WYBRANE ASPEKTY BEZPIECZE
|
|
- Sabina Szulc
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Marek Grzegorz Nowak WYBRANE ASPEKTY BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY PRACY ORAZ ERGONOMII PRACOWNIKA TURYSTYKI I REKREACJI Streszczenie: Pracownicy sektora turystyki i rekreacji podobnie jak pracownicy innych sektorów muszą zwracać szczególną uwagę na bezpieczeństwo swojej pracy, na jej ochronę a szczególnie na podejście ergonomiczne do swojej pracy. Ma to z jednej strony zapobiegać wypadkom przy pracy, a z drugiej podnosić efektywność pracy i zadowolenie z pracy. Stąd ważna jest znajomość produktów ergonomicznych i ich rozmieszczenie w biurach podróży, ale też zastosowanie ergonomii podczas wycieczek. Wszyscy uczestnicy wycieczek zobligowani są do przestrzegania obowiązującego prawa i regulaminów. Słowa kluczowe: bezpieczeństwa pracy, ochrony pracy, ergonomia, turystyka i rekreacja, wypadek przy pracy, ergonomia koncepcyjna, ergonomia korekcyjna, biuro podróży *** Celem artykułu jest przybliżenie czytelnikowi problematyki związanej z bezpieczeństwem, ochroną i ergonomią pracowników związanych z turystyką i rekreacją. Artykuł powstał na podstawie wywiadów przeprowadzonych w latach ze studentami nieistniejącej już Wielkopolskiej Wyższej Szkoły Turystyki i Zarządzania w Poznania oraz uczniami Zespołu Szkół Komunikacji in. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu i Zespołu Szkół Budownictwa nr 1 im. gen. Władysława Andersa w Poznaniu, z którymi autor prowadził zajęcia z ergonomii i podstaw przedsiębiorczości. Dlatego na samym początku należy wyjaśnić pojęcie bezpieczeństwa pracy, ochrony pracy, ergonomii, turystyki i rekreacji. Encyklopedycznie bezpieczeństwo pracy definiowane jest jako zespół warunków oraz organizacji pracy, które powinny być zachowane w zakładzie pracy, aby pracownicy mogli wykonywać swoje zadania bezpiecznie i bez szkody dla zdrowia 1. Dlatego pracodawca działający w branży turystyczno-rekreacyjnej, choć nie tylko on, zobowiązany jest do przeprowadzenia szkolenia wstępnego i okresowego BHP dla każdego 1 pobrano , godz
2 pracownika. Zdaniem D. Sczanieckiego bezpieczeństwo pracy to stan polegający na wykonywaniu pracy w warunkach nie zagrażających zdrowiu i życiu osób przy niej zatrudnionych. Wchodzi w to również ogół środków i urządzeń służących do osiągnięcia takiego stanu. Bezpieczeństwo i higiena pracy ma na celu usuwanie lub co najmniej ograniczenie szkodliwości związanej z procesem i środowiskiem pracy. Tego typu działanie wiąże się z zapobieganiem wypadkom przy pracy, chorobom zawodowym oraz innym negatywnym wpływom pracy na zdrowie 2. Ergonomia natomiast jest to nauka o pracy zajmująca się dostosowaniem pracy do możliwości psychofizycznych człowieka 3. Uwzględnia ona także aspekty socjologiczne i pedagogiczne. Cel jest taki, aby chronić pracownika przed przedwczesną utratą sił biologicznych. Ma także zabezpieczać przed czynnikami uciążliwymi i niebezpiecznymi nawet wtedy, gdy nie są przekraczane najwyższe dopuszczalne normy. W działalności turystyczno- rekreacyjnej zastosowanie mają dwa kierunki działania ergonomii, a mianowicie ergonomia korekcyjna i ergonomia koncepcyjna. Ergonomia korekcyjna to przede wszystkim analiza już istniejących stanowisk pracy po to, aby ewentualnie dostosować je do psychofizycznych możliwości pracowników zatrudnionych w pracy turystyczno-rekreacyjnej, czy też do formułowania zaleceń mających na celu polepszenie istniejących warunków pracy poprzez zmniejszanie istniejących obciążeń oraz poprawę wydajności i jakości pracy. Celem ergonomii koncepcyjnej jest zaprojektowanie urządzenia, narzędzia czy obiektu w taki sposób, aby spełniał podstawowe wymagania ergonomii. Turystyka zaś to zjawisko przestrzennej ruchliwości ludzi, które związane jest z dobrowolną zmianą miejsca pobytu, środowiska i rytmu życia. Obejmuje całokształt stosunków i zjawisk związanych z ruchem turystycznym 4. Rekreacja natomiast rozumiana jako jako aktywny wypoczynek. To forma aktywności umysłowej lub fizycznej podejmowana poza obowiązkami zawodowymi, społecznymi, domowymi i nauką. Stosowana w celu odpoczynku i rozrywki 5. Ostatnim pojęciem ważnym z punktu widzenia artykułu jest ochrona pracy. Są to z jednej strony normy prawne, ale też działalność badawcza oraz organizacja pracy i środki techniczne mające wpływ na kształtowanie warunków pracy. Każdy zakład pracy prowadzący działalność pobrano , godz. pobrano , godz pobrano , godz pobrano , godz
3 turystyczno-rekreacyjną mając na uwadze ochronę pracy powinien zabezpieczać pracowników przed czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi w tym środowisku pracy, a szczególnie wypadkami, chorobami zawodowymi i innymi uciążliwościami. Cel jest jeden, a mianowicie umożliwienie regeneracji utraconych sił biologicznych swoich pracowników i to nie tylko w miejscu pracy, ale także poza tą pracą. Zdaniem specjalisty ds. BHP i P-Poż. ochrona pracy obejmuje: prawo pracy, ochronę kobiet w pracy, ochronę pracy młodocianych, bezpieczeństwo i higienę pracy, maksymalny czas pracy, minimalne wynagrodzenie za pracę, pracę w godzinach nocnych, płatne urlopy wypoczynkowe, ubezpieczenia społeczne, odszkodowania za wypadki, podnoszenie kwalifikacji, prawo zrzeszania się, leczenie chorób zawodowych, zapobieganie szkodliwościom i uciążliwościom w pracy itp 6. *** Pracownik turystyki i rekreacji musi potrafić określić znaczenie przestrzegania przepisów bhp na terenie swojej firmy, w szczególności tych przepisów, które dotyczą ergonomii pomieszczeń jako całości i poszczególnych stanowisk, zwłaszcza stanowisk komputerowych. Ważne jest to, czy pracownicy potrafią samodzielnie określić stopnie zgodności warunków panujących w pomieszczeniach z wymaganiami zawartymi w przepisach. Natomiast jeżeli pracownicy zauważyliby nieprawidłowości powinni zaproponować możliwe rozwiązania tych nieprawidłowości. Największa odpowiedzialność spoczywa na pracodawcy. Określają to przepisy działu dziesiątego Kodeksu pracy. 7. To właśnie pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. To na pracodawcy spoczywa obowiązek ochrony 6 Por. B. Hołubicka Ergonomia, ochrona pracy i BHP pobrano , godz
4 zdrowia i życia pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy wykorzystując osiągnięcia nauki i techniki. Pracodawca i osoby na kierowniczych stanowiskach są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy o ochronie pracy i wiedzieć czym zajmuje się ergonomia. Stąd konieczność unikania działań powodujących wypadki przy pracy. Zgodnie z artykułem 3 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych 8. Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z pracą. Praca rozumiana jest tu jako praca podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika zwykłych czynności lub poleceń przełożonych, praca podczas lub w związku z wykonywaniem przez pracownika czynności na rzecz pracodawcy, nawet bez polecenia, a nawet w czasie pozostawania pracownika w dyspozycji pracodawcy w drodze między siedzibą pracodawcy a miejscem wykonywania obowiązku wynikającego ze stosunku pracy. Ze względu na pewne uwarunkowania pracy w turystyce i rekreacji na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż wyżej wskazane, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych zadań. Ponadto uwzględnia się także wykonywanie pracy na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia. Koniecznie musimy pamiętać, że za śmiertelny wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć w okresie nieprzekraczającym 6 miesięcy od dnia wypadku. Za ciężki wypadek przy pracy uważa się wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała w postaci utraty wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, albo inne uszkodzenie ciała i rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, a także choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie pracownika turystyki i rekreacji. To także trwałe i istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. W działalności turystyczno-rekreacyjnej może dochodzić do zbiorowego wypadku rozumianego jako wypadek, któremu w wyniku tego samego zdarzenia uległy co najmniej dwie osoby 9. 7 Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy 8 Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Z 2002 Nr 199, poz. 163) 9 Szerzej M. Jachimowicz Wypadki przy pracy i choroby zawodowe. Świadczenia ubezpieczeniowe i cywilne,
5 Pracownik turystyki i rekreacji ze względu na specyfikę wykonywanego zawodu, może być także narażony na wypadki powstałe w szczególnych okolicznościach, czyli nagłych zdarzeniach wywołanych przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiły podczas ratowania innych osób od grożącego ich życiu niebezpieczeństwa, chronienia własności publicznej przed grożącą jej szkodą, ścigania lub ujmowania osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub chronieniu innych osób przed napaścią 10. Oczywiście świadczenia nie będą przysługiwały osobie poszkodowanej wskutek wypadku powstałego w szczególnych okolicznościach, który nastąpił z winy umyślnej lub rażącego niedbalstwa tej osoby. Tak samo świadczenie nie przysługuje, gdyby okazało się, że pracownik turystyki i rekreacji był pod wpływem alkoholu lub innych środków odurzających, które przyczyniły się do spowodowania wypadku i potwierdzone zostały przez policję lub prokuraturę. *** Jak już wspomniano wcześniej w prawidłowym przestrzeganiu zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz jej ochrony przez pracowników turystyki i rekreacji mają pomóc zasady ergonomii. Ergonomia jest zarówno nauką teoretyczną jak i stosowaną. Dzięki niej wykorzystuje się wiedzę o możliwościach psychofizycznych człowieka do projektowania i korygowania wyrobów użytkowych, maszyn, urządzeń, narzędzi i materialnego stanowiska pracy w celu usunięcia zagrożenia zdrowia i życia człowieka. To dzięki ergonomii możemy optymalizować komfort biologiczny pracy, zapewnić odpowiednią wydajność pracy, ale też wygodę i satysfakcję z pracy. Bardzo ważne jest to, że ergonomia ma zastosowanie w działaniach menedżerskich i planowaniu warunków bytowych i rekreacyjnych oraz poprawy warunków ekologicznych. Słowo ergonomia po raz pierwszy użył polski przyrodnik Wojciech Bogumił Jastrzębowski w artykule Rys ergonomii, czyli nauki o pracy, opartej na prawach zaczerpniętych z nauki przyrody. Według niego ergonomia to nauka o używaniu nadanych człowiekowi Stwórcy sił i zdolności. Natomiast nazwa ergonomia wywodzi się od greckich słów ergon i nomos, gdzie ergon należy rozumieć jako czyn, praca, a nomos to zwyczaj, prawo, wiedza. Nie ulega wątpliwości, że ergonomia jest nauką teoretyczną i stosowaną, która pozwala osiągnąć wysoką wydajność pracy pod warunkiem współdziałania technicznych środków pracy z materialnym i społecznym środowiskiem oraz psychospołecznymi możliwościami człowieka 11. Wydawnictwo Difin S.A., Warszawa 2013, ss Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz z późn. zm.) 11 J. Jabłoński Czy ergonomia jest nauką, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań 2005, s. 121.
6 Dlatego przedmiotem zainteresowań ergonomii jest system na który składają się ludzie i obiekty techniczne służące do wykonania określonego zadania, ale też zewnętrzne warunki działania takiego systemu. Tu szczególnie zwrócić należy uwagę na warunki działające głównie na człowieka ze względu na ograniczone możliwości przystosowawcze i to zarówno fizyczne jak i psychiczne. Celem zatem działalności ergonomicznej jest przede wszystkim dostosowanie obiektu technicznego do możliwości człowieka zarówno w pracy jak i innych sytuacjach życiowych wszędzie tam, gdzie człowiek kontaktuje się z obiektami technicznymi. Oczywiście człowiek też może dostosowywać się do techniki, byle tylko nie przynosiło to negatywnych skutków dla jego zdrowia psychicznego i fizycznego. Ergonomia ma bezpośredni wpływ na prawidłowe funkcjonowanie człowieka w środowisku pracy, w tym oczywiście w środowisku pracy turystyczno-rekreacyjnym. Dlatego każdy pracownik, a szczególnie ten który pracuje na stanowisku kierowniczym w turystyce i rekreacji musi sobie zdawać sprawę z odpowiedzialności za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w firmie turystycznej. Ponadto cenną umiejętnością jest przeprowadzenie diagnozy ergonomicznej pomieszczenia i stanowiska pracy. Z punktu widzenia pracownika turystyki i rekreacji pracującego w biurze podróży do najbardziej popularnych produktów ergonomicznych, które są zdrowe i wygodne, a jednocześnie zapobiegające powstawaniu wielu nieprzyjemnych i groźnych schorzeń, zaliczyć można: - podstawa pod monitor - podstawa pod laptopa - podkładka żelowa pod mysz i nadgarstek - podkładka żelowa pod klawiaturę - ramiona na monitory płaskie - podpórka pod plecy - podstawa pod drukarkę i inne sprzęty biurowe - podnóżek - szuflada na klawiaturę - krzesła o ergonomicznym profilu - uchwyty i podstawy na dokumenty - różne środki czystości dla sprzętu komputerowego, monitora czy biurka 12 Biurko lub stół powinny być bardzo stabilne z dość dużym blatem, pod nim dużo miejsca, aby pracownik mógł znaleźć wygodną pozycję dla nóg z możliwością stosowania podnóżków
7 szczególnie dla osób niskich. Ważna jest także wysokość biurka lub stołu, która musi zapewnić naturalne położenie ramion podczas pracy. Podobnie w przypadku siedziska, które powinno być stabilne o 5-cio ramiennej podstawie, pozwalające na przyjmowanie wygodnej pozycji w czasie pracy. Wysokość płyty siedziska powinna być regulowana w zakresie regulacji wysokości od 43 do 53 cm. Oparcie powinno mieć regulację wysokości pomiędzy dolną krawędzią oparcia a płytą siedziska i pochylenia płyty oparcia w zakresie 5 stopni do przodu i 30 stopni do tyłu, płyta siedziska i oparcia powinna mieć odpowiednie ukształtowanie, uwzględniające naturalne wygięcie kręgosłupa 13. W przypadku monitora znaki na ekranie powinny być wyraźne i czytelne a obraz stabilny. Odległość oczu pracownika od powierzchni monitora powinna wynosić od 40 do 70 cm, a monitor powinien być wyposażony w następujące regulacje: - pochylenia ekranu do tyłu do 2stopniş, a do przodu do 5 stopni - obrotu monitora wokół osi pionowej o 120 stopni, po 60 stopni w obu kierunkach - wysokości położenia monitora w zakresie przynajmniej 15 cm 14. Wreszcie klawiatura jako oddzielny element zestawu komputerowego powinna posiadać przynajmniej dwie pozycje regulacji kąta pochylenia za pomocą wychylnych nóżek tak, aby pracownik mógł znaleźć wygodną pozycję dla rąk. W obu przypadkach ustawienia pochylenia klawiatury, pionowa odległość pomiędzy drugim rzędem klawiszy, a podstawą klawiatury nie powinna przekraczać 30 milimetrów. Pracownik pracujący w biurze turystycznym powinien wykorzystywać klawiatury ergonomiczne z takim wyprofilowaniem, aby dłonie leżały na klawiaturze w sposób naturalny. Każdy pracownik powinien wybrać model dla siebie odpowiedni 15. Natomiast przestrzeń na blacie stołu przed klawiaturą powinna być na tyle duża, aby zapewnić podparcia dłoni i nadgarstków. Każde stanowisko komputerowe pracownika turystyki i rekreacji musi posiadać wyposażenie dodatkowe w postaci uchwytu na dokumenty, podnóżka i wspornika nadgarstkowego. Pamiętać musimy, że uchwyt na dokumenty powinien być umieszczony na tej samej odległości od oka co pobrano godz Szerzej na temat układu stanowiska komputerowego zob. A. Ambroszewska Ergonomia pracy przy stanowisku komputerowym-podstawowe zasady właściwej postawy w czasie pracy, Turystyka, Sport i Zdrowie nr 4/2013, pobrano , godz Tę problematykę reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 roku, w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. Nr 148, poz. 973) 15 B. Przybyliński BHP i ergonomia, Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno-Przyrodniczego, Bydgoszcz 2012, s.44
8 ekran monitora 16. Podnóżek zaś powinien być o szerokości 450 milimetrów i głębokości 350 milimetrów i regulowanym kącie pochylenia do 15 stopni. Powinien być stabilny a jego powierzchnia nie może być śliska. Wszystko związane jest z prawidłowym odciążeniem pracy kręgosłupa 17. W przypadku wspornika nadgarstkowego jego wymiary powinny być dopasowane do wymiarów klawiatury, posiadać łagodne kształtowanie przedniej krawędzi i nie przesuwać się po powierzchni blatu podczas pracy. Wspornik nadgarstkowy pozwala zapobiegać nadmiernemu obciążeniu statycznemu mięśni ramion i obręczy barkowej oraz nadmiernemu odgięciu grzbietowemu dłoni 18. Niemniej ważnym czynnikiem pracy biurowej jest oświetlenie. Pracownik biura turystycznego pracując na komputerze musi czytać drukowany tekst i znaki na klawiaturze oraz znaki na monitorze. Dlatego zaleca się stosowanie oświetlenia sufitowego 19. Wysoki poziom natężenia oświetlenia wskazany jest na płaszczyźnie klawiatury i dokumentu, ale nie na płaszczyźnie ekranu monitora. Bardzo ważne w pracy turystyczno-rekreacyjnej jest materialne środowisko pracy takie jak: czynniki mechaniczne, hałas i wibracje, mikroklimat, pyły i szkodliwe substancje chemiczne, czynniki biologiczne, elektryczność statyczna i energia elektryczna, oświetlenie i barwy w miejscu pracy, infra i ultradźwięki, pola elektromagnetyczne, promieniowanie optyczne 20. Oczywiście nie wszystkie te czynniki będą zawsze występowały. Działania profilaktyczne zatem powinny skupić się na wdrażaniu wśród pracowników turystyki i rekreacji właściwych zachowań ruchowych, których celem powinno być wykonywanie podczas pracy wszędzie tam, gdzie to jest możliwe częstych zmian pozycji ciała. Unikać należy monotonii ruchów, wymuszonych i niekorzystnych pozycji, a tam gdzie trzeba podnosić ciężary, należy to robić właściwie. Starać się zmieniać organizację stanowiska pracy i tak je zagospodarować, aby prowokować zmiany w położeniu ciała, ale jednocześnie unikać niepotrzebnych skłonów i niepotrzebnych ruchów. Wszędzie tam, gdzie to możliwe stosować okresowe rotacje stanowiska pracy. 16 Por. T. Tokarski Ergonomia pracy z laptopem Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektorat Pracy, Warszawa 2010, 17 Autorzy zwracają uwagę na najważniejsze czynniki wpływające na obciążenie narządu ruchu, które moim zdaniem w turystyce mogą mieć największy wpływ to zbyt duża częstotliwość powtórzeń tych samych czynności, czas trwania zadań do wykonania, a także ograniczona przestrzeń wpływająca na przyjmowane pozycje pracownika. Zob. J. Kamińska, D. Roman-Lin Jak zmniejszyć obciążenie kręgosłupa podczas pracy, CIOP-PIB, Warszawa 2007, ss Szerzej na ten temat zob. J. Bugajska (red.) Komputerowe stanowisko pracy-aspekty zdrowotne i ergonomiczne, CIOP-PIB, Warszawa 2010, ss.148 oraz Z. Wieczorek Ergonomia w pracy biurowej, Wiedza i Praktyka, Warszawa 2011, ss Szerzej A. Wolska, A. Pawlak Oświetlenie stanowisk pracy, CIOP-PIB, Warszawa 2007 E. Tytyk Dobre i złe tradycje w kształtowaniu środowiska pracy i życia człowieka. [w]: E. Kowal (red.)
9 Pracodawcy sektora turystyki i rekreacji powinni stosować na swoich stanowiskach pracy takie narzędzia, które będą spełniały normy ergonomiczne. Sektor ten byłby wtedy przykładem dla innych. Eliminować należy takie typy pracy, które szczególnie mogą narażać na wystąpienie schorzeń związanych z narządami ruchu. Każdy pracownik sektora turystyczno-rekreacyjnego zarówno ten, który pracuje w biurze turystycznym, jak i ten który jest pilotem wycieczki, przewodnikiem czy instruktorem musi uwzględniać w swojej pracy aspekty bezpieczeństwa i ochrony pracy oraz ergonomii. Każde przygotowanie do wyjazdu powinno składać się z kilku etapów i obejmować przygotowanie merytoryczne, przygotowanie odpowiedniego sprzętu, ale też przygotowanie psychofizyczne. Nieco inaczej oczywiście musi przygotować się kierownik a inaczej uczestnik. Każdy jednak powinien pomyśleć o ergonomicznym wyposażeniu zależnie od tego czy wyjazd będzie w góry, nad jezioro, morze, za granicę, na tereny leśne itp. Mając na uwadze ochronę pracy, bezpieczeństwo i ergonomię niezbędnym wyposażeniem będą buty, odpowiednie ubranie, plecak, żywność, ale też sprzęt biwakowy i kuchenny. Ponadto nie można zapomnieć oczywiście o wyposażeniu osobistym, ale też zespołu. Dlatego ważne jest, aby zasady bezpieczeństwa przeanalizować jeszcze przed wyjazdem, w trakcie przejazdu i samego pobytu. Uczestnicy muszą przestrzegać obowiązujących regulaminów i zasad np. kto będzie asekurował i na jakich zasadach. Nie wolno organizować obozów w miejscach, które nie zapewniają bezpieczeństwa 21. W turystyce i rekreacji ważne jest to jak zaplanujemy dojazd, po jakich trasach będziemy się przemieszczali, w górach zaś musimy zastosować właściwe techniki podchodzenia i schodzenia w zależności od tego czy jest śnieg, czy go nie ma, czy droga jest oblodzona, czy musimy przekraczać potoki itp. Ergonomiczne podejście w turystyce i rekreacji to także opracowanie zasad zachowania się podczas załamania pogody, napotkania dzikiego zwierzęcia, wypadku czy nieplanowanego biwaku oraz znajomość typowych niebezpieczeństw określonego terenu i zasad zachowania się w sytuacji zagrożeń i wypadków 22. Ponadto podejście ergonomiczne będzie podpowiadało nam czy chcemy i potrafimy Ergonomiczne kształtowanie środowiska., Wyd. Centrum Zastosowań Ergonomii, Zielona Góra 1998, s Szerzej M.G. Nowak Bezpieczeństwo studentów uczestników ćwiczeń terenowych, Przegląd Naukowo- Metodyczny. Edukacja dla bezpieczeństwa, WSB Poznań, Nr 2/2008, s Godne polecenia w tym zakresie są dwie książki: P.G. Drake Obozy, wyprawy turystyczne i umiejętność przetrwania w terenie, Bellona, Warszawa 2008 oraz J. Wiseman Szkoła przetrwania. Podstawowe techniki sztuki przetrwania w warunkach ekstremalnych, Firma Księgarska Olesiejuk 2007
10 właściwie spędzać czas wolny czy też nie 23. Reasumując powyższe rozważania należy stwierdzić, że celem wspólnym bezpieczeństwa i ochrony pracy oraz ergonomii pracownika turystyki i rekreacji jest optymalne dostosowanie materialnych warunków pracy do ich możliwości psychofizycznych. Udowodnione jest bowiem to, że przestrzegając zasady ergonomii w zakresie optymalnego dostosowania warunków na stanowisku pracy eliminujemy a przynajmniej zmniejszamy występujące uciążliwości, a tym samym powodujemy dobre samopoczucie i zadowolenie wśród pracowników turystyki i rekreacji, co w konsekwencji na pewno podniesie wydajność pracy. Przypomnijmy, że bezpieczeństwo i higiena pracy zajmuje się głównie kształtowaniem warunków, które zagrażają życiu i zdrowiu, a ochrona pracy obejmuje szerszy zakres zajmując się najwyższym możliwym dopuszczeniem czynników uciążliwych. Ergonomia zaś zajmuje się przypadkami, które w ogóle powodują uciążliwość warunków pracy czyli ingeruje nawet wtedy, gdy wystąpią krótkotrwałe zaburzenia w funkcjonowaniu poszczególnych narządów. Na dorobek współczesnej ergonomii mają wpływ takie dyscypliny jak psychologia i fizjologia pracy, nauki techniczne, antropologia, organizacja pracy, ochrona środowiska, medycyna pracy, bionika, pedagogika i socjologia pracy, estetyka i prawo ergonomiczne oraz prawo pracy.. Dlatego ergonomia z jednej strony zajmuje się opracowywaniem planów i programów działań dla nauk technicznych w celu dostosowania techniki do możliwości psychofizycznych człowieka, jego potrzeb i możliwości, z drugiej strony opracowaniem takich planów i programów dla nauk społecznych, aby człowiek mógł być twórcą techniki i jej konsumentem. Wdrażanie wyników badań ergonomicznych pozwala na zmniejszanie znaczenia różnic indywidualnych między pracownikami branży turystyczno-rekreacyjnej przez co większa liczba pracowników może obsługiwać te same urządzenia, czy organizować wolny czas. Ponadto pracodawca nie musi już poświęcać tyle czasu na szkolenia zawodowe, a jednocześnie zmniejsza to ilość chorób zawodowych i wypadków przy pracy, których koszty są bardzo wysokie. Na całkowity koszt wypadku przy pracy składa się koszt czasu straconego wskutek wypadku, koszt pomocy medycznej i transportu, koszt nadgodzin, koszt zastępstw, koszt zakłóceń w produkcji, koszt strat materialnych, koszt napraw, koszt odszkodowań i inne koszty. Oczywiście doliczyć trzeba odszkodowania jakie firma otrzymuje z instytucji ubezpieczeniowych. *** 23 Zob. M.G. Nowak Wybrane aspekty spędzania czasu wolnego przez uczniów szkoły ponadgimnazjalnej. Doniesienia wstępne [w:] A. Kaiser, M. Sokołowski Środowisko społeczno-przyrodnicze a aktywność fizyczna człowieka, Poznań 2010, s
11 Na podsumowanie należy wspomnieć o zachodzących związkach pomiędzy omawianymi wyżej zagadnieniami. Po pierwsze należy stwierdzić, że ergonomia ma szersze cele niż cele ochrony pracy, bezpieczeństwa i higieny, po drugie istnieje ścisłe powiązanie ochrony pracy z BHP i to na bardzo wielu płaszczyznach, po trzecie ergonomia o wiele wcześniej zapobiega zagrożeniom niż to czyni BHP i ochrona pracy i po czwarte działania ergonomii nie są określone przepisami prawa, które je bezpośrednio dotyczą. Bibliografia: Ambroszewska A., Ergonomia pracy przy stanowisku komputerowym-podstawowe zasady właściwej postawy w czasie pracy, Turystyka, Sport i Zdrowie nr 4/2013, [ ] Bugajska J. (red.) Komputerowe stanowisko pracy-aspekty zdrowotne i ergonomiczne, CIOP-PIB, Warszawa Drake P. G., Obozy, wyprawy turystyczne i umiejętność przetrwania w terenie, Bellona, Warszawa Hołubicka B., Ergonomia, ochrona pracy i BHP [ ]. Jabłoński J. Czy ergonomia jest nauką, Wydawnictwo Politechniki Poznańskiej, Poznań Jachimowicz M., Wypadki przy pracy i choroby zawodowe. Świadczenia ubezpieczeniowe i cywilne, Wydawnictwo Difin S.A., Warszawa 2013 Kamińska J., Roman-Lin D. Jak zmniejszyć obciążenie kręgosłupa podczas pracy, CIOP-PIB, Warszawa Nowak M. G., Bezpieczeństwo studentów uczestników ćwiczeń terenowych, Przegląd Naukowo- Metodyczny. Edukacja dla bezpieczeństwa, WSB, Poznań 2008, Nr 2. Nowak M. G., Wybrane aspekty spędzania czasu wolnego przez uczniów szkoły ponadgimnazjalnej. Doniesienia wstępne w: A. Kaiser, M. Sokołowski Środowisko społeczno-przyrodnicze a aktywność fizyczna człowieka, Poznań Przybyliński B., BHP i ergonomia, Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Technologiczno- Przyrodniczego, Bydgoszcz Tokarski T., Ergonomia pracy z laptopem Państwowa Inspekcja Pracy, Główny Inspektorat Pracy, Warszawa 2010, [ ]. Tytyk E., Dobre i złe tradycje w kształtowaniu środowiska pracy i życia człowieka. w: red. E. Kowal Ergonomiczne kształtowanie środowiska., Wyd. Centrum Zastosowań Ergonomii, Zielona Góra 1998.
12 Wieczorek Z., Ergonomia w pracy biurowej, Wiedza i Praktyka, Warszawa Wiseman J., Szkoła przetrwania. Podstawowe techniki sztuki przetrwania w warunkach ekstremalnych, Firma Księgarska Olesiejuk Wolska A., Pawlak A., Oświetlenie stanowisk pracy, CIOP-PIB, Warszawa [ ]. Strony internetowe: [ ]. [ ] [ ]. [ ]. ttp://pl.wikipedia.org/wiki/ergonomia [ ]. Akty prawne: Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz.U. Nr 199, poz. 163) Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach (Dz. U. Nr 199, poz z późn. zm.) Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. Nr 24, poz. 141 z późn. zm.) Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 roku, w sprawie bhp na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe (Dz.U. Nr 148, poz. 973)
Organizacja stanowiska pracy z komputerem:
Organizacja stanowiska pracy z komputerem: Materiały szkoleniowe Podstawa prawna: Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na
Bardziej szczegółowoMINIMALNE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWINNY SPEŁNIĆ STANOWISKA PRACY WYPOSAŻONE W MONITORY EKRANOWE
URZĄDZENIA TECHNIKI KOMPUTEROWEJ WWW.EDUNET.TYCHY.PL MINIMALNE WYMAGANIA BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY ORAZ ERGONOMII, JAKIE POWINNY SPEŁNIĆ STANOWISKA PRACY WYPOSAŻONE W MONITORY EKRANOWE DZ.U. 1998
Bardziej szczegółowoOPERATOR SPRZĘTU KOMPUTEROWEGO
Szkolenie wstępne InstruktaŜ stanowiskowy OPERATOR SPRZĘTU KOMPUTEROWEGO pod red. Bogdana Rączkowskiego Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia
Bardziej szczegółowoŹródła zagrożeń oraz ergonomiczne czynniki ryzyka na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy
Źródła zagrożeń oraz ergonomiczne czynniki ryzyka na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy Wymagania minimalne [Dz.U.1998.148.973] Minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii
Bardziej szczegółowoERGONOMIA W ŻYCIU CODZIENNYM I PRACY ZAWODOWEJ
ERGONOMIA W ŻYCIU CODZIENNYM I PRACY ZAWODOWEJ Robotni ludzie dźwigają jako bydlęta, czego się z słusznym politowaniem napatrzył, zwłaszcza przy dozorcach niebacznych, którzy ludzi słabych i chorych zwykli
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE POWYPADKOWE. Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 161
POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 161 Definicja wypadku przy pracy Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie: nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ
Dz.U.98.148.973 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ z dnia 1 grudnia 1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe. (Dz. U. z dnia 10
Bardziej szczegółowoPOSTĘPOWANIE POWYPADKOWE. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe robotników 60
POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe robotników 60 Definicja wypadku przy pracy Za wypadek przy pracy uważa się zdarzenie: nagłe, wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące
Bardziej szczegółowoPlan wykładu. Pojęcie ergonomii Zagrożenia długotrwałej pracy z komputerem Ergonomiczne stanowisko komputerowe Ćwiczenia i przerwy
Plan wykładu Pojęcie ergonomii Zagrożenia długotrwałej pracy z komputerem Ergonomiczne stanowisko komputerowe Ćwiczenia i przerwy Ergonomia Ergonomia - nauka o pracy, czyli dyscyplina naukowa zajmująca
Bardziej szczegółowoWYPADKI PRZY PRACY ADMINISTRACYJNO- -BIUROWEJ POSTĘPOWANIE I PROFILAKTYKA
WYPADKI PRZY PRACY ADMINISTRACYJNO- -BIUROWEJ POSTĘPOWANIE I PROFILAKTYKA Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 156 Obowiązki pracodawcy w razie wypadku Na pracodawcy
Bardziej szczegółowoBHP i podstawy ergonomii. Wypadki przy pracy i choroby zawodowe
BHP i podstawy ergonomii Wypadki przy pracy i choroby zawodowe Wypadki przy pracy i choroby zawodowe Wypadek przy pracy - definicja Wypadek przy pracy - definicja Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia
Bardziej szczegółowoWpisany przez Natalia Głowacka czwartek, 09 września :06 - Poprawiony czwartek, 23 września :10
Instrukcja BHP przy obsłudze komputera i drukarki Obsługujący komputer i drukarkę powinien: - posiadać przeszkolenie stanowiska z zakresu bhp - być przeszkolony w zakresie bhp szkoleniem wstępnym-ogólnym
Bardziej szczegółowoMateriały do samodzielnego studiowania. 2. Temat: Bezpieczne i ergonomiczne warunki pracy z komputerem.
mgr Jarosław Rybusiński główny specjalista ds. BHP Materiały do samodzielnego studiowania. 1. Nazwa przedmiotu: Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ergonomia. 2. Temat: Bezpieczne i ergonomiczne warunki
Bardziej szczegółowoUstalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy
Ustalanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy Zespół powypadkowy Okoliczności i przyczyny wypadków ustala, powoływany przez pracodawcę, zespół powypadkowy, w którego skład wchodzi pracownik służby
Bardziej szczegółowoInwestuj. w bezpieczeństwo. WYPADKOZNAWSTWO. Ireneusz Pawlik
Inwestuj w bezpieczeństwo. WYPADKOZNAWSTWO Ireneusz Pawlik RODZAJE WYPADKÓW wypadek przy pracy wypadek traktowany na równi z wypadkiem przy pracy wypadek do lub z pracy WYPADKI PRZY PRACY Podstawa prawna
Bardziej szczegółowoProcedury dotyczące wypadków
Procedury dotyczące wypadków Szkoła Podstawowa w Domaniewie 1 Zgodnie z definicją za wypadek należy uważać nagłe zdarzenie, które wywołane zostało przyczyną zewnętrzną i spowodowało uraz lub śmierć oraz
Bardziej szczegółowo2. Uczestnicy szkolenia Szkolenie jest przeznaczone dla wszystkich osób, które rozpoczynają pracę w danym zakładzie pracy.
ZAŁĄCZNIK Nr RAMOWE PROGRAMY SZKOLENIA I. Ramowy program instruktażu ogólnego. Cel szkolenia Celem szkolenia jest zaznajomienie pracownika w szczególności z: a) podstawowymi przepisami bezpieczeństwa i
Bardziej szczegółowoWYPŁATA ŚWIADCZEŃ Z UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO
13 WYPŁATA ŚWIADCZEŃ Z UBEZPIECZENIA WYPADKOWEGO Z dniem 1 stycznia 2003 r. weszła w życie ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych.
Bardziej szczegółowoTEST dla pracowników inżynieryjno-technicznych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla pracowników inżynieryjno-technicznych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy ponosi: a) pracownik służby bhp b) pracodawca
Bardziej szczegółowoZasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy
Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy Bardzo ważnym elementem w procesie pracy jest dopasowywanie warunków pracy do pracownika, bardziej niż pracownika do warunków pracy co jest
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie. Rozdział 1 Definicje
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2006 z dnia 2006r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie Rozdział 1 Definicje 1.
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 26/2013 Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu z dnia 31 maja 2013 roku
Zarządzenie Nr 26/2013 Dyrektora Powiatowego Urzędu Pracy w Przemyślu z dnia 31 maja 2013 roku w sprawie: wdrożenia procedury postępowania w przypadku zaistnienia wypadku przy pracy w Powiatowym Urzędzie
Bardziej szczegółowoINSTRUKTAŻ STANOWISKOWY PRACOWNIKÓW ADMINISTRACYJNO-BIUROWYCH NARAŻONYCH NA DZIAŁANIE CZYNNIKÓW UCIĄŻLIWYCH
INSTRUKTAŻ STANOWISKOWY PRACOWNIKÓW ADMINISTRACYJNO-BIUROWYCH NARAŻONYCH NA DZIAŁANIE CZYNNIKÓW UCIĄŻLIWYCH Szkolenia bhp w firmie instruktaż stanowiskowy pracowników administracyjno-biurowych 1 Informacje
Bardziej szczegółowoProcedura w sprawie wypadków przy pracy oraz wypadku ucznia w Zespole Szkół Zawodowych w Brodnicy. SPIS TREŚCI
SPIS TREŚCI I. CEL PROCEDURY II. III. IV. ZAKRES STOSOWANIA DEFINICJE OBOWIĄZKI V. POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE VI. VII. VIII. AKTY PRAWNE OPROGRAMOWANIE ZAŁĄCZNIKI. Wzór zgłoszenia wypadku ucznia, 2. Wzór
Bardziej szczegółowoWYKŁAD DLA KLASY I Technikum Informatycznego
ERGONOMIA STANOWISKA KOMPUTEROWEGO WYKŁAD DLA KLASY I Technikum Informatycznego PRACA PRZY KOMPUTERZE Praca przy komputerze, wykonywana codziennie dłużej niż 4 godziny, może być uciążliwa, gdyż: - intensywna
Bardziej szczegółowoPLAN PRZEPROWADZENIA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Starostwie Powiatowym w Gryfinie
Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 129/2011 z dnia 25 listopada 2011 r. PLAN PRZEPROWADZENIA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO w Starostwie Powiatowym w Gryfinie Termin przeprowadzenia oceny ryzyka zawodowego planuje
Bardziej szczegółowoINSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie
Załącznik Nr 1 do Zarządzenia Nr /2005 Z dnia 2005 r. INSTRUKCJA oceny ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy oraz wynikające z niej działania w Starostwie Powiatowym w Gryfinie 1. DEFINICJE. 1) RYZYKO
Bardziej szczegółowoBHP z elementami ergonomii - opis przedmiotu
BHP z elementami ergonomii - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu BHP z elementami ergonomii Kod przedmiotu 16.9-WZ-BezP-BHPEE-S16 Wydział Kierunek Wydział Ekonomii i Zarządzania Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoZagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące w zakładzie i podstawowe środki zapobiegawcze. mgr Adam Błęka
Zagrożenia wypadkowe i zagrożenia dla zdrowia występujące w zakładzie i podstawowe środki zapobiegawcze mgr Adam Błęka Liczba wypadków przy pracy w Polsce w latach 2000-2010 Dane statystyczne wskazują,
Bardziej szczegółowoPROCEDURA W SPRAWIE WYPADKÓW PRZY PRACY ORAZ WYPADKÓW UCZNIÓW W CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO W BRODNICY SPIS TREŚCI
PROCEDURA W SPRAWIE WYPADKÓW PRZY PRACY ORAZ WYPADKÓW UCZNIÓW W CENTRUM KSZTAŁCENIA ZAWODOWEGO I USTAWICZNEGO W BRODNICY SPIS TREŚCI I. CEL PROCEDURY II. III. IV. ZAKRES STOSOWANIA DEFINICJE OBOWIĄZKI
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. do książki pt. Materiały dydaktyczne do szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Autor Marek Gałusza
SPIS TREŚCI do książki pt. Materiały dydaktyczne do szkoleń z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy Autor Marek Gałusza Literatura... 7 Wykaz skrótów użytych w tekście... 8 I. PRAWO PRACY 1. Źródła i
Bardziej szczegółowoOCHRONA PRACY KOBIET
OCHRONA PRACY KOBIET Ochrona pracy kobiet uwzględnia w szczególności: ochronę stosunku pracy kobiet w ciąży i w okresie urlopu macierzyńskiego, zakaz zatrudniania kobiet w ciąży w godzinach nadliczbowych
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo i higiena pracy zbiór przepisów jak i zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy.
BHP Bezpieczeństwo i higiena pracy powszechnie używana nazwa określająca zarówno zbiór przepisów jak i zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy. Również osobna dziedzina wiedzy
Bardziej szczegółowoZarządzenie Nr 43/2008/2009 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 22 kwietnia 2009 roku
Zarządzenie Nr 43/2008/2009 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 22 kwietnia 2009 roku w sprawie zgłaszania, ustalania okoliczności i przyczyn oraz dokumentowania wypadków pracowniczych przy
Bardziej szczegółowoWYPADEK PRZY PRACY I CHOROBA ZAWODOWA
WYPADEK PRZY PRACY I CHOROBA ZAWODOWA Za wypadek przy pracy uważa się nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, powodujące uraz lub śmierć, które nastąpiło w związku z wykonywaną pracą. Wszystkie
Bardziej szczegółowoSTUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Z A G A D N I E N I A D O E G Z A M I N U D Y P L O M O W E G O :
STUDIA PODYPLOMOWE BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY Z A G A D N I E N I A D O E G Z A M I N U D Y P L O M O W E G O : 1. PRAWNA OCHRONA PRACY : System ochrony pracy w Polsce. Uregulowania prawne w zakresie
Bardziej szczegółowoERGONOMIA I HIGIENA PRACY. forma studiów: studia stacjonarne Liczba godzin/tydzień: 1W, 1S
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: Ogólny obowiązkowy Rodzaj zajęć: Wyk. Sem. ERGONOMIA I HIGIENA PRACY Inżynieria Materiałowa Poziom studiów: studia I stopnia forma studiów: studia stacjonarne
Bardziej szczegółowoPODSTAWY ERGONOMII i BHP System ergonomiczny: człowiek technika środowisko
PODSTAWY ERGONOMII i BHP System ergonomiczny: człowiek technika środowisko ERGONOMIA = ERGON + NOMOS ERGON (gr.) praca NOMOS (gr.) prawo, prawidłowość Ergonomia jest to dyscyplina naukowa i działalność
Bardziej szczegółowoPROCEDURA POWYPADKOWA W ZESPOLE SZKÓŁ NR 1 W LEGIONOWIE
Załącznik Nr 2 do Regulaminu pracy Zespołu Szkół nr 1 w Legionowie PROCEDURA POWYPADKOWA W ZESPOLE SZKÓŁ NR 1 W LEGIONOWIE 1 Skróty Użyte w procedurze określenia oznaczają: 1) wypadek - wypadek określony
Bardziej szczegółowoErgonomia i higiena pracy. forma studiów: studia niestacjonarne. Liczba godzin/zjazd: 1W, 1Ćw
Nazwa przedmiotu: Kierunek: Rodzaj przedmiotu: kierunkowy obowiązkowy Rodzaj zajęć: Wyk. Sem. Inżynieria Materiałowa Poziom studiów: studia I stopnia Ergonomia i higiena pracy forma studiów: studia niestacjonarne
Bardziej szczegółowoI SZCZEGÓŁOWY PROGRAM szkolenia okresowego dla pracowników administracyjno-biurowych
"- ' G-"""""'ez.! I szkolenia okresowego dla pracowników adistracyjno-biurowych Strona 1 z 5 Nr programu szkolenia: 04 1. CELSZKOLENIA 1.1. Celem szkolenia jest aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejętności
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO w WARSZAWIE REKTOR
UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO w WARSZAWIE REKTOR ZARZĄDZENIE NR 18/2004 Rektora Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach
Bardziej szczegółowoSzczegółowy program szkolenia okresowego Pracowników administracyjno-biurowych
EKOL-BHP Firma Usługowo Doradcza Siedziba: ul. Sielecka 63, 42-500 Będzin Tel.: 32 724 08 07; kom.: 506 127 827 e-mail: biuro@ekol-bhp.pl www.ekol-bhp.pl Szczegółowy program szkolenia okresowego Pracowników
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE OKRESOWE PRACOWNIKÓW ADMINISTRACYJNO- BIUROWYCH
SZKOLENIE OKRESOWE PRACOWNIKÓW ADMINISTRACYJNO- BIUROWYCH Materiał szkoleniowo- dydaktyczny opracowała: Magdalena Kozik - starszy specjalista ds. BHP I REGULACJE PRAWNE Źródła prawa w dziedzinie ochrony
Bardziej szczegółowoKODEKS PRACY ART. 234 OBOWIĄZKI PRACODAWCY W RAZIE WYPADKU
PROCEDURA POSTĘPOWANIA W RAZIE ZAISTNIENIA WYPADKU PRZY PRACY W SZKOLE PODSTAWOWEJ Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI NR 11 IM. BOLESŁAWA CHROBREGO W PŁOCKU 1 1. Procedura dotyczy: 1) zdarzeń wypadkowych powodujących
Bardziej szczegółowoERGONOMIA. Cz. 5 ZASADY ORGANIZACJI PRACY I STANOWISK PRACY
ERGONOMIA Cz. 5 ZASADY ORGANIZACJI PRACY I STANOWISK PRACY 1 OGÓLNE ZASADY KSZTAŁTOWANIA STANOWISK PRACY Zapobiegać lub redukować konsekwencje związane z przeciążeniami można poprzez: 1. Unikanie pochylania
Bardziej szczegółowoPROCEDURA POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ZAISTNIENIA WYPADKU PRZY PRACY W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 5 IM. A. JANOWSKIEGO W BOLESŁAWCU
PROCEDURA POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ZAISTNIENIA WYPADKU PRZY PRACY W SZKOLE PODSTAWOWEJ NR 5 IM. A. JANOWSKIEGO W BOLESŁAWCU I. Podstawa prawna. Ustawa z dnia 26.06.1974 r. Kodeks pracy (tekst jednolity
Bardziej szczegółowoTEST dla Pracodawców i osób kierujących pracownikami
TEST dla Pracodawców i osób kierujących pracownikami 1. Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy ponosi: a) pracownik służby bhp c) każdy pracownik 2. Prawo do powstrzymania
Bardziej szczegółowoPROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO pracowników administracyjno-biurowych
( miejscowość i data) PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO pracowników administracyjno-biurowych 1. Cel szkolenia a. zaznajomienie pracowników z czynnikami środowiska pracy mogącymi powodować zagrożenia dla bezpieczeństwa
Bardziej szczegółowoI N S T R U K C J A POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU POWSTANIA WYPADKU PRZY PRACY
Załącznik Nr 2 do Zarządzenia Nr 65/2016 Wójta Gminy Lądek z dnia 11 października 2016 I N S T R U K C J A POSTĘPOWANIA W PRZYPADKU POWSTANIA WYPADKU PRZY PRACY Procedura postępowania na wypadek zaistnienia
Bardziej szczegółowoLista kontrolna Tomasz Przymusiak ZIM ZP sem. VII. Lista Kontrolna
Lista Kontrolna Nazwa stanowiska Lokalizacja dział/pokój Imię i Nazwisko pracownika Rodzaj pracy z komputerem Czas pracy z komputerem Analizę przeprowadził Data analizy Aby przeprowadzić analizę należy
Bardziej szczegółowoSPIS TREŚCI. do książki pt. Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami. Autor Marek Gałusza
SPIS TREŚCI do książki pt. Poradnik BHP dla pracodawców oraz osób kierujących pracownikami Autor Marek Gałusza Wstęp... 9 Literatura... 9 Wykaz najważniejszych skrótów użytych w tekście... 10 I. PRAWO
Bardziej szczegółowoORGANIZACJA STANOWISKA PRACY Z KOMPUTEREM
ORGANIZACJA STANOWISKA PRACY Z KOMPUTEREM Czynniki szkodliwe: pole elektrostatyczne rzędu do 100 V/m w odległości około 50 cm od ekranu, wywołane wysokim potencjałem dodatnim monitora ekranowego, promieniowanie
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach
Kancelaria Sejmu s. 1/5 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. Opracowano na podstawie: Dz.U. z 2002 r. Nr 199, poz. 1674. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych
Bardziej szczegółowoKARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ergonomia. KOD WF/I/st/3. 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne
KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ergonomia KOD WF/I/st/3 2. KIERUNEK: Wychowanie fizyczne 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW:
Bardziej szczegółowoZASADY SZKOLEŃ W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY
ZASADY SZKOLEŃ W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY URZĄD MIEJSKI W MIROSŁAWCU WOLNOŚCI 7 NIP 765 60 4 8 REGON 57079508 Ilość pracowników: Wykonywane zawody stanowiska. Pracodawcy osoby: Burmistrz,
Bardziej szczegółowoTQM filozofia zarządzania System zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy... 22
I. PRAWO PRACY 1. Źródła prawa pracy Podstawowe zasady prawa pracy... 9 2. Stosunek pracy... 9 Umowa o pracę... 10 Zmiany istniejącego stosunku pracy... 10 3. Podstawowe obowiązki pracownika... 11 4. Regulamin
Bardziej szczegółowoZasady i metody ograniczania zagrożeń w środowisku pracy - opis przedmiotu
Zasady i metody ograniczania zagrożeń w środowisku pracy - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Zasady i metody ograniczania zagrożeń w środowisku pracy Kod przedmiotu 06.9-WM-BHP-P-37_14
Bardziej szczegółowoStudium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018
Studium wybranych wypadków i odpowiedzialność prawna za wypadki przy pracy 24 kwietnia 2018 Kiedy wypadek zostanie uznany jako wypadek przy pracy? Definicja wypadku przy pracy art. 3 ustawy z dnia 30 października
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE OKRESOWE W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY OSÓB ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH KIEROWNICZYCH CZĘŚĆ 4
SZKOLENIE OKRESOWE W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY OSÓB ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH KIEROWNICZYCH CZĘŚĆ 4 IV. ORGANIZACJA I METODY KSZTAŁTOWANIA BEZPIECZNYCH I HIGIENICZNYCH WARUNKÓW PRACY.
Bardziej szczegółowoBhp pracy przy i z komputerem
Bhp pracy przy i z komputerem Lekcja 2/3. Bhp pracy przy i z komputerem. Porażenie prądem. Przygotował: Ryszard Kijanka Wstęp: Praca na stanowisku komputerowym niesie za sobą specyfikę - pozycję głównie
Bardziej szczegółowohttp://bydgoszcz.stat.gov.pl
Szeroko rozumiane pojęcie warunków pracy obejmuje m. in.: charakterystykę warunków pracy, wypadki przy pracy, czas pracy i strajki. W niniejszym opracowaniu zawarto dane dotyczące warunków pracy i wypadków
Bardziej szczegółowoBHP w pracowni komputerowej
BHP w pracowni komputerowej BHP w pracowni komputerowej Praca przy komputerze może być źródłem wielorakich problemów zdrowotnych. Jak wiadomo lepiej, taniej i szybciej jest zapobiegać tego typu problemom
Bardziej szczegółowoWYPADKI PRZY PRACY JAK JE STWIERDZIĆ I UDOKUMENTOWAĆ. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 93
WYPADKI PRZY PRACY JAK JE STWIERDZIĆ I UDOKUMENTOWAĆ Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych i innych 93 Definicja wypadku przy pracy Za wypadek przy pracy uwaŝa
Bardziej szczegółowoTechnikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu
Technikum Nr 2 im. gen. Mieczysława Smorawińskiego w Zespole Szkół Ekonomicznych w Kaliszu Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych
Bardziej szczegółowoPrzykładowy szkolny plan nauczania
Przykładowy szkolny plan nauczania Typ szkoły: Szkoła policealna - /szkoła dla młodzieży/ 1,5 Zawód: Technik bezpieczeństwa i higieny pracy; symbol 325509 Podbudowa programowa: szkoły dające wykształcenie
Bardziej szczegółowoBHP i podstawy ergonomii. Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP
BHP i podstawy ergonomii Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP Zagadnienia Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP. Szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy. Rodzaje prac wymagające
Bardziej szczegółowoPrzyczyny odmowy wypłaty świadczeń z wypadkowego ubezpieczenia społecznego. Szczecin 08.05.2014r
Przyczyny odmowy wypłaty świadczeń z wypadkowego ubezpieczenia społecznego Szczecin 08.05.2014r Podstawa prawna ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy
Bardziej szczegółowoWymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych
Zawód: kucharz; symbol512001 Przedmiot: Organizacja, bezpieczeństwo i higiena pracy Klasa II ( 1 h) Ocena Wymagania edukacyjne niezbędne do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych ocen klasyfikacyjnych
Bardziej szczegółowoTEST dla nauczycieli sprawdzający wiedzę z zakresu bhp
TEST dla nauczycieli sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w szkole ponosi: a) pracownik służby bhp b) dyrektor szkoły c) każdy pracownik 2. Prawo
Bardziej szczegółowoZespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 6 Załącznik nr 41 im. Królowej Jadwigi ul. Krakowskie Przedmieście 36 97-300 Piotrków Tryb.
PROCEDURY POSTĘPOWANIA W RAZIE WYPADKU PRZY PRACY I POSTĘPOWANIE POWYPADKOWE W ZESPOLE SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH NR 6 IM. KRÓLOWEJ JADWIGI W PIOTRKOWIE TRYBUNALSKIM Podstawa prawna: Rozporządzenie Rady
Bardziej szczegółowoDLA UCZNIÓW I STUDENTÓW. Pierwsza umowa o pracę Czas pracy - wynagrodzenia Praca w czasie wakacji Wypadki, szkolenia bhp Wolontariat
DLA UCZNIÓW I STUDENTÓW Pierwsza umowa o pracę Czas pracy - wynagrodzenia Praca w czasie wakacji Wypadki, szkolenia bhp Wolontariat WYPADKI, SZKOLENIA BHP Uwaga! Wypadek przy pracy Pamiętaj! Masz obowiązek!
Bardziej szczegółowoMETODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY
METODY IDENTYFIKACJI, ANALIZY I OCENY ZAGROśEŃ WYSTĘPUJĄCYCH W PROCESACH PRACY Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników inŝynieryjno-technicznych 29 Analiza zagroŝeń Analiza zagroŝeń to systematyczne
Bardziej szczegółowoFaurecia R&D Center, jako centrum
REDAKTOR HONOROWY WYDANIA ŁUKASZ PIECZONKA główny specjalista ds. BHP, inspektor ppoż. Podejście do ergonomii w branży motoryzacyjnej Faurecia Grójec R&D Center S.A. Firma Faurecia, posiadająca liczne
Bardziej szczegółowoPRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE
PRZEWODNIK PO PRZEDMIOCIE Nazwa przedmiotu Kierunek Forma studiów Poziom kwalifikacji ERGONOMIA Bezpieczeństwo i Higiena Pracy Niestacjonarne I stopnia Rok 3 Semestr Jednostka prowadząca Osoba sporządzająca
Bardziej szczegółowowypadki przy pracy i choroby zawodowe Szczecin 25.04.2013r
wypadki przy pracy i choroby zawodowe Szczecin 25.04.2013r Podstawa prawna ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jednolity
Bardziej szczegółowoZałącznik 3. Kwestionariusz Ergonomiczne stanowisko komputerowe
Załącznik 3. Kwestionariusz Ergonomiczne stanowisko komputerowe (Zmodyfikowany kwestionariusz występowania subiektywnych objawów zespołów przeciążeniowych oraz Zmodyfikowana lista kontrolna: Bezpieczeństwo
Bardziej szczegółowoObowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy
Obowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Podstawowe obowiązki pracodawcy w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy Obowiązki zawarte w Kodeksie Pracy. Pracodawca ponosi odpowiedzialność
Bardziej szczegółowoKOMPLEX WYPADKI W Y P A D K I Wypadek przy pracy Za wypadek przy pracy uważa się: - nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, które nastąpiło w związku z pracą i które skutkowało urazem. 1.
Bardziej szczegółowoDz.U. 2002 Nr 199 poz. 1674 USTAWA. z dnia 30 października 2002 r.
Kancelaria Sejmu s. 1/6 Dz.U. 2002 Nr 199 poz. 1674 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach Opracowano na
Bardziej szczegółowoOdpowiedzialność pielęgniarki i położnej
Odpowiedzialność pielęgniarki i położnej Dr n. med. Grażyna Rogala-Pawelczyk Uniwersytet Medyczny w Lublinie Warszawa 09.04.2011 ZAWÓD System czynności czy prac, który jest wewnętrznie spójny, skierowany
Bardziej szczegółowoPrzykładowy szkolny plan nauczania /przedmiotowe kształcenie zawodowe/
Przykładowy szkolny plan nauczania /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: szkoła policealna dla dorosłych /zaoczna/ 1,5 - roczny okres nauczania Zawód: Technik bezpieczeństwa i higieny pracy;
Bardziej szczegółowoOpis efektów kształcenia dla modułu zajęć
Nazwa modułu: Ergonomia Rok akademicki: 2013/2014 Kod: CIM-1-058-s Punkty ECTS: 2 Wydział: Inżynierii Materiałowej i Ceramiki Kierunek: Inżynieria Materiałowa Specjalność: - Poziom studiów: Studia I stopnia
Bardziej szczegółowoDEFINICJA ERGONOMII. ERGONOMIA - nauka zajmująca się projektowaniem systemów pracy, produktów i środowiska zgodnie z fizycznymi.
Szkoły Ponadgimnazjalne Moduł II Foliogram 1 DEFINICJA ERGONOMII ERGONOMIA - nauka zajmująca się projektowaniem systemów, produktów i środowiska zgodnie z fizycznymi. Nazwa ergonomii pochodzi od greckiego
Bardziej szczegółowoObok przepisów Kodeksu Pracy należy wyróżnić ustawy regulujące kwestie kompetencji i zakresu działania organów nadzoru nad warunkami pracy takie, jak:
Akty prawne w dziedzinie BHP zajęcia I I. Źródła powszechnie obowiązującego prawa w Polsce są: - konstytucja - ustaw- rozporządzenia - ratyfikowane umowy międzynarodowe Artykułami zawartymi w Konstytucji,
Bardziej szczegółowoODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA
ODPOWIEDZIALNOŚĆ KARNA LEKARZA dr n. med. Marta Rorat Katedra Medycyny Sądowej, Zakład Prawa Medycznego UM we Wrocławiu ISTOTA ODPOWIEDZIALNOŚCI KARNEJ Art. 1. 1. Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko,
Bardziej szczegółowo4. Zadania wymienione w ust. 1, Rektor realizuje przy pomocy Prorektora do spraw Ogólnych, Dziekanów i Kanclerza.
ROZDZIAŁ VIII BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY 61 1. Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego zapewnia pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz ponosi odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo i higiena pracy. Zarządzanie i Inżynieria Produkcji I stopień Ogólnoakademicki
KARTA MODUŁU / KARTA PRZEDMIOTU Kod modułu Nazwa modułu Nazwa modułu w języku angielskim BHP Obowiązuje od roku akademickiego 2013/2014 Bezpieczeństwo i higiena pracy A. USYTUOWANIE MODUŁU W SYSTEMIE STUDIÓW
Bardziej szczegółowoUSTAWA z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach
Kancelaria Sejmu s. 1/5 USTAWA z dnia 30 października 2002 r. o zaopatrzeniu z tytułu wypadków lub chorób zawodowych powstałych w szczególnych okolicznościach Art. 1. Ustawa określa: 1) rodzaje wypadków
Bardziej szczegółowo17.1 WYPADKI, INCYDENTY I ZDARZENIA POTENCJALNIE WYPADKOWE STANDARD BHP
UWAGA WYPADKI, INCYDENTY I ZDARZENIA POTENCJALNIE WYPADKOWE Standard ten zawiera minimum wymagań związanych z postępowaniem w sytuacji wystąpienia wypadku, incydentu lub zdarzenia potencjalnie wypadkowego.
Bardziej szczegółowoStanowisko pracy ucznia i przedszkolaka
Stanowisko pracy ucznia i przedszkolaka Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży Poznań 2012 ERGONOMIA [gr. érgon dzieło, praca, nómos prawo ], antropotechnika,
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY BIURO
BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY BIURO Przepisy w zakresie bezpieczeństwa pracy z monitorem ekranowym rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 1.12.1998 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny
Bardziej szczegółowoPROCEDURA W SPRAWIE POSTĘPOWANIA W ZWIAZKU Z WYPADKIEM PRZY PRACY
SPIS TREŚCI 1. Cel procedury strona 2 2. Przedmiot procedury strona 2 3. Zakres stosowania strona 2 4. Dokumenty bazowe strona 2 5. Definicje strona 3 6. Odpowiedzialność i uprawnienia strona 4 7. Sposób
Bardziej szczegółowoSZKOLENIE OKRESOWE W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY OSÓB ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH KIEROWNICZYCH CZĘŚĆ 2
SZKOLENIE OKRESOWE W DZIEDZINIE BEZPIECZEŃSTWA I HIGIENY PRACY OSÓB ZATRUDNIONYCH NA STANOWISKACH KIEROWNICZYCH CZĘŚĆ 2 II. SKUTKI EKONOMICZNE NIEWŁAŚCIWYCH WARUNKÓW PRACY. ŚWIADCZENIA Z TYTUŁU WYPADKÓW
Bardziej szczegółowoRAMOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACOWNIKÓW INŻYNIERYJNO-TECHNICZNYCH
RAMOWY PROGRAM SZKOLENIA OKRESOWEGO PRACOWNIKÓW INŻYNIERYJNO-TECHNICZNYCH Lp. 1. Temat szkolenia Regulacje prawne z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy: a) aktualne przepisy (z uwzględnieniem zmian),
Bardziej szczegółowoCzynniki niebezpieczne (urazowe) to takie czynniki, które działając na człowieka i mogą spowodować uraz (wypadek przy pracy).
Identyfikacja, analiza i ocena zagrożeń czynnikami szkodliwymi dla zdrowia, uciążliwymi i niebezpiecznymi oraz ocena ryzyka związanego z tymi zagrożeniami mgr Adam Błęka Czynniki niebezpieczne (urazowe)
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA ORESOWEGO DLA PRACOWNIKÓW PLACÓWEK OŚWIATOWYCH.
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA ORESOWEGO DLA PRACOWNIKÓW PLACÓWEK OŚWIATOWYCH. 1. Cel szkolenia Celem szkolenia jest aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejętności w szczególności z zakresu: a) Oceny
Bardziej szczegółowoSZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA ORESOWEGO PRACOWNIKÓW NA STANOWISKACH KASJER i SPRZEDWACA.
SZCZEGÓŁOWY PROGRAM SZKOLENIA ORESOWEGO PRACOWNIKÓW NA STANOWISKACH KASJER i SPRZEDWACA. 1. Cel szkolenia Celem szkolenia jest aktualizacja i uzupełnienie wiedzy i umiejętności w szczególności z zakresu:
Bardziej szczegółowoErgonomia (1) VIII. SZKOLENIE PRACOWNIKÓW ADMINISTRACYJNO-BIUROWYCH. Cel przystosowania stanowisk do zasad ergonomii:
Ergonomia (1) stanowisk wyposa onych w monitory ekranowe ergonomia ERGONOMIA to interdyscyplinarna nauka, zajmuj¹ca siê przystosowaniem, narzêdzi, maszyn, œrodowiska i warunków pracy do anatomicznych i
Bardziej szczegółowoPrzykładowy szkolny plan nauczania /przedmiotowe kształcenie zawodowe/
Przykładowy szkolny plan nauczania /przedmiotowe kształcenie zawodowe/ Typ szkoły: Szkoła policealna dla dorosłych /stacjonarna/ 1,5 - roczny okres nauczania /1/ Zawód: Technik bezpieczeństwa i higieny
Bardziej szczegółowo