AKTUALNE WYZWANIA W OBSZARZE OCHRONY ŚRODOWISKA

Transkrypt

1 AKTUALNE WYZWANIA W OBSZARZE OCHRONY ŚRODOWISKA Samorządowa jednostka organizacyjna Saksońsko polska współpraca w ochronie środowiska w kontekście nowych wytycznych przyznawania dotacji przez Niemiecką Fundację Federalną Środowisko. Warsztaty projektowe, giełda kooperacyjna. 5 października 2016 Wrocławskie Centrum Badań i Rozwoju EIT+ INSTYTUT ROZWOJU TERYTORIALNEGO 1 Wrocław, r.

2 Obszary ochrony przyrody i krajobrazu 2 Wrocław,

3 Wybrane wyzwania 1. Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku wyzwania związane z ograniczaniem niskiej emisji w kontekście możliwości wprowadzania przez województwa tzw. uchwał antysmogowych. 2. Ochrona krajobrazu nowe narzędzia prawne samorządu województwa i samorządów lokalnych wynikające z tzw. ustawy krajobrazowej. 3. Zmniejszenie presji na środowisko poprzez działania na rzecz zrównoważonego transportu w regionie. 3 Wrocław,

4 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Jakość powietrza w Polsce na tle Europy Dobowe stężenia pyłu PM10 w 2013 r. (percentyl 90,4) Roczne stężenia B(a)P w 2013 r. Źródło: EEA Report 2014-Air quality in Europe 4 Wrocław,

5 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Strefy w województwie dolnośląskim Źródło: WIOŚ Wrocław 5 Wrocław,

6 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku WIOŚ - Roczna ocena jakości powietrza za 2015 rok (ochrona zdrowia ludzi) niskie stężenia dwutlenku siarki, tlenku węgla, benzenu, ołowiu, kadmu i niklu wszystkie strefy w klasie A wysoki ponadnormatywny poziom zanieczyszczenia powietrza: Nazwa strefy pyłem zawieszonym PM10 wszystkie strefy w klasie C pyłem zawieszonym PM2.5 klasa C w aglomeracji wrocławskiej, mieście Legnica i strefie dolnośląskiej benzo(a)pirenem wszystkie strefy w klasie C arsenem klasa C w mieście Legnica i w strefie dolnośląskiej dwutlenkiem azotu klasa C w aglomeracji wrocławskiej przekroczenia poziomów normatywnych ozonu w okresie letnim (klasa C w strefie dolnośląskiej) Kod strefy Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń SO 2 NO 2 CO C 6 H 6 O 3 PM10 PM2.5 Pb As Cd Ni BaP agl. wrocławska PL0201 A C A A A C C A A A A C miasto Legnica PL0202 A A A A A C C A C A A C miasto Wałbrzych PL0203 A A A A A C A A A A A C strefa dolnośląska PL0204 A A A A C C C A C A A C 6 Wrocław, Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, 2016

7 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Obszary przekroczeń stężeń dobowych/ liczba dni pył PM10 Aglomeracja wrocławska: Powierzchnia obszarów przekroczeń: 84% powierzchni miasta, 99% mieszkańców Miasto Legnica: Powierzchnia obszarów przekroczeń: 37% powierzchni miasta, 91% mieszkańców Miasto Wałbrzych: Powierzchnia obszarów przekroczeń: 6% powierzchni miasta, 27% mieszkańców Strefa dolnośląska: Powierzchnia obszarów przekroczeń: 0,9% powierzchni, 17% mieszkańców strefy Obszary w 35 gminach Uzdrowiska: Cieplice-Zdrój, Szczawno-Zdrój, Polanica-Zdrój Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, Wrocław,

8 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Obszary przekroczeń stężeń rocznych benzo(a)pirenu Aglomeracja wrocławska: Powierzchnia obszarów przekroczeń: 95% powierzchni miasta, 99% mieszkańców Miasto Legnica: Powierzchnia obszarów przekroczeń: 68% powierzchni miasta, 100% mieszkańców Miasto Wałbrzych: Powierzchnia obszarów przekroczeń: 43% powierzchni miasta, 63% mieszkańców Strefa dolnośląska: Powierzchnia obszarów przekroczeń: 4% powierzchni miasta, 37% mieszkańców Obszary w 70 gminach Uzdrowiska: Cieplice-Zdrój, Szczawno-Zdrój, Polanica-Zdrój, Duszniki-Zdrój, Kudowa-Zdrój, Lądek-Zdrój 8 Wrocław, Źródło: Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska we Wrocławiu, 2016

9 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Kompetencje organów samorządu województwa Programy ochrony powietrza i plany działań krótkoterminowych Przygotowanie i uchwalenie programów ochrony powietrza i planów działań krótkoterminowych dla stref, w których wystąpiły przekroczenia poziomów dopuszczalnych lub poziomów docelowych poszczególnych substancji, a także sporządzenie sprawozdania z realizacji ww. programów i planów Uchwały antysmogowe wprowadzane przez sejmiki województw Przygotowanie uchwał mających na celu wprowadzenie na terenie województw ograniczeń lub zakazów lub innych działań w zakresie emisji z instalacji spalania paliw, na podstawie art. 96 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska 9 Wrocław,

10 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Nowelizacja art. 96 ustawy Prawo Ochrony Środowiska - Uchwały antysmogowe Obowiązkowo Fakultatywnie Granice obszaru, na którym wprowadza się ograniczenia lub zakazy Sposób lub cel wykorzystania paliw, który jest objęty ograniczeniami określonymi w uchwale Rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy Rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych do stosowania lub których stosowanie jest zakazane, lub parametry techniczne lub rozwiązania techniczne lub parametry emisji instalacji, w których następuje spalanie paliw, dopuszczonych do stosowania na tym obszarze Okres obowiązywania ograniczeń lub zakazów w ciągu roku Obowiązki podmiotów objętych uchwałą w zakresie niezbędnym do kontroli realizacji uchwały 10 Wrocław,

11 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Zespół Roboczy ds. jakości powietrza na Dolnym Śląsku Zarządzeniem nr 29/2016 Marszałka Województwa Dolnośląskiego z dnia 7 marca 2016 r. powołany został Zespół roboczy ds. jakości powietrza w województwie dolnośląskim. Celem prac Zespołu jest m.in. zarekomendowanie Zarządowi Województwa: granic obszarów, dla których należy wprowadzić uchwały w sprawie ograniczenia lub zakazu w zakresie eksploatacji instalacji, w których następuje spalanie paliw, wskazanie konkretnych działań w ramach zaproponowanych pól rekomendacji, przygotowanie projektów uchwał mających na celu wprowadzenie na terenie województwa ograniczeń lub zakazów lub innych działań w zakresie emisji z instalacji spalania paliw. 11 Wrocław,

12 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Geneza i cele powołania Zespołu roboczego Wnioski gmin/ Zły stan powietrza Powołanie Zespołu Roboczego/ Rekomendacje Uchwała antysmogowa Partycypacja społeczna i współpraca 12 Wrocław,

13 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Rekomendacje Zespołu roboczego Rekomendacje Zespołu Roboczego 1. Prawo 2. Budowanie Bazy Wiedzy 3. Edukacja i kształtowanie świadomości 4. Partycypacja społeczna i współpraca 5. Kontrola i monitoring 6. Gospodarka przestrzenna 13 Wrocław,

14 Problem zanieczyszczenia powietrza na Dolnym Śląsku Przygotowanie projektów uchwał Rezolucja Sejmiku Województwa Dolnośląskiego O charakterze informacyjnym i edukacyjnym, Obejmująca obszar całego województwa, Nie stanowi aktu prawa miejscowego Uchwała/y Sejmiku WD wynikająca/e z art. 96 ustawy Prawo ochrony środowiska (antysmogowa) Wskazująca/e wprost rodzaje podmiotów lub instalacji, dla których wprowadza się ograniczenia lub zakazy, Obejmująca/e obszary określonych gmin lub całe województwo, Stanowi akt prawa miejscowego 14 Wrocław,

16 Ochrona krajobrazu narzędzia samorządu województwa Stan istniejący: nieskuteczna ochrona krajobrazu/chaos reklamowy i urbanistyczny 16 Wrocław,

17 17 Myślibórz, Źródło: prezentacja Olgierda Dziekońskiego Sekretarza Stanu w kancelarii Prezydenta RP w latach

18 Ochrona krajobrazu narzędzia samorządu województwa Uwarunkowania prawne o Europejska Konwencja Krajobrazowa z 20 października 2000 r. każda ze Stron zobowiązuje się do podjęcia działań na rzecz wprowadzenia instrumentów mających na celu ochronę, gospodarkę i/lub planowanie krajobrazu, Polska ratyfikowała Konwencję w dniu 27 września 2004 r., weszła w życie 1 stycznia 2005 r. o Polityka Krajobrazowa Dolnego Śląska (Uchwała Zarządu WD z 8 lipca 2014 r.) cele główne: zintegrowany system gospodarowania krajobrazem, zawierający narzędzia realizacji i wdrażania na poziomie regionalnym i lokalnym, usprawnienie procesów decyzyjnych oraz rozwój wspólnych, spójnych strategii i działań, zarówno partnerów publicznych jak również różnych grup społecznych o Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmacnianiem narzędzi ochrony krajobrazu z 24 kwietnia 2015 r. (tzw. Ustawa Krajobrazowa): Wprowadzenie definicji krajobrazu (w tym krajobrazu priorytetowego) i walorów krajobrazowych, Wprowadzenie narzędzi ochrony krajobrazu na szczeblu wojewódzkim audytu krajobrazowego - jako aktu prawa miejscowego, uchwalanego przez Sejmik Województwa Wprowadzenie zasad dotyczących umieszczania reklam (urządzeń reklamowych, nośników reklam itp.) i opłat za ich umieszczanie w tym za ich sytuowanie niezgodnie z przepisami, jako aktu prawa miejscowego uchwalanego przez gminy 18 Wrocław,

19 Ochrona krajobrazu narzędzia samorządu województwa Polityka krajobrazowa DŚ - Sieć współpracy Instytucje: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydz. Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Instytut Architektury Krajobrazu Politechnika Wrocławska Wydział Architektury Zakład Kształtowania Środowiska Narodowy Instytut Dziedzictwa Oddział Terenowy we Wrocławiu WSPÓŁPRACA UTWORZENIE TRWAŁEJ SIECI WSPÓŁPRACY (List intencyjny, porozumienie) marzec 2014 r. CYKL SPOTKAŃ WARSZTATOWYCH W RAMACH PRAC PROJEKTOWYCH Państwowy Instytut Geologiczny Oddział we Wrocławiu Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska Instytut Geografii i Rozwoju Regionalnego Uniwersytet Ekonomiczny Wydział Nauk Ekonomicznych Katedra Gospodarki Przestrzennej i Administracji Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Wydz. Inżynierii Kształtowania Środowiska i Geodezji Instytut Architektury Krajobrazu Uniwersytet Wrocławski Wydział Nauk Historycznych i Pedagogicznych Instytut Historii Sztuki Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego Departament Rozwoju Regionalnego 19 Wrocław,

20 Ochrona krajobrazu narzędzia samorządu województwa Założenia Polityki Krajobrazowej Dolnego Śląska r r. 8 lipca 2014 r. INFORMACJA DLA ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO W SPRAWIE PODJĘCIA PRAC NAD ZAŁOŻENIAMI POLITYKI KRAJOBRAZOWEJ DLA DOLNEGO ŚLĄSKA PREZENTACJA PROJEKTU ZAŁOŻEŃ POLITYKI KRAJOBRAZOWEJ DLA DOLNEGO ŚLĄSKA KOMISJI POLITYKI ROZWOJU REGIONALNEGO I GOSPODARKI SEJMIKU WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO PRZYJĘCIE "ZAŁOŻEŃ POLITYKI KRAJOBRAZOWEJ" UCHWAŁĄ ZARZĄDU WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO OPRACOWANIE PROJEKTU POLITYKI KRAJOBRAZOWEJ DOLNEGO ŚLĄSKA UCHWAŁA SEJMIKU WOJEWÓDZTWA DOLNOŚLĄSKIEGO 20 Wrocław, r.

21 Ochrona krajobrazu narzędzia samorządu województwa Polityka krajobrazowa - etapy realizacji ETAP II - Opracowanie Polityki Krajobrazowej Dolnego Śląska ZAŁOŻENIA POLITYKI KRAJOBRAZOWEJ POLITYKA KRAJOBRAZOWA MONITORING I EWALUACJA FAZA I. DIAGNOZA FAZA III. WDRAŻANIE FAZA II. PLANOWANIE 21 Wrocław, r.

22 Ochrona krajobrazu narzędzia samorządu województwa Zmiany legislacyjne 1. Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wzmocnieniem narzędzi ochrony krajobrazu, 24 kwietnia 2015 r. (weszła w życie 11 września 2015 r.) Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym z dnia r. Obowiązek sporządzenia audytu krajobrazowego przez organ Samorządu Województwa (nie rzadziej niż raz na 20 lat). Zakres i metodologię audytów krajobrazowych określi Rada Ministrów w drodze rozporządzenia. Rekomendacje i wnioski zawarte w audycie krajobrazowym uwzględnia się w planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Audyty krajobrazowe uchwala sejmik województwa w terminie 3 lat od dnia wejścia w życie ustawy krajobrazowej. AUDYT KRAJOBRAZOWY identyfikuje krajobrazy występujące na całym obszarze województwa, określa ich cechy charakterystyczne, dokonuje oceny ich wartości (w tym wskazuje lokalizację krajobrazów priorytetowych) 22 Wrocław, r.

23 Ochrona krajobrazu narzędzia samorządu województwa Projekt rozporządzenia Rozporządzenie w sprawie w sprawie sporządzania audytów krajobrazowych pierwsza propozycja projektu: marzec 2016 r. W trakcie konsultacji zgłoszono szereg uwag do zakresu rozporządzenia: ocenia się, że wykonanie audytu w proponowanej formie będzie bardzo kosztowne a zarazem mało użyteczne, jako narzędzie ochrony krajobrazu; szczegółowość przeprowadzenia analiz krajobrazowych nie będzie adekwatna do formułowanych zapisów w zakresie ochrony krajobrazu; realizacja audytu w oparciu o przedstawione zapisy rozporządzenia wymaga od wykonawców zgromadzenia i przeanalizowania szeregu danych, jak również inwentaryzacji w terenie. Obecny etap prac nad rozporządzeniem: konsultacje wewnątrzresortowe i zewnątrzresortowe 23 Wrocław, r.

25 Zrównoważony transport w regionie Oś priorytetowa 3 - Gospodarka niskoemisyjna Priorytet inwestycyjny: 3.4 Wdrażanie strategii niskoemisyjnych Cel szczegółowy: Ograniczona niska emisja transportowa w ramach kompleksowych strategii niskoemisyjnych Kierunki wsparcia: Inwestycje w transport miejski przyczyniające się do osiągnięcia niskoemisyjnej i zrównoważonej mobilności w miastach W związku z celem szczegółowym projekty przyczyniać się będą również do zwiększenia dostępności i mobilności miejskiej promując rozwiązania zmierzające do zwiększenia atrakcyjności i znaczenia transportu zbiorowego, co w konsekwencji doprowadzi do szerszego wykorzystania oferty transportowej przez pasażerów. 25 Wrocław,

26 Zrównoważony transport w regionie Planowane działania na rzecz przeciwdziałaniu niskiej emisji transportu ramach RPO WD budowa parkingów Park & Ride, 2. zakup nowoczesnego taboru kolejowego, 3. zakup nowoczesnych tramwajów, 4. zakup nowoczesnych autobusów dla komunikacji miejskiej (w tym konwencjonalnych, hybrydowych, gazowych, elektrycznych), 5. rozwój lokalnej i regionalnej infrastruktury rowerowej. 26 Wrocław,

27 Zrównoważony transport w regionie Oś priorytetowa 5 - Transport Priorytet inwestycyjny: 5.2 System transportu kolejowego Cel szczegółowy: Poprawiona funkcjonalność linii kolejowych o znaczeniu regionalnym i aglomeracyjnym, charakteryzujących się dużymi potokami ruchu i łączących ośrodki regionalne z ich otoczeniem i obszarami peryferyjnymi Kierunki wsparcia: poprawa funkcjonalności linii kolejowych o znaczeniu regionalnym i aglomeracyjnym, charakteryzujących się dużymi potokami ruchu i łączących ośrodki regionalne z ich otoczeniem i obszarami peryferyjnymi; istotne w skali regionalnego systemu transportu kolejowego inwestycje punktowe przeznaczone do obsługi transportu pasażerskiego i towarowego; przedsięwzięcia związane z systemami bezpieczeństwa oraz zakupem i modernizacją taboru kolejowego obsługującego połączenia wojewódzkie. 27 Wrocław,

28 Zrównoważony transport w regionie Planowane inwestycje kolejowe w ramach RPO WD Wrocław, Lp Nazwa zadania Rewitalizacja linii kolejowej nr 285 na odcinku 1 Wrocław Główny Świdnica Kraszowice wraz z linią nr 771 Świdnica Przedmieście Świdnica Miasto Remont linii nr 274 Wrocław Świebodzki Zgorzelec 2 na odcinku Jelenia Góra Zgorzelec wraz z elektryfikacją na odcinku Lubań Śl. - Zgorzelec 3 Remont linii nr 286 na odcinku Wałbrzych - Kłodzko Rewitalizacja linii nr 137 na odcinku Legnica 4 Kamieniec Ząbkowicki Rewitalizacja linii kolejowej nr 316 na odcinku 5 Chojnów Rokitki Rewitalizacja linii kolejowej nr 322 na odcinku Kłodzko 6 Nowe Stronie Śląskie Rewitalizacja linii nr 292 na odcinku Jelcz Miłoszyce 7 Wrocław Sołtysowice w celu przywrócenia przewozów pasażerskich we WrOF Rewitalizacja linii kolejowej nr 326 Wrocław Psie Pole 8 Trzebnica II Etap (na odcinku Brochocin Trzebnicki Trzebnica) Dostosowanie linii kolejowej nr 273 do obsługi przewozów pasażerskich we WrOF poprzez 9 modernizację przystanku kolejowego Wrocław Muchobór Rewitalizacja linii kolejowej nr 309 na odcinku Kłodzko 10 Nowe Polanica Zdrój Dostosowanie linii kolejowej nr 274 do obsługi 11 przewozów pasażerskich we WrOF poprzez budowę przystanku kolejowego Mokronos Górny Dostosowanie linii kolejowej nr 276 do obsługi 12 przewozów pasażerskich we WrOF poprzez budowę przystanku kolejowego Iwiny Przebudowa linii kolejowej nr 285 na odcinku Świdnica 13 Kraszowice Jedlina Zdrój Budowa przystanków kolejowych w ciągu linii 14 kolejowej Wrocław Jelenia Góra nr 274 i 311

29 Zrównoważony transport w regionie Rozwój oferty regionalnych połączeń kolejowych na Dolnym Śląsku 29 Wrocław,

30 Zrównoważony transport w regionie Dolnośląska Polityka Rowerowa - cele CELE WZROST UDZIAŁU TRANSPORTU ROWEROWEGO W WOJEWÓDZTWIE DOLNOŚLĄSKIM Rozwój systemu transportu rowerowego Poprawa bezpieczeństwa i wzrost społecznej akceptacji dla transportu rowerowego Zarządzanie rozwojem systemu transportu rowerowego OBSZARY WDRAŻANIA 30 Wrocław,

31 Zrównoważony transport w regionie Dolnośląska Polityka Rowerowa produkty i narzędzia 1. STANDARDY projektowe i wykonawcze dla infrastruktury rowerowej województwa dolnośląskiego 2. KONCEPCJA sieci tras rowerowych w województwie dolnośląskim (w przygotowaniu) Odrzańska Droga Rowerowa Projekt: Koncepcja rozwoju transgranicznej turystyki rowerowej na pograniczu polsko czeskim (złożona aplikacja) 3. STRATEGIA edukacyjno-promocyjna (w przygotowaniu) 4. PORTAL DPR narzędzie komunikacji i wymiany informacji 31 Wrocław,

32 Zrównoważony transport w regionie Dolnośląska Polityka Rowerowa - Standardy projektowe i wykonawcze dla infrastruktury rowerowej województwa dolnośląskiego Dokument określa wymogi techniczne jakim powinna odpowiadać infrastruktura służąca ruchowi rowerowemu na terenie województwa dolnośląskiego. CEL jednolity system zasad: planistycznych, projektowych, wykonawczych dla infrastruktury rowerowej w obszarze całego województwa dolnośląskiego, poprawa bezpieczeństwa i komfortu ruchu rowerowego w regionie. 32 Wrocław,

33 Zrównoważony transport w regionie Dolnośląska Polityka Rowerowa - Koncepcja rozwoju transgranicznej turystyki rowerowej na pograniczu polsko - czeskim CEL PROJEKTU Wyrównanie dostępności rowerowej na obszarze pogranicza polsko czeskiego oraz koordynacja rozwoju turystyki rowerowej w skali pogranicza w wymiarze całościowym. GŁÓWNY PRODUKTY PROJEKTU Koncepcja długodystansowej trasy rowerowej wraz z siecią transgranicznych powiązań rowerowych. Wyznaczenie głównego przebiegu długodystansowej trasy rowerowej na pograniczu polsko czeskim wraz z siecią powiązań transgranicznych. 33 Wrocław,

34 Zrównoważony transport w regionie Dolnośląska Polityka Rowerowa Odrzańska Droga Rowerowa Koncepcja pilotażowego projektu długodystansowego szlaku rowerowego wzdłuż Odry. obszar opracowania - 23 gminy: gminy miejskie: Wrocław, Oława, Głogów; gminy miejsko-wiejskie: Brzeg Dolny, Jelcz Laskowice, Oborniki Śląskie, Siechnice, Środa Śląska, Wołów, Prochowice, Ścinawa; gminy wiejskie: Kotla, Głogów, Żukowice, Pęcław, Niechlów, Rudna, Jemielno, Wińsko, Malczyce, Miękinia, Czernica, Oława; zakres opracowania: 1. Wyznaczenie przebiegu ODR 2. Opis techniczny ODR 3. Szacunkowa wycena inwestycji 4. Vademecum ODR w podziale na gminy

35 Zrównoważony transport w regionie Dolnośląska Polityka Rowerowa Odrzańska Droga Rowerowa Kosztorys wskaźnikowy ODR: W wersji min zł W wersji max zł 35

36 Zrównoważony transport w regionie Dolnośląska Polityka Rowerowa Portal DPR

37 Dziękuję za uwagę 37 Wrocław,