczenie nr 2 KINETYKA HYDROLIZY SACHAROZY I. Kinetyka hydrolizy sacharozy reakcja chemiczna Zasada: Sacharoza w środowisku kwaśnym ulega hydrolizie z wytworzeniem -D-glukozy i -D-fruktozy. Jest to reakcja
Bardziej szczegółowogibereliny naturalna : GA 3 (kwas giberelowy)
gibereliny naturalna : GA 3 (kwas giberelowy) Miejsce wytwarzania: w dojrzewających nasionach, owocach, zielonych częściach rośliny, w wierzchołkach wzrostu pędu, korzeniach i pręcikach. Biosynteza w plastydach
Bardziej szczegółowoTematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2
Tematy- Biologia zakres rozszerzony, klasa 2TA,2TŻ-1, 2TŻ-2 Nr lekcji Temat Zakres treści 1 Zapoznanie z PSO, wymaganiami edukacyjnymi i podstawą programową PSO, wymagania edukacyjne i podstawa programowa
Bardziej szczegółowoa) proces denaturacji białka następuje w probówce: b) proces zachodzący w probówce nr 1 nazywa się:
Zadanie 1. (4 pkt) Zaprojektuj doświadczenie chemiczne, za pomocą którego można wykryć siarkę w związkach organicznych. a) opisz przebieg doświadczenia b) zapisz przewidywane spostrzeżenia c) napisz równanie
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 3. Cukry mono i disacharydy
ĆWICZENIE 3 Cukry mono i disacharydy Reakcja ogólna na węglowodany (Reakcja Molischa) 1 ml 1% roztworu glukozy 1 ml 1% roztworu fruktozy 1 ml 1% roztworu sacharozy 1 ml 1% roztworu skrobi 1 ml wody destylowanej
Bardziej szczegółowoUkład pokarmowy. Układ pokarmowy
Układ pokarmowy Układ pokarmowy Układ pokarmowy przekształca pokarm spożywany przez psa, dostarczając jego organizmowi energii i składników odżywczych, których potrzebuje do spełnienia różnorodnych funkcji
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE I BIOLOGIA. TEMAT LEKCJI: Etapowość trawienia i wchłaniania białek, węglowodanów i tłuszczowców.
SCENARIUSZ LEKCJI W KLASIE I BIOLOGIA NAUCZYCIEL PROWADZĄCY... TEMAT LEKCJI: Etapowość trawienia i wchłaniania białek, węglowodanów i tłuszczowców. KLASA:... DATA:... GODZ.... HASŁO PROGRAMOWE: Prawidłowe
Bardziej szczegółowoTEST Z CYTOLOGII - GRUPA I
TEST Z CYTOLOGII - GRUPA I Zad. 1 (2 p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. Podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce. Zad. 2 (4p.) Schematy A i B ilustrują dwie struktury
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU BIOLOGIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA
SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU BIOLOGIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA Temat lekcji Jaki wpływ na skrobię ma ślina i proszek do prania? Na podstawie pracy uczniów
Bardziej szczegółowoJakość plonu a równowaga składników pokarmowych w nawożeniu
Jakość plonu a równowaga składników pokarmowych w nawożeniu Jan Łabętowicz, Wojciech Stępień 1. Względność pojęcia jakości plonu 2. Miejsce nawożenia w kształtowaniu jakości plonów 3. Azot jako główny
Bardziej szczegółowoCzęść I 29 punktów. Makaron zabarwia się na kolor granatowy. Jogurt zabarwia się na kolor różowo - fioletowy. Białko ścięło się.
Zadanie 1 (10 punktów) PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ WRAZ Z PUNKTACJĄ Część I 29 punktów za poprawne uzupełnienie każdego pola w tabeli 10 x = 10 pkt. Opis doświadczenia Przewidywane obserwacje Nazwa procesu Kawałek
Bardziej szczegółowoCo ma wspólnego ludzka dwunastnica z proszkiem do. prania?
1 Co ma wspólnego ludzka dwunastnica z proszkiem do prania? Czas trwania zajęć: 45 minut Potencjalne pytania badawcze: 1. Czy lipazy zawarte w proszku do prania rozkładają tłuszcze roślinne? 2. Jaka jest
Bardziej szczegółowoCukry - czy każdy cukier jest słodki? Wykrywanie skrobi.
1 Cukry - czy każdy cukier jest słodki? Wykrywanie skrobi. Czas trwania zajęć: 45 minut Pojęcia kluczowe: - skrobia, - wielocukier, - glukoza, - rośliny Hipoteza sformułowana przez uczniów: 1. Istnieją
Bardziej szczegółowoZJAWISKO DYFUZJI W ORGANIZMACH ŻYWYCH
Poniższa publikacja ma charakter instrukcji dla ucznia, przeznaczonej do uzupełnienia w wykropkowanych miejscach (.). W niektórych przypadkach należy dokonać wyboru jednej z podanych wersji odpowiedzi
Bardziej szczegółowoIII-B. Chemia w kuchni
III-B. Chemia w kuchni III-B.1. POKAZ: Właściwości napoju typu coca-cola. III-B.2. Wykrywanie białek: a) POKAZ: reakcja ksantoproteinowa, b) reakcja biuretowa III-B.3 Badanie składu pierwiastkowego białka
Bardziej szczegółowo3b Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano. 2. Zaznacz poprawną odpowiedź.
3b 1 PAWEŁ ZYCH IMIĘ I NAZWISKO: KLASA: GRUPA A 1. Do dwóch probówek, w których znajdowały się olej słonecznikowy i stopione masło, dodano roztworu manganianu(vii) potasu. Napisz, jakich obserwacji można
Bardziej szczegółowoph roztworu (prawie) się nie zmieniło. Zawiesina soi ma ph obojętne (lekko kwaśne). Zapach nie zmienił się.
Ureaza - dodatek krajowy 1. Odniesienie do podstawy programowej (starej) Kształcenie w zakresie podstawowym Odżywianie się człowieka - budowa i funkcja układu pokarmowego, główne składniki pokarmowe i
Bardziej szczegółowoCzy pomidor może zahamować kiełkowanie fasoli?
1 Czy pomidor może zahamować kiełkowanie fasoli? Czas trwania zajęć: Eksperyment zajmuje 7 dni. Wymaga codziennego sprawdzania i zapisywania wyników. Potencjalne pytania badawcze: 1. Czy i w jaki sposób
Bardziej szczegółowo1. Oznaczanie aktywności lipazy trzustkowej i jej zależności od stężenia enzymu oraz żółci jako modulatora reakcji enzymatycznej.
ĆWICZENIE OZNACZANIE AKTYWNOŚCI LIPAZY TRZUSTKOWEJ I JEJ ZALEŻNOŚCI OD STĘŻENIA ENZYMU ORAZ ŻÓŁCI JAKO MODULATORA REAKCJI ENZYMATYCZNEJ. INHIBICJA KOMPETYCYJNA DEHYDROGENAZY BURSZTYNIANOWEJ. 1. Oznaczanie
Bardziej szczegółowoPrzewód pokarmowy przeżuwacza
Przewód pokarmowy przeżuwacza Przewód pokarmowy krowy - pojemność całkowita (l) względna (%) żwacz 170 55 czepiec 10 3 księgi 10 3 trawieniec 20 6 jelito cienkie 66 21 jelito ślepe 10 3 okrężnica 28 9
Bardziej szczegółowoBadanie odczynu roztworów za pomocą wskaźników pochodzenia naturalnego
Badanie odczynu roztworów za pomocą wskaźników pochodzenia naturalnego Odniesienie do podstawy programowej III[Gm] Uczeń: pozyskuje i przetwarza informacje z różnorodnych źródeł; zna związek właściwości
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE 1. Aminokwasy
ĆWICZENIE 1 Aminokwasy Przygotować 5 (lub więcej) 1% roztworów poszczególnych aminokwasów i białka jaja kurzego i dla każdego z nich wykonać wszystkie reakcje charakterystyczne. Reakcja ksantoproteinowa
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE I - BIAŁKA. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi.
ĆWICZENIE I - BIAŁKA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z właściwościami fizykochemicznymi białek i ich reakcjami charakterystycznymi. Odczynniki: - wodny 1% roztwór siarczanu(vi) miedzi(ii), - 10% wodny
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 4. Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne
Klasyczna Analiza Jakościowa Organiczna, Ćw. 4 - Identyfikacja wybranych cukrów Ćwiczenie 4 Identyfikacja wybranych cukrów w oparciu o niektóre reakcje charakterystyczne Zagadnienia teoretyczne: 1. Budowa
Bardziej szczegółowoG-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym
G-VII. Substancje o znaczeniu biologicznym Odczynnik Postać Piktogram GHS Hasło Zwroty H HCl roztwór 5% UWAGA H315, H319, H335 HNO 3 H 2 SO 4 stężony stężony NaOH roztwór 5% H314, EUH071 H314 H314 CuSO
Bardziej szczegółowoKarta pracy do doświadczeń
1 Karta pracy do doświadczeń UWAGA: Pola z poleceniami zapisanymi niebieską czcionką i ramkami z przerywaną linią wypełniają uczniowie uczestniczący w zajęciach. A. Temat w formie pytania badawczego lub
Bardziej szczegółowoBudowa i funkcje komórki roślinnej. 1
Zadanie 1.1 Budowa komórki roślinnej Materiał: Owoc ligustra pospolitego (Ligustrum vulgare L.), rodzina oliwkowate (Oleaceae). Preparat wykonujemy z dojrzałego owocu ligustra pospolitego. Po rozerwaniu
Bardziej szczegółowo1. Właściwości białek
1. Właściwości białek a. 1. Cele lekcji i. a) Wiadomości Uczeń zna: Uczeń: właściwości białek, proces denaturacji białek, reakcje charakterystyczne dla białek. ii. b) Umiejętności rozróżnia reakcje charakterystyczne
Bardziej szczegółowoUKŁAD POKARMOWY. Zadanie 1. (3 pkt) Tabela przedstawia wartości odczynu środowiska, w którym różne enzymy trawienne wykazują największą aktywność.
Zadanie 1. (3 pkt) Tabela przedstawia wartości odczynu środowiska, w którym różne enzymy trawienne wykazują największą aktywność. enzym ph środowiska A 1,5 B 7 C 9 Podaj przykład enzymów A, B i C oraz
Bardziej szczegółowoLaboratorium 5. Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna
Laboratorium 5 Wpływ temperatury na aktywność enzymów. Inaktywacja termiczna Prowadzący: dr inż. Karolina Labus 1. CZĘŚĆ TEORETYCZNA Szybkość reakcji enzymatycznej zależy przede wszystkim od stężenia substratu
Bardziej szczegółowoObserwacje, doświadczenia, hodowle - aktywny uczeń na lekcjach biologii w klasie piątej
Obserwacje, doświadczenia, hodowle - aktywny uczeń na lekcjach biologii w klasie piątej Anna Kimak-Cysewska 2018 Samodzielne przeprowadzenie nawet bardzo prostego doświadczenia lub obserwacji dostarcza
Bardziej szczegółowoCukry właściwości i funkcje
Cukry właściwości i funkcje Miejsce cukrów wśród innych składników chemicznych Cukry Z cukrem mamy do czynienia bardzo często - kiedy sięgamy po białe kryształy z cukiernicy. Większość z nas nie uświadamia
Bardziej szczegółowoKatalaza scripted inquiry wersja dla nauczyciela
Katalaza scripted inquiry wersja dla nauczyciela 1. Odniesienie do podstawy programowej 1 a) Cele kształcenia stanowią cele zajęć, możliwe dodatkowe cele wykraczające poza zapisy podstawy (opis umiejętności
Bardziej szczegółowoPolisacharydy skrobia i celuloza
Polisacharydy skrobia i celuloza 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: podział cukrów, właściwości fizyczne skrobi i celulozy, reakcję charakterystyczną służącą do identyfikacji skrobi. b) Umiejętności
Bardziej szczegółowoTEST Z CYTOLOGII GRUPA II
TEST Z CYTOLOGII GRUPA II Zad. 1 (4p.) Rysunek przedstawia schemat budowy pewnej struktury komórkowej. a/ podaj jej nazwę i określ funkcję w komórce, b/ nazwij elementy oznaczone cyframi 2 i 5 oraz określ
Bardziej szczegółowoScenariusz lekcji z biologii w szkole ponadgimnazjalnej
Scenariusz lekcji z biologii w szkole ponadgimnazjalnej Temat lekcji: Planowanie doświadczeń biologicznych jak rozróżnić próbę badawczą od kontrolnej? Cele kształcenia IV etap edukacyjny: 1. Wymagania
Bardziej szczegółowoKATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI
6 KATALITYCZNE OZNACZANIE ŚLADÓW MIEDZI CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z zagadnieniami katalizy homogenicznej i wykorzystanie reakcji tego typu do oznaczania śladowych ilości jonów Cu 2+. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW
Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Pomiar ciśnienia osmotycznego ĆWICZENIA PRAKTYCZNE Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które
Bardziej szczegółowoZajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki
Zajęcia 10 Kwasy i wodorotlenki Według teorii Brönsteda-Lowrego kwasy to substancje, które w reakcjach chemicznych oddają protony, natomiast zasady to substancje, które protony przyłączają. Kwasy, które
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne z chemii w kl. III
Wymagania edukacyjne z chemii w kl. III Dział /tematyka Poziom wymagań ocena dopuszczająca ocena dostateczna ocena dobra ocena bardzo dobra ocena celująca (1) (1+2) (1+2+3) (1+2+3+4) (1+2+3+4+5) Kwasy
Bardziej szczegółowoProtokół doświadczenia IBSE IV etap SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA ZADANIE 4
Protokół doświadczenia IBSE IV etap SZKOŁA PONADGIMNAZJALNA ZADANIE 4 1. Odniesienie do Podstawy Programowej a) Cele kształcenia b) Wykorzystanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. (P): Uczeń korzysta
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2015/2016
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2015/2016 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA WRAZ Z PUNKTACJĄ Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania po
Bardziej szczegółowoJanek pozostawił zestaw doświadczalny w pomieszczeniu o temperaturze pokojowej, a po 48 godzinach dokonał obserwacji.
Zadanie 1. (0-1) Uczniowie przeprowadzili doświadczenie z siewkami rzodkiewki. Przygotowali trzy zestawy doświadczalne, z których każdy zawierał tę samą liczbę jednakowych siewek. Każdy zestaw siewek naświetlali
Bardziej szczegółowoPowodzenia!!! WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII III ETAP. Termin: r. Czas pracy: 90 minut. Liczba otrzymanych punktów
KOD Ucznia WOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII III ETAP Termin: 21.03.2006r. Czas pracy: 90 minut Numer zadania Liczba możliwych punktów 1 6 2 3 3 6 4 7 5 7 6 6 7 6 8 3 9 6 10 8 Razem 58 Liczba otrzymanych
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODANY
PRZYKŁADOWE ZADANIA WĘGLOWODANY Zadanie 1216 (2 pkt) Przeczytaj poniższy tekst i zapisz poniżej nazwy cukrów X i Y, o których mowa. Kwasy nukleinowe są długimi łańcuchami poliestrowymi, zbudowanymi z połączonych
Bardziej szczegółowoDoświadczenia z biologii i fizyki, wspomagane technologią informacyjną
Projekt, w którym realizowane są omawiane tutaj doświadczenia powstał z inspiracji ITforUS czyli Information Technology for Understanding Science i jest realizowany we współpracy z Centrum Technologii
Bardziej szczegółowoWłaściwości białek. 1. Cele lekcji. 2. Metoda i forma pracy. a) Wiadomości. b) Umiejętności. c) Postawy
Właściwości białek 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: zna pojęcia: peptyd, wiązanie peptydowe, białko, wysalanie, koagulacja, peptyzacja, denaturacja, roztwór koloidalny, zol, żel. wie, jakie czynniki
Bardziej szczegółowoXLII Liceum Ogólnokształcące im. M. Konopnickiej w Warszawie
II etap konkursu Piramida - biologia - doświadczenie Imię i Nazwisko członków zespołu: 1.. 2.. Katalaza 3.. Katalaza to enzym umożliwiający rozkład nadtlenku wodoru (H 2 O 2 ). Występuje ona w różnych
Bardziej szczegółowoCo siedzi w Coca-Coli?
1 Co siedzi w Coca-Coli? Czas trwania zajęć: 60 minut Potencjalne pytania badawcze: 1. Jaki wpływ na nasz organizm wywiera cukier zawarty w jednej puszce Coca-Coli? 2. Czy ph Coca-Coli różni się od naturalnego
Bardziej szczegółowoZadanie zawarte w arkuszach egzaminacyjnych CKE w latach 2002-2007
Układ pokarmowy - zadania Zadanie 1. (2 pkt) Przedstaw schematyczny zapis kolejnych etapów trawienia skrobi przez człowieka bez ich lokalizacji w organizmie. Uwzględnij następujące substancje: glukoza,
Bardziej szczegółowoWojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015
Wojewódzki Konkurs Przedmiotowy z Chemii dla uczniów gimnazjów województwa śląskiego w roku szkolnym 2014/2015 PRZYKŁADOWE ROZWIĄZANIA WRAZ Z PUNKTACJĄ Maksymalna liczba punktów możliwa do uzyskania po
Bardziej szczegółowoPrzykładowe zadania. przygotowujące do egzaminu maturalnego
Przykładowe zadania z BIOLOGii przygotowujące do egzaminu maturalnego Prezentowane zadania są zgodne z podstawą programową kształcenia ogólnego w zakresie rozszerzonym i podstawowym. Prócz zadań, które
Bardziej szczegółowoGrupaa. Substancje o znaczeniu biologicznym. I Wpisz znak X przy właêciwoêciach tłuszczu pochodzenia roêlinnego. 1 p.
Grupaa Substancje o znaczeniu biologicznym I Wpisz znak X przy właêciwoêciach tłuszczu pochodzenia roêlinnego. 1 p. nienasycony nasycony nie odbarwia wody bromowej 2 Oceƒ prawdziwoêç poni szych wniosków
Bardziej szczegółowoKarty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi
Jama ustna Karty pracy dla grup Przykładowe odpowiedzi Karta pracy I 1. Wykonaj schematyczny rysunek zęba i podpisz jego najważniejsze części. 2. Uzupełnij tabelę. Zęby Rozdrabnianie pokarmu Język Gruczoły
Bardziej szczegółowoKARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY
KARTA ODPOWIEDZI - KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY Nr Max ilość Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi zad. punktów 1. 2 pkt A. prawidłowa odpowiedź: d B. prawidłowa odpowiedź: 3 Za zaznaczenie prawidłowej
Bardziej szczegółowoBADANIA PSZENICY Z PIKTOGRAMU W WYLATOWIE.
BADANIA PSZENICY Z PIKTOGRAMU W WYLATOWIE. Jan A. Szymański W artykule Oni już tu są, opublikowanym w miesięczniku Nieznany Świat 2007 nr 2, przedstawiłem m.in. wyniki badań wzrostu pszenicy zebranej w
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW
Ćwiczenie nr 1 WŁAŚCIWOŚCI KOLIGATYWNE ROZTWORÓW I. Osmoza i ciśnienie osmotyczne Zasada: Ciśnienie osmotyczne - różnica ciśnień wywieranych na błonę półprzepuszczalną przez dwie ciecze, które błona ta
Bardziej szczegółowoIII LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE WGRUDZIĄDZU ĆWICZENIA ZWIĄZANE Z ODŻYWIANIEM I ODDYCHANIEM CZŁOWIEKA
III LICEUM OGÓLNOKSZTAŁCĄCE WGRUDZIĄDZU ĆWICZENIA ZWIĄZANE Z ODŻYWIANIEM I ODDYCHANIEM CZŁOWIEKA Scenariusz zajęć lekcyjnych z biologii dla klasy trzeciej czteroletniego Liceum Ogólnokształcącego Opracowała:
Bardziej szczegółowoSoki bogactwo witamin świata roślin.
Soki bogactwo witamin świata roślin. Protokół doświadczenia IBSE 1. Odniesienie do Podstawy Programowej a) Cele kształcenia III etap kształcenia - BIOLOGIA Znajomość metodyki badań biologicznych. Uczeń
Bardziej szczegółowoPaństwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Suwałkach Instytut Ochrony Zdrowia Nazwa programu kształcenia (kierunku) Pielęgniarstwo Poziom i forma studiów studia I stopnia stacjonarne Specjalność: Ścieżka dyplomowania:
Bardziej szczegółowoPRZYKŁADOWE ZADANIA ORGANICZNE ZWIĄZKI ZAWIERAJĄCE AZOT
PRZYKŁADOWE ZADANIA ORGANICZNE ZWIĄZKI ZAWIERAJĄCE AZOT Zadanie 1127 (1 pkt) Uszereguj podane związki według rosnącego ph w roztworze wodnym. Właściwy porządek podaj zapisując go wzorami półstrukturalnymi.
Bardziej szczegółowoII. III. Scenariusz lekcji. I. Cele lekcji. Metoda pracy rozwiązywanie testu. Środki dydaktyczne formularz testu. Przebieg lekcji
Scenariusz lekcji I. Cele lekcji 1) Wiadomości Uczeń: zna pojęcia: trawienie, odżywianie, enzymy wymienia narządy układu pokarmowego (jama ustna, przełyk, żołądek, wątroba, trzustka, jelito) zna funkcje
Bardziej szczegółowoProtokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców
Protokół: Reakcje charakterystyczne cukrowców 1. Rekcja na obecność cukrów: próba Molischa z -naftolem Jest to najbardziej ogólna reakcja na cukrowce, tak wolne jak i związane. Ujemny jej wynik wyklucza
Bardziej szczegółowoProtokół doświadczenia IBSE III etap GIMNAZJUM ZADANIE 4
1. Odniesienie do Podstawy Programowej a) Cele kształcenia Protokół doświadczenia IBSE III etap GIMNAZJUM ZADANIE 4 Pozyskiwanie, przetwarzanie i tworzenie informacji. Uczeń pozyskuje i przetwarza informacje
Bardziej szczegółowoKATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA
9 KATALIZA I KINETYKA CHEMICZNA CEL ĆWICZENIA Zapoznanie studenta z procesami katalitycznymi oraz wpływem stężenia, temperatury i obecności katalizatora na szybkość reakcji chemicznej. Zakres obowiązującego
Bardziej szczegółowoENZYMOLOGIA. Ćwiczenie 4. α-amylaza (cz. I) Oznaczanie aktywności enzymu metodą kolorymetryczną
ENZYMOLOGIA Wydział Nauk o Żywności i Rybactwa Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych ul. Klemensa Janickiego 35 71-270 Szczecin Ćwiczenie 4 α-amylaza (cz. I) Oznaczanie aktywności
Bardziej szczegółowoSPRAWOZDANIE do dwiczenia nr 7 Analiza jakościowa anionów I-VI grupy analitycznej oraz mieszaniny anionów I-VI grupy analitycznej.
Obserwacje Imię i nazwisko:. Data:.. Kierunek studiów i nr grupy:.. próby:. Analiza systematyczna anionów* SPRAWOZDANIE 7 1. AgNO 3 Odczynnik/ środowisko Jony Cl Br I SCN [Fe(CN) 6 ] 4 [Fe(CN) 6 ] 3 2.
Bardziej szczegółowoMetody poprawy jakości nasion buraka cukrowego
Metody poprawy jakości nasion buraka cukrowego Podlaski Sławomir Jubileusz 90-lecia urodzin Prof. dr hab. B. Geja i 90-lecia powstania Katedry Fizjologii Roślin Budowa handlowego nasienia buraka cukrowego
Bardziej szczegółowoZmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych.
Zmiana barwy wskaźników w roztworach kwaśnych, obojętnych i zasadowych. Doświadczenie1: Poznanie barwy wskaźników w roztworach kwasów, zasad i wody. Wykonanie doświadczenia: Do pięciu probówek wlewamy
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY
Próbny egzamin maturalny z chemii 0r. ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA POZIOM ROZSZERZONY Zdający otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiązania, precyzyjnie odpowiadające poleceniom zawartym w zadaniach.
Bardziej szczegółowoBasfoliar Kelp P-Max. Nawóz dolistny: Producent: COMPO Polska Sp. z o.o. Działanie:
Nawóz dolistny: Basfoliar Kelp P-Max Producent: COMPO Polska Sp. z o.o. Grupa Rolnik jest wyłącznym dystrybutorem nawozu płynnego otrzymany z ekstraktu alg Ecklonia maxima z dodatkiem NPK (4++2). Basfoliar
Bardziej szczegółowoRuchy tropiczne roślin
Metadane o scenariuszu Ruchy tropiczne roślin 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - wie, co to są tropizmy, - klasyfikuje rodzaje tropizmów w zależności od rodzaju bodźca, - zna różnicę między tropizmami
Bardziej szczegółowoKATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW LABORATORIUM Z FIZYKI I BIOFIZYKI. Wpływ auksyn na wzrost roślin
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW LABORATORIUM Z FIZYKI I BIOFIZYKI Wpływ auksyn na wzrost roślin 14.1. Wprowadzenie 14.1.2. Wzrost roślin Wzrost i rozwój
Bardziej szczegółowoTemat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe.
Temat: Tkanki roślinne. 1. Tkanki miękiszowe. Są obecne we wszystkich organach rośliny i stanowią główną ich część. Należą do tkanek stałych, jednak nieraz dają początek wtórnym tkankom twórczym. Zbudowane
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS PRZEDMIOTOWY Z CHEMII
WJEWÓDZKI KNKURS PRZEDMITWY Z CHEMII ETAP III PRPZYCJE RZWIĄZAŃ WRAZ Z PUNKTACJĄ Część I 26 punktów ZADANIA PRBLEMWE Zadanie 1 (0 6 pkt.) Za poprawne uzupełnienie zdań uczeń otrzymuje: W...wodzie sodowej...
Bardziej szczegółowo1. OBSERWACJE WSTĘPNE
SPRAWOZDANIE 8 Imię i nazwisko:.. Data:... Kierunek studiów i nr grupy: Nr próby...... PRÓBKA 1 1. OBSERWACJE WSTĘPNE Właściwość fizyczna substancji Barwa Rodzaj mieszaniny (jednorodna, niejednorodna)
Bardziej szczegółowoRoślinne kultury tkankowe in vitro hodowla roślin, części roślin, tkanek lub pojedynczych komórek na sztucznych pożywkach w sterylnych warunkach.
Roślinne kultury tkankowe in vitro hodowla roślin, części roślin, tkanek lub pojedynczych komórek na sztucznych pożywkach w sterylnych warunkach. TOTIPOTENCJA Zdolności do odtworzenia poszczególnych organów,
Bardziej szczegółowoWYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOBRY. DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin)
WYMAGANIA EDUKACYJNE Z BIOLOGII KLASA 5 DOPUSZCZAJĄCY DOSTATECZNY DOBRY BARDZO DOBRY CELUJĄCY DZIAŁ 1. Biologia jako nauka ( 4godzin) wskazuje biologię jako naukę o organizmach wymienia czynności życiowe
Bardziej szczegółowoSCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU BIOLOGIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA
SCENARIUSZ ZAJĘĆ SZKOLNEGO KOŁA NAUKOWEGO Z PRZEDMIOTU BIOLOGIA PROWADZONEGO W RAMACH PROJEKTU AKADEMIA UCZNIOWSKA Temat lekcji Występowanie glukozy i jej zawartość w wybranych owocach Na podstawie pracy
Bardziej szczegółowoSporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości
Sporządzanie roztworów buforowych i badanie ich właściwości (opracowanie: Barbara Krajewska) Celem ćwiczenia jest zbadanie właściwości roztworów buforowych. Przygotujemy dwa roztwory buforowe: octanowy
Bardziej szczegółowoWĘGLOWODORY. Uczeń: Przykłady wymagań nadobowiązkowych Uczeń:
WĘGLOWODORY Wymagania na ocenę dopuszczającą dostateczną dobrą bardzo dobrą pisze wzory sumaryczne, zna nazwy czterech początkowych węglowodorów nasyconych; zna pojęcie: szereg homologiczny; zna ogólny
Bardziej szczegółowoOznaczanie aktywności proteolitycznej trypsyny metodą Ansona
Oznaczanie aktywności proteolitycznej trypsyny metodą Ansona Wymagane zagadnienia teoretyczne 1. Enzymy proteolityczne, klasyfikacja, rola biologiczna. 2. Enzymy proteolityczne krwi. 3. Wewnątrzkomórkowa
Bardziej szczegółowoBurza mózgów, asocjogram, eksperyment, pogadanka, dyskusja, praca z całym zespołem, praca w grupach różnym frontem, praca indywidualna.
Skala ph 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń zna: pojęcie indykator, barwy podstawowych wskaźników w różnych środowiskach. Uczeń wie: co to jest ph roztworu, do czego służy skala ph, co to jest iloczyn
Bardziej szczegółowo